|
2000
|
|
|
‘Ez dago Jainkorik’", anaiaren iduri eta figura hura gogoan! Izan ere, jaun André, anaia hil ote zitzaion ezjakin ustezko
|
hari
ere, zauri bat gaizturik eta gaizkoaturik, halako moldez, non krudeltasun hura gehiegizkoa egin baitzitzaion, zeren oinaze oinazetsuak anaiaren betartetik egiten baitzion bi aldiz irri?
|
|
|
Eta nik, esku keinu batez, aldamenean jartzeko erran, eta nuena eskaini nion, bion artean bana genezan amoreakatik. Ez zidan hitzik erraiten, eta nik
|
hari
ere ez. Tarteka irri egiten zidan eta nik ere irri egiten nion.
|
|
|
Eta nik ezin sinetsi nuen, zeren eta mirakulu bat baitzirudien hark guztiak, eta ez nolanahikoa... eta Piarres Oihartzabal ere halatsu zegoen, zeren
|
hari
ere ez sinesteko moduko gauzak gertatu baitzitzaizkion bere azken bidaia hartan, zeina gai ezin bikainagoa izan baitzitekeen bertze liburu baten egiteko eta zeinak eraman baitzuen Donibane Lohizunetik Indietaraino, ene aztarnen gibeletik.
|
|
|
Baina, ongi ohartuko zinen bezala, jaun André, Antonio ez zen aise etsitzen zuèn edo lehen kolpean errendatzen zèn gizon flakoa eta herbala, eta, nola baitzen, halatan, setatsua eta ezin ostinatuagoa —ogi gogorrari ez ezik, harriei eta arrazoinbiderik gaitzenei ere hortzak zorrotz erakusteko gai—, hala, berehala ediren zion arrazoin ihardestezin
|
hari
ere ihardespena:
|
|
2001
|
|
|
Eszitatua. Amorruz dagoen txakurrari bezala, lerdea zerion gazte
|
hari
ere. Eta ezer ez egitea hobe zela pentsatu nuen.
|
|
|
Hain zuzen ere neskatila ttipi bat lo da lurrean etzanik. Harengana joan da sugea eta hozka egin dio
|
hari
ere. Sugea, katua eta haurra, hirurak azkendu ziren.
|
|
2002
|
|
|
Zer gaizki pasa nuen asteburu hura! Eta okerrena, itxura egiten ibili behar izan nuela, honi irri eta
|
hari
ere irri, Bayerko ordezkarien eta medikukideen artean. Eta haien emazteen artean.
|
|
2003
|
|
|
Bai, Wolff bekataririk handiena zen, baina Jainkoak bere erruki handian guztiok maite gaitu, eta
|
hari
ere eman zion aldatzeko aukera. Halako suertez, non, egun batean san Pablori bezala, berari ere tximistaren antzeko argi batek argitu baitzion adimena!
|
|
|
Nire lagunik onena. Berak bazuen sekretu bat, norbaitek kontatutakoa,
|
hari
ere beste norbaitek esan ziona. Iban eta Amaia elkarrekin oheratzen zirela zekien Karlak.
|
|
2004
|
|
|
Nik neuk ere banuen lagun bat, lagun ez ezik adiskide handi bat. Eta antzeko gauzak entzuten genizkion behin baino gehiagotan
|
hari
ere. Hitzez labur eta egitez oparo zenak honakoa zioen:
|
|
2006
|
|
|
Hantxe ikusi behar izan zuen amaordekoari egin ziotena: bere aurrera eraman eta sokaren tormentua egin zioten
|
hari
ere, eta besaburuak bere lekuetatik atera arte eduki zuten esekita Beatriceren aurrean.
|
|
|
Etxe barneko bozak, orduan, nire izena galdegin zuen. Beltzuntzeri emandako erantzun bera eman nion
|
hari
ere.
|
|
|
Landatxeberri hamaika aldiz ikusia nuen Garrüzen, Etxeberrirekin, Leizarragarekin eta gainerakoekin batzarturik. Ohartu nintzenez, Beltzuntzeri bezala,
|
hari
ere ez nion bere gogoan atxikitzeko moduko zirrararik sorrarazi. Ez ninduen ezagutu nire familia berriarekin bere jabegoetara agertzean.
|
|
|
Aitatxi Migelek ez zidan inoiz argitu nola egin zituen Joanes Albretekoak bere amaren ezagutzak. Niri bezala,
|
hari
ere ukatuko zizkioten xehetasunak. Urkatuaren etxean ez da soka solasik izaten.
|
|
2007
|
|
|
formula tipikoarekin erantzun zizunean. Katuak zazpi bizitza izango ditu, bai, pentsatu zenuen, baina sei joan ondoren bakarra baino ez zaio geratzen
|
hari
ere.
|
|
|
Tente, txanpain kopa eskuetan, ispilu erraldoiari irribarre egin nion. Nire burua ikusi nuen han, lepoan koinatak erositako kolorezko txirikorda patetiko bat nuela, eta nire atzean aitonaren begirada, eta barre egin nion
|
hari
ere, hura ere betirako agurtzen banengo bezala. Hari ere, azkenik, agur esaten banengo bezala.
|
|
2008
|
|
|
Emakumearen aletegia ere gizonaren esku dago neurri batean: ezkondutakoan dote gisa eraikitzen dio emazteari, eta, beste emazte bat hartzen badu,
|
hari
ere egin dio aletegia.
