|
2003
|
|
|
Konparazione, elebitasuna aitzinatzeko moldea da, baina aldi berean arazo bilaka daiteke. Lekuko bi
|
hizkuntzaz gain
ingelesa ikasi behar da, orotara lau lengoaia. Euskal Herriko eredua elitista da Europaren eraikuntzan.
|
|
2004
|
|
|
–Hozkia ematen dit herri honen pluraltasun kulturala goraipatzen entzuten dudanean. Xabier Mendiguren Elizegi mintzo zaigu?, euskaltzaleen helburuak apaltzeko asmoz. Batzuk ez dira oraindik ohartu eta behin eta berriz esan beharko da, herri honetan benetan plural eta tolerante euskaldunak garela, gure
|
hizkuntzaz gain
gaztelaniaz edo frantsesez ere hitz egiten dugulako. Erdaldun hutsak singularrak dira alde horretatik, tolerantziaren hondatzaileak eta beren hizkuntzaren inposatzaileak.
|
|
|
du ekoizpena erabilitako hizkuntzak baino? Ba al da, ordea, euskalestiloren bat, nolabaiteko estetika berezia egileaz edo
|
hizkuntzaz gain
euskal artea, filosofia edo dantza definitzeko funtsezkoa dena. Artea, gogamena, literatura edota zinema euskaldun gisa mugatzeko eta xedatzeko, nork eta noia egiten duen baino garrantzitsuagoa oteda non ekoizten den kontuan hartzea?
|
|
2005
|
|
|
Jada urtebete egin du eta urtebete horretan euskara ikasten hasia da. Bigarren hizkuntza moduan ikasi du eta
|
hizkuntzaz gain
literaturari buruzko kontuak landu dituzte Itziar Aduriz irakaslearekin. Hastear den ikasturtean euskara gehiago ezagutzeko astia izango du Manelek.
|
|
|
Baina baserriko mukizuek ez zezaketen iragar zein zen gizon horietan Nakoren bizi-lagun zehatza. Kontatzen zen buhameek hapamapalapa
|
hizkuntzaz gain
, ezkontzeko ohitura berezia zutela: alabaina, pegarra hausten zuten eta lurrean hedatu zati kopuruaren arabera emaztea gizonarekin egoten zen, gero alda zezakeen, edo berdin batekin edo bestearekin ibil zitekeen, eta ez zitzaien nehondik bekatu.
|
|
2006
|
|
|
Beraz, ez dago arazo handirik etorkinen %63rentzat, nahiz eta Latinoamerikan erabilitako gaztelania formak ezberdinak direla kontuan hartu behar den. Gaztelania
|
hizkuntzaz gain
beste lau hizkuntza gelditzen zaizkigu nolabaiteko portzentajearekin. Selekzio bat egiten badugu (esaterako, ekonomia, pedagogia, curriculuma dela-eta) %10aren muga gainditzen duten hizkuntzak bi besterik ez dira:
|
|
2007
|
|
|
kulturala goraipatzen entzuten dudanean, euskaltzaleen helburuak apaltzeko asmoz. Batzuk ez dira ohartu eta behin eta berriz esan beharko da, herri honetan benetan plural eta tolerante euskaldunak garela, gure
|
hizkuntzaz gain
gaztelaniaz edo frantsesez ere hitz egiten dugulako. Erdaldun hutsak, singularrak?
|
|
|
Ez, zuek ez dakizue zer den zinezko arrazakeria, zuek ez baldin bazarete euskaraz mintzatzen ez da nehor deusez ohartzen, eta euskaraz ari izanik ere anitzetan nehor ez da deusez ohartzen, aldiz gu... Guk
|
hizkuntzaz gain
ez dezakegu gorde ez garela behar bezalako zuriak, gure aurpegi ilunek salatzen gaituzte. Hori da zinezko arrazakeria, salbaiatzat zaituztetelarik, ez jendetzat ere...
|
|
2008
|
|
|
Euskararen ardatz-izaera ukatu nahi digute eginahalean, abertzaletasunaren izenean gainera. Jatorrizko herri euskaldunaren
|
hizkuntzaz gain
badela hemen alegia euskal kulturaren kategorian sartzeko mintzairarik: hau da, euskal kulturaren hizkuntza-ardatza ez dela euskara soil-soilik.
