|
2022
|
|
|
Zer beherakada 25 urtez! Argi da Herria astekariak ez duela
|
jakin
zuberotarrei hurbiltzen, zuberotarren baitan merezi zukeen interesik pizten. Alta, hango berriak, ez baziren ere guk nahiko genuen heinean heldu, beti gogotik zabaldu ditu Herriak.
|
|
|
IKren barnean, borroka izugarriaren erdian, sekulako umorea ibili dugu beti, baina bagenekien serioski aritzen ere. Umoreari beti lekua ematen
|
jakin
izan dio gu.
|
|
|
Kontrako iritzirik ez da aditu, halaber, Herri Elkarteak aurten bertan ere moldatu eta aho batez onartu duelarik euskararen sustatzeko egitarau bat jasotzen duen liburu zuria. Ez nago, hargatik, ameskerietan ibiltzen;
|
jakin
badakit euskararen plazaratze horren aurkakoak badaudela, baina hauen iritzi esparrua estutu egin da. Gaur egun, oso zaila bihurtu da euskararen aurka, argiki ala zeiharka, agertzea, kargudunen munduan batez ere.
|
|
|
Bai, Züberoa hori oro da... bena ez hori bera! Züberoa da ere aspaldiko denboretan algar etxekidüraz ebilten den jentarte bat, artzangoaren lege eta ebildüra besteak ez bezalakoak. lpar Eüskal Herri barnealdeko indüstria güne bakarra, mendiko laborantxa oranokoan ja bizirik begiratzen düan lürra, eüskal kultürako agerkünteak berri tzen eta oraikotzen
|
jakin
üken düan probintzia... bena eüskaraz mintzatzea ge roago eta haboro gibeltzera üzten düan esküaldea ere. Aspaldiko historia baten ürratsetarik ebiltez, egünko egüneko izateala jitearekila ohartzen ahal gira Züberoa argiak eta itzalak dütüan kartiela dela.
|
|
|
" Ez dugu inoiz
|
jakin
zenbat militante ginen. Badira zifrak, baina ez dira guk emanak.
|
|
|
Harekin mahai baten inguruan biltzerik ez zegoenez —nik behintzat ez nuen lortu—, Zuberoako muinoetan, basoetan eta herri arteko bideetan elkartzen ginen tartean behin; baten eta bestearen berri ematen, zubereraz hau eta bestea nola esaten zen entzuten, eta politikari errepasoa egiten, beti
|
jakin
minez baitzegoen gauzak nola ikusten genituen mugaz bestaldeko kontaktuek.
|
|
|
Atarratzez mintzatzen hasia bainaiz, aurrera joko dut eta atarraztar askoren euskararekiko gutxiespenaz arituko naiz. Jarrera honen argibide bat gehiago izan dugu berrikitan, hain zuzen ere," saltegiak ere euskaraz" kanpainaren barruan, Atarratze eta Mauleko merkatari guztien ikusterat ibili garelarik, euskarari leku bat ematea onartuko zutenez
|
jakin
guraz. Mauleren kasua, laburki aipatzeko lehendabizi, aurrenez ongi genekiena egiaztatu da tamalez, hau da mauletar denda jabe oso gutxik (bizpahiruk) dakiela euskaraz eta, hortaz, kanpaina horretan esku hartzea ezinezkoa zaiela.
|
|
|
" Laudoriotan ari tzea ez zuen Allandek maite; ekintzetan, ordea, hor han hemenka ekimenak antolatzen eta ekitaldiak moldatzen, maisu eta eragile gorena zen Socarros(...) Zuberoako lurrak ematen dituen giza seme alaba aparteko horietarik euskararen mundura etorria". Andresek erraten du orain guri zaigula Allandek ireki dituen lan ildoak jarraikitzea eta, Lehen hola, orain hala, gero ez
|
jakin
nola Bela zaldun zuberotarraren atsotitzaren azken zatia ezeztatuz, badakigula, partez bederen, Allanderi esker zer egin etorkizunean.
|
|
|
Amaieran egin, ohi den dantza erosteak marka guztiak hautsi zituen, 7.000 lib e ra es kaini bait zituen garaile irten zen Atarratzeko herriak. Bestalde, bigarren emanaldi hori ez dela azkenengoa izango ere
|
jakin
zen, Gipuzkoako Ordizia herriak harrera emanen bait dio ‘Santa Kruz’ pastoralari datorren irailaren 12an.
|
|
|
Arrisküa beita, bai seriosa ere, azkenean heben gainti baratüren den laborantxa heinttoa bazterren doi bat xahü etxekitzeko eta aizi narteen bai bakantza igaraileentako berdegüne segürtazale bera izan dadin. Segur izan gitean, halere, Züberoak
|
jakin
ükenen düala herriaren bizi seinale den laborantxa azkar eta sento baten zaintzen eta hazten. Gure geroaren giltze tarik bat da.
|
|
|
Beharria laster eginik da eta Hego Eüskal Herriko irratien eta Euskal Telebistaren jarraikitzeko ez dügü indar hanitxen egin beharrik. Eüskarazko prentsarentako neke bat haboro bada, irakurten
|
jakin
beharrez... bena hori ere ez ote dea gütienezko gaüza bat bere mintzajea bizirik etxeki nahi düan popülü batentako. Frantsesez irakurten ez jakitea alabaderekoa lizate hanitxen ustez.
|
|
|
Mixel Labegerirengana hurbildu nintzaion,
|
jakin
nahi bainuen Maule Baithako baitha horrek zer erranahi zeukan. Euskarak elkartu gintuen.
|
|
|
Joan den urtean, esaterako, Ligi, Atherei, Lexantzü, Zunharre eta Etxebarrek taularatu duten Bereteretxe pastoralean ia esan daiteke erdaldunak euskaldunak baino kopuru handiagoan zirela! Gauzak horrela, eta sinesgaitza badirudi ere,
|
jakin
beharrekoa da JeanPierre Rekalt errejenta frantsesez mintzatzerat behartuta zegoela mustraka edo trebealdi saioetan!
|
|
|
Haütüa egin ondoan, ola horien partzuerren baimena behar zen. Erran nahi beita, hasteko, zoin ziren eta zonbat ere xüxen
|
jakin
behar günüala, gero gure
|
|
|
Behinolako Bela zalduna zuberotarrak idatziriko hura betor gure buruetara: Lehen hola, orain hala, gero ez
|
jakin
nola. Guk, aldiz, eta zuri esker, Allande, badakigu gerogarreneko hori, zati batean bederen, euskaraz nola moldatu eta eskuratu:
|