|
2000
|
|
|
– Abstrakzio mailari buruz, eta Piaget-en adibidearekin jarraituz, ezagutza motaerrepresentazionalek hizkuntzaren beharra dute, ezagutzen diren errealitateakespresatzeko, gordetzeko, partekatzeko, adosteko, etab. Ezagutza ez errepresentazioanalaren barruan ere, ezagutzen diren deiturak hizkuntzaren bitartezazaleratzen dira, deitura linguistikoa bera
|
gauzaren
ezaugarri bat gehiago moduanhartuz. Agian horregatik, orokorki zein partikularki hartutako hizkuntzengramatikak, adibidez, abstrakzio maila ezberdineko estrukturez daude osatuta.
|
|
|
Heriotza erabat onartzeak abiarazten du gizakia jakinduriarenbidetik. Egiak, bestalde, giza adimenaren ahal itzela du oinarri, berez bereizezina dena, gauza errealaren existentzia eta esentzia, bereizi egiten baititu,
|
gauzaren
esentzia, ondoren, adiera bilakatua, morfema bati lotu eta hitza eta mintzoa sortzeko. Egiak ere, hortaz, heriotza du oinarri,, zakur?
|
|
|
Oro har, Kojeve ren esanetan, gauza erreal baten esentzia (Platon-en, ideia?, Aristoteles-en, forma?, hots, filosofia tradiziorik beneragarrienak
|
gauzaren
existentziarikontrajarri diona) sortzen denean, bere leku denborazko kokapenetik bereizi egiten dagauza hori, askatu. Gauza baten esentzia gauza horixe berorixe da, bere hemen orainetatik desitsatsia den heinean.
|
|
|
Izan ere, bazuen amak ahizpa bat, bera baino hogei urte gazteago zena eta Emiliani zeritzana. Kontatu dizut, bertzalde, nolakoa zen ama etxeko gobernuaz denaz bezainbatean, artatsu eta ordenazale itsu... halako moldez, non bere onetik ateratzen baitzen
|
gauzaren
bat lekuz ikusten zuenean. Ordea, bere onetik ateratzen zenean ere, ama ez zen keinuka ibiltzen —zeren barrengo sentimenduak sobera adieraztea lekuz kanpoko izan baitzitekeen, bere kasuan eta bere karguan—, erabakiak eta deliberamendu deliberatuak berehala hartuko bazituen ere, makur zegoena artez jartzeko.
|
|
|
Zeren eta baitakizu ezen ehiza dabilen lekuetan ehiztaririk onena dela jaun Gezur —emanen ahal dit Bertzeokoak honako izen propio hau erabiltzeko baimendua eta lizentzia, bere don Bildurren eredurat! — Baina, gezurra edo egia izan, dukearen hitzak buru buruan sartu zitzaizkion Mattini... are gehiago dukeak antzeko hitzak xuxendu zizkionean adio egiteko orduan, eta promes egin zionean ezen bere etxerat eramanen zuela —dukearen etxerat, bai! —, frogen froga hura gainditu ondoren. Eta Mattinek, nola aita bezalakoa baitzen eta buruan
|
gauzaren
bat sartzen zitzaionean ez baitzuen etsiko, halaxe erran zuen:
|
|
|
Katalunia, Madril, Errioxa eta Murtzia. Ikus daitekeenez, gauza bat da egunkaria erostea eta beste bat berau edo beste
|
gauzaren
bat ordenagailuaren pantailan —dohainik— irakurtzea.
|
|
|
Utz iezadazue hau azaltzen. Zentzu erabat argia dauka zerbait agitzeak harritzen nauela esateak; guztiok ulertzen dugu zer esan nahi duen inoiz ikusitakoa baino handiagoa den txakur baten tamainak harritzen nauela, edo, hitzaren zentzu arruntean, ezohizkoa den beste
|
gauzaren
batek harritzen nauela. Kasu horietako bakoitzean, kasua ez izatea pentsa nezakeen zerbait kasua izateaz harrituta geratzen naiz.