|
|
|
Ez da urte asko Maliko gobernuak ingurune honetako hizkera hartu zuenetik dogonera idatzi gisa; ez dute denek onartu, baina badirudi astiro-astiro nagusitzen ari dela, failan behera lautadan askoz hiztun gehiago dauzkaten mintzairak badiren arren, irratian ere inoiz entzuten direnak. Baina Mali herri pobrea da eta bereak eta bi egin behar ditu banbara
|
hizkuntzaz gain
peulera, songhaiera, dogonera eta herrialdeko beste hizkuntzetan ere gutxieneko materiala sortzeko. Oraingoan gustura eman dizkiogu eskolarako eskatu dizkigun CFAk.
|
|
|
Berez, Azkuek, apaiz eta euskaltzale izanik, ez zien bisigotuei aitortzen euskaldungoa kristautzeko misio gorena (horiek iritsi zirenerako «lugares ya cristianizados» omen zeuden) zeren euskaldunen ezaugarri behinena(
|
hizkuntzaz gain
) fedea, bisigotuei zor zitzaiela esatea gogortxoa zen antza. Baina Azkuek bai aitortu ahal zien bisigotuei beste maila batean eragin onuragarria:
|
|
|
Epe luzeko jarduketak dira ahaztutako gaixotasunen edo luzaroan irauten duten egoeren ondorioak arintzen saiatzen diren proiektu egonkorrak. Beti ahalegintzen da tokiko langileekin batera lan egiten, biztanleen benetako beharrak ezagutzen baititu,
|
hizkuntzaz gain
. Proiektu bakoitzaren beharren arabera, taldearen egitura aldatu egiten da.
|
|
2009
|
|
|
Euskal Herriko Unibertsitatea: 2005-2006 ikasturtean eleaniztasun-plana jarri zuen abian, atzerriko hizkuntzak beren irakaskuntza-eskaintzan ager daitezen sustatzeko; horri esker, ikasleek,
|
hizkuntzaz gain
, espezialitate bakoitzeko hizkuntza teknikoa eta berariazkoa ikasten dute. Unibertsitate honetako hiru campusetan, guztira, 102 irakasgai egin daitezke atzerriko hizkuntzan (gehienak ingelesez, baina gutxi batzuk frantsesez), unibertsitateko 30 fakultate edo eskolatan baino gehiagotan.
|
|
|
Hamabost egun, hilabete edo bi hilabete pasatzeko aukera izango dute ikasleek uztailean, abuztuan edo irailean. Eta
|
hizkuntzaz gain
, herri euskaldunen bizimodua eta ohiturak ezagutzeko parada izango dute.
|
|
|
Aipatu berri dugun hizkuntzaren" erabilgarritasun edo baliagarritasuna" ez da inork gutxietsi beharko lukeen arrazoibidea. Izan ere, norberaren
|
hizkuntzaz gain
beste hizkuntza bat edo batzuk ikasterakoan geure buruari egiten diogun galdera ez baita (bakarrik) izaten" zergatik ikasi?", baizik eta (baita ere)" zertarako ikasi?". Zergatik eta zertarako, biak dira, beraz, joko-zelaia zedarritzen duten marrak.
|
|
2010
|
|
|
Esamesetako arrastoak edo pistak osatzeko ere modu berriak erabiliko dituzte, SMS
|
hizkuntzaz gain
. Lau arrastoetatik bi Anabasa moduan azalduko dira, alegia, arrastoa osatzen duten hitzak nahas-mahasean ikusiko dira eta lehiakideek ordenatu egin beharko dituzte esaldia osatuz.
|
|
2011
|
|
|
Don Blasek 14 -15 urte zituen orduan. Baiezkoa eman zion eta urte gutxira lanean hasi zen arren, ama bisitatzen zuen bakoitzeko txana
|
hizkuntzaz gain
, bere herriko ipuinak, historia eta naturari buruzko ezagutzak jaso zituen. Don Blasek uste zuen berak bezala beste batzuek ere amarengandik jasoko zutela hizkuntza, baina oraingoz ez da inor agertu.
|
|
|
Esanahi hori ondo doakio produktuari? Alabaina,
|
hizkuntzaz gain
, badira interpretazio-kode gehiago. Kultura da kode horien multzoa.
|
|
2012
|
|
|
Baina zalantzarik ez da, asko dagoela hemen eztabaidatzeko:
|
hizkuntzaz gain
, zein diren euskal komunitate politiko batek bere biziraupenerako ziurtatu behardituen gutxieneko kulturalak: oroimena, balioak, praktikak, eta abar.
