|
2000
|
|
|
Valdez ek eta Cordova k bezala, izen espainola du irlatxoak. Duela bi mende, hegoaldekook gaupasarik gabeko inperioa genuenean, Arteaga, Fidalgo, Martinez, Lopez de Haro, Bodega y Quadra eta Malaspina nabigatzaileak hemen pasatu ziren, baina finkatzeke, gaztelerazko leku izen batzuk
|
utzirik
soilik. Joan den gizaldiaren hasieran ere bisitari izan ziren:
|
|
|
Hala behar luke. Eta, ordua dugu inora ez garamatzan indarkeria kaltegarriak alde batera
|
utzirik
arrazoi bidez aurrera joateko.
|
|
|
Gainera, taldeartekoegoeretan, gutxiengo egoeran dagoen taldeko kide batek, lau estrategia erabil ditzake. Lehenengoa mobilitate indibiduala izan daiteke, estrategia indibiduala alegia, zeinaren arabera gizabanakoak talde nagusiaren taldekidetza jasotzen duen, beretaldekidetzako identitatea
|
utzirik
. Bigarrena, norbere identitateko ezaugarrien birdefinizioa, zeinaren arabera negatiboki definituak diren norbere ezaugarriak positiboki definitzen dituen (esate baterako,, beltza polita da?).
|
|
|
Adibidez, curriculum nazionalaren barruan duen leku nagusia kontuan harturik, ikus dezagun zein izan daitekeen historiak bete beharreko zeregin ideologikoa38 Breully k esaten duen moduan,, la historia proporciona identidad? 39 Zentzu honetan, historia sinbolikoaz hitz egin genuke, garrantzitsuena, erreala izan denentz alde batera
|
utzirik
, momentuko bere eraginkortasuna baita helburu modura bilatzen dena, iragana eta oraina lotuz,, nazioaren, partaideek, nazioaren historian?
|
|
|
Barrara hurbildu, edatekoa eskatu eta ez zen ordu laurdena ere igaro esku bat nabaritu zuenean bere lepoan. Burua jiratu zuen zerbeza beltza barran
|
utzirik
, baina ez zuen eskuaren jabearen aurpegia ikusterik izan, begietara zuzen zetorkion argi batek zeharo itsutu baitzuen Txema. Mozkorren bat seguru asko.
|
|
|
Ordea, aitaren balizko arrazoinak bazterrerat
|
utzirik
, osaba eta aita Bartolomeren arteko disputa haietarik bat ekarri nahi nizuke orain... disputa hura gerokoa izan bazen ere, osaba eta biok Italiatik itzuli berriak. Eta, hala bada, egun hartan ere katu ehiztaria eta sagu zirikatzailea bezala aritu ziren aita jesuita eta osaba Joanikot:
|
|
|
Eta orain, berriz, parada ezin hobea duzue zeuen ohituren apur bat hobetzeko. Ongi ikas, bada, jaun Louis Delapierreren lezioneak eta, ohitura gaixtoen arropa pedazatuaren azken pedazuak bazter
|
utzirik
, bezti zaitezte goiti beheiti kortesi arauen beztimenda elegantaz, zeren eta etxe honetan soberazkoak baitira jorratu gabeko eta landu gabeko landak.
|
|
|
Eta lehen gozamen eta bozkario iturri zitzaidana —pintatzea eta, alegia— sufrimendu eta gogogabetasun bihurtu zitzaidaan. Zeren Michelangelok bete baitzuen neurria, eta sobera ere bete gainerat, edertasunaren ontzia gainezka
|
utzirik
, eta nik ez nioan, halatan, artearen munduari zer emanik ez zer eratxikirik, xorta bat bera ere ez. Eta, muga haren aitzinean, paralizaturik bezala geratu ninduan, urrats bat eman ezinik... zeren, erranak dioen bezala, Non progredi est regredi...
|
|
|
...ukearen palazioan hiru urte eskas egin ondoren, etxean genuen; edo, xeheroago eta zehatzago erraitearren, gure etxean aitaren berrogeita hamargarren urtebetetzeko festa ospatu zenetik genuen Mattin etxean —erran behar ote dizut, jaun André, ezen nehoiz ez bezala ikusi nuela Mattin nigarretan, noiz eta, festaren ondotik, Villagrandeko dukearen semea Madrilerat itzuli baitzen, Mattin Urbiainen
|
utzirik
–—, zeren aitak nahi baitzuen, alde batetik, Mattin negozioen munduan gero eta gehiago sartzea eta trebatzea, eta hargatik erraiten zion: " Seme, hik ere badaukak zer ikasirik negozioen mundutik, zeren, biharko egunean markes izanen bahaiz ere, eta, halatan, trabailuaren neketan higatuko ez bahaiz ere, ez zaik gaizki etorriko jakitea zein diren diruaren bideak, heure ondasunen hobeki enplegatu ahal izaiteko", eta hargatik ere zuen donejoanetarako prestaturik eta istalgaraturik bidaia bat, harat eta honat; eta nahi zuen, bertzetik, bidaia hura egin baino lehen familiakoak elkarrekin egoitea, zeren hura ere ez baitzen egunoroz egin genezakeen gauza, aitaren etengabeko bidaiekin eta anaiak Madrilen egin izan zituen egonaldiekin.
