|
2000
|
|
|
esan nahi du, eta ez. Habermas en lanetan bezala? , argudio onenetan oinarritutako adostasunaren bila
|
ibili
–.
|
|
|
delako ideala azaleko xede modura aurkeztu badu ere, baiGATT izenekoa (General Agreement on Tariffs and Trade Merkataritzaren etaMugasarien gaineko Ituna), bai Mundu Merkataritzako Erakundea (MME)? 1995an lehenengoari txanda hartu ziona? ondasun eta zerbitzuen nazioartekomerkataritza arautzen
|
ibili
dira. Finantzen kasuan ez bezala, erakunde horiek aintzat hartu zituzten estatuen neurri protekzionistak beren negoziazioetan, mugasariendesagerpena lortzeko epe luzeko helburu horren bidean; eta ondorioz, mugasariengutxiagotzeaz gain, egokitze eta harmonizazio konponketak egunorokoak dira.Ondasun fisikoen merkataritzaren aferaz gain, ikustezinen eta zerbitzuen nazioarteko salerosketen araudiak aztertzen ari da MME:
|
|
|
Dena dela, Suediar gobernua beldurrez
|
ibili
zen proposamena Stockholm ekoParlamentuan aurkezteko.
|
|
|
Hauxe da Gestalt Terapiak jaso zuen lehen eragina, Perls bera, 20 urtez psikoanalista, bere burua 7 urtez analizatzen
|
ibili
zen-eta. Beste asko bezala, Perlsneofreudiano bihurtu zen, bere ikuspuntu propioa sortu zuen arte.
|
|
|
UEUk 1999ko uztailean antolatu zion omenaldian aztoraturik
|
ibili
zen; ustekabean harrapatu genuen eta, gainera, piano hark ez zuen pedalik. Hala ere, pianoajo zuen.
|
|
|
brasa guztiabarreiatu zuen eta emazteari aztala eraman. Gero beti maingu
|
ibili
zen. Emazte hura, Gaxuxa izenekoa, eta haren senarra Joanes, ezagutu zituen Jose Mari Kastantxok, haren denboran gertatu baitzen punizionea:
|
|
|
sosak hartu zituelako izan zen punitua.Lekuonak (1923, 76) Oiartzungo adibide bat ematen digu: han bazen. Bexamotxa, deitzen zuten gizon bat, sorgina omen; katu bihurturik ibiltzen zen,
|
ibili
ere, eta behinemakume batek moztu zion zangoa: horrela galdu zuen besoa; gero, ezin hilez ereegon zen, bere sorgingoa beste norbaiti eman ahal zion arte, hori baita parte txarrekoakdituztenen akats nagusia.
|
|
|
Norbanakoarennortasunak, neurri batean, indibiduala izan behar badu ere, Herri batena gizarte ororennortasuna da. Herri kulturgintzan aritzen direnak ezin dira frankotiradore gisa
|
ibili
.
|
|
|
sentimenduek. Ezagupen eremukoak izan ez badira ere, ulermenarekin batera sentimenduak
|
ibili
dabiltza aberri defentsan, nortasun propioarendefentsan, gu eta gutarrak garenon ezinbesteko maitasun eta afinitatean. Ez dagonortasunik ez eta kulturarik sentimendurik gabekorik.
|
|
|
Neure esku naiz?. Eta inoiz heldu ez, baizik ibilian
|
ibili
nahiago duen Unamunozaleak, plazer (estetiko!) paregabea sentituko du trena ziztu bizian doala. Bai, berriro norbera da.
|
|
|
(Gogora Unamuno; Txillardegik puntu honetan ez die bioi guztiz jarraitzen, eta bere soluzio modua asmatu du). Kierkegaard-en kasuan, benetan, bizitzaeta pentsamendua (pentsamenduaren eboluzioa) bat bat
|
ibili
dira, berak exijitzen zuenbezala. Laburki gogoratuz:
|
|
|
Ezin ahaztu ere, ezker abertzalearen baitan eta Euskal Herrianoro har, lehenbizi gauzatu eta gero indartsu bilakatu diren zenbait jarrerak Jose Luisengandutela aitzindari ukaezina. Hori da prezeski, gertakizun berrien zurrunbiloan
|
ibili
izanakeman dion ahalmen antizipatzailea.
|
|
|
Azentuari buruzko ikerketak nahikotxo ugaldu dira gure artean, 1984 urtean(+ 2,) hedatzen hasi zenetik hona. UEUren jardunaldietan hasieran (gogoan erabil bedi 1987.urteko proposamen hura) eta ELE aldizkarian geroago (1992) nekaezin
|
ibili
da Txillardegi euskal azentueraren arazoa plazaratzen eta ingurukoak kinatzen. Azkenaldion laneskerga horren emaitzak, neurri handi baten, trapazeri, ei esker, ikusten hasi gara; bidehonetan lehen urratsak baino eman ez ditugula jakin arren.
