|
2000
|
|
|
Jakina denez, letrak ikur grafikoak dira,
|
hizkuntzek
dituzten fonemak idatziz adierazi ahal izateko. Letren kopurua eta hizkuntzek dituzten soinuen kopuruak ez dira zertan berdinak izan, bistan denez.
|
|
|
Jakina denez, letrak ikur grafikoak dira, hizkuntzek dituzten fonemak idatziz adierazi ahal izateko. Letren kopurua eta
|
hizkuntzek
dituzten soinuen kopuruak ez dira zertan berdinak izan, bistan denez. Badira letra batzuk, fonema bat baino gehiago errepresentatzeko balio dutenak.
|
|
2002
|
|
|
Jakintza, nazioen artean, ingelesez transmititzen da batez ere. Nazio
|
hizkuntzek
badute beraiena den lekua, baina ingelesa da nazioarteko merkataritza, internet, zientzia eta abarreko eremuetan erabiltzen den hizkuntza.
|
|
2005
|
|
|
Lan honetan aztertu nahi ditugunak dira hizkuntz ahal men oneko hiztunek dituzten joera hedatuak, benetan hizkuntza bide batetik aldarazten dutenak. Hiru dira ahuldutako
|
hizkuntzek
dituzten ezaugarriak27: a) estilo bakarrerako joera, b) arau bateraturik gabeko aldakortasuna eta e) kode aldaketa.
|
|
2006
|
|
|
azal genezakeen hori, ordea, agian ez da hala. Esan izan da, izan ere (Cobrera, La dignidad e igualdad de las lenguas),
|
hizkuntzek
badutela nolabaiteko barne oreka bilatzeko joera naturala; alegia, hizkuntza bat bereziki konplexua eta bihurria baldin bada gramatikaren atal jakin batean, sinplea eta arina izanen dela beste zenbait ezaugarritan: fonetikan, sintaxian...
|
|
2007
|
|
|
– batean Henri Gavelek euskararentzako eskatu zuenean gainontzeko
|
hizkuntzek
zuten duintasuna:
|
|
|
Eskualdeetako
|
hizkuntzek
badute oraingo hedabide tresna berrien beharra. Irratietako eta telebistetako adituak entzun ditugu.
|
|
2008
|
|
|
IELaren teorian
|
hizkuntzek
duten garrantzia ikusita, eta gurean ere hizkuntza osagarriek betetzen dituzten funtzioak ezagututa, ondoren, korrelazio analisiak eginez, identitate osagarriekin beste hizkuntza osagarri batzuk nola elkartzen diren aztertuko dugu. (7 Taula):
|
|
|
ibaian gora, prozedura teleologikoetatik sortutako prozesuak badira, eta ibaian behera, hizkuntza eskaeraren kausazko errealitatetik sortuak badira. Funtsean, Jean A. Laponce k Frantziako eskualde hizkuntzen joerei buruzko gogoeta egitean diona da; hain zuzen," gizartearen, ekonomiaren eta politikaren aldetik atzerriko hizkuntza garrantzitsu diren
|
hizkuntzek
dute erabilgarri izateko aukera handiena; hau da, katalanak, nederlanderak, eta batez ere alemanak" (Laponce 2006: 60).
|
|
|
Lakarra bera kanpo konparaketagintzan erro teoriaren bat edukitzearen abantai laz jabetu da, eze ezagunak eta usuko diren kritikaz gain (lehen aipatu ditugunak) erroarekiko adostasuna ere erabili daiteke edozein ahaidetasun teoria epaitzeko orduan. Adibidez, karvelikoa eta euskararen arteko ahaidetasuna egiantza gutikoa da ez bakarrik kognatutzat eman diren kideek,, ondo aipatuak izan diren neurrian, jaki na?, soinu egokitasunik aurkezten ez dutelako, baita bi
|
hizkuntzek
duten erro eredua arras ezberdina delako ere.
|
|
2009
|
|
|
" Laugarren zatia: gurea bezala ez ofizial diren beste
|
hizkuntzek
ukan dituzten problemak aztertzen ditu:... eta gero, hainbat erresumatan hizkuntza zapalduak birreraikitzeko experientzia, aldekoa ala aurkakoa (Joxe Luis Alvarez Enparantzak)... Bosgarren zatia:
|
|
|
Horretaz gain, IMHren bestelako elementu batzuetan
|
hizkuntzek
duten egoera neurtu egiten da, hala nola: formazio orduak, softwarea, tailerreko makinak, dokumentu laburrak, parteak, mezu orokorrak, lanbileretako aktak, gai ordenak eta erabilitako hizkuntza...