|
|
2013
|
|
|
Kontua da haurra besterik ez zela nobleziako kide izandako neskatoa esklabo bihurtu zela. Berehala, sorterriko nahuatl
|
hizkuntzaz gain
, maien hizkuntza ere menperatu zuen Malinchek.
|
|
2016
|
|
|
Horregatik, kanpotik begiratu gaituztenean ere,
|
hizkuntzaz gain
, beste osagarri batzuen garrantzia goraipatu izan dute. Anekdota hutsa izan daiteke, baina, esate baterako, euskaldunen izaeran, zein bizimoduan, musikak eta dantzak zuten garrantzia nabarmendu zituzten orain dela mende batzuk Euskal Herria bisitatu edota ikertu zuten hainbat bidaiarik eta etnografok (Humboldt 1801):
|
|
|
Hala ere, egun, neoliberalismoaren haritik, aldatzen ari da, edo behintzat
|
hizkuntzaz gain
kontsumoa gehitu zaio. Egun, kontsumitzaile bezala hautematen eta kokatzen gara munduan, fribolitatera iritsi delarik. Etengabeko kontsumo neoliberaletik harago, norbanakoaren ardura erosteko unean amaitzen dela iruditzen zaigu.
|
|
|
Geroztik nazioarteko politikara pasatua da. Bere
|
hizkuntzaz gain
badakizki espainiera, frantsesa eta ingelesa. Hamar urtez egona da HCR iheslarien goi-batzordearen buru, NBEaren zerbitzu bat.
|
|
2017
|
|
|
Mailegatze hori bikoitza dela argudiatu dezakegu: alde batetik, mailegatze kulturala da, izan ere,
|
hizkuntzaz gain
, lurralde berria eta bertako ezaugarri eta jarduerak ere berenganatu zituzten; bestetik, barne-mailegatze bat ere bada, Zadarren elebiduntasuna oso sustraiturik baitago.
|
|
|
Mailegatze hori bikoitza dela argudiatu dezakegu: alde batetik, mailegatze kulturala da, izan ere,
|
hizkuntzaz gain
, lurralde berria eta bertako ezaugarri eta jarduerak ere berenganatu zituzten; bestetik, barne-mailegatze bat ere bada, Zadarren elebiduntasuna oso sustraiturik baitago. Elebiduntasun horri esker eramaten zuten aurrera antzina hiriko jarduera ekonomikoa, batzuek kroazieraz eta beste batzuek albanieraz hitz egiten baitzuten.
|
|
|
bat-bateko eta eguneroko elkarrekintza arruntetan. baina kale-neurketaren alderdirik aipagarriena metodologikoa da2; izan ere, behaketa zuzena da erabiltzen den teknika, hau da, datuak jasotzen dituenak-neurtzaileakez dio inori ezer galdetzen, ez du inkestatzaile lanik egiten, baizik eta kalean dabilen jendea behatzen du eta horien elkarrizketak neurtzen ditu haiekin elkarrekintzarik izan gabe. horrek bi gauza esan nahi ditu: bata, elkarrizketak, eta ez pertsonak, direla analisi unitatea (nahiz eta elkarrizketetako partaideen kopurua ere jasotzen den neurketetan); eta, bestea, inkestetan ez bezala, emaitza ez dagoela ikerketa-objektuaren, hau da, ikertuak diren pertsonen subjektibotasunaren menpe, eta horrek balio handia du emaitzen fidagarritasunari begira. halaber, behaketa horietan, elkarrizketetako
|
hizkuntzaz gain
, bestelako informazioa ere jasotzen da, hala nola solaskideen adina, sexua, kopurua eta haurren presentzia. hona ikerketaren emaitzetatik ateratako ondorio nagusiak, gain-gainetik: euskal herrian euskararen kale-erabilera %12, 6koa izan zen 2016an, nahiz eta eremu batetik bestera alde handiak egon (adibidez, gipuzkoan %31, 2koa da); oro har, zenbat eta gazteagoa izan, orduan eta erabilera altuagoa; adinekoetan izan ezik, emakumeek gizonezkoek baino gehiago erabiltzen dute euskara kalean; eta umeen presentziak eragin handia du erabileran, haurrekin nabarmen egiten duelarik gora.3
|
|
|
Jatorrizko herri edo komunitate etnikoen historia ahozko komunikazioak ehundu izan du, ahoz eraiki dira herriaren alderdi materialak eta espiritualak, baina une historiko batetik aurrera, nazioen eraikuntza abian jarri ahala, jadanik ez da nahikoa ahozko jarduera, eta beste hizkuntza batean idatzitako testuak (erlijiosoak, legezkoak, dokumentu publikoak?) ulertu beharrean aurkitzen du bere burua dena delako komunitateak. Horrelatsu abiatzen da elebitasunaren prozesua, norberaren
|
hizkuntzaz gain
beste baten premia sortzen denean, kultura idatzian oinarritutako gizartea finkatu ahala.
