|
2000
|
|
|
Hirurogeita hamarren bukaeran oihartzun handia eragin zuten prentsan Adolfo Suarez Espainiako orduko lehendakariaren esanek, hots, irrigarria iruditzen zitzaiola, ezinezkoa baitzen, fisika euskaraz irakatsi nahi izatea. Horrek halako eskandalu txikia sorrarazi zuen, eta berehala erantzun zioten gure unibertsitateko irakasle batzuek, irakasgai
|
hori
euskaraz aspaldian ematen zihardutenek. Bide berean, duela bi urte, Madrilen, Kultura Ministerioan nengoela, mahai gainean nuen Euskaldu non Egunkaria ikustean, espainol idazle ezagun batek kortesiaz galdetu zidan —nolabaiteko lotsa aitortuz baina— ea egiazki euskara jadanik informazio bide egokia izateko egoeran aurkitzen ote zen.
|
|
|
Eusko Jaurlaritzari dagokio lege gordailuaren bidez biltzen den bibliografia katalogatzea. Aurten lan
|
hori
euskara hutsez egiten hasiko gara. Euskal Bibliografia Interneten bidez eskuragarri izango da eta horrela Euskal Auto' Biblioteka nomia Erkidegoko liburutegiek euskaraz katalogatzeko eredutzat har dezakete.
|
|
2002
|
|
|
Hari horretatik, Gotzon Garate Deustuko Unibertsitateko irakasleak dioen lez, desage rtzeko arriskutik ateratzeko euskarak unibertsitate etan ezartzea lortu luke. Euskararen biziraupenerako unibertsitatea gune estrategikoa da; eta gune estrategiko
|
hori
euskararen alde jartzeko irakasleria da giltzarria.
|
|
2003
|
|
|
Hainbat nafarrek euskara ikastea edo seme alabak euskarazko ereduetan eskolatzea erabakitzen dute euskara jakitearen abantailak bultzaturik, gaztelania eta euskara ezagutzearen balio instrumentalez sinetsirik. Motibazio
|
hori
euskararen balio soziala azpimarratu eta elikatzen duen politika batek mantentzen du eta Nafarroako Gobernuaren erabaki anitzek motibazio pragmatiko hori ahuldu eta ito nahi dute, euskararen balio soziala eta prestigioa gutxituz, euskara ez dadila izan abantaila soziala eta ez dezala motibazio instrumentalik piztu. Euskara ikastea otu zaien nafarrek jakin dezatela euskara jakiteak ez diela abantailarik emanen eta ikasteagatik ez direla zerbitzu publikoak hizkuntza horretan hartzeko eskubidedun izanen.
|
|
2005
|
|
|
Edozein hizkuntzaren bizitzan telebista erreminta garrantzitsua bada, areagotu egiten da pisu
|
hori
euskara bezalako hizkuntza minorizatu baten kasuan. [...] Hizkuntza minorizatu bateko herri batean, bidezko iruditzen zaigu hizkuntza normalizazioaren funtzioan legitimatzea telebista (Torrealdai, 1985:
|
|
2006
|
|
|
Esate baterako, euskara normalizatzaile batentzat normala izan daiteke pentsatzea, euskaraz dakien baina gutxi erabiltzen duen jendeak (bikoteek, kasu honetan)" nahiagoko lukeela"
|
harreman
hori euskaraz izatea, baina traba, zailtasun edo ohituraren batengatik ezin duela. Baina hala al da?
|
|
|
" Hautu"
|
hori
euskararen aldekoa izan dadin bultzatzeko, horretara gonbidatzeko, horretara erakartzeko, mila modu ezberdin daude, segun non eta norentzat une jakin batean motibagarri suerta daitezkeenak. Ea ondorengo hau zer iruditzen zaizuen:
|
|
2007
|
|
|
Hiru: denbora kontua baino ez da; gurean ere best sellerismoa (eta
|
hori
euskaraz ez bada gertatzen, erdaraz gertatuko da) esparru gero eta zabalagoak bereganatzen joango da (badakizue: entretenimendua eta emozio fuerteak).