|
|
|
Jauregian, morroi eta neskameen artean, dozena pare bat zerbitzari izanen genituen orotarat... guztiak ere aitaren beldur, zeren baitzekiten zein izan zitekeen aitaganik jaso zezaketen zigorra, baldin jauregia urde urdangen aska bihurtzen bazuten. Eta, nola baitzekiten ezen aita kontu haietan gizon arduratsua eta jarraikia zela, bere manu eta ordenetan zorrotz baino zorrotzagoa, ildoa xuxen daraman goldelaria baino xuxenago ibiliko ziren guztiak, Kupidoren aldikako deiei entzungor eginik edo beren desiren konplimendua bertze leku baterako eta bertze okasino batzuetarako
|
utzirik
, ezkutuan eta isilpean beti ere.
|
|
|
Ez nion bertzerik aditu. Zeren, osaba salan
|
utzirik
, amaren eta aita jesuitaren gibeletik baikindoazen orain bertze guztiok. Hatz erakuslea jasorik zihoan aita Bartolome, haserre eta gaitz erranka:
|
|
|
...rrean bederen, honetaz eta hartaz aritu ginen, aitak egin bidaiaz, etxeko tigrearen ihesaldiaz, zeren eta piztiak lehengo urteko uda hondarreko egun batean egin baitzuen ihes oihanerat, eta zeren mila historia entzuten baitziren herritarren ahotan, tigreak Pagabasoko leizea hartu ote zuenetz gordelekutzat, eta handik ateratzen ote zen gauero bere egitekoen egiteko... gai korapilatsuak alde baterat
|
utzirik
, kortesia osoz.
|
|
|
Anaia salatzea bururatzen zitzaidan bigarren aldia zen hura, baina, lehenengoan ez bezala, orain ez nuen gibela eginen, zeren, aldeko eta aurkako argudioak balantzan jarri baino lehen, makurturik baitzegoen balantza orduko, neure zalantzarik gabeko deliberamendu haren alderat; eta zeren ezin barkatu bainion anaiari, haren falta eta hobena barkakizun ez zenean; eta zeren, falta haren ondorez, finean, zordun bainuen anaia, eta haren zorra ez zen nik kitatzekoa, baina lehenbailehen koberatzekoa. Eta hain ziren guztizkoak ene pentsu haiek eta hain gibelaezina ene deliberamendua, non berehala abiatu bainintzen aitaganantz, oinazturak hartua bezala, Mattin eta Elbira beren atsegin lohian
|
utzirik
. Eta banindoan, banindoan... eta mementu batean osaba Joanikoti lotzen ninduen zina oroitu nuen, ohorezko eta odolezko zina; ordea, osabaren bozaren gainetik bertze boz hura —guztiz enea— lehertu zen ene baitan, odolaren boza, ene esku eta ene begien boza, ene erraien boza eta gorputz osoaren boza, eta boz hark erran zidan ezen ene ohorea —zinezkoa eta minezkoa, eta ez txantxetakoa— jokoan zegoela eta zina hausteko eta hausteko, zeren eta ez bainengoen zinaren betetzerat behartua, zinezko ohorea ohorezko zinaren gainetik zegoenean; eta erraiten zidan, bertze hitz batzuekin, ezen gizon jokatu behar nuela eta ezin jar nezakeela neure gizontasuna kolokan eta kordokan, nihaur ere gizon nintzenez gero, eta hargatik sentikortu eta anaiarekin muturtu egin behar nuela, eta ez memelo eta lolo ezdeus bat bezala geratu, besoak uztarturik; eta erran zidan, azkenik, ezen osaba Joanikotek guztiz ulertuko zuela ene jokabidea, segur baietz, zeren hura ere gizon baitzen, eta amorosturik zegoen gainerat, ni bezala, eta ulertu behar zituen gizon baten obligantzak eta eginbeharrak, amorosiaz denaz bezainbatean.
|
|
|
Ustekabean izan duk guztia, ez berariaz. Egun batean etorri, zozoa habia egiten ikusi... eta zozoari beha egoitea erabaki nian, urtxintxak bazterrerat
|
utzirik
.
|
|
|
...Binkes buruzagi, Alain Coup d’Œil ek berak aditzerat eman zidan bezala, handik gutirat; eta aditzerat eman zidan, halaber, ezen borroka ezin neketsuago batzuen ondorez garaitu zituztela ho landarrak, biktoria pirriko batean... halako moldez, non almirant D’Estrée sek Tortugako irlarat itzuli behar izan baitzuen, gizon eta untzi gehiagoren bila, Alain Coup d’Œil han berean
|
utzirik
, Trinidadeko kostako itsas zoko batean, zeina Alain Coup d’Œil ek gordelekutzat hartu baitzuen, bai bere untziaren hornitzeko eta bai haren alkaternaztatzeko ere, eta zeinari Alain Coup d’Œil en gizonek La Crique deitzen baitzioten. Eta, hartaz gain, bertze mila kontu aipatuko zizkidan, handik aitzina, neure harridurarako.
|
|
|
Gose nintzen eta kapitainarekin hitz egin beharra nuen, osaba Joanikotek hartu erabakiaz mintzatzeko eta neure egoerari aterabide baten edireiteko, eta, hala, itxurak eta gehiegizko protokoloak bazterrerat
|
utzirik
, molderik sinple eta bakunenean ihardetsi nion:
|
|
|
Eta, handik aitzina, kapitainak bere pipa piztu eta eskutik ahorat eta ahotik eskurat zeramala —aitona Nikolasek bezala—, libertatea izan genuen kasik mintzagai bakar. Eta, libertateaz are libertate handiagoz mintza gintezen edo, nola kapitainaren etxeak bi solairu baitzituen, bertze pitxer bat arno eta bi kopa eskuan harturik, goiko solairurat bakartu ginen, non baitzegoen egongela bat, mahai batekin eta bi aulkirekin, Kattalin beheko solairuan
|
utzirik
, sukaldeko trabailuen akabatzerat. Eta eseri ginen nor bere aulkian, eta berriro aritu ginen, lehenbizikoan, osabak skribatu zidan gutunaz.
