|
2000
|
|
|
EAJk hori badaki, eta aurreko esperientzia ere hor dauka. Gehiago ere badaki EAJk, nazio eraikuntzaren bide honetan konpromiso batzuk
|
hartuz gero
, horrek berez ekarriko lukeela EAJk aipatzen duen ETAren borroka armatuaren berehalako geldiaraztea.
|
|
|
Orain duela urte batzuetako Harkaitzen poema bat, Berasaluzeren poema bat eta Urtzi Urrutikoetxearen poema bat
|
hartuz gero
, ikusten da estiloz zein antzekoak ziren. Hitzekin jolasteko gogo hori... oso antzekoak ziren hirurak.
|
|
|
Zein bere aldetik, ordea, azken aspaldion euskararen inguruan egin den ekarpenik aipagarriena osatzen dute bi liburutxook. Are gehiago biak batera
|
hartuz gero
.
|
|
|
Ondorioz, analepsiek gidatzen dute kontakizuna. Baina, lehen mailako narraziotzat urkatzeko unea eta ekintza bera
|
hartuz gero
, atzera egiteak kanpo analepsiak lirateke, lehen mailako narraziotik kanpoko denbora batean kokatzen baitira (lehen kapitulua bera kanpo analepsia genuke). Bestalde, prolepsiak ez ditu sarritan erabili:
|
|
|
Halaber, enuntziatu horrekzabaldutako bideak ahalik eta anitzen uzten saiatu beharra dago, suturaren tentazioaukatu beharra dago, nahiz eta tentazioan erortzeak lasaitu egiten gaituen eta gauzakerraztu, pentsamenduaren alorrean batez ere. Orobat, izatearen legeak bigarren hauhobesten du; lehen bideak, ordea, esfortzu gehigarri eta iraunkorra eskatzen du.Elementu objektibagarria
|
hartuz gero
, sinbolikoki puztuta agertzen da, eta osotasunmodura. Arana-Goiriren Foruak, esan dugu jada, ez dira foru probintzial zaharrenbatuketa, komunitate historikotik omen datorren eta eternitaterantz proiektatzen denespiritua baizik.
|
|
|
Eta bertze jesuitak, aita Bartolomek lagundurik, meza eman zuen, eta, haren predikuan, berriro izan ziren anaiarentzat alabantzak eta laudorioak, zeren, nola Jainkoak libratu baitzuen Jonas balearen baitarik, berdin eta orobat libratu baitzuen Mattin ere heriotzako artikulutik, eta hirugarren egunean piztu. Eta, hitz haiek aditurik, jelosiak jorik sentitu nintzen, zeren, Mattinek bila ibili gabe ediren baitzuen Jainkoaren garaziaren goren gradua, eta nik oraino ez, bila eta bila ibili arren... nahiz eta ustez harako bidean nengoen, apez izaiteko deliberamendua
|
hartuz gero
.
|
|
|
Neurri hauen helburuetariko bat gizabanakoari bizimodu onaren aukera ahalbidetzea da. Izan ere, jokabide hori
|
hartuz gero
, bere nortasuna eraikitzeko ezinbestekoa den kultura babesturik ikusten duen gizabanakoa sendotuagorik sentituko da bere autokonfiantza, autoerrespetu eta autoestimuari dagokienean. Ni-arekin harreman praktikoan sartzeko hiru modu hauek (Honneth, 1995) gainerako gizartekideengandik jasotako errekonozimenduarekin (edo errekonozimendu faltarekin) elkarloturik daude.
|
|
|
Gizakiak bere fantasiarekin gozatzen duela agerikotzat
|
hartuz gero
, orduan kontuan hartu behar da fantasia hau ez dela irudi margotua bezalakoa, ezta plastikozko eredua bezalakoa ere, baizik eta osagai heterogeneoz egindako konfigurazio konplexua: hitzak eta irudiak.
|
|
2001
|
|
|
Film bakoitza bere garaikoa den neurrian, garai bakoitza ulertzeko ezinbestekoa gertatzen zaigu. Une bakoitzean gizarte bakoitzak defendatzen dituen balioak, sortzen dituen modak, sustatzen dituen helburuak edota eredutzat hartzen dituen sexuen arteko harremanak ezagutu nahi baditugu, fikzioak aztertzea nahitaezkoa zaigu, baina horrek ez ditu film hauek dokumental bihurtzen, dokumentu baizik, irizpide kritiko batetik
|
hartuz gero
historiarentzako erabilgarriak direnak.
|
|
|
Iparraldean bozen gehiengo osoa lortzen duenak aulkien erdia bereganatzen du, hau da %50, eta gainontzeko aulkiak modu proportzionalean banatzen dira. Auzapeza lehen itzulian ez bada hautatua bigarrenean izaten da, hori bai, aginte makila
|
hartuz gero
sei urteko agintaldi egonkorra ziurtatuta dauka, alegia, irabazleak erabateko egonkortasuna atxikitzen du agintaldi osoan zehar.
|
|
|
Noizbait aurre egin behar zaie, eta horretarako badira tresna baliagarriak, profesional kualifikatuengandik
|
hartuz gero
.
|
|
|
Hainbat efektu sekundario eragiten du (latzena depresioa, botika luzaro
|
hartuz gero
ager daitekeena) eta zenbaitetan gorputzak ez du onartzen.
|
|
|
Interferon bidezko monoterapiaren bidez gaitza gutxitzea lortzen da kasuen %40 -50ean, baina beste botika batekin batera
|
hartuz gero
, ribavirinarekin (terapia konbinatuaren bidez), emaitza hobeak lortzen dira.
|
|
|
Badituthaien artean kuttun-kuttunak, eta bertze batzuk orain hainbertze grinatzen ez nautenak. Baita bat edo bat, denbora eta patxada pixka bat
|
hartuz gero
, goiti beheitiantzaldaturik berriz ere gogotik karrikaratuko nukeena. Nolanahi ere, denak jarridira beren kasa bizitzen.
