|
2000
|
|
|
Hori dela eta, ondoko lerroetan ETBren audientziarenosaeran sakonduko dugu. Horretarako, beti bezala CIES -1991: 1 erabiliko dugu eta, kasu honetan, Euskal Autonomia Erkidegoko biztanleriaren barnean 14
|
urtetik gorakoen
informazioa eskuratuko dugu soilik.
|
|
2001
|
|
|
Insomnioa asaldura psikologikoen edo arazo medikoen isla izan ohi da, eta horiek ez dira beti loaren nahaste horrekin lotzen. Insomnioaren arrazoi arrunt bat, diagnostiko errazekoa ez bada ere, hanka urdurien sindromea da, helduen% 5i eta 65
|
urtetik gorakoen
% 15 -20ri eragiten diena. Arazo hori beheko gorputz-adarretan agertzen da, gehienetan gauez eta, batez ere, gaixoa geldirik dagoenean, edo eseri eta oheratzean; beraz, loa hartzea zailagoa da.
|
|
2002
|
|
|
Azkar handitzea Oro har, adineko pertsonen munduko populazioa %2 hazten da urtetik urtera, biztanleria osoa baino bizkorragoa, eta datozen 25 urteetarako beste adin-talde batzuek baino erritmo biziagoan hazten jarraitzea espero da. Baina, gainera, zaharrenen hazkundea ere handitu egingo da, eta 80 urteko populazioa (60
|
urtetik gorakoen
%12) %21eraino haziko da 2050erako. “Ikus dezagun gizon aberats mota berri bat, handitu egingo dena.
|
|
|
Aldaketa horrekin batera, ikusmena pixkanaka galtzen ari da. Adituen kalkuluen arabera, 55 urtetik aurrera, espainiarren %1ek du asaldura hori, eta 80
|
urtetik gorakoen
%30ek ere sintoma berak ditu. Hala ere, ukitutakoen kopurua hirukoiztu egingo da hurrengo 25 urteetan, biztanleria gero eta zaharragoa delako.
|
|
|
Periodontitis lehen mailako arazoa da: 35 eta 44 urte bitarteko lau helduetatik bati eta 65
|
urtetik gorakoen
%44ri eragiten die. Berandu diagnostikatzen da, sintomarik ez duelako.
|
|
2003
|
|
|
Telebista ia guztiok ikusten dugu. 2002an Consumer aldizkariak egindako ikerketabaten arabera, 14
|
urtetik gorakoen
% 89k ikusten du telebista,% 52k entzuten duirratia eta% 36k irakurtzen ditu egunkariak. Datu horiek, aurrez jakina zenaziurtatu egiten dute; hau da, telebista munduari buruzko informazioa emateko ezezik, munduari buruzko ikuspegia moldatzeko aparteko tresna ere bada.
|
|
|
Adinari lotutako makula-endekapena (DMAE) eta haren tratamenduko azken aurrerapenak dira Kongresuaren ardatz. DMAEk ikusmen zentrala galtzea eragiten du, eta 50
|
urtetik gorakoen
lehen itsutasun-arrazoia da. 750.000 pertsonari eragiten die Espainian, eta adituek uste dute kopuru hori hirukoiztu egingo dela hurrengo hamarkadetan.
|
|
|
Ikerketaren arabera, “H. Pylori” 50
|
urtetik gorakoen
%50ean dago, baina eragiten dituen nahasteak pairatzen dituztenen %10 eta %15 artean bakarrik. Egozten zaizkion efektu klasikoen artean, gastritisa, urdaileko eta duodenoko ultzera,, ko linfomaren muki-alterazioak edo urdaileko minbizia aipa daitezke.
|
|
|
Urologoen kalkuluen arabera, 60
|
urtetik gorakoen
%30ek gernu-inkontinentzia du
|
|
|
Geriatren kalkuluen arabera, 65
|
urtetik gorakoen
ia erdiek depresio-sintomak izaten dituzte uneren batean.
|
|
|
Espainiako Pneumologia eta Kirurgia Torazikoaren Elkarteak (Separ) kalkulatu duenez, hilabete hau amaitzean-txertaketa-denboraldia amaitzen da-sare publikoan eta kontsultategi pribatuetan 5 milioi dosi baino gehiago emango dira. Gainera, Separ-ek adierazten du aurten areagotu egin direla txertaketak populazio arriskutsuan, eta zenbait erkidegotan 60
|
urtetik gorakoen
%60ra iritsi direla.
|
|
|
Ohiko erretzaileen indize handienak 21 eta 50 urte bitartekoak dira (%34 eta %37 bitartekoak), eta erretzaile ohien proportzioa 40tik gora hazi da. Bestalde, 20 urtetik beherakoen %69k eta 60
|
urtetik gorakoen
%63k ez dute inoiz erretzen eta ez dute inoiz erretzen. Gizarte-estatusak ez du eragin handirik, baina Barometroak deigarri egiten du inoiz erre ez dutenen proportzio handiena(% 55) status baxuenean dagoela.
|
|
2004
|
|
|
gure gizartean gero eta adineko pertsona gehiago dagoenez, dementzia-moten prebalentziak ere gora egin du. Horrela, nabarmentzekoa da 65
|
urtetik gorakoen
% 8, eta 80 urtetik gorakoen% 30 dementziatuak daudela. Alzheimer gaitzak hartzen ditu, hain zuzen, dementzia-kasu horien guztien% 60.
|
|
|
gure gizartean gero eta adineko pertsona gehiago dagoenez, dementzia-moten prebalentziak ere gora egin du. Horrela, nabarmentzekoa da 65 urtetik gorakoen% 8, eta 80
|
urtetik gorakoen
% 30 dementziatuak daudela. Alzheimer gaitzak hartzen ditu, hain zuzen, dementzia-kasu horien guztien% 60.
|
|
|
Jaengo Kristo Erregea klinika pribatuko oftalmologia eta otorrinolaringologiako mediku espezialisten talde batek teknika berri bat aurkeztu du, iraitz-malko-sistemaren buxadurak zuzentzen dituena. Patologia horrek 50
|
urtetik gorakoen
ia %40ri eragiten dio. Hodi nasolagrimalaren buxadurak eragiten du gaitz hori, eta malkoak pilatzen dira betazaletan.