|
|
2001
|
|
|
2 1700ean, urte hori ezarri digutenez gero abiapuntutzat, zenbait
|
gauzaren
jabe da oraindik Euskal Herria, pare baten jabe batik bat, eta diodan bidenabar hemen eta gero izen horretaz izendatuko dudana ez dela XIX. mendean Zazpiak bat ikurpean bilduko den lurralde mordoa baizik. Euskaldunez kanpora, bada hor, dakigunez, erdaldunik ere.
|
|
|
Baina gauzek, geometriak emaniko formaz gain, bizirauteko gaitasun handi edo txikiagoa dute. Batzuk bere kabuz izate baten jabe dira, gizakia, otsoa edo txakurra, esaterako; beste batzuek beste
|
gauzaren
bati kontrajartzea behar dute errealitatea lortzeko, bidezko bidegabe edo baliagarri gauzaez, adibidez; eta beste batzuek beste batzuekin erlazioan soilik, eskuin ezker edo bikoitz erdi, esate baterako. Errealitate bakoitzak mugatu eta mugagabe izateko modu ezberdinak ditu, hau da, errealitate hauetako bakoitzaren baitan bi printzipio hauen presentzia eta eraginkortasun moduak ezberdinak dira.
|
|
|
Platonen ideia nozioa hitz honek ohiko hizkera grekoan zuen esanahiaz jabeturik hobe ulertuko dugu: edozein ikuspuntutik begiratuta ere gauza bat ezagutaraztea ahalbidetzen duen forma hori
|
gauzaren
ideia da: Partenoia goizez edo ilunabarrez, Plaka auzotik edo Atenasko kanpoaldetik begiraturik, Akropolian zuen kokapenagatik, eta bere ateburu eta doriar ordenari esker ezagut zitekeen.
|
|
|
Gauza baten ideia ez da haren gainean egin dezakegun irudikapena, gauza hori egonkor bilakatzen duen dimentsio hori baizik. Eta horregatik, Platon urrutiago ere badoa, ideia
|
gauzaren
egitura bera eta gauzaren agerpenaren oinarria dela dioenean. Ideia, beraz, ez da kontzeptua.
|
|
|
Gauza baten ideia ez da haren gainean egin dezakegun irudikapena, gauza hori egonkor bilakatzen duen dimentsio hori baizik. Eta horregatik, Platon urrutiago ere badoa, ideia gauzaren egitura bera eta
|
gauzaren
agerpenaren oinarria dela dioenean. Ideia, beraz, ez da kontzeptua.
|
|
|
Martitzeko biztanleen existentzia erreala haiek ikusiz soilik baieztatu ahal izango dugu. Adigai soiletatik inoiz ez dugu lortzen ezein
|
gauzaren
izatea, hori beti ere hautemapenak emango digu. Hautemapena zuzena ez izatea ere posible da.
|
|
|
Honen arabera, espazioaren bidez eta, beraz, sentsazioaren bidez datorkigun ezagutza oso maila apalekoa da, ez da benetako ezagutza; hori arrazoimenak soilik lortuko du. Hortik sortzen dira Leibnizen monadak, espazioaren eta denboraren beharrik ez duten objektuak, bere baitan aski direnak kanpoko
|
gauzaren
batekin harremanik izan gabe. Substantzia bere barnean soilik begiratzen bada, bakuna izango da; eta gainera beren arteko harremana, leihorik ez dutenez, aldez aurretik ezarritako harmonia gisa ulertzen da; baina benetan guk ez dugu horrela ezein substantziarik ezagutzen inolaz ere, baizik eta substantziak ekintzek eta higidurek dituzten ondorioetatik abiatuta soilik ezagutzen ditugu.
