|
2009
|
|
|
Ikerketa urteetan zehar Hardestyk aurkikuntzen berri ematen zuen, Euzkaldunak Inc. elkarteko kideei hilabetean behin bidaltzen zaien aldizkarian. Hortaz,
|
jendea
deitzen hasi zitzaion aurkituriko izenen inguruko informazio gehiagoren eske, existitzen zirenik ere ez zekiten ahaide aurkitu berriei buruz, edo hilobitik ateratakoez. Zenbaitetan, familiek beraiek jarri zizkieten oroitarriak ahaide aurkitu berriei.
|
|
|
«Jendea meatzean barna laguntzen ez zen sekulan nekatu eta inoiz ez zuen horregatik kobratu. Bere atsegin handienetarik bat zen
|
jendea
Aguereberry Pointera eramatea eta ia bi mila metro beherago zabaltzen zen Heriotza Ibarraren bazter miresgarriez gozatzea haiekin batera.»
|
|
|
16 urterekin etorri zen herri honetara, txartel bakunarekin helduz San Frantziskora. Frontoi batean izan zuen lehenengo lana, hura zaintzen, eta tanto politak egiten
|
jendea
erakartzeko; bai erakarri ere, apalki onartu zigunez. Baina hiru hilabeteren buruan eskuko lotailuak zeharo handituta zeuzkan eta ezin izan zuen horretan jarraitu.
|
|
|
Baina Mikel etorri zenean, segituan hartu emanetan jarri zen hango jendearekin. Setge Judges eko
|
jendea
, teatrokoa, medikuak. Barraquer Bordas neurologoa eta Mikel oso lagunak egin ziren.
|
|
|
Halako sineste unibertsalista bat da nagusi: haren arabera, giza
|
jendea
aztertzea da behinen. Zenbait antropologok, marxistak dira gehienak?
|
|
|
Pertsonaia baten paperean sartzen gara, ditugun arazoak eta mundu iluna atzean utzi, aurrera jo eta bat batean beste bat gara, eta pertsonaiaren begietatik ikusten dugu. Etxeak,
|
jendea
, mendiak, hiriak, itsasoa, izarrak, dena gure begien aurrean azaltzen zaigu, eta gure buru barnean irudikatzen ditugu, zuek ikusten duzuen era berdintsura.
|
|
2010
|
|
|
Ados nago zurekin, Aritz: Katu
|
jendea
da Rodriguezek orain arte argitaraturiko lanik biribilena, batez ere gaiari begira. Dena den, ez nituzke narrazio guztiak maila berean jarriko.
|
|
|
Niri ere aipagarria iruditu zait Eider Rodriguezen Katu
|
jendea
. Istorio guztietan, egilearen aldetik badago aurkezturiko pertsonaien «dendostea» arakatzeko nahi eta ahalegin bat.
|
|
|
«Hazia» ipuinak, gainera, sartzen ditu harremanetan Katu
|
jendea
eta Galerna nobela, edo nouvelle a; nobela laburra, alegia. Bai baitu Iratxe Esnaolaren estreinakoak norabide bereko hausnarrik.
|
|
|
Testu interesgarria dirudi. Lehengora itzuliz, ordea, Eider Rodriguezen Katu
|
jendea
liburuaz hemen esan diren kontu eta ipuin aipagarrienen («Katu jendea», «Omarren uda»?) balorazioekin bat nator orokorrean. Aritzek liburuko ipuinen gaien arteko koherentzia aipatu du eta, egia esan, liburuko zazpi ipuinetatik hiruzpalautan desioaren eta edertasunaren inguruko hausnarketa gailentzen da, baina eztabaidaren hasiera aldera Aritzek esan duenari aurka eginez, zinez ez dut uste horretan oso sakonera iristen denik, ez du «hausnarketa handi bat» garatzen, ez baita hedatzen; handik eta hemendik abordatzen du, asmo orohartzailerik gabe, orri gutxiko ipuinetan egin litekeen neurrian.
|
|
|
Lourdes, ez zaizu arrazoirik falta, akaso «hausnarketa handi bat» ez da Katu
|
jendea
harrapatzeko sarerik aproposena. Akaso esan behar nuke «hausnarketa txiki asko» edo «ideia xendra ugari», asmo orohartzailerik gabeak, baina pentsarazleak, ez erosoak, sarri zaurira egiten dutenak.