|
|
|
Arazoak, ba, bere bidezidor ofizialak
|
ibili
zituen, izan ere Katalunia Altxa menduNazionalak menperatu zuenetik (1938 neguan), hizkuntzaren hau are minberagoagertu zen. Bestalde, lehenago Gotzain bakar batekikoa izan zitekeena (Gasteizkoa, alegia), 1939an hainbat Diozesirekin zerikusia zuena bilakatu zen.
|
|
|
1939ko lehen seihilabetean, Amundarain kronikaria ez zen astez aste edo bederatziurrenez bederatziurren arazoaz beti esanak errepikatzen
|
ibili
, baina urte hartakoekainera iristean ondoko ohar hau idatzi zuen, Donostiako elizetako une hartakoegoera adierazten diguna. Aurreko eta ondoko pasarte gehienak baino esanahitsuagogertatzen da berori; esanahitsua, diogu, artean Gobernu Gotzainen arteko negoziaketakbere emaitza ez baitzuen eman, eta, gainera, Donostiako hiriburuan ari zen jazotzenesaten zaiguna, ez nonahiko zokotan (Cronica:
|
|
|
1940ko hamarkadan eta gero Erregimena hizkuntzari zor zitzaion errespetutik etahiztunen hizkuntz eskubideetatik urrun
|
ibili
zen arren, Elizaren zenbait euskarazkoazalpen ofizialago ere jasan egin behar izan zuen hark, sinestunen euskalduntasunakbehartuta. Alde horretatik, nola halako esanahi soziala baina gogoan izatekoa du EgiaAtotxako sermolari bati dagokion 1946ko albiste honek (Cronica:
|
|
|
Frankismoaren barneanpiztu zuen eztabaidagatik, agintari zibil militarren eta eliztarren artean sortutako gatazka tenkatuagatik eta erabili ziren prozedura politikoengatik, debekuaren hura hizkuntzpolitikan urte haietako jazoera politiko ofizial larriena izan zen(). Ezdaukagu orain hori azpimarratzen
|
ibili
beharrik, lan osoak esango duena baita.
|
|
|
Bakea egin zenean (1875), tradioziozaleek berriz ere heldu izan zioten euskarasustatzeari, eta, jakina da, 1936ko Gerra Zibila baino lehen karlismoak bere euskaltzale eta idazleak izan zituela. Foruzalea ez zen beti urrun
|
ibili
euskaltzale ere izatetik.
|
|
|
Eliza barnean, Lauzurika ez zen izan zalantza malantzatan
|
ibili
zen gobernatzailea, eta, itxuraz, apaizen artean iruditu zitzaizkion leku-aldaketak beldur handirikgabe egin zituen. 1938an berak emandako arauak betetzeagatik agintari zibilekzigortutakoekin nola jokatu zuen Gotzainak?
|
|
|
(halakorik egon baldin bazen behintzat; eta lehentxeago eta geroxeago izan zen halakorik). Eta zer egin zuen, Gotzain arauakalbora utziz, Ministroaren esanetara
|
ibili
zirenekin? (Donostian, bederen, halakofranko egon baitzen).
|
|
|
–Gaur goizean hondartzan paseatzen
|
ibili
naiz, idazten badut, hau irakurtzenduenak egundoko informazioa jasoko du niri buruz, ibiltaria naizela, une hau ez denbeste batean zer egin dudan,... eta beste gauza asko.
|
|
|
Mintzo espresiboa hemen hazi eta uhintsuagoa da (nahiz eta Lekuona, itxuraz, irudi eta metaforen atzetik propioki ez
|
ibili
). Lekuonaren iruditeria orekatua daoraindik.
|
|
|
Kontuan hartu beharra dago, azken hogei urteotan (biok batera heziketa zereginetan
|
ibili
garen haietan) pedagogiaren mundua etsipenak jota egon dela. Funtsezkoakizan zaizkigun egileek (Basil Bernstein, Michael Apple edo Pierre Bourdieu eta JeanClaude Passeron1) irakaskuntzak indarrean zegoen gizarte mota iraunarazteko besterikez zuela balio zioten.
|
|
|
Zertan bihurtuko litzateke gure Herria, Euskara gehi lau erromantze hitz egiten den Estatu txikia? Ezin gara Soziolinguistikaren irakaspenak bazterrean utzita
|
ibili
.
|
|
|
honek agintzen duenez, izan ere, egiarenbila zinez dagienak zabaltzen baitio bidea askatasunari; iturri zahar horretan edan duur berria Joxe Antonio Artze poetak ere: , bihotz bihotzez, gogo gogoz eta indar guztiz,
|
ibili
zabiltzanean, joan zoazenean, argira zaramatzan, bizira daraman, egiarenbidean28?: orduan izango duzu askatasuna bidelagun.
|
|
|
Ez zegoela arazorikesan zidan. Luzeegi ez jarduteko badaezpada, buruz eta oraindik argi
|
ibili
arren adinhandia baitzuen gizonak, baina nahi nuenean azaltzeko, hantxe izango nuela zain, okerrik ezean.
