|
2000
|
|
|
Pertsona hori ez da konturatzenbere aurpegiak goibeltasuna, sumina edo nazka adierazten duela. Aurpegi edo aurpegi zati batzuek halako min espresio nabarmena izaten dute, non harridurasortzen baitu
|
pertsonak
bere sufrimendua sentitzen ez duela ikusteak. Ipurmamiakestuturik edukitzeak atzera egitea adierazten du, eta nahitaez du eragina funtziosexualean eta sentipen sexualen deskargan, pelbisaren mugimendu kulunkariak etadesiraren indarra inhibitzen dituelako.
|
|
|
Adi egotea adierazten du, iratzarririk izatea, erne baina ahaleginetan ibili gabe, gertatzen zaigunari arretajarriz. Behartu gabe
|
pertsonak
bere osotasunean egiten duena.7 8
|
|
2001
|
|
|
Zorion absolutu eta iraunkorraren helburu horrek menpean harturik, zenbait
|
pertsonak
bere egoerak hobetu egin behar duela uste du, dauden bezala ongi sentitzeko adina arrazoi eduki arren, beste pertsona batzuek dagoeneko lortu duten goragoko maila bat, intentsu eta hobea lortzeko aukera dagoelakoan.
|
|
|
Gustura ez egoteak,
|
pertsonak
bere buruaz duen irudia eta barneratu dituen estandar sozialak bat ez datozela adierazten du.
|
|
|
Istripua edo erorketa kirol hori egiten duen
|
pertsonak
bere gain hartzen duen arriskuak eragin badu, aseguru etxera jo daiteke, horrelakorik baldin badu, mediku gastuak ordain diezazkion (eta bestelako gasturik baldin badago, baita horiek ere, hala nola baja egunak, arrastoak etab.), polizan sartzen diren arriskuen arabera.
|
|
|
(i) Edozein
|
pertsonak
bere defiziten kopurua maileguz hartzen du.
|
|
|
(ii) Alderantziz, edozein
|
pertsonak
bere soberakinen kopurua maileguz ematen du.
|
|
|
Filosofia batzuek pertsona zeharo naturaz haraindiko izaki bihurtuz arazoa sinplifikatu dute, baina orduan giza izaeraren dimentsio zeharo berehalako eta agerikoak bazterrean uzten dituzte, hala nola, bere izaera biologikoa. Bestelako ikuspegi batzuek pertsona argi eta garbi inguruko izakien artean kokatzen dute, eboluzionista eta ekologistek kasu; baina honela ez digute beste izakiekiko gizakiek dituzten ezberdintasunak edo
|
pertsonak
bere burua ezagutzeko duen gogo indartsuaren zergatia azaltzen laguntzen.
|
|
|
Platonen ustetan pertsonen mundua kosmosaren parte da, mundu horrek, ordea, badu berezitasun bat;
|
pertsonak
bere baitan kosmosa errepikatu eta laburbiltzen du: burua pertsonaren alde jainkotiarra da, pertsonaren gorputz eta arimaren arteko bereizkuntzak kosmosaren gorputz eta arimaren bereizkuntza errepikatzen du...
|
|
2002
|
|
|
Baina, askotan, jarduera horiek lanaren ordezko engainagarriak edo denbora hiltzeko modu sinpleak izaten dira erretiratuak. Hobe da erretiratutako
|
pertsonak
bere etapa berria ondo irabazitako atsedenerako eskubidetzat hartzea, eta, hortik aurrera, pixkanaka eguneroko bizitza askatasunez aukeratutako zereginez betetzea, barruko eta kanpoko presiorik gabe. Ez dago, beraz, guztientzat balio duen errezetarik.
|
|
|
Horrekin batera, dieta osoa, orekatua eta egunean zehar ondo banatua izateko elikadura ohiturak berregituratu egin behar dira. Eguneroko elikaduran sartu beharreko elikagaiak,
|
pertsonak
bere kabuz irensten duenaren arabera ezarri behar dira, tolerantziaren eta eboluzioaren arabera haien aldakortasuna eta kopurua handituz, eta, beraz, arrazoitzea eta joera dietetikoak onartzeko prestasuna funtsezkoak dira. Pisu aldaketa psikologikoak astiro egin behar dira.
|
|
2004
|
|
|
2 Hala ere, jakinarazi, zitatu, epatu edo errekeritu beharreko
|
pertsonak
bere burua auziaren jakituntzat jotzen badu, eta auzitegian eginbidearen deuseztasuna salatzen ez badu bere lehen agerraldiko ekitaldian, orduan eginbide horrek une horretatik aurrera ondore guztiak izango ditu, legearen xedapenen arabera egin izan balitz bezala.
|
|
|
Aurreko artikuluko kasuetan, idazkari judizialak galdera eta erantzunen akta egingo du, horiei buruz beharrezkoak diren inguruabarrak jasota. Akta hori irakur dezake adierazpena egin duen
|
pertsonak
berak. Pertsona horrek ez badaki irakurtzen edo ez badu irakurri nahi, idazkari judizialak irakurriko dio akta, eta auzitegiak itaunduko dio zerbait gehitu edo aldatu nahi duen galdeketa erantzun duenari, pertsona horrek esandakoa idatziz jasoko dela.
|
|
2005
|
|
|
Gizaki baten estruktura mentala ezagutu ahal izateko, testua sakon aztertzean, hainbat alderdi hartzen dira aintzat: ...n erlazionatzen den adierazten baitu), letren norabidea (honek egonkortasun emozionalaren berri emango baitigu), idaztean zenbaterainoko presioa egiten den (gizakiaren energi maila balioztatzeko), idazkeraren lastertasuna (etortzen zaizkion egoeren aurrean gizaki horrek izan ohi dituen erreakzioak jakinarazten dizkigu), jarraikortasuna, hots, letra eta hitzen arteko elkartasun edo bereizte gradua(
|
pertsonak
bere jardueran, bizitza afektiboan eta pentsaeran nolako erregulartasunean aritzen den adierazten du faktore honek) eta, azkenik, idazkeraren itxura edo egitura orokorra (honek gizakiaren jokabide kultural, etiko eta morala gaztigatuko digu-eta).
|
|
|
Baina etxebizitza asko ez daude horrelako
|
pertsonak
bertan bizitzeko egoera egokian (igogailua dela, kalefakzioa dela...).