|
|
|
Azken bilduma honekin aurrekoen langa gainditu duela iruditzen zait, orain arteko borobilena dela. Ale ezin ederragoak ditu Katu
|
jendea
honek: «Katu jendea» izenekoa bera, bizilagun eta hala ere ezezagun biren arteko desio lotua, katuen harremanaren bitartez azaldua; «Hagina», garai bateko harrokeriak joanda, hortz protesia egin dion ikaskide ohiarekin oheratzen den neska; «Hazia», hausnarrean ari den emazte gaztea, etsi puntu batez, amatasunaz, seme alabez, senarraz, bizitzaz.
|
|
|
Ildo horretan, irakurleari ondorioak bere kabuz ateratzeko askatasuna ematen zaio. Dena dela, pozten naiz, Aritz, gai hau aipatu duzulako, Eider Rodriguezen Katu
|
jendea
narrazio bilduma azaltzen lagunduko didalako.
|
|
|
Dudarik ez dago narraziogintzan bere bidea egiten ari dela Rodriguez. Aipatu Katu
|
jendea
lanaz gainera, beste bi narrazio bilduma argitaratu ditu: Eta handik gutxira gaur eta Haragia.
|
|
|
Momentu batez, baina leihoaz harantzago
|
jendea
|
|
|
XX. mendeko hizkuntz eta literatur berpizkundea, berriz, askatasun prozesuan txertatua eta kontzientzia politiko garaikidearekin bat eginez garatu zen. 1921eko (State policy) eta 1925eko (Gaeltacht Commission) urteez geroztik, ahaleginak egin ziren hezkuntzan, baina hizkuntza politika nahikotasun mailatik behera izaki, ez zen erdietsi
|
jendea
irlanderaz bizi zedin. Ordezkapen prozesuak ez zuen etenik, salbu eta, hein batean eta hutsegitearen ondorioz (partzialki bederen) berbideraturiko hizkuntza politika berrituari esker, bizirik zegoen tokietan, gaeltacht eskualdeetan.
|
|
|
Inis Mor/ Inishmore handienean (beste biak: Inis Meain/ Inishmaan eta Inis Oirr/ Inishheer dira), oro harriz inguratua, soro eta larreak bereixiz, eliza inguruko hilerriak zedarrituz, bideak eta beste,
|
jendea
, hizkuntza eta paisaia uztarketa berezian senti zitezkeen, gainerako ingelesaren menpeko mundutik urrun. Dún Aonghus/ Dun Aengus eraikin ikusgarria ere ehun metroko cliff baten harrizko paretan sinbiosi estuan zizelkatua da (han diotenez, Europako aurrehistoriako eraikuntzarik fin eta berezienetarikoa).
|
|
|
Nabaritzen da, zerrenda luze horri erreparatuta, hemengo idazle
|
jendea
oso izan dela ezizen eta goitizenen zale. Manuel Larramendik berak ere erabili zituen batzuk orain 300 urte baino gehiago, eta kantitatez eta ugaritasunez Bernardo Estornes historialaria gailentzen da:
|
|
|
Irribarre batekin utzi dio. Ongi da, orain badaki zergatik etortzen den
|
jendea
holakoetara: zakurdunak parkera zakurrekin bezala, beste zakur jabeak ezagutzera.
|
|
|
Gero, horrela segitu du: putetara ere ez ote doa arrazoi berberagatik
|
jendea
–
|
|
|
Horixe ba. Liburu artean bizi den
|
jendea
jende gaixoa da, edo are okerrago: gaixo jendea.
|
|
|
Liburu artean bizi den jendea jende gaixoa da, edo are okerrago: gaixo
|
jendea
. Jende mukerra eta berdotsa.
|
|
|
«Zer espiritualtasun (zer tranferentzia mota) iristen zaio ikusleari (publikoari) gaur egun sekularizatu honetan eskultore edo margolari baten obratik? Zergatik jartzen da (jartzen denean)
|
jendea
lan horiei begira. Halaxe egin behar dela erakutsi digutelako?
