|
2007
|
|
|
Beste alde batetik, eta hortik aparte, sakabanaketa historiko bat ere badago HEAren sektorean, mundu honetan urte luzetan
|
ibili
garenok ondo ezagutzen duguna, eta urte gutxiagotan ibili direnek ere argi ikus dezaketena, oraindik ere aztarnak edo oihartzunak entzun egiten direlako gure euskaltegietan.
|
|
|
Beste alde batetik, eta hortik aparte, sakabanaketa historiko bat ere badago HEAren sektorean, mundu honetan urte luzetan ibili garenok ondo ezagutzen duguna, eta urte gutxiagotan
|
ibili
direnek ere argi ikus dezaketena, oraindik ere aztarnak edo oihartzunak entzun egiten direlako gure euskaltegietan.
|
|
|
• Ikasle kopuruetatik, ikasle euskaldunduetara; emaitzetaz hitz egiten ari naiz, argi eta garbi. Euskaltegietatik igaro diren ikasleak milaka dira, horietatik askok EGA atera arte
|
ibili
dira euskaltegian, beste asko, erdi bidean geratu dira baina euskaraz bizitzeko adina ikasi dute. Beste askok, ordea, hasi bai baina gero bertan behera utzi dute ikas prozesua.
|
|
|
Euskaltegietatik igaro diren ikasleak milaka dira, horietatik askok EGA atera arte
|
ibili
dira euskaltegian, beste asko, erdi bidean geratu dira baina euskaraz bizitzeko adina ikasi dute. Beste askok, ordea, hasi bai baina gero bertan behera utzi dute ikas prozesua.
|
|
|
Lehendik EAEko euskaltegi batean inoiz
|
ibili
gabeko 11.652 ikasle azaltzen zaizkigu 2005 ikasturtean, horietatik 9.761 Euskal Herrian bertan jaioak direlarik. 2.000 inguru dira, beraz, Euskal Herritik at jaiotakoak.
|
|
|
Lehendik EAEko euskaltegi batean inoiz
|
ibili
gabeko 11.652 ikasle azaltzen zaizkigu 2005 ikasturtean, horietatik 9.761 Euskal Herrian bertan jaioak direlarik. 2.000 inguru dira, beraz, Euskal Herritik at jaiotakoak.
|
|
|
Txostenean bertan adierazten denez, datu horiek AEK erakundean euskara ikasten ari ziren ikasleenak ziren soilik. Baina,
|
ibili
zen ikasle gehiagorik garai hartan euskara ikasten, Euskarazaleak elkarteak eginiko ikastaldietan, EUTGn euskara ikasle zituen garai hartan EUTGk (Zalbide, 1977), IPESen, Lankide Aurrezkiak antolaturiko ikastaldietan, ikastoletako haurren gurasoentzako saioetan, Donostiako Udalaren Escuela de Declamación Vasca Euskal Iztundea delakoaren eskoletan, Lazkaoko eskolan eta abarretan.
|
|
|
Biziki eragin handia. elkarte bakoitzak badu 40 edo 50 urteko historia luzea. Gertatzen da familia bereko bi edo hiru belaunaldi
|
ibili
direla dantza edo kantu talde berean. Gazteak elkartean sartzen dira musika, kantuz, antzerkian edo bertsolaritzan ikasteko. ohore zaie nortasun berri batez jabetzeaz. elkartea federazio batean bada lehiaketak eta txapelgoak antolatzen dira. publiko zabala hurbiltzen da. herrietako bestetan elkarteek parte hartzen dute giro alaian.
|
|
|
Nortasuna 2005 inkestan ikusi dugu jende askorentzat euskal kulturaren osagai nagusia euskara dela. Baina gero galdegiten zaielarik zein kultura ekintzetan
|
ibili
diren eta ekintza horietan zein den euskararen lekua, emaitzak eztabaidagarriak dira.
|
|
|
Azken 3 hilabetetan zein kultura ekintzetan
|
ibili
zara?
|
|
|
Lehen zutabean ekintzak zerrendatuak dira arrakastaren arabera. Bigarren zutabean agertzen dira ehuneko zenbat jende
|
ibili
diren ekintza hauetan. hirugarren zutabean zenbat ekintza euskaraz ziren erabiltzaileen arabera. zinema da arrakasta handiena duen ekintza, baina filma guti da euskaraz. Anitz entzule ere kontzertuetan, heren bat kantaldi euskarazkoak zirelarik. hizkuntzaren pertzepzioa ohargarria da. ekintzan erabiltzen den hizkuntza baino gehiago kontuan hartzen da ekintzaren ingurunean entzuten den hizkuntza. euskal dantzaldiak %67 euskaraz egiten dira, dantzak berez ez duelarik hizkuntzarik.
|
|
|
Liburugintzaren erronka nagusia da nola gaztetxoekin iragan eskolako ariketa aspergarrietarik atseginezko irakurketa eta idazketara. hezkunde Ministeritzak kultura heziketa sartu du eskolan Idazleak eskolan programarekin. programa horretaz baliatuz 8 idazle
|
ibili
dira 15 eskola eta ikastola ezberdinetan. eskola anitzetan ikasleek ipuin bilketak egiten dituzte, bai eta ere ipuin asmamena eta idazketa bi kontalari profesionalen laguntzarekin. horiek hola eskolaz kanpoko haur literatura ahula da. haur aldizkariek porrot egin zuten, komikiak guti dira Okatxu hegal egiten (M. Irigoyen) salbuespen ohargarria delarik. Aterabidea da idazle gazteak formatzea, hori baita Gazteluma lehiaketaren helburua, elkar fundazioa eta ekeren laguntzarekin.
|
|
|
Ipar euskal herriko kultura transmisioa bere osotasunean aztertzekotan, hiru solairutan
|
ibili
behar gara: euskarazko kultura, erdal kultura frantsesa eta kultura globalizatua, zeinahi hizkuntzatan adierazten dena. euskal kulturatik abia gaitezen, beste kulturen eragina kontuan hartuz. kulturaren hiru transmisio guneak ikertuko ditugu:
|
|
|
Ipar Euskal Herriko kultura transmisioa bere osotasunean aztertzekotan, hiru solairutan
|
ibili
behar gara: euskarazko kultura, erdal kultura frantsesa eta kultura globalizatua, zeinahi hizkuntzatan adierazten dena. gazteagoetan.
|
|
|
Bestela, geureak egin du! Ezin dugu
|
ibili
gure seme alabek eta gure ilobek euren etorkizuna erabiltzeko jakinduriarik izango ez balute bezala jardun. Mundua hasi zen gu munduratu baino askozaz lehenago.
|
|
2008
|
|
|
Galestarrek egindakoa, esate baterako interesgarria da. Bangor Unibertsitateko ikertzaile talde bat galeserarako zuzentzaile ortografikoak, ahotsaren sintesirako softwarea eta beste tresna batzuk garatzen
|
ibili
da. Ez da, ordea, galeserarako soilik ibili lanean, beste hizkuntza batzuetarako ere baliagarriak izan daitezkeen tresna generikoak ere garatu ditu.
