|
2000
|
|
|
EUSKO Jaurlaritzak 45 milioi pezetako dirulaguntza (1,8 milioi libera) erabiliko du euskarazko prentsa «on line»
|
jar
dadin. Kopuru horretatik, 35 milioi pezeta «Euskaldunon Egunkaria»ko on line zerbitzua finantzatzeko izango dira.
|
|
|
«Demagun bikoizlari batek Marlon Brandori ahotsa ongi jartzen diola; bada, saiatzen gara hori errespetatzen, hurrengoan ere berak
|
jar
diezaion. Hain zuzen, lehen ez bezala, orain ez ditugu bikoizlari finkoak bikoiztetxeetan.
|
|
|
|
jar
zaitez begira:
|
|
|
bata, demokraziaren defizitak izan ditzakeela neurri zuzentzaileak, herritarra lau urtetik behingo botante huts izatetik aterako dutenak. Bestea, elkarrizketa praktikan
|
jar
daitekeela herri mailan, bakoitzak dakien eta interesatzen zaion hartaz iritziak eman eta proposamenak luzatzen dituela.
|
|
|
Ñabardura dirudi, baina dirudiena baino larriagoa da. Nik nire gurutzadarekin jarraituko dut euskarak erdara gainetik kendu eta alboan
|
jar
dezan.
|
|
|
Baina ez da Manolito Garbiri begiak dir dir jartzen dizkiona, Tomas semea baizik; are gehiago Cirque du Soleil en ikuskizuna ikusi ondoren musuka hasi zitzaionekoa kontatzen digunean. Adinaz galdetzean ostera, lotsagorritu eta Koldo anaia baino zertxobait zaharragoa dela
|
jar
dezadala esan dit. Noiz piztu zitzaizun antzerkiarekiko grina?
|
|
|
Halaber, estatuek Nazioarteko Auzitegi Penalaren Jurisdikzioa onar dezatela eta, bereziki, bortxakeria eta sexu indarkeria gerrako krimen eta gizadiaren aurkako krimen gisa definitzen dituzten xedapenak sinatzeko eskatzen dute. Estatu guztiek desarmerako politikak erabaki eta jardunean
|
jar
ditzatela eskatzen dute, bai ohiko armei dagokienez eta bai arma nuklear, biologiko eta kimikoei dagokienez. Baita pertsonen aurkako minen Konbentzioa berretsi dezatela eta herrialde guztiek hitza eman dezatela bakearen alde jokatzeko, armen trafikoa eta legezko nahiz legez kanpoko salmenta desagertarazteko eta gerra gaitzetsi eta arbuiatzeko, biztanle zibil guztien eta, bereziki, emakume, haur eta adinekoen aurkako bortxakeria kolektibo nagusi gisa.
|
|
|
PSN ere ados dago horretan. Orain, Espainiako Gobernuak helegitea
|
jar
dezake Foru Legebiltzarraren erabakiaren aurka eta tresna hau egoera luzatzeko baliatu, irtenbideren bat topatzen duen bitartean.
|
|
|
ZARAMAGAKO Agiria sinatu dute euskal kultura, zientzia, irakaskuntza eta gizarte alor desberdinetako ia 800 pertsonek. Lizarra Garaziko izpiritua berreskuratu beharra aldarrika tzen dute eta horretarako, besteak beste, alderdi politikoei beraien arteko elkarrizketa bazterketarik gabe bultzatzeko, Espainiako Gobernuari presoen eskubideak errespetatzeko eta ETAri su eten luzea eta iraunkorra indarrean
|
jar
dezala. Idazki honen aurretik, euskal kulturako 140 pertsonek," Isiltasuna ez da babesleku" izenburupean egindako idazkian, ETA salatzen zuten eta gizartean edozein aldaketa lortzeko indarrean dagoen legediatik abiatu beharra azpimarra tzen zuten, besteak beste.
|
|
|
Baina bertan ageri zen" Euskaltzaindia Zuberoara" hartatik hasita, igar zitekeen beste batzuk zirela ZERUKO ARGIAren gogoa asaldatzen zuten burutapenak edo arazoak: euskararen eta gure herriaren etorkizuna kolokan
|
jar
zezaketen jarrerak, kasu.
|
|
|
Miraria, baina, ez dago Vatikanon HBren esku baizik. Nahiz ETAk indarkerian jarrai tzen duen, HBren esku dago ETAk desmontatu duen guztia berriz martxan
|
jar
tzea. HBk oso garbi azaldu behar du bere diferentzia ETArekiko.
|
|
|
Desobedientzia zibila, injustiziaren aurkako tresna etorkizun handikoa dela erakutsi da. Honek estatuaren botereak urduri
|
jar
tzen ditu. Borroka bide demokratiko eta pazifiko honen aurkako sorgin harrapaketa hasi da jada.
|
|
|
ITOIZKO Koordinakundeak ezagutzera eman duen txostenaren arabera, Itoizko Urtegiko ezkerreko mazelako lurren ezegonkortasunak arriskuan
|
jar
ditzake Agoitz, Zangoza eta Tutera, urtegia urez betetzen bada. Txostena Civitec enpresako aholkulari Arturo Rebollo ingeniari ezagunak egindakoa da.
|
|
|
Alegia, Sevillan, Caceresen edo Lugon antzeko epaia emango zela diote adituek. Fiskaltzak helegitea
|
jar
tzea normala da, bera zen salataria eta beste kasuetan bezala mantendu behar zuen bere jarrera. Cardenal Fiskal Nagusia asko inplikatu zen, hala ere.
|
|
|
Horrek porrot egingo du. Kode penalaren erreforma honek konstituzionaltasuna zalantzan
|
jar
tzen du berdintasunaren aurka joan daitekeelako. Ez dut uste ezer onik ekarriko duenik.