|
|
|
Aurrerantz begiratzen dute, nahiz eta ezer ez sortu, agian horma handi baten aurrean daudelako. Baina badago
|
jendea
, artearen mundutik oso gertu egonda, dagoena bilatzen saiatzen dena, ezkutuan dagoena bilatzen saiatzen dena. Nolabait atzerantz egiten dute denboran, aspaldiko gauzak, antzinako sorkuntzak hona ekartzeko, gaurko unera.
|
|
|
Eskualdeko herri txikietan eta auzoetan ibili nintzen. Orduan, gainera, sermoiak ere politizatu egiten genituen eta gure sermoi horiek entzutera ondoko herrietatik etortzen zen
|
jendea
. Emakumeak bertsotan hasi zirenean nik esaten nien askoz ere zailagoa izan zela sotanarekin bertsotan ibiltzea eta lasai egoteko, jendea oso azkar ohitzen dela».
|
|
|
Orduan, gainera, sermoiak ere politizatu egiten genituen eta gure sermoi horiek entzutera ondoko herrietatik etortzen zen jendea. Emakumeak bertsotan hasi zirenean nik esaten nien askoz ere zailagoa izan zela sotanarekin bertsotan ibiltzea eta lasai egoteko,
|
jendea
oso azkar ohitzen dela».
|
|
|
Adinez aurrera goazelako izan liteke, baina gero eta gehiago jotzen dugu, gogo bereko
|
jendea
lagun dugula, «osorik eta arduraz eta arretaz» irakurtzea eskatzen duten liburuak irakurri eta eztabaidatzera (Bacon-en Of Studies saiakerako aipua osatzearren), Liburuzain Handiak atea giltzatu arte.
|
|
|
lehiaketa bat izango zen. Lehiaketa bat non,
|
jendea
erakartzeko, parte hartzaile bakoitzak bere paisaia defendatu zuen ikusleen aurrean. Telebistako publikoa konbentzitzea izango zen, beraz, bakoitzaren xedea, eta publikoaren botoen bidez, ahalik eta puntu gehien ateratzea, lehiaketa irabazi ahal izateko.
|
|
|
1960ko martxo apiriletan hogeita hirur eguneko «permisione» oporraldi bakarra ukan nuen. Euskal Herrian eta orokorki Frantzian,
|
jendea
société de consommation delakoan sartzen hasia zen buru belarri, eta norbait Aljerian soldadu bazuten familietarik kanpo, populuak hango «gertakizunez» axola guti zuen, salbu aferak sobera irauten zuela, diru gehiegi gastatuz. Frantziarren aspertze horri esker, De Gaulle bakerako bidearen irekitzen hasia zen.
|
|
|
Alemanian, tomate hori bera 40 dirhametan saltzen dute. Eta, orain,
|
jendea
ere eramaten ari dira. Kontatu didate gazteak Espainiara ezkutuan joan, klandestinitatean, han lan egin, paperak eskatu eta nagusiak esaten diela:
|
|
|
Rifen, hiru lau urte iraun zuen lehorteak. Mendi artean bizi ginen eta lehortea izan zenean, akabo animaliak, akabo
|
jendea
, akabo mundua, akabo dena. Tangerren ere bazen gosea, baina 40ko hamarkada orduko, nazioarteko hiria zen eta gosea bera ere bestelakoa.
|
|
|
Ibonengan pentsatu nuen lehen aldian
|
jendea
hondartzatik alde egiten hasia zen. Partida ordea ez zen amaitzen eta bozgorailuetatik ez zen bere berririk ailegatzen.
|
|
|
–Nik maite ditut enbatak, esan zuen?. Ez bakarrik bezero gehiago izaten ditudalako, baizik eta
|
jendea
antzaldatu egiten delako, benetan zerbait gertatu izan balitzaie bezala?
|
|
|
–Edo baita toki diferenteetan bizi izan den
|
jendea
ere.
|
|
|
Haizea arbolak astintzen. Euri zaparradetatik ihesi
|
jendea
. Kale hutsak.