|
|
|
Bangor Unibertsitateko ikertzaile talde bat galeserarako zuzentzaile ortografikoak, ahotsaren sintesirako softwarea eta beste tresna batzuk garatzen ibili da. Ez da, ordea, galeserarako soilik
|
ibili
lanean, beste hizkuntza batzuetarako ere baliagarriak izan daitezkeen tresna generikoak ere garatu ditu.
|
|
|
Hamaika ahalegin eta ilusioren fruituak dira. Zenbat irakasle eta ikasle
|
ibili
garen, hor, lanean elkarrekin, heziketa aukera hau euskaraz egin ahal izateko! 50 baino gehiago dira bide horietatik titulua eta heziketa berezitua jaso duten teknikari/ ikerlari berriak.
|
|
|
Mendeetako erregresio prozesu batean sartuta
|
ibili
da euskara. Amorrorturen (2002) arabera horren arrazoi nagusiak hauek izan dira:
|
|
|
Kanadara joan baikinen, 1982ko udazkenean, hango berri ikusi eta ikastera. Eta Kanadan, Quebecen
|
ibili
ginen bitartean, Erramun izan genuen gidari.
|
|
|
Oroitaraztekoa baita Herri subiranoetan eginkizun horiek erakundeetatik ixurtzen diren errekurtso espezifikoz lagunduta egiten dituztela intelektualek. Aldiz XX. eta XXI mendeetako euskal intelektuala sasiko eta baztarreko bidezidorretatik eta zaflakoak bilduz
|
ibili
da. Herri subiranoetako intelektualekin lehiatu beharra gertatzen zaigunean berriz euskal intelektualak jokuz kanpo jatzeko asmoz objektuaren interesa pertsonara desbideratuz, argudioa ezeztatuz, jarrera zuzena lurperatuz, eta taldea ahulduz erasotzen zaigu urrikalmendurik gabe.
|
|
2009
|
|
|
Hiru urterako ildo nagusiak markatzen zituen eta 2008rako ekintza zehatzak. Eta, nahiz esperientzia faltaz gauza askotan ameslari edo inozo
|
ibili
ginen, urte amaieran gure EMUNeko aholkulariak egin zigun neurketan helburuen %62a betea genuen! Zinez pozik sentitu ginen Hizkuntza Batzordean.
|
|
|
Kutxa Gipuzkoan jaioa da eta hemen hartu du sendotasuna 100 urtetik gorako ibilbidean. Hizkuntza aldetik, Gipuzkoaren pare samarrean
|
ibili
da elebitasunera urratsak ematen gora eta beherekin, baina edozein erkaketak erakusten du aurrerapauso galantak egin direla normalizazioan. Dena den, azken hamarkadak ekarri dio eremu geografiko berrietan indartsu sartzea eta horrek soziolinguistika klusterra martin ugalde, kp/ 20140 andoain eraldatu egin du erakundea, baita hizkuntzei dagokienean ere.
|
|
|
Aipamen horiek garrantzitsuak dira: mundu globalean ez daukazu gauza batzuk azaltzen
|
ibili
beharrik. Ez duzu azaldu beharrik ez daukazula estaturik, hiru autonomia erkidegotan zatitutako gizagaixo bat zarela, estatu burujabe bat, urrutiko uharte bat eta iparraldean koitadu batzuk, inork kasurik egiten ez diena.
|
|
|
Mundu globalean ez daukazu gauza batzuk azaltzen
|
ibili
beharrik. Ez duzu azaldu beharrik ez daukazula estaturik, hiru autonomia erkidegotan zatitutako gizagaixo bat zarela, estatu burujabe bat, urrutiko uharte bat eta iparraldean koitadu batzuk, inork kasurik egiten ez diena.
|
|
|
240 hizkuntza egotea erabateko aldaketa da, eta hasi dira politika espezifikoak aplikatzen. Esate baterako, Bartzelonako metroan,
|
ibili
berri zaretenok denetik entzungo zenuten, adibidez iragarki guztiak zazpi edo zortzi hizkuntzatan, besteak beste arabiera, kurdua, etab. Zerbitzu publikoak hainbat hizkuntzatan ematen dira, eta udalerri katalan batzuek, adibidez, amazighta hizkuntza ofizial izendatu dute beren lurraldeetan.
|
|
|
– Zirkuitu propioak sortu, euskarak nekez bilatuko baitu lekurik indar zentripetoen autobide zabaletan (hori da, berbarako, Euskaldunon Egunkaria k egin zuena: egunkari propioa sortu, besteetan lekutxo bila eskean
|
ibili
beharrean; idem Euskal Irratiek Iparraldean, edota Hamaika k telebista munduan...)
|
|
|
Gaur egun aldiz, mugikortasun espazial zein soziala dela-eta, kontsumoak gure bizitzan hartu duen pisua dela-eta edota eraldakuntza sozialen abiada dela-eta, oso zaila da inoren etorkizuna asmatzea. Horren ondorioz, banakoak bere taldetasunak etengabe eraikitzen
|
ibili
beharra du, eta eraikuntza horretan bere hautua gero eta garrantzitsuagoa da, eragile estrukturalen pisua murriztuz doalarik. Informazioaren jendarteak identifikaziorako ematen dizkigun eredu eta aukeren ugaritasunak areagotu egiten dute joera hau.
|
|
|
iraultzaren odola mugituko duen bihotza, erkidetasuna. Kapitalismoaren programak markatu duen kontrako bidetik
|
ibili
behar genuke. Burgesiaren iraultzatik aurrera diskurtso nagusiaren xedea eta ondorioa gizabanakoa ardatz bihurtzea izan da, erkidetasun oro suntsitzea, geure bizi-poza eta osasun mentalaren kaltetan bada ere.
|
|
|
Edonola ere, une egokia gertatzen da bizi dugun hauxe Txillardegik egindako lana gogora ekartzeko. Zuzen
|
ibili
al da Jose Luis urte hauetan soziolinguistikaren gakoak hautatzerakoan. Glotopolitika alorrean ekarritakoak ongi hautatutako erreferentziak ote dira?
|
|
|
Txillardegiren lanak ez luke aparteko oihartzunik izango lan hori XXI. mendeko Erresuma Batuan burutu izan balu Londresko hizkuntza komunitateen arteko ukipena eta gatazkak ikertzen. Banku lapurreta edo erret etxean adulteriotan
|
ibili
zukeen ezagun egiteko. Gurean, ordea, Txillardegiren izena oso da ezagun, halakorik egin beharrik izan gabe.