|
|
|
Kanporat jalgi, guarnizinoaren txabolarat hurbildu, eta han ere kapitaina ikusi nuen, bertze guardiak bezala, hango aulki bakarrerat loturik, ahoa eta bisai buruak ere estalirik. Eta, kapitaina zegoen bezala
|
utzirik
, bururatu zitzaidan ezen jauregirantz abiatu beharra nuela...
|
|
|
—Zu ohatze gainean
|
utzirik
, laguntza bila joaki zela erran du. Medikua eta.
|
|
|
Testuaren muina laburbiltzen zuten bortz atari lerro ortodoxoak goian
|
utzirik
, kurtsoreari beheiti eginarazi nion pantaila berde minean. Etorria eskas, sigi sagaka jarraitu nuen lerro zurietan barna, jadanik idatzitakotik idaztekoa ekarri nahirik.
|
|
|
Ttipik panpina handi bat zirudiela, kasurako, telebista programa jasangaitzetan agertzen diren sabeliztun edo bentrilokuo asasinagarriek baliatzen ohi dituzten horietarik. Edo soineko traje italiarrean —bulego berean, astebete lehenago nirekin elkartzean zeraman bera— kopetatik eroritako odolak ildo bakarra
|
utzirik
zuela, jakaren lepoaren ezkerraldean. Baita ahoa zabalik zeukala ere, eta begiak, sabaiari so iduri, gure ezpainetatik handikeriaren bat aditzen zueneko keinua berritzeko prest balego bezala.
|
|
|
Togas ez zen nire itzuleraren esperoan gelditu. Zenbat karaktere idatzi behar nuen adierazteko oharra ene mahai gainean
|
utzirik
, ni agertu baino lehen alde egin zuen, Ana berarekin zeramala. Azken xehetasun hori Itxierako erredaktoreak jakinarazi zidan, nik galdetu gabe; arrunt ohiz kanpoko gauza, Juanillo Moxolo morroi ezkibel eta hitz gutikoa baitzen.
|
|
|
" Suizidioaren aukera bazter
|
utzirik
, bart, edizio hau ixterakoan ez zen daturik batere Anjel Urtxipiaren hiltzaileaz edo hiltzaileez. Hildakoa profesional ezaguna zen gure hiriburuan informazio konfidentzialaren alorrean.
|
|
|
Luze joko zukeen nire adiskide zaharrek —Ttipi barne— zenbat aldiz
|
utzirik
ninduten errekan.
|
|
|
Badaezpada ere, baietz egin nion buruarekin. Korridorea biluzik eta zuri ageri zen, oker hautatutako koadroren bat eta arasa bat aparte
|
utzirik
. Emakumea aitzindari eta ni jarraikitzaile, gela guzti guztietako ateak itxi zizkidan aitzina egin ahalean, ni begiak bakar baten barnera ere luzatzeko plantan egon baino lehen.
|
|
|
Bularrak eta paparra babesik gabe
|
utzirik
, haren hatz erakuslea nire sudur puztuaren parean luzatu zen. Jostetan bezala, hatz hori harrapatzera egin nuen eta hark lehengora itzuli zuen, keinu herabe uste delizios batekin.
|
|
|
Aita lanetako azterketa gainditu beharraren sukarpean nengoen horrela mintzatu nintzaiolarik baina, une hartan, egiazki murritzak ziren, aste horretako edozein egunetan" goizik" bukatzeko aukerak. Zuzendariordeak egoera aldatua zuen ordutegia nire esku
|
utzirik
.
|
|
|
Bokarta olioaren arrasto mehe bat distiratzen zen haren ezpainpean eta, aho itxitik, asots apal batzuek haren mihiaren borrokaren berri ematen zuten haginen arteko zirrituetan pausaturiko urdaiazpiko hondarren baten aurka. Piper beteek ere beren lorratza
|
utzirik
zuten: tanta borobil nabarmen bat, gorri beltza, blusa baporetsuko hirugarren botoiaren ondoan.
|
|
|
Haren izenaz ere ez nintzen oroitzen. Finean, inguru minguru koipetsuak
|
utzirik
, aita faborez jartzeko eskatu nion.
|
|
|
Edatekoak. Gonbita niri zegokidan, kazetaritzaren lege idatzi gabeen ariora, baina edari burbuilatsuari lotu nintzaion nire kartera bere horretan
|
utzirik
. Hurrupada luze batez baso erdia hustu nuen.
|
|
|
Igogailuak beheraino eraman ninduen. Autoa kale paralelo batean
|
utzirik
nuen, ataritik labur. Kezkak nire urratsak galgatzen, ordea:
|
|
|
Giltzak poltsiko barnean
|
utzirik
, neure lagun zaharra probestu nuen: atezain automatikoa.
|
|
|
Segituan jabetu nintzen taxia kanpotarra zela, kolore haiek ez baitziren gure hirikoenak bezalakoak. Pentsamendua aske
|
utzirik
, laster izan nuen buruan hurrengo kate mailaren irudia: taxi haren barnean ama eta arreba zetozen, hegoaldetik, oporrak garaiz aurretik etenda.
|
|
|
Baina Adela eta Esther dutxatu, apaindu eta behera jaitsi direnean (nik uste bezala, Adelak oraindik ez du apustua irabaztea lortu, zeren Estherrek behin eta berriro gogorarazi baitio San Frantziskotik gero eta hurbilago geundela eta, donuts ak alde batera
|
utzirik
, berealdiko afaria egiteko gutizia zuela haren kontura), gelaren eta komunaren bakardadean patxadaz berrirakurri dut Dabiden mezua: " Rakel, laztana.