|
|
|
Patata erre edo egosi batek dituen 80 kaloriak hirukoiztu egin daitezke, frijituta edo gisatuta
|
hartuz gero
.
|
|
|
Era berean, ohikoa da establezimendu horietan esne eta deribatu gutxi kontsumitzea, eta horiek funtsezkoak dira hezur-masa behar bezala garatzeko, kaltzio asko baitute. Establezimendu horietako oinarrizko elikagaia haragia izan ohi da, neurriz
|
hartuz gero
, elikagai bikaina baita; elikagai gehiegi jateak, berriz, elikadura-akatsa eragiten du, proteina, gantz saturatu eta kolesterol-kopuru handia duelako. Egia esan, dieta orekatua lortzeko, astean hiruzpalau errazio gehitu behar da arrainaren kontsumoa, haragiaren kaltetan.
|
|
|
Gainera, glukosa erabiliz energia ekarpena erregulatzen laguntzen du. Epe luzera, pentsa liteke kreatina
|
hartuz gero
entrenamenduak eragindako muskulu-masa handitu egingo litzatekeela, bai muskulu-proteinen sintesia estimulatuz, bai kalitate handiagoko entrenamenduak egiteko aukera emanez. Zientifikoki frogatu denez, dietan kreatina-kantitate osagarriak jarriz gero, muskulu-metaketak %15 eta %30 bitartean handitu daitezke, eta %10 eta %40 bitartean, hurrenez hurren.
|
|
|
Gozokiak erabat urtu arte miazkatuko dira, murtxikatu beharrean, hortzei ez itsasteko. Kafeak eta alkoholak xerostomia eragiten dute, bereziki gehiegi
|
hartuz gero
. Aldiz, te berdea alternatiba ona da.
|
|
|
haragia, gibela, arraina, arrautzak eta elikagai horien eratorriak. Landare-jatorriko elikagaietatik datorrena askoz ere okerrago xurgatzen da, baldin eta elikadura-konbinazio batzuk egiten ez baditugu haren aprobetxamendua hobetzeko.C bitaminarekin batera
|
hartuz gero
, landare-elikagaiek burdina gehiago xurgatzen dute. Adibidez:
|
|
|
Badakit, noski, nekez ikasiko dituela irakurleak" irakurletasunak" eskatzen dizkion zerak âletraduna baldin bada, euskaraz letradunentzat egiten direnak irakurtzeko behar dituenak, erdaraz  koak irakurtzen dituen eranâ, inork irakasten ez badizkio. Halaz guztiz ere, irakurlegai bakoitza errugabe agertzen baldin bada ere, banan-banan
|
hartuz gero
, ez da horrenbestez esan euskal irakurleok erabat errudun âeta errudun larri, gaineraâ ez garenik. Nolanahi ere, irakurgairen bat zailtzat jotzen dugunean, esan behar genuke ere norentzat den zail, gure ustean.
|
|
|
Horrelako pentsabideak
|
hartuz gero
, badirudi ez dugula beti, han bezain hemen, gizalan den kultura bere luze-labur betean hartu beharrik, haren bakarkako agerpen edo itxura berezi bat aztertzeko egokiera eskuetan dugunez gero. Are gehiago, esan beharrik ez, kultur forma berezi horiek gureak direnean, ez besterenak.
|
|
|
Aita Villasanterekin nuen auzia labur azalduko dut. Axular eta bere jarraitzaileak honek nahi zuen bezala eredutzat
|
hartuz gero
, ez nuen uste nik sintaxi aldetik erabat alda zitezkeenik. Zuzen nengoen ala ez, bestek esan beza.
|
|
|
Hemen ‘regressus in indefmitum’ dugu, amaigaberanzko atzerabidea, munduaren osotasuna ez baitzaigu aurretik ematen. Eta, beraz, ez dugu esango mundua mugatua denik, ezta mugagabea denik ere; aurrera egiteko erregela besterik ez dugu17 Hau da emaitza espazioa eta denbora begiespentzat
|
hartuz gero
; bestelakoa litzateke berbaitango gauza gisa hartuz gero. Mugagabeak diren bi gauzen arazoa izango genuke orduan.
|
|
|
Hemen ‘regressus in indefmitum’ dugu, amaigaberanzko atzerabidea, munduaren osotasuna ez baitzaigu aurretik ematen. Eta, beraz, ez dugu esango mundua mugatua denik, ezta mugagabea denik ere; aurrera egiteko erregela besterik ez dugu17 Hau da emaitza espazioa eta denbora begiespentzat hartuz gero; bestelakoa litzateke berbaitango gauza gisa
|
hartuz gero
. Mugagabeak diren bi gauzen arazoa izango genuke orduan.
|
|
2002
|
|
|
Ate nagusitik eskailera batzuk
|
hartuz gero
, goiko solairura hel gaitezke. Hantxe dago dolarearen zatirik ikusgarri eta pisutsuena, bederatzi metro eta erdiko luzera duen palanka horma, alegia.
|
|
|
Nik, lerro hauek idatzi ditudan honek, zehatz-mehatz aztertu dut Hego Euskal Herrian azken 25 urte hauetan lan istripuetan hildakoen zerrenda beltz egunerokoa eta urterokoa, eta ondo asko frogatu dut lan istripuak berak bezain erreala dela hamar urteko batez besteko hori. Azkeneko 25 urteak
|
hartuz gero
, berriz, are handiagoa da erdiko kopuru hori.
|
|
|
Esan bezala, erabilitakohipotesiaren arabera, goi-mailako Lanbide Heziketako ikasleen portzentajeak gora egingo du, eta unibertsitate-ikasketak aukeratzen dituzten gazteenportzentajeak behera. Guztira
|
hartuz gero
, tasa honek gora egingo du.