|
|
|
ile motzaileak askoz min handiagoa egiten zuen makinilla kamuts harekin, mozteko zirenak erauzi egiten baitzizkion sama atzean. ...giteko astirik, aski lan zeukan ahoaren leizean, izerdi tantak ageri zituen kopetan, eta mutikoak ez zuen ahaleginik egin behar izan konprenitzeko, egia esan aspaldi samarrean erabakia zuen arren txandaka erantzutea bai eta txandaka ez, bai bai bai, ez ez, eta gero beste hiru baiezko jarraian eta gero beste bi ezezko, Morse baten antzera, gero baiezkoak bi eta ezezkoak hiru, bazen aspertzen ez zen
|
jendea
. Halakoa zen karrika, jendea presaka eta katu pila bat zapaltzen zuten autoak.
|
|
|
Hortzalariak, gainera, ez zuen galderarik egiteko astirik, aski lan zeukan ahoaren leizean, izerdi tantak ageri zituen kopetan, eta mutikoak ez zuen ahaleginik egin behar izan konprenitzeko, egia esan aspaldi samarrean erabakia zuen arren txandaka erantzutea bai eta txandaka ez, bai bai bai, ez ez, eta gero beste hiru baiezko jarraian eta gero beste bi ezezko, Morse baten antzera, gero baiezkoak bi eta ezezkoak hiru, bazen aspertzen ez zen jendea. Halakoa zen karrika,
|
jendea
presaka eta katu pila bat zapaltzen zuten autoak. Trolebusak bakarrik, Cinzanoz Palmolivez Bacardiz mantatu idiak iduri, pertikek kablean sortzen zituen txinpartekin, liluragarri.
|
|
|
«Lurra bezain lehor daude ahuntzak, eta ahuntzak bezain lehor dago
|
jendea
–».
|
|
|
Le Cléziok egiten duen kontaera biografikoa Foucauldenaren antzekoa da, erlijiosoa. Honek Beni Abbés oasian bezala, hark Mexikoko Michoacan estatuan ezagutu zuen esperientzia, Pueblatik hurbil, hango
|
jendea
ezagutzea txoke ia fisikoa egin zitzaiola. Hiritik kanpoko Mexikon, zibilizazio errural zaharrean, etekin asmoetatik eta bortizkeriatik aparteko balore humano finak topatu omen zituen.
|
|
|
Hiritik alde egin eta, beste guztiak atzean utzirik, bakardade perfektua lortzeko ametsa da autoen jabeei eta turistei saltzen zaien utopia. Ez mundu guztiaren alde otoitz egiteko eta denen neba arreba izateko, Charles de Foucauldek bezala, baizik alderantziz,
|
jendea
eta zibilizazioa gainetik kentzeko.
|
|
|
Mickaleen itzal handiko gizona zen kontzertinaren munduan; Co.Clare estiloan jotzen zuen, eta oso errespetatua eta ospe zabalekoa zen. Batzuetan,
|
jendea
ondoko beste eskualde batzuetatik etortzen zen pubera, inoiz Dublinetik ere bai, bera ikustera eta nola jotzen zuen entzutera. Benetako mito bat, 70 urtetik goiti izango zituen garai hartan?
|
|
2011
|
|
|
Benetako ikuskizuna zen orduan kros hura. Inguruko herrietatik
|
jendea
oinez inguratzen zen, eta atzeko aldeko zelai denak betetzen, ez bakarrik hipodromoa bera. Jendeak etxetik ekartzen zituen jana eta edana; ez zegoen dirua sobran.
|
|
|
Paris Madril auto lasterketak sortu zuen ikusmina eta zalaparta sekulakoak izan ziren. Gutxitan bezala bildu zen
|
jendea
Versailleseko irteerara, autoak abiatzen ikustera. Ehun mila pertsona inguru zenbatu zituen garaiko prentsak, eta milaka eta milaka omen ziren Bordele bitarteko errepide bazterretan pilaturikoak.
|
|
|
Baina, hala ere, Euskadi Siouxen historia tristea izan zen. Ezin izan zuen gainditu mundu zaharkituaren zama, eta aldizkariaren oinarri izan zen taldeko
|
jendea
, Eguillorren hitzetan esanda «asperduraren, dogmen eta beste etsai unibertsal eta betikoen» kontra borrokatu zena, erraustua dago gaur egun. Ez bakarrik haietako asko gure artean ez daudelako. Vicente Ameztoy, Iván Zulueta, Juan Cruz Unzurrunzaga; Juan Carlos Eguillor bera orain?, baizik eta, itxura guztien arabera, ez dagoelako jada, gaurko mundu estuan, haiena bezalako heterodoxiarentzako to...