|
|
|
Aldizkari ofizial hauetan datu zehatzak eta interesgarriak aurki daitezke, baita albisteen osagarriak ere, irratilarien ikutuaz irratitik emateko eran egon daitezkeenak. Haatik, kontuz
|
ibili
beharra dago, agiri hauetan zama ideologiko handia egon ohi baita.
|
|
|
Bestalde, adbersatiboekin ere kontu handiz
|
ibili
behar dugu, korapilatu egiten baitute adiera, beti beharrezkoa ez dena.
|
|
|
Bestalde, esaldiaren barruan doazen hitzak ere xeheak izan behar dira, bi silaba dituztenak lau silabakoak baino erretenigarriagoak izanik. Hitz teknikoekin ere kontuz
|
ibili
behar dugu, oharkabetzeko elementuak izan baitaitezke.
|
|
|
Gaur, Gabon bezperan, interesgarri iruditu zait gogoratzea, orain dela hirurogeita hamasei urte lehenbiziko irrati emanaldia izan zela, zeinean giza ahotsa, ordura arte inoiz ez espazioan zehar urruneira igorria? uhin hertziarren gainean
|
ibili
baitzen. Eta Fassenden en ahotsa igorria izan zen, preseski, Done Lukaren hitzak erreproduzitzeko.
|
|
|
Hau da, alde batetik, hitzik sortzen ez duen soinua litzateke zarata: karruskatze edo murtxikapen, zistu,
|
ibili
, kirrizkatze (hortzez eginiko soinua) eta beste egintza batzuetatik sortzen diren soinu edo oihuak. Eta bestetik, hitzak sortzen dituzten arren, argitasun fonetiko barik egiten diren soinuak.
|
|
|
Gainera, hirugarren milurtekoaren hasieran indartsu agertzen da audientzien rankingan bere lau estazioekin (Bilboko Radio Euskadi, Donostiako Euskadi Irratia, Gasteizko Radio Vitoria eta gazte jendearentzat den Euskadi Gaztea). José M. Otermin-ek, Julián Beloki-k eta Odile Kruzeta-k zuzenduta, bide onetik
|
ibili
da azken urteotan euskarazko irrati publiko generalista (Donostiako Euskadi Irratia) oso lehiakorra den eremuan.
|
|
|
Edozein eratan, Estatua noraezean
|
ibili
zen oraindik: alde batetik, probintzia askotako irakasle eskolak desagerrarazi zituen arazo politikoak zirela medio; beste aldetik, eskolen arteko sailkapen hierarkikoa egin zuen:
|
|
2001
|
|
|
Ahalegindu gara ikastaroetan, liburuetan eta gure lankide jakintsuei entzundizkiegun ideia teoriko batzuei itxura ematen, eta gure errealitatera ekartzen; eta, dirudienez, gure gaitasun mugatuari dagokion funtzionatzeko era eragingarria aurkitu dugu, proiektuan
|
ibili
garenok konbentzitu gaituen funtzionamendua, bederen.
|
|
|
Horren gustura geratu ginen esperientziarekin, ezen, egindako lanak erabilita, HABErekin elkarlanean luze gabe argitaratuko den. Erne
|
ibili
!, izeneko ikas unitatea sortu genuen.
|
|
|
Horien arteanazpimarragarriena (bere zailtasunarengatik), helburuen eskuratze prozesuan daudenfase desberdinak definitzea da. Azken finean, nola ikasten den ari gara aztertzen, hots, gaitasun komunikatiboa eskuratzeko ikasleak zer bide
|
ibili
behar duen. Arazohau ezinbestean gainditu behar da, neurri handi batez ebaluazioa, materiala, irakasle eta ikasleen momentu bakoitzeko rola, helburuen iraupena eta beren banaketaikas prozesuan hemen hartuko ditugun erabakien menpe daudelako.
|
|
|
Honetan geu izan gara ikasleak, guretzat ere ikas prozesua izan da: etengabe
|
ibili
gara ikasten, gauza batek bestera eraman gaitu, genekienetik ez genekienera jo dugu, eta oraindik bidaia bukatu gabe daukagu.Sarritan bidaia zaila, gogorra eta iluna egin bazaigu ere, beti jakin dugu zuzengenbiltzala, ez une horretan hartutako bidea zuzena zelako, mugitzea soilik zuzenazelako baizik. Ordura arte eginikoa zalantzan jartzea, eta beti bide bat bainogehiago daudela jakitea, azkenean estilo guztiak zilegi direla onartu arte.
|
|
|
hitza aipatu dugu. Hemen ikusiko duzuenez,, prozesuan?, aldatzeko prozesuan, den denak
|
ibili
gara, irakasleak eta ikasleak, oinarriteorikoak eta metodologia, materiala eta ariketak, kontzeptu orokorrak eta zehatzak, ebaluazioa eta abar.
|
|
|
Aditua den aldetik, beste perspektiba batekin aztereta azal ditzake arazoak. Argi
|
ibili
du, ordea, aurrean duena ez baita berabezalako aditua. Bere mezua modulatzen jakin du, eta aurrean duenariegokitzen, kontua ez baita bere ezagutzak agerian uztea, informazio berria etaikuspuntu ezberdina ikaslearen esku era erabilgarrian ipintzea baizik.