|
|
|
Nahiz eta. Euskal Herriko Unibertsitatea? gure herriaren etorkizunerako oso onuratsua izan (hau ez du inork ukatzen, gauzak alde praktikotik
|
hartuz gero
behintzat), hori Euskal Unibertsitatea ez dela opportune et importune esango dut nik, izen-trukehorretan arrisku handia ikusten bait dut». (Ibidem.
|
|
|
126). Azken hamarkadetako gogoetak
|
hartuz gero
, adibide gisa, joera berdina dute, hau da, modernizazioa eta modernizazio sozioindustriala parekatzeko joera. Modernitate ziurrak ohikoa duen irakurketa lineala egiten dute guztiek ere.
|
|
|
Baita, bizikidetzarako, erlijioa? ardatzerako eta legitimaziorako iturri darabilten herrialdeak eredu
|
hartuz gero
. Kasuan kasuko desberdintasunekin, integrazio sozialaren eta ordenaren berrekoizpenerako monopolioa aldagai bakar batek hartzen ditu Ekonomia, Zientzia eta Teknika, Politika edo Erlijioa.
|
|
|
Euren kulturari mesedegarri izango zaien komunikazio-sistema propioa gura izaten dute Estatuek eta Nazioek. Goiko zerrendako lehen kasua
|
hartuz gero
, esate baterako, hor agertuko lirateke estaturik gabeko nazioaren beraren kultura (gutxitua, seguru asko) eta estatuan nagusi den elitearen kulturaren jarioa (seguru asko, zapaltzailea lehenarekiko). Baina ez hori bakarrik, kultura transnazionalen kasu askotarikoa ere kontuan hartu beharko litzateke; esan gura baita, gutxienez, hedabide erraldoien jardun kultural transfronterizoa eta lurraldean arrotzak diren minoriek ekarritako kultura-jarduna ere hor daudela.
|
|
|
Ezustekorik ez izateko, farmazietan erosten dituzten sendabelarren bidez argaltzeko terapia bat hasi behar duten guztiei gomendatzen die aditu horrek, baita profesional baten kontrolpean hartzeko ere. Gaur goizean, INFITOK egindako “Farmaziagehiegizko pisua tratatzeko dietak eta sendabelarrak” liburuaren aurkezpenean, Navarrok nabarmendu zuen zientifikoki frogatu zela zenbait sendabelarrek eraginkortasun handia zutela zenbait gaixotasun eta gehiegizko pisua tratatzeko, behar bezala
|
hartuz gero
, espezialisten aholkupean. Sendabelarrek pisua kontrolatzen laguntzen dute, baina zenbait parametro hartu behar dira kontuan, eta, horretarako, komeni da botikariarengana jotzea, hark egokiena zein den esan diezaien, Granadako Unibertsitateko Farmakologiako irakasleak ere adierazi zuen.
|
|
|
Aberastutako produktuak mantenugai bat dutenak dira. Osagai hori egunero eta kantitate jakin batean
|
hartuz gero
, organismoarentzat onura batzuk lortzen dira. Zerrenda horretan hartzigarriak, mineralak, zerealak, zuntza eta azken urteotan omega -3 edo bifidus aktiboa bezain ezagun egin diren substantzien izenak ageri dira.
|
|
|
Kasuen eta kontrolen arteko arrisku-faktoreak zehatz-mehatz konparatu ondoren, Nafarroako Unibertsitateko medikuek ondorioztatu zuten bihotzekoak izateko arrisku erlatiboa %74 arte murriztu daitekeela pazienteak oliba-olio gehien kontsumitzen duten mailetan badaude. Era berean, ondorioztatu zuten ezen, energia berdin
|
hartuz gero
, kaloriaren jatorria funtsezkoa dela arazo kardiobaskularra izateko. “Pazienteak kontsumitzen dituen kalorien proportzio handiagoa oliba-oliotik badator beste elikagai batzuen ordez, miokardio-infartua izateko arriskua are gehiago murrizten da”, dio Martínezek.
|
|
|
“ez du esne-koiperik” edo “landare-koipea du”. Kolesterol-edukia oso handia ez den arren, koipe horiek saturatuak dira nagusiki, eta, beraz, neurrian hartzekoak dira; izan ere, gehiegi
|
hartuz gero
, odoleko kolesterol-maila handitu egiten da, eta, beraz, gaixotasun baskularrak izateko arrisku handiagoa dago. Oinarrian ura duten izozkiek, berriz, ez dute ez koiperik ez kolesterolik.Proteinak:
|
|
|
Hormona hori ez da arriskutsua osasunerako, baina dosi handitan
|
hartuz gero
, esterilitatea eragin dezake.
|
|
|
Neurriz
|
hartuz gero
, gaixotasun koronarioen arriskua murrizten da
|
|
|
Noizbehinkakoa, toleratzen bada.Gordinik eta gatzik gabe aukeratu. Azukreak eta deribatuak* Neurrian
|
hartuz gero
, kaloria hutsak ematen dituzte. Dietaren kalorien eta intolerantzia hidrokarbonatua edo diabetea dagoen.
|
|
|
Elikagaiek eragindako toxiinfekzioez gain, digestioa egitea da hondartzan jateko arrisku handiena. Ondoeza gerta daiteke bainatzean, jan eta bizpahiru ordu igaro gabe edo oso edari hotzak azkar
|
hartuz gero
.
|
|
|
Azterketa baten arabera, aspirinak goizegi erditzea prebenitzen lagun dezake gauez
|
hartuz gero
.
|
|
|
Vigoko Unibertsitateko Ramón Hermida eta Diana Ayala doktore espainiarrek egindako azterketa, Floridako (AEB) Orlando hirian egindako Hipertentsioari buruzko Urteko Ikerketa Konferentzian aurkeztua. ) adierazi duenez, aspirina-dosi txikiak
|
hartuz gero
, ez da garaiz aurreko erditzea lortzen odol-presio handia jasateko arriskua duten emakume haurdunentzat. Hala ere, sendagile horiek haurdunaldiko 16 astea baino lehen terapia hasten denean eta aspirina gauez bakarrik hartzen denean sortzen da ondorio hori.