|
|
|
Estetikan bertan ere Kantek ideia honen jatorria begiespenaren eta adimenaren arteko bereizketa transzendentalean dagoela azpimarratzen du. Leibnizen eskolak bereizketa logiko soila defendatzen du eta hortik sortzen da berbaitango
|
gauzaren
ideia okerra: Jainkoaren pareko adimen ahaltsu bat izango bagenu, gauzak berak diren bezala ulertu ahal izango genituzke sentsuek sortutako nahasmendu guztiak gainditu ondoren.
|
|
|
Ondorioz, gauza bati zenbat eta predikatu negatibo gutxiago aplikatu, orduan eta errealitate gehiago izango du gauza horrek. Eta hortik predikatu positibo guztiak biltzen dituen
|
gauzaren
ideia lor dezakegu, osorik determinatua dagoena, ‘omnitudo realitatis’, ideal transzendentala, positibotasun oro jasotzen duen ideala. Izaki errealena litzateke, perfektuena, eta beraz, jainkoa.
|
|
|
Ez du bere gogoeta hutsetan agindu moralik, ez dagoelako gogoeten araurik. Ederra den
|
gauzaren
bat azaltzen bazaio, eder hutsaren edo kutsatuaren epaia sortuko zaio, edo sublimearena, besterik ez. Eta egiari buruz, egiaren aurrean aurkitzen denean, Kantek ez du aipatzen zer nabari duen bere barruan.
|
|
|
Tesi haren arabera —Kantek ere jaso eta aldi batean ontzat ematen duena107—, bi zerbaiten arteko konparaketa egiten dugu. Nolabait esateko, esku batean
|
gauzaren
intelekzioa daukagu, eta bestean gauza, objektua; eta bien arteko konparaketa egiten dugu, gure gauzaren intelekzioa egokia —egiazkoa— den ala ez erabakitzeko. Baina hori amets hutsa da.
|
|
|
Tesi haren arabera —Kantek ere jaso eta aldi batean ontzat ematen duena107—, bi zerbaiten arteko konparaketa egiten dugu. Nolabait esateko, esku batean gauzaren intelekzioa daukagu, eta bestean gauza, objektua; eta bien arteko konparaketa egiten dugu, gure
|
gauzaren
intelekzioa egokia —egiazkoa— den ala ez erabakitzeko. Baina hori amets hutsa da.
|
|
|
Baina hori amets hutsa da. Guk
|
gauzaren
ezaguera dugu esku batean ala bestean, baina besterik ez.
|
|
|
Kantek dioenez,
|
gauzaren
nolabaiteko esperientzia fenomenologikoa edo zentzumenezkoa daukagu; objektuaren beraren berri ezer jakin gabe. Nire tesiaren arabera, aldiz, eskuan daukadan gauzaren ezaguera objektiboa da izan; eta nire gogora eramaten dut, eta gogoak esaten dit onargarria den, ala arbuiagarria, ala oraindik ezbaikoa.
|
|
|
Kantek dioenez, gauzaren nolabaiteko esperientzia fenomenologikoa edo zentzumenezkoa daukagu; objektuaren beraren berri ezer jakin gabe. Nire tesiaren arabera, aldiz, eskuan daukadan
|
gauzaren
ezaguera objektiboa da izan; eta nire gogora eramaten dut, eta gogoak esaten dit onargarria den, ala arbuiagarria, ala oraindik ezbaikoa. Nire ezaguera hori objektiboa den, aurrerago eztabaidatuko dugu.
|
|
|
Metodologia guztien gainetik, nik Elhuyar Hiztegiaren ‘definizio’ hitzaren adierazpena hobesten dut. Arazoa hitzaren esanahia edo
|
gauzaren
izaera adieraztean datza, gure azterketan izaki soinezkoa gizaki egiten duenaren izaera adieraztea.