|
|
|
Maialen Lujanbiok abestu eta Judith Monterok saxofoia joko duten emanaldia taldearen ohiko saioetako bat izango da. Dena dela, hizkuntzaren gaia erreferentea izango da, eta euskarak eta
|
hizkuntzek
dituen sinbologiarekin jokatuko dute.
|
|
|
eragin itzela dute herritarren hizkuntza ohiturak errotzean eta hizkuntza gaitasunaren garapenean; esana dugunez, bi horiek hizkuntza erabileretan eragin erabakigarria duten faktoreetariko batzuk dira. Asko da euskarak jokatzen duena hedabideen partidan, hizkuntza guztien antzera, baina bera baino pisu handiagokoak diren
|
hizkuntzek
dituzten baino arrisku handiagoak saihestu ditu gure hizkuntzak, ezinbestean. Hizkuntzek hedabideetan hartzen duten tokia da hizkuntzen bizi indarraren erakusle garrantzizkoenetako bat, eta nabarmena da hori euskarari dagokionez.
|
|
2011
|
|
|
Izan ere, hezkuntza eragileok bat egiten dugu aldarrikatzean eskoletatik ikasle euskaldun eleaniztunak atera behar dutela. Euskaldunak, euskara gure hizkuntza nazionala delako; eta eleaniztunak, jabetzen garelako mundu global honetan
|
hizkuntzek
duten balioaz eta ezagutzaren transmisioan ingelesak duen estatusaz. Horri dagokionez, ingelesaren irakaskaskutza prozesua hezkuntza arlotik at ere nola indartu aztertu genuke, esaterako, pelikulak bertsio originalean eskainiz.
|
|
|
SoLé, Jordi: ...ditor, Valentzia, 1995 egileak sarreran dioenez, ikerketa soziolinguistikoaren ondorioz hasi zen diskurtso soziolinguistikoaren aitzindariak aztertzen eta, horren ondoren, nazioarteko hizkuntza artifizialekiko interesa piztu zitzaion. etorkizuneko hizkuntza sortu nahi zuen mundu berriaz ohartu zenean, egileak zientzia fikzioari ekin zion, etorkizunean interesa duen generoa baita. zientzia fikzioan
|
hizkuntzek
duten papera ikertzea da iraganaren eta etorkizunaren arteko bidaia zoragarri baten azken helmuga; hau da, erabilera eta harreman idiomatikoari dagokionez, literatura genero horrek duen ikuspegia ikertzea. gainera, liburuak hamabost testu biltzen ditu, baita katalanez idatzitako eta katalanera itzulitako zientzia fikziozko eleberrien bibliografia bat ere. hitzaurrean azpimarratzen denez, liburuar... Herrialde Katalanetan heziketa soziolinguistikoa dibulgatzea eta lantzea – Jordi Solé i Camardons
|
|
|
–Euskaraz eta erdaraz egiteko gai direnek izen osoak ulertzen dituzte, baina ez beti (euskarazko zatiak oso ilunak izan daitezkeelako); horregatik,
|
hizkuntzek
duten funtzio banaketa bere egingo dute, jakinaren gainean edo ohartu gabe.
|
|
2013
|
|
|
Hizkuntzen deskribapenak orain arte nagusiki hizkuntzalariek egin badituzte, edo soziolinguistek egoera soziolinguistikoenak, orain beste zientzia eremu batzuk ari dira hizkuntzei buruzko deskribapenak eta azalpenak proposatzen. Hizkuntzekiko eta gizartean
|
hizkuntzek
duten funtzionamenduarekiko interesa ez da berria hizkuntzalaritzatik at. Antropologiak, etnologiak, psikologiak, historiak... ekarpen handiak egin izan dituzte. Zientzia horiek guztiak, aldiz, gizarte zientziak dira.
|
|
2015
|
|
|
Ingelesa eta espainola bezalako
|
hizkuntzek
dutena ere ezin kausi euskararentzat: zer maila erdietsi behar dute gure ikasleek lehen mailatik jalgitzean?