|
|
|
Arrakasta honekin batera hainbat arazo sortu dira. Horietako batzuk barnekoak dira, eta adibide gisa
|
jar
dezakegu eskolaren bidez hizkuntza ikasi duten gazteena: asko daude, baina ez dago, ordea, jende kopuru hori disolbatu daitekeen euskaldun osoen ohatze egokirik, eta horrek hainbat arazo badakarzki:
|
|
|
Gure egunotan, ordea, horiek historia zuzenari bihurtzeko asmoz, Jose Luis Lizundia jaunak, 1981eko maiatzaren 27an txosten bat aurkeztu zuen Eusko Legebiltzarrean Eusko Jaurlaritza bere aldetik
|
jar
zedin Castilla Leongo agintariekin harremanetan, Treviño berreskuratzeko ahalegina egiteko. Baina une hartan gure politikariak ez ziren gehiegi ahalegindu.
|
|
|
Bestalde, nazionalitate, erregio eta, oro har, tokian tokiko aginteek, gero eta eraikusgarriago eta nabarmenagoan Estatuekin topo egiten dute, bai Estatuen barne antolamenduan, bai nazioarteko instantzietan, behin eta berriro hainbat funtsezko arlotan, bereziki estatuen kapazidade edo legitimitate politikoa kolokan
|
jar
dezaketenetan: besteak beste, komunikazioetan eta horien antolamenduan.
|
|
|
Hori guztia errazago ikusteko,
|
jar
dezagun gure arreta hurrengo hiru mapetan8:
|
|
|
Joseba Permach (EH). tzea eta erabakiak hartzen jarraitzea baldin bada, geure erakunde nazionalak sortzenjarraitu behar dugu. Horretan, Udalbiltzari zeregin berezia dagokio, udalei dagozkien gaiak martxan
|
jar
ditzakeelako eta ireki den prozesuaren lehenengo kimua izandaitekeelako. Baina, aurrerantzean, beste bi motatako pauso kualitatiboak emanbeharra dago, egituratze instituzional berri bati begira.
|
|
|
–Psikoterapeutaal naiz?? Uste dut psikoanalista zutik
|
jar
daitekeela eta hau esan: –Psikoterapeutanaiz?, eta egia izango litzateke, nahiz eta egia osoa ez izan, propioki psikoanalisiadeitzen dugun psikoanalisi purua psikoterapia ez bada ere.
|
|
|
besteari, niri egitea gustatuko litzaidakeenaegitea, hain zuzen. Adibidez, beste pertsona baten jazkera lausengatzea, honelanireari arreta
|
jar
diezaion eta balora dezan edo giro ezezagun eta segurtasun gabekobatean, maitagarri jokatzea, berdin tratatua izateko asmoz, e.a.
|
|
|
Jatorria edo Sorrera, Funtzioa, Prozesua eta Egitura (Giacomo, 1986). Jokaera sintomatikoari aplikatuz gero, geure arreta
|
jar
dezakegusintomaren Sorreran, jokaera sintomatikoa ager dadin beharrezkoa den Prozesuan, sintomak betetzen duen Funtzioan, edo modu errepikatuan sostengatzen duenEgituran. Honela, azpimarratzen denaren arabera, eskola Psikoanalitikoa (Sorrera), Komunikazionala (Prozesua), Estrategikoa (Funtzioa) eta Estrukturala (Egitura) aurkituko genituzke.
|
|
|
Gai sakona eta labainkorra da operatzaile pragmatikoena, are gehiago euskara aztergaidenean, oraindik ez baitugu alor honetan biderik urratu. Inork zalantzan
|
jar
dezake nikhemen emandako azalpena, baita egindako corpusaren hautaketa eta honen sailkapenaere. Zilegi da bestelako iritzirik izatea eta gustura ikusiko luke egileak halakorik.Ahozkotasuna eta maila diskurtsiboa jorratzen hasi berriak gara, eta oraingoz inork gutxik heldu dio gaiari21 Errealitatea, ordea, oso da desberdina, erdal operatzaileak geroeta gehiago erabiltzen ditugu geure diskurtsoan, eta euskarazkoak gero eta gutxiagoeta zabarrago.
|
|
|
Bukatzeko,
|
jar
ditzagun dokumentala burutzeko egin beharreko urratsak: 1 Ikerkuntza.
|
|
|
Casasús irakasle katalanak dioskun bezala, informazio lan baten bikaintasuna iturri eta baliabideetan jartzen diren eginahalei esker kausitzen da. Baina
|
jar
dezagun ondorengo laukian Casasús ek egindako albiste iturrien sailkapen osoa:
|
|
|
Irratilariak ohi baino gehiagotan baliatu behar luke zerbitzu hau. Berriemaileak karpeta tematikoetan, hemerotekan edo audio artxiboan maiz kontsultatzen badu, gaurkotasunezko gertakari izan daitezkeen ospakizun eta data adierazkorren bila
|
jar
daiteke, baita gertaeren aurrikuspenen egiaztatze bidean eta gertakari garrantzitsuen hari narratiboen arrastoen atzetik abiarazi ere; hala nola, gertakarien ondorioak orainaldian zein diren, iraganeko proiektuak zertan diren etab.
|
|
|
Irratibidean komunikazio prozesua gertatzen da; gainera, telefonoari esker, maiz benetako komunikazio prozesuaz mintza gaitezke, zeren hedabide honetan irratilariak jasotzailearen erantzuna jasotzen baitu; jasotzailearekiko harremana artezagoa eta benetakoagoa da, beste hedabideetan baino, prentsan eta telebistan alegia?, hauetan bakanka gertatzen baita. Izan ere, irratia komunikazio prozesua denez, irratibideak kodea darabil igorlea eta jasotzailea harremanetan
|
jar
daitezen.
|
|
|
Honegatik guztiagatik, Ranero eta Jo rriosko karstaren garrantzia handia da, eta onuragarria litzateke hainbeste saguzarren babesleku diren eremu hauetan saguzarren iraupena arriskuan
|
jar
dezaketen giza jarduerak kontrolatzea.