|
|
|
Import Export bulego misteriotsua itxi egin zen egun batetik bestera. Bazegoen herrian
|
jendea
esaten zuena konpainia hura Madrilera aldatu zela, hori izan zen, behintzat, batzuek zabaldu zuten zurrumurrua.
|
|
|
Oroit naiz, Lohidoy kantaria, bera baitzen pastoraleko sujeta? kantuan lotzen zelarik, inoiz ez bezala isiltzen zen
|
jendea
! Urz?
|
|
|
Esan nahi dut zer gertu geneuzkan gauzak. Urrutiko argazkiak ekartzen zituen
|
jendea
eta Afrikako animaliak. Horregatik, kuriositatea, mundua ezagutzeko kuriositatea, oso gaztetatik izan dut.
|
|
|
J. I.: Bidaia batean bederatzi hilabete pasa, eta
|
jendea
ezagutu: museoko zuzendaria, Laponiako aitona bat, seguru asko hila dena, txabola bat utzi zigun emakumea, eskolako irakaslea, Timo Riiho hizkuntzalaria?
|
|
|
B. A.: Beraz, bidaiatzea ez da bakarrik paisaiak eta errekak eta mendiak;
|
jendea
eta harremanak ere bada. Jakina, esperientzia hori guztia ondo etorriko zitzaizun hitzaldiak eta ematerakoan.
|
|
|
Gizakiaren ahalmena harrigarria egiten zait, gu bezalako
|
jendea
nola bizi daitekeen izotzetan 50 gradura zeropean edo 50 gradura zero gainean. Gure neguko hotzik handienean baino hotzago bizi dira hiru hilabetez milioika lagun, eta beste batzuk gure udako berorik handienean baino beroago hiruzpalau hilabetez.
|
|
|
Nik ezagutu dut 50 gradura zero gainetik eta minus 50 gradura bizi den
|
jendea
. Izotzetik ura irakiten jartzera dagoen tartea da hori; ez zerotik ehunera bitartekoa, baina ehun graduko tartea hala ere.
|
|
|
Ardiekin niri burua atzeraka joaten zait, eta ardiak belazean, belarretan imajinatzen ditut; eta imajinatzen ditut garai bateko artilezko koltxoiak, imajinatzen dut esnea, gazta. Atzera bueltatzen naiz paisaian ere, edo
|
jendea
ikusten dut gazta puska bat jaten tertulia batean.
|
|
|
Autobusarekin Afrikara joaten hasi ginenean, 23 urterekin, 35 edo 40 urteko
|
jendea
etortzen zen gurekin. 40.000 pezeta pagatzen zuten, eta Nigerreko muga ondora joaten ginen.
|
|
|
Nairobitarraren bidaietan, normalean, ez zen etortzen, baina berak aukeratutako bizia horrelakoa zen: euskara irakatsi, eski eta piraguako klaseak eman, bidaiatu,
|
jendea
ezagutu, eta emakumearen aldeko hainbat gauza egin. Kirolean mitoak puskatu ere bai, zeren berak triatloiko «Iron Man» froga egin baitzuen eta «Iron Woman» bihurtu.
|
|
|
Juxtu puntu honetan, hots, irakurle klubak sortzean, ados dago Iban Zaldua idazlea ere, ni neu nagoen bezalaxe: «Nik uste dut gauzarik nabarmenenetako bat, azken urte hauetan, irakurle taldeen eraketa izan dela, gure geografiako puntu oso ezberdinetan; bertara motibazio oso ezberdinek bultzatzen duten
|
jendea
dagoela jakinda ere, agian euskal irakurle berri baten etorreraz hitz egiten digute talde horiek, horren militantea ez den irakurle batenaz, edo behintzat ez lehenagokoa bezain militante batez, gehiago irakurtzen duena plazer literario hutsagatik (eta elkartzeko premia sentitzen duena, euskal irakurleriaren ohiko dentsitate txikiaren kariaz?)». Idazle askok uste baitugu herri guztietan sortu lukeela halako irakurle klub edo talderik, bat gutxienez herri bakoitzean, eta hiri handietan dozenaka.