|
|
2016
|
|
|
(...) Bi balio mota ditugu. Batetik, balio estetikoa, prestigiodun hizkuntzek, zibilizazio" handietako"
|
hizkuntzek
dutena; bestetik, balio praktikoa, laneko hizkuntzak edo enplegua eskuratzeko hizkuntzak, zientzia hizkuntzak, etorkinentzako integrazio hizkuntzak, etab. Hizkuntza batzuen ezagutzak gainbalioa ekartzen du; beste batzuenak, berriz, ez du ondoriorik. (Coyos Etxebarne 2010:
|
|
|
Lerro batzuk gorago Coyos Etxebarnek balio erantsi bat aipatu digu" balio estetikoa, prestigiodun hizkuntzek, zibilizazio" handietako"
|
hizkuntzek
dutena". Hiztun komunitatearen dimentsioa dela medio, argi dago euskara ez dela kategoria horretan kokatzen.
|
|
|
Hiztunen batez bestekoari dagokionez, munduan nagusi eta hegemoniko diren
|
hizkuntzek
dituzte hiztun elebakar gehien (ingelesak, txinerak, arabierak, gaztelaniak eta errusierak, besteak beste) eta ahuldutako hizkuntzek, aldiz, hiztun elebidun eta eleaniztun gehien.
|
|
2017
|
|
|
" segun zeinekin zelan eraiki dozun harremana badaukozula joera ba erderaz eitteko berba pertsona batzukin ta euskeraz beste batzukin" (H4) hortaz gain, testuinguru elebidunetan, inguruko
|
hizkuntzek
duten garrantziaz ohartu dira, batez ere egoera diglosikoan bizi diren hizkuntzen artekoaz. gaztelania biztanle orok menderatzen du, euskara, ordea, hizkuntza gutxiagotua da eta erabileran aztarna horren eragina hautematen da:
|
|
|
Halaber, ikusita bi aldeek proposatzen duten etengabeko talka hori, eta kontuan hartuz Euskal Herrian hizkuntzaren norgehiagokan dauden bi muturrek antzeko filosofia dutela jatorrian (Martínez de Luna, 2013: 61; Goirigolzarri, 2015: 474), gurean
|
hizkuntzek
duten izaera gatazkatsua azpimarratzen da. Ruíz ek zioen (1984) hizkuntzak hiru modutan ikus zitezkeela:
|
|
2018
|
|
|
10). Jardun ekonomikorako
|
hizkuntzek
duten garrantzia Europako erakundeek ozenki aldarrikatzen dutela dokumentatu ondoren, euskal enpresetako lagin baten egoera aztertzen da. Ondorioetan, euskarari zein ingelesari dagokienez, hizkuntza egoera egokira iristeko dauden mugak azpimarratzen dira; urruti gaude bertako bi hizkuntza ofizialen arteko oreka lortzetik zein lingua franca funtzioaren premia ongi asebetetzetik.
|
|
|
Hiztunen batez bestekoari dagokionez, munduan nagusi eta hegemoniko diren
|
hizkuntzek
dituzte hiztun elebakar gehien (ingelesak, txinerak, arabierak, gaztelaniak eta errusierak, besteak beste) eta ahuldutako hizkuntzek, aldiz, hiztun elebidun eta eleaniztun gehien.
|
|
|
Munduan herri bezala zerbait izan nahi badugu, gure hizkuntzak goi mailako hezkuntzaren eta ikerketaren eremuan beste
|
hizkuntzek
duten presentzia normalizatua izan behar du. Hortxe dago lortutakoaren garrantzi maila neurtzeko erreferentzia.
|
|
2020
|
|
|
hiztegiak, corpusak, zuzentzaileak, bilatzaileak, iritzi erauzketa, itzultzaileak, hizketa sintesia... Horietako batzuetan, problematikaren zailtasuna dela eta, teknologiak emaitza esperimentalak ematen zituen, baina ez aplikazio errealetan erabiltzeko modukoak; edo, bestela, euskararentzat ez genuen beste
|
hizkuntzek
zuten teknologiarik. Baina, azken urteotan, sare neuronal sakonen teknologiari esker, aurrerapauso handiak eman ditugu.
|
|
|
I-A hurrenkera ingelesez ere legea da, chit chat, dilly dally eta jingle jangle modukoetan. Bi
|
hizkuntzek
dute baita I O ere: erkatu gure klin klon edo binbili bonbolo euren hip hop, flip flop... eta King Kong ekin.