|
|
|
Gatazkaren alderdi nagusiak eta funtsezkoak hauek izan daitezke: taldeen artean daudenezberdintasunak, taldeek dituzten beharrak, gatazkari buruz dauden ikuspegiezberdinak, alde bakoitzak duen boterea, taldeen balioak eta printzipioak, taldekideen sentimenduak eta emozioak,
|
pertsonak
berak duen barruko gatazka eta abar.Hemendik aurrera alderdi bakoitza esplikatzen eta garatzen hasiko gara, eta ondoren, gatazka askatzeko metodoa aztertuko dugu zehatz mehatz. Gatazkan eraginhandia duten elementuak hauek dira:
|
|
|
–Autolaguntza eta hazkunde pertsonala: Ikastaroak eskaintzen dira,
|
pertsonak
bere emozioak, gaitasun sozialak, sexualitatea edo espiritualtasuna aztertu eta aztertzeko. Gehien eskatzen diren ikastaroetako batzuk barrearen, biodantzaren edo laztanen lantegia dira.
|
|
|
Blogen ideia esanguratsua da alde horretatik, askoz errazagoa baitzen jendearen pentsamenduak beren webgunean erregistratzea, beste batzuetan erregistra zitezen baino; bitakorak erabilgarritasunaren ondorio dira. Beti izan da posible edozein
|
pertsonak
bere web gunea egitea eta egunero artikulu berri bat idaztea, baina erraza izan denean, milioika pertsona hasi dira hori egiten.
|
|
|
Oso erraza da babesteko prozesua. Intervidak azaltzen duenez, nahikoa da formulario soil bat betetzea, eta, bidali ondoren,
|
pertsonak
bere posta elektronikoan jasotzen ditu haur babestuaren argazkia eta datuak. Gainera, prozesua bukatutakoan, aitabitxi berriak kanpainaren berri lagunen eta senideen artean zabaltzeko aukera du.
|
|
2006
|
|
|
Hala ere, jakinarazpena, zitazioa edo epatzea jaso duen
|
pertsonak
bere burua jakituntzat jotzen badu epaiketan bertan, eginbideak une horretatik aurrera bere ondore guztiak sortuko ditu, lege xedapenen arabera egin izan balitz bezala; baina horrek ez du esan nahi laguntzailea edo mendekoa salbuetsita geratuko denik hurrengo artikuluan ezarri diziplinako zuzengarritik.
|
|
|
Behin atestatua aurreko artikuluan ezarritakoaren arabera jaso eta gero, guardiako epailearen ustez bidezkoa bada falta epaiketa hastea, berehala erabakiko du epaiketa egitea, baldin eta zitazioa jaso duten
|
pertsonak
bertara agertu badira, edo, horietatik batzuk agertu ez arren, epaitegiaren iritziz ez bada beharrezkoa horiek bertan izatea. Era berean, epaiketa berehala egiteko erabakia har dadin, guardiako epaitegiak aintzat hartuko du ea nahitaezko frogabideren bat egitea azkenean ezinezkoa gertatuko den.
|
|
|
Aurreko artikuluetan xedatutakoa betearazteko, instrukzio epaileak agindu ahal izango du delitua gertatu dentokian aurkitutako
|
pertsonak
bertatik ez joatea deskripzio eginbidea gauzatzen den bitartean, bai eta toki horretatik hurbil aurkitu direnak berehala agertzea ere, bakoitzaren adierazpen egokia bananduta jasoz.
|
|
|
Horretarako, osasun profesionalek arreta handiagoa eskaini behar diote. Legearen ikuspegitik, osasun arloko edozein esku hartze egin daiteke, baldin eta eragindako
|
pertsonak
bere adostasuna eman badu helburuak, onurak eta arriskuak biltzen dituen informazio ulergarria jaso ondoren, eta erabakiak hartzeko gaitasunik ez badu, Osasunari buruzko Lege Orokorrak senideen edo pertsona lotuen adostasuna lortzera behartzen du.
|
|
|
Era berean, gaixoa errazago sendatzeko, lan integrazioa sustatu behar da, eta, aditu horren arabera, bi zentzu ditu horrek: batetik, eskizofrenia duen
|
pertsonak
bere buruan duen konfiantza berreskura dezan laguntzen du; eta, bestetik, gainerako herritarrei aukera ematen die ohartzeko gaixo horiek gizartean beren lekua izan dezaketen pertsonak direla.
|
|
|
Autofonia sentsazioa: Badirudi
|
pertsonak
bere ahotsa entzuten duela hitz egiten duenean. Mastekatzean, halaber, ohikoa da masailezurrek elkarrekin talka egitean sortzen duten zarata entzuten ari garela sentitzea.
|
|
|
Eragozpen horiekin amaitzeko, argizarizko tapoia ateratzea besterik ez dago. Erauzketak ez du zailtasunik, eta belarria tapoia duen
|
pertsonak
berak egin dezake. Normalean, tapoia olio edo urarekin zuritzen da, olio edo ur hori eraginkorragoa eta seguruagoa baita, Holandako medikuek egindako eta British Journal of General Practice aldizkarian argitaratutako azken azterketen arabera.
|
|
|
Kontuan hartu behar da izozteak ez dituela aldatzen ez toxina mikrobiarrak, ez horien toxikotasuna, ez bakterio esporak; beraz, mikroorganismoen ehuneko handi bat hauteman daiteke, patogenoak barne, elaborazio prozesuaren arabera. Izozkietako mikrobioen kutsaduraren iturri edo eragile nagusiak
|
pertsonak
berak dira. Alde horretatik, izozki industriak kontrol handiak egiten dizkie instalazioei eta langileei, eta, zalantzarik gabe, markako izozkiak, edozein dendatan egonda ere, merezitako elikagai irudi segurua du.
|
|
|
Oso erraza da Intervida web orriaren bidez babestea: formulario soil bat bete besterik ez da egin behar, eta, denbora errealean bidali ondoren,
|
pertsonak
bere posta elektronikoan jasotzen ditu besoetako haurraren argazkia eta datuak. Babesa berretsirik, aitabitxi berriak kanpaina birzabaltzeko aukera du, elkartasun ekintza horren eragina areagotzen laguntzeko.