|
|
2009
|
|
|
deitu zionean, Eliasen laguna naiz! aldarri egin zionean,
|
hari
ere min egin nahi ziola pentsatu zuen, nebarekin pasatutako egunen ordainetan, min. Haragia kendu, gorputza zatitu, jan egin nahi zuen. Eta hala egin zuen, oso gauza bitxia baita gorputzaren beroaldia.
|
|
|
Zertarako galdetu behar zion, ordea, amari, baldin eta Gabinok ongitxo bazekien amaren berri auzi hartan?; zer besterik entzun zuen, bada, Gabinok etxean bizitza osoan, Espainia gora eta Espainia behera?; etxean eta ikastetxean ikusi zituèn mapa guztiek, gainera, arrazoia ematen zioten don Alfredori!; Gabinok, bestalde, lehen muturrekoaren ondotik, durduzatuta eta galduta behar zuen, bat batean heldulekurik gabe gelditu balitz bezala; esan nahi baita don Alfredoren hitzak gainera erori zitzaizkiola Gabinori une hartan, ausaz, hitz haiek argudiorik biribilena, pisutsuena? ...ialtasuna geratzen zitzaion Gabinori helduleku eta argudio bakar gisa; hitzik ezean, baina, zertan gelditu ziren, bada, Felipe Gastaminzaren hitzak agertoki hartan??, haizean galtzen ziren lagunarekiko leialtasun guztiak, eta haizeak ez zuen heldulekurik, definizioz; eta, hala eta guztiz ere, argudio orotatik harat zihoàn leialtasun itsuaren aukera gelditzen zitzaion, baina Gabinok ez zion aukera
|
hari
ere heldu; aitzitik, amaren seme duina erakusten zuela?. Pregúntale, si no, a tu madre, que es una dama de alto copete, bota zion arestian don Alfredok?, halaxe mintzatu zen, gudu hura galdutzat hartuz:
|
|
|
Mutilak irri egin zuen lehenik, eta muxu eman zion gero izebari masailean, baita honek
|
hari
ere beste muxu bat jarraian.
|
|
|
–Ume horrek batzuetan kezkatu egiten nau, etxeko ardi beltza oroitarazten baitit, nire anaia Beñardo, infernuko suak kiskal dezala egin zuena egiteagatik;
|
hari
ere historia beldurgarriak gustatzen zitzaizkion eta tximinoak baino azkarrago igotzen zituen zuhaitzak, eta? –esaten zion Nazariok Reginari, buruan bururatutakotik.
|
|
|
bere adineko mutil gazte bat zen, zaharxeagoa ere izan zitekeena eta ezagun egin zitzaiona, nahiz eta lehen istantean ez zion guztiz antzeman nor zen: mutil hura lau bat metrora zegoen, edo lau bat metrora zetorkion, hobeki?, eta
|
hari
ere antzeko zerbait gertatu zitzaion, agidanean, mutilak Domingoren begietan josi baitzituen bereak, Domingok segundo hamarren bat lehenago mutilaren begietan josi zituen bezala: esan nahi baita bi gazteak halaxe joan zirela, begiak begietan josirik, lau metro, hiru metro, bi, bat?
|
|
|
Ortega Gasset. Ni bezala Alemanian egon zen, eta
|
hari
ere egonaldiak ez zion, ez, kalterik egin: Espainiako pentsalari onena da, niretzat bai behintzat.
|
|
|
Orain ikaran zen errege berriak inoiz barkatuko ote zion. Etorri berriak, ordea, gu bezain ezti besarkatu zuen bere arreba eta, guri bezala,
|
hari
ere berritu zion iragana ahantzia zelako aldarria.
|
|
|
–Ume horrek batzuetan kezkatu egiten nau, etxeko ardi beltza oroitarazten baitit, nire anaia Beñardo, infernuko suak kiskal dezala egin zuena egiteagatik;
|
hari
ere historia beldurgarriak gustatzen zitzaizkion eta tximinoak baino azkarrago igotzen zituen zuhaitzak, eta... –esaten zion Nazariok Reginari, buruan bururatutakotik.
|
|
|
Ortega Gasset. Ni bezala Alemanian egon zen, eta
|
hari
ere egonaldiak ez zion, ez, kalterik egin: Espainiako pentsalari onena da, niretzat bai behintzat.
|
|
|
bere adineko mutil gazte bat zen, zaharxeagoa ere izan zitekeena eta ezagun egin zitzaiona, nahiz eta lehen istantean ez zion guztiz antzeman nor zen: mutil hura lau bat metrora zegoen –edo lau bat metrora zetorkion, hobeki–, eta
|
hari
ere antzeko zerbait gertatu zitzaion, agidanean, mutilak Domingoren begietan josi baitzituen bereak, Domingok segundo hamarren bat lehenago mutilaren begietan josi zituen bezala: esan nahi baita bi gazteak halaxe joan zirela, begiak begietan josirik, lau metro, hiru metro, bi, bat... harik eta Domingoren begiak mutilak kokotsean zuèn oreztaren atzetik joan ziren arte, oreztak izen bat oroitarazten ziola:
|
|
|
Mutilak irri egin zuen lehenik, eta muxu eman zion gero izebari masailean, baita honek
|
hari
ere beste muxu bat jarraian.