|
|
|
Bihar" espedizioa" goizeko laurak aldean abia  tzekoa denez(" Beranduago irtetea erokeria li  tzateke", amaitu du Danek), bidailagunek zalantza egin dute gaurko epaiketa saioa egin, ez egin. Baina aurrena abokatu defendatzailea (Idoia) tematu baita, eta hurrena fiskala (Tom), harrikoa egin gabe eta bihar jaistekoak ez direnen esku
|
utzirik
, gaurkoan ere ekin egin diogu inoiz baino biziago kilikagarriago izan den epaiketa saioari. Fiskalak (T) Clintoni (Xavier) egindako galdeketa harrigarriarekin hasi da.
|
|
|
Kasik oihu egin du Laurak, garagardoa begietan, eta batek baino gehiagok, auzo lotsa sentiturik, begirada jaitsi dugu: Nik ez dakit emakumeek elkarrekin nola egiten duten, sarketaren gozoa alde batera
|
utzirik
... jarraitu du Jordiri eztitasunez begira.
|
|
|
Pentsa ezazue letra horrekin hasten den Europako nazio baten izena. Eta pentsatzeko tartetxo bat
|
utzirik
: Orain egin alfabetoan letra bat aurrera, lehen f atera bazaizue, g letrara egin salto eta erantzun azkar bigarren galdera honi:
|
|
|
Bistan da Unamunok aldez aurretik pentsatuak zituela bere hitzaldi mergatzaren ondorioak, baina horretarako izan zitzakeen arrazoien azterketa geroagoko
|
utzirik
, gatozen euskararen aurkako esaldien mamira. Hitz gutxitan, Salamankako errektoreak euskarak kultura adierazteko ez zuela balio esan zuen, eta gainera, ezgaitasun hori hizkuntzarena berarena zela, hau da, ez zetorkiola kanpoko laguntzarik edo ofizialtasunik ez izatetik, artzain, baserritar, olagizon, marinel eta apaiz ilustraturen batzuen ahoetan oraindik kontserbatzen zen mintzaira zahar horri bere baitako egiturazko akatsek premia historiko berrietara egokitzen uzten ez ziotelako baizik, eta biziaren aldeko borrokak dinosauroak lurraren gainetik ezabatu zituen bezala, euskarak ere modu berean iraungi zuela.
|
|
|
Nahiz eta aurreneko bertsio elektronikoak paperean egindako egunkarien itxura izan, poliki poliki estilo propioa bilatzen saiatu dira eta ikus entzunezkoek erabiltzen duten lengoaiaren ildotik garatu dira, liburu itxura duten ohiko kazeten eredua albo batean
|
utzirik
. Helburu hau lortzeko, Internetek elkarrekintzarako eskaintzen dituen baliabideak eta gehienbat bere lotura hipertestualak erabiltzen dituzte.
|
|
|
Txoritxo aldaketaren erabakia alde batera
|
utzirik
, berrikuntzaren garaian kanpaina global samar bat egin dutela esan behar da. Irudi aldaketa, publizitate kanpaina eta EITBren webgunearen berrikuntza, guztia pakete batean egokitu zaio enpresa berri samar bati:
|
|
|
euskalduna, mistoa eta ez euskalduna. Euskararen Legeaz egin daitezkeen balorazioak alde batera
|
utzirik
, Liburutegi Publikoen antolaketa berrirako egin diren dokumentuetan euskarak duen presentzia nabarmendu besterik ez dugu eginen. Zerbitzuen karteran hauxe aipatzen da espreski:
|
|
|
zer gertatzen da antzezpen honetan?; zein da bere zentzua?! Eta, edozein interpretazio alde batera
|
utzirik
, antzezpen honek kezkatu ahal izango gintuzke zentzurik ezarengatik. (Honek erakusten du zer oinarri mota eduki dezakeen halako kezkak.) Orain suposatu, kasu, interpretazio bakun bat ematen dela:
|
|
|
" Frazerren Urrezko abarra ri buruzko oharrak" lana Rush Rheesek argitaratu zuen Synthese aldizkarian lehenengo aldiz 1967an. Ohar batzuk kanpoan
|
utzirik
, edizio elebiduna prestatu zuen eta 1979an liburu gisa argitaratu zuen. Beranduago edizio desberdinak atera ziren, modu bati edo besteari jarraituz.
|
|
|
Hauxe, hain zuzen ere: ...amarrekoak; etxean untxiak edukitzen genituen, eta haiek gobernatzea aitonaren zeregina edo nirea izango zen seguru asko; behin batean bururatu zitzaidan, estazio ondoko akazia haien hostoez egingo niela untxiei egun bateko gobernua, eta baita joan ere, zakua hartuta; akazia buruxketara igo eta soildu nizkien neguan inausi ondoren uda bitartean botatako kimu edo adaska guztiak, zotzak bertan tente
|
utzirik
, batere hostorik gabe, nire zakua ongi beteta; nola edo hala, Patxi Handik jakin zuen nork egin zuen egiteko modu hura, eta Inspekziora eraman ninduen.
|
|
|
Odola zakileratzen zitzaidala sentiturik, ménage à trois zoragarri bat irudikatzen hasi nintzen. Lauaxeta lo
|
utzirik
, Goizeder niregana etortzen sentitu nuen gero, begiak erabat itxita nituela, esna nengoela igar ez zezan. Musu leun eta gozo bat eman zidan masailan.