|
|
2007
|
|
|
Gure kulturaren eta edozein sistema demokratikoren oinarriak arrazionalak izatea funtsezkoa da. Jakina, arrazionalak bagara, kontuan izango dugu
|
pertsonak
bere baitan duen sentimendu alde hori.
|
|
|
Seneka pentsalari estoikoa zen, aldaketa eta ziurtasun eza handiko egoeretan babesteko" jakintsuaren" ideala defendatzen zuen. Bere planteamendu orokorra nahiak asetzea baino mugatzea zen, zoriontasuna
|
pertsonak
berak sortu behar zuen, ingurua edozein izanik, eta horretarako arrazoia erabili, bere buruari mugak ipini eta oreka bilatu behar zuen.
|
|
|
egoera horretan pertsona edo talde batek beste pertsona baten kontra epe luze batean muturrerainoko biolentzia psikologikoa sistematikoa egiten dute lantegian.Mobbinghorretan erasotzailea biktimaren gainetik agertzen da beti enpresako eskala hierarkikoan.Jazarpena era askotan ager daitekegutxietsi edo aintzat ez hartzea eta, hortaz, lanik ez agintzea.Enplegatuak eginiko lanak sistematikoki erdeinatzea.Lankideak isolatzea, beraien arteko komunikazioa galaraziz.Itxura, sinesmen edo arrazan oin harturik, pertsona horri gutxiespenezko iruzkinak egitea.Langilea lankideen aurrean barregarri uztea.Ezkutu zein ageriko iradokizun edo probokazio sexualak egitea.Enplegatuei oihuka edo irainka aritzea.Hitzez mehatxatzea.Lankideen artean enplegatuaz gezurrak hedaraztea.Enplegatuaren lana sistematikoki auzitan jartzea.Enplegatuak nozitzen dituen jazarpen horren ondorioakNagusi patologikoen ondoreak pairatzen dituzten pertsonek kalbario latza bizi ohi dute; biktima ez ezik, inguruko pertsonek ere jasaten duten sufrikario hori hainbat eratan agertzen da.Sintoma psikosomatikoakFisikoak: zefalea tentsionalak, insomnioa, alterazio kardiobaskularrak, loaren trastornoak, digestioaren trastornoak... Psikikoak: sumingarritasuna, antsietatea, paniko krisiak, depresioak, arreta zuzentzeko eta kontzentratzeko zailtasunak, oroimenaren alterazioak.Zenbaitetan, pertsonak bere buruaz duda egiten du, beheragokotzat hartzen du bere burua.Lanak nozitzen du disfuntzioa.Lanaren kopurua eta kalitatea jaitsi egiten dira.Talde lanean aritzeko zailtasunak, lanean baja maiz hartzen da, enpresaz aldatzeko gogoa pizten da.Ase ez dauden pertsonen baturak giro desatsegina sortarazten du lantegian eta horrek pertsonengan ez ezik, erakundean ere izaten du eraginik.Axolagabekerien ondoriozko deskuiduak maizago gertatzen dira eta, beraz, istripuen arriskua areagotzen da.Famili giroan du eragina.Frustrazioek pertsona gehiago harrapatzen dituzte.Norbaitek bizitzaren herena edo gehiago nagusien neurrigabeko presiopean ematen duenean, presio horrek eragiten dion antsietatea horretan errurik bat ere ez dutenei pasarazten die azkenean: senitartekoei, ezkontideari, seme alabei.Azkenean hauek ere nozitzen dituztemobbingarenondorioak.Nola defendatu. Eraginiko
|
pertsonak
bere defentsak sortu ditu, bere buruaren eta senitartekoen osasun mentala zaintzeko: Bere buruaren nortasuna indartuz.Asertibitatea (tinko izateko eta ezezkoa ematen ikasteko trebezia) landuzAntsietatea eta estresari aurre egiteko teknikak baliatuzBere buruaren alderdi positiboak ahalik eta gehien garatuz.Bai antsietate maila apaltzeko, bai era guztietako egoera kaltegarriei buru egiten ikasteko ...
|
|
|
debaldeko erasotzaile bihurtzen den norbait da eta, izaeraz horrela delako, kargu horrekin gozatu egiten du eta bekatari ordaintzaileak bilatu behar ditu.Horrelako egoerak ingelesezkomobbinghitzaz bataiatu dira.Mobbing, jazarpen moral edo eraso psikologikoa lantegian zer den deskribatzeko, honela azalduko genuke: ...e; biktima ez ezik, inguruko pertsonek ere jasaten duten sufrikario hori hainbat eratan agertzen da.Sintoma psikosomatikoakFisikoak: zefalea tentsionalak, insomnioa, alterazio kardiobaskularrak, loaren trastornoak, digestioaren trastornoak... Psikikoak: sumingarritasuna, antsietatea, paniko krisiak, depresioak, arreta zuzentzeko eta kontzentratzeko zailtasunak, oroimenaren alterazioak.Zenbaitetan,
|
pertsonak
bere buruaz duda egiten du, beheragokotzat hartzen du bere burua.Lanak nozitzen du disfuntzioa.Lanaren kopurua eta kalitatea jaitsi egiten dira.Talde lanean aritzeko zailtasunak, lanean baja maiz hartzen da, enpresaz aldatzeko gogoa pizten da.Ase ez dauden pertsonen baturak giro desatsegina sortarazten du lantegian eta horrek pertsonengan ez ezik, erakundean ere izaten du eraginik.Axolagabekerien... senitartekoei, ezkontideari, seme alabei.Azkenean hauek ere nozitzen dituztemobbingarenondorioak.Nola defendatu. Eraginiko pertsonak bere defentsak sortu ditu, bere buruaren eta senitartekoen osasun mentala zaintzeko: Bere buruaren nortasuna indartuz.Asertibitatea (tinko izateko eta ezezkoa ematen ikasteko trebezia) landuzAntsietatea eta estresari aurre egiteko teknikak baliatuzBere buruaren alderdi positiboak ahalik eta gehien garatuz.Bai antsietate maila apaltzeko, bai era guztietako egoera kaltegarriei buru egiten ikasteko ere, profesional baten laguntza eskatuz, beldurrik gabe.Aldaketak egituretanEgoera eredugarria, egiturak aldatu eta enplegatuak jazartzen dituzten nagusiak desagertzea da.Pertsona arteko harremanetan beti agertzen diren gatazkak konponduko lituzketen egitura iraunkor eta heldua eduki lukete erakundeek, pertsona horientzat ez ezik, enpresarentzat ere mesedegarri gertatuko litzatekeelako.Gatazkak hauteman eta behar bezala kudeatzeko, mobbingarensintomak garaiz ezagutu eta lehenbailehen sendatzeko trebeziak garatu lituzke erakundeak.Horretarako, kexu egiteko eta anonimatuan aritzeko eskubidea bermatuz, gatazka pertsonalak konpontzeko arau garbiak agertu lirateke lantegian bertan, pertsonen arteko artekaritza sistemak aurreikusten dituztenak.Helburu horiek erdiesteko, ordea, pertsona arteko harremanetan eta gatazken konponketan langile guztiek entrenatu lukete.Erakundeak aldatuko direla itxarotea, oro har, mirariaren zain geratzea da.Maila pertsonaleko irtenbidea ere ez da gizakiari beste enpresa batera joan dadin aholkatzea, enpresa berri horretan ere beste horrenbeste edo, areago, egoera okerragoa topatuko duelako, akaso.Nagusi patologikoaren izaeraHainbat ezaugarri agertzen dituzte maiz horrelako pertsonek: Beren baitako gabeziak konpentsatzeko, aginduak ematea dute beharrezkoa, beren azpian presionatu ahal izateko moduko norbait izatea, era horretan zu baino gehiago naiz ni" horren gogobetetasuna bizitzeko.