|
|
|
Egoera horri aurre egiteko honako irizpideok eman zituen: ...narkia gainditzea, bata bestearen kontrako borroketan, eta nor bere euskara asmatzen ibili gabe; c) Garbizalekeria baztertzea, euskal lexikoa egungo kulturara egokitzean —" Euskera garbia etzaigu ajolik, bizia baizik" —; d) Euskara ahularen errukizko sentimendutan gertatu gabe, praktikotasuna da beharrezkoa euskararen salbaziorako; e) Euskararen aldeko proiektu berriak asmatzen
|
ibili
beharrean, dauzkagunak burutzen behar dugu ahalegina jarri. —Honelako zenElorri liburuan badu Bitoriano Gandiagak olerki bakan bat, beste guztietatik apartekoa.
|
|
|
Harez geroztik, ekimen, proiektu eta berrikuntza ugari sortu eta sartu ditugu planean, eta aurten egokitu zaigu egindakoa aztertzea: batzen, jasotzen, hausnartzen, jendearekin egoten, gastuei eusten, esfortzua optimizatzen
|
ibili
gara aurten. Helburua 2015ari begira jarri genuen, eta IMHren Goazen pieza doitzen ari gara, gainerako makinarekin fin fin aritu dadin.
|
|
2010
|
|
|
...en eta azken horrek eskuduntzak, hizkuntzari zegozkienak barne. baina, moda guztiekin gertatu ohi den bezala, bolada hura ere agortu zen eta XX. mendeko 80 hamarkadetatik aurrera euskarekiko lilura lurruntzen hasi zen, abertzaletasunaz kanpoko sektoreetan batez ere. hori ez ezik, hizkuntza horren aldeko jarrera eta atxikimendua zalantzan jartzen hasi ziren. euskara ikasteko ahaleginetan murgilduta
|
ibili
ziren asko, frustrazioan erori ziren. horren arrazoietako bat —nagusia, agian— hauxe izan zitekeen: bigarren hizkuntza gisa ikasita, euskaraz lortutako gaitasunak erabilerarako premia edota aukera egokiekin bat egin ez izana. euskararen defentsan ordura arte gotorleku izan ziren giro politiko abertzaleak autonomiaren hautuak banatu zituen, baita euskalgintzari zein hizkuntza politikari dagokionez ere, biak ala biak banaketa eta liskar politikoen arrazoietako bat bihurtu baitziren. hala ere, estrategia zatitu baten bitartez bazen ere, euskara suspertzearen ardura alderdi politiko abertzaleen agendetan baino ez zen modu sinesgarrian gorde. hori baliatuta, euskararen inguruko hizkuntza politikari kutsu politizatua, ideologikoa eta erabilera partidista atxiki zizkioten indar politiko estatalistek. alegia, errealitatearen hautemate eta irudikatzea gidatzen eta bideratzen zituen egitura kognitibo berria garatu zuten nortasun espainiarduneko giro sozialek eta noranzko bereko alderdiek. edo, bestela esanda, euskararen gaineko framing berria eraiki eta hedatu zuten. ongi jabetu behar da framing berri hori sortzeak duen garrantzitaz, izan ere, Canel eta Sanders-ek (2005) azaldu duten bezala, hizkera politikoaren bitartez egiten den gertaeren edo egoeraren interpretazioa (framinga) errealitatea sortzeko hiru moduotan erabil daiteke:
|
|
|
BAT aldizkariaren koordinatzaile izana Helbide elektronikoa: gaindegia@gaindegia.org bat aldizkariaren bilakaerari erreparatzen hasita, aldizkariaren koordinazio eta sustapenean
|
ibili
naizen aldetik burura datorkidan lehen gaia egitasmo honen finantzazioari lotuta dator. hots, bat aldizkariari 20 urtean aldatu ez zaion gauza bakarretakoa bere finantzazio eskema da. euskarazko aldizkari espezialdu bat editatzeko jaso du instituzioen laguntza ekonomikoa, eta ez, ordea, bere proiektu edo asmoa garatzeko. horrek nabarmen bideratu du bere bilakaera. beste era batera esanda, euskara...
|
|
|
(a) batzuk bi munduko egoeran bizi dira eta ez dira horretaz jabetzen euskararekin lotutako beste mundu bat dagoenik ere ez baitira ohartzen. hamabigarren adibideak ere beste mundu bat dagoela oharpen falta erabatekoa erakusten du. institutuan a ereduan
|
ibili
zen donostiako doa partaideak, urteak igarota institutu berean d ereduan zegoen ikaskidearekin topo egin eta ez zuela ezagutzen kontatzen du, oso modu adierazkorrean, ikaskide garaiko bata bestarekiko ezjakintasuna gogoan:
|
|
|
3 eSKuzaBal eTa Bide eraKuSle iñakik lan handiak egin ditu eskuzabaltasunez, baina beti erabateko fintasun profesionalaz. horietako bat, tolosako haur kabi haurtzaindegia izan zen. ..., guraso langileentzako euskarazko haurtzaindegia eratu genuen. aita amak lan egin eta 0 3 urte bitarteko haurrak zaintzeko eta hezteko gune egokia behar zen. denon artean auzolanean, eta jende askoren laguntzarekin, abian jarri zen. eztabaidagaiak ziren haurtzaindegia euskalduna ala elebiduna eratzea; haurtzain guztiak euskaldunak ala batzuk erdaldunak izatea; euskal kulturan heztea eta abar. han
|
ibili
ginen hezkuntzako profesionalekin, pediatra, pedagogo, psikologo eta soziologo ezberdinekin ikasten; gurasoentzat hitzaldiak eta elkarrizketak antolatzen. iñakiren ikuspegia eta laguntza erabakigarriak izan ziren. haur haiek, haurtzaindegian hasi eta hiru urte betetzerakoan laskorain ikastolan jarraitu dute; eta, lau hamarkada beranduago, euskaraz bizi diren gazte euskaldun petoak dira, nahiz et...
|
|
|
hain zuzen, poza lizentziatuak Malon etxaideren liburuaren aurreko urtean kaleratu zuen berea (1587). galderak ez du, noski, hemen nahiko litzatekeen erantzunik. garai haietan egon zen euskal herrian baliozko eliz gizonik zinezko literatura erlijiosoa euskaraz ere abiarazi zezakeenik. agian, horrelako lana sustatzeko ideia zuzenak bazituzten batzuek, nahiz eta baldintza pertsonal eta instituzionalak ez ziren egokienak gertatzen. taxuzko unibertsitate tradiziorik ez genuen, euskararen lurraldean jaiotako elizgizon baliozkoenak erbesteko zerbitzuetan jarri zituzten, eta, aldiz, gehienetan kanpotarra izan zen bertako hierarkia, gure hizkuntzarik gabea. hala ere, elizgizon euskaldun eta ia euskaldunen artean bazeuden izen handiak trento aurreko, inguruko eta ondoko garai haietan: ...en, edo besteak idazle izan ziren. aipatutako ia guztiok euskararen lurraldean edo elebidunetan jaioak genituen, eta inori buruz ere ez nuke esango euskara ez zekitenik (hain zuzen, Malon etxaide eta beharbada diego lizarrakoaren kasuak izan ziren bestelakoak); kalahorrako gotzain d� az de luku k ama zuen lukukoa eta bera ere herri horri oso atxikia ageri zaigu, eta predikari euskaldunen bila
|
ibili
zen. izendatutakook erreforma zaleen artean jarri behar ditugu, eliztarren heziketan herri hizkuntzen erabilpena gogo onez ikusten zutenak. ezaguna dugu luku eta San ignazioren arteko eskutizketa. zoritxarrez, zumarraga, karrantza, azpilikueta edo ignazio ez ziren izan euskal herriko gotzain, hori da gure ahulezietako bat. bestalde, erdi arotik zetozen eskeko ordenek aitor entzule eta predikariak... zein tradizio idatzi izan zuten erlijiosoek orduan?