|
|
|
Hori ikusita, ia edozein testu erabili ahal izango dugu geure eskoletan. Dena dela, oso kontuan izan dugu, alde batetik, ikasleak hainbat komunikazio egoera berriren aurrean izango direla, eta bestetik, testuinguru askotan euskaraz aritzeak oraindik ahalegin handia eskatuko diela.Hori dela eta, hala testuak jasotzean nola sortzean, kontu handiz
|
ibili
beharkodugu, eskoletako jarduerek ikasleengan gehiegizko presiorik sor ez dezaten.
|
|
|
Urbia inguruan, Neolito eta Brontze Aroko aztarnategi bila
|
ibili
dira ikerketa proiektu planifikatu baten barnean, 1987tik aurrera: giza habitatenkatalogoa egiten aritu dira, eta hogeita hamar aztarnategi baino gehiagoaurkitu dituzte.
|
|
|
VII. mendearen lehen erdian, Akitaniako indarrek monarkia merobingiarrarenahultze momentua aprobetxatu zuten, botere frankoari aurre egiteko. Burujabetze prozesu luzean, Akitaniako aristokrazia eta baskoi taldeak elkarlanean
|
ibili
ziren.Baskoiak oinarrizko tresna izan ziren akitaniar armadan, VII VIII. mendeetakomerobingiarren aurkako borroketan eta karolingiarren aurkako erresistentzia lanetan.
|
|
|
hiztegia. Baina hitz zaharren bila baino, narrazioari kolorea emango zioten hitzen bila
|
ibili
nintzen: baronet, musde, aba, bilaun, fraile doktrino...
|
|
|
Tradizioaren arabera, bele beltza zorigaitzaren sinboloa da, eta baladahonetan iragartzen zaigun zorigaitza Alosko etxearen desohorea dugu: BeltranPerez, Alosko jauna, zazpi urtez mairuen kontra gudan
|
ibili
zebilelarik, Alosetxean sasiko seme bat jaio zen. Etxeratu zenean, gertatutakoaz galdetu zuen.Emazteak, bere infideltasuna ezkutatzeko, Beltranen lehendabiziko ezkontzakoalaba Usuari leporatu zion sasiko semea.
|
|
|
Itzala norberaren arimaren metafora baldin bada, herri batek ere, itzala galtzenduenean, arima galtzen du. Gauzak horrela, normala da jaso duguna gorde nahiizatea, eta ez da inolako eskandalurik sortzen frantses batek edo espainiar batekesaten badu, tentuz
|
ibili
beharra dagoela ingelesaren itzal luzearen aurrean. Bainalogika hori desagertu egiten da, untxia prestigitadore baten kapeluan bezala, eremuurriko hizkuntza eta literaturei aplikatzean.
|
|
|
Egunero Hasten delakorekin hasi, Ehun metrorekin jarraitu eta Ene Jesusekinamaitu, nobela modernoaren ibilbide osoa
|
ibili
zuen R. Saizarbitoriak, azkenekonobela abangoardiakoaren muturreraino ibili ere.
|
|
|
Egunero Hasten delakorekin hasi, Ehun metrorekin jarraitu eta Ene Jesusekinamaitu, nobela modernoaren ibilbide osoa ibili zuen R. Saizarbitoriak, azkenekonobela abangoardiakoaren muturreraino
|
ibili
ere.
|
|
|
susmatu baino egin ez, Hamaika PausotikBihotz birako aldea zertan konkretatzen den, eta hala ere jardun egin behar. Etatranpa egin nahian
|
ibili
naiz, garbi baitago Bihotz bik proiektatzen duen irakurle mota(, irakurle inplizitua?) goragoko informazio horren berri baduen irakurleheldua dela.
|
|
|
Egia da, nobelaren abangoardiaren urratsak ondo
|
ibili
eta gero idatzitako nobeladugula Saizarbitoriaren Hamaika Pauso. Baina argi utzi nahi nuke hemen neureikuspegia nobela horri buruz:
|
|
|
Egun, euskararen egoerak, inoiz
|
ibili
gabeko alorretan ari da, samurtu egin duerrealismoa egitea.