|
|
|
Pulaar hizkuntza Senegaleko populazioaren ehuneko hogeita hamabostek edo berrogeik hitz egiten du. Frantsesaz, woloferaz eta pulaar
|
hizkuntzaz gain
, Senegalen serer, sose, dyola, mangago, balans eta soninke hitz egiten dira. Hizkuntza horiek guztiak hitz egiten dira Senegalen.
|
|
|
Behaketan bildutako informazio guztia, entzundako hizkuntzan transkribatu zen, oro har euskaraeta gaztelania; nahiz eta ingelesez ere saio batzuetako zatiak egon. Hala ere, translanguaging eskuhartzeagatik, euskara, gaztelania eta ingeleseko saioetan zegokion
|
hizkuntzaz gain
, beste bi eleak ereentzuten ziren, esaterako: gaztelaniako saioan, euskara eta ingelesa hainbat momentutan entzutenziren.
|
|
2018
|
|
|
Garai hartan euskaraz alfabetatutako asko ez zen izango. Urretak ordea, gurasoengandik
|
hizkuntzaz gain
hizkuntzarekiko maitasuna jaso zuen eta argi zeukan idazten ikasi nahi zuela. Maria Dolores Agirreri buruz hitz egin zioten halako batean, Donostian euskara eskolak ematen zituen idazle eta maistraz.
|
|
2019
|
|
|
Baina bila hasita, mapa haren eta beste baten arteko konparaketa topatu nuen. Bigarren hartan, norbere
|
hizkuntzaz gain
gutxienez beste bitan ondo moldatzen ziren hiztunen mapa ageri zen. Eta... tatxan!
|
|
|
65). Baina sasi-
|
hizkuntzaz gain
, ahotsaren bestelako errekurtsoak ere baliatu zituen: zenbait kantutan egiten zituen irrintzi, orro, hasperen edo silaba solteei ere balio handia ematen zien adierazpenerako.
|
|
|
Baina bila hasita, mapa haren eta beste baten arteko konparaketa topatu nuen. Bigarren hartan, norbere
|
hizkuntzaz gain
gutxienez beste bitan ondo moldatzen ziren hiztunen mapa ageri zen. Eta... tatxan!
|
|
2021
|
|
|
Kontatzen zen buhameek hapamapalapa
|
hizkuntzaz gain
, ezkontzeko ohitura berezia zutela...
|
|
2022
|
|
|
Ingelesen artean egonda, ingeles hizkuntza filologia ikasten baino errazago barneratzen ari zen, ñabardura askoz gehiagorekin. Paulen jendarteak kultura maila handi samarra zuen, eta haien elkarrizketei jarraitzeko,
|
hizkuntzaz gain
erreferentzia kultural mordoa ikasi behar zuen Irenek eta mundu berri bat irekitzen ari zitzaiola sentitzen zuen. Zeharo gogo-pizgarria.
|
|
2023
|
|
|
Bai,
|
hizkuntzaz gain
, eskola-sistema ere ezberdina da. Adibidez, DBHko 1 mailatik aukeratu behar duzu zer egin nahi duzun etorkizunean, zer karrera edo lanbide-heziketa gradu egin nahi duzun.
|
|
|
Erreakzionatu beharra neukan, eta lehen momentuan musu-eskatzailearen poema irakurtzea pentsatu nuen, Etxepareren beraren" Potaren galdazia". Argi gera zedila euskal literaturak izan zuela, bere hastapenetatik, erlijioaz edo
|
hizkuntzaz gain
beste gairik. Baina panorama ez zegoen horretarako, bestela ere bazen areto hartan musu eta pot franko.
|