|
|
|
22 Ikus daitekeenez, Estatu nazioaskodunen kasua alde batera utzi dugu. Gure iritziz,. Estatu nazioaskodun, aren formula hori, hainbat kasutan behintzat (gertukoak adibidez), egoera gatazkatsuak indargabetu nahirik Estatua kolokan
|
jar
dezaketen prozesu nazionalak estaltzeko erabilia izan da; guk, hain zuzen, kasu horiek itzaletik atera nahi ditugu geure analisirako. Azkenean ez dira faltan izango, aniztasuna onartu arren, honako argudio honen antzekoak:
|
|
|
Eskaera horien artean (nazionalismoarentzako baldintza egokietan, jakina), kulturarenak kolokan
|
jar
dezake Estatu monolitikoa, eta hori, Esteva k dioen moduan, Estatuak garbi asko dakien zerbait da:
|
|
|
mugimendu baterakoia, heterogeneoa eta pannazionalista (adibide batzuek guztiz zuzena ez dela erakutsiko dute eta, bestalde, talde nazional batzuen, ez izatea? zalantzan
|
jar
daiteke); Kautsky k nazionalismo linguistikoa eta antikoloniala bereiziko ditu (baina salbuespenak ez dira gutxi); Symmons Symonolewicz en sailkapena: alde batetik, gehiengoen nazionalismoa?, Estatua dutenak?
|
|
|
Nolanahi ere, guk hemen nabarmendu nahi duguna hauxe da: horrelako lege mailako erabakiak indarrean
|
jar
daitezke, baldin eta burutu ahal izateko nahiaz gain, aldi berean administrazio egiturak ere eraikitzen badira. Eta horixe da, hain zuzen, Moyano legeak ahalbideratu zuena; esate baterako, lege honen markoan posible izan zen 1883ko dekretua ateratzea, ondoko agindu zorrotza emanez:
|
|
|
Estatuak oso seriotzat hartu zuen gaia dugu hori; dagoeneko 1849an, sistema métrico? delakoaren derrigortasuna ezarri zuen eta hiru urteko epea eman zuen gobernuak sistema indarrean
|
jar
zedin, erabaki hori betetzen ez zuten zentroak ixteko mehatxuak eginez266 Gainera, Moyano legeaz geroztik, indar handiagoa izango zuten neurriak hartu zituen gobernuak; adibide bat aipatzearren, 1892ko legeak garbi adierazi zuen zein zen Estatuaren helburua267: sistema metriko hamartarra eta honen nomenklaturaren erabilpen nahitaezkoa inposatzea Estatu, Probintzia edota Udaletako dependentzia guztietan, arlo zibil, militar, judizial zein eklesiastikoan, baita kontratu publiko eta pribatuetan ere.
|
|
|
Eta ez zen harritzekoa jelosiazko sentimendu hura, zeren aitonak hondoratu untzia urgainerat ekarri baitzuen gure aitak denbora laburrean... eta, zihoan bidetik, hegan ere
|
jar
zezakeen, hegan jarriko zuen, segur, nola Eliasek jarri baitzuen bere suzko orga.
|
|
|
Eta, nola osaba Joanikotek ohitura hura baitzuen, etxeko orkumeei —ehizakoei zein bertzelakoei— izen xelebreak ipintzekoa, Greziako edo Erromako historiarekin lotuak —Platon, Akiles, Demostenes... Plauto, Karakala, Seneka eta bertze hainbertze—, hala, bertze izen haiek aditu orduko, ezin egokiagoak iduritu zitzaizkidan osaba Joanikoten listari eratxikitzeko, zeren antz antzekoak baitziren; eta bururatu zitzaidan, halaber, edo imajinatu nuen, hobeki, Felisa ene inudea izan zenak
|
jar
zezakeen aurpegia, izen arraro haietarik bat entzutean... zeren, ai zer aurpegi jartzen zituen hark, eta ai zer irri algarak egiten nituen nik, izen haiekin asmatzen ez zuenean! Halako suertez, non batzuetan neure borondatez joaiten bainintzen sukalderat, haren zirikatzerat.
|
|
|
batean, zeren papererat tinta tanta bat erori baitzitzaidan; bertzean, zeren letra ez baitzitzaidan nahi bezain berezia eta diferenta atera; hirugarrenari, berriz, anitzez ere itxura hobeko iritzi izan nion, eta, hura ontzat emanik, zure etxeko ate azpitik sartu nuen... orduan ere kontrakarrean zeuden bi indar nabaritzen nituela neure baitan. Izan ere, beldur nintzen alde batetik zeren perilean
|
jar
bainintekeen, edozein begiluzeren aitzinean... eta, beldur nintzelako, hala nabaritu nuen bihotza, bularretik iltki izan balitzait bezala, baterat eta bertzerat so egiten nuela, disimuluz, papera atepetik sartu nuenean; bertzetik, plazer apur bat ere igarri nuen, zeren, etxea guztiz hertsirik zenuela sartu bainintzaizun, eta horrek ahaltsu egin ninduen, ipuinetako iratxoak, intxisuak eta gainerak... Baina, oro har, urduri nengoen, eskua dar dar, eta, gutuna bigarren ahaleginean sartu ondoren, sekulako sosegua hartu nuen.
|
|
|
Eta, besotik atxikitzen ninduzula eta manatzen ezen
|
jar
nendila berriro neure aulkian, atea ireki, eta zeure amari egin zenion dei. Eta zure amak urdaiazpikoa, ogia eta arnoa ekarri, eta halaxe mintzatu zintzaizkidan lehenengo ahamenaren ondotik:
|
|
|
Nola bentzutuko nituen haragiaren tormentak eta kontrak, eta nola eginen nuen, bada, soseguaren porturat, baldin tentamenduak behin eta berriro akometatzen baninduen, atsedenik gabe, baita konfesatzen nintzenean eta ustez porturatzen nintzenean ere, eta baldin tentamenduaren lur linburietan labaintzen eta linburtzen banintzen, nola oina zur ezkoztatuaren gainean, baita erortzen ere, ezezko guztien arteko baiezko haietarik bat zela kausa, kontzientzia garbitu bezain fite likisten ninduena? Nola lot eta amarra nezakeen neure imajinazinoa eta nola
|
jar
nezakeen hura neure menerat, baldin imajinazinoa haizea bezalakoa bazen eta baldin ez bazegoen hura lotzerik ez amarratzerik?
