|
2007
|
|
|
1902ko kongresu gatazkatsu
|
hartan
ez zuten euskal ortogra, az jardun. Federazio literarioa sortu bai zuten, ostera, Eskualzaleen Biltzarra deituko zutena.
|
|
2008
|
|
|
366 Datu guztiak Granja Pascual-ek jaso ditu (1994a) salbu zuzendu dizkiodan pare bat. Zero ikasleko ikasturteek (1890/ 91, etab.) ez dute esan nahi une
|
hartan
ez zegoela ikaslerik, baizik ez dela orduko daturik gorde.
|
|
|
Azkueren garaian, ordea, normalagoa zen erakundearen izena, osorik edo laburtuta, baina ez siglekin, aipatzea. Izan ere, siglek sasoi
|
hartan
ez zuten marka korporatibo izaera, ez behintzat egun duten bezain modu finkoan. Hori apur bat Espainiako II. Errepublika garaitik aurrera hasi zen gertatzen, ez asko lehenago.
|
|
|
Gregorio Muxikak zioenez, orduan ere, «á pesar de todo, la gente ocupaba diariamente la totalidad de los asientos y se estrujaban en todos los huecos disponibles y rebasaba por las puertas abiertas»218 Beraz publikoari zegokionean guztiz arrakastatsua izan zen hizkuntza sailaren egitaraua. ...Miguel Urreta, Juan Bautista Larreta, Patricio Orkaiztegi, Isaac LopezMendizabal, Federico Belaustegigoitia, Alfredo Laffite, Cosme Elgezabal, Domingo Epaltza, Jose Ariztimuño. Aitzol?, Nemesio Etxaniz, Manuel Lekuona, Jose Markiegi, eta beste hainbat nabarmen daitezke219 Hau da, EuskalEsnale inguruko pertsonalitate ugari (independenteak batzuk, jeltzale edo tradizionalistak besteak), elkarte
|
hartan
ez zebiltzan zenbait politikari (Epaltza Bilboko behinolako Euskalerria Elkartekoa izandakoa, Laffite gipuzkoar maurista, Elgezabal Bizkaiko Aldundiko jeltzalea...) eta bukatzeko euskalgintzan hasi berriak ziren edo oraindik hastear zeuden belaunaldiko gazte eliztarrak(. Aitzol?, Manuel Lekuona, Nemesio Etxaniz...).
|
|
2010
|
|
|
bi sareen existentzia defendatzen zuen, nahiz eta bere azken helburua sare bakarra osatzea zela azpimarratu eta, hortaz, EIKErekin osatuko litzatekeen ikastolen sarea behin behinekoa zela nabarmendu. Jaurlaritzarentzat, finean, une
|
hartan
ez zegoen aukerarik sare bakarra osatzeko. Eta, gaur egun ere, horrela pentsatzen du Inaxio Oliverik.
|
|
|
Ikastolen mugimenduarentzat, berriz, orduko
|
hartan
ez zeuden lege baldintzak bi oinetan eraikitako sare bakarra bermatzeko. Eta hori baino garrantzitsuagoa zen ikastola kolektiboaren ustez, eskola transferituen eta ikastolen arteko batasun prozesu baten fruitu izan behar zen Euskal Eskola Publikoa, ez batak bestea anexionatzearen ondorioa:
|
|
2012
|
|
|
Berri Onaren lehen hotsak entzuten ditugu berriz doi doi hemen, Erko gazte bizkorrak Erromatik ekarriak, gaitzik gabeko jentilaldi liluragarrian bizi baitziren artean euskaldunak. Eta Berria entzun orduko nekerik gabe makurtzen da lege berrira Izartxo, jentil baratze hartako lore zoragarria(...) Lurralde atsegin
|
hartan
ez zen ia sugerik. Tartalo eta Basajaun itzalak ere umeen parregarritarako hobeak ziren beldurgarritarako baino. (LIB II:
|
|
|
Garai hartako irakurle kopuruari edo aldizkariaren zabalkundeari dagozkion datuak oso urriak dira, eta ahalik eta lasterren aztertu beharrekoak. Garbi dago, ordea, euskal aldizkariek garai
|
hartan
ez zutela zabalkunde izugarririk eta harpidedunen premia izugarria zela:
|
|
|
– Lurralde atsegin
|
hartan
ez zen ia sugerik. Tartalo eta Basajaun itzalak ere umeen parregarritarako hobeak ziren beldurgarritarako baino.
|
|
2013
|
|
|
Nahiz eta Euskal Herria bihotzean presente egon, nahiz eta hango lekuak eta gertakariak deskribatzerakoan, Euskal Herriko erreferentzia kulturalak erabili edo Euskal Herriko lekuekiko konparaketak egin, nahiz eta Euskal Herria ederrago zela erran, jarrera
|
hartan
ez zen Euskal Herriari begirako kontzientzia politikorik ikusi behar. Herrimina soldadu guztien artean sentitzen zen zerbait zen, etxekoen falta baitzen oroz gainetik nabaritzen zena.