|
|
|
Betazaletan malkoak metatzea eragiten duen gaitz horrek 50
|
urtetik gorakoen
ia %40ri eragiten dio.
|
|
|
Aldaketa handienak txikleen sektorean daude: 16 eta 25 urte bitarteko pertsonen %78, 3k kontsumitzen dute; 46 eta 55 urte bitarteko helduen %34, 4k eta 56
|
urtetik gorakoen
%16, 4k. Hala ere, desberdintasunak ez dira hain nabarmenak gozokien kontsumoan:
|
|
|
Hala ere, desberdintasunak ez dira hain nabarmenak gozokien kontsumoan: 16 eta 25 urte bitarteko pertsonen %60, 8, 46 eta 55 urte bitarteko helduen %50, 4 eta 56
|
urtetik gorakoen
%38, 7 Inkestaren ondorioen arabera, azukrerik gabeko gozokien arrakasta da helduen kontsumoaren igoeraren ondorioetako bat. Produktu horien kontsumoa %57, 5era igo da gozokien kasuan, eta %85era txikleen kasuan.
|
|
|
Hori guztia aldatu egin da, nahiz eta emakumeak gehiengoa izaten jarraitzen duten kontsultetan”, adierazi zuen espezialistak, eta haurdunaldiak dakarren arrisku-faktorea aipatu zuen. Angiologiaren eta Kirurgia Baskularraren Espainiako Elkarteak (SEACV) egindako makroazterketaren arabera, kaltetuen kopuruak hazten jarraituko du hurrengo urteetan, 2010ean 65
|
urtetik gorakoen
%36ra iritsi arte. Oro har, hamar kontsultatik hiruk bakarrik behar dute kirurgia, eta beste hiruk jarraipen medikoa.
|
|
|
“Dagoeneko gaitasunik ez dutela pentsatzeko joera dago”, esan zuen. Adin horretako arazo handienetako bat logura da, 60
|
urtetik gorakoen
%40ri loaren alterazioak eragiten baitizkie. Horri dagokionez, geriatrak ez zuen lasaigarririk erabili nahi izan, zeren eta, haren arabera, botika horiek “insomnioak berak baino logura handiagoa eragiten baitute egunez”.
|
|
|
7 urtetik aurrera, gero eta haur gehiagok egiten du txateatzen lagunekin Sarean, eta musika-eta kirol-webguneak bisitatzen ditu, baita ikasketetarako edo eskolako lanetarako informazioa lortzen dutenak ere. Guraso gehienek Internet etxean erabiltzeko arau batzuk jartzen dituzte, 6 urtetik beherako seme-alabak dituztenen %55ek eta 12
|
urtetik gorakoen
%78k. Gurasoen kezka nagusia da haurra beste gauza batzuei lotu eta arreta kentzea, gomendagarriak ez diren orri eta “chat”-ak saihestea eta gehiegi jolastea.
|
|
2005
|
|
|
Pneumonia »edo pulmonia» da 65
|
urtetik gorakoen
heriotza-arrazoi nagusietakoa. Horregatik, Espainiako Pneumologia eta Kirurgia Torazikoko Elkartean bildutako euskal adituek oso beharrezkotzat jotzen dute informazio-kanpaina egokiak martxan jartzea, prebentzio neurriak eta bizi-ohitura osasungarriak ezagutzera emateko, gaixotasunaren eragina murriztu nahi baldin bada.
|
|
|
Euskadiko Autonomia Erkidegoan oraindik ez da ezarri pneumoniaren kontrako txertorik 65
|
urtetik gorakoen
eta arriskuko biztanleen txertaketa-egutegian, gripearena ezarrita dagoen bezala. Adituek txertoa gomendatzen dute, baina EAEn oraindik ospitaletako espezialisten iritzia da kasu bakoitzean txertoaren komenigarritasuna erabakitzen duena.
|
|
|
Esparru horretan, Osasun Sailak Tabakismoari Aurrea Hartzeko Legearen Aurreproiektua jarri du abian, saltzeko, kontsumitzeko, publizitatea egiteko, sustatzeko eta babesteko debekuak eta mugak ezartzen dituena. Espainian, urtean 50.000 pertsona baino gehiago hiltzen dira tabakoaren ondorioz 35
|
urtetik gorakoen
%16, hiesa, alkohola, legez kanpoko drogak eta zirkulazio-istripuak baino gehiago.
|
|
|
Hortzetako protesiak erabiltzen dituzten pertsonak urtero aztertu behar dira, adituek gomendatzen dutenez. Dentistarengana joatea Txostenak dioenez, haurrak urtean bi aldiz joaten dira dentistarengana, batez beste, eta gauza bera gertatzen da 65
|
urtetik gorakoen
kasuan, horiek izaten baitira diziplinatuenak espezialistarengana joateko orduan. Tarteko biztanleriak, 30 eta 65 urte bitartekoek, asko luzatzen ditu kontsultak, eta horrek arazoak diagnostikatzea zailtzen du, garaiz ez bada konpontzen zailak baitira.
|
|
|
Hiru urte bitarteko haurrek horrelako eserlekuetan bidaiatu beharko dute. Hiru
|
urtetik gorakoen
kasuan, eta 1,50 metrotik beherako altueretarako, nahitaezkoa da haien pisuaren eta neurriaren araberako euste-sistema homologatua erabiltzea. Arreta handia jarri behar da, eta horregatik txikienek beren gailu egokituetan jarri behar dute, ibilbidea edozein dela ere.
|
|
|
Biztanleria-talde horren jarduera ohikoenak dira lagunekin geratzea, telebista ikustea, irakurtzea, paseatzea, dendetara joatea eta erosketak egitea. José Luis Neno azterlanaren egilearen arabera, 65
|
urtetik gorakoen
kontsumo-potentziala nahiko txikia da. Hala ere, autoreak dio 40 urte inguruko pertsonak adin horretara iristen direnean erosteko ahalmen handiagoa izango dutela eta gaur egun dituzten ohituren antzekoak izango dituztela.
