|
2001
|
|
|
ez zuela emaitza edertzen: " Hobe
|
genuke
euskarak maitasun gutxixeago eta begiramen gehixeago jasoko balu gugandik".
|
|
2003
|
|
|
Alderdi sozial horrek bereizi behar ditu euskararen eta beste edozein hizkuntzaren ikaskuntza prozesuak. Kalitatearen garaiotan esango
|
genuke
euskararen abantaila diferentziala hori dela. Dudarik gabe, horrek adierazten du helduen euskalduntze alfabetatzeak duen garrantzia.
|
|
2004
|
|
|
Hitzaren eta hizkuntzaren arteko lotura planteatu digu Koldo Izagirrek oraindik orain. Euskaldunaren hitza euskarak jaso dezakeena bakarrik baldin bada, hitz horri euskarak ezartzen badizkio bere mugarriak, euskal errealitatearen baitako funtsezko osagaia izango
|
genuke
euskara. Lotura horren argigarri dator, nik uste, Wittgenstein-en gidaritzapean datorkigun ekarpen berria:
|
|
2005
|
|
|
Ez dakit ez ote ginatekeen irabazian aterako. Dena dela, euskara oso hizkuntza bihurria da eta nahiko lan egin
|
genuke
euskara esparru horietara egokitzeko. Baina, hala ere, joan zaitez Azpeitira taberna batera eta Donostiako euskaldunen taberna batera.
|
|
|
Nolabait laburtzearren, datuon arabera esango
|
genuke
euskara etxean (ere) jaso duten euskaldun gehien gehienak ge rora hiztun aktiboak direla euskaraz (edo bietan). Aldiz, euskara eskola (edo euskaltegi) bidez soilik jaso duten euskaldunetatik 10etik 8 euskaraz hiztun pasiboak dira gaur egun (2001).
|
|
2006
|
|
|
Mitxelenaren esaldi batekin erantzungo diot: «Hobe
|
genuke
euskarak maitasun gutxixeago eta begiramen gehixeago jasoko balu gugandik». Uste dut bai Pako Aristi eta bai Koldo Mitxelena norberaren euskararekiko konpromisoaren aldarrikapena egiten ari direla esaldi horretan, nahiz eta hori ez dagoen ekimen sozialari kontrajarria.
|
|
2007
|
|
|
Eta euskararen esparrura etorriz, Eustaten 2006ko azken hiruhileko datuen arabera, euskara Interneten nabigatzaileen artean hirugarren hizkuntza zen, gaztelania eta ingelesaren atzetik. Zer egin
|
genuke
euskararen presentzia areagotzeko?
|
|
2008
|
|
|
Delako, societal? adjektibo hori nola esan behar
|
genuke
euskaraz. Eman ditzagun, batzuk emate aldera, itzulpen ereduok:
|
|
|
Lekuko, hemen eman ditudan hauek. Holakoekin beztitu behar
|
genuke
euskara, baina
|
|
2009
|
|
|
Chris Brazier ek ixtorio batez adierazi du gaia New Internationalist hilabetekarian. The heartbreak (bihotzondokoa edo atsekabea esango
|
genuke
euskaraz) artikuluan kontatu du Habiburen erditze zorigaiztokoa.
|
|
|
horrenbeste energia erabili ondoren, norainoko emaitzak lortzen dira?, edo aurreko puntuarekin lotuz: anisotropia eredua erabiliz, nola ebaluatuko
|
genuke
euskararen egoera, non kokatuko litzateke euskara lehen aipatutako bilakaera ereduan?
|
|
|
Euskarazko blog horiei aplikatzen badiegu David Sifryk Technorattin erabiltzen duen neurria, blog horien% 55 bakarrik leudeke bizirik, alegia, azken hiru hilabeteotan behin gutxienez zerbait argitaratu dutenak. Orduan esan
|
genuke
euskarazko blogak 3.005 direla, zelan edo halan bizirik daudenak.