|
|
|
Jaun Ahalguztidun errukiorrak eskuineko sakelan
|
utzirik
zion diru mordoskari esker arazo ekonomikorik ez zuenez, Bilboko pentsio batean ostatu hartu eta hantxe bizitzen geratu zen Lauaxeta, Bilbori, Euskal Herriari eta mundu osoari buruzko erraldoi hura asetzera emana.
|
|
|
Hasierako uste ustela baztertuz, 1936an hasitako gerra hura galdu egin zutela ere ikasi behar izan zuen, jakina, hamabi edo hamahiru aste haietan, eta berpiztu berritan ikusi zuen ertzain autoa ez zela inondik ere bera hil ondoan bizirik geratutako burkideen garaipen heroiko baten ondorio. Gerra hura faxistek irabazi zutela ikasi behar izan zuen; Jose Antonio Agirre Euzko Jaurlaritzako lehendakaria erbesteko Euzko Jaurlaritzako lehendakaria baino ezin izan zela 1937ko abuztutik aurrera; etsaien burua, Francisco Franco caudilloa, ohean hil zela 1975ean, Euskal Herria eta euskara ahal izan zuen bezain zapalduta
|
utzirik
eta ondorengotzaren inguruko kontuak ahal izan zuen bezain estu loturik. Horrekin guztiarekin batera, garaiko abertzaleen zatiketaz jabetu zen, eta ETAri buruz ere asko eta interes biziz irakurri zuen.
|
|
|
Abiatu aurretik, bazter batean
|
utzirik
zuen bizkar zorroa soineratu eta galtza barrenak jaso zituen Lauaxetak. Nik neure galtzei erreparatu nien.
|
|
|
Horretaz pentsatzen aritu nintzen loak hartu aurretik, Lauaxetaren zurrunga leunak aditzen nituen bitartean. Nik beti esaten nuen Urolako tren zaharrak itxuratxarki traizionatu zuela Aizarnazabal, Zumarragatik Zumaiarainoko bidea arinago egitearren Urola ibaiaren ondotik urrundu eta gure herria baztertuta
|
utzirik
. Baina neuk ere neure herria baztertzea erabaki nuen gau hartan, Aizarnazabaldik ez pasatzea.
|
|
|
" Hor", agindu zion eskailera burutik, eta berriz ere: " hor", hartara garbi
|
utzirik
bera zela obrako burua; Xanek beheko aldeko husgune guztiak bete zituelarik: " hori da", esan zuen aitatxik; Xan paleta garbitzen ari zela:
|
|
2001
|
|
|
Baina ez zituzten harrapatu. Hala ere, borda batzuk erre zituzten eta gero joan egin ziren, Maulen 50 bat gizon
|
utzirik
. Partitzen zirela jakin zen eta bi makiak hitzartu egin ziren:
|
|
|
PROZESUARI berari buruzko ebaluazionea
|
utzirik
, ABren etorkizunari buruz koxka handiena agertzen da. Bozken ondotik, Batasuna prozesuaren bilakaerak ABren barneko eztabaida atzeratzea eragin du.
|
|
|
Merezi al du gure programari uko egitea hurrengo Eusko Jaurlaritzan sail bat izatearren? Zein zen EBren helburua hauteskundetara aurkeztu zenean, gizartea aldatu edo gauzak bere baitan
|
utzirik
EAJ EAren programa pean sail bati gorrixka itxura eman. EB Eusko Jaurlaritzan ez egoteak lehendakariak bake inguruan izan ditzakeen ekimenei indarra kendu ahal die?
|
|
|
Eta, anekdotak alde batera
|
utzirik
, gaur da eguna zeinean ez baitago jakiterik Kandahar eta Kunduz noren eskuetan dauden, eta kazetariak hiltzen baitituzte, teorian bederen Alianzaren kontrolpean dauden lurraldeetan. Hau da, anabasa, kaosa.
|
|
|
Hori horrela izanik ere, aipatutako bi nobela horien argumentuabiapuntua (ohean etzanik dagoen pertsonaia batek istorioak kontatzen segitu beharra bere existentzia frogatzeko) alde batera
|
utzirik
, Beckett-en nobelagintzaren eta, orokorki, bere poetikaren eragina Saizarbitoriarengan donostiarrak berak nabarmendutakoa izanik ere, bi testu hauen desberdintasunak guztiz dira: Saizarbitoriaren nobela askozaz ere fragmentarioagoa izanik, hizkuntza literarioaren mailan ikus daitekeen sinpletasunak eta sekuentzia berdinen etengabeko konbinaketak irlandarrarenean aurki daitekeen hizkera eta intrigaren tratamendu barrokoagoarekin zerikusi gutxi du.
|
|
|
Jakina denez, Rossetti alargun geratu zenean, Morristarrekin joan zen bizitzera eta hiruren artean triangelu bitxia osatu zuten. Azkenean, Morrisek ezin izan zuen gehiago jasan egoera eta alabak eta emaztea
|
utzirik
, Islandiara aldegin zuen. Orduan aprobetxatu zuen Rossettik biziki maite zuen Janerekin egoteko.
|
|
|
Eta horrela jarraitzen du idazleak" zeuretzat"
|
utzirik
zentauroa, Pierroten argazkia, bitxiloreak, zakur deslaia, Alice Liddel en argazkia, Etxahunen makila, zetazko zapiak, talaia eta kalatxori itsua... eta abar luzea, pilaketa teknikaren garrantzia frogatu arte.
|
|
|
Matxura ohikoenak (istripu, lapurreta eta antzekoak bazterrean
|
utzirik
) sistema elektrikoan gertatzen dira; ondotik, ihes hodi eta katalizagailuan jazotzen direnak datoz: tailerrera egiten diren bisita guztien %40 inguru arrazoi horien ondoriozkoak izaten dira.