|
|
2006
|
|
|
Bi
|
urtetik gorakoen
eskolaratzea oso zabalduta dago Hego Euskal Herrian, baiEAEn baita Nafarroan. Ume gehienak bi urterekin (eginda edo egiteko) hasten diraeskolara joaten eta, urtez urte, eskolaratze-tasa gorantz doa1 Hori baino gehiago, gizarteak, salbuespenak salbuespen, gertaera hori ontzat ematen duela esandaiteke.
|
|
|
Nahiz eta eragin txikiko gaixotasuna izan (mila haurretik bat eta 65
|
urtetik gorakoen
%1 inguru), hidrozefalia muga larriak eragiten dituen gaitza da. Duela gutxi arte sendatzeko egin zitekeen ebakuntza bakarra zela eta, gaixoak balbula bat izan behar zuen garezurrean.
|
|
|
Gregorio Marañón (Madril), Niño Jesús (Madril), Sant Joan de Déu (Bartzelona), Parc Taulí (Sabadell), Miguel Servet (Zaragoza), Virgen del Camino (Iruñea), Gurutzeta (Bilbo), Basurto (Bilbo), Cabueñes (Gijón), La Sofía Coruña Txosten honetako beste datu adierazgarri batzuk hauek dira: haurren %48k ez zuen haurrari eusteko sistemarik, eta 6
|
urtetik gorakoen
%72k ez zuen BIOrik istripua gertatu zenean. Aztertutako istripu gehienak bi automobilek (%67) eta ondorengo talkek (%36) eta alboko inpaktuek (%25) eragin zituzten.
|
|
|
Azterlan horretan, Espainian orain arte egin den handiena, laguntza-mailei buruzko datuak biltzen dira, bai ospitale-eremukoak(% 44,2), bai lehen mailako arretan arreta jaso duten pazienteenak(% 32,2), bai zentro soziosanitarioetakoak(% 23,6). Zenbakiak Azterketa horretatik 723.050 pertsonaren datuak atera dira, 65
|
urtetik gorakoen
%85 Lehen mailako arretaren eremuan, 80 urte inguru dituelarik, presioagatiko ultzerak larritasun, azalera eta antzinatasun handiagokoak dira. Etxeko arretan ultzerak dituzten pazienteen erdiak daude.
|
|
2007
|
|
|
\-Arreta berezia eskaini behar zaie eroriko eta traumatismoei. 65
|
urtetik gorakoen
% 34k, urtean gutxienez erorketa bat izaten du.
|
|
|
Arazo horrek 65
|
urtetik gorakoen
%50i eragiten dio gutxi gorabehera, eta askotan ez du merezi duen arreta jasotzen.
|
|
|
Jende askok autokontsumora jotzen du eta laxanteak neurriz kanpo erabiltzera ere iristen da. Datuek erakusten dutenez, 65
|
urtetik gorakoen
%30 eta %50 artean maiz edo noizean behin hartzen dituzte. Adituek diotenez, elikatzeko, likidoak hartzeko eta ariketa fisikoa egiteko ohiturak aldatzen hasi behar da, eta, emaitza onik ematen ez badu, espezialistak esango du laxanteak denbora mugatu batez erabili behar diren.
|
|
|
Ohiko erretzaile gehien dituzten eremuak Kanariak eta Andaluzia dira (%27), eta gutxien erretzen dutenak Euskal Autonomia Erkidegoa eta Erdialdea/ Hegoa (%21). EAEn, 14
|
urtetik gorakoen
%29k erretzen zuen, baina erretzeari utzi dio; Nafarroan, berriz, %17k bakarrik. Ohitura osasungarriak Gorputzaren zaintza, irudi fisikoa eta osasuna gero eta gehiago kezkatzen dituzte herritarrek.
|
|
|
Hala ere, gutxi dira oraindik ere (%15 maiz, beste %15 noizean behin) gorputza zaintzeko berariazko produktuak erabiltzen dituztenak (zimurren aurkako eta zelulitisaren kontrako krema espezifikoak). Eguneroko jarduerari dagokionez, 14
|
urtetik gorakoen
%19k onartzen du bizimodu sedentarioa duela. Kasu gehienetan, kontsumitzaileak dio ez dagoela estresatuta, nahiz eta ateratako datuek adierazten duten% 21ek estres handia edo nahikoa jasaten duela, batez ere emakumeek(% 26) gizonek baino gehiago eta estatus altukoan(% 24).
|
|
|
60 urtetik gorako biztanleen artean, %26k dute sarbidea lanpostutik, nahiz eta %18k zentro publikoetatik sartzen diren ordenagailura, eta %46k, berriz, senide baten etxetik, seguru asko seme-alabengandik edo bilobengandik. Helduak eta gutxi, baina' konektatuta' Ordenagailua duten adineko pertsona askok ere sarerako konexioa dute, baina ez da ahaztu behar 60
|
urtetik gorakoen
%24 baino ez direla. Nolanahi ere, etxean Interneterako sarbidea %70 ingurukoa da adin-tarte guztietan, baina %56koa da 60 urtetik gorakoen artean.
|
|
|
Baina desberdintasun horiek dramatikoak dira berehalako mezularitzako bezeroak bezain maiz erabiltzen diren programetan: 60
|
urtetik gorakoen
%7k bakarrik erabiltzen ditu, eta nerabeen %54k (14 -20 urte). Txatetan eta foroetan nerabeek baino hamar puntu gutxiago parte hartzen dute, on line partizipazioko jaun handiek.
|
|
|
Erabiltzaileak Sarean dituen eskubideei dagokienez, adineko pertsonek oraindik ere balorazio txikiagoa dute (3,55), nahiz eta gazteenen artean ere pertzepzio positiboa 5,05 puntura jaisten den. Adinekoekiko gure gizarte digitala babesten duen beste puntu bat ekipamendu teknologikoa da; izan ere, nerabeen %99k mugikorra du, adibidez, 60
|
urtetik gorakoen
%72k bakarrik aitortzen du mugikorra. Jakina, %3k bakarrik du musika digitaleko erreproduzitzailea, eta %59k nerabeak.