|
|
|
Sail horren lehen 26 kapituluak euskarara bikoiztuta daude, Eusko Jaurlaritzak DVD merkatuan euskaraz bikoiztutako pelikulak sustatzeko aurten abian jarri duen programa baten ondorioz. ETBk telesail
|
hori
euskaraz emititzeko antena eskubideak ez omen ditu erosi, iturri fidagarrietatik esan didatenez. Hori horrela bada, bi galdera tupustean.
|
|
2009
|
|
|
Baina oraindik beste galdera bat geratzen da airean: ondo dago" de"
|
hori
euskaraz erabiltzea. Nik esango nuke ez dagoela gaizki, berak ere makina bat aldiz horrela erabili baitzuen, baina badagoela modu dotoreago eta zuzenago bat idazteko, euskarazko modu klasikoa deituko genukeena:
|
|
2010
|
|
|
Bai, bide
|
hori
Euskararen Liburu Zuriarekin hasten da niretzat. Historiografian, orokorrean, zu joaten zara historiako eskuliburu bat hartzera, eta esplikatzen dizute herri baten ekonomia nolakoa izan den, artea nolakoa izan den, espiritualitatea nolakoa izan den, nola egituratu den bertako agintea...
|
|
|
Lutherri buruzko lan
|
hori
euskaraz izango zen. Foruan bazegoen aldizkaritxo bat, ikasleentzat, eta bertan idazten genuen euskaraz, gaztelaniaz, grekoz eta latinez.
|
|
2011
|
|
|
2009ko urtarrilaren 29an Bilboko Euskaltzaindiaren egoitzan PuntuEus1 elkarteak. eus domeinua sortzearen aldeko lehenengo urratsak egin zituen, euskarak eta euskal kulturak Interneten eremu propioa eduki zezan. Ikur
|
hori
euskara eta euskal kultura sustatzeko tresna izango da, Interneten daukan presentzia nabarmentzeko eta dagokion protagonismoa hartzeko.
|
|
|
Emeki emeki. XX. mendearen bigarren parte
|
hori
euskararentzat nire ustez garai handia izana da, eta bereziki Euskaltzaindiak lan ikaragarria egin du hor. Jin dira unibertsitateak:
|
|
|
Gogoeta joera
|
hori
euskaraz lantzeko sortu dugu aurten Filosofia eta Hezkuntza Zientzien Fakultatean Oihenart Aforismoen Lehiaketa eta, irabazleen lanak bilduz, Utriusque Vasconiae argitaletxean Iragana gero eta handiagoa da izeneko liburuxka ere kaleratu dugu.
|
|
2012
|
|
|
Berreskuratutako euskararen indarraren kasuan, are baikorragoak dira datuak: talde gazteenetan modu oso deigarrian igotzen da euskaldun berrien proportzioa; ikusi litzateke euskaldun berri horiek beren gaitasuna objektiboki neurtzen duten eta zein neurritan objektibatzen eta egiaztatzen den ezagutza
|
hori
euskararen eguneroko errealitate soziolinguistikoan. Ezinbestekoa dirudi, dena dela, kontuan hartzea egoera soziolinguistikoaren kudeaketan oinordetutako euskaldunen kopurua berreskuratutakoena baino txikiagoa bihurtzen ari dela.
|
|
2014
|
|
|
Jendeak pentsatzen du izen arrunten kasuan euskaraz sexu markarik ez dagoenez, sexu markarik gabeko pertsona izenak daudela, eta
|
hori
euskarazko sistemaren kontrako ustea da. Euskarazko izenak, ezagutzen ditugun neurrian, beti izan dira neska edo mutil izenak, ez dago izen mistorik.
|
|
2015
|
|
|
Norbaitek egiten badu lan bat euskarari buruz linguista moduan... Eta soziologian ere bai, norbaitek egiten badu Euskal Herriko soziologia, lan
|
hori
euskaraz. Nik pentsatzen dut baietz.