|
|
|
Gaur egungo gizartearen merkantilismo eta erosotasunaren adibideak erebadira narrazio hauek, komunikabideek sortzen ari diren pasibotasunaren etaerosotasunaren ezaugarri. Hau da, literaturak ezinegona eta kezka sortu behar ditu, existentziaren arazoari galderak egin behar dizkio eta erantzunen bila
|
ibili
, liburuairakurri ondoren irakurlea, obra zein irakurlea aproposak badira, desitxuratutaedo osatuta, berrituta geratu litzateke, eta bilakaera moral edo espiritualaren esperientzia bizi luke; baina gaur egun idazten den literatura askok etaaskok azaleko erretratuak egiten ditu eta, asko jota, irakurleak aurretik dakienaberresten du:
|
|
|
ez da itxurazpolita, eta bere edertasuna nortasunean eta inteligentzian datza. Ez da ordura arteFelixekin
|
ibili
diren neskak bezalakoa. Felixi inoiz ezetz esan ez dioten horietakoa.Adibidez, hauxe da Felixek nesken inguruan egiten duen gogoeta:
|
|
|
Urrats bat emanda, joera horren azpian jarrera disidente bat ere badagoelauler genezake. Esan nahi baita, idazleak badaki bere abotsa inguruko errealitateankokatuz gero, kontu handiz
|
ibili
duela blagan ez erortzeko, zarataren etaespektakuluaren zibilizazioan integratuta ez geratzeko. Hartara, inguruko errealitateari bizkarra emanez, isilduz, muzin egiten dio errealitate horri.
|
|
|
Distilazioa oso egokia da zuhaixken esentzia olioak ateratzeko, esate baterako labanda, erromeroa, tomilloa, hinojoa eta abar. Dena dela, kontuz
|
ibili
behar da, hain zuzen ere, olioetan dauden esterrak saponifika daitezkeelako edo egitura kimiko batzuk apur daitezkeelako. Horregatik, olio fin finak eskuratzeko, laborategi teknika egokiagoak erabili behar dira, hala nola disolbatzaile organiko hegazkorrez egindako erauzketak edo koipeez egindakoak.
|
|
|
Iazko munduko fakturazioa 2,4 bilioi pezeta inguruan
|
ibili
zen; Espainian 100.000 milioi pezeta inguruan kalkulatu da. Beraz, usain berrien sorreran barik, perfumegintza marketingean oinarritutako azoka dela esan daiteke, bertan ametsak, asmoak eta abar salgai egonik.
|
|
|
Gasolina zerbitzugunegitik urruntzean, usain berezirik ez zeukaten kale batzuetan zehar
|
ibili
ginen, eta bidean usainei buruzko kimika gogoeta batzuk egiteko aukera izan genuen. Lotura ionikoen bidez loturiko egitura kristalinoek ez daukate usainik, metalek bezalaxe, beraien bapore presioa edo hegazkortasuna guztiz arbuiagarria delako.
|
|
2002
|
|
|
Hala ere, euskal industria oraindik ez da nahiko dibertsifikatu sektore aurreratuetan. Dena dela, kontuz
|
ibili
behar dugu geure sektoreenizaera epaitzeko orduan. Horrela, adibidez, altzairugintza sarri sektore heldutzathartzen bada ere, eskari igoera txikikoa eta teknologia apalekoa, errealitatea ezdator bat aurreiritzi horrekin, eta altzairugintzak teknologia bizitasun nahikoa du.
|
|
|
UEU izan zen Euskal Unibertsitatearen aldeko deia mantendu zuen erakundebakarra, baina, zenbaiten aburuz, errebindikazio horrek gizarte oihartzuna galduondoren, UEU noraezean
|
ibili
zen, nahiz eta urtero 600 lagun inguru bildu eta berejarduera zabalduz joan. Ez bakarrik hori, Egin egunkariko kazetari anonimo batenesanetan, UEUk berrikuntza beharra zuen, zeren eta «Gaur egun ez zaigu nahikoedozein gai euskaraz emateko gai garena jakitea.
|
|
|
Horrek LengoaiaNaturalaren Prozesamenduaren arloan egiten du ikerkuntza lana. Talde horihamar urtetik gora
|
ibili
da euskararen tratamendu automatikoa ikertzen, etainformatikariez eta hizkuntzalariez osatuta dago; azken horietariko batzukUZEIko partaideak dira. Ikerkuntza talde horrek zenbait tresna eta aplikaziogaratu ditu:
|
|
|
Horrela adierazi genuen. Oraingo ikerlanean ere antzera
|
ibili
gara. Euskararakoerrektoreordetzakoei eskatu genizkien datuak, baina ez zizkiguten eman ahal izan eta, ondorioz, zentroz zentro galdeginez lortu ditugu.
|
|
|
Ezin diegu geure gazteei eta etorkizuneko gazteei eta hurrengo belaunaldieieuskararen aldeko etengabeko esfortzua eskatu. Hau da, ezin gara hamarkadetanzehar esfortzua eskatzen
|
ibili
, inolako aurrerapausorik edo garrantzi txikiko aurrerapausorik eman gabe.
|
|
|
Orain arte Euskal Herriko Unibertsitatean, eta hemen zaudeten askok ondodakizue? jende askok lan egin du, eta lan asko egin du, baina askotan energia horiek sakabanatuta
|
ibili
dira. Gure asmoa da energia horiek Institutuaren bidez koordinatzea urte honetatik aurrera.
|
|
|
Orain arte Euskal Herriko Unibertsitatean, eta hemen zaudeten askok ondodakizue? jende askok lan egin du, eta lan asko egin du, baina askotan energia horiek sakabanatuta
|
ibili
dira. Gure asmoa da energia horiek Institutuaren bidez koordinatzea urte honetatik aurrera.