|
|
|
...eratzen zitzaion Gabinori helduleku eta argudio bakar gisa; hitzik ezean, baina –zertan gelditu ziren, bada, Felipe Gastaminzaren hitzak agertoki hartan? –, haizean galtzen ziren lagunarekiko leialtasun guztiak, eta haizeak ez zuen heldulekurik, definizioz; eta, hala eta guztiz ere, argudio orotatik harat zihoàn leialtasun itsuaren aukera gelditzen zitzaion, baina Gabinok ez zion aukera
|
hari
ere heldu; aitzitik, amaren seme duina erakusten zuela –" Pregúntale, si no, a tu madre, que es una dama de alto copete" bota zion arestian don Alfredok–, halaxe mintzatu zen, gudu hura galdutzat hartuz:
|
|
2010
|
|
|
esan zuen Kristok gurutzetik?, Lisieuxeko Teresari egiten zitzaion bezala, inor gutxik pairatu baitu Jainkoaren ausentzia eta fedearen laiotza hark baino gehiago?
|
hari
ere, zenbat eta Jainkoari emanago bizi, orduan eta ilunago agertzen baitzitzaion: hain ilun, non, bere bizitzako azken hilabeteetan, ez zerurik ez Jainkorik ez zela iruditzen baitzitzaion?
|
|
|
Zeren langileak elkartzen badira, akabo borroka eta akabo xake jokoa!?. Harrapatua nuen, ustez, baina zailtasun
|
hari
ere aurkitu zion ihesbidea: –Hala behar luke, bai, baina ni espartakista naiz eta ezin fidatu naiz sozialdemokrata zuriez?.
|
|
|
Ai, zeinen ongi gogoratzen naizen, bai, egun haietaz, zazpi bat urte nituen arren!; nik ulertu egiten bainuen amonaren jarrera? are gehiago,
|
hari
ere, niri bezalaxe, ametsetan globoak agertzen hasi zitzaizkionetik; edo zepelinak; bolada hartan, zehatz mehatz esateko, zepelin bat ikusten zuen, herriko belardien kolorekoa; eta nola nik bai bainekien amonaren ametsen berri, benetan ikusten ote zituen globoak eta zepelinak, edo nire jokoa jokatzea erabaki ote zuen amonak??, haren defentsa egin nuen aitaren aurrean: –Amonak atzo amets bat izan zuen, aita:
|
|
|
Baina orduan ere, aitagurea errezitatu eta etengabe errepikatzen nuen" egin bedi zure nahia": ...ta hura zen inportanteena, Berak bazekiela... nahiz eta gauza bat zen buruz esatea eta bestea bihotzean sentitzea, hain egiten zitzaidan latza batzuetan Jainkoaren ausentzia —" Aita, zergatik utzi nauzu bazterrera?" esan zuen Kristok gurutzetik—, Lisieuxeko Teresari egiten zitzaion bezala, inor gutxik pairatu baitu Jainkoaren ausentzia eta fedearen laiotza hark baino gehiago...
|
hari
ere, zenbat eta Jainkoari emanago bizi, orduan eta ilunago agertzen baitzitzaion: hain ilun, non, bere bizitzako azken hilabeteetan, ez zerurik ez Jainkorik ez zela iruditzen baitzitzaion...
|
|
|
Munduko langile guztiak, elkar zaitezte? Zeren langileak elkartzen badira, akabo borroka eta akabo xake jokoa! ’ Harrapatua nuen, ustez, baina zailtasun
|
hari
ere aurkitu zion ihesbidea: ‘Hala behar luke, bai, baina ni espartakista naiz eta ezin fidatu naiz sozialdemokrata zuriez’.
|
|
|
Ai, zeinen ongi gogoratzen naizen, bai, egun haietaz, zazpi bat urte nituen arren!; nik ulertu egiten bainuen amonaren jarrera... are gehiago,
|
hari
ere, niri bezalaxe, ametsetan globoak agertzen hasi zitzaizkionetik; edo zepelinak; bolada hartan, zehatz mehatz esateko, zepelin bat ikusten zuen, herriko belardien kolorekoa; eta nola nik bai bainekien amonaren ametsen berri —benetan ikusten ote zituen globoak eta zepelinak, edo nire jokoa jokatzea erabaki ote zuen amonak? —, haren defentsa egin nuen aitaren aurrean: " Amonak atzo amets bat izan zuen, aita:
|
|
2011
|
|
|
aita hitz horren ondorengo isilune luzeak, isilean luzaro maite izan gaituen gizonaren irudia ekarri zidak gogora, Martin, gaztetan aldatu zuen laranjondoa loretan erakutsi zidan estreinako hartan harro?. Nere senarrak, Jainkoak barka dezaiola
|
hari
ere, ezkutatu egin zizkidanan Karlosek soldadutzan zela bidalitako karta guztiak; ezkondu eta bospasei urtera ikasi ninan, etzanala pentsa, karta horiek izan zirena ere. Hainbeste gauza aditzen hitunan... sinistuta geundenan hila zela.
|
|
|
Gauza jakina da, ordea, zer eman dezakeen maisu ahul batek eskola batean, non elkarrekin bildutako haurrek piztiaren eredua baitute jarraibide: halaxe joan zitzaion
|
hari
ere bere ikasleekin, sekulakoak egin ez zizkioten, bada!