|
|
|
Azterturiko hirietatik bostetan (Cadiz, Kordoba, Malaga, Valladolid eta Gasteizen) gidariek ez zuten itxoin zailtasunak zeuzkan
|
pertsonak
bere tokian egokiro kokatu arte; hori baino lehenago martxan jarri zuten busa.
|
|
|
Mead ek berak kontuan hartu zuen norberaren sorreraeta nolakolatasuna ulertzeko gizarte eta harreman/ elkarrekintzaknolakoak eta zenbat diren aztertu behar dugula. Tesi horren arabera, gizarte ingurunesinpleak eta konplexuak daudenez, gizarte sinpleetan harreman etaelkarrekintza kopurua txikiago izaki,
|
pertsonak
bere burua ezagutzeko inguru, egoera edo aukera gutxiago du: gizarte horietan norberaren rola definituagoa da etaikaste prozesua ere sinpleagoa (nolabait, norbanakoak, norberatasuna?
|
|
|
Baina nola gizakiari dagokion jardunbide berezia den gizakiarekinberdintzeko joera egon da eta self pertsonaren parekotzat hartu du askok. Ikusikodugunez, self a ez da pertsona, edo norbera, self a
|
pertsonak
bere buruaz jardutekoduen gaitasuna eta ekintza da, ekintza mota hori giza artean ikasten eta gauzatzenda (Mead, 1934)
|
|
|
Gizarteezagutzaren garapenean Piaget-ek planteatutako estadioak identifikatzea zenikerketa horien helburua, eta nagusiki elkarrizketa irekietan eta galdetegietanoinarritzen ziren. Lan horien oinarri teorikoaren arabera, gizarte edukia duen ezagutza
|
pertsonak
berak eraikitzen du, bere esperientzia zuzenean oinarrituz. Halaber, ezagutza eraikitzea ahalbidetzen duten egitura kognitiboak eremu orotakoakdirela aldezten zen (hau da, eduki guztietako informazioari aplikagarriak).
|
|
|
jokabidesozialean gertatzen diren aldaketak azaltzeko ezinbestekoa dela gizabanakoenirudikapenak eta gaitasun kognitiboak aztertzea (Butterworth, 1982). Horri esker, haurrak helduek transmititzen dizkieten ezagutzen hartzaile hutsak direla aldeztenzuen planteamendua baztertu, eta ezagutza
|
pertsonak
berak aktiboki eraikitzenduela zioena nagusitu zen (Bennett, 1993). Ikuspegi konduktistaren aldeko zenbaitautorek planteamendu hori aintzat hartu, eta ikaskuntza soziokognitiboa delakoteoria berria garatu zuten.
|
|
|
Lehenengoak pertsonaren ezaugarri fisikoak eta jabetzak hartzen ditu barne. Hain zuzen ere, gorputza, arropa, jabetzamaterialak (batez ere,
|
pertsonak
berak egindakoak), etxea (bereziki, haurtzarokoa, horrek sentimendu goxoaksorrarazten baititu) eta, azkenik, senideak eta gizabanakoak gehien maite dituen pertsonak. Nire soziala, berriz, beste pertsonek ikusten dituzten gizabanakoaren nortasun ezaugarriei dagokie.
|
|
|
ISetan gertatzen den hirugarren transformazio mota mikrogenesia da. Prozesuhorretan,
|
pertsonak
beren artean komunikatzen direnean, eragin truke sozialagertatzen da. Eragin truke sozialetan zehar, gizakiok hitz egin, eztabaidatu, gatazkak bideratu, eta antzeko jarduerak egiten ditugu; laburbilduz, komunikatuegiten gara.
|
|
|
Azkenik, motibazio prozesuak ditugu; hots, behatutako portaera baterrepikatzeko pertsonak motibatuta egon behar du. Motibazioa ereduaren portaerakdituen ondorioen (errefortzua/ zigorra) eta
|
pertsonak
bere buruari ematen dionerrefortzuaren araberakoa da. Halaber, beste faktore batzuek ere badute eraginik: behatutako portaerari buruz gizabanakoak duen pertzepzio subjektiboak, portaerahorretarako gizabanakoak bere buruari aitortzen dion eraginkortasunak, etaantzeko faktoreek.