|
|
|
On Jose MigelBarandiaran, P. Lafitte, Julio Caro Baroja, Jon Bilbao, Antonio Tovar, Txillardegi, P. Agirrebalzategi, J. M. Torrealdai eta beste asko ere
|
ibili
izan dira gaiaren inguru minguruan. Guztien iritziak eta ikuspuntuak hona ekartzea ezinezkoa zaigu, baina, adibide argigarria jartzearren, Orella Unzue irakaslearena aipa genezake:
|
|
|
Gogoaren askapena, etengabe baimena eskatzen
|
ibili
behar ez izateko: egin aldezaket?, nola ikusiko zenuke?..., eta erantzunak erdaraz ez entzuteko.
|
|
|
euskarak ez du hizkuntza baten garapenerako kritikoaden muga hori oraindik era egokian gainditu:, bide horretan abiatu bazen ere?, eta horixe da jatorrizko arrazoia zerengatik gaur egun ez den erabiltzen euskarahainbeste nola espero genezakeen. Euskarak gure beste hizkuntzek
|
ibili
dutenbidetik kilometro batzuk baditu egiteke, eta hor datza arazoa. Beraz, kirol jantzizirabaz dezagun euskararentzat zor diogun garapen osoa, hizkuntza baliabideprepositiboak eman diezaizkiogun, daukagunetik ezer ere galdu gabe, esan nahibaita, hizkuntza baliabide prepositibo horiek osagarriak liratekeela?.
|
|
|
Bistan da, lan didaktikoa exijentea da, eta lan horretarako hizkuntza baliabideegokiturik gabe, gure azalpenetan errepikapen antzuetan
|
ibili
gara, txiribuelta deserosoetan, zeinek azken buruan gure irakaskuntza lana zaildukoduten; justuki, gorago imajinatu dugun software imajinario mugatu eta desegokituhorrekin gertatuko zitzaigun bezala. Esan nahi baita, batzuetan osagarri luze bainaondo antolatu batean bil daitekeen informazioa ez dela hain erraz biltzen ahalosagarri laburrez osatutako esaldi koordinatuetan (gainkostuak daude).
|
|
|
Pasa den urteko udan hasi ginen, proba moduan, ikasturtean zehar euskaltegian ibilitako ikasleekin, astean 10 orduko ikastaroetan
|
ibili
zirenekin, hainzuzen ere. Gehienak EGA azterketa prestatzera etorri ziren autoikaskuntzarakogelara.
|
|
|
Irakaslea aurrean dagoen bitartean, oso zaila da boterea bere esku ez egotea. Tentuz
|
ibili
behar du bilkuraren ahalguztiduna ez izateko. Irakasleak ere autonomoaizan behar du.
|
|
|
Tutoretza saio hauek gidatzeko protokoloa oraindik ez dugu osatu; lagungutxi
|
ibili
garenez, elkarrekin komentatzeko aukera eta momentuan momentukokezkak eta aldatzekoak trukatzeko aukera ere izan dugu. Hala ere, gaur egundenborak eta esperientziak osatutako sasigidoia jarraitzen dugu, eta, aurrera begiratutore berriei lana errazteko eta aldaketen aurrean linea bakar bat eskaintzekoasmoz, komenigarria litzateke behin betiko gidoia finkatzea.
|
|
|
Gainera, zenbait trikuharritan animalia hezurrak aurkitu direnean, gizakiak nahita eramanak direla (hau da, atu izaeradutela) baieztatzea ez da erraza, horretan zerikusi handia izan dezaketelako ganberaren ezaugarriek (neurri handiak edukitzea, harkosko artean tarte asko dituenaizatea, etab.) eta kontserbazioak. Hauek, sarritan, ezkutaleku izan zitezkeen piztientzat, saguentzat (Mandubi Zelaian giza hezurrak kirrikatzen
|
ibili
izanarenfrogak daude), untxientzat...; beste batzuetan, berriz, artzain aterpe edo abarolekuizan dira. Azken urteetan Gipuzkoan egindako indusketetan soilik bi trikuharritan (Larrarte eta Mandubi Zelaia) kontserbatu dira hezurrak, eta denak gizakienak.Agian, beste indusketa batzuetan ere agertuko ziren (Nafarroako Longarren, TresMontes en, Aizibita en, eta abarretan), nahiz eta oso ohikoa ez izan; baina horieiburuzko ikerketen emaitzak argitaratzeke daude.
|
|
|
Bertako zenbait eztabaida benetan oso gogorrak eta polemikoak izanda ere, amaitutakoan campuseko tabernan, garagardobatzuk lagundurik? bat lehenago hitzez elkar joka
|
ibili
zirenek bakeaegiten zuten, ezer gertatu izan ez balitz bezala. Eztabaida horiek jarraitzeko aukeraizan genuenok asko ikasi genuen, edo behintzat, inpresio hori izaten genuen.