|
|
|
Horregatik, lauzpabost ordutan, listuari esker, galdutako mineralak berreskuratzen dituzte hortzek. Ordu artean azukrea
|
hartuz gero
, ez dugu denborarik ematen indarberritze horretarako”. Metatze-prozesu bat denez, inkestan kontuan hartu dira jada tratatutako txantxarrak eta oraingoak; beraz, 12 urteko haurren artean bilakaera oso positiboa izan da 1993tik:
|
|
|
Gero, behera egiten hasten da, bai emakumeetan, bai gizonetan. Azterlan ugarik frogatzen dutenez, lehen 30 urteetan kaltzioa
|
hartuz gero
eta jarduera fisikoa eginez gero, pertsonek hezur-masa dentsitate handiagoa izan dezakete adin horretan. Zein ariketa-mota da egokiena?
|
|
|
Baina zilo hartako aire hezeak bihotzeko sugarra itzaltzen zion. Itotzeke zegoen arnasa ez hartu nahirik;
|
hartuz gero
itoko baitzen. Era guztiz, pareta estu haien artean ez zen aire garbirik kabitzen; erdoildutako barren artetik iragaitean beroa, kiratsduna bilakatzen zen airea; betikoa.
|
|
|
Ohiko ibilbidetik jarraituz gero, hiruzpalau kale harantzago, Manuelen etxe aurretik pasatu beharko zuten, eta horri-Manuelekin zerikusi zuzena zuen aldetik-burugabekeria hutsa zeritzon. Garibai kaletik
|
hartuz gero
, berriz, atzean zetorren lagunen batek edo bestek norabide aldaketa haren premia ez ulertzeak, eta agian ez onartzeak, kezkatzen zuen. Guztiarekin ere, bide gurutzera ailegatzerakoan, ostera Traukori pausoa aurreratu, eta ahal izan zuen emekien esan zion:
|
|
|
Euskal Gobernuari baitagokio hizkuntzaren normalizazioaren alde hartu behar diren erabakiak hartzea eta, behin
|
hartuz gero
, erabaki horien indartzeko erabili behar diren baliabideak mahai gainean paratzea. Eusko Jaurlaritzari [12] dagokio hizkuntzaren normalizazioa, ez Euskaltzaindiari batzuek uste duten bezala.
|
|
|
Koldo Izagirrek, adibidez, dio Donostiari buruz literatura hobea egin dela euskaraz, gaztelaniaz edo frantsesez baino: " Gezurra ematen du, baina gaztelaniazko testuak Â
|
hartuz gero
, orduan bai aterako litzatekeela antologia probintzianoa. Eta frantsesezko testuak hartuz gero, antologia folklorikoa.
|
|
|
" Gezurra ematen du, baina gaztelaniazko testuak  hartuz gero, orduan bai aterako litzatekeela antologia probintzianoa. Eta frantsesezko testuak
|
hartuz gero
, antologia folklorikoa. Euskaraz, berriz, testu unibertsalak idatzi izan dira".
|
|
|
Hitzez hitz
|
hartuz gero
, esaldi horiek, noski, Mariarenbirjintasuna, katoliko eta ortodoxoentzat dogma dena, erabat ukatzen dute, eta horregatik testuoi bi ulerkera eman nahi izan zaizkie. Ortodoxoen ustez, Josef, Mariarensenarra, alarguna zen eta Biblian aipatzen diren seme-alaba horiek, Mariarenak barik, lehenagoko emaztearenak genituzke.
|
|
|
Ekimen legegilea rekin gertatu denak eta joan den abenduan AlderdiPopularrak onartu zuen LOU lege berriak erakusten bide dute oztopo politiko eta juridikoak oraindik ere handiakdi rela. Hala ere, euskal gizarteak oro har, eta euskalgintzak bereziki, behin baino gehiagotan erakutsi du oztopo guztiak gainditzeko edo saihesteko gauza dela, aurrera egiteko erabaki irmoa
|
hartuz gero
. Frankismoaren garaietatik euskalgintzak jakin du legalitateak uzten zituen zirrikitu eta hutsune guztiez baliatzen bizirik iraun eta aurrera egiteko.
|
|
2003
|
|
|
Kurba denek era perfektuan hartzeko, pasoko abiadura bat dute. Eta pasoko abiadura baino azkarrago
|
hartuz gero
kurba, mantsoago goaz. Pistaren egoeragatik eta autoaren ezaugarriengatik pasoko abiadura orduko 100 kilometrokoa bada, kurba horretan 110ean sartuta ere, gaizki egiten ari gara.
|
|
|
Nolanahi ere, ogiak energiaz hornitzen gaituen arren, bera kontsumitzea ez da pisua handitzearen errudun, kasu bakoitzean aholkaturiko tamainan
|
hartuz gero
.
|
|
|
Neurri horiek
|
hartuz gero
, erregimen global berria eraikitzeko, instituzio politikoek dute eginkizuna. Nazioarteko Itsas Erakundearen barruan edo kanpoan horiguztia ez baldin bada aldatzen, are gutxiago tokian eta globalki eta ekin tokian etaglobalki, horixe baita benetako aldaketak lortzeko bide bakarra.
|
|
|
Datu batzuk argitu dezakete talde horren izaera, 1980 urteko ikastaroetako sailburuak
|
hartuz gero
, bost lagun baino ez dira agertzen zerrenda horretan, Baleren Bakaikoa, Jose Ramon Etxebarria, Koldo Gorostiaga, Joseba Agirreazkuenaga eta, nahiz eta ardura zuzenik ez eduki, Luis Mari Bandres. Orduko zuzendaritzako sei kideetatik (Orbe, Bakaikoa, Kortabarria, Iturrioz, Falcon eta Aldamiz-Etxebarria) bakarra egon zen Aralarren, Bakaikoa.