|
|
|
Uniforme, galtza eta horrelakoetan, sartu dobladilloa zentimetro batzuk, lehenagoko zaharrek ohi zuten bezala, berriro ere ateratzeko aukera
|
utzirik
.
|
|
|
Lehen kasuan, haurrak web orria oso osorik arakatu ahal izango du, unean uneko orria egokia den ala ez, programaren esku
|
utzirik
.
|
|
|
Jatetxe zein tabernekin duen konfiantza orain eta txikiagoa da, baina balekoa nonbait (janaria azkar ematen duten establezimenduak kanpo
|
utzirik
).
|
|
|
Jatetxe zein tabernekin duen konfiantza orain eta txikiagoa da, baina balekoa nonbait (janaria azkar ematen duten establezimenduak kanpo
|
utzirik
).
|
|
|
Elkartearen Madrilgo bulego berrietan hartu gaitu Beyukik, etorkin askok paperak konpondu eta etorkizun hobearen bila sorterria
|
utzirik
etorkin gisa bizi duten egoerari buruz informazioa eskatzen duten lekuan.
|
|
|
Adopzioaren irudia, ordea, ez zen sortu bikoteak edo pertsona ezkongaiak nozitzen dituen antzutasun nahiz bestelako arazoak konpontzeko, bere familiak babes gabe
|
utzirik
dauden edo Hirugarren Munduko nahiz Ekialdeko Europako estatuetako babestokietan nekez bizi diren umeei konponbidea, babesa eta bizi kalitatea emateko baizik.
|
|
|
– Tximu talde hark abiatzeko erabakia hartu zuen azkenez eta oihanak eta zuhaitzak atzean
|
utzirik
bideari ekin zion, elikagai berria aurkitzeko asmoz, estepa luzeetan barna, eta nahigabean, baita mundu berri baten bila ere.
|
|
|
Sasoia igaro denean, agentea Indiara itzultzen da, haur elbarra Saudi Arabian
|
utzirik
.
|
|
|
Nasan egon nintzen zain, banekien zein zen Goiok Portugaleteraino hartu behar zuen ontzia, eta ordua baino apur bat beranduago heldu ziren hirurak. ‘Itxaron apur bat, ’ esan zuen Goiok, eta amari maleta
|
utzirik
korrika joan zen nasatik Ontziolako garabiraino.
|
|
|
Don Patriciok gure borrokari erreparatu zion eta, geodinamika hitza ahoan zintzilik
|
utzirik
, bota egin gintuen klasetik. Elkarri hitzik esan gabe irten eta bakoitza bere aldetik joan ginen, ni internoen logeletara eta Goio kanpora.
|
|
|
Begirada arraroak sumatu ditut Barranquillatik erietxera bidean. United Fruit Company letreroaren azpian auto bat dago, nire taxia pasatu eta laster jarri da martxan, eta geure atzetik etorri da segika datozela agerian
|
utzirik
.
|
|
|
Denda ireki zueneko aldi gazte hura gogorazi dio; eta gaztaroa, eta itsasoz beste aldera egindako urteak... Horrexegatik eta emaztearen oniritzia jaso ondoren eman dio, buruaz, oihalak erosteko baimena alabari, eta denda atzeko jostundegi txikirantz abiatu da bera, ama alabak beraien saltsan
|
utzirik
:
|
|
|
Hemen, horratik, ez gara biharko hizkuntzaz mintzatzen, gaurkoaz baino, eta gaurko hizkuntzaren legeak eta oinarriak ez daude geroan, aldi igaroan baizik. Lot gakizkion, bada, den hizkuntzari, izango dena aztiei eta sorginei
|
utzirik
.
|
|
|
teologiako eta fisikako hizkuntza bereziaren eginbidea ez dela alegia artzain ikazkinentzat adierraz eta adieraz  kor gertatzea, ikasiak beren artean zehazkiro mintzatzeko izan zirela sortuak hizkuntza horiek. Eta artzain ikazkinak
|
utzirik
nire antzeko erdi ikasietara baldin bagatoz, nabari da zer gertatzen zaigun, behin eta berriro: hitz eskasean aurkitzen garela sail askotan eta, okerrago dena, Â hitzak ditugunean hitz horiek ez daudela erdarazkoak bezain zehazkiro mugatuak.
|
|
|
Beste edozeinek egiten zuena bere hizkuntzan egingo genuen guk ere gurean, baina ez besteek bezala: guk hori berbera egin genezakeen hankak mozturik, besoak loturik, baita burua txapelarekin batean zoko batean
|
utzirik
ere. Mirestekoa da, benetan, nola zenbait idazlan eder. Lizardiren poesia, esaterako?
|
|
|
Hitzak
|
utzirik
, berdin ez dira axala besterik, goazen larriagoetara. Hirurogeiren bat urte daramatzagu batasunera bidean eta badirudi, fruituei bagagozkie, batasun hori uxatzen aritu garela eginahalean, bai Gipuzkoan, bai Bizkaian, bai orain Lapurdin, Baxenabarren eta Zuberoan.
|
|
|
" Euskal kulturaren loraldia" 1968an hasten da eta 1975ean bukatzen: Frankoren hil ezkilek eta loraldi horrenak batera jo bide zuten, gu negarrezko herri honetan
|
utzirik
. Goizago nabaritu zen beheraldia ahulen artean:
|
|
|
Ikusleak astindu nahi ditu eta lazki marruskatu, ez balakatu. Betiko leloak
|
utzirik
, beraz, ez dirudi lan alferra dakarren mandatu horri begira  tzea eta batez ere gurean izan duen harrerari.