|
|
|
Apaizak prospektua kendu zidan eskuetatik. Ez zen fio, irtenbide
|
hari
ere ikusten zion nonbait deabrukeriaren bat. Papertxoa irakurri, eta esan zuen:
|
|
2012
|
|
|
Eta ez baldin banuen bizimodu lasaia eta zoriontsua lortzen, halabeharraren errua edo nirea izango zela, eta berak ez zuela haren erantzukizunik izango; izan ere, nire kalterako erabakirik har ez nezan aholku eman baitzidan, eta bere eginkizuna betetzat uzten baitzuen; hitz batean, laguntza emateko prest zegoela, berak agindu bezala, etxean geratzen banintzen, baina ez zuela zerikusirik izan nahi nire ezbeharretan, eta ez zidala alde egiteko baimenik emango. Eta hura dena amaitzeko, anaia zaharrena adibide gisa har nezakeela esan zidan,
|
hari
ere aholkuak eman zizkiola Herbehereetako guduetara ez joateko, baina ezin izan zituela menderatu hura armadara bultzatzen zuten gazte garaiko nahiak; eta hantxe hil zela. Eta, nire alde otoitz egiteari ez ziola utziko esan bazuen ere, esan ere egin zidan, erabaki zoro hori hartzen baldin banuen, Jainkoak ez zidala bedeinkaziorik emango, eta handik aurrera denbora izango nuela bere aholkuei ezetza eman izanaz gogoeta egin eta damutzeko, baina, beharbada, onik ateratzen laguntzeko alboan lagunik ez.
|
|
2013
|
|
|
hasieran, ondo, ugazabak harrera ona egin zion behintzat!?, baina, orduak aurrera egin arau, gero eta okerrago; Dionixioren lanaren eraginkortasuna, izan ere, bere zereginetan zentratzeko ahalmenean zetzan: ...elan zentratu, baina, pentsamendu eta sentimenduak ekaitz baten mende bazituen?, istant batean Pankraxiren irudia tartekatzen baitzitzaion, hurrengoan don Zeledoniorena, zelan eskatuko zion honi Pankraxirekin ibiltzeko baimena, zuzenean ala zeharka??, hurrengoan doña Klotilderena, ez ote zen emakume xalo hura don Zeledoniorengana iristeko biderik zuhurrena eta seguruena??, Albertinarena, eta zer,
|
hari
ere aholkua eskatzen bazion??, hurrengoan marrazo erraldoiarena, ahoa zeruraino zabaldu eta esperantza guztiak irensten zizkionarena?, eta hurrengoan, irudi batek antzekora ohi darama sarri, balea batena?
|
|
|
Azuzenak bere egitekoa egina zuen, beraz, baina Dionixiorekin bi minutuko barrealdia konpartitu zuelako edo, bere burua behartua ikusi zuen
|
hari
ere zerbait esateko:
|
|
|
auskalo zergatik deitzen zieten taldekoek horrela, Alexandre Dumasen nobelako izenburua (vox populi ere bazena) ezin egokiagoa iruditzen zitzaielako, edo hirurek ere prest zituztelako beren mosketoiak, tiro ariketari noiznahi ekiteko? Gainerakoek, hala ere, guztiak ziren katoliko epelak, Dionixio ere bai,
|
hari
ere, denborarekin, hoztuz joan baitzitzaion noizbait izan zuèn fede beroaldia, Pedrok muturra hautsi zuèn garaian Garateko Ama Birjinaren ermitara eraman zuena, erromes?, ez zieten egindakoagatik kargu hartzen, beraiek ere zerbait jakin behar baitzuten haragiaren ahuleziaz; edo kargu hartzen zieten, bai, baina ez lagunak moralki zigortzeko helburuarekin, adarra jo eta txantxazko giro bat sortze...
|
|
|
–Harengana joanen haiz, Hagetmaura. Kontatu didaan guztia kontatuko diok
|
hari
ere.
|
|
|
Azalpen sinesgarria behar eta etxekoei lehenagotik esandakoa bota zenion
|
hari
ere, sorterrian egin zizkizutela 36ko hartan, gerra irabaziko zuten soldaduak tiroka agertu zirenean. Bi bala galdu izan omen ziren, zibilen kontrako bi heriotza mezu, jendez jositako plaza batean, bazter orotan zabaltzen ari zen izuaren seinale.
|
|
|
–Eta
|
hari
ere bai zurekin egotea. Ikusten da argazkian nolako samurtasunez heltzen zaituen bi eskuekin.
|
|
|
«Autoa utzi, eta oinez egin zituzten berrehun metro inguru, mendian. Han, Browning pistola batekin, tiro bat jo zioten Jose Antonio Lasari buruan, eta bi tiro Jose Ignacio Zabalari, buruan
|
hari
ere. Berehala hil ziren.
|
|
|
auskalo zergatik deitzen zieten taldekoek horrela, Alexandre Dumasen nobelako izenburua (vox populi ere bazena) ezin egokiagoa iruditzen zitzaielako, edo hirurek ere prest zituztelako beren mosketoiak, tiro ariketari noiznahi ekiteko... Gainerakoek, hala ere –guztiak ziren katoliko epelak, Dionixio ere bai,
|
hari
ere, denborarekin, hoztuz joan baitzitzaion noizbait izan zuèn fede beroaldia, Pedrok muturra hautsi zuèn garaian Garateko Ama Birjinaren ermitara eraman zuena, erromes–, ez zieten egindakoagatik kargu hartzen, beraiek ere zerbait jakin behar baitzuten haragiaren ahuleziaz; edo kargu hartzen zieten, bai, baina ez lagunak moralki zigortzeko helburuarekin, adarra jo eta txantxazko giro bat s...