|
|
|
Neurrizko garagardoa
|
hartuz gero
, organismoak kanpoko eragileen aurrean erreakzionatzeko duen gaitasuna hobetu egin daiteke, eta leukozitoen eta linfozitoen hazkundean eragin dezake, bereziki emakumeengan. Hala adierazten du “Garagardoaren kontsumo neurritsua.
|
|
|
Zentro horietan erabiltzen diren aparatuek izpi ultramoreak (UV) igortzen dituzte; izpi horiek igortzen ditu Eguzkiak, eta hartzen dugunean, beltzarandu egiten gaituzte. Eguzkia gehiegi
|
hartuz gero
, eta adierazitako babes-kremak erabili gabe, hainbat gaixotasun eragin ditzake, eta makina horien erradiazioak gomendatutakoa baino denbora luzeagoan jasotzeak ere eragin ditzake, neurri egokiak hartu gabe. Alde horretatik, eta erabiltzailea batzuetan arrisku horien jakitun ez denez, 2003ko urtarrilaren 10ean, beltzarantzeko zentroen alderdi batzuk arautzen dituen lege-dekretu bat jarri zen indarrean.
|
|
|
Arcusa doktorearen arabera, “gaixotasun metastasikoa tratatzeko nahiz kirurgia osatzeko eraginkortasun handiko botika da”. Hala ere, antrazklina-dosi handiak
|
hartuz gero
, bihotz-toxikotasuna sortzen da, eta paziente batzuek bihotz-gutxiegitasun itzulezinak gara ditzakete. Angels Arcusak adierazi zuen horrek, batzuetan, “ondo erantzuten ari diren gaixoei tratamendua kentzera” behartzen duela, eta, beste batzuetan, “bizi-itxaropen luzea duten gaixo gazteen bizi-kalitatea larriki konprometitzen du”.
|
|
|
energia-iturri izateaz gain, gorputzeko tenperatura erregulatzen laguntzen du, bihotza eta giltzurrunak bezalako bizi-organoak bildu eta babesten ditu, eta bitamina lipoolubleak garraiatzeko bidea da. Hala ere, gehiegikeria guztiak kaltegarriak dira, eta, beraz, koipe gehiegi
|
hartuz gero
, gorputzak behar ez duena gordetzen du gantz-ehunean, eta horrek pisua handitzea dakar, eta, askotan, odoleko kolesterol-eta triglizerido-maila handitzea (koipe saturatu gehiegi eta, oro har, koipea). Koipe-ordezkoen sorreraren justifikazioa Koipe gehiegi jateak osasunean izan ditzakeen ondorio negatiboen inguruko kezkaren ondorioz, hainbat ikerketa egin dira jan daitezkeen koipeen antzeko propietate sentsorialak mantendu, desagerrarazi edo osasunean ondorio negatiboak murrizten dituzten produktuen garapenari buruz.Koipeen ordezko gisa erabiltzen diren substantziak bi talde handitan sailka daitezke:
|
|
|
Gidatzeko ohitura batzuk
|
hartuz gero
, erregaiaren fakturan% 15 aurrez dezakegu, baita mantentze-kostuetan ere.
|
|
|
Britainiar astrobiologo-talde batek —estralurtarren bizitzan adituak— The Lancet aldizkari mediko entzutetsuari bidalitako gutun batean dio Arnas Sindrome Akutu Larria (SRAS) eragiten duen birusa estratosferatik datorrela. Chandra Wickramasinghe, Cardiffeko Unibertsitatekoa, eta bere kideek aspaldi frogatu dute ezen, Lurraren azaletik 41 kilometrora aire estratosferikoaren laginak
|
hartuz gero
, mikroorganismoen kantitate handiak lortzen direla: bakterioak eta, ustez, birusak.
|
|
|
Tratamendua Kontsultatutako mediku guztiek uste dute osteoporosia prebenitzea dela tratamendurik onena. Kaltzioa egoki
|
hartuz gero
eta nerabezaroan eta gaztaroan ariketa fisikoa eginez gero, hezur-masaren gailurra handitu egin daiteke, eta, ondorioz, hezurra gutxiago galduko da, eta, beraz, hurrengo urteetan hausturak izateko arriskua txikiagoa izango da. Helduaroan, kaltzioa eta bitaminak egoki kontsumitzea funtsezkoa da hezurren osasunerako.
|
|
|
* Kalorikoa da; beraz, neurriz kontsumitu behar da, beste azukre sinple batzuekin gertatzen den bezala, bereziki gehiegizko pisua edo obesitatea dagoenean. * Egunean 20 g azukre baino gehiago
|
hartuz gero
, odoleko triglizeridoen maila igotzeko joera du; beraz, hipertriglizeridemia izanez gero, ez da komeni horrelakorik erabiltzea. Pertsona batzuek fruktosarekiko oinordetza-intolerantzia dute, fruktosemia deritzona.
|
|
|
Albo-ondorioak Guarana erabiltzeak insomnioa eta urduritasuna eragin ditzake, norberaren sentsibilitatearen arabera. Gainera, luze
|
hartuz gero
, adikzioa eragin dezake kasu batzuetan. Aurkezteko moduak:
|
|
|
Gainera, egindako ikerketen arabera, muskulaturaren garapenean karbohidratoak proteinak bezain garrantzitsuak dira, odolean intsulina handitzea eragiten baitute, organismoaren hormona anabolizatzaile nagusia. Beraz, muskulu-tamaina handitzeko, interesgarria da pertsona horientzat elikagai hidrokarbonatuak (ogia, pasta, patatak, arroza, lekaleak, frutak eta barazkiak) beste proteiko batzuekin konbinatzea (haragia, arraina, arrautzak, esnea eta deribatuak). Ariketa egin aurretik edo ariketa egin bitartean konbinatuak
|
hartuz gero
, muskulua eratzen laguntzen dute, eta entrenamenduaren ondoren irentsiz gero, glukogenoa berreskuratzen laguntzen da, eta proteinak galtzea eragozten da. Era berean, hidratazioa funtsezkoa da errendimendua ezin hobea izan dadin; beraz, kirola egin aurretik, bitartean eta ondoren behar adina likido hartzea gomendatzen da.Egarria dagoenean bakarrik edatea akatsa da, ordurako organismoa deshidratatzen hasi baita.