|
|
|
Sozializazio prozesuan, berriz,
|
pertsonak
bere gizarte taldearen motiboak, balioak, jokabide ereduak eta ezagutzak bereganatzen ditu, eta, horri esker, gizarteanmodu egokian jardutea lortzen du (Durkin, 1995; Lopez, 1999; Shaffer, 2002). I.kapituluko 1.3 atalean aipatu den bezala, Lopez-ek (1999) estuki loturik daudenhiru sozializazio prozesu bereizten ditu:
|
|
|
Autoestimua subjektiboa da. Izan ere,
|
pertsonak
bere helburuak lortzeko duenarrakastaren eta helburu bakoitzari ematen dion garrantziaren araberakoa da.Beraz, beretzat garrantzi handikoa den helburu bat lortu ezean, umiliatua sentitzenda eta haren autoestimua txikia izaten da. Helburu hori lortuz gero, berriz, gizabanakoak sentimendu positiboak izaten ditu eta autoestimu handia izaten du.Pertsonarentzat garrantzi handirik ez duen helburu bat ez lortzeak ez dusentimendu negatiborik sorrarazten, ez eta ere eragin negatiborik autoestimuan (Palacios, 1999).
|
|
|
Oso alternatiba osasuntsua Merkatuak eskaintzen dituen prestakin komertzial hiperproteikoen edo proteinatan aberatsen ordez, aukera dago etxeko irabiakiak egiteko, kirolariei gehien gustatzen zaizkien osagaiekin. Egokiena da
|
pertsonak
berak ikastea edari horiek energia eta proteina dentsitate egokiarekin prestatzen, bere eskariak asetzeko. Hori ez da abantaila bakarra, etxeko irabiakiak prestakin komertzialak baino askoz gustagarriagoak eta merkeagoak baitira.
|
|
|
Alonso Zamoranoren bulegotik, adibidez, uste dute posible eta legezkoa dela txartelen kreditua bahitzea; izan ere, uste dute, askotan, ustezko berankor batek luxuz eta bidaiaz gozatzen jarraitzen duela, eta kreditu erosketa ugari egiten dituela bere txartelekin, zor asko dituen bitartean. Juan Alonso Zamoranok esan du, halaber, txartelen kreditua bahitzeak posible egiten duela eragindako
|
pertsonak
bere zorra kobratzea, eta, beraz, behar izanez gero aplikatzearen alde daudela. Hala ere, kreditu erakundeak ez daude ados jarduera horrekin, ez eta Lehen Auzialdiko zenbait epaitegiren epaiekin ere, uste baitute kalte zuzena egiten diela.
|
|
|
Irabazi asmorik ez duten akordio horiei esker, komunitatearen aldeko lanak erakundeetako langileek gainbegiratzen dituzte. Lan horiek egiten dituen
|
pertsonak
bere interesetara hobekien egokitzen den erakundea aukeratu ohi du. Hain zuzen, banakako emaitzak eta lorpenak biltzen dituzten txostenak egiten dira aldizka.
|
|
|
Fullat, 2000: 111 Gertakari moralari esker, honela autorea,
|
pertsonak
bere burua izaki aske bezala atzematen du, alegia, baldintzapen biologiko eta sozialetan agortzen ez den norbait bezala.
|
|
2008
|
|
|
Kontuan izan etxez etxeko laguntza hori emateko pertsonak prestakuntza profesionala eduki behar duela, zerbitzu hori ezin da edonoren eskuetan utzi, adineko
|
pertsonak
bere etxean gustura eta ongi babestua egon behar baitu.
|
|
|
Estres egoera bizi du
|
pertsonak
bere inguruneko eskakizunek eta berak bere buruari ezarri dizkion erronkek berak dauzkan gaitasunak gaindituko dituztela eta egoera honek bere egonkortasuna eta oreka arriskutan jarriko dituela atzematen duenean.
|
|
|
Azkuek Bilboko katedrako irakasle esperientzian oinarrituz euskara irakasteko metodo berririk ere sortu zuen, zehazki 1917ko Prontuario de la lengua vasca. Ez zen bereziki bere eskoletan erabiltzeko liburua baizik edozein
|
pertsonak
bere kabuz euskara ikasteko balia zezakeena. Izatez beste euskara irakasle batzuei ere bidea erakutsi nahi zien.
|
|
|
Zigoitiko gizarte eta kultura etxea, Ondategi eraikinean dagoena. Bueno, eraiki bera da, hau da, eraikinaren hiru laurdenetan gizarte eta kultura etxea dago eta beste laurdenean, nolabait esateko, udalaren eguneko zentroa dago, hau da, adineko
|
pertsonak
bertara joan daitezke bazkaltzera, kartetan jokatzera, eta mota horretako gauzetan aritzera. Bestalde, gizarte eta kultura etxea bere garaian oso garrantzitsua izan zen, udalerri horretan elkartzeko lekurik ez zeukatelako.
|
|
|
Espainiako 33 ospitalek hartu dute parte lan horretan, eta arnas gutxiegitasunak eta alexitimiak duten harremanean jartzen du arreta. Desordena neurologikoa da, hain zuzen ere,
|
pertsonak
bere emozioak hitzez identifikatu eta transmititzeko duen ezintasuna. Arazo psikologiko horrek berebiziko garrantzia du, eta asma dutenen artean krisi hilgarriak eragin ditzake.
|
|
|
Taldearen barruan, dena da eztabaidagarria. Iritzi guztiak aztertzen eta errespetatzen dira lan prozesuan; taldeko edozein
|
pertsonak
bere jarrera defendatzeko eskubidea du, eta gainerakoek aktiboki entzuteko betebeharra dute. Taldeko akordioak taldetik kanpo bete eta defendatu behar dira.
|
|
|
AEBko psikiatra horrek teoria nihilista bat azaldu zuen 1979an. Teoria horren arabera,
|
pertsonak
bere buruaren, bizi esperientzien eta itxaropenik ezaren kontzeptu negatiboa izango zuen etorkizunean, hau da, ez zuen ezer heldu beharrari eta ez zuen itxaropenik izango goizean. Atrakalekua depresioa binomioaren detonatzailea oinarrizko arazo psikologiko bat da, edo kaltetuaren autoestimu baxua.
|
|
|
«ETAren mundura» gerturatu eta ezker abertzaleko
|
pertsonak
bere hautagaitzan txertatzeko arriskua ikusten dio PPk EAri
|
|
2009
|
|
|
–Ez da salaketa anonimoa izan. Argazkiok ekarri dizkigun
|
pertsonak
bere nortasuna adierazi digu. Zure emaztearen desagertzeari buruzko albistea entzun eta laguntza eman nahi izan digu.