|
|
|
Egunkarian, interes handiena euskararena da, informazioa euskaratik eta euskaraz planteatzen da, eta horretarako enpresa autonomo bat sortuko da, euskararen mundutik polarizazio horri erantzunez sortu ziren, alegia, politikaren funtzioan sortu ziren. Egunkaria ez, hor interes nagusia euskararena da, informazioa euskaratik eta euskaraz planteatzen da, eta horretarako enpresa autonomo bat sortuko da eta
|
hori
euskararen mundutik sortuko da. Eta arrakastaren parte handi bat horri zor zaio.
|
|
2017
|
|
|
Bertzalde, amari dohainak ez zitzaizkion falta. Haren aita biziki gisakoa zen, librepentsalari bat, Indotxinan bizi, coureur de jupons... nola da
|
hori
euskaraz?
|
|
|
XXI. mendeko Mendebaldeko ertz honetako martxa ikusita, galdera asko ditugu erantzuteko aurrera begira demokrazian eta justizia sozialean atzera egin ordez sakonduko badugu, bizitza bizigarriagoak eratuko baditugu. Hizkuntza eta kultura anitz bizi dira gure artean, hizkuntza eta kultura asko bizi ditugu; nola kudeatuko dugu aniztasun
|
hori
euskararen normalizazioan lagungarri izan dadin. Euskal hiztunok zer dugu eskaintzeko beste hizkuntza ez hegemonikoetako hiztunei?
|
|
|
Eta gizarterako iruditeria hori beharrezkoa da, iruditeria nahi bateratu hori. Eta iruditeria
|
hori
euskaraz izateak ematen dio herriari nortasuna, Euskal Herria egiten duena delako euskara. Nola egin dezakegu, ordea, iruditeria hori?
|
|
|
Eta hori egin ahal izateko, elkar ezagutu behar dugu, elkartu, hitz egin. Hortik aterako dira nora goazen erabakitzeko elementuak, Euskal Herria irudikatzeko elementuak, eta guztien artean
|
hori
euskaraz irudikatzeko bideak. Denok euskaraz pentsatzeko, beltza, zuria edo horia izanda ere, edozein kultura edo ideologia edukita ere.
|
|
2018
|
|
|
Jakina da irakurleak euskaraz topa dezakeen eskaintza askoz ere mugatuagoa dela inguruko hizkuntza nagusiekin konparatuta, eta askotan markatu da hori arrazoi gisa euskaraz ez irakurtzeko. Bada, egin berri dugun ikerketaren arabera, gaur egun hori ez da arrazoi nagusia, %10ek eman du arrazoi
|
hori
euskaraz ez irakurtzeko. Hala eta guztiz ere, ez da bazterrera uzteko gaia, kultur aberastasunaren alde ahalik eta eskaintza zabalena izateko ahalegina egin baikenuke.
|
|
2020
|
|
|
Euskal liburuan badago beste zentsura bat, euskaraz egoteagatik egiten dena, eta
|
hori
euskararen errepresio politikoa da. [...] ez edukinagatik.
|
|
2021
|
|
|
Lau taula horiek argi uzten dute Hegoaldeko eskoletan curriculum espainiarra dela zabalduena. Eta
|
hori
euskarazko testuliburuei soilik begiratuta... Zer gertatuko ote da erdarazkoekin!
|
|
2023
|
|
|
Izan ere, euskara hizkuntza gutxitua dela kontuan hartuta, etorri berrien ‘onarpena’ harrera gizartetik egiten denean (migrazioei buruzko ohiko terminologia erabiliz), nolakoa da Euskal Herriko harrera gizartea hizkuntzari dagokionez? Harrera
|
hori
euskaraz egiten da. Talde kultural desberdinen arteko lotura eta kohesio hizkuntza euskara al da?
|
|
|
Tokiko hedabideek eta euskarri fisikoek garrantzia har lezakete, eskala handiagoko eta teknologia konplexuagoko hedabideen kaltetan. Aukera ona litzateke
|
hori
euskararentzat, hedabide esparru horretan baitauka posizio erreal eta potentzialik onena alboko erdaren aldean. Ez da aringarri txikia, bestela ere, hizkuntza hegemonikoetan datorkigun uholdea txikitze hutsa.
|