|
|
|
hasieran, ondo –ugazabak harrera ona egin zion behintzat! –, baina, orduak aurrera egin arau, gero eta okerrago; Dionixioren lanaren eraginkortasuna, izan ere, bere zereginetan zentratzeko ahalmenean zetzan: ...amendu eta sentimenduak ekaitz baten mende bazituen?, istant batean Pankraxiren irudia tartekatzen baitzitzaion, hurrengoan don Zeledoniorena –zelan eskatuko zion honi Pankraxirekin ibiltzeko baimena, zuzenean ala zeharka? –, hurrengoan doña Klotilderena –ez ote zen emakume xalo hura don Zeledoniorengana iristeko biderik zuhurrena eta seguruena? –, Albertinarena –eta zer,
|
hari
ere aholkua eskatzen bazion? –, hurrengoan marrazo erraldoiarena –ahoa zeruraino zabaldu eta esperantza guztiak irensten zizkionarena–, eta hurrengoan –irudi batek antzekora ohi darama sarri– balea batena...
|
|
|
Azuzenak bere egitekoa egina zuen, beraz, baina Dionixiorekin bi minutuko barrealdia konpartitu zuelako edo, bere burua behartua ikusi zuen
|
hari
ere zerbait esateko:
|
|
2014
|
|
|
Egongelan zegoen aspaldiko aktore famatua, gurpil aulki astunari lotuta, gure zain. Aurrekoan baino tristura nabarmenagoa sentitu nuen gizona hain babesgabe ikusi nuenean, ze pena,
|
hari
ere bizitzak eztanda egin zion eskuen artean.
|
|
2015
|
|
|
Burua kasik hankartera erortzen utzi du Sylviek,
|
hari
ere itxaropen oro zapuztu izan balitzaio bezala.
|
|
|
Gaizki itxitako zauritik pasmoa ateratzen den moduan, kontu
|
hari
ere kiratsa zerion ordea, errepikatu zuen bere kolkorako Karmelek. Nola arraio josten ziren ijitoz mozorrotutako lau pailazo haien altzairu lapurreta eta barrenak nahasten zituen heriotza anker hura?
|
|
|
atomotan desegindako haragia haizeak zeramala, beren bihotzetan izarrek distiratzen zutela, labarrak, itsasoa, hodeiak eta zerua nahita batu zirela barruko ikuskizun haren zati sakabanatuak elkarri eransteko, kanporantz. ...artega haietan, non hodeiak etengabe irristatzen eta itzalak sortzen ziren, ametsek tinko zirauten, eta ezinezkoa zen gogor egitea kaioek, loreek, zuhaitzek, gizon emakumeek eta lur zuriak berak ere itxuraz adierazten zuen ideia arraroari, zalantzan jarriz gero berehala baztertzen zen, baina?, alegia ongia zela garaile, zoriona nagusi, ordena agintari; eta ezinezkoa zen gogor egitea estimulu itzel
|
hari
ere, zeinak han hemenka ibiltzera bultzatzen zuen ongi absoluturen baten bila, kristal trinko baten bila, zeina betiko atsegin eta dohain ezagunak ez bezalakoa izango zen, eguneroko jardueren aldean arrotza, bakana, gogorra, argia, diamantea harea artean bezala, jabeari ziurtasuna lekarkiokeena. Gainera, erleak burrunban eta eltxoak dantzan zebilzkien udaberri hark, goxaturik eta etorkor, bere estalkipean bildu, begiak gorde, burua itzuli eta, pasaerako itzalen eta langar boladen artean, bazirudien bere bizkar hartu zuela giza atsekabeen jakintza.
|
|
|
Behin salduta, berdin dio zer bide egiten duten, baina ez du batere gustuko haurren tratu txarrak haren begien aurrean jasatea. Txikitan
|
hari
ere tratu txarrak eman zizkion bere aitaordeak, eta ordutik pilatutako gorroto guztia irteten zaio halakoetan. Izan ditu liskar ugari gai hori dela eta azken urteotan eta, denboraren poderioz, irabazi du autoritatea piraten aretan.
|
|
|
Eta nik ezin esan, egunean zehar, Kairo Berrian benetako usoa izan nintzela; ezin esan hilerrian Jose haren antzera sentitu nintzela,
|
hari
ere ameslari deitzen ziotela eta antzekotasun horrek hunkitu egin ninduela; eta, ezin esan, batez batez ere, Mokattam auzategia dela nire putzu iluna, bele baten hegala baino ilunagoa.
|
|
|
Iruntzak gabanaren iduna igoarazi zidan batean, zubiaren hasierako farola itzali egin zen, hotzak arnasa moztu balio bezala
|
hari
ere.
|
|
|
Gizonaren keinu zatar hark begitazio probokakor desatseginak zekarzkidan gogora; pelikuletan ikusi ohi ditugun imajina gogor askok jo zuten nire mintasuna, baina, ene osinik sakonenean gozamenez murgiltzen zen desira legegabe batek bultzatuta, eta nire gogoaren kontra, pasilloaz bestaldeko gizon
|
hari
ere Waterlooko mutil beltzari egin nion harrera bera zor niola sentitzen nuen.
|
|
|
Atarramentu bera izan zuen Joanes Etxeberri saratarraren latina euskara ikasbideak: Lapurdiko Biltzarrak ukatu egin zion,
|
hari
ere, argitaratzeko diru laguntza.