|
|
2002
|
|
|
Efektu berezien barruan sail ugari daude. Fisikoak (tiroak, lehergailuak...); klimatologikoak (euria, elurra, haizea, hautsa eta kea); esekitzaileak (kableak erabiltzen direnean, aktoreak zintzilik daudenean), eta Agirrek esan digunez, badirudi orain modan daudela «The Matrix» filmagatik edo; fikziozkoak (kristalak, botilak, aulkiak...) Fikziozkoak direnean, filman apurtu behar den edozer
|
gauzaren
kopia egiten da, pareta batena adibidez, eta benetako elementua apurtu beharrean kopia apurtzen da. Goian aipatu dugun bezala, makillajeko efektuak ere badaude.
|
|
|
Modelo edo aktoreari neurriak hartu eta gero horren gainean lan egin behar da. Horregatik euren tailerretan buru, esku eta edozein
|
gauzaren
moldeak daude han eta hemen. Jorgek, Agirreren lankideak argi dauka:
|
|
|
Par. Hunelatan, bertze gauzak bertze izan ba ditez, bertze
|
gauzaren
bateri buruz izanen dira.
|
|
|
Labur erran:
|
gauzaren
bat badela, eztela ala nolabaiteko aldakuntza ukhan duela uste duzunean, berekiko eta bertze gauzeekiko ere zer gerthatuko zaion aztertu behar duzu, eta bakhoitzarekiko edo guztiekiko; hori eginez geroz, bertze gauzak aztertuaz, berekiko eta edozein bertze gauzekiko, gauzok badirela ala idurimenean sorthuak direla. Bakhar bakharrik hunelaxe dezakezu osokiro ihardun eta egia argiroki ebatzi.
|
|
|
Par. Berdin ba da, berdin den
|
gauzaren
izarian berean izanen da.
|
|
|
Par. Orain, bada: osoa bere zathi batzuetan ez baldin ba da, ez hekietarik baten soilik ez eta guztietan ere, nahi eta nahi ez bertze
|
gauzaren
baten baithan izanen da, edota lekhurik ere hartuko eztu, betheko eztu, nehon ere izanen ezta.
|
|
|
Par." Ez da" derragunean, existentzarik eztuen halako
|
gauzaren
baithaz izakia urrun dela bertzerik aiphatu gogo othe dugu?
|
|
|
Par. Baina hastapena, edota bataren bai eta edozein bertze
|
gauzaren
zathiren bat zathi bat, alegia, eta ez zathiak, ¿ ez othe da noraezean batasun edo unitate bat, parte edo zathi bat delakotz?
|
|
|
Badira, ordea, beste
|
gauzaren
bat hobesten duten zakurrak. Zakur askok, adibidez, ez du ogirik jaten.
|
|
|
behin batean, zientzia fikzioaren aurkari batek generoaren %90ak ezer ez zuela balio esan ziolarik, berak kritika onartu, baina honako hau erantsi zuen: " ez du ezer ere balio edozer
|
gauzaren
%90ak" (ni, edonola ere, ez naiz Sturgeon bezain pesimista, eta portzentaia hori apaldu egingo nuke).
|
|
2003
|
|
|
· Mundu barri bat sortzeko asmoz, beste gizon batzuk beste era bateko oinarriak jarri gura dituez: indarra, aberastasuna, jakituria, burrukea, interesa edo beste
|
gauzaren
batzuk; Eleizeak, ostera, maitasuna!
|
|
|
Horixe egingo zuen. Edo antzeko
|
gauzaren
bat.
|
|
|
Matias aurrez aurre ari zen Mercedes ikusten, baina Martinak atzean zeukan ahizpa eta
|
gauzaren
bat galdetu nahi zionean buelta eman behar zuen, eta erantzuna entzun nahi zuenean berdin, eta gorputzak krak egiten zion buelta ematen zuen bakoitzean. Matias konturatu zen egoera deserosoa zela hura eta komunikazioa narrasten zuela, eta argi zegoen, gainera, Mercedesek ahizpak baino hobeto zeukala burua eta ahoskatu ere ondo ahoskatzen zuela, s ak eta r-ak batez ere.
|
|
|
Gero azaldu zuen balioko
|
gauzaren
bat ere sartu zuela italiarrak entziklopedietan. Oso gutxitan, hori bai.