|
|
|
Ez da erraza jakitea zein den" behar adinako tokia", gure irismenetik urrun dago, ezinago urrun, hori jakitea. Denok ere atsegin izango
|
genuke
euskararentzat ia ia bizitza aseguru modukoa litzatekeen toki hori argazki finkoa bailitzan ikuskatzea; ziurrenera, ordea, ezinezkoa da hori. Edonola ere, ikuspuntu pragmatiko eta integratzaile batetik toki hori bilatzeko eta eraikitzeko perspektiban jardutea da euskararen erabilera sendotzeko biderik seguruena.
|
|
|
Gebarako jauregia bertan behera utzi eta haren ordez Madrilen beste bat egingo dute, Kale Nagusian. Ondorioren bat atera
|
genuke
euskararen historiari dagokionez. Lazarragaren bi eskuizkribuen artean ikusten den hizkuntza aldaketak ba ote du zerikusirik Gebarako gortetxoaren desagerpenarekin eta horrek ekar zezakeen giro aldaketarekin?
|
|
2010
|
|
|
Guztiok ulertu behar
|
genuke
euskara
|
|
|
Altaba azken gogoeta bat egin behar
|
genuke
euskararen etorkizunari buruz. Eta lehenik AEKko ikasleek nola transmititzen dute euskara beren haurrei.
|
|
|
Euskararen hizkuntza erkidegoa zirkulu kontzentrikoz osatutako fenomeno bezala begiratzen badugu, esango genuke, batetik, nukleoa txikia dela (100.000 lagun inguru) baina euskararen biziraupenerako ezinbestekoa dela hau elikatzea, eta bestetik, nabarmenduko
|
genuke
euskararen hizkuntza erkidegoan periferia osatzen dutenen kopurua nukleoarena baino askoz handiagoa dela eta euskararekiko atxikimendua oso txikia dela geruza gehienetan baina periferia elikatzea eta nukleorantz erakartzea ere ezinbestekoa dela euskara normalizatzeko. Beraz, euskal hedabideen xedea batetik nukleoa elikatzea eta bestetik zirkulu kontzentrikoetan hedatzea izan behar da.
|
|
|
" —Don Pedro, zergatik ez duzu erdaraz sekula egiten?, —Kontribuzioen erreziboak ez direlako gure hizkuntzan etortzen". tzaileek euskara ikasiko balute, utzi
|
genuke
euskara, gramatika eta hiztegia ondo gorde ondoren, eta, haien menpean gauden artean, errusieraz, noruegieraz edo haiek ezagutzen ez duten beste edozein hizkuntza erabili genuke". 901
|
|
2011
|
|
|
gainera diglosiaren adiera hori baztertu eta terminoaren hasierako adierara murriztuz gero, hizkuntza gutxituen egungo egoera soziolinguistiko kezkagarriak deskribatzeko beste termino bat asmatu da? gure egoera soziolinguistikoaz hitz egin ahal izateko diglosiaren jatorrizko esanahi teorikotik kanpo aritu bagenu, beste termino berri bat asmatu
|
genuke
euskararen kasurako, c) Are gehiago, hizkuntzen hizkuntza guztien, lexiko zati baten gaurko esanahia kasu askotan nabarmen aldendu da jatorrizko esanahitik, kontzeptu horiek herritarrak, jasoak edo zientifikoa izan. zergatik errefusatu, beraz, hain hedatuta dagoen diglosiaren oraingo adiera berri hori?
|
|
|
Lehenengo eredu" hirueleduna" ezarri nahi digute; hau da, %20 ingelesez, %20 euskaraz, %20 gazteleraz eta gelditzen zaigun %40an hiru hizkuntzetako bat aukeratzeko aukera ematen digu. Era honetan, gehienez %60 izango
|
genuke
euskaraz, gaur egungo ereduan bezala (esan beharra dago ereduan hiru ikasletik bakarra euskalduntzen dela). Eskoletan inposatu nahi diguten" trilinguismoa" saltzen ari dira" ikasleek hiru hizkuntza ikasiko dituzte" bezala, eta hori sinetsi behar dugu?