|
|
|
Poeta izaterik inor gutxik espero zuen beste idazle bat Houellebecq da; bere eleberrietan, Plataforme n adibidez, protagonistaren bertso lerro bat edo beste tartekaturik, poesiarekiko jaidura salatu badu ere. Atwooden kasuan bezala, ezinbestekoa da bere poesia ezagutzen dizkiogun eleberriekin konparatzea, eta errima bezalako baliabide klasikoa sistematikoki erabiltzen duen arren, ez dago zalantzarik
|
pertsonak
berak idatzi dituela. Aukeran, esan genezake poesian Houellebecqen etsipena ez dela hain beltza.
|
|
2010
|
|
|
Bostok adin bat eta esperientzia bat badugu, eta ez dut kezkarik. Egia da egoera larri batean
|
pertsonak
bere aldetik jotzen duela askotan, baina garbi utzi dugu bosteko taldea garela eta talde lanerako prest gaudela. Ilusioz noa ni behintzat, neguaren gogortasuna bertatik bertara ezagutzera.
|
|
|
Baketik en ari garenok, pertsona bere baitatik aldendu daitekeela diogu, bere baitatik urrundu eta bere burua analizatu dezakeela. Hau da,
|
pertsonak
bere izaera esperimentatzen ahal du eta bizitza film bat bailitzan ikus. Nik goiz honetan egin dudana ikus eta aztertu dezaket, ongi edo gaizki egin dudan, eta ea hobetu dezakedan, alegia. Gaitasun hori gizakion izari eta ezaugarria da.
|
|
|
diskurtsoaren eraketa adituen laguntzaz, erakusketa iraunkorra, erakundearen ondare eta kultura proiektua, bere helburuak eta asmoak. Erakusketaren solairu honetan, gainera, museoaren publikoak zeintzuk izango diren azaltzen da, eta horrekin batera bere burua bertan islatua aurkitzen ez duen edozein
|
pertsonak
bere ekarpena egiteko aukera dago, publiko espektro hori aberastuz.
|
|
|
doña Primik begien hertsi ireki batean bereganatu??; ez zitzaidan zuzena iruditu; eta hara zer diren gauzak: ...z zekièn doña Primi bat, segundo milaren batean aho korapilo haiek guztiak bereganatuko zituena baino, ikasi gabe bereganatu ere; euskararen defendatzaile sutsua nintzen, baina aski izan nuen irudikatzea zer tonto aurpegi jarriko zitzaidan, baldin eta Primi bat batean adizki luze ahoskaezin haietako batekin aterako balitzait, erraien eta beste barruki guztien errebolta eta iraulaldia sentitzeko;
|
pertsonak
bere harrotasuna behar baitu, eta nik neurea nuen, eta ez nuen ni inork tontotzat hartzerik nahi.
|
|
|
Mobilizazio nazionalkatolikoaren gurutzada hartan ez zegoen lekurik euskaldun itsutuendako. Mobilizazio honek gauzak eta
|
pertsonak
bere lekuan jartzen zituen. Hauxe izan zen apezpikuen bakea, ordena militar katolikoaren bakea:
|
|
|
Praxiak keinuekin, mugimenduekin eta portaerekin erlazionatzen dira. Gaitasun horien galerak
|
pertsonak
bere borondatez egiten dituen mugimenduen kontrolaren nahastea dakar. Alzheimer gaixotasuna duen gaixoak apraxiak agertzen ditu, hau da, objektuak erabiltzeko eta keinuen bidez komunikatzeko gaitasunak galduko ditu.
|
|
|
Haurrak gurasoekin edo legezko tutoreekin joan behar du, aurpegiaren koloretako argazki batekin eta Nortasun Agiri Nazionalarekin. 14 urtetik beherakoak NANa izatera behartuta ez daudenez, guraso agintea edo tutoretza duen
|
pertsonak
bere NANa eta haurraren jaiotza ziurtagiri literala aurkeztu ditu. Bidaia presakoa izateagatik, adingabeak jaiotza ziurtagiri literala aurkeztu ezin duenean, Erregistro Zibilean luzatutako atzerapenagatik, B motako pasaportea eska daiteke.
|
|
|
niri hainbeste kostatzen ari zitzaidana —‘esan diezadakezu’ baino zailagoa egin zitzaidan ‘esan geniezazuekeen’— doña Primik begien hertsi ireki batean bereganatu...?; ez zitzaidan zuzena iruditu; eta hara zer diren gauzak: ...z zekièn doña Primi bat, segundo milaren batean aho korapilo haiek guztiak bereganatuko zituena baino, ikasi gabe bereganatu ere; euskararen defendatzaile sutsua nintzen, baina aski izan nuen irudikatzea zer tonto aurpegi jarriko zitzaidan, baldin eta Primi bat batean adizki luze ahoskaezin haietako batekin aterako balitzait, erraien eta beste barruki guztien errebolta eta iraulaldia sentitzeko;
|
pertsonak
bere harrotasuna behar baitu, eta nik neurea nuen... eta ez nuen ni inork tontotzat hartzerik nahi.
|
|
|
Ez naiz izan bizi ibileran zirt zart egiten dutenetakoa. Edozein
|
pertsonak
bere bilakaera du barrutik. Ikusi nuenean Eliza ofizialak apaiz bati eskatzen zizkion gauzetarako ni ez nintzela jada pertsonarik egokiena, erabaki nuen, Elizarekiko eta nire buruarekiko jatortasunez, lotura mota instituzional haietatik kanpo neure gisarago ibili behar nuela, gauzak zuzen egiteko.
|
|
2011
|
|
|
Adopzioa figura juridiko bat da, eta epailearen aginduz seme alabatasuna sortzean datza. Salbuespenak salbuespen, adoptatzeko unean, desagertu egiten dira adoptatutako
|
pertsonak
bere familia biologikoarekin dituen loturak.
|
|
|
Mapa familiarra
|
pertsonak
berak eraikitzen du, bere etxebizitzaren plano baten bidez. Plano horretan zehaztu du zein diren denentzako guneak, norena den etxeko gela bakoitza, zer lekutan hitz egin eta eztabaidatzen den gauza garrantzitsuez, non ikasten den, non bilatzen den babesa?