|
|
|
Era berean, 1992tik 2005era, adin-talde aurreratuenen proportzioa (65 urtetik gora) handitu egin da ospitaleko alten guztizkoan, zerrenda horiek biztanleria osoan duten ordezkaritza handiagoaren ondorioz. Hiru adin-talde horiek ospitalizazio guztien %37 baino gehiago izan ziren 2005ean; 1992an, berriz, %26, 8 Batez besteko egonaldirik handiena, 11 egunekoa, 85
|
urtetik gorakoen
taldekoa da, atzetik 75 -84 urtekoena (10 egun) eta 65 -74 urtekoena (bederatzi egun). Datu gehiago Adituen ustez, ospitaleratzeko hautagaiak gero eta gehiago izango dira.
|
|
|
Adin guztietan, haurrak izaten dira motordun ibilgailuetako laguntzaileak. Duela gutxi egindako azterketa baten arabera, Real Automóvil Club de Catalunyak (RACC) eta Jané enpresak (2005eko ekainetik abendura bitartean zirkulazio-istripuen biktima izan diren 12 urtetik beherako 366 haurrekin egina), %48k ez zuen haurren atxikipen-sistemarik erabiltzen (SRI), eta %73ra iristen zen 6
|
urtetik gorakoen
kasuan. Espainiako hainbat ospitaletako larrialdi-zerbitzuek jasotako datuen arabera, BIOarekin bidaiatzen zuten haur guztiek bizirik iraun zuten eta bizi-organoetan ez zuten lesio larririk izan.
|
|
|
Hala ere, ikertzaileek ondorioztatu dute beharrezkoa izango dela emaitzak epe luzera aztertzea eta beste saiakuntza batzuk egitea gaixo gehiagorekin, tratamenduaren funtzionaltasuna eta eraginkortasuna modu erabakigarrian ebaluatzeko. Arazo garrantzitsua Gernu-inkontinentziak 65 urtetik beherako pertsonen %15 -30i eragiten die, eta 65
|
urtetik gorakoen
%30 -55i. Gernu-inkontinentzia mota ezberdinak daude:
|
|
|
Gainera, Patricia Arribas atletak ere hartu du parte bileran, eta esan du, nahiz eta bere arazoa guztiz sendatuta ez egon, ebakuntzaren ondoren bizitza aktiboa izan dezakeela. Zistitis interstizialak mina, erremina eta gernu-inkontinentzia eragiten ditu, 65 urtetik beherako pertsonen %15 eta %30 artean eta 65
|
urtetik gorakoen
%30 eta %55 artean. Europan gutxi gorabehera 1,2 zistitis interstizial kasu gertatzen dira 100.000 biztanleko.
|
|
|
Eta are garrantzitsuagoa dena, bizitza osorako segurtasun ekonomikoa ematen die, onuradun nagusiak baitira. Espainian, beharrezkoa eta erabilgarria da, 65
|
urtetik gorakoen
%87k baino gehiagok etxebizitza jabetzan baitu, baina oso likidezia gutxirekin, erretiro-pentsioak urriak baitira. Zenbatekoa izan daiteke alderantzizko hipoteka baten bidez lortzen diren hileko errentak?
|
|
|
Gainera, adituek diotenez, gaur egun, aldakortasun kliniko pixka bat dago tratamenduetan, ebidentzia zientifiko gutxi baitaude eskura, eta horrek adierazten du patologia anitzeko paziente aurreratu batek paziente heldu batek bezalako tratamendu terapeutikoa behar duen ala ez. SAKONERA Datuek adierazten dutenez, 65
|
urtetik gorakoen
%50ek gutxienez hiru gaixotasun kroniko izaten dituzte aldi berean. Gertaera aprobetxatuz, anbizio handiko FONDO ikerketa ezagutarazi da:
|
|
|
Osasunaren Mundu Erakundeak (OME) dioenez, urtean 35 milioi pertsona hiltzen dira mundu osoan, aldi berean jasandako gaixotasun kroniko batengatik edo batzuengatik. Eta egoera are okerragoa da, gaur egun, errealitateak adierazten baitu 65
|
urtetik gorakoen
%50ek gutxienez hiru gaixotasun kroniko dituztela aldi berean. Hau da, zenbat eta zaharragoa izan, orduan eta gaixotasun gehiago.
|
|
|
Nik uste dut IKTen kontsumo orokorra kontuan hartu behar dela digitalki alfabetatuenak diren sektoreetan. Adibidez, inkesten arabera, Espainiako gazteen %91k erabiltzen dituzte IKTak, eta 65
|
urtetik gorakoen
%5ek baino ez. Ikerlanean egiaztatu denez, gazteek, jakin-minagatik edo dibertimenduagatik, estekak bidaltzen dituzte YouTuben bideoak ikusteko eta jipoien antzeko zerbitzuak, benetako indarkeriazko eszenak edo istripu larriak ikusteko.
|
|
2008
|
|
|
Espainiako Edad y Vida Institutuak egin duen Zaharrek non eta nola bizi nahi duten ikerlanaren arabera, 55
|
urtetik gorakoen
%78k, mendekotasunik nozitzekotan, ohiko etxebizitzan etxez etxeko artapen-zerbitzuak jasotzea nahiago luke.
|
|
|
Gaztela-Mantxako Turismo Sozialeko Egitarauaren helburua, astia aberasteaz gainera, 65
|
urtetik gorakoen
zahartzaro aktibo eta osasuntsua sustatzea da.
|
|
|
Adin horretatik gora, berriz, handitu egiten da erortzeko arriskua, etxean batik bat, berdin emakumeetan zein gizonetan: 65
|
urtetik gorakoen
% 30 urtean behin erortzen dira etxean, eta 80 urte dituztenen artean,% 50.
|
|
|
Bestalde, Espainiako Kultura Ministerioak Museoen Urte Iberoamerikarraren esparruan hartutako neurrien artean, nabarmentzekoa da herrialde iberoamerikarretako biztanle guztiek Espainiako estatuko 22 museotan izango dutela onura gaur egun Europar Batasuneko herrialdeetako herritarrentzat ezarrita dauden prezio beheratuen edo doakoen truke. Hau da, iberoamerikarrek, aurten,% 50erainoko deskontuak izango dituzte Espainiako estatuko museoetan, ikasleen kasuan, edo familia ugariko kideen kasuan, edo 18 urtetik beherakoen, 65
|
urtetik gorakoen
edo langabeen kasuan, doan, besteak beste. Orain arte, tarifa horiek Europako Batasunean bizi direnek bakarrik jaso ditzakete.