|
|
|
guztiek egin zuten lan beren ama hizkuntzaz baliatuta: ...errealitatera itzuliko da. hizkuntzaren corpuseko baliabideez eta berauen erabilpen zuzenaz hitz egiten digu gure autoreak. hizkuntza gaztelauan mintzatzaileengandik jasotakoagatik mintzaira horren ekarpen eta sormena ezagutzen ditu, eta liburuan bertan burutu duen idazketa lanaren emaitza baliotsua dela sinesten du. horregatik dio kritikari horiek hobe luketela, funtsik gabeko marmario hutsaletan
|
ibili
partez, berek ere idazketa zereginari ekitea, noraino hel daitezkeen ikus dezaten: batzuetan, menderatzen ez duten latinez bai, baina ama hizkuntza duten gaztelaniaz baliatzeko hain uzkur agertzen direlako salatzen ditu horrelakoak, hain zuzen idazle bibliko eta klasikoek beren jatorrizko hizkuntzak hain gogoz hartu eta erabili dituztenean:
|
|
2011
|
|
|
Goizean jaikitzen direnetik lotara joan arte musika entzuten dute. Edozer gauza egiten ari direla, hau da, kirola, etxeko lanak, atsedena hartu, lagunekin
|
ibili
, ikastolara bidean edo tabernetan egon, esate baterako, musika entzuten ari dira. Nerabeei egin diegun geure inkestaren emaitzen arabera, nerabeen %95ek, ordenagailuan ari direnean, musika entzuten dute.
|
|
|
Lehenik eta oroz gain. horri buruzko gogoetak argitaratu ziren ordea, BAT aldizkariaren 77 zenbakian, eta han esandakoak ez ditut hemen alderik alde errepikatuko. egia da, bestalde, nekeza gertatu izan zaidala (klusterrak laguntasunik eskaini badit ere horretan) bertako adituen irakurketa patxadatsurik egiten. gotzon garateren eta Joxe Manuel odriozolaren, Maria Jose Azurmendiren eta patxi Juaristiren, bai eta beste zenbaiten oharrak (gutxitan artikulu osatuak) irakurri eta balioztatzeko aukera izan dut. denbora faltak horretan ere muga hertsia ezarri dit ordea. Litekeena da, hori guztia dela medio, kontuan izan behar nuen hainbat gogoetagileren ekarpenak bide bazterrean utzi izana. diodan, halere, jakinaren gainean heldu diodala bide honi eta, horrenbestez, nire moztadeen (goiko horien eta beste zenbaiten) jakitun eta erantzule naizela. guztian ez naiz, gainera, hain hain mugaturik
|
ibili
: 2002ko eztabaida saioa, International Journal of the Sociology of Language n 157 zenbakikoa, oso osorik ez baina bai hiru laurdenetik gora berrirakurri dut eta, horrenbestez, ustez mende honetan diglosiaz egin den gogoeta saio akademiko sakonena16 buruan dudala heldu diot lumari.
|
|
|
Azken horietarikoa da diglosia. Ikasketaz edo lanbidez hizkuntza soziologiarekin (edota, horren barruan, hizkuntza plangintzarekin) urteetako harremana dugunok, hizkuntza politikaren alorrean zentratuago
|
ibili
ohi direnek eta, kazetari asko barne, hitz horren aldaera popular arruntaz baliatu ohi direnek aski adiera diferenteak eransten dizkiogu/ te diglosia hitzari. zaila izaten da, horregatik, argitasun handirik ateratzea" diglosia" ren txapelpean hemengo edo ez dakit nongo hizkuntza egoeraz, oraingoaz edo lehengoaz, egin ohi dugun hainbat ekarpenetan. Jakintza alor honetako kontzeptu zentrala dena, eta gure jardunean hala izan behar lukeena, hortik kanpoko ikuspegi konkretuz kargatua daukagu:
|
|
|
1) Identitatean erein gabe ezin diogu intimitateari eutsi, ez arnasguneetan eta ezta gainerakoetan ere; 2) Identitate autozentratuan ereindakook, ordea, intimitatean bizi ahal izanda bakarrik euskaraz, ez gara gustura bizi XXI. mendean: egungoa baino bidezidor zabalagoa behar dugu konpartimentazio sozio funtzionalean (K→B= K+ B eskeman den denok, bai!) ahalik eta garatuen bizitzeko gure identitate euskaldun eleaniztuna; 3) Ordainpeko autopista bakarrean
|
ibili
nahi ez badu gizateriak hiruzpalau belaunaldi barru, espabila gaitezen egungo di/ tri/ multi (poli) glosiko guztiok!, bizi bizirik jarrai dezagun etorri datorren hurrengo ziaboga aldi historikoan: deshazkundearena.
|
|
|
Alienazioa kontzeptuarekin, gainera, kontuz
|
ibili
behar da, kontzeptu honen atzean suposatzen baita norbaitek errealitateari buruz duen diskurtsoa benetakoa dela, berak duela arrazoia eta besteek ez badute berdin ikusten alienatuak direlako da. gauza bera kritikatzen diote filosofo batzuk psikologiari, bereziki Freud-en psikologiari: gizon batek oediperen konplexua ez badu agerrian okerrago berarentzat horrek esan nahi barneratuta duela, baduzu baduzulako, ez baduzu are okerrago, ukatzen duzulako da eta beraz oraindik gehiago duzulako (onfray, 2010).
|
|
|
Alienazioa kontzeptuarekin, gainera, kontuz
|
ibili
behar da, kontzeptu honen atzean suposatzen baita norbaitek errealitateari buruz duen diskurtsoa benetakoa dela, berak duela arrazoia eta besteek ez badute berdin ikusten alienatuak direlako da.
|
|
|
Mikel Zalbide – Hamar ondorio, gazi eta gozo gai gara gure gizartearen soziolinguistikazko analisi teorikoetan oinarrioinarrizko ezaugarririk adosteko. ondorio eragingarria izan behar luke adostasun horrek plano teoriko praktikoan eta are aplikazio xumeagoetan. euskara indarberritu nahi badugu ezin ibil gaitezke aurrerantzean, aurreko hamarkadetan sarri
|
ibili
garen moduan, diagnostiko orduan gaixotasuna batez ere diglosia kaltegarriari leporatuz. Berez ixten ari den zauria28 (ia erabat orbandu dena, kasik seinalerik utzi gabe) nekez izan zitekeen orduan, eta are nekezago izan liteke orain, gure gaitz guztien zorne iturri nagusi. diglosia ez da aparteko bedeinkazioa, infernu beltza ere ez.