|
|
|
Eta nik jakintasunaren betikotasunarekin amesten banuen ere, berehala ohartarazi zenigun ezen behin behinekotasuna zela jakintasunaren ezaugarri nagusia, Plautoren erran hura aipatzen zenuela, haren frogatzeko eta egiaztatzeko: Centum doctum hominum consilia sola haec devincit dea Fortuna.19 Ustekabeko lurrikara batek hankaz gora
|
jar
zezakeela, alegia, Burgosko katedrala! Iruñan erakutsi zidaten, ordea, ezen munduan ezustekorik ez zegoela, zeren ezustekorik ezustekoena ere Jainkoaren usteko baitzen.
|
|
|
Homo fit sapiens bis non, sed saepe legendo.20 Eta, hartaz ari zinela, bertze komentario hura egin zenigun: " Liburu bat bi aldiz irakurtzen duenak bi liburu irakurtzen ditu", zeren ez baitzen berdin liburu bat irakurtzea bazkal aitzinean edo bazkal ondoren, eri egonik edo osasuntsu... eta zeren eguraldiak ere bere eragina izan baitzezakeen, halako moldez, non orzkarbiak, bertzerik gabe, arrai eta alegera
|
jar
baikintzakeen, eta lainoak triste, oraingo arraitasunak eta geroko tristeziak, bakoitzak bere oinatzak eta aztarnak utz ziezazkiokeelarik irakurleari, bere irakurbidean. Eta, noiz eta ideia hura aditu bainizun, atsegin izan nuen, baina etxerako bidean, haatik, galdegite bat etorri zitzaidan:
|
|
|
Baina ongi zenioen zuhaurk ere, noiz eta jakinarazi baitzenidan Paristik skribatu zenidàn zure lehen gutunetarik batean, nola errege Louis XIV.ak manatu zuen, larriki eri egon ondoren Pariserat itzuli zenean, ezen
|
jar
zitzatela ispiluak eta mirailak, errenkadaz errenkada, bere palaziorako zubian, zabal zedin bere iduria harat eta honat eta toki guztietarat... Eta erraiten zenidan:
|
|
|
Eta aski zuen, bertzalde, haien burezurrak erakustea: ...itugu ezen, artalde batez ari garelarik, hainbat ardi edo hainbat buru dituela, hala, galderari galdera eratxikitzen diodala, burezurra baizik ez erakusteak ez ote zekarzkion aitari bi ondore, zeren, alde batetik, nola burezurrak gorputz osoak baino toki gutiago hartzen duen, ale gehiago sar baitzitzakeen espazio berean, eta zeren, burezur haiek guztiak, bertzetik, behetik gorako horma bertikalean
|
jar
baitzitzakeen, ikusleen behakoa ere halakoa izan zedin, beheitik gorakoa, nola izan ohi baita bere sumisionea eta menekotasuna sinatzen dutenen behakoa?
|
|
|
Iruñan egon nintzen azkeneko aldian, berriz, koadro polit bat ikusi nian, Tuteran dagoen pintore batena, zeinari Vicente Berdusán baiteritza, oker ez banago... Ordea, Italia aipatu duk eta uste diat ezen Jainkoak baizik ezin zezakeela hitz hori hire ezpainetan
|
jar
, zeren eta, Italia aipatu orduko, Pedro Huizi etorri baitzait bururat, Sagrario Landaluzeren semea... Ubarneko damarena:
|
|
|
Eta hain ziren guztizkoak ene pentsu haiek eta hain gibelaezina ene deliberamendua, non berehala abiatu bainintzen aitaganantz, oinazturak hartua bezala, Mattin eta Elbira beren atsegin lohian utzirik. ...e esku eta ene begien boza, ene erraien boza eta gorputz osoaren boza, eta boz hark erran zidan ezen ene ohorea —zinezkoa eta minezkoa, eta ez txantxetakoa— jokoan zegoela eta zina hausteko eta hausteko, zeren eta ez bainengoen zinaren betetzerat behartua, zinezko ohorea ohorezko zinaren gainetik zegoenean; eta erraiten zidan, bertze hitz batzuekin, ezen gizon jokatu behar nuela eta ezin
|
jar
nezakeela neure gizontasuna kolokan eta kordokan, nihaur ere gizon nintzenez gero, eta hargatik sentikortu eta anaiarekin muturtu egin behar nuela, eta ez memelo eta lolo ezdeus bat bezala geratu, besoak uztarturik; eta erran zidan, azkenik, ezen osaba Joanikotek guztiz ulertuko zuela ene jokabidea, segur baietz, zeren hura ere gizon baitzen, eta amorosturik zegoen gainerat, ni bezala, eta ulertu... Eta joan nintzen aitaren langelarat, baina ez nuen ediren; eta baterat eta bertzerat joan nintzen, eta hura nehon ez...
|
|
|
11 Utz mendebala eta
|
jar
ekialdeari beha.
|
|
|
—Eta ez kezkatu —erran zuen ostatu jabeak—, zeren eta leku ezin seguragoa baita ene ostatua... eta leku ezin seguragoa duzue, halaber, Santo Tomás, halako moldez, non hemen berean baitugu armadako guarnizino bat ere, bere soldaduekin, zeinek babesten baikaituzte kortsarioen eta filibusteroen atakeetarik... baita indiar gorri salbaienganik eta bertako jendeen arteko liskarretarik ere, jakina. Baina
|
jar
zaitezte eta har ezazue yaraki pixka bat, bazkaltzen hasi aitzin... zeren aitzinatzen baitizuet ezen hiri osoan ez duzuela arno xortarik kausituko, Espainiatik aspaldi iritsi behar zuten hornidura untziak iritsi ez direnez gero.
