|
2004
|
|
|
Ondo esana:
|
hizkuntzak
hitz egiteko dira. Hitz egiten dugun neurrian bakarrik baikara euskaldun, ez ikasten dugulako.
|
|
2007
|
|
|
Hizkuntza karaktere bezala kontsideratu behar baldin bada, hots, autokausalitate, autokreazio bezala historian, orduan, hizkuntzak gauzka?, kreatzen gaitu?, ez dugu geuk elegiten, baizik
|
hizkuntzak
hitz egiten gaitu. Fichte-k dauzka, batzuek nazionalismo itsuaren probatzat gustura ailegatzen dituzten hala moduzko esaldiak (Humboldt gaztearen estreinako gogoetak hizkuntzari buruz haren jarraigoan eginak izan direna, probatua da) 56. Askoz gehiago da gizakia hizkuntzak eratua, hizkuntza gizakiek eratua baino?
|
|
|
kreatzen gaitu? ez dugu geuk hitz egiten, baizik eta
|
hizkuntzak
hitz egiten gaitu. Fichte-k dauzka, batzuek nazionalismo itsuaren probatzat gustura ailegatzen dituzten hala moduzko esaldiak (Humboldt gaztearen estreinako gogoetak hizkuntzari buruz haren jarraigoan eginak izan direna, probatua da) 785 «Askoz gehiago da gizakia hizkuntzak eratua, hizkuntza gizakiek eratua baino»786.
|
|
|
" Hemen Orlova, Argentinako oinarri zientifikoaren eremuan sartzeko baimena eskatuz". 90 bidaiarirekin, bi
|
hizkuntzak
hitz egiten zituen bakarra zen. Animaliekin ez da ongi moldatzen… Egia esan, nik baietz uste nuen, baina ez dirudi.
|
|
2008
|
|
|
Baina oraindik ez dugu lana amaitu, asko daukagu egiteko, azentuen inguruan, esaterako, oraindik ez dugu akordiorik lortu, zenbait egilek erabiltzen dituzte, eta beste batzuek ez. Lan gogorra da, belaunaldi berriek ez dute judu gaztelaniaz hitz egiten, emigratu zutenek joan ziren herrialdeetako
|
hizkuntzak
hitz egiten dituzte, eta adineko batzuek baino ez dute eguneroko bizimoduan erabiltzen". Zoritxarrez, eta ahaleginak ahalegin, judu gaztelania desagertzeko arriskuan dago, eta zenbait argitalpenetan museoetan gordeta iraganeko ondare bihurtzeko zorian.
|
|
|
Zenbat eta estatus gehiago eman hizkuntza komunitate bati, orduan eta bizindar gehiago izango du ziur asko kolektibo gisa. Gizarte— eta psikologia ebidentziek azaldu dute estatus handia duten
|
hizkuntzak
hitz egiten dituztenek nortasun sozial positiboagoa dutela eta errazago mobiZenbat eta estatus gehiago eman hizkuntzakomunitate bati, orduan eta bizindar gehiago izango du ziur asko kolektibo gisa.
|
|
|
Horixe gertatu da Frantzian alsazierarekin, euskararekin, bretoierarekin, katalanarekin eta okzitanierarekin (Lodge, 1993; Bourhis, 1997). Nahiz eta eskualdetako
|
hizkuntzak
hitz egiten zituzten gutxiengoek lortu zuten, mobilizazio jarraituen bidez, beren hizkuntzak irakastea neurri batean, gobernu frantsesak egun daraman politikak, pixkanaka pixkanaka hizkuntza gutxiengo horien bizindarra ahultzearen politikak, komunitate horiek" gaixotasun larri" egoeran egotea ekarri du. Gaur egun arte, Frantzia izan da" Eskualdetako edo Gutxitutako Hizkuntzen Europako Gutuna" sinatu nahi izan ez duen herrialde bakarra Europan, eta horrek ez die batere mesederik egiten Frantzian eskualdetako hizkuntzak suspertzeko ahaleginetan ari direnei (Plasseraud, 2005).
|
|
|
Nahiz eta eskualdetako
|
hizkuntzak
hitz egiten zituzten gutxiengoek lortu zuten, mobilizazio jarraituen bidez, beren hizkuntzak irakastea neurri batean, gobernu frantsesak egun daraman politikak, pixkanakapixkanaka hizkuntzagutxiengo horien bizindarra ahultzearen politikak, komunitate horiek" gaixotasun larri" egoeran egotea ekarri du.