|
|
|
-Bueno, gaur ez irten kanpora, etxe barruan hobeto zaude. Behin pastillak
|
hartuz gero
bizimodu normala eitia edukiko dezu.
|
|
2004
|
|
|
Izan ere, jaki mota hauen produkzioa ikerketa bera baino askoz ere azkarrago doa eta inkognita asko daude oraindik argitzeke. Oraindik zehaztu gabe dago, esate baterako, produktu hauek duten elikagai funtzional erantsi hori gorputzak ongi xukatzen ote duen, produktu honek efektu positiboa izan dezan zein kantitate hartu behar den, sobera
|
hartuz gero
bestelako ondorioak ote dituen edota toxikoa izan ote daitekeen...
|
|
|
Haurren kasuan, zukua litxarrerien, snacken eta opil industrialen alternatiba polita da baina, janarietan uraren ordez
|
hartuz gero
, gosea suntsitzen dute eta, areago, zuku asko hartzen badute, kaloria ugari horiek umearen pisu handiegiaren eragile gerta daitezke.
|
|
|
Magnesio gehigarriez gain, kirolariek mineral horrekin aberastutako edariak kontsumitzen dituzte. Kantitate handiak
|
hartuz gero
, albo-ondorioak izaten ditu, eta, beraz, magnesiotan aberatsak diren edarien ondorioz, atleta askok urdail-hesteetako arazoak, beherakoa eta sabelaldeko kalanbreak izaten dituzte; izan ere, magnesioaren heren bat bakarrik xurgatzen du organismoak, eta bi heren gorozkiekin iraizten dira. Magnesioz aberatsa den dieta Magnesioak konplexuak eratzen ditu klorofilarekin, zenbait barazkiri kolore berdea ematen dien landare-pigmentuarekin; beraz, landare berdeak (espinakak, zerba, txikoria, letxuga, eskarola…) iturri ona dira.
|
|
|
Sintoma ohikoenak erreuma-erako mina eta ahultasun orokorra dira, eta horiek, askotan, osteoporosiaren sintomekin nahasten dira.Dieta desegokiak dituzten eta etxetik ateratzen ez diren adinekoek edo gorputz osoa arroparekin estaltzen dutenek, erlijio batzuetako emakumeek bezala, aukera gehiago dute gaixotasun hori izateko, D bitamina-gehigarriekin tratatu ondoren desagertu ohi baita. Toxikotasun posiblea D bitamina organismoan gordetzen denez, gehiegi
|
hartuz gero
, denborarekin, haren toxikotasunak eragindako arazoak sor ditzake. D hipervitaminosiaren ezaugarri nagusiak hezurretan eta ehun bigunetan (giltzurrunean eta biriketan, esaterako) gehiegizko kaltzifikazioa, giltzurrun-kalkuluak eratzea eta buruko minak, goragaleak eta gorakoak ere ohikoak dira.
|
|
|
Propietateak eta argibideak: Inulinak aperitibo pixka bat ematen dio, eta hori onuragarria izan daiteke gosea galduz gero edo anorexia
|
hartuz gero
bazkaldu aurretik. Substantzia mikatzek behazun-xixkuaren ekoizpena handitzeko eta behazun-xixkutik kanporatzen laguntzeko ahalmena dute (kolero-efektua eta kolagogoa).
|
|
|
Lehiaketa-fasean, asteburuan jokatuko den partida prestatzen ari dira. Beraz, osagarriak
|
hartuz gero
, organismoa babestu eta estimulatu egingo da. C eta E bitaminak izango ditu, nahiz eta batzuetan Ginseng-en gehigarri bat gehitzea onartzen den.
|
|
|
Bide batez esanda, azterketa bakar batek ere ez du aurkakoa egiaztatu. Ume zoriontsuak Txokolatearen eragin potentzial-positiboak baliorik gabe gera daitezke gehiegi
|
hartuz gero
. Orain arte argitaratu den azken azterlana Early Human Development aldizkarian argitaratu da eta Helsinkiko (Finalandia) Unibertsitateko Katri Raikkonen da egilea.
|
|
|
[de compensación], ondoren intsulinarekiko erresistentzia, obesitatea eta gaixotasun kardiobaskularra agertzearekin lotuta dago». Autoreek aldeztutako hipotesiaren arabera, «hazkuntza sustatzeko mantenugai asko
|
hartuz gero
, osasun kardiobaskularra kontrako moduan programa liteke». Dieta hobeak, pobre samarrak Haurtxoen hazkuntza azkartzeko mantenugai asko hartuz gero, osasun kardiobaskularra negatiboki programa liteke Intsulinarekiko erresistentziari buruzko ikerketan (The Lancet, 2001), taldeak bi nerabe-talderen bilakaera konparatzen zuen.
|
|
|
Autoreek aldeztutako hipotesiaren arabera, «hazkuntza sustatzeko mantenugai asko hartuz gero, osasun kardiobaskularra kontrako moduan programa liteke». Dieta hobeak, pobre samarrak Haurtxoen hazkuntza azkartzeko mantenugai asko
|
hartuz gero
, osasun kardiobaskularra negatiboki programa liteke Intsulinarekiko erresistentziari buruzko ikerketan (The Lancet, 2001), taldeak bi nerabe-talderen bilakaera konparatzen zuen. Nerabe horiek behar baino lehenago jaio ziren, eta «indarberritze» fasean batzuk formula estandarrarekin eta besteak aberastutako formularekin elikatu ziren.