|
|
2012
|
|
|
Oro har, euskaldunok hizkuntzarekiko fidelak gara, bestela, eta probabilitate estatistikoen arabera, are gutxiago erabiliko
|
genuke
euskara.
|
|
|
Oro har, euskaldunok hizkuntzarekiko fidelak gara, bestela, eta probabilitate estatistikoen arabera, are gutxiago erabiliko
|
genuke
euskara. Baieztapen honen oinarrian, J.L Alvarez Enparantzak —Txillardegik— garatutako erabilera isotropikoaren teoria dago.
|
|
|
Horretara iritsi genuke euskaldunok; alegia, geuk ere gai izan
|
genuke
euskararen lehentasunak ezarri eta eragile politikoek nahitaez onartzeko moduan jartzeko. Halere, horretarako lehen urratsa euskaraz bizitzeko nahiari determinazioz eustea izango da.
|
|
|
Aro berri batean sartuta, gure herrian zauriak itxi eta sendatuko diren esperantzan, zauriak sendatuta gure herria ere haziko eta libreago izanen den uste betean, lanari lotu nahi gatzaizkio, indarberriturik, eta pizgarri izan nahi
|
genuke
euskararentzat, eta Bernardo Atxagak idatzi eta Mikel Laboak kantatutako" Gure hitzak" izeneko kantan dioen bezala, gure hitza ez isiltzeko deia egin: " Gure hitzak esan, berriz esan; ez daitezela ahaztu, ez daitezela gal, elur gainean txori hanka arinek utzitako arrasto sail ederra bezalaxe".
|
|
2013
|
|
|
Alta, ideia horren kritikak aurkitu ditzakegu reintegracionismo aren jarraitzaileengan ere. " Hizkuntza bat ez da hobea edo okerragoa hiztun kopuruagatik", dio Teresa Moure militante independentistak Praza Publica webgunean argitaratutako artikulu batean;" bestela, heriotzara kondenatuko
|
genuke
euskara, esaterako. Ez da etikoa milioika hiztunen aldarria egitea".
|
|
|
Sagrario Aleman. Bai. Nik uste dut txikitatik oso sartua nuela euskararenganako maitasuna eta konturatua nolabaiteko esanen
|
genuke
euskara zapaldua zegoela neurri handi batean edo euskaldunok zapalduak geundela gure hizkuntzagatik eta euskarari ez zitzaiola ematen hizkuntza guztiek duten balioa, hizkuntzak behar duen balioa, azken batean. Alde batetik esan dezaket suertea izan nuela, gure aitak oso garbi zuelako eta hori oso garbi azaltzen zigulako.
|
|
|
Eskolan gutxi edo aski ikasia eta irakatsia den hizkuntza bat, etxean, karrikan, dendetan, eguneroko harremanetan mintzatua den hizkuntza bat baino gehiago. Hori gero eta nabarmenago egia bihurtuko balitz, ondorioztatu beharra
|
genuke
euskara idatziaren beti eta gehiago plazaratzeak ez duela jendartean halako eragin psikologiko onuragarririk sortu eta hazi, uste izan zitekeen bezala... eta beharbada, aitzitik ere, euskara mintzatuaren atzera egitea areagotu egin duela. Ondorioztatze hori ateratzea larria litzateke, baina salbagarri ere izan daiteke euskararen sustatzaile eta garatzaile garenon artean kontzientzia hartze baten sorburua izango balitz, hau da, mintzaira bizidun bat, lehenik eta behin, mintzatzeko egina dela!
|
|
2014
|
|
|
Eta, ondorioz, dio izenen sexu bereizketa egitea berezkoa duela euskarak, DNAn dakarrela. Beraz, izen mistoak onartuko bagenitu, euskarazkoa ez den zerbait txertatuko
|
genuke
euskaran. Kutsatu egingo genuke, kalte egingo genioke; kontranatura litzateke.