|
|
|
Dena dela, Europar Batasunak (EB) garbi eduki behar du bere estrategia den barne eta kanpo eramangarritasunaren bereizketarekin adi
|
ibili
behar duela. Europa barneko garapen eramangarriaren (Cardiff-eko prozesua eta Goterborg eko estrategiak) eta munduko garapen eramangarriaren bereizketa (2002an Johanesburgon egingo dena) errealitatean artifiziala da.
|
|
|
Nik ez dut uste ardura hainbeste politikoena denik, berauek
|
ibili
nahi edo behar izan dituzten surf, tablena, baizik.
|
|
|
–Faxismoak? iraganda, demokrazian, ezarritako edo jarauntsitako markoaren etikak estetika ordezkatzearekin, denek gai berriekiko ardura morala erakusten dutela dirudien honetan, adi
|
ibili
beharra dago. Sozialismoaren eta komunismoaren ideiak edo suediar ereduko ongizate estatua ez ezik, merkatu ekonomia sozialaren eta Estatu nazionalaren dotrina ere birrindu dira.75 Demokraziaren itzalean, ahal
|
|
|
leloaren oihartzunak irrati uhinen mugak gainditu zituen. Besteak beste, Lezon, Lesakan, Urruñan, Donostian, Bilbon, Lekeition, Andoainen, Orion, Muxikan, Markinan, Berangon, Amaiurren eta Izarran
|
ibili
ziren Maulen kokatuta dagoen irratiko bultzatzaileak. Denera, berrehun eta berrogeita hamar artistek hartu zuten parte antolatutako ekintzetan.
|
|
|
1928ko otsailean, berriz, Radio Vizcaya zelakoak soilik emititzen zuen, Carlton Hoteletik emititzen zuen emisoran berriztatze lanak egiten ari zirelako. Dena dela, irrati horren arazoak aurretik sortu ziren, Unión Radio delakoak erosi ondoren ez baitzen berriz ondo
|
ibili
. Entzuleek sostengua ukatu zioten, hirian zegoen beste emisoraren alde jarriz32 Baina emanaldiak Carlton-era itzuli behar izan zituzten, arazo teknikoak zituela-eta beste estazioa itxi zenean.
|
|
|
Unión Radio izeneko emisorak arratsaldeko 19:00etatik 21: 30etara33 bitartean emititzen zuen 415 m ko uhin luzeran. Dena dela, ez bata ez bestea, emisora horiek ez ziren berriro ondo
|
ibili
, eta urte bereko udaberrian biak itxita zeuden. Ondorioz, Bizkaiko irrati kontzesioa bertan behera geratu zen, eta Bilbok ez zuen irratirik izan 1932ra arte (Garitaonaindia, 1988:
|
|
|
Kontuz
|
ibili
beharra dago artegatasunak bazterkeria ekar ez dezan, ez ezagutzak errezelua sor ez dezan, inkonprentsioak esklusioa sor ez dezan. Norbaitek bere kultura begi kritikoz ikusteko gaitasuna garatzen ez badu, nekez ulertuko ditu besteenak.
|
|
|
Desinformazioaz hitz egiterakoan, sarritan etortzen zaigu burura gezurraren afera. Baina gezurretan
|
ibili
barik ere min handia egin ahal zaio iritzi publikoari, eta halaxe egiten zaio. Ez bakarrik krisi garaietan, ezpada egunerokotasun gordinean ere bai.
|
|
|
Denoi gertatu zaigu inoiz: norabait abiatu eta hangoak ezin ulerturik
|
ibili
gara denbora joan eta denbora etorri, edo kalean kanpotarren batekin topo egin eta ezin harekin ganorazko eta konfiantzazko komunikaziorik mantendu. Hizkuntzaren kausaz, esan dezake norbaitek.
|
|
|
Jauzi ikaragarri handia eginda, duela 5,5 milioi urte, Afrika deritzogun kontinente horretan, Australopitecus espezieko animalia
|
ibili
zen. Afrikako hegoaldean agertutako animalia hori, gaur egungo tximinoaren itxurakoa eta bipedoa ei zen, alegia, hanka biren gainean ibiltzeko gai.
|
|
|
Zer uste duk, zoro horrek, jainkosari abere oldartsu bat eskain diezaiokedala, ala? Zer nahi duk, bat batean oldartu, jainkozko irudia lurrera jaurti, eta nik, gaixo honek, ileak haizetara askaturik, batera eta bestera lasterka
|
ibili
behar izatea, lurrean etzandako neure jainkosarentzat sendagile bila?
|
|
|
Baina gorpu bati hortza sartzeko indarra izan duenak ez du inoiz hura baino okela gozoagorik jan. Eta ez
|
ibili
galdetzen edo pentsatzen hain krimen izugarrian lehenengo haginkada hartu zuenari gustatu zitzaion ala ez:
|
|
|
Eta hau, egia esan, bada gauza handia. Txantxetan
|
ibili
gabe: jopuak, zure aholkuz erosiak ditut, itxura onekoak dira.