|
|
|
Hitzaldi bat entzutera joan naiz duela gutxi. Areto ederra, hizlari trebe eta ezaguna, gaia interesgarria (niretzat behintzat), egunerokotasunarekin eta kulturarekin lotua, nahiko orokorra eta zabala
|
jendea
erakartzeko. Inguruan begiratu eta berehalaxe ohartu naiz entzulerik gazteenak ez zituela berrogeita bost urte baino gutxiago izango.
|
|
|
eskolak ez omen du inor adoktrinatu behar, eskola ez omen da politizatu behar? bada, orain beraien
|
jendea
eramango dute eskolara (biktima mota bat), hemen biktima jende asko izan dela kontuan hartu gabe eta biktima askoren oroimena hanka azpian hartuz.
|
|
|
«Ghettoak, betoak eta parapetoak kuriosoak dira haur literaturako jende, erakunde, kritikari, liburu gomendagarrien zerrenden prestatzaile eta jendeak zer irakurri behar duen aholkatzen dutenen artean. Badirudi
|
jendea
tontoa dela eta esan egin behar zaiola, hau eta hau eta hau bakarrik irakurri, hauek dira onak. Besteak?
|
|
|
Mezu hori jasotzen da subliminalki askotan. Eta horrela jokatzen duen
|
jendea
leku estrategikoetan kokatuta dago, eta oso arriskutsua da haur literaturarentzat, horien aholkua euren gustuen eta filien araberakoa baita, ez umeen gustuen eta aniztasunaren araberakoa».
|
|
|
Mundu endogamikoa bihurtu da telebista: gonbidatuak daudenean programa batean, telebistan lan egiten duen
|
jendea
gonbidatzen du telebistak, etengabeko bukle narzisista eta baztertzailea eraikiz, gizartearen kaltetan, idazleen kaltetan».
|
|
|
Haren autoaren errealitatea, abstrakzio misteriotsu batena zitzaidan. Ordu haietan,
|
jendea
etxetik ateratzen zen mekanika debru haren ikusteko. Baina, oroi naiz nostalgia goxo batean (oroiminak ez baitu beti min egiten) errebideak libro zirela, nere haur denboran.
|
|
2012
|
|
|
Nolatan? Ba,
|
jendea
bildur zan korreoak zentsuratuak izango zirala eta orrela bear bada jakingo zala nun eta nola zebiltzan atzerrian. Amak gordeta izaten zituen, eta aldiro atera, ikusi?
|
|
|
Gizonen erdiak pasatu ziren jada harriaren aurretik, eta inork ez zuen oraindik marka jartzerik lortu. Apustuak azken lauren alde egiten hasi zen
|
jendea
. Urduri nabaritzen nituen haiek, euren txanda noiz ailegatuko.
|
|
|
Halaxe jardun da
|
jendea
herrian. Beste gairik ez baita izan urriko apustu handiaz geroztik Amezketan.
|
|
|
Eta guztiak ere gogotsu altxatu ziren. Bazekiten
|
jendea
zain zutela.
|
|
|
Meza nagusiaren ostean hasi zen pixkanaka
|
jendea
hurbiltzen. Orduan izaten zen lan gehien gurean, eta aitari lagundu behar izaten nion barraren beste aldean.
|
|
|
Eta hala izango zela ematen zuen. Hamaika eta erdiak pasatxo hasi zen
|
jendea
agertzen, eta normalean baino jende gehiago nabari zitekeen meza ondorenean tabernan. Ohi baino luzexeagoa egin zuen sermoia apaizak, aurrean zeukan jendetza ikusi eta ezin isildurik.
|
|
|
Herrikoez gain, inguruko bailaretako txoko askotatik hurbildu zen
|
jendea
meza ondoreneko hamaiketakoa egitera. Han ziren zaldibiarrak, ataundarrak, abaltzisketarrak, tolosarrak.
|
|
|
Falta zena! Euskara ikasi nahi zuen
|
jendea
eta eskolara joanaz eta guzti. Halakorik posible zitekeenik ere!
|
|
|
Hala ere, ezagutzen hasi ginen erdaldun
|
jendea
ezin genuen irudika Kristoren pertsona beren artekoa izateko adina merezimendu bildu zitzakeen komunitatea osatzeko laineko jendea izatea. Kastillanoak ere orduantxe iritsi ziren gure herrira.