|
|
2015
|
|
|
Baina, adibidez, ulermenaren kontua bada modu bat euskaldunok euskaraz gehiago egin dezagun. Euskal hiztunak ez izan arren, hizkuntza ulertzen dutenak euskarara batzen baditugu, euskaldunok askoz ere leku gehiagotan egingo
|
genuke
euskaraz eta euskarak izango luke ikusgarritasun handiagoa. Epe laburrean, emaitza batzuk ikus ditzakegu; epe luzera begira, zientziatik eta akademiatik aprobetxa ditzakegu hainbat elementu, lagunduko digutenak ondo kudeatzen gai hau.Gipuzkoari aitzindaritza hartzea dagokio euskararen gaian. Euskararen erdigune geografikoan dago Gipuzkoa eta horrek ematen dio abantaila.
|
|
|
Izan ere, Hizkuntzen Kale erabileraren azken Neurketaren datuen arabera, 2011n Euskal Herriko kaleetan orduan entzundako solasen %13, 3 euskarazkoak ziren.72 Euskal Herriko herritarren euskara gaitasun kopuruei erreparatuta, ordea, %4, 9 izango zen euskarazko solasaldien kopurua, euskaldunek elkarri beti euskaraz hitz eginik, eta herritarren arteko harremanak ausazkoak izatera. Horrenbestez, Neurketaren aztertzaileek ondorioztatu bezala," euskaldunok hizkuntzarekiko fidelak gara, bestela, eta probabilitate estatistikoen arabera, are gutxiago erabiliko
|
genuke
euskara". 73 Gainera, adin taldeka behatuta, haurrak eta gazteak dira, hurrenkera horretan eta herrialde guztietan, euskaraz gehien aritzen direnak: haurren %19, 2, eta gazteen %13, 4.74 Belaunaldien arteko hizkuntza harremanak nolakoak diren aztertzeko, adierazle garrantzitsua ematen digu Neurketak, hain zuzen ere:
|
|
|
Zer dakarkio basque hitzak? Nola esango
|
genuke
euskaraz. Zeinek du, bietan, pertsona hura markatzeko indarra?
|
|
2016
|
|
|
ere Oharrak & Hondarrakerako ondu nuen (III), noizean behin harrapatzen nauten bolañomania bolada horietako batean. Esapide hori gehiagotan erabili
|
genuke
euskaraz ari garenean.
|
|
|
Ez du uste hor beste pausorik behar denik: «Adostasun politiko eta sozial berriak baino hobe
|
genuke
euskarak dituen ahuldadeak zehaztasunez identifikatzea. Legeak aldatu beharrean, lanean jarri genuke diagnosi amankomun bat egiteko eta euskararen ahuldade horiek gailentzeko neurriak adosteko».
|
|
|
– Ez
|
genuke
euskarazko liburu/ film/ disko/ joko, bategatik ordaintzen jarraitu liburu/ film/ disko/ joko?
|
|
|
«Eusko Jaurlaritzaren HPSk 2008an argitaratu gabeko Euskal Hedabideak EAEn txostenean oso argi azaltzen da (Eusko Jaurlaritza 2008b, 22): Euskararen hizkuntza erkidegoa zirkulu kontzentrikoz osatutako fenomeno bezala begiratzen badugu, esango genuke, batetik, nukleoa txikia dela (100.000 lagun inguru) baina euskararen biziraupenerako ezinbestekoa dela hau elikatzea, eta bestetik, nabarmenduko
|
genuke
euskararen hizkuntza erkidegoan periferia osatzen dutenen kopurua nukleoarena baino askoz handiagoa dela eta euskararekiko atxikimendua oso txikia dela geruza gehienetan baina periferia elikatzea eta nukleorantz erakartzea ere ezinbestekoa dela euskara normalizatzeko.» (Aiestaran 2010, 67).
|
|
2017
|
|
|
Horiek horrela, zer egin behar
|
genuke
euskarari funtzio nazionalak opa dizkiogun euskaltzaleok. Pérez Iglesiasen arabera,, gutako bakoitza aske da egokien iruditzen zaion moduan bere identitate indibiduala eta nazionala formulatzeko.