|
|
|
Eta, nola gazteak aditzerat eman baitzidan ezen hiru soldadu zituela gibeletik, erran nion sar zedila kaperan eta
|
jar
zedila aldarearen azpian... edo aldare barrenean, hobeki, zeren eta aldarea zurezko kutxa handi bat bezalakoa baita, kanpoan mila apaingarri dituena eta beheko aldean estalkirik ez duena.
|
|
|
—Zer bertze froga behar dut nik orain, jakiteko ezen Jainkoa Antonioz baliatu dela, nola Antoniok berak profetizatu baitzidan behin baino gehiagotan, nihaur ere hemen gera nadin? Zeren Antoniok neskatxa haren salbatzeko eskaini baitzuen bere bizia, nik neurea haren zerbitzuan
|
jar
dezadan. Neskatxa horrek beso bat ezindua dik, baina ni izanen nauk hemendik aitzina haren besoa eta haren eskua.
|
|
|
Eta egun batean aita Bartolomeren hitz haiek etorri zitzaizkidan bururat, erran zuenean, dantzen debekatzeko argumentu eta justifikazino gisa, ezen dantza ez zela berez bekatu mortal, baina, aldi berean, bazela, zeren eta dantzak noiznahi den
|
jar
baikintzakeen bekatu mortalen bat egiteko arriskuan, eta arriskuaren hartzea eta perilean jartzea berez zen bekatu mortal.
|
|
|
Eta halatsu ibili nintzen denbora batez, eta halatsu jokatu nuen, denbora hartan sortuz joan zitzaizkidan bertze ezbai guztiekin ere. Zeren eta ez bainuen ulertzen, konparazione, nola obrarik gabeko fedeak zerurako bidean
|
jar
gintzakeen, nola erraiten baitzuten protestantek, nahiz eta osaba Joanikotek erraiten zidan ezen obren bidetik obratu zituztela katolikoek bekaturik handienak, eta obrarik ez egitea zela, halatan, obra zezaketen obrarik jainkozkoena, hobe zelako, ororen buruan, alfer egoitea ezen ez gaizki egitea; baina ez nuen ulertzen, halaber, nola aita sainduak erabaki zezakeen Erromako eliztarren sinestea et... Eta batean baten alde egiten nuen, bertzean bertzearen.
|
|
|
Eta guk deus egin gabe geratu behar al dugu, ahoa zabaldu gabe eta protestarik egin gabe, festaz festa? Zeren tratua gaurko afarian sinatzekoak dituk, eta horrek ez dik erremediorik... baina afariari guhaurk
|
jar
ziezaiokeagu soinua, beharbada... Eta, nola afaria ohiz kanpokoa izanen den, zeren halaxe saritu nahi baititu hire aitak gonbidatuak hain egun seinalatuan, ohiz kanpoko zerbait egin behar diagu guk ere... gonbidatuei saria lehenbailehen egotzaraziz, konparazione, berdin zait goitik edo behetik —eta, azken hitzak hatzaren bi keinuekin laguntzen zituela, batean ahorat zeramala eta bertzean uzkirat, eratxiki zuen—:
|
|
|
—Bai, hi munduko mutilik ausartena haiz, baina ezetz
|
jar
Pagabasoko leizeko zuhaitzetik dilindan, osaba Joanikot bezala...
|
|
|
Ordea, amorioaren denbora bertze denbora bat da, eternitatearekin eta sekula gabeko sekularekin lotua dagoena, eta, nola behin eternitatea ukitzen duen lurtarrak uste duen, nahiz eta artean lurrean bizi izan, ezen betiko ukitu duela, eta ezin uler daitekeela, hartaraz gero, lurreko denbora bertze molde batean, hala uste izan nuen nik ezen ene arima kaio eternal bat bihurtuko zela egun guti batzuen buruan, eta hala ibili ahal izanen zela itsas gainean, akabantzarik gabeko hegaldi batean. Banuen, halarik ere, aitzinetik, Elbirarekin bizi izan nuen esperientzia, adierazten zidana ezen lurrean bizi zitezkeen eta zerurako bidean
|
jar
gintzaketen mementurik ederrenak ere euli farfailen hegoak eta haien hegaldiak bezain hauskorrak izan zitezkeela eta noiznahi den jar gintzaketela haiek, berriro ere, lurrerako bidean, nola gertatu baitzitzaidan niri neure lehen amorio harekin; haatik, badakizu nolakoa den amorioa, jaun André: hartarik libratzen garenean, uste izaiten dugu ezen ez garela berriro eroriko, zeren, zentzua berreskuraturik, ezinezkoa iduritzen zaigun; baina, noiz eta ustekabean berriro harrapatzen baikaitu, galtzen dugu bertze behin zentzua eta, zuriezina zuritu nahian, asmatzen ditugu zentzurik gabeko zentzugabekeriarik handienak, halako moldez, non bailirudike ezen zentzua galtzeari irizten diogula zentzuzkoen.