|
|
|
1) hitzalditxo bat egin nuen behin, gero argitara emana, Oihenarten olerkiei buruz2; 2) hitzalditxo horretan, bizpahiru hitz sartu nituen bidenabar" axulartar" zirelakoen kontra, Aita Villasanteren kontra batik bat; 3) hori zela eta aipatzen nuen Altube jaunaren Erderismos ez berak finkatutako legeak mugatzen saiatzeko, baizik nire ustez gutxi edo gehiago mugatu beharrak zirela adierazteko. Euskeran, nik esanari erantzun dio Altube jaunak, axulartarrak eta Aita Villasante, oso oker ez banago, zeharo alde bat
|
utzirik
.
|
|
|
Euskara, hain eskuko duen euskara? alde batera
|
utzirik
, nobela aldera zorroztu behar luke orain arreta Etxaidek. Nobela da, beste edozein irakurgai baino gehiago, oraingo irakurle arruntaren janaria.
|
|
|
Euskalkiei dagokienez, ez dakit noraino Mendibururen bikoteek bazter batzuetako eta besteetako euskararen arteko osina gainditu nahi luketen edo, horren premia lehen bezain nabarmena izanik orain, zenbaitek ahaztua daukan arren, erretorikari zor diogun hitzen parekatzea. Auzia sub ìudice
|
utzirik
(eta astakiloren batek berriz ere esango du, izenik aipatu gabe, Kintanaren hiztegitik edo hartu dudala, maizegi omen, bidenabar aipatzen dudan ahuntz latina), esan dezakegu, juzgu gaiztorik egiteko gehiegizko beldurrik gabe, beharbada eri behatzac edo agotz lastoac eta ezbairik gabe igorri vidaldu aditzak nafar giputzen adimenak bide batez argitzeko sortuak izan direla.
|
|
|
Azala
|
utzirik
, gatozen mamira. Neurtitzena maitasuna da gehienetan," iainkoazko" gutxi batzuk(" Iainkoaren eta Elizaren manuak"," Eguberri koplak"," Nunc dimittis"," Vexilla Regis") eta beste bizpahiru  kenduz gero:
|
|
|
1876an agertzen dira dagoeneko moldez Hermilio Oloriz eta Arturo Campion; 1877an, Becerro de Bengoa. Urte honetan hasten du Manterola donostiarrak Cancionero vasco delakoa, eta 1880an sortu Euskal Erria aldizkaria, 1919an ondorengoak
|
utzirik
ahituko zena. Orain beharbada gehiago erabiltzen den Sallaberry mauletarraren bilduma, Chants populaires, 1870ekoa da.
|
|
|
Gorputz atalek ematen diguten laguntza soil soilik dugula mugigarri, urratsez urrats eta mailaz maila dugu ibili. Bat baino gehiago, gainera, ez gara sekula bestek begiz joa âeta baita agian eskuz eta oinez ukitua ereâ duen erpinera helduko, gozamen estetikoaren neurketa zeha  tza gu baino mokofinagoei
|
utzirik
.
|
|
|
behar adina. Batez ere, oraingoak
|
utzirik
zaharxeagoetara baldin bagoaz.
|
|
|
Hirugarrenik, egunkarien hedakuntza maila oso apala duen Estatu honetan, irudiari eta" informazio multzoaren" aniztasunari erreparatu zien bereziki enpresak, informazioa  ren kalitatea alde batera
|
utzirik
, irakurle gehiago irabaziko bazuen. Azkenaldi honetan, %3, 5 gehiago saltzen da egunoroko prentsa.
|
|
|
Egunkari batek orri andana luzea argitaratu behar du egunero, irrati edo telebista emisora batek hainbat programa berriemaile eman behar du egunero eta haietako bakoitzari halako denbora eskaini. Behar horrek beti bat iraunen du, alde batera
|
utzirik
egun batean aurrekoan baino gertakari gehiago edo gutxiago izan den, edo gertakari horiek garrantzi handiagokoak edo txikiagokoak diren. Albiste bihurtzen da gertaera, ez hainbatean berez duen garrantzi edo esanahiagatik, baizik eta informazio enpresa baten ekoizpen premiak betetzen laguntzen duen neurrian.
|
|
|
Zeren kontua ez da, batzuek, J.L. Goikoetxeak edo A. Arejitak, adibidez, zuhurtasun handiz proposatzen dutenez, Euskara batua goi mailako zeregin idatzietarako
|
utzirik
ere, Bizkaiko gune euskaldunetako haurrei, batuaz batera, edo baturako bidean, bertako euskalkia ere irakastea, mintzatzeko mailan batez ere, baizik eta euskara batuaren ordez, bizkaiera landu eta zeregin literario, administratibo eta zientifikoetarako ere prestatzea, hizkuntza batuari eremu horiek ere kentzeko, Jon Agirrek, edo are kezkagarriago dena, Bizkaiko Batzar Nagusietako Lehendakaria den...
|
|
|
Ez Eskual duna aldizkariak, ez petainzaleek. Adierazgarriro, 1942ko urte hondarrean katedralean eginiko prediku garratz baten ondotik, non frantses gazteak Alemaniara bortxazko lanetara joatea gaitzesten zuen, aleman poliziak apezpikutegia inguratu zuen, eta abagune larrihorretan erreto re bakar batek erakutsi zion elkartasuna, Bordarrampe kalonje eta katedraleko erretorea zenak, beste guztiek alde egin baitzioten apezpikua bakarrik
|
utzirik
.