|
|
|
Gero eta gehiago irakurtzen da Espainian. 14
|
urtetik gorakoen
irakurketa-indizea %55, 3koa da; 13 urtetik beherakoen artean, berriz, %91ra igo da, Irakurtzeko Ohituren eta Liburuak Erosteko Barometroaren arabera. 14 urtetik gorako espainiarren erdiak baino gehiagok libururen bat irakurri zuen urteko lehen hiruhilekoan.
|
|
|
Adinean aurrera egin ahala, handitu egiten da fibrilazio aurikularraren eragina: populazio orokorraren %0, 4 izatetik, 65
|
urtetik gorakoen
%5 izatera. Arritmiaren garapenean zenbait faktore identifikatu diren arren (balbulopatiak, adina edo hipertentsioa, besteak beste), kasuen %30ek ez dakite zerk eragiten duen.
|
|
|
Proba gaindituz gero, azterketa egin den unibertsitatean baino ez dira sartzen ikasketak Kontuan hartu behar da proba honetara aurkeztea erabakitzerakoan oso garrantzitsua dela egin nahi den unibertsitate-titulua argi izatea. Alde batetik, titulazio horrek erabakiko duelako zein unibertsitatetan egin behar den proba; izan ere, hautakortasunarekin ez bezala, 25
|
urtetik gorakoen
proba gaindituz gero, azterketa egin den unibertsitatean baino ez da ikasten, eta, beraz, aldez aurretik egiaztatu behar da hautatutako unibertsitatean etorkizuneko ikasleak egin duen unibertsitateko titulazioa ematen dela. Arau hori Espainiako unibertsitate guztietan aplika daiteke, Valentziako Erkidegoan, Andaluzian eta Katalunian izan ezik; izan ere, horietan, autonomia-erkidegoetako edozein unibertsitate publiko nahiz pribatutara sartzeko aukera dago.
|
|
2009
|
|
|
Picos de las Nieves igo genuen, oso gogorra izaten da. Han brotzezko saria eman zidaten, 65
|
urtetik gorakoen
mailan. Oso ondo pasa nuen.
|
|
|
gastu sozialari suposatuko liokeenari soilik erreparatuz gero, hondamendi hutsa litzateke. Ildo honetatik, Kataluniako Zahartzearen Institutuak EAErako egindako ikerketa baten arabera, gaur egun 65
|
urtetik gorakoen
%15 menpekotasun egoeran bizi da eta kopuru hori %50era igotzen da 80 urtetik gorakoen kasuan. Horrek gizarte baliabide asko xahutzen ditu.
|
|
|
gastu sozialari suposatuko liokeenari soilik erreparatuz gero, hondamendi hutsa litzateke. Ildo honetatik, Kataluniako Zahartzearen Institutuak EAErako egindako ikerketa baten arabera, gaur egun 65 urtetik gorakoen %15 menpekotasun egoeran bizi da eta kopuru hori %50era igotzen da 80
|
urtetik gorakoen
kasuan. Horrek gizarte baliabide asko xahutzen ditu.
|
|
|
Zehazki, ikuspegi horretatik adierazten da, Euskal Autonomia Erkidegoan (EAE), biztanleen hirutik bat dela elebiduna, eta 16 urtetik beherako biztanleriari dagokionez, %66 dela elebiduna. Aitzitik, Ipar Euskal Herrian, elebiduna den biztanleriaren ehunekorik handiena 65
|
urtetik gorakoen
taldean topa daiteke; ehunekoa jaitsi egiten da ostera, adin-taldeetan behera egiten den heinean. Halere, aipagarria da, Ipar Euskal Herriko gazteen artean joera honen aldaketa-zantzuak gero eta argiagoak direla; izan ere, 2006ko inkestaren datuen arabera, gazte elebidunek gora egin dute kopuruan zein ehunekoan.
|
|
|
Ipar Euskal Herrian, elebiduna den biztanleriaren ehunekorik handiena 65
|
urtetik gorakoen
taldean topa daiteke; ehunekoa jaitsi egiten da ostera, adin-taldeetan behera egiten den heinean. Halere, aipagarria da, Ipar Euskal Herriko gazteen artean joera honen aldaketa-zantzuak gero eta argiagoak direla. duena).
|
|
|
Populazioaren %15 obesoa dela eta helduen %20k 250 mg/ dl-tik gorako kolesterol-maila duela kalkulatzen da. 18
|
urtetik gorakoen
%24k erretzen du (Tabakismoari Aurrea Hartzeko Batzorde Nazionalak 2006an egindako azterlan baten arabera), eta helduen %40k arteria-hipertentsioa du. Ateroesklerosia pixkanaka garatzen da bizitzako lehen hamarkadetatik.
|
|
|
Parte-hartzaileen batez besteko profila hau da: 45 eta 49 urte bitarteko emakumeen% 87; 50 eta 54 urte bitartekoen% 39, eta 55
|
urtetik gorakoen
% 5 Ikasketa-maila askotarikoa dute: OHO(% 43), BBB edo UBI(% 26), lizentziatura edo diplomatura titulua dutenak(% 8,6).
|
|
|
Banaketa-irizpideak ez dira oraindik zehaztu. Babespeko osasun populazioaren, eskola adinean dauden adingabeen, 65
|
urtetik gorakoen
, azaleraren, sakabanaketaren edo intsularitatearen arabera eginen da. Bakoitza nola haztatuko den argitzeke dago.
|
|
|
Alokairuen babes-aseguruak ez dira oraindik entitate guztiek merkaturatutako produktu masiboa. Jabetzako higiezinen indize altuak (60
|
urtetik gorakoen
%80 inguruk etxebizitza bat du jabetzan) eta Espainiak etxebizitzen alokairuaren merkatuan duen esperientzia urriak azaltzen dute erakunde askok oraindik ez dutela produktu horiek eskaini nahi izan. Oraingoz, Mapfreek, Lagun Arok, Jabeen Mutuak, Aragek edo Generalik (duela gutxi Vitaliciorekin bat egin duen La Estrella Segurosen bidez) banatzen dituzte.