|
|
|
Euskara indarberritu nahi badugu ezin ibil gaitezke aurrerantzean, aurreko hamarkadetan sarri
|
ibili
garen moduan, diagnostikoorduan gaixotasuna batez ere diglosia kaltegarriari leporatuz.
|
|
|
" guztia edo ezer ez" slogana aski ezaguna dugu gure artean; bere zenbait ondorio ere bai. Badirudi iturburu horretatik datorrela diglosia eutanasiarekin nahastu nahia. b) hizkuntza hegemonikoa, berak hor darabilen irudia ondo jasotzen bada, h hizkuntza da. kontuz
|
ibili
behar da hegemonikotasun hori eta hizkuntzaren (hiztun elkartearen) bizitasuna nahastearekin: bizitza soziala, eguneroko bizimodu arrunta, Lk okupatzen du nagusiki, ez hk, diglosia giro gehienetan. hegemonikoa zen frantsesa Ingalaterran, berrehun bat urtez, aginte esparruan; baina L ingelesa atera zen garaile. hegemonikoa da aleman batua Suitzan, goi mailako jarduera idatzizko gehienetan, baina Schwiizertütsch arruntak du kalean biziindarra. hori ez da iritzi hutsa, oinarrizko konstatazioa baizik.
|
|
|
Justu kontrakoa esan nahi du agian: hots, irlanderaren kasua du agian buruan," bazter funtzio sinboliko" ez ari delarik. hor ere kontuz
|
ibili
genuke ordea. Irlandak ezer garbi baldin badauka, ohiko diglosiarik eza dauka.
|
|
|
1997 urtean eMuN kooperatibaren sortzaileetako bat izan zen beste kide batzuekin batera. 1996tik 2005era bitartean ulibarri programaren aholkularitzan ere aholkulari lanetan
|
ibili
da. ondoren, Jacqueline urla dugu. kansas en jaioa, kultur antropologian doktorea da Berkeleyko unibertsitatean. Bere tesiaren izenburua Be in Basque, speaking Basque, the politics of language and identity in the Basque Country da, eta gaur egun Massachusetts-eko Amhersteko unibertsitatean irakasle eta europa modernoari buruzko ikasketen zuzendari.
|
|
|
J U L E N A R E XO LA L E I B A. Azkenengo BATeko 77/ 78 zenbakietan Imanol esnaolak eta Maria—Jose Azurmendik errepaso sakon bat egin diote BAT aldizkariari3 Ni esaten dituztenekin identifikatzen naiz, esate baterako Imanol esnaolak esaten duenarekin. uste dut BAT aldizkaria prekarietatean egindako aldizkaria dela eta, hori kontuan izanik, lortutakoa benetan gauza handia dela. Nik uste dut urteak joan eta urteak etorri BAT aldizkarian
|
ibili
direnak zoriontzea dagokigula.
|
|
|
Aurreko paragrafoetan azaldutako aspektuekin batera, fokus taldeetan bildutako kideek hizkuntza ekologiaren teoriaren garapenean ager daitezkeen arrisku batzuk ere aipatu zituzten. horietako bat, diskurtso ‘naif’ batean geratzearen arriskua. hizkuntzaren ekologiak gogoetarako ezaugarri aberasgarriak erakuts ditzake, bai lehen aipatu den balio etikoaren bidetik, baita erreferentziazko oinarri teoriko sendoa osatzearen bidetik ere. Baina, kide batek azpimarratu moduan, bestelako ekologian gertatzen den bezala honetan ere konpromisorik gabeko diskurtsoan, diskurtso ‘naif’ baten geratzeko arriskua ere badago. gainera, naturarekiko analogiekin ere kontuz
|
ibili
litzateke, batzuetan ‘tranposoak’ eta arriskutsuak gerta daitezkeelako, hau da," handiak txikia jaten du..." bezalako argumentuek beste guztia desitxuratu eta aurka bihur dezaketelako. Beraz, espezieanalogia horiek mugatu eta plano egokietan kokatu lirateke.
|
|
2012
|
|
|
Lokal honetan 12 urte bitarteko gazteak biltzen dira euren aisialdia kudeatzeko bi hezitzaileen laguntza dutelarik. ...ldatzeak eta euren faktoreen jarraipena eginaz. datu horiek garrantzitsuak dira udaletako nerabeentzako politikak diseinatzerako orduan. hori gutxi balitz oso kontuan hartzekoa da 14 urte bitarteko gazteek zertan pasatzen duten eskolaz kanpoko aisialdi hori ahal den neurrian euretan eragiteko. dena den, azaleko pertzepzioaren arabera esan liteke kirolean, ordenagailu aurrean, kalean eta tabernetan
|
ibili
ohi direla, besteak beste.
|
|
|
" Bestien kultura, ohitura, hizkuntzak eta ezberdinek egiten jaku baina haintzakotza osua. Ezberdintasun horiek ontzat hartuta, gauza on bezala,
|
ibili
daigun gure artian ba euskera, komunikatzeko, bakoitzari kendu gabe daukena, bakoitzak berea aportatuz". 17
|
|
|
Denak dira euskalgintza, den denak dira beharrezkoak (2009: 37). edonola ere, elkarlanean aritzeak ataza gehigarriak dakartza, organizazio mota ezberdinak direnetan, batez ere; beraz, gurean bidearen hasiera egina egon arren, badaukagu oraindik nondik
|
ibili
.
|
|
|
• Nekrofilia zientifikoa: galbidean omen zebilen euskal herriak zientzialarien begirada aztertzailea jaso zuen XIXan. ez zen guztiz berria, baina aurrekarietan ere, paradigma moderno cartesiar eta newtondar horrekiko mesfidantza erakutsi zutenak topatzen ditugu, rousseau esate baterako; eta haren geroztik, euskal zerarekin interesa erakutsi zutenen artean gehienak zera primitibo jator eta antzemanezinezkoaren xerka
|
ibili
ziren, nabariena ezbairik ez, humboldt handia. harrezkero, etnografiak ia ia lortu zuen euskal zeraren monopolioa. herri zahar hura zer nolakoa zen erregistratzen tematu zen etnologo saldoa. Tematizazioak eta sistematizazioak, kasu honetan ere, xehe xehe egin behar zuten bizi mundua izan zena, museoan eta folk bilduman ondo kabi zedin.
|
|
|
Maiz erdaraz esan bada ere, euskaldun jendeak gogoz saiatu da hori bera erakusten, batez ere XX mendearen bigarren erdialdean. erakusbide hoberena euskaraz bizi nahi izan duenarena da. Sentsibilitate hura idazle, irakasle, hezitzaile, begirale, olerkari, musikari, guraso, antzezle, euskaltzale edota bertsolarien oparia izan da. haiek, beste askorekin batera,
|
ibili
dira euskal opariak egiten nonahi eta nornahiri. konbentzimendu moderno, humanista eta publizitario batekin: euskal zera, euskal sena den aldetik, pertsonengan ondu behar den jarrera multzo bat da, edo disposizio psikikoen bilduma koherente bat, edo sentsibilitate bat... hitz batean, euskal bizi mundu batek emango zuen zera galdu hura.