|
|
|
Bi jendeak ahantziz, leihotik begira nintzela, lur honek gero eta gehiago heren munduaren antza zeukala iritzi nuen, urrutizkin mugikorren zirrinta zizkolatsuek isiltasun artifiziala urratu arren. Ahotsetik beretik edana ematen zuen geltokiburuak ateen herstea manatu bezain laster, pio pioka hasi zen behialako emaztea, senarra
|
utzirik
ezagutu zituen amanteen zerrenda eskainiz –batzuek duten suertea!
|
|
|
Erratza bertan
|
utzirik
, egiaz garbiketa ez zitzaidan batere laket, astebururako ahalezko ideia horren partekatzeko, Mairos alegerari telefonatu nion lanera.
|
|
|
Egia da, bestalde, hiztegigintzan dauden joera berriagoak saiatu direla Landucchiren hiztegiari duen dudagabeko garrantzia aitortzen, purismo antzuak alde batera
|
utzirik
, Gasteiz aldean orduan hitz egingo zen euskararen lekukotasuna ematen digunez, eta beraz, inoizko euskara bizi baten lekukotasuna ematen digunez. Puntu honetara iritsirik gogorarazi behar da azken gogoetek eta espekulazioek aitortzen dutela Gasteizko XVI. mendeko euskara hagitz kutsatua izango zela bai tratulari kastillanoek erabilitako hainbat hitzekin, nola mandazain eta bidaiari errioxarren erromantzearekin, eta are Bizkai aldeko kostaldetik etorririko marinel eta menturazaleen euskararekin ere.
|
|
|
Minak garrasi sarkorra eginarazi zion, eta ezertarako ez zela egon zen uneak profitatu nituen bere arropak kendu eta eskuak estolarekin fermuki estekatzeko, hagin artean geratu haragi pusketa txikiak botatzeari utzi gabe. Gero tunika eta kapirotea jantzi eta kalabozo hartatik atera nintzen, di da, Fred Astaire baino zaluago, beste mozoloa iltzez eta giltzez itxita
|
utzirik
.
|
|
|
Baina nahikoa hitz egin dugu nitaz, oraingoz bederen, eta erasten eta kontatzen ari nintzen historiari lotzeko garaia iritsi da, berriz ere. Beraz, sorlekua
|
utzirik
, erlatiboki (gero eta erlatiboagoki) gazte nintzalarik, Amazoniara joan nintzen, kuraiez beterik. Helburua:
|
|
|
Bestetik, aise ulertzen da B agerpenak eta bere errebelazioek sortu zituzten poza eta ilusioa itzelak izan zirela; eta, hori ulerturik, are aiseago ulertzen da denok –B ere barne, noski– sagardotegira afaltzera eta gero parranda egitera joan ginela. Eta parranda ikaragarria egin genuen, sekula ez bezalakoa, kanona bilatzen hastearena hurrengo egunerako, geroko, bai, geroko
|
utzirik
; eta edan ere, luze, ikaragarri luze edan genuen, batez ere B botika probatuko genuelakoan eta bestondorik edukiko ez genuelakoan (zeren, gure artean esan dezadan, bestondoa baita edateak sortzen duen arazorik txarrena). Eta horrela, hurrengo goizean, porru eginda geundenean, elkartu eta B bila joan ginen, orduan argituko zelakoan bestondoa kentzeko botikaren misterioa.
|
|
2002
|
|
|
Horrelakoetan edozein zimiko har liteke zartakotzat. Hargatik aholkatu zitzaigun iritzia ematerakoan alderdi positiboei baizik ez erreparatzeko, petoak bazter
|
utzirik
. Bai, baina ez.
|
|
|
Behin betaurrekoen abantailak garbi
|
utzirik
, arlo filosofikoagoetan murgiltzen zen Alkorta: " Betaurreko urdiñekin bagabiltza, urdin ikusten ditugu gauzak; beltzekin, beltz.
|
|
|
Eskola alde batera
|
utzirik
, jesuitak limosnetatik eta diru bilketatik bizi dira. Izan ere, eskoletan burututako lanak komunitatetik bereizten saiatzea da hauen joera azken aldian.
|
|
|
Egitasmo honen oinarri sendoa izanik, badut uste lan handia dugun egiteko (eta hala ari dira hainbat eskualdetan) aprobetxagarri den oro hartu eta euskara batuan txerta dezagun. Hankak lurrean ditugula egin dugu lan, sentimentalismoak eta euskaldunok hain geurea dugun txokokeriarako joera bazter
|
utzirik
. Euskara batu osasuntsu eta bizia genuke xede ezinbertzean.
|
|
|
Liburuak zenbaiten memoria lausotua eta beste askoren ezjakintasuna nahi ditu argitu. Horretarako, «Lauaxeta», Jose Mari Azkarraga Mozo «Lurberri» eta Jesus Peña «Aitza» idazle fusilatuei eskaintzen dizkieten atal zabalak alde batera
|
utzirik
, memoria astintzen lagun diezaguketen hainbat lanekin ekin diote bideari.
|
|
|
Baina batek ikuskizun bakoitzeko diru kopuru bat ordaintzen duen bitartean, besteak leihatilan ateratako diruaren portzentaia eskaintzen dio bertara gerturatzen den taldeari. Ayala nola kudeatu den alde batera
|
utzirik
, posible al da egitarau duina antolatzea diru laguntzarik gabe?
|
|
|
Bada heroi bazter
|
utzirik
beste euskal nobela batzuetan ere; Ameriketara joandako gure erbesteratuen bizitza kontatzen dutenetan alegia. J. M. Etxeitaren Jayoterri maitia ko edo J. M. Lertxundiren Polli eta Pello ko pertsonaiek, esate baterako, egoera zailak jasan behar izaten dituzte; bakarrik ikusten baitute beren burua, bazter utzirik.
|