|
|
|
Langile Autonomoen Araubide Bereziaren gutxieneko oinarriaren gainean (833,40 euro hilean 2009rako), prestazioa 583,38 eurokoa izango litzateke, eta gehieneko prestazioa 1.383,9 eurokoa, bi seme-alaba edo gehiago izanez gero. Iraupena bi eta sei hilabete artekoa izanen da, kotizatutako aldiaren arabera, eta bederatzi artekoa 60
|
urtetik gorakoen
kasuan. Zehazki, urte batetik 17 hilabetera bitartean kotizatu dutenek bi hilabeteko langabezia izango dute, eta hiru urte edo gehiago ordaindu dituztenek, sei hilabete.
|
|
|
Zirkulazio-istripuetan hildako 64
|
urtetik gorakoen
%42 oinezkoak dira
|
|
|
Gripe hau arriskutsua da birusa berria delako, eta gure immunitate sistema prest ez dagoelako. Dena den, Nicollek gogorarazi du ohiko gripeak berak ere lagun asko hiltzen dituela, 65
|
urtetik gorakoen
%1a. Orain gaixo gehienak gazteak dira, horiek direlako Mexikora joaten direnak.
|
|
|
Diogunaren argitan, merezi du hamabost urtetik gorako elebidunen artean gertatzen denari arreta eskaintzea. 15
|
urtetik gorakoen
%51, 5 da gaur egun bere burua erdaldun elebakartzat jotzen duena. Gainerako %48, 5ek, beraz, maila bat edo besteko elebiduntzat dauka bere burua.
|
|
2010
|
|
|
...euden komunikabideen botereek hala nahi zutelako. zorionez, joera horiek nabarmen aldatu dira azken hamarkadetan, eta eguneroko bizitzaren esparru askotan, hala nola esparru kulturalean zein politikoan, galiziera gaztelaniaren lekua irabazten ari da apurka-apurka. hala ere Galiziako Mapa Soziolinguistikoaren analisi gehienak kezkagarriak dira, oso gutxi dira itxaropentsuak. datu horien arabera, 65
|
urtetik gorakoen
%82ak lehenengo hizkuntza galiziera izan zuen; baina ehuneko horrek nabarmen egiten du behera 20 urtetik azpikoen artean, eta hor %35ak baino ez du galiziera lehenengo hizkuntza. galizieraren erabilera handiak habitatarekin (landa-eremuak eta eremu erdi-landakoak) eta adinarekin (helduak eta adinekoak) du erlazioa. galiziako gazteek askoz hobeto menperatzen dituzte molde linguistikoak nagusiek b... %5, 14 Coruñan edo %6, 29 Vigon. baina, adin-tarte berean, ahozko ulermenari dagozkion ehunekoak oso altuak dira:
|
|
|
Bukatzear da Arabako Eskolarteko Txapelketa ere. Maiatzaren 15ean hasi ziren 14
|
urtetik gorakoen
kanporaketak, eta ordutik Agurainen, Amurrion, Aramaion eta Gasteizen jokatu dituzte saioak. FInal nagusia, berriz, gaur, maiatzak 29, jokatuko da, bai gaztetxoen mailan eta baita gazteenean ere.
|
|
|
Momentu honetan emigrazioaz gain, bilakaera naturala negatiboa da. Hirurogei
|
urtetik gorakoen
presentzia nagusitzenda, hogei urtetik berakoak gero eta gutxiago diren bitartean. Haur gutxi jaiotzendira eta populazioaren egitura gero eta zaharragoa da.
|
|
|
Espainiako datuak Gaixotasun kardiobaskularrak dira Espainiako heriotza-eragile nagusia eta ospitaleetan sartzeko arrazoi nagusia. Gure herrialdean, urtero, 69.000 infartu inguru izaten dira, eta horiei iskemika kronikoak eragindako pertsonen kopuruak gehitzen zaizkie (organismoaren zenbait lurraldetara pixkanaka eta pixkanaka egiten den odol-ekarpenaren urritasuna); 40 urtetik gorako biztanleen %1 eta %2 artean daude, eta 60
|
urtetik gorakoen
%10 Patologia baskular horrek 74.000 diru-sarrera inguru eragiten ditu urtean. Bihotz eta Arnas Errehabilitaziorako Espainiako Elkarteak (SORECAR) egindako azterketaren aurretiazko txostenaren arabera, Espainia osoko 27 zentrok bakarrik egiten dituzte bihotz-errehabilitazioko programak, eta horietako gehienak (%66 baino gehiago) hiru autonomia-erkidegotan biltzen dira:
|
|
|
Etxekoandreen eta lan bila dabiltzan 55
|
urtetik gorakoen
kopurua handitu egin dela detektatu du txosten batek
|
|
|
Kalkuluen arabera, gizon helduen %70ek eta emakumeen %40k “ekonomikoki aktibo” jarraitzen dute gutxien garatutako herrialdeetan, “bereziki sektore informalean”. Latinoamerikan, Lanaren Nazioarteko Erakundeak onartzen du helduen lan-egoerari buruzko azterlanak gutxi direla, nahiz eta hegoaldeko konoko herrialde gehienetan (Argentina, Brasil, Txile, Uruguai eta Paraguai) “60
|
urtetik gorakoen
lan-indarraren partaidetza-tasak”% 12 eta% 43 artean hazi diren 1993tik 2003ra bitartean. Erretiroa eta pentsioak Espainian, aldiz, lan-merkatua eta aurre-erretiroak ez dira pertsona nagusien lagunak.
|
|
|
Beren prestakuntza osatu eta goi-mailako irakaskuntzan sartu nahi duten 18
|
urtetik gorakoen
hezkuntza-eskaerari erantzuten diote.
|
|
|
Mikrokredituek garrantzia hartzen dute egungoa bezalako egoeretan. Etorkinen, iraupen luzeko langabetuen, 45
|
urtetik gorakoen
, ezgaitasuna duten pertsonen edo guraso bakarreko familien egoera ekonomikoa zaila bada, are gehiago krisian. Egungo kreditu-merkatuak finantziazio-eskaintza zabala du likidezia-kanal klasikoetara iristea zailago dutenentzat.