|
|
|
Lan hau oinarri duen proiektua Espainiako Gobernuko Ministerio de Economia yCompetitividad en finantzaketarekin burutu da, DPI2012 proiektuaren bitartez.Fundacion Antonio Aranzabal Universidad de Navarra ren laguntza ere ezinbestekoa izan da.Iker Iñigo. Antxus, en laguntza ere eskertu nahiko
|
genuke
euskararen zuzentasunaberrikusteagatik.
|
|
2018
|
|
|
Facebooken Jurgi Uriarte lagunak, ekologiko hutsa ez baizik eta nekazaritza erregeneratibo hori dela etorkizuna esanez bidali zidan errieta mezuari erantzuteko aukera polita topatu nuen, eta galdera bota: nola esango
|
genuke
euskaraz nekazaritza mota hori. Aukera:
|
|
|
Jakinekoa da, gaur egun hezkuntza sistemaren baitan —EAEn— euskaraz hitz egitea dela araua. Generoari erreparatuz gero, arau horren defentsan edota horren arbuioan izango
|
genuke
euskararen erabileraren feminizazioaren zergatietako bat. Horrela, neskek arau hori defendatu eta betetzen duten bitartean, mutilek eta mutil gisa jokatuz —maskulinitatea sendotuz—, araua apurtuko dute.
|
|
|
Etxekalte jokatuko
|
genuke
euskarari mesede egiteko aukera esku eskura izan eta ausardia faltaz helduko ez bagenio. Eutsi diezaiogun Txillardegiren espirituari!
|
|
|
Punta ateraz, punta ateraz, lortzen duzu bertsiorik fidagarriena», dio. «Azkenean, irakurri
|
genuke
euskaraz Dovlatov, Dovlatovek euskaraz idatzi izan balu bezala. Ez genuke itzultzailearen ahotsa nabaritu behar, baina guretik ere ematen dugu, dudarik gabe».Itzulpena «beste obra bat» dela ez du hain argi ikusten Gerardo Markuletak (Oñati, Gipuzkoa, 1963).
|
|
|
Aurten 50 urte betetzen dituen oinarrizko estandar hura ezarri izan ez balitz, nola egin
|
genuke
euskaraz orain hainbat esparrutan?
|
|
|
Beraz, ez da izango liburuarena goraka joango den merkatua. Gainera, oso kontuan hartu
|
genuke
euskarazko merkatuaren tamaina eta horren izaera ahula. Horrek eragin zuzena du argitaletxeen ibilbidean, gero eta tirada txikiagoak egiten dira eta momentu batetik aurrera ez da errentagarria.
|
|
2019
|
|
|
Zalantza handiak egon daitezke euskararen aldeko egungo jarduna Gizarte Berrikuntza Eraldatzailerantz bideratzen ote den; hau da, gizartea sakon aldatzeko asmorik euskalgintzan nagusitzen ote den. Esango
|
genuke
euskara bultzatzeko dinamika askok hizkuntza aldaketa soila bilatzen dutela, lorpen hori bera huskeria ez dela argi badugu ere.
|
|
|
lotuta definitu genuen, batez ere euskara etxean jasotako hiztun ez alfabetatu askok bizi zuten gutxiespen konplexua seinalatzeko, eta hiztun on horien autoestimua handitu beharra eta beraien aldaerak prestigiatu beharra aldarrikatzeko. Gaur egun, ordea, kontzeptua zabaldu egin
|
genuke
euskara ohiko hizkuntza duten hiztun berrien kasuetara. Zein da euskara jatorra Gasteizen edo Baionan?
|
|
|
Ez dituzu imajinatzen, adibidez, Dalíren biboteak Pilatosen aurpegian? Dalík ere asko garbitzen zituen eskuak, esku zuriak zituela esango
|
genuke
euskaraz, zuriegiak pintorea izateko... Galtzen ari naiz, barkatu, Eszter, galtzen ari naiz, aspertu egingo zaitut, barkatu.