|
|
|
Hala, bederatzi hizkuntza ikasi ditut. Gainera, zortea izan dut
|
hizkuntzak
hitz egiten diren tokietara joateko. Hizkuntza bat ikasteko, behin oinarri bat lortuz gero, bertara joatea da onena».
|
|
2009
|
|
|
Honetara, Hizkuntza Erregionalen edo Gutxituen Europako Kartak —Estrasburgon egin zenak 1992ko azaroaren 5ean eta Espainiak berretsi eta argitara eman zuenak 2001eko irailaren 15eko Estatuko Aldizkari Ofizialean— aipatu arazoa zerbait argi dezake, bere 7.2 art.ak zera xedatzen baitu: " hizkuntza erregional eta gutxituen aldeko neurri bereziak hartzen direnean, neurri horiek ez dira diskriminatzailetzat joko gehien hedatuta dauden
|
hizkuntzak
hitz egiten dituztenekiko, euren helburua honakoa denean: hizkuntza horiek hitz egiten dituztenen zein gainerako hiritarren arteko berdintasuna sustatzea, baita hizkuntza horien egoera berezia aintzat hartzea ere".
|
|
|
Guk
|
hizkuntzak
hitz egiten ditugu, ez Hizkuntza. Testu honetan eta une honetan erabiltzen ari naizen komunikazio tresna hau ez da abstrakzio bat, ideia bat, ikur bat.
|
|
2010
|
|
|
Atzetik datozen hizkuntza" txikiei" dagokienean, portugesa, daniera, suediera, norvegiera, greziera, japoniera eta errusiera dira nagusi. Mendebaldeko herrialde garatuetakoak edota gehiengo
|
hizkuntzak
hitz egiten dituztenak azkarragoak, sortzaileagoak eta berritzaileagoak ote gara orduan, literatura arloan behintzat.
|
|
|
1. " Bi talde elebakarrek bi
|
hizkuntzak
hitz egiten dituzte" (elebidun batzuei esker gertatzen da taldeen arteko komunikazioa); 2. " Biztanle ia guztiak elebidunak dira"; eta 3.
|
|
|
Antonio Arnaiz inmunologoak eta Jorge Alonso historialariak hainbat liburu publikatu dute formulatuz egiptera zaharra, guantxea eta amazigera euskararen bidez erraz itzul daitezkeela. Indoeuroparrak heldu arte, haien aburuz, antzeko
|
hizkuntzak
hitz egiten ziren mendebaldeko Europan eta Afrika iparraldean: lenguas usko mediterrdneas deitzen diete hizkuntza horiei.
|
|
|
Piloturik gabeko hegazkinetatik ereindako lehergailuak. Batzuetan hizkuntza hitz egiten dugu, beste batzuetan
|
hizkuntzak
hitz egiten du geure bidez.
|
|
2011
|
|
|
Ezagutzen ditugun
|
hizkuntzak
hitz egiten direnak eta desagertu direnak kontuan hartuta 32 dira. Beraz, aldea dago gaur egun Argentinan bizi diren herri kopuruekin.
|
|
|
Hizkuntza hauek, Afrikaren ondare nazional horiek, nekazariek mantendu zituzten bizirik. Nekazariek ez zuten kontraesanik ikusi beren ama
|
hizkuntzak
hitz egitearen eta geografia nazional edo kontinental handiago baten kide izatearen artean. Ez zuten nahitaezko kontraesanik ikusi berezko nazionalitatearen kide, Berlinek marraztutako estatu multinazionalaren kide, eta Afrika osoko kide izatearen artean.
|
|
2012
|
|
|
Jaio zenetik bospasei urte bitarte, haurrak hizkuntza ikasteko funtsezko garuneko eremuak garatzen ditu, eta etapa hori aproposa da beste hizkuntza bat ikasteko. Lan hau errazagoa da haurra familia eleaniztun batean hazten denean, non guraso batek edo biek beren komunitatean ohikoak diren
|
hizkuntzak
hitz egiten baitituzte. Gehienetan, familia horiei nahikoa zaie etxean OPOL metodoa erabiltzea (one parent, one language; un padre/ madre, una lengua), edo ingurune bakoitzean hizkuntza bat erabiltzea, bi gurasoek beste hizkuntza bat menderatzen dutenean.