|
|
|
Hala ere, jende askok uste duenaren kontra, azterlanak agerian jartzen du adin horretako istripu-tasa gidari gazteena baino txikiagoa dela, 20 urte inguru. Ikertzaileek gogorarazten dute 74
|
urtetik gorakoen
%24, 8k gidatzen jarraitzen duela, eta ohartarazten dute, nahiz eta helduenetan ezbehar-tasa txikiagoa izan, “istripua gertatuz gero eta zaurgarritasun handiagoa dutenez, gidari gazteek edo adin ertainekoek baino kalte fisiko larriagoak jasaten dituztela”. Hala, David Cantón irakasleak honako hau adierazi du lanean:
|
|
|
Herritarren% 30ek bakarrik uste du hirugarren adinekoen zaintza finantzatu beharko duela Espainiar gehienek ez dute zahartzaroari aurre egiteko aurrezkirik, 65
|
urtetik gorakoen
%22k baino ez du erreserbatu denboraldi horretarako dirurik. Hori ondorioztatzen da Bupa Health-ek, Sanitasen enpresa nagusiak, egindako nazioarteko azterketa baten arabera.
|
|
|
Gainera, inkestan jasotako datuek adierazten dute pobrezia erlatiboaren tasa %16, 7ra murrizten dela, egotzitako alokairuaren balioa kontuan hartuz gero. EINen arabera, kalkuluan pertsona bizi den etxebizitzaren balioa kontuan hartzeak, etxebizitza bere jabetzakoa denean edo dohainik lagata duenean, pobrezia-tasa adin-talde guztietan murriztea dakar, batez ere 65
|
urtetik gorakoen
kasuan. Espainiako etxeen urteko batez besteko diru-sarrerak 25.732 eurokoak izan ziren 2009an, aurreko urtean baino %2, 9 gutxiago.
|
|
|
Horrekin guztiarekin, hauek izango dira aurtengo sariak: lehenengoa, 500 euro; bigarrena, 250 euro; herriko gutun onenari, 150 euro; 26 urtetik beherakoen onenari, 100 euro; eta 50
|
urtetik gorakoen
onenari, 100 euro. Epaimahaiari dagokionez, literatura eta kultura arloko pertsona ezagunek osatuko dute, ohi bezala, eta horiek aukeratuko dituzte sari guztiak gazteendako saria izan ezik.
|
|
2011
|
|
|
Espainian, 65 urtetik gorako pertsonen% 10ek daukate dementzia, eta 85
|
urtetik gorakoen
% 30ek.
|
|
|
Lengoaian eta teknologian izan ezik, azpi multzo horren (19 -24 urte) eta hurrengoaren artean (25 -65 urte) dagoen desberdintasuna ia nabarmenezina da. Aitzitik, kasu guztietan, izugarria da bi azpimultzo horien eta 65
|
urtetik gorakoen
azpimultzoaren artean puntuazioan dagoen desberdintasuna.
|
|
|
Koipe horrek organoei kalte egiten dieten substantzia toxikoak sortzen ditu, eta, ondorioz, sindrome metabolikoa sortzen da. Sindrome hori 60
|
urtetik gorakoen
%45ek pairatzen dute, eta ohikoagoa da gizonezkoetan, nahiz eta 60 urtetik aurrera ehunekoak berdinak diren. Monereo doktoreak azaldu duenez, obesitateak autoestimua gutxitzeaz gain, 2 motako diabetesa garatzeko aukerak 2,4 aldiz handitzen ditu, hipertentsio-arriskua hiru aldiz, 2,8 aldiz dislipemia izateko arriskua eta 1,8 aldiz bularreko minbizia izateko aukera.
|
|
|
Lehentasuna osasunean Duela urte gutxi arte uste zen Alzheimer gaitza zahartzearen ondorio naturala zela. Hala ere, hirurogeita hamarreko hamarkadaz geroztik egiten den ikerketak dioenez, 65
|
urtetik gorakoen
%10ek garuneko asaldura organikoak izaten dituzte, zahartzaroari lotuak. Horietatik% 75 Alzheimerrarekin erlazionatzen dira, eta gainerako% 25 infartu anizkoitzek eragindako garun-alterazioekin.
|
|
|
Indize-sistema berri batek 65
|
urtetik gorakoen
mendekotasun-eta bazterketa-arriskua neurtzen du
|
|
|
Kanpaina horiek 2001 urtean hasi ziren, 2000 urteko Kotizazio Oinarrien txostenak Erregimen Orokorrekoak ez diren langileei bidalita. Hurrengo urtetik aurrera, langile horien lan-bizitzari buruzko txostena ere sartu zen, eta informazioa zabaltzeko prozesuari ekin zitzaion, langile autonomoak edo 60
|
urtetik gorakoen
azken 15 urteetako kotizazio-oinarriak sartzeko. Horrela, jakin ahal izango zuten zein kotizaziotan kalkulatuko zen erretiroa.
|
|
|
Halaber, salbuetsita daude autonomia erkidegoetatik edo toki entitateetatik amatasunagatik jasotzen diren prestazio publikoak. Harreragatiko laguntza publikoak eta 65
|
urtetik gorakoen
edo minusbaliatuen egoitzetan edo eguneko zentroetan egonaldiak finantzatzeko laguntzak ere salbuetsita daude, baldin eta gainerako errentak ez badira Ondorio Askotarako Errentaren Adierazle Publikoaren (OAEAP) bikoitza baino gehiago. Ezgaitasuna duten pertsonek jasotzen dituzten prestazioak Ezgaitasuna duten pertsonek errenta gisa jasotzen dituzten prestazioetatik eratorritako lan etekinak, beren gizarte aurreikuspeneko sistema espezifikoei dagozkienak, eta ezgaitasuna duten pertsona horien ondare babestuei egindako ekarpenetatik eratorritako lan etekinak OAEAP (laguntzak, bekak, diru-laguntzak… emateko erreferentzia gisa erabilitako indizea) halako hiru gehienez salbuetsita zeuden.