|
|
|
2.Batzordearen kideen hautaketa egitean, Konferentzia Orokorrak irakaskuntza arloan aditu diren
|
pertsonak
bertan agertzeko ahalegina egingo du eta baita ibilbide juridiko edo judiziala duten pertsonak ere, batez ere nazioarteko esparruan.Kontuan izango du, era berean, ekitatearen araberako banaketa geografikoaren beharra eta zibilizazio forma ezberdinak eta sistema juridiko nagusiak ordezkatuta egon daitezela.
|
|
|
Bereizketa beldurrak sortzen dion barne herstura da mugako nortasunaren pertsona arteko harremanak motibatzen dituena. Horregatik, beretzat esanguratsuak diren
|
pertsonak
berarengandik aldentzerik ez du onartzen. Oinarririk gabeko beldurrak eta mesfidantza nagusitzen dira beregan.
|
|
|
Bere barneko mundua, anbibalentziaz eta susmo txarrez betea, kanpora ateratzen (proiektatzen) du pertsona paranoideak. Garbi hitz egiten duen pertsona boteretsua ongi jasango du, baina nahasgarri edo anbiguo agertzen den
|
pertsonak
bere onetik aterako du. Estatus sozialaren, sexu identitatearen edo bete beharreko funtzioaren mailan anbiguotasuna agertzen duena ezin izaten du jasan.
|
|
|
Handitasun hori ukatzen dioten gertaeren aurrean, fantasia erabiltzen du. Beste
|
pertsonak
berari buruz hitz egiten ari direla iruditzen zaio. Autorreferentzizako ideia asko ditu eta garrantzitsutzat jotzen du bere burua.
|
|
|
Adibidez, lana galtzeari buruzko kezka izatea lan egiten den enpresa gaizki doalako, kezka erreal bat da eta ez obsesioa. Obsesioen edukiek ez dute bizitza errealeko gertakariekin loturarik izaten,
|
pertsonak
berak buruan darabiltzan ideiek zentzurik ez dutela onartzen du. Adibidez, pelukeroaren orraziak HIESaren gaixotasuna transmititzen duela pentsatzea edota, zentral nuklear batetik ehunka kilometroetara bizi arren, eta istripu nuklearrik gertatu ez arren, erradiazioak kutsatuko ote duen kezka izatea.
|
|
|
Schopenhauer-en nahimen inkontzientea psikoanalisiaren bulkada inkontzientearen parekidea da. Sarritan
|
pertsonak
berak ez du jakiten zergatik jokatzen duen jokatzen duen moduan eta bere ekintzei egozten dizkien motiboak ez dira benetakoak izaten. Alde horretatik, Freud-en arrazionalizaziokontzeptuari aurreratu zitzaion Schopenhauer.
|
|
|
Gainera, kontuan eduki behar da egoeren eskaerei emandako erantzun iragankorrak ala nortasunaren bereizgarri iraunkorrak diren. Nahaste hauen diagnostikoa are zailagoa da, sarritan nahastea duen
|
pertsonak
berak ez duelako ikusten arazo psikologikorik duenik.
|
|
|
NANaren, AIZaren edo pasaportearen fotokopia aurkeztu behar da, bai eta txostena eta entitate bakoitzak eskatzen duen aurkezpen inprimaki osoa ere. Datu Pertsonalen Legeak adierazten du hilabeteko epea dagoela edozein
|
pertsonak
bere datuak eskuratzeko. Horrela, zor bat duten pertsonak edo enpresak eta zorra kitatzeko harremanetarako informazioa ezagutuko dira.
|
|
|
Motibazioa funtsezkoa da arrakastarako Elikadura bidezko osasuna sustatzeari buruzko coaching aren bidez, gaixoaren kontzeptua aldatu nahi da, subjektu pasibo gisa, eta
|
pertsonak
bere ekintzen erantzukizuna bere gain hartu eta bere burua zaintzeak duen garrantziaz ohartzen da. Ikuspegi hori bat dator coaching aren jatorrizko planteamenduekin, eta interesduna bera da gatazka egoerei aurre egiteko irtenbide eta hobekuntzen erdigunea eta jatorria.
|
|
|
Inbidia oso txarra da eta besteen inbidia daukan
|
pertsonak
bere buruari egiten dio kalterik handiena. Daukagunarekin pozik egoten ikasi behar dugu, besteek daukatenari hainbeste erreparatu barik.
|
|
2012
|
|
|
Baina normalean geroxeago aurkitzen du
|
pertsonak
bere zaletasuna, bere bokazioa, bere barnean sentitzen duen uholde moduko sentipen sakonari irteera emango dion bidearen funtsa. Batzuetan patuari oso lotua dator; besteetan aukeren bazterketaren erdian agertzen da lore baten antzera.
|
|
|
Gizakion ase ezintasuna handia da eta ez dogu jakin geratzen, galgea ipinten. Ustezko aberastasun horretarako bidean
|
pertsonak
bere izaeragaitik barik daukatenaren arabera neurtzen hasi gara, balioa batez be materialtasunari emonez. Kontsumoaren etenik bako gurpilean sartu gara, besteen aurrean onenaren jaube garela erakusteko.
|
|
|
Azken hamarkadetan, gizarte klasearen kontzeptua ez da erabiltzen eta, horren ordez, kontzeptu irekiagoa erabiltzen da, bizi estiloa, alegia. Kontzeptu horrek
|
pertsonak
bere balioen eta bizimoduaren arabera sailkatzen ditu.
|
|
|
Ikaskuntza
|
pertsonak
bere portaera aldatzeko prozesu bat da, denboran zehar lortzen dituen ezagupenen ondorioz gertatzen dena.
|
|
|
Baina haurrak bere buruarengan konfiantza izan dezan, aurretik, harekin dagoen harreman egonkorreko
|
pertsonak
bere gaitasunetan konfiantza duela erakutsi behar izan dio. Nahitaez sentitu behar izan du hori psikologikoki.
|
|
|
Eskola konstruktibista 1879 J. Piaget, Kelly Pentsamenduaren egiturari eta adimenari buruzko ikerketak egin zituzten. Ereduen bidez,
|
pertsonak
bere errealitatea nola eraikitzen duen aztertu zuten. Pentsamendua, aurreko kontzeptuak berreratzen dituzten kontzeptu berriak ikasita eraikitzen dela diote.