|
|
|
Ordea, amorioaren denbora bertze denbora bat da, eternitatearekin eta sekula gabeko sekularekin lotua dagoena, eta, nola behin eternitatea ukitzen duen lurtarrak uste duen, nahiz eta artean lurrean bizi izan, ezen betiko ukitu duela, eta ezin uler daitekeela, hartaraz gero, lurreko denbora bertze molde batean, hala uste izan nuen nik ezen ene arima kaio eternal bat bihurtuko zela egun guti batzuen buruan, eta hala ibili ahal izanen zela itsas gainean, akabantzarik gabeko hegaldi batean. Banuen, halarik ere, aitzinetik, Elbirarekin bizi izan nuen esperientzia, adierazten zidana ezen lurrean bizi zitezkeen eta zerurako bidean jar gintzaketen mementurik ederrenak ere euli farfailen hegoak eta haien hegaldiak bezain hauskorrak izan zitezkeela eta noiznahi den
|
jar
gintzaketela haiek, berriro ere, lurrerako bidean, nola gertatu baitzitzaidan niri neure lehen amorio harekin; haatik, badakizu nolakoa den amorioa, jaun André: hartarik libratzen garenean, uste izaiten dugu ezen ez garela berriro eroriko, zeren, zentzua berreskuraturik, ezinezkoa iduritzen zaigun; baina, noiz eta ustekabean berriro harrapatzen baikaitu, galtzen dugu bertze behin zentzua eta, zuriezina zuritu nahian, asmatzen ditugu zentzurik gabeko zentzugabekeriarik handienak, halako moldez, non bailirudike ezen zentzua galtzeari irizten diogula zentzuzkoen.
|
|
|
Guztia bat batean izan zen, egun haietarik batean ekaitz hura lehertu zitzaigunean —haizea eta euria goiti beheiti, ihortziri eta oinaztura— itsasoaren erdian. Munduan aski ibilia banaiz ere, bertze ekaitz bat
|
jar
dezaket haren parean, noiz eta Indietarako bidean haize erauntsi izugarri batek inarrosi baikintuen. Eta hura ere halakoa izan zen:
|
|
|
Baita maisuen maisu hark ere, zeina baitzen Aristoteles handia. Zeren baitirudi —baldin hari buruz errana egia bada— ezen maisua puta batez amorostu zela eta honek manatu ziola
|
jar
zedila laur ointka eta eraman zezala bizkar gainean Alexandro Handiaren aitzinerat, zeina baitzen Aristotelesen dizipulu... eta, jartzen zelarik maisua haren menerat, paseatu zuen, finean, zangalatraba, mando bat iduri, emazteki lizun eta desonest hura, haren nahiaren eta gutiziaren betetzeko... zuk ere nehoiz adituko zenuen bezala, jaun André.
|
|
|
Eta, hurrena, Maria Morena aipatu zuen teatralitate handiz, eskuin besoa bere osotasunean luzatuz eta besapeko izerdi orban lotsagarria nabarmen erakutsiz, ene irudikotz, baina ez aurretik han zeuden ikusle ordurako desmadratzen nahiz odolusten hasiei fin portatzeko esateaz ahaztu gabe, isiltasun eta errespetu osoz. Ez zitzaien, nonbait, gaztigu agerikoa gehiegi atsegin izan anfiteatro urrunean zeudenei, eta, erantzun gisa barre karkara lazgarri bat irten zen han goitik, zenduak zut
|
jar
 tzeko moduko mamu oihu bat. Hautsi egin zen isiltasuna, esaten den bezala, mila zatitan.
|
|
|
Tira, txaparrito,
|
jar
zaitez Rakelen ondoan. Retratero honi esker, lagunei ligatu duzula frogatu ahal izango diezu.
|
|
|
Nonbait, jendea betiko psikiatrekin aspertu, eta, besterik gabe, bizitzaren gai nagusiez filosofoek zer esaten duten jakin nahian dabiltza, hitz egin, beste laguntza premiarik gabe. Beharbada nik ere halako bulego bat
|
jar
nezake, Mirandan... edo Gasteizen", esan dit gaur ere, eta nik barre egin diot, eta oraingoan baita erantzun ere: " Ziur eduki bezero bat izango duzula".
|
|
|
Poema hori irakurrita, nor ausart liteke negar egiten, nor
|
jar
liteke malkoa idazten. Gizaki bakarra dago munduan hori irakurrita malkoa errebindika dezakeena:
|
|
|
Hemen ere informatikak eskaintzen digu laguntza handia behar beharrezkoa den espezializazioa lortzeko, Jon Bilbaok planteaBiblinleka tzen zuen osotasunari uko egin gabe. Izan ere, sailek atalkako bibliografiak osatzen badituzte, lan horren fruituak Interneten
|
jar
litezke, bisitari elektronikoari nahi dituen arloetan nahi adina kontsulta egiteko aukera emanez.
|
|
|
Biblinleka honetan sortzen dena, nahi izanez gero, momentuan gutxi batzuen edo milioika pertsonen eskuetan
|
jar
daiteke.
|
|
|
Hain zuzen ere, halakoak ikusten ziren botere arbitrario baten borondate aldakorraren aurkako behaztoparik sendoenak. Neurri gogorrak hartzera, aldiz, zalantzan
|
jar
zitezkeen —areago, deusezta ere bai— aginpidearen eta menpekotasunaren arteko lotura erkideak.
|
|
|
Aurkezpen honetan, pentsamenduaren eta diskurtsoaren eremuan egon izan da beti. Alabaina, enuntziatu orokorrak, baita erlazioak sortzeko enuntziatuak ere, protokolo enuntziatuen osotasunari aurrez aurre
|
jar
dakizkioke.104
|
|
|
Vienako Zirkuluaren positibismo logikoa hildakotzat jo izan diren korronte filosofiko horien barnean dago askotan. Hori dela eta, zalantzan
|
jar
genezake Schlickek mantendu zuena, filosofiaren biraketa erabakigarria izan zela, alegia. Baina hobeto litzateke kontu gehiago izatea, Alfred Ayer britainiar filosofoari jarraituz.
|
|
|
Etikaren gaitzat hartzen dudana zuentzat argi eta garbi gera dadin, gutxi gorabehera sinonimoak diren adierazpenak jarriko ditut zuen aurrean. Adierazpen bakoitza aurreko definizioaren ordez
|
jar
daiteke eta banan banan aipatzen ditudanean Galtonek eman zuen itxura mota bera eman nahi dut: argazki plaka batean berean aurpegi desberdinen argazki segida bat egin zuen, guztiek amankomunean zituzten ezaugarri berezien irudia eskuratzeko.