|
|
|
bezala, badira, ordea,
|
hari
ere ihes egiten dioten hainbat akats ortografi ko. Horietaz jabetuta, zuen
|
|
2016
|
|
|
Orain, karpetatik atera duen argazkiari begiratzean, neska hura lehen aldiz ikusi zuenetik gertatutako guztiak etorri zaizkio gogora arrapaladan, oroimenean ondo errotuta geratu zaizkion une eta gertaera guztiak. Urteek leundu ez duten atsekabe batekin begiratu dio berriz ere neskaren argazkiari, eta egunkari zaharreko paperean izoztuta geratutako irudi hura mugitzen hasi zaio oroimenean, eta berriz ikusi du gasolindegian hara eta hona,
|
hari
ere gaueko txanda tokatzen zitzaionean biak gaueko biztanle bakar geratzen ziren orduetan. Han ikusi du gasolindegian, mundu lokartuan geratzen zen bizi uharte txiki hartan, bere mugimendu eta ibilera biziarekin hornigailuetatik bulegora sartu irtenean, noizbehinka iristen ziren gidari bakanei zerbitzatzen, denekin abegitsu.
|
|
|
Lehen agur hitzak egin zituztenean, gasolindegiko neskak haurra kotxetik atera, eta besoetan hartu zuen. Muxu handi bat eman, eta han aritu zitzaion
|
hari
ere bere irribarre zabalarekin hitz batzuk esaten. Gero beso baten gainean jarri, eta gora eta behera ibili zuen.
|
|
|
Gaua joan eta gaua etorri, urtea joan eta urtea etorri, izarrek eta konstelazioek betiko bide bera egiten duten bezala gustatzen zaio
|
hari
ere ikuskatze itzulietako ibilbidea egitea, doitasun eta zehaztasun berberarekin, konstelazioetako irudiak hallean oinez marrazten dituenean jartzen duen arreta eta kontu berberarekin, izarren perfekzioa eta zehaztasuna bere gaueroko zereginera ekarri nahi balitu bezala. Ondo ezagutzen du izarrartearen perfekzioa, baina zein da zaintzailearentzat gau perfektua?
|
|
|
Nori amiltzen zitzaizkion titiak esnezko erreka goxoraino? Hari eta hari eta harako beste
|
hari
ere bai. Titiburuetan margaritak eta hiazintoak zeuzkaten askok, mozorro gisa esan liteke, eta opari gisa ere bai, segur aski.
|
|
|
Sugestioa baino ez zen, agian. Bertari egiten ari zitzaion
|
hari
ere ustel usaina zerion jada. Hila zen haien artekoa.
|
|
|
eta han agintari frankisten eskuetan jarri zutena; ondorengo umiliazioak, tratuak, sasiepaiketa eta abarrak zehaztu beharrik ez dugu, aise imajinatuko ditu irakurleak; gure lagunek ere erraza zuten frankisten mendeku mina eta barren gaiztoa imajinatzen, ugari bezain hurbil baitzituzten adibideak, baina, halaz guztiz, kraskatu egin zitzaien bihotza Companys hil egin zutela jakin zutenean, bi aldiz kraskatu ere: bata, gizon on hura horrela hiltzeak ematen zien penagatik, eta bigarrena, Jose Antonio galduta edo desagertuta zebilenez,
|
hari
ere beste horrenbeste gertatuko zitzaion beldurrez. Horregatik guztiagatik, eta beren patuak sartzen zien izuagatik, dardarka igaro zuten Frantzia bien arteko marra, eskuak ikaran igarobideari eusten, areago belaunak auto barruan eserita ez balihoaz.
|
|
|
Bertsozale Elkartea izan daiteke adibide bat: interlokuzio bakar eta aitortua du;
|
hari
ere on egingo lioke inguruan antzerako gehiago izateak, beren artean jarduteko, goragoko helburu batzuei heltzeko». Herritarrei begira ere lan egin beharra dagoela nabarmendu du:
|
|
2017
|
|
|
Eta ikatz bilakatzen ninduan oinetatik buru puntaraino. Baina gero, lana bukatu ondoan, foka zaharrarekin jolasean ari nintzelarik, eta bejondeiola
|
hari
ere!?, haren lepoko xingolan barrena igortzen nitian munduko lignito eta nagusi guztiak, eta neure burua bera ere bai! Txoratua nengoan!
|
|
|
To, ez baita huskeria! Has ezak kantu hori, eta Jainkoak entzunik agrada dakiola
|
hari
ere, sobera istilu ematen zioagu hemen behean eta!
|
|
|
Nik esaten dut Estatuko Unibertsitatera bidali nindukezue; beharbada nire erlojua sudurrerako spray batez geldiarazten ikasiko nuke eta orduan Benjy Marinara bidali ahal izango zenukete esaten dut edo zalditeriara bai behintzat, zaldi zikiratuak ere ametitzen baitituzte zalditerian. Gero, Quentin etxera bidali zuenean
|
hari
ere jaten eman niezaion hori ere ondo egongo da esaten dut nik, Iparraldera joan gabe lan bila honaxe bidaltzen didate lana eta orduan Ama negarrez hasi zen eta nik esaten dut ez da umea hemen edukitzearen kontra ezer daukadalako; horrek batere pozik emango badizu lana utzi eta neuk haziko dut eta zure eta Dilseyren esku utziko dut eltzea betetzeko lana, edo Benjyren esku. Bestela aloka ezazue ikuskizun baterako; egon behar du nonbait hori ikusteagatik hamar zentabo ordainduko lukeen jenderik, orduan berak negar gehiago egin zuen eta nire ume dohakabe gaixoa esaten zuen behin eta berriz eta nik esaten dut bai laguntza ederra emango dizu hazi behar duen guztia hazten denean dagoeneko ni halako bat eta erdi besterik ez da-eta eta berak esaten du laster hilko dela bera eta orduan hobeto konponduko garela denok eta orduan nik ondo da esaten dut, ondo da, nahi duzun bezala.