|
|
2020
|
|
|
Mitxelenaren eta Txillardegiren artean izandako harremanik gabe egun ez
|
genuke
euskara batua erabiliko. Hala ere, denboraren poderioz, Txillardegiren eta jelkideen arteko erlazioa ozpinduz joan zen, eta Mitxelenarekin ere distantzia hartu zuen.
|
|
|
Ikusten denez, urte berberetan kaleratzen dira Mitxelenaren Historia de la Literatura Vasca (1960), eta izen bereko Villasanterena (1961), baita Literatura oral vasca, Manuel Lekuonarena ere (1961). Horrek bere garrantzia du, izan ere, gogoratu egin
|
genuke
euskara batuaren prozesuan jeltzaleek beti kontrako bidea hartu zutela, ez baitzuten inondik inora onartzen euskara batuaren beharrik.5
|
|
|
Esan al daiteke newtondar legeak, zatiketa zelular edo aldaketa molekular? Igone Zabalak (2013) argi eta garbi gaitzetsi du bide hori; izen elkartu sintetikoen bidez eman behar
|
genuke
euskaraz bi izenen arteko ‘osagarri buru’ harremana, eta ez ‘izena+ erreferentzia adjektibo’ egituraren bidez. Baina baditugu horrelako adibideak gure corpusetan. Gaitzetsi egin behar ote ditu Euskaltzaindiak, eta mota horietakoei bidea itxi?
|
|
2021
|
|
|
Hizkuntza konfigurazional esaten zaie hitz ordena zurruna dutenei, osagaien hurrenkeran ia inolako aldaketarik onartzen ez dutenei (ingelesa, esaterako). Ez konfigurazionaltzat hartzen dira, aldiz, perpaus bateko osagaiak hurrenkera batean baino gehiagotan antolatzeko aukera dutenak; horrelako hizkuntzen artean sailkatuko
|
genuke
euskara ere. Badira, azkenik, hizkuntza erdi konfigurazionalak, osagaien hurrenkera jakin bat izan arren, osagai horiek lekuz aldatzeko aukera batzuk ere badituztenak; halakoak dira, inguruko hizkuntzen artean, katalana eta gaztelania, esaterako.
|
|
|
AcceXiblek, oraingoz, ez daki euskaraz: «Erakunderen baten lankidetza
|
genuke
euskarazko eredua garatzeko».
|
|
2022
|
|
|
Bi aldeen arteko babesaz ari garenean, beste baten kaltetan, pintza egitea, pintzarena egitea... esan liteke? Nola esan
|
genuke
euskaraz?
|
|
|
Iruñeko auzokide guztiok izan
|
genuke
euskaraz hezi eta bizitzeko eskubidea. Euskaraz heztea ez da hautu pertsonal isolatua, baizik eta Nafarroako herritar egiten gaituen kohesio eta berdintasunaren oinarri.
|
|
|
Azkenik, euskararekiko atxikimendua transmititzeko moduekin asmatu behar dugu; izan ere, migratzaileak euskarara lotuko dira komunitatetik, sentimendutik, bertakoa sentitzetik, nahiz eta hemen jaio ez. Guk geuk mugimendu feministaren aldarrikapen bilakatu nahi
|
genuke
euskara ikasteko eskubidea, beste hainbat aldarrikapen sozialekin gertatu den bezala (adibidez, elikadura burujabetzarekin). Bide horiek guztiak eraiki bitartean, mugimendu feministan edota EMMko espazioetan euskara komunikazio tresna izateko bitartekoak eskaintzen jarraitu behar dugu, baita bitarteko horiek hobetzen eta garatzen ere.
|
|
2023
|
|
|
«Zergatik ez dugu, beraz, geure hizkuntzan eginen, gure arimari kalterik gehiago eragiten ez zaiolarik? ez
|
genuke
euskaraz egin behar?»
|
|
|
Beraz, ulertu
|
genuke
euskararen erabilera egungo gizarte baldintzen (sozial, kultural, politiko, ekonomiko eta teknologikoak) emaitza dela. Eta, beraz, gizarte baldintza horietan egiturazko aldaketarik egin gabe, ezin espero liteke euskararen erabileran ere aldaketa nabarmenik.
|