|
|
|
Jendeek ondo ikasi dute zertan den joko hipermodernoa:
|
ibili
beharra dago, hara hona, gelditu barik, erroen ordez hegoak behar omen ditugu. eta oroz gain, azalean ibili, ez hondoa jo gero, eta igaro, ez gelditu.
|
|
|
Jendeek ondo ikasi dute zertan den joko hipermodernoa: ibili beharra dago, hara hona, gelditu barik, erroen ordez hegoak behar omen ditugu. eta oroz gain, azalean
|
ibili
, ez hondoa jo gero, eta igaro, ez gelditu.
|
|
|
Bistan da, subjektu/ objektu bereizketa zurruna gainditu behar dugu. hartara, Jacob von uexküllen" biltze funtzionala" baliatuko dut: aipatu ditudan oldar horietako guztiek zergintzan arituagatik ere, diskurtsoeta praktika arma berriak asmatzen eta opatzen zizkioten objektibatu nahi zuten euskal jendeari. egia da, askotan larrutik ordaindu behar izan zuela euskaldunak arma berri horien aukera; baina mundua aldatzen ari zela, ezin aldatu barik biziraun. eta hortxe da muina. euskal zera asmatuz eta armatuz
|
ibili
diren aditu meneratzaile horiek guztien produkzioa, aldez eta moldez, erabili du euskal jendeak: batetik, herri apalak hala moduz errepikatuz, berera moldatuz eta berenaz egokituz; bestetik, letratu eta ustez goi kulturadunak produktore, hots, subjektu bakar zirelako ustean, kanpo modak bere eginez nagusigoa ondo markatu nahian. hala bada, euskara matrize izateari uzten joan zen, arian arian jendeek euskararekin zuten funtsezko lotura psikosozial hori galdu eta haren ordez erdal bizi munduan bestelako biltze funtzionala asmatu zioten batzuek. haren bidez erdal munduan biltze bat aurkitu zioten euskarari, guztiz galdu ez zedin, eta ondorioz ere, balioetsi eta zaindu zuten nolabaiteko funtzioa izan dezan:
|
|
|
EAEn ere euskararen erabilerak gora egin du erabilera eremu guztietan, etxean izan ezik. Etxeko erabilerak oso gorabehera txikiak izan ditu azken 20 urteotan, eta %17aren bueltan
|
ibili
da 1991 eta 2011 bitartean.
|
|
|
EAEn ere euskararen erabilerak gora egin du erabilera eremu guztietan, etxean izan ezik. Etxeko erabilerak oso gorabehera txikiak izan ditu azken 20 urteotan, eta %17aren bueltan
|
ibili
da 1991 eta 2011 bitartean. Etxeko kideen arteko erabilerari dagokionez, bikotekidearekin (%14, 1) eta amarekin (%16, 4) gorabeherak puntu batekoak baino txikiagoak izan dira.
|
|
|
Azken batean, horrek erakusten digu aztergai dugun eremuan aldagaiak eta faktore moderatzaileak asko eta askotarikoak izan daitezkeela kasu bakoitzean, eta kontuz
|
ibili
behar dela ondorio orokorrak ateratzeko garaian. Horregatik esan dugu lehenago, eta errepikatuko dugu hemen orain, ikerlan honetan hizkuntza gutxituen ikerketarako ekarpenen bat egiten eta hizkuntza gutxitu askorentzat baliagarria izan daitekeen ikerketa ildo bat sortzen saiatuko garela, baina gero ikerketa honen emaitzak direla inondik inora zuzenean estrapolatu.
|
|
|
Hori izan da euskararen mendez mendeko transmisio bide nagusia ere, lehen zatiari (etxeko eta auzoko hizkera bizia eskuratzeko bideari) dagokionez. Bigarrenean (errejistro formaleko, bereziki idatzizko lanketan eta garapenean) arras eskas eta
|
ibili
gara, ongi ezaguna denez.
|
|
2013
|
|
|
Framing Berriaren eraikuntzan Kataluniaren ereduak duen pisua handia da: 1) bai aurretik
|
ibili
direlako diskurtso berriak osatzen, eta aplikatzen ere, gehienbat hizkuntza ekologia teoriaren arabera: neurri handi batean Kataluniako egoera ezberdina izanda, katalana hizkuntzaren egoera nahiko hobea delako euskararena baino, errazagoa zaielako; 2) baita diskurtso berriaren eraikuntzarekin eta erabilerarekin ari direlako azkeneko urte batzuetan, dirudienez emaitza onak lortuz, eta aurrekari moduan euskararako ere baliagarria izango delakoan erabiltzen dugulako.
|
|
|
Euskara sendotzea edo bizindartzea...? ... egokia+ itxaropentsua+ liluragarria gerta litekeena" (73 or.). Hauez gain, beste lema batzuk
|
ibili
ohi dira, adibidez bizikemena (UEUk 2001ean argitaratutako liburu batean).
|
|
|
Batzuk aipatuz: erdalduna izatea, edo Euskaraz espainieraz baino gutxiago jakitea, euskaldun aktiboa ez izatea, familian Euskararen beharrik ez izatea, hezkuntza ez Euskaraz egitea aukeratzea, ohiturak espainieraz egiteko, estresa zein hizkuntzan hitz egin aukeratzerakoan (Badu Bada Erakusketa, Donostia, STM,), espainieraz hitz egiterakoan eroso sentitu eta Euskaraz konfiantza gutxirekin
|
ibili
, beldurra zenbait testuingurutan edo pertsonekin Euskaraz hitz egiteko, sare soziala erdalduna aukeratzea, Euskararen garrantziaren kontzientzia falta, interesa eta motibazio falta Euskararekiko, lasai eta pozik Euskara ez jasotzearekin; edo Euskararen kontra egitea, espainiera eta Espainarekin identifikatzea, Euskararekiko identitatea zatitzailea dela sinistea, Euskararekiko diruak kentzearen al...
|
|
|
Funtsean, euskal giroa bizi izan dute etxean eta hortik kanpora ere ziurtatu nahi izan diete euskaraz bizitzeko aukera. Berbarako, denak
|
ibili
dira euskal dantza taldetan eta Txatxilipurdi elkarteak kudeatutako udaleku zein aisialdi zerbitzuetan, aurrerago euren hitzetan jasoko dugunez.