|
|
|
amaren esnea emailetik hartu zuten nerabeek %14 kolesterol gutxiago dute, goiztiarrentzako formula hartu zutenek baino. Era berean, eta umeek hartzen duten amaren esne kopurua zehatz-mehatz neurtu ahal izan dutenez, giza esne gehiago
|
hartuz gero
, kolesterola eta CRP gutxiago izatea lortu dute. Hala ere, lanak zenbait muga ditu, autoreek onartzen dute, hala nola, ikasten hasi ziren haur guztiei jarraitu ezin izana eta ondorengo elikadura neurtu ezin izatea.
|
|
|
Karraskariekin lan egitea Hasierako kezka, akrilamidak ondorengoengan eragina izan zezakeela frogatzen zuten azterketek eragin zuten. ...a nola AEBetako Bushy Run Ikerketa Zentroan garatutakoak (2000 urtean argitaratu zen Reproductive Toxicology aldizkarian), frogatzen zuten arratoietako ondorengoei eragiten zietela (kume gutxiago eta txikiagoak jaiotzen ziren) arrek egunean 13 miligramo akrilamida dosi bat hartzen bazuten pisuaren kilo bakoitzeko; Hau da, efektu negatiboak (5 miligramo) ikusgarri egiteko behar den dosirik txikiena
|
hartuz gero
ere, ohiko dosia (0,85 mikrogramo) halako bost mila ingurukoa izango litzateke. Horregatik, nahiz eta datu horiek «gizakien arriskua ebaluatzeko garrantzitsuak» diren, adituek diote arriskua oso txikia dela.
|
|
|
Elikagai horiek bitaminen, gatz mineralen, zuntzaren eta elementu antioxidatzaileen iturri nagusia dira.Aipatutako mantenugai askoren urritasunak zuzeneko lotura du helduaroan eragin handiena duten gaixotasun kroniko batzuk agertu eta garatzearekin: aterosklerosia, dibertikulitisa, kolon suminkorra, osteoporosia, anemiak, minbizia, etab. Urrutirago joan gabe, organismoak sintetizatu ezin dituen substantziak dira bitaminak, eta, kantitate txikian beharrezkoak izan arren, behar ez bezala
|
hartuz gero
, aldaketa funtzionalak, organikoak eta klinikoak sor daitezke pixkanaka. Orain dela urte batzuk arte, bitaminei zeregin elikagarria ematen zitzaien, besteak beste, prozesu metabolikoen elementu erregulatzaile gisa.
|
|
|
Jakinarazpena pertsona bat hil eta beste bat egoera larrian egon ondoren egin zen, bi osasun zentrotan gaindosia oker jaso baitzuen. Metotrexatoa, ordea, botika segurua da, dosi egokian
|
hartuz gero
. Espainiako Erreumatologia Elkarteko (SER) lehendakari Jesús Tornerok tratamendu hori hartzen ari diren pazienteak lasaitu nahi izan zituen atzo.
|
|
|
Florentziako eztabaida interesgarrienak Kuaternarioaren definizio zehatzari buruzkoak izan ziren. Kuaternarioa 1960ko hamarkadako arotzat
|
hartuz gero
, 70 eta 80ko hamarkadetan sartu zen, kategoria zehatzik gabe, Tertziarioaren amaieran; beraz, orain dela 1,8 milioi urte hasi zen, edo duela 2,6 milioi urte. Aldi berean, eztabaida Kuaternarioa Zenozoikoaren periodo-kategoriara igotzean edo Neogenoaren azpialdi gisa formalizatzean datza.
|
|
|
Baina okerrena da ez dakizula lagunak aukeratzen. Edozein
|
hartuz gero
, holakoak gertatzen dira: egun batetik bestera abandonatu egiten zaituztela.
|
|
|
Izan ere, harentzat perpaus-zeinua perpausaren euskarri sentikor eta hautemankorra da, hots, euskarri materiala (foniko edo izkribuzkoa: linguistikak perpausaren ‘adierazlea’ leritzokeena perpaus zeinu bat bailitzan
|
hartuz gero
). Perpausa, berriz, perpaus-zeinuak adierazten duen zentzua da.
|
|
2005
|
|
|
Nolanahi ere, gordinik
|
hartuz gero
hobeki digeritzen da eta bere nutrizio-propietateak hobeki mantentzen ditu gurinak.
|
|
|
Kloro larregi
|
hartuz gero
, goraka egitearekin eta potasio gehiegi kontsumitzeak, berriz, muskulu ahuleriarekin, bihotz alterazioak nozitzeko arrisku eta guzti.
|
|
|
Horrela, kopuru txikitan
|
hartuz gero
, ez da inondik ere gizentzearen erruduna.
|
|
|
Behin betirako sendatzerik ez badu ere, neurri egokiak
|
hartuz gero
kontrolatu egin daiteke.
|
|
|
Hurrean ere, nolabaiteko arauketa ezarri behar zen, alegia, Erregistroaren erakundeari zor zaion begirunea bazter utzi gabe, hirigintza-aprobetxamenduaren kontzeptuari egokitzeko moduko arauketa; kontzeptu hori hiri-jabetzaren barneko kontzeptua izan arren, trafiko juridikoan sar daiteke (betiere, aldez aurretik ezarritako helburuarekin), edo, are gehiago, Erregistroko finkatzat har daiteke zenbait kasutan. Ildo horretatik, eskuratzeko moduko hirigintza-aprobetxamenduaren gaineko eskubidea jasotzen denean, aprobetxamendu hori zein finkaren gainekoa izan, eta finka horretan eginiko bazterreko oharraren bidez agerraraz daiteke eskubide hori; finka desberdinen arteko eskualdaketa zein banaketa inskripzio-idazkunean agerraraziko da; eta aprobetxamendua Erregistroko finka berezitzat
|
hartuz gero
, beste folio bat irekiko da.