|
|
|
Goiz hartan ordea, ohean aurkitu ninduten, jaikitzeko asmorik gabe. Jaiki eta leihoaren ondoan
|
jar
nendila agindu zidan; nik ezetz, buruarekin egin nion ezetz. Ustekabe handia izango zen hura kartzeleroarentzat.
|
|
|
Ez zaitez badaezpada ondoan
|
jar
|
|
|
– Mesedez, ez nazak Egunkaria rako elkarrizketatzen nuen jendaila horren maila berean
|
jar
–arranguratu nintzaion.
|
|
|
galde doinu batez, erreprotxe apur bat eztituaz, menturaz Xan han zelako; aitatxik hatz birekin xortaño bat baizik ez zuela edan adierazi zuen; amatxik isilik, buruari eraginez egin zion errieta; alabaina, ez zegoen aitatxi bere onik onenean; berriz ere zuri antxa, berriz ere flakezak hartuta zegoen; amatxik Xani: "
|
jar
zaitez sofan". Xanek duda egiten zuenez:
|
|
2001
|
|
|
Sigmon Anaien matxaka batzuk badaude oraindik sagardotegietan. Hortz horiek elkarrengandik gertuago edo urrunago
|
jar
daitezke, sagar puska handiagoak edo txikiagoak eginez. Oso gertu jarriz gero, sagar haziak apurtzeko arriskua dago, eta hori ez da komeni; txikitutako haziak zapore txarra ematen dio sagardoari.
|
|
|
Espainiako Gobernuaren jarrera ikusita, Hobetuzeko arduradunek idazki bana bidali diote Lan Ministerioari eta INEMi, indarrean dagoen legeria bete dezan eta, horrenbestez, 2000 urterako prestakuntza fondoan jartzeko dituzten 3.500 milioi pezetak
|
jar
ditzaten. Aldi berean, beste 6.000 milioi pezeta eskatu dituzte 2001 urterako.
|
|
|
Izan ere, dagoeneko, horrelako txalo batzuk entzun baitira Bizkaiko Diputazioan eta Eusko Jaurlaritzan. Beste edozein" marrazo" ibil daiteke zelatan, eta berriro ere kolokan
|
jar
daitezke egoitza soziala, zergak eta enplegua. Izan ere, gauza jakina da globalizazioaren garai hauetan, edo, hobeto esanda, kapitalismo basatiaren garai hauetan enpresen eta negozioen munduan ez zaio inolako begirunerik egoitza sozialen kokapenari, foru altxortegiei edo enpleguari.
|
|
|
Demokraziak irabaz ditzala hemen lehen debekatuta utzi zitzaizkion eremuak. Horren zerbitzura
|
jar
bitez maiatzaren 13ko emaitzak ere. Euskal hiritarroi zor zaigU.
|
|
|
Ez eta bere buruari bizia kendu dionak ere", baieztatzen zuten lehenik eta behin. Eta beren baieztapena zalantzan
|
jar
zezakeen norbait izan zitekeelakoan edo, esandakoari honakoa gehitzen zioten: " Bere ustetan hau da, bere buruaz beste egindako pertsona horren iritziz ez baitu egin ori bere kaltetan.
|
|
|
Adinekoen mendekotasunaren tasa (65 urte edo gehiago dituztenen eta lanerako adinean daudenen arteko proportzioa) bikoiztu egingo litzateke datozen 50 urteetan (%26, 7tik %53, 4ra 2050 urterako). Herrialde batzuetan, esate baterako mediterraneo ingurukoetan (Italian edo Espainian) kopuru hori %67raino igoko litzateke, eta kolokan
|
jar
dezake pentsio sistemaren iraunkortasuna.
|
|
|
Ryao diskoetxerako lau disko egin behar ditut bakarka eta gero beste bat Muzsikas taldearekin. Goran Bregovic Vatikanorako musika konposatzen ari da," Zazpi bekatu nagusiak" obra, eta bekatu bati ahotsa
|
jar
diezaiodan gonbidatu nau. Beste herrialdeetako abeslariak izango dira halaber
|
|
|
Horrez gainera, honako eskariak egin dizkio gobernuari: ...na eman diezaiola energiaren eraginkortasunari energia eskariaren kudeaketarako programen bidez; energia berriztagarriek dituzten oztopoak kendu eta horien aldeko jarrera har dezala, gutxienez, energia eskariaren %12 bete dezaten 2010 urtean; eta erregai fosilen eta energia nuklearraren alde dauden diru laguntzak energia berriztagarrien eta eraginkortasun energetikoa lantzen duten teknologien alde
|
jar
ditzala.
|
|
|
Baina
|
jar
gaitezen gaiztoagoak eta hel diezaiegun hurrengo puntuetan hainbestetan aipatuko diren S. Freud-en esanei. Nobelan etengabe azpimarratzen denez, Juan Martin neurotiko obsesiboa da, eta Freud-ek Leonardoz esandakoa berretsiz (ik.
|
|
|
Esaldia esanguratsua da gaur egun Euskal Herrian bizi dugun eraso guztien gainean
|
jar
dezakegulako. Torturak sortzen duen hitzaren isiltasunaren adibide gisa har dezakegu" Literatura eta Iraultza" Sarrionandiaren poema (MZ, 22):
|
|
|
Helburuak jartzerakoan ere,
|
jar
ditzagun geure aukeren araberakoak, ez beste batzuek lortu dituztenak.
|
|
|
Tradizio handikoena gres rustikoa da, era guztietako zoruetarako egokia; baina arestian portzelanazko bestelako gres mota bat azaldu da merkatura: berri hau biziki erakargarria da, zeinahi eguraldi eta klima onartzen duen eta, hortaz, barnealde zein kanpoaldeetan
|
jar
daitekeen esmalte gabeko zeramikaz osatua dagoelako.
|
|
|
Hori lortzeko, berogailuetatik hurbil hezegailua
|
jar
dezakezu.