|
|
|
Nolanahi ere, elkarrizketatu ditugun gazteen bizitzan bi dantza taldeek izan dute berebiziki presentzia eta eragina. Guztiak
|
ibili
izan dira, edo dabiltza, bietako batean eta ezbairik gabe diote hizkuntzaaraua euskarazkoa dela hor. Gazteetako batek horrela ulertzen du euskal kultur taldeetan euskaraz hitz egiteko ohitura egotea:
|
|
|
Jesuita hau Araban barrena
|
ibili
zen sermoiak ematen, eta ibilaldi horietan, hain zuzen, lortu zuen 1761ean Eusqueraren berri onac liburuan argitaratu zuen ondoko lekukotza (Knörr, 1998):
|
|
2014
|
|
|
Arnas esturik gabe, nekerik gabe, maldarik gabe, Urbiako zelaien modukoak. Leku horietan, hankak arin
|
ibili
ditzakegu eta arnasa sakon hartu. Luze ibili gaitezke asko nekatu gabe.
|
|
|
Leku horietan, hankak arin ibili ditzakegu eta arnasa sakon hartu. Luze
|
ibili
gaitezke asko nekatu gabe. Urbiako zelaietan bezala, euskaldunak ez dugu eragozpenik ez eta tentsiorik sentitzen euskaraz ‘normaltasunez’ aritzeko.
|
|
|
M.2.1 – Bueno, eske lokalen garenen igual batzuk Play stationen
|
ibili
nahi due ta bestek hitz eiñ ein nahi due ta bestek hobbyten ibili nahi due ta azkenen ze pasatzea, ba bat hasten dala diskutitzen eta bestek segi eitten dio. Ni barne!
|
|
|
M.2.1 – Bueno, eske lokalen garenen igual batzuk Play stationen ibili nahi due ta bestek hitz eiñ ein nahi due ta bestek hobbyten
|
ibili
nahi due ta azkenen ze pasatzea, ba bat hasten dala diskutitzen eta bestek segi eitten dio. Ni barne!
|
|
2015
|
|
|
Gehiago hitz egin behar da kalean eta konplexurik gabe
|
ibili
, etorkinek beraien hizkuntzekin egiten duten bezala.
|
|
|
Senarra artzaina izan zen urte askoan eta Ikaztegietan ere
|
ibili
zen lanean lantegi batean, Gasteizera joan aurretik. Emaztea, berriz, bi semerekin alargundutako neskame eta etxekoandrea izan zen.
|
|
|
eragileen parte hartze kritikoa sustatu eta eskubideak bermatzeko eredua orriak eskuragarri egon lukete, inori eskatu beharrik izan gabe"," Foru Aldundiak kexa jartzeko bulegoa jarri luke") eta jasotako erantzuna egokia iruditu ez zaielako(" Mugiko gaiarekin GFA zein garraio zuzendaritzara jo nuenean kasurik ez egin eta garrantzirik ez zuela esan zidaten"," nahiko etsita nago bide horiekin: Jaurlaritzako zerbitzua, behatokia, EuskoTreneko bezeroen arretarako zerbitzua, GFAn bertan bulegoan erreklamazioa jarri... erantzunak eskasak eta berandu etortzen dira beti, zu estu eta larri
|
ibili
eta gero").
|
|
|
Fishman oraindik ezagunagoa da gure artean, aipatuagoa ere bai. Aditu honek ere asko
|
ibili
da batetik bestera, mundu mailako harremanak izan ditu, eta guregana ere behin baino gehiagotan etorria da. Ausarta izanda, esango nuke ez bakarrik soziolinguista dela, baizik baita hizkuntzaren edo hizkuntzen soziologoa politologoa... ere badela.
|
|
|
Aipagarria da unibertsitate hau dela bigarren ikasle kopuru handiena duena Euskara eta Euskal Kulturan matrikulatua: 2014ean 131 ikasle
|
ibili
ziren. •
|
|
2016
|
|
|
Lehengo ondorio moduan azpimarratu behar dugu guraso guztiek garrantzia ematen diotela transmisioaren gaiari, modu kontzientean buruan
|
ibili
dute gaia, dela berbaz aitortuta, dela portaeren bidez erakutsita.
|
|
|
1 Lehengo ondorio moduan azpimarratu behar dugu guraso guztiek garrantzia ematen diotela transmisioaren gaiari, modu kontzientean buruan
|
ibili
dute gaia, dela berbaz aitortuta, dela portaeren bidez erakutsita.
|
|
|
Manxerako irakasle batzuek Skye uharteko (Eskozia) Sabhal Mòr Ostaig eskolara joan ziren, han egiten baitira Eskoziako gaelikoa irakasteko prestakuntzak.10 Ez daude antzeko prestakuntza eskolarik normandiera edo antzeko hizkuntzetarako, baina aukera bat da Kanadan Akadiako frantsesa edo Louisianan cajun frantsesa ikasteko murgiltze programetara joatea, bi horiek Kanaleko uharteetako normandieraren antzekoak baitira. Dena den, kontuz
|
ibili
behar da Kanaleko uharteetan frantsesarenganako konbergentzia ekiditeko, izan ere, dagoeneko arazo larria da irakasleen prestakuntza ezagatik eta" zuzentasunaren" ideologia diglosikoa zabalduta dagoelako.
|
|
|
arriskuak arrisku, honaino iristen asmatu dugu. Eta honaino iritsi izana gizartearen eskutik
|
ibili
garen seinale da. Horrexegatik, konbentzituta nago hemendik aurrera ere asmatuko dugula.
|
|
|
Arriskuak arrisku, honaino iristen asmatu dugu. Eta honaino iritsi izana gizartearen eskutik
|
ibili
garen seinale da. Hauxe da, bada, nik gaur azpimarratu nahi nukeen ideia nagusia:
|
|
|
Ezaugarri objektiboek adina bestelako ingurumen baldintzek eta bestelako lehentasunek determinatu ohi dute sarri, azkenean zer erabaki. Hiru faktore
|
ibili
ohi
|
|
|
Ibili izan gara horri buruzko bibliografia teknikoa arakatzen, eta ez dugu hartarako irtenbide landurik," prêt à porter" modukorik, inon aurkitu. Tentuz
|
ibili
behar dugu, hortaz, bertan egin den saioa baloratzeko orduan. Mundu zabalean itxuraz inork egin ez duena65 guk oraingoz lortu ez izana nekez defektu larritzat har liteke.
|
|
|
Kode aldaketa garbia dugu honelakoetan: " Kontuz
|
ibili
hadi perikito horrekin: menudo bitxo; atzo ere ederra egina ziok Josebari" 87 Hori baino alternantzia gotorragorik ere antzeman liteke gure artean, conversational code switching88 delakoaren sailean.