|
|
|
Hala ere, ezagutzen hasi ginen erdaldun jendea ezin genuen irudika Kristoren pertsona beren artekoa izateko adina merezimendu bildu zitzakeen komunitatea osatzeko laineko
|
jendea
izatea. Kastillanoak ere orduantxe iritsi ziren gure herrira.
|
|
|
Diasporako
|
jendea
ezagutzeko aukera ere izan dut, beti errespetatu eta miretsiko dudan jendea, belaunaldiz belaunaldi sustraiei eusteko sekulako ahalegina egiten duena. Nolako barne zirrara eta nolako harrotasuna, Argentinako Euskal Astean edo Estatu Batuetan NABOko bileretan Jaurlaritzaren ordezkari gisa parte hartu dudanean!
|
|
|
Diasporako jendea ezagutzeko aukera ere izan dut, beti errespetatu eta miretsiko dudan
|
jendea
, belaunaldiz belaunaldi sustraiei eusteko sekulako ahalegina egiten duena. Nolako barne zirrara eta nolako harrotasuna, Argentinako Euskal Astean edo Estatu Batuetan NABOko bileretan Jaurlaritzaren ordezkari gisa parte hartu dudanean!
|
|
|
Gure Ibaik ere huraxe nahi zuela eta, azkenean erosi egin behar izan nion. Lehen egunetan animaliaz zintzo arduratzen zen, baina handik hilabetera,
|
jendea
izutzeaz gainera ezer berririk egiten irakatsi ez ziolako edo, patariok, zoritxarrez, musikarako belarri txarra izaten dute eta!?, armiarmaz aspertu eta ene esku utzi zuen, neronek zain nezan. Hori duela bizpahiru urte gertatu zen, eta bitartean armiarma gero eta handiagoa egin da.
|
|
2013
|
|
|
Abuztuko gaua da, Gaztelako gau epela. Aitona amonen etxe ataritik ikusten ditut Udal Bibliotekako sarrera harmailak eta kale estuko ilunpean gora eta behera lasaitasunez dabilen
|
jendea
. Aldameneko plazarantz doaz batzuk, handik bueltan datoz besteak.
|
|
|
Fátiman ere egonda nago, eta Extremaduran, eta Sevillan bi aldiz. Sevillara joan, eta
|
jendea
gustura, dantzan eta kantari. Primeran pasatzen genuen.
|
|
|
Gertatu dena sekula ez nuen imajinatuko. Bazter guztietako
|
jendea
pasatu da nire etxetik: hemengoak, Frantziakoak...
|
|
|
baina, nola liteke? Bazter guztietako
|
jendea
. Semearena pasa eta laster, Bilboko senar emazte batzuk etorri zitzaizkidan, adin batekoak, hirurogei urte edo gehiago.
|
|
|
B. A.: Askotan esan izan da Extremaduratik edo Galiziatik etorritako
|
jendea
gaizki hartzen zela hemen.
|
|
|
Ulertu dut beraiek oso ondo integratuta ikusten dutela beren burua. Baina uste dut beraiek ez dutela ulertu ni ere integratu naizela; ez dutela jakin beraiek osatzen duten Euskal Herriko zati handia ezagutuz gero, nire herria eta nire
|
jendea
–guztia, hobeto ezagutu ditudala Extremadurako jendearen bitartez.
|
|
|
J.S.: Goizean izartu, ohetik jaiki eta berehala ikusten da leihotik edertasuna, egunsentiko koloreak, aire argi hori,
|
jendea
kalean zehar, lanerantz edo. Sukaldera inguratu eta ura ere ederra da iturrian, ez da beti izaten eta, datorrenean...
|
|
|
Buru bide aldaketak errespetagarriak dira, jende zapaldua zapaltzen laguntzea ez. Bestalde, badago
|
jendea
bi lengoaia dituena, pelikuletako agente bikoitzek bezala.
|
|
|
J.I.: Beste idazle hark zioen moduan, maskarak erabiltzen dituen
|
jendea
.