|
|
|
Oinarri gisa hiztuna
|
hartuz gero
hasteko bederen konbergentziaren honakoereduabaliatzenahal dugu: hiztunak gizarte-integrazioaren beharra sentitzendubestenorbaitenaitzineandagoelarik (Giles 1977: 28). Egokitzapenarenteoriak, hiztunak beren hizketa-estiloakelkarri doitzeko edotaberdintzekomotibaturikegondaitezkeeladio; norberarenedotaldearen baloreak, jarreraetaasmoak, funtsezkoeragiledirahonetan.
|
|
|
Ardoa, neurriz
|
hartuz gero
, kirolaren etsai ez dela azpimarratu zuen.
|
|
|
Faila transformatzaile kontinentalak desplazamendu handiko, ehunka km-tik gorako, norabide-failak izaten dira. Norabide-failek duten sakonera eztabaidagai arrunta da geologoen artean, baina plaken arteko mugatzat
|
hartuz gero
, faila transformatzaileek nahitaez litosfera osoa zeharkatu behar dute. Kaliforniako San Andres failarekin lotutako lurrikara sakonenak, gutxi gorabehera, 12 -15 km-koak dira eta lurrikaren hedapena zein izaera faila bertikal baten mugimendu horizontalarekin bat dator.
|
|
|
Egunean behin edo bitan
|
hartuz gero
, 3 eta 4 urteko haurren gehiegizko pisua izateko arriskua bikoiztu egiten da.
|
|
|
Erakunde gehienek ura zentzuz erabiltzea sustatu dute betidanik, baina inoiz baino gehiago da hain baliabide urri eta baliotsua ez xahutzeko beharraz hitz egiten denean. Horregatik, AL-ANDALUSk zenbait ohitura proposatzen ditu, eguneroko bizitzan
|
hartuz gero
ura aurrezten lagun dezaketenak: Sukaldean:
|
|
|
digestio astunak eta gasak. Hala ere, anetola da dosi handitan
|
hartuz gero
, ondorio toxikoak izan ditzake sisteman urduri jartzen da, delirioak eta konbultsioak sortuz. Detekzioaren ondorioz Administrazioari lotutako zenbait intoxikazio larri infusioarena, batez ere anisak izutzen dituen haurtxoetan badirudi bularreko haurraren kolikoen sintomak arintzen zituela, zergatik erabaki zuen Osasun eta Kontsumo Ministerioak 2001eko urrian merkatuko anis izartua kentzea.
|
|
|
Hala ere Sagarra iluntzen denean jaki lehorgarri bihurtzen da. paradoxikoki, gordinik
|
hartuz gero
, efektu laxatzaile erabilgarri leuna du. idorreriari aurre egiteko eta hura tratatzeko.
|
|
|
Orain, Elikagaien Segurtasunerako Espainiako Agentziak (AESA) etxean kontsumitzeko manipulazio-jarraibide sinple batzuk eskaini ditu, anisakirik ez izateko. Izan ere, anisakis parasitoa, beren esanetan, arrain gordina, marinatua edo gutxi prestatua
|
hartuz gero
soilik da arriskutsua. Egia esan, arrisku erlatiboa da, baina Espainiako kontsumitzaileak gutxi ezagutzen du, eta gero eta interes handiagoa du gastronomia berriak aurkitzeko, baita arrain gordina bere sukaldaritzaren oinarri gisa erabil dezaketenak aurkitzeko ere.
|
|
|
Kolore-ukitu bat ematen dute, eta testuren zaporea eta kontrastea ematen dute oso atsegina eta plateraren balio energetikoa ia handitzen ez duena; ur eta zuntz kopuruari esker, sentsazioa ematen dute asetasunarena. Gainera, barazkiak kuzinatzen badira, salda gorde daiteke egostea, barazki-saldak edo haragi-edo arrain-saldak koipegabetuta daudelako janari bakoitzaren aurretik
|
hartuz gero
, helburu bikoitza dute: hidratatu eta ase, urdaila urez betetzen dutelako.
|
|
|
Horrekin “kopuru egokia ez emateko arriskua dago” gehitu zuen. Antirretrobiralaren gaindosia toxikoa izan daiteke adingabe batentzat; behar baino dosi txikiagoa
|
hartuz gero
, ordea, birusak botikarekiko erresistentzia garatu dezake. Erizainak esan zuen mundu garatuan jaioberri bat seropositiboa ote den jakiteko erabiltzen den testa “garestiegia da”.
|
|
|
Nola saihestu eragozpenak? Kirolarien kasuan, interesgarria da kontuan hartzea komeni den ala ez elikagai hidrokarbonatu ugari
|
hartuz gero
, gogaikarriak baitira gastrointestinalek kalte egin diezaiokete errendimenduari. Hala ere, badaude gas gutxiago metatzeko moduak hestea, praktikan jartzeak merezi duena.
|
|
|
herrialdeak sailkatzen ere ditu GGIaren eta pertsonako BPGaren arabera. Urtero-urtero ikusten dugu herrialde askoren sailkapena, GGIaren araberakoa, pertsonako BPGa
|
hartuz gero
dagokien sailkapenaz zeharo bestelakoa dela. Halaz, herrialdeek antzeko sarrerak eduki ditzakete, lorpen desberdinak ordea giza garapenari dagokionez, edo GGI berdintsuak oso sarrera desberdinez.
|
|
2006
|
|
|
Eta jakina, gastatzeko bildu egin behar da eta inori ez zaio gustatzen zergak igotzerik. Edo, bestela, maileguak eskatu, zorrak egin, baina zor handiegiak
|
hartuz gero
biharko ogia jaten ari zara eta hori ere ez da zilegi. Beraz ezinbestekoa da sarrera-zergak-eta gastuen arteko oreka bat markatzea.
|
|
|
Encisoko azken zubia zeharkatu eta ezker
|
hartuz gero
pista batek jartzen zaitu lehen herri husturako bidean. Hiru bat kilometro daude gaineraino, eta han lehenengo dinosauro oinatzak:
|