|
|
|
Hala ere, kalkuluen arabera, horien% 18 bakarrik dago benetan diagnostikatuta, eta% 10ek bakarrik jasotzen du tratamendua. Gaixotasun hori duten emakumeen ehunekoak gora egiten du adinean aurrera egin ahala, eta 50 urtetik gorako hirutik bati (%35) eta 70
|
urtetik gorakoen
erdiari (%52) eragiten die, Carmen Sánchez Osteoporosiaren aurkako Espainiako Elkarteko lehendakariak esan zuenez. 50 urteko emakume batek %40ko arriskua du bizitza osoan haustura bat izateko, gizonezkoetan %13ra iristen denean.
|
|
|
Hori dela eta, tanta duten pertsonei tratamendu berriak ikertzen hasi da, ohiko botikak preskribatzea onartzen ez badute. Hezueria Espainiako helduen %1 da, eta 70
|
urtetik gorakoen
%5 Odolean ezohiko azido urikoa metatzeak eragiten du patologia hori. Hori dela eta, artikulazioetan metatzen diren gatz batzuk sortzen dira, eta mina eragiten dute.
|
|
|
Ehun
|
urtetik gorakoen
bizitza-luzerari buruz orain arte egin diren azterketak gutxi eta mugatuak dira, baina ondorio interesgarri batzuk ekarri dituzte: ehun urtera iristen direnen erdiak modu independentean egiten dute, osasun-egoera onean, kolesterol-maila apalean eta gehienak emakumeak dira, nahiz eta gizonek osasun hobea eta bizi-kalitate hobea izan.
|
|
|
Halaber, helduaroan, komeni da 10 urtean behin dosi oroigarri bat ematea, denborarekin antigorputzen maila jaitsi egiten baita. Ohar gisa, zenbait azterketa serologikok adierazten dute 18 eta 39 urte bitarteko helduen %62k eta 60
|
urtetik gorakoen
%41 -84k ez dutela behar adinako babes-mailarik. Txertoaren eraginkortasun klinikoa% 97koa da.
|
|
|
2000 urtean egin zuten lehen bilketa, Udalaren beka bati esker. Parrokoaren gomendioei jarraituz –hiztun onak nortzuk diren parrokoak zekien ondoen–, 80
|
urtetik gorakoen
testigantzak jaso eta CD baten batu zituzten. Iaz, berriz, Eusko Ikaskuntzaren beka aprobetxatu zuten beste 17 elkarrizketa egiteko, oraingoan irudi eta guzti.
|
|
2012
|
|
|
Begi lehorra Begiek lubrifikazio egokia lortzeko adina malko sortzen ez dutenean egoera horri begi lehorra esaten zaio. Hainbat arrazoi direla medio gerta daiteke, baina ohizkoena zahartze-prozesu naturala da? 65
|
urtetik gorakoen
%75 inguruk trastorno hori jasaten dute?. Lentillak erabiltzeak, haurdunaldia edo menopausia bitartean gertatzen diren aldaketa hormonalek, edo ingurugiroko faktoreek, haizeak, eguzkiak??
|
|
|
farmakoak eta psikoestimulazioa. Dementzien %95 adinarekin dago lotuta; 80
|
urtetik gorakoen
%30 -40tan agertzen da. Eustatek egindako kalkuluen arabera, 2035ean, Euskal Autonomia Erkidegoan 80 -84 urtekoak 83.840 izango dira; atera kontuak.
|
|
|
65
|
urtetik gorakoen
% 15-% 18k beren kabuz mugitzeko arazoak ditu.
|
|
|
75
|
urtetik gorakoen
% 53k etxetik irteteko arazoak ditu.
|
|
|
75
|
urtetik gorakoen
% 20 ez da irteten etxetik.
|
|
|
Narriadura kognitiboa da (bereziki, dementzia) patologia ohikoena eta ezgaitasun-sortzaile handiena paziente zaharrarengan. Izan ere, 80
|
urtetik gorakoen
% 20k dementzia motaren bat du. Ikusi denez, nerbio-sistemak, adinarekin, maila funtzional guztietan eragina duten aldaketa ugari jasaten ditu; baina, oso zaila da zahartzean normala denaren eta patologikoa denaren arteko muga aurkitzea.
|
|
|
Nazioarteko aldeak. Herrialde garatuek piramide zahartuagoak dituzte garapen-prozesua duela gutxi hasi dutenek baino. Hala, adibidez, Europa, oro har, 64
|
urtetik gorakoen
% 16ra irits liteke eta Afrika, ordea, ia ez da% 4ra heltzen.
|
|
|
Adierazi ondorengo baieztapen hauek egiazkoak edo okerrak diren: a) Narriadura kognitiboa da (bereziki, dementzia) patologia ohikoena eta ezgaitasun-sortzaile handiena zaharrarengan. b) 80
|
urtetik gorakoen
% 5ek baina gutxiagok dementzia motaren bat du. c) Nerbio-sistemak ia ez du aldaketarik adinarekin. c) Dementziaren narriadura iraunkorra da (6 hilabetetik gora). e) Alzheimerren gaixotasunean, neuronak hiltzen dira eta garunaren zenbait eremu atrofiatzen dira. .:
|
|
|
Kataluniako Osasun Institutuko Josep María Elorza doktoreak adierazi duenez, “Depresioaren aurkako botiken kontsumoa handitu egin da, eta, aldi berean, 2008 urtean langabeziaren zifrak igo egin dira, krisialdi ekonomikoa hasi zenean, baita 2010 urtearen hasieran ere”. Donostiako Altzako Osasun Zentroko Carlos Calderón doktoreak azaldu duenez, “Oinarrizko Osasun Laguntzako kontsultetan, depresioaren urteko prebalentzia %15 ingurukoa da, baina 65
|
urtetik gorakoen
%20ra iristen da”. Biztanleriaren sektore honetan, egoera larriagotu egiten da, depresioa ez baita gaixoaren osasun-arazo bakarra, “horrek lagundu egiten du sailkatzen eta erregistratzen, eta, gainera, zaildu egiten du haren erabilera eskaera handiko eta denbora gutxiko egoeretan”.
|