|
|
|
Jende pasibo eta akritikoa nahi izaten dute botere guztiek, handiek eta txikiek, eta obedientziarekin konfunditzen dute zintzotasuna. Etaorganigraman ez dagoela pentsatzen duen
|
jendea
berdin egoten da sarean harrapatuta, etaigual okerrago, lotuta nola dagoen konturatzen ez dena are itsatsiago dagoelako. Jendeaktxintxo txintxo ordaintzen ditu zergak, esate baterako.
|
|
|
«Ehiza, debe katuta». Eta uda hartan ez zen eper ehizarik egongo, baina jende ehiza egon zen,
|
jendea
tiroak jaurtitzeko prest zegoelako. «Ondo ibili» izeneko iragarki bat ere argitaratu zuten egunkarietan, jende ehizan ari ziren bitartean.
|
|
|
Agintekeriak patologiak azalarazten ditu. Eta bere eskuetan aginte gehiegi biltzen duen
|
jendea
erretratatu egiten da azkenean, okerrena ateratzen zaio. Oraintxe ikusten ari gara, eta ez dut inor seinalatu nahi.
|
|
|
Baina
|
jendea
joan egiten zen fusilatzeak ikustera, ezta?
|
|
|
Iruñean, garai hartan, ohikoa zen,
|
jendea
ez zen behartuta joaten. Ez, ez.
|
|
|
Baina misterio bat da. Duela oso gutxi arte, hemen inguruan izan da
|
jendea
, Falangekoaesaterako, esku hartze zuzena izan zuena errepresioan, eta ez dute txintik esan. Eta badakigu 36ko uztailean eta abuztuan gazteak eguerdian Gazteluko Plazara aperitifa hartzera joaneta harro agertzen zirela nesken aurrean, nekatuta zeudela esanez, gau osoa «harat honat» ibili zirela eta.
|
|
|
Une honetan, krispazio egoera baten erdian bizi gara. Ni ez naiz unibertsitate irakaslea, ez naiz teo rikoa, baina badakit nola dauden nire anai arrebak, nire lagunak, auzokoak, herriko
|
jendea
. Ikusten dut zenbat dauden langabezian...
|
|
|
Liburu honetan, El Escarmiento honetan, zure Iruñea agertzen da, askotan deskribatu eta marraztu duzun hiria. Zure
|
jendea
ageri da hemen, eta argazkia oso gogorra da. Latza egingo zitzaizun.
|
|
|
Baina
|
jendea
ez da zuhaitza beti lur, beti jende berari lotua bizitzeko.
|
|
2015
|
|
|
«Esparruan sartuko bazina bihotza puskatuko litzaizuke. Aurpegi anemikoak eta begirada tristeak ikusiko zenituzke;
|
jendea
jantziak urratuta eta oinutsik. Kexa ugari eta protesta asko entzungo zenituzke.
|
|
|
Bavarresek balukete Prusiano eta Otrichianoek baino jendetasun gehichago. Ez duteherriko
|
jendea
zangopean atchiki nahi, aintzinekoek bezala.Egia erran, Frantses ziren... Charlemagne enperadorearendemboran!
|
|
|
orai ez da gehiago bakhar bakharzenbeit baizik ikusten:
|
jendea
ez dabila gehiago pirripitenpuntan baizik. Kotxeak gutitu direla dio eta jendea ezdabilela bizikletan baizik ulertzen dugu.
|
|
|
jendea ez dabila gehiago pirripitenpuntan baizik. Kotxeak gutitu direla dio eta
|
jendea
ezdabilela bizikletan baizik ulertzen dugu. Bizikletan, gainera, ixil ixilik eta halako larritasun batez.
|
|
|
orai ez da gehiagobakhar bakhar zenbeit baizik ikusten:
|
jendea
ez dabilagehiago pirripiten puntan baizik. Bainan ez gaitela batbertzearen aldean abia norapait, edo laster hamar liberakoamandatto bat atchemanen dugu:
|
|
|
den
|
jendea
, bada. Argi da:
|
|
|
Bada diru asko duen
|
jendea
.
|
|
|
Beren hautua da ongi bizitzea, kalitatezko gauzak janez, ekoizleekin harremanetan sartzea... Eta gero badirabeste horiek, sos frango duen
|
jendea
. Eta iduritzenzait geroz eta gehiago direla, Donibane Lohizunen etaAzkainen, sos anitz dutenak.
|