|
|
|
Frantziako giro politikoan, bat bateko eragina izan zuen gerlaren lehertzeak. Gerlaren mehatxua zegoen hilabete
|
hartan
ez zen kezka handirik nabari karrikan. Populazioaren kezka ez zen nazioarteko politika eta Sarajevoko atentatuaren ondotik zegoen egoera.
|
|
|
1917ko abuztuan, Frantziako Barne Ministroaren eta Gerlako Ministroaren arteko gutun truke bateanagertu zen une
|
hartan
ez zekitela Eskualduna astekaria bazenik ere. Kontua da, 1917ko uztailaren 27an agertu zen artikulu batez kexatu zela Barne Ministroa.
|
|
|
1915eko urtarrilaren 29ko zenbakian Aita Santuaren deiaz mintzatu zen astekaria, baina ez editorialean, baizik eta lehen orriko laugarren zutabean hasten zen artikulu batean. Artikulu
|
hartan
ez zegoen Aita Santuaren kritikarik; aitzitik, haren «artekotasuna» beharrezkoa zela eta herrialde guztiek Aita Santuaren ondora joan nahi zutela azpimarratu zuen. Frantziari leporatu zion oraino ez zuela Aita Santuarengana bildu nahi, baina goiz ala berant hartara behartua izanen zela argitu zuen.
|
|
|
Cabanesek aipatzen dituen soldadu horien gisan, Zerbitzari ere ez zen euforiko agertu. Interesgarri litzateke ikustea Jean Saint Pierrek nolako gutuna idatziko zuen, egun
|
hartan
ez balitz preso izan. Hain zuzen, lan honetan zehar maiz ohartuko gara Saint Pierre Zerbitzari baino gerlazaleagoa eta diziplinatuagoa zela.
|
|
|
Beste behin, Belfort ingurutik joan behar zutela kontatu zuen. Leku
|
hartan
ez zeudela gaizki idatzi zuen, gudurik ez zegoelako, baina euskaldunek etxera itzuli nahiko zutela gehitu zuen; hala ere «Jainkoaren nahia» egin zedin eskatu eta onartu zuen, argi utziz herriminaren eta Euskal Herriarenganako maitasunaren gainetik, eginbidea ontzat hartzen zuela eta gerlan behar adina jarraitzeko prest agertu zela.
|
|
|
Onespena izateko, hautua behar zela dio Cazalsek, hots, ezetz edo baietz errateko hautua utzi behar zela. Argi da gerla
|
hartan
ez zela hauturik, denek joan behar zutela gerlaren egitera. Horregatik dio soldaduen «onespenaz» baino gehiago mintzatu behar dela «obeditzeaz».
|
|
|
Hori errateko oinarririk ez zegoela erantzun zuen Zerbitzari k. Une
|
hartan
ez zekiten nora joanen ziren, Verdunera edo Belgikara. Batera joan ala bestera, otoitz egiteko deia egin zuen:
|
|
|
Idazten zuten guztiak ez ziren elizgizonak, baina aski laster, astekaria apaizen esku gelditu zen. Bernadette Bordakzehaztu bezala, garai
|
hartan
ez zen euskaraz idazteko gaitasuna zuen pertsonalitate laiko anitz Ipar Euskal Herrian, eta horregatik ere gelditu zen apaizen esku. apaizak ez ziren, berez, politikariak, baina informatze soilaz urrunago, Elizaren mezua edo erlijio giristinoarena zabaltzea zuten kezka nagusi.
|
|
2014
|
|
|
Edonola ere, giro nahasi
|
hartan
ez zen beti erraza irizpide finko bati erabat eustea. Villasanteren liburua, adibidez, jada irakurria nuen eta garbizalekeriaren arriskuaz ongi konturatzen nintzen.
|
|
2016
|
|
|
Garai
|
hartan
ez zen antzerki izena ezagutzen ere, gure eskualdean. Antzerkia izenez antzarakia ulertzen zuten, oilo gizen bat bezala izango zela:
|
|
2021
|
|
|
Gure bekatuak[...] garbi eta xuri gertatzen baitira[...]. Eta halatan deabruak ordu
|
hartan
ez du eskurik ez zuzenik bekaturik ez den lekuan. Hanbateki arima hura Jainkoaren da...
|
|
|
34.6b Ordenari dagokionez, egitura horretan protasia apodosiaren atzean jartzen da gehienetan: Negu
|
hartan
ez zuten goserik pasako, non azken unean uzta bat batean ez zitzaien galtzen. Baina ez dira falta alderantzizko segida dutenak ere:
|
|
|
Nahiz denbora
|
hartan
ez ziren bide hortan astean lau arima ibiltzen, ortzirarez salbu, zeinetan baita Doni‑Yoaneko merkhatua, fortunak nahi izan zuen, egun eta oren berean, kausi zadin gizon bat (J. B. Elizanburu); Bestenaz banagoka zure hizkuntzari, len ere baño obekiago dakust alde oietako Euskaldunen itsumendea, zeñean darasaten, eztala gure Euskera, gauza andi, mee, goi diranak adirazteko (Larramendi); Arimak irudien bidez ezagutzen du, baina ez dauka bitartekorik, zeinetan bere burua ezagut dezan (J.
|