|
|
|
Kopuru eskala hori garrantzitsua da, bai egungo egoera ulertzeko eta bai hiztun talde baten etorkizuna aurreikusteko98 Lurralde eremu guztietan dago zer eginik, baina euskararen geroa aurreikusteko eta hobekuntza neurriak proposatzeko orduan guztiak ez dira balio indar bereko. Kontuz
|
ibili
behar da, ordea, hiztun elkarteen balio neurketa kopuru absolutuetara bakarrik mugatu gabe. Hori bezain garrantzitsua da, askotan, hiztun horien kontzentrazioa, beren proportzioa adierazteko lagungarri izan ohi den portzentajea:
|
|
|
Institutional support delakoa, bere muga guztiekin ere, eragingarri izaten ari da bertan. Kontuz
|
ibili
behar dugu, ordea, bereizbide zorrotzegiekin: Nafarroako euskal eremua hartuk bagenu aztergai, ez Nafarroa bere osoan, hor ere Institutional support delakoak ohargarrizko eragina izan duela ikusio genuke seguruenik. e) Internet eko gizarte sareetan aitorturiko ET erabilera.
|
|
|
eten argia dago ikasle irakasleen ikasgelako mintzaira formal jaso asmozkoaren eta gazte jendearen hizkera informalaren artean. Nahiz eta arnasguneetan bizi eta ereduan
|
ibili
, gauza bat da ikasgelako erabilera nagusia eta beste bat gelaz kanpokoa. Zer esanik ez eskolatik kanpora ateratzean:
|
|
|
Bete betean sartzen da hazkunde hori" kolpeko immigrazioa" ren sailean. Herri guztiek ez dute Zumarragaren pareko immigrazio bortitz eta kolpekorik jasan, baina ez dira gutxi alor horretan Zumarragaren antzera
|
ibili
direnak. Etorkin horietariko asko erdaldunak zirenez (edota, jatorriz euskal hiztun izanik, erdal hiztun bihurtu zirenez lantegi giro berrian) herri giroko mintzajardun informalean inpaktu bizia izanik du kolpeko immigrazio horrek.
|
|
|
355 Ez dakite euskaraz irakurtzen eta idazten edota, usuago, kostatu egiten zaie euskaraz irakurtzea edota, bereziki, euskaraz idaztea. Hala dira kontuak 45 urtetik gorako herritar gehienekin eta halatsu ereduan
|
ibili
izan den hortik beherako askotxorekin. Aukera izanez gero (hots, gehienetan) erdarara jotzen dute irakurtzeko edo idazteko orduan:
|
|
|
Hala ere, esango nuke habitus hura poliglosia egoerak kudeatzeko eta haietan trebe aritzeko jakintza praktikoa dela eta arau sinple batzuen inguruan ardaztu dela: harreman formaletan, alegia, erakundearekin edota erakundearen kontrol eta ebaluazioaren mende egiten diren jardunetan, euskara da nagusi, euskara da araua (euskarazko ereduetan
|
ibili
direnentzat); baina, erakunde jokaerak ez direnetan etxean zein inguru hurbilean ikasitako hizkuntza erabiltzen da inguru berekotzat jo daitezkeen ikaskideekin. Jakina, azken honek esan nahi du gaztelera erabiltzera izango dela joera handiena, kopuru aldetik behintzat.
|
|
|
" EAEn ere euskararen erabilerak gora egin du erabilera eremu guztietan, etxeanizan ezik. Etxeko erabilerak oso gorabehera txikiak izan ditu azken 20 urteotan, eta% 17aren bueltan
|
ibili
da 1991 eta 2011 bitartean(...) Etxetik kanpo, lagunekin(% 21,8), lankideekin(% 24,5), udal zerbitzukoekin(% 24,8) eta osasun zerbitzukoekin(% 19,8) argi eta garbi egin du gora euskaraerdara beste edo gehiago erabiltzen dutenen ehunekoak" (Eusko Jaurlaritza, 2013a: 47).
|
|
2017
|
|
|
• Helburuak birdefinitu genituzke. Hemendik hogeita hamar urtera ezin gaitezke euskara nagusi ez dela eta ileetatik tiraka
|
ibili
. Helburu egingarriak finkatu behar ditugu:
|
|
|
norbaitek beste hizkuntza bat sartzen badu bere bizitza sozialean, hizkuntza horrek espazioak partekatuko ditu jatorrizko hizkuntzarekin, eta ez du ordeztuko. Muda linguistikoak gauzatu dituena, hortaz,
|
ibili
ohi da ingurune sozial batean zeinak, hein batean, islatzen duen linguistikoki iragana eta orainaldia aldi berean. lagunen arteko hizkuntza, horrenbestez, alda daiteke, baina ez da hain ohikoa bat bateko aldaketak izatea, zenbait pertsonak unibertsitatean edo lanean bizitzen dituztenen modukoak. Seguruenez, horrek azaltzen du zergatik erakusten duen lagunen arteko hizkuntzak aurrerapenik moderatuena jatorrizko hizkuntzarekin lotuta. nolanahi ere, eremu horretan bi hizkuntzak erabiltzen dituztenak dira nagusi gutxigatik, nahiz eta aniztasun hori bat etor daitekeen edo ez, espazioan eta denboran:
|
|
|
Mezuen bolumena (iturria: ...ko argibideak eskaintzen dituen aldetik, aritze handia izatea aurreikustekoa zen, eta, era berean, zerbitzu berezikoak (gazteentzakoa edo liburutegikoa) apalago ibiliko zirela. hizkuntza praktika neurtu eta aztertzeko, frekuentzia edo maiztasunaren arabera antolatu ahal dira datuak. horrela, bada, kontuetan eta oro har komunitate horietan, gazteleraz, euskaraz, ele bitan edo beste hizkuntza batean
|
ibili
diren mezuen kopurua zein den zehaztuko dugu. lehenengo urratsa, beraz, hizkuntzak zenbat erabili diren neurtzea izan da, eta kontuetan nahiz haietatik sortutako komunitateetan euskararen erabilera zenbatekoa izan den alderatzea.
|
|
2018
|
|
|
Ez dakigu beste era batera lan egiten. Ni euskalgintzako arlo guztietan
|
ibili
naiz, eta badakit arlo bakoitzean nork dakien. Hortaz, askotan desadostasunak izango badira ere, haiekin eseri behar dugu proiektuak aurrera ateratzeko".
|
|
|
Hasierako saio haiek hizkuntzaren berreskurapena hizkuntza komunitatearen berrosatzearen ikuspegitik bideratzeko lagungarri izan ziren bezala, azken edizio honek hiztunek euskara gehiago erabiltzeko praktika soziolinguistiko berri batekin asmatu izanaren logika linguistikoa utzi digula esango nuke. garela adieraztea". Hasierako edizioak ere lelo horren jiran
|
ibili
ziren (1986: 40 ordu baietz!, 1988:
|
|
|
Hala, esaterako, gure jokaera ohitura batek gobernatzen duenean apenas dagoen gastu energetikorik, ez baitugu pentsatu behar, ez baitugu saiatu behar, ez baitugu aukeratu behar. Ordea, sistema bat berregituratzen denean (eta izaera horretakoa da kide batzuen arteko hizkuntza ohitura aldatzea), energia hornitze handiagoa behar izaten da, aurrerako mugimenduak bere zereginean behar baititu inertzia zaharrak gainditu, eta eremu berrietan sendo
|
ibili
.
|