|
|
|
Azken oharrak azalpen osagarri bat behar du: Indian hainbat erlijio desberdin dago eta askotariko
|
hizkuntzak
hitz egiten dira. Hori oso garrantzitsua zen Gandhirentzat:
|
|
2013
|
|
|
Bai, Charlie, nik ere
|
hizkuntzak
hitz egiten ditut.
|
|
2014
|
|
|
Horrela jendeak lotsak alde batera utzi eta errazago hitz egiten du. Hanka sartzen bada ez du axolarik,
|
hizkuntzak
hitz egiteko baitira. Izaten da jendea gehiago dakienak zuzentzea nahi izaten duena eta beste batzuei berriz ez zaie gustatzen.
|
|
|
' Ez dira, baldin badira ere. Ez dituzte
|
hizkuntzak
hitz egiten, dialektoak baizik. Ez dituzte erlijioak jarraitzen, sineskeriak baizik.
|
|
2016
|
|
|
70 hizkuntza mintzatuenak munduko biztanleen %75ak hitz egiten ditu, gainerako 5.930 hizkuntzek gizakien %25ak hitz egiten dituelarik. Beste berba batzuekin esanda, munduak 7.000 milioi biztanle dituela onartzen badugu, 5.250 milioi biztanlek 70 hizkuntza hitz egiten dituzte, gelditzen diren 1.750 milioi biztanlek 5.930
|
hizkuntzak
hitz egiten dituztelarik.
|
|
2017
|
|
|
2.1 Eskolako hizkuntza eta hizkuntzak eskolan etxeak gehienetan elebakarrak izanik, pertsona batzuentzat haurtzaindegia eta eskola dira lehenengo inguruneak non" beste hizkuntzarekin" eguneroko kontaktua izaten duten eta hura ikasteko prozesua hasten duten; gehienetan, oroimenean galduta gelditzen da. Jatorrizko gaztelania hiztunak diren askorentzat hezitzailea edo irakaslea dira katalanez hitz egiten dioten bakarrak zein berak hitz egiten dien lehenak ere. elkarrizketatutako gehienek jotzen dute haurtzaroko garai hori ingurune oso elebakartzat, eta hori ez dator guztiz bat katalanaren mapa soziolinguistiko osoa kontuan hartuz gero; izan ere, bi
|
hizkuntzak
hitz egiten dituzten hiztunak proportzio desberdinetan daude lurralde osoan zehar. garai horretako oroitzapenak oso fidagarriak ez izatetik harago, alegre et al. ren (2008) ikerketan aurki dezakegu hori zergatik gertatzen den azaltzeko era posible bat. diotenez, gurasoek egiten duten eskola aukeraketaren ondorioz, klase sozialak bereizten dira, eta, zeharka, hizkuntza baten eta bestearen hiztunak...
|
|
|
Hizkuntza bakoitzak bere testuingurua eta bere historia sortzen ditu, bere komunitateak sortzen ditu. Galegoa bezalako
|
hizkuntzak
hitz egiteak ‘ezertarako ez duela balio’ errepikatzen zaigun arren, hauxe argudiatu nahi nuke: gure hizkuntzaren historiagatik beragatik, galegoak baduela gogoan hartzea merezi duen balio erantsia.
|
|
|
Galegoa bezalako
|
hizkuntzak
hitz egiteak ‘ezertarako ez duela balio’ errepikatzen zaigun arren, hauxe argudiatu nahi nuke: galegoak baduela gogoan hartzea merezi duen balio erantsia hizkuntza bat da antzinako garaietatik.
|
|
2018
|
|
|
Bi hizkuntza nagusi horiez gain, hizkuntza fino ugrieraren familian badira senide xume gehiago. Errusian, familia horretako
|
hizkuntzak
hitz egiten dira, komunitate txikitan baina eremu zabal batean. Kulonenen arabera (Hannikainen, 1999), Volgaren ibarra izan zen komunitate horiek hedatzeko baliatu zuten inguru geografiko naturala, eta egungoa baino eremu zabalagoa hartuko zuten, Finlandiatik Ural mendietaraino.