|
|
|
Hilkorren artean gehiengoa, o Paulino, Naturaren okerraz da kexu, hain aldi laburrerako sortarazi gaituelako eta eman zaigun aldigune hau hain arin, hain laster igarotzen baita non, gutxi batzuk salbu, gainontzekoak bizitzeko prestatze garaian, bizitzak berak baztertzen dituen. Eta ustez orokorra den gaitz honengatik, ez da soilik jentilaje zarpaila edota herri xume axolagabea intzirika
|
ibili
dena; gizon argitsuen kexuak ere sortarazi ditu sentipen honek. Hortik dator medikuen printzearen oihu esanguratsua:
|
|
|
hiri guztitik alderrai
|
ibili
ez zaitezen, kasu egiten badidazu ez dago zalantzarik:
|
|
|
izerditan ibiltzen zara, goizetik
|
ibili
ere,
|
|
|
Ibili, korrika
|
ibili
ere, hiru foroetan zehar,
|
|
|
egunean egunean, hirugarren ordutik laugarrenera
|
ibili
.
|
|
|
Harrituta utzi zituen laborriz eta ustegabez zurtuta zirenak, berez izugarria izateaz gain hainbeste hondamendiren gainera zetorren zorigaitz berria zen hark, eta hortaz batzarra egiteko deia zabaldu behar zela deliberatu zutenean, hura ez zela batzarrerako gaia esan zuen Eszipion gazteak, patuak aginduta gerra horretako buru izango zenak. Hain zorigaitz handian ausardia izan eta ekin egin behar zela zioen, eta ez eztabaidetan
|
ibili
; errepublika salbu nahi zezatenak berehala armak hartu eta berarekin joateko zioen; inon ez zegoela halako eztabaidagaia zuten lekuan baino etsai kanpamendu benetakoagorik zioen.
|
|
|
hiri guztitik alderrai
|
ibili
ez zaitezen, kasu egiten badidazu ez dago zalantzarik:
|
|
|
Egun zoriontsua gaurkoa, niretzat! Eskerrak agudo
|
ibili
eta arbola gainetik agureak altxorra non ezkutatu zuen ikusi nuela. Hark alde egin ahala, arbolatik jaitsi eta urrez betetako lapikoa lurretik atera nuen.
|
|
|
K.a. 65ean behintzat Erroman bizi zela dirudi. Katulo, Zizeron eta Atikoren adiskide izan zen eta dirudienez garaiko literatura inguruetan
|
ibili
zen.
|
|
|
Filipo ez aipatzearren, Hanibalek urrutitik erromatarren etsai bihurtu zuena berau, garai hauetan Antioko zen zegoenik eta erregerik boteretsuena, honi borrokarako hain grina handia eragin zion ezen Itsaso Gorritik Italiari gerra egiten ahalegindu baitzen. Erromatar mandatariak Antiokorengana etorri zirelarik, haren nahia aztertu eta izkutuko batzarrekin erregeak Hanibali juzku txarra har ziezaion saiatu asmoz, honek bere burua salduta beste jarrera bat hartu balu bezala aurkeztuz, ez ziren alperrikako lanean
|
ibili
. Hanibalek hori jakin zuenean eta bere burua barne barneko batzarretatik at ikusirik, aukera izan zuenean erregearengana hurbildu zen eta honi bere leialtasunaz eta erromatarren aurkako gorrotoaz kontu ugari gogorazi ondoren honela mintzatuz jarraitu zuen:
|
|
|
Horrenbestez Kartagotik igorri zituzten Fileno izeneko bi anaiak bidea azkar egiten lehiatu ziren. Zirenearrak astiroago
|
ibili
ziren. Ez dakit axolagabekeriaz ala ustegabean gertatu zen hau.
|
|
|
Astia banu, Fundania, modu egokiagoan idatziko nizuke, orain, lasterka
|
ibili
behar dudala pentsatuta, ahal dudan moduan azalduko dudana; izan ere, esan ohi den bezala, gizakia putza bada, are gehiago baita agurea. Bizitza hau utzi baino lehen pardelak jasotzeko eskatzen baitidate nire laurogei urteek.
|
|
|
Etsaiek hiria hartu eta jauregia erasotu zutela esaten
|
ibili
zen hasierako iskanbilan bertan Numitor, eta Albako gazteriari deitu zion gotorlekura, zaindu eta armekin gorde zezaten; baina, hilketa gauzatu ondoren, gazteak beregana zetozela zoriontzera ikusi zuenean, batzar nagusia berehala elkartu eta azaldu zituen anaiaren bere aurkako bidegabekeriak, iloben jatorria, nola izan ziren sortu, hezi eta ezagutuak eta azkenik tiranoaren hilketa, eta bera zela ... Gazteek batzar erditik guda lerrotan sartu eta aitona errege bezala agurtu zutenean, jendetza guztiaren ahotsak segituan onetsi zizkion errege izendapena eta boterea.
|
|
|
|
ibili
|
|
|
! esan, ikus! etor, pentsa! izan!
|
ibili
! nahi, esan! etorri! pentsatu! ahal, ari! egitenekatze!
|