|
|
|
Ideologia hori erabilera, diskurtso edo portaera linguistiko jakin batzuen bidez adierazten da". Kontzeptuak, beraz,
|
hizkuntzek
duten dimentsio subjektiboa azalarazten laguntzen du. Hizkuntzek, dimentsio komunikatiboaz gain, bestelako dimentsio batzuk dituztela aditzera ematen du:
|
|
2021
|
|
|
34.3.3a Hipotesiaren nozioa ere oso garrantzitsua da baldintzazko perpausen berri emateko. Hipotesiak egiteko
|
hizkuntzek
duten modu nagusietarik bat da baldintza. Hipotesia, gerta zitekeenari edo daitekeenari buruz egiten den proposizio aukera bat da, eta baldintzazko perpausak hura mamitzen du.
|
|
|
Agustín fue una víctima desgraciada. Inguruko
|
hizkuntzek
badute eragina, hala ere, euskaran, puntu honetan: tonta, maistra, panadera, katolika, konpletiba... eta tankera horretakoekin osatutako adibideak ez dira falta.
|
|
|
burua azkenean. Greenberg hizkuntzalariak (1963a) aztertu ditu munduko
|
hizkuntzek
dituzten antzekotasun tipologikoak, bera izan da holako lan mota modu sistematikoan egin duen lehenbizikoetakoa. Hizkuntzak sailkatzeko orduan honako hau aurkitu zuen, besteak beste:
|
|
|
Zenbakia hersteko M. Carme Junyent Bartzelonako Unibertsitateko irakasle ezagunak" Nola berrezarri oreka ekolinguistikoa?" artikulua prestatu du. Bertan, munduko hizkuntzen egoera globala azaltzen du,
|
hizkuntzek
duten galtzeko arriskuen arrazoiak agerian jarriz eta suspertzeko beharrak erakutsiz. Ondoren, eleaniztasunak hizkuntza hegemonikoen aurrean erakutsi dezakeen erresistentzia kontuan izanda honakoa planteatzen du:
|
|
|
20 jatorri estatuako biztanleen
|
hizkuntzek
dute pisuzko presentzia EAEko herrietan. Gainerako 150 herrialde baino gehiagotan jatorria duten biztanleen artean, hiztun kopuru txikiko hizkuntzaaniztasun oso handia aurreikus daiteke.
|
|
|
Erabilera sentitua, kokatua eta performatua(" zer hizkuntza naiz"," zer hizkuntza daukat" eta" zer hizkuntza egiten dut") dira aztergaiak. Bizipenen munduaz dihardugu, norbere identitateaz eta identitate horretan
|
hizkuntzek
duten tokiaz.
|
|
2022
|
|
|
Huts en esanahietan ‘ezereza/ izaera’ aurkari semantikoen kontranimotasun gorena, akaso horregatik, goitik beherako azterketarik gabe gelditu da euskalaritzan orain arte,
|
hizkuntzek
dituzten bitxikeria anitzen kutxan gorderik eta, hein handian, ahazturik. Beste diziplinetan izan da eztabaida luzea, Oteiza (1963) eta Hartsuaga (2012) direlarik argudioen muturretan, aipatu bezala.
|
|
2023
|
|
|
Horrekin, denera, 74 hizkuntzatan da abailagarri. Gu harrotuko gara, eta poztu ere bai, agian ohituegi gaudelako kontrakora, baina berez ez da erregalurik, edo ez luke izan behar; ez alferrik munduko
|
hizkuntzek
duten pisu edo eragina aztertzen dutenek zerrendako aski postu altuetan kokatzen dute euskara (38.ean Frantziako Kultura Ministerioak argitara emandako txosten batean, esaterako). Halere, harrigarriki, oraindik borrokatu beharreko zerbait da.
|
|
|
Maceiraren ustez, EBk emandako ofizialtasuna mesedegarria izan daiteke, oro har, estatu barruan hiru
|
hizkuntzek
duten babes juridikoa hobetzeko ere, eta aski lagungarria izan daiteke, halaber, koofizial hitzari lotutako mendeko egoerak gainditzeko. «Gainerakoan, gaztelania izaten beti hizkuntza nagusia, eta gainerakoak gara osagarriak», kritikatu du:
|