|
|
|
Baten arabera, estresa estimulu antzeko bat da, organismoaren oreka asaldatzen duen gertaera baten aurrean, jokabidean aldaketak sorrarazten dituena. Beste bat organismoak eragindako erantzunean oinarritzen da, eta
|
pertsonak
bere burua egoerak gaindituta ikusten duenean agertzen den jokabidetzat definitzen du estresa. Hirugarren planteamenduak aurreko biak lotzen ditu, eta estresa elkarreragintzat ulertzen du gizabanakoaren eta hura gainditzen duen edo bere ongizatea arriskuan jartzen duen ingurunearen artean.
|
|
|
Bestalde, autozainketaren bidez,
|
pertsonak
bere burua zaintzen ikas dezan lortu nahi da. Askotan, ezagutzarik edo motibaziorik ezaren ondorioz, pazienteak ez du bere zainketen erantzukizuna hartzen eta, azkenean, mendeko bihurtzen da eta autoestimua galtzen du.
|
|
|
Pentsamendu distortsionatuak Une bakoitzean ditugun sentimenduak eta emozioak gure pentsamenduen ondoriozkoak dira. Sarritan,
|
pertsonak
berak dira (are gehiago, gaixo terminalaren kasuan bezala, egoera zailak bizitzen ari direnean) euren ondoeza sortzen laguntzen dutenak, errealitatea oker edo neurriz gain interpretatuta.
|
|
|
– Koherentziaren zentzua. Koherentzia zentzu handiko
|
pertsonak
bere burua gaitzat hartuko du sortzen zaion arazoari aurre egiteko: haren osasunean eragina duten elementu estresagarriak kontrolatuko ditu.
|
|
|
Zenbaitetan,
|
pertsonak
bere burua gaindituta ikusten du galeraren larritasunagatik, eta oreka fisikoa eta psikikoa galtzen du. Horrek dolu patologikoa dakar berekin.
|
|
|
Identitatea
|
pertsonak
bere taxukeraz kontzientzia hartzetik dator. Giza identitateazerbait konplexua da, bakoitzak bizi den inguruan eta bizimoduan bizi izandakoarenarabera eraikia.
|
|
|
norbanakoak bere nortasun pertsonala etaidentitate soziokulturala eraikitzen ditu bera partaide den gizataldearen ezaugarrietanzentzu sinkronikoan, eta horren memoriaz zentzu diakronikoan. Horrela betetzendu
|
pertsonak
bere burua zerbaitekin identifikatzeko duen ezinbesteko beharrizana (Bilbao, Ezkurdia, Perez, 2004: 69; cfr. Castells, 2000:
|
|
|
Identitatea
|
pertsonak
bere taxukeraz kontzientzia hartzetik dator. Giza identitateazerbait konplexua da, bakoitzak bizi den inguruan eta bizimoduan bizi izandakoarenarabera eraikia.
|
|
|
norbanakoak bere nortasun pertsonala etaidentitate soziokulturala eraikitzen ditu bera partaide den gizataldearen ezaugarrietanzentzu sinkronikoan, eta horren memoriaz zentzu diakronikoan. Horrela betetzendu
|
pertsonak
bere burua zerbaitekin identifikatzeko duen ezinbesteko beharrizana (Bilbao, Ezkurdia, Perez, 2004: 69; cfr. Castells, 2000:
|
|
|
Horrelako gertaerak gogorrak eta asimilatzen zailak dira, eta shock prozesu bat izaten da, galera baloratu edo asimilatzeko biderik ematen ez duena, mina biziegia delako. Horrela,
|
pertsonak
bere animaliaren heriotzaz pentsa dezake: “ez da egia” edo “akatsa da”.
|
|
|
Ideia eta sentimendu irrazionalak dira, baina arruntak “protesta edo haserre” fase honetan. Negoziazio fasea Fase honetan, duelua duen
|
pertsonak
bere txakurra berreskuratu nahi du.’ Honelako pentsamendu eta fantasiak agertzen dira: “hau egiten badut, nire txakurra agertuko da”.
|
|
|
Zer segurtasun neurri bete behar dira? Zakur horiek toki edo espazio publikoetan erabiltzen dituen
|
pertsonak
berarekin eraman ditu lizentzia administratiboa eta animalia “arriskutsu gerta daitezkeen” animalien Udal Erregistroan inskribatu izanaren ziurtagiria. Zakur horien jabeek gaitasun psikologiko eta gaitasun fisiko egokiak izan behar dituzte.
|
|
|
abestien katalogoarekin erreproduzitzea, lagunekin partekatzea edo beste erabiltzaile batzuengana iristea. Gainera, igotzea ere onartzen du musika fitxategiak, halako moldez non erabiltzen duten
|
pertsonak
bere diskoteka edozein lekutatik. Hala ere, ezinezkoa da Internetera konektatu gabe musikara sartzea.
|
|
|
Sorrerako adierazpenean, bizitza independentea nabarmentzen da, honela: “adimen ezgaitasuna duen
|
pertsonak
bere bizitzari buruzko erabakiak hartzeko ahalmena duen egoera, eta bere komunitateko bizitzan aktiboki parte hartzen duena”. Besteak beste, helburu hauek ditu:
|
|
|
Ez zuen pertsona jario horretatik kanpo ikusten, ezta jarioa pertsonetatik kanpo. Gutxi asko, Meadek uste zuen
|
pertsonak
bere burua maneiatzen ikasten zuela kideekin jokoa doitu ahala, jokoan besteek berarengandik zer espero zuten ikasi behar baitzuen, besteak ziren haren ispilua. Arian arian ikasiko du mirail hartan ikusten duena bera dela.
|
|
2013
|
|
|
" Nire ustez, hori da onena: minusbaliotasuna duen
|
pertsonak
berak erabiliko duela, eta berak esango digula zer nahi duen eta zer ez".
|
|
|
Han, bisitaria joan bezain laster Elizabeth bere gelara bildu zen, eta entzundako guztiaz egin zuen gogoeta inork enbarazu egin barik. Darcyk aipatutako
|
pertsonak
bere ezagunak izan behar ziren, ezin zen bestela izan. Munduan ezin ziren egon bi gizon, zeinengan Darcy jaunak halako eragin mugagabea eduki zezakeen.
|