|
|
|
Horrekin batera, produktua fabrikatzeari utzi ondoren ezartzen den bost urteko epeari helduta, salaketa
|
jar
daiteke Autonomia Erkidegoko Kontsumo Zerbitzuetan, zigor ekonomikoa merezi duen akats administratiborik izan bada ere.
|
|
|
Horrenbestez, pertsonen autoestimaren oinarrian dago eta hain du eragin handia ze, bizitzaren aurrean dugun jarrera baldintzatu eta pertsonaren bizitza kalitatea arriskuan
|
jar
dezake.
|
|
|
LEIREk arropatik tira egiten dio amonari, leihoan
|
jar
dezan arreta. MIREN sukaldera sartzen da, irratia darama belarrira itsasita.
|
|
|
alde bien arteko erlazioa duela gutxira arte pentsatu izan dena baino askoz sendoagoa izan zela. Honela azaltzen diraantzekotasun etniko eta kulturalak, esate baterako, eta jakina, zalantzan
|
jar
daitekePenintsularen, bisigodoen, batasun politikoa.
|
|
|
Bigarren eredu honetan, beste ereduarekiko aldaketa batzuk daude: aldebatetik, aldagai psikosozial estarian behatutako bi aldagaiak daude, euskararekikojarrera(
|
jar
) eta subjektuen euskal identitatea (ide), bien artean garrantzitsuenaeuskal identitatea izanik. Gogoratu behar da, lagin osoarekin egindako ereduanaldagai psikosozial estaria ere behatutako bi aldagaiek osatzen zutela:
|
|
|
5 Hizkuntz politikan eragiten duten mehatxuak hauek dira (47 or.): «Euskaldun berrien behar funtzionalak eta sinboliko afektiboak ez betetzeak agerian
|
jar
dezake euskara ikasteko ahaleginak ez direla nahikoa atsegingarri»; «erdararen aldeko arau sozialpean jarraitzeko inertziaren zama. Honekinbatera,... oinarrizko kalitate irizpidetzat ez hartzea»; «erdarazko komunikabideek duten eragin erdaltzale gero eta handiagoa» izatea; «elebakartasunaren aldeko diskurtsoa»; «helburuen eta bideen arteko adostasun falta».
|
|
|
* Roger & Gallet: Izen honen kokapen historikoa 1693an
|
jar
daiteke, Giovanni Feminis ek sortutako Aqua Mirabilis perfumean
|
|
|
Era berean, usaina aldatu gabe, talde funtzionalen ordez polaritate berdintsua duten beste talde funtzional batzuk
|
jar
daitezke.
|
|
|
Efektu hori eragiten duen osagaia aurkitzeak xurgapen hobeko sendagaien oinarriak
|
jar
ditzake.
|
|
|
Oihal eta material sintetiko arinekin eginda, diseinu moderno eta erakargarriak egiten dira. Altuera ertainean ere
|
jar
daitezke, ikuspena murrizteko, eta, aldi berean, kanpoko argitasuna ahalik eta gehien aprobetxatzeko.
|
|
|
Horregatik, elementu estrategikoa da korridoreen kasuan. Argi naturala espazio horietara pasatzen uzteko, kristalezko ateak
|
jar
daitezke ondoko gela batean. Korridorearen sabaia baxua bada, argi puntuak zenitalak izango dira, halogenoekin, eta aplikeak pareten goiko aldean.
|
|
|
Eltzea zaindu egin behar da, urik gabe gera ez dadin. Oso elikagai txikiak (zerealak, adibidez) prestatzen badira, kotoizko gaza bat
|
jar
daiteke; bestela, zuzenean saskian jarri. Ontzi hau ez da urarekin eta xaboiarekin garbitu behar, ezpada zapi heze batekin eta lehortzen utzi; izan ere, banbua hain delikatua denez, hondatu egin liteke igurtzitakoan.
|
|
|
Akordio hori Parisen hartu zen, NBEk babestutako Arriskuan dauden Espezieen Nazioarteko Merkataritzari buruzko Konbentzioaren (CITES) bilera baten ondoren. 120 herrialdek osatzen dute, eta eragin handia izan dezake kabiarraren merkatuan, hodeiengatik prezioa
|
jar
baitezake. Iran bezalako beste herrialde produktore handi batek ez dio eragiten akordio honi, uste baitu baduela behar bezain egoki kudeatzeko sistema.
|
|
|
Ur mineral naturala Ur mineral berez gaseosoa Ur mineral natural karboniko naturala Iturburu bereko gasarekin sendotutako ur mineral naturala Ur mineral naturala, gas karboniko erantsia duena Ur mineral natural erabat gasgabetua Partzialki desgasifikatutako ur mineral naturala Etiketan iturburuaren edo hartunearen izena eta ustiatze lekua adierazi behar dira; Espainian badago, udalerria eta probintzia gehitu behar dira. Nahi izanez gero, ikur bereizgarria
|
jar
daiteke herriaren izenarekin, betiere, ustiatze lekua produktuaren izendapen komertzialarekin bat badator eta ez bada uraren jatorrizko izenarekin lehian jartzen. Marka iturburuaren izenarekin bat ez badator, izendapen komertzialean erabilitako karaktereek txikiagoak izan behar dute.
|
|
|
Kable horiek ez dira gaizki geratzen dekorazio estilo batzuetan, hala nola gazteetan edo landa estiloetan. Lekurik badago, lanpara apaingarriak
|
jar
daitezke mahaitxoen gainean, paretan irakurtzeko aplikeekin. Argiztapenari dagokionez, espazioak uzten badu, bi aukerak konbina daitezke:
|
|
|
Ondoren, pikor ertaineko lixa puska batekin, gainazal osoa zurezko beten noranzko berean lixatzen da, marrak ez sortzeko. Zura oso porotsua bada, kolorerik gabeko orezko estalkia
|
jar
daiteke. Altzaria iragazgaizteko eta zuraren parasitoetatik babesteko ere erabiltzen da.
|