|
|
|
Arreta berarekin bereizi zituen paperak, banaka banaka hartuz eta eraginez. Gero kutxa ahoz behera jarri eta
|
hari
ere eragin eta paperak astiro atzera lehengo tokian utzi eta hantxe gelditu zen berriro, sarraila hautsiari begira, kutxa eskuan zuela eta burua makurtuta. Leihotik kanpora eskinoso batzuk sentitu zituen jirabiraka eta garrasika pasa, eta aldentzen, beren oihuekin airea zartatzen zutela, eta automobil bat han nonbaitetik pasa eta itzali egin zen haren hotsa ere.
|
|
|
jo egin nuen nire esku irekiak eutsi egin zion haren aurpegian ixteko inpultsoari haren eskua nirea bezain azkar mugitu zen zigarroa baranda gainetik erori zen beste eskuari eragin nion hark heldu egin zion
|
hari
ere zigarroa uretara ailegatu baino lehen nire bi eskumuturrak helduta zeuzkan esku batez bere beste eskuak bere galtzarbera jo zuen ziztuan txamarraren azpitik bere atzean eguzkia zeharka jaisten zen eta txori bat kantari ari zen nonbait eguzkia baino haratago elkarri begiratu genion txoriak kantatu bitartean nire eskuak askatu zituen
|
|
|
Hein horretantxe zihoazen ozenduz osaba Ibrahimen marmarrak. Noizbait,
|
hari
ere busti zitzaizkion zangoak, mandoaren gainetik zintzilika.
|
|
|
Haietariko bat ez zitzaion arrotz. Bera
|
hari
ere ez.
|
|
|
Jadanik banekien han zer gertatuko zen. Roserenean gertatzera zihoana zen ikusi nahi nuena, nahiz eta hartaz ere nahiko idea zehatza eduki eta
|
hari
ere bultzadatxo bat eman ahal izango nion, behar izanez gero.
|
|
|
Beste erremediorik ez neukan. Baina Rosek zerbait esateko izango zuela pentsatzen nuen eta
|
hari
ere gustoa konplitu ezean, Amyk ainako estuasunak sor ziezazkidakeela.
|
|
2018
|
|
|
Ezagutu nuenean, Xinerê izeneko eskualdera joateko prestatzen ari zen, Qandil mendietara. Beharbada gogoratu zait harekin ere burusi bat partekatu nuelako gau batez, edo beharbada
|
hari
ere galdera bera egin niolako:
|
|
|
–Ez. Esaten badiot, eta zer edo zer gertatzen bazait,
|
hari
ere edozer gauza gerta dakioke. Irudipena dauka, zerbaitetan nabilelako susmoa, baina ez dit galdetzen.
|
|
|
informazio iturria ere pikareskatik hurbilago zegoen gertakariaren larritasunetik baino. Zigorturik egon ez arren,
|
hari
ere ez zioten ezer esan nahi izan, baina laster susmatu zuen zerbait handia gertatua behar zuela, Diario de Zamora, guretzat berri tribialen egunkaria, betegune baino zulogune gehiagoz iristen hasi baitzen. Harrigarriena zen Marca ere (kirol egunkari bat) leihoz josita zetorrela.
|
|
|
Eztularen ustekabearekin, abadeari sermoia eten egin zitzaion eta mezatara joandakoek burua biratu zuten Maiterengana, hain izan zen handia eztularen zarata. Abadeak berriro ekin zionean sermoiari, bat batean, eztarriko laztasunen batek
|
hari
ere eztula eragin zion. Garbitu zuenean eztarria, Maitek egin zuen berriro eztul, eta, harekin batera, atzeko lerroetan jesarritako herritar gehiagok ere bai.
|
|
|
–Institutuan makarra bat zena, gerora gure kuadrillara hurreratu zen halako batean, ea taldean onartuko genuen. Mamarroa topatu zioten
|
hari
ere, eta desengantxatzeko onena lagunak eta ingurua aldatzea zela esaten zuten orduan, eta hark ba gugana, Auzoko aldeanoengana. Egiten zizkigun burla guztiak eta gero, orain, lukia belarriak jaitsita.
|
|
|
(Total, batetik botere harremanak ezkutatu nahi eta, gero, Idazkariari idazkari esan, ostia, ez ote zioten
|
hari
ere gurasoek edo dena delakoak ponteko izen euskaltzaindiak onarturik ipiniko, behintzat haurra erregistratu ahal izateko).
|
|
|
Elkar adoretu, ordura arte egindakoagatik zoriondu, eta zorterik onena opa zioten elkarri. Mariasun Larretxeak Txetxu Urrutiren besaburua astindu zuen,
|
hari
ere animoak eman nahian. Azken txanpa baino ez zen falta.
|
|
|
Txetxuk pozik edaten zuen ura, guztiei begira,
|
hari
ere makillajea zuzentzen zioten bitartean, azken hitz haiek entzun arte.
|
|
|
Eta emakume horren memoriari zor diogu nork hil zuen ikertzea eta aurkitzea. Hotzean esango nizuke seguru nengoela zuen aitak ez zeukala zerikusirik, begirune handia diot
|
hari
ere, duintasun handiz eraman du beti emaztearen azpitik egotea, agian buru estimu urria zeukalako. Barkatu gordina banaiz, baina zeuk ere emakume indartsua izan behar duzu, eta badakit halakoa zarena.