|
|
2021
|
|
|
Europako Errusiako iparraldean batez ere uraldar familiako hizkuntzak aurkituko ditugu. Hasteko, Kola penintsulan, Murmanskeko eskualdean, samiera
|
hizkuntzak
hitz egiten dira; zehazki, akkala samiera (errusieraz babinski samiera ere deitua), ter samiera (edo yokangsko samiera), skolt samiera (koltta samiera) eta kildin samiera. Hizkuntza hauek ez dute ofizialtasun estatusik eta desagertzeko arrisku larrian daude:
|
|
|
Osterantzeko neskatilen artean oso ondo saltzen ninduzun. Pianoa fineziaz jotzen nuela esaten zenuen,
|
hizkuntzak
hitz egiten nituela, ikastuna, dena zehatz egiten nuela. Eta, ondorioz, inor ez zen ausartzen ni kritikatzera, zure aurrean.
|
|
|
Egoera desberdina da Mendebaldeko eta Iparraldeko Europa, eta Erdialdeko eta Ekialdeko Europako herrialdeetan, 8 herrialdetako argitalpenen nazionalak aztertuta ikusi ahal izan dutenez. Ingelesa ez beste
|
hizkuntzak
hitz egiten diren herrialdeetan, giza eta gizarte zientzien argitalpen eredu eta hizkuntzak ez dira lotzen diziplina bakoitzaren idiosinkrasiarekin bakarrik, baita herrialde bakoitzaren kultura eta ondare historikoarekin ere.
|
|
|
Adibidez hamen eee euskaraz eee, ba beharrezkoa da hitz egiteko ta kanpoan bebai. Gero eee igual familia edo lagunek eee ez jatzue bultzatzen eee baaa euskeraz edo horrelako eee
|
hizkuntzak
hitz egiten ba bueno, baina azken finean nik uste dot eee nahiz eta gatxa izan askotan, oreka bat mantendu behar dela... bion artien. Eske oso garrantzitsuak dira.
|
|
2022
|
|
|
Beste
|
hizkuntzak
hitz egiten dituzten sexu berekoen arteko daturik deigarriena heldu gazteena da, sexuen arteko aldea handia baita: gizonek% 13,2 eta emakumeek% 4,7.
|
|
|
Beste
|
hizkuntzak
hitz egiten dituzten sexu berekoen arteko daturik deigarriena heldu gazteena da, sexuen arteko aldea handia baita: gizonek% 13,2 eta emakumeek% 4,7 Gazteen eta heldu nagusien adin taldeetan, gizonezkoek dituzten proportzioak emakumezkoek dituztenen halako hiru dira.
|
|
|
Gure hizkuntzen eta gure nazioen menpekotasun politiko kulturalak senidetzen gaitu eta sarri askotan elkarri begira jartzen, gorago aipaturiko estaturik gabeko
|
hizkuntzak
hitz egiten ditugunok katalana estatu hizkuntza ere bada Andorran, baina salbuespena bere eremu geografiko osoa kontuan harturik. Horregatik, honako artikulu hauetan presentzia handi samarra du Kataluniak eta katalan hizkuntzak, azken urteetan bereziki politikoki, borroka gogorra egin dutelako katalanek eta hartan dirautelako orainokoan, zatiketak zatiketa.
|
|
2023
|
|
|
Euskal Herrian ere eraikitze prozesuan bete betean dauden belaunaldi horiei buruzko ikerketak izan dira nagusi, Rachel Hoare egileak Bretainiako hizkuntza jarrera eta identitateei buruzko ikerketan adierazi zuen antzeko arrazoiagatik (Hoare, 2001): " Dowiango kasuaren azterketak(...) erakutsi du zaharkitze egoeretan dauden
|
hizkuntzak
hitz egiten diren eskualdeetan bizi diren gazteek hizkuntzarekiko duten jarrerek eragin handia dutela hizkuntza horrek eskualde horretan izango duen etorkizunean".
|
|
|
Eta lortu litzake hori gizarte talde guztietan; orokortu euskararekiko jarrera on horiek eta hizkuntza aniztasunarekiko jarrera on horiek, eta praktikara eraman. Baita ikusi dugu atzerritar jatorriko familia batzuek beraien nortasuna aipatu arren, beraien
|
hizkuntzak
hitz egiteari uzten ari direla, eurena utzi eta gaztelaniaz ari dira... Hor hizkuntza galera bikoitza ari da gertatzen, eta uste dut eskolak eta gizarteak bultzadatxo bat eman geniokeela, eta gogoratu hizkuntza aniztasuna eta gure nortasuna lotuta doazela, eta jatorrizko hizkuntza bultzatzeak ez duela zertan ekarri beste hizkuntzetan gaizki moldatzea edo etorkizunera begirako baldintza okerragoak izatea.
|