|
|
|
Deia hartu zidanari azaldu nion ez zegoela inolako arazorik egindako eskaerarekin, baina helbideko Anxo Meixide hark atentzioa eman zidala eta ea horretaz zerbait ba ote zekien, faborez. Telefonoz beste aldean zegoenak ez ei zekien ezer Anxo Meixidez, izen horixe zuen kalean urteak eman arren beharrean, baina saiatuko zela zerbait gehiago jakiten, kontuak
|
hari
ere kuriositatea puztu zion-eta. Eskerrak eman nizkion eskegi aurretik.
|
|
|
Garai hartako elite ekonomikoa eta politikoa elikatu ahal izateko gizonezkoak, gizonezkoak bakarrik? formateatzen zituen unibertsitate
|
hari
ere iritsi zitzaion, halako batean, aldatzen hasteko garaia.
|
|
2019
|
|
|
Azpimarratzekoa da gauza guztiz berria izan zitzaiola, iniziazioa?
|
hari
ere, nahiz eta aurretik oso abentura ausartak izan zituen.
|
|
|
begiak, soak gurutzatu dira. Ikusi nuen aurrenekotik izan dut gogoko; beste hainbeste gertatzen zaio
|
hari
ere[...] Hura izan zen maitasuna agertzen aurrena: 1922 urtearen hasieran izango zen; bere saloian hartzen ninduen, ni bakarrik beti; behin batean, semeari ere alde eginarazi zion[...] Beste batean[...] zutitu, eta nigana etorri zen, hizketan gelditu gabe.
|
|
|
Are gehiago: ikusi izan banu,
|
hari
ere beste besarkada bat emango nionan; bere semeari emandakoa bezain amultsua.
|
|
2020
|
|
|
hilezkortzat izan du beti, hain da indartsu eta grinatsua. Baina iritsiko zaio
|
hari
ere halako batean tenorea, eta jada beranduegi izanen da deusetarako.
|
|
|
arditara joana izanen da, ongi dauden ikustera. Afaria presta ziezaiokeen, baina esne zopa katilu batekin aski izan ohi du, eta aitzakiarik asmatu behar ez duela baliatuko du
|
hari
ere tinta beltzezko mezu bat utzi eta dutxatu bezain laster berriz etxetik alde egiteko. Ez dut etxean afalduko, muxu bat.
|
|
|
Neure buruari ez nion aitortu nahi, baina beste modu batean begiratzen nion Beari, gure begiraden truke luze haren ondoren. Eta
|
hari
ere antzera gertatzen zitzaiolakoan nengoen. Dena lehen bezala egiten genuen.
|
|
2021
|
|
|
Bilboko Euskalduna elkartea eta Bermeoko batzokia –eratu zen bigarrena– itxita, itxita Euskaria Orfeoia eta itxita Barakaldoko Euskalduna elkartea. Itxita Euskalduna agerkaria, eta bere azken zenbakia argitaratuta agur El Correo Vasco
|
hari
ere. Luis Arana Goiri Bidasoaz beste aldera doa, Uztaritze aldean ere bada-eta urak non hartu.
|
|
|
Nire orduko bertsio hura ez diot inori desio, ez eta Gomezen kontrako bonba jarri zuen Jon Andoni
|
hari
ere. Fantasma bilakatu nintzen, Itziar, zu bezala, baina zure bakerik gabe, ze zuek bakea duzue, ez?
|
|
|
Ez dut esango zaputza egin zitzaidanik, 19 urte denbora nahiko baita adiskide uste izan nuena burkide hutsa zela onartzeko, baina zaputza egin zitzaidan, hala ere. Eta
|
hari
ere bai, ez ninduen espero, eta ez zuen iragana disekatuz antolatutako oraina maxkaldu nahi.
|
|
|
Isildu egin zen. Bat batekoegi iruditu zitzaidan, eta halaxe berretsi zidan Itziarren aurpegiak,
|
hari
ere arraroa iruditu zitzaiola anaiaren isiltasun hura.
|
|
|
Ezagutzen dudanetik ez dut uste inoiz ezer interesgarriagorik kontatu diodanik Anari, eta ez dut esango kasurik egin ez didanik, soilik beste erreakzio bat espero nuela. Beharbada
|
hari
ere gauza bera gertazen zaio bere tesinaz hitz egiten didanean.
|
|
2022
|
|
|
Lankidearenganantz biratu da. Aitorren aurpegian sumatu duen espresio iluna ikusita, ondorioztatu du zalantza berbera piztu diola
|
hari
ere saltzaileak. Eta galdetu beharrik gabe ere, ondotxo daki zein ondoriotara iritsi den Aitor.
|
|
|
Genero aldaketa egin duten pertsonen testigantzek ez dute gorputza sinboloaren agindupean erakusten. Katherine Cummings australiar genero bidaiari zuhur eta jakintsuaren autobiografia behar material ulertezin baina ukaezinaz mintzo zaigu, eta dio ni sinbolikoak eta harreman sozialek
|
hari
ere lekua egin behar diotela. Gary Kates ek, berriz, XVIII. mende amaierako Chevalier d’Eon en genero aldaketaren istorio klasikoa berrikusi, eta behatu zuen D’Eonek, emakume zelako uste sendoa eduki arren, ez zituela gustuko emakume jantzien sinbolismo eta praktikotasuna.
|
|
|
Haren begiak okertu egiten dira;
|
hari
ere, niri bezalaxe, estrabismoa garatzen zaio, eta esaten du:
|