|
|
|
Eguiten dute pecatu mandamentu onen contra, sorguiñac, hechizeroac, familiariac dauzquenac [deabruarekin tratua duenak], ta demonioarequin pactoa eguinic dauquenac; oiei bestela ecin jaquin al dezaqueten
|
gauzaren
bat galdetzen dietenac; oien videz guero guertatu edo etortzeco dagoen gauzaren bat jaquin nai dutenac; jocu, saldu erosi, ta tratuan irabasteco, fortuna ona izateco, onetaz valiatzen diranac; eren gaitz, min; orobat da idi, bei, ardi, edo egaztiac gueitu, aci, edo sendatzea oiei escatzen diztenac: bada onelacoac osasuna ematen badute, isilic dagoana, orain  dic jaio eztan, edo urruti dagoen gauzaren bati igartzen badioe, ecin beste videz demonioaren bitartez baizic guerta diteque.
|
|
|
Eguiten dute pecatu mandamentu onen contra, sorguiñac, hechizeroac, familiariac dauzquenac [deabruarekin tratua duenak], ta demonioarequin pactoa eguinic dauquenac; oiei bestela ecin jaquin al dezaqueten gauzaren bat galdetzen dietenac; oien videz guero guertatu edo etortzeco dagoen
|
gauzaren
bat jaquin nai dutenac; jocu, saldu erosi, ta tratuan irabasteco, fortuna ona izateco, onetaz valiatzen diranac; eren gaitz, min; orobat da idi, bei, ardi, edo egaztiac gueitu, aci, edo sendatzea oiei escatzen diztenac: bada onelacoac osasuna ematen badute, isilic dagoana, orain  dic jaio eztan, edo urruti dagoen gauzaren bati igartzen badioe, ecin beste videz demonioaren bitartez baizic guerta diteque.
|
|
|
Eguiten dute pecatu mandamentu onen contra, sorguiñac, hechizeroac, familiariac dauzquenac [deabruarekin tratua duenak], ta demonioarequin pactoa eguinic dauquenac; oiei bestela ecin jaquin al dezaqueten gauzaren bat galdetzen dietenac; oien videz guero guertatu edo etortzeco dagoen gauzaren bat jaquin nai dutenac; jocu, saldu erosi, ta tratuan irabasteco, fortuna ona izateco, onetaz valiatzen diranac; eren gaitz, min; orobat da idi, bei, ardi, edo egaztiac gueitu, aci, edo sendatzea oiei escatzen diztenac: bada onelacoac osasuna ematen badute, isilic dagoana, orain  dic jaio eztan, edo urruti dagoen
|
gauzaren
bati igartzen badioe, ecin beste videz demonioaren bitartez baizic guerta diteque. Emensse esan nai dizuet gauza bat pecatuzat iduqui ez dezazuten, pecatu eztana.
|
|
|
Gauza bat da, sorguinac badirala sinistatzea, ta beste bat sorguiñen esanai sinistamena ematea. Lenengoa, au da, sorguiñac dagozena sinistatzea, ezta pecatu; baña bigarrena, au da, sorguiñai sinistatzea da pecatu; bada sorguin, hechizera, eta magicuagan sinistatzea, da eracgana jutea, ta escatzea osasuna, ondasunac, edo beste nai dan
|
gauzaren
bat. Beste pecatu bat eguin oi da guztiz maiz, ta da icusten danean atzo argal, edo erquinen bat sinistatzea sorguina dala.
|
|
|
Beste pecatu bat eguin oi da guztiz maiz, ta da icusten danean atzo argal, edo erquinen bat sinistatzea sorguina dala. Baita ere, araco aurren bat gassoric dagoenean, sinistatzea, urliac edo berendiac beguizcoa eguin ciola, emango ciola gaitzquiñac, berarequin asarratu zalaco, limosna ucatu ciolaco, edo berac ogui, arto, edo beste
|
gauzaren
bat aurrari eman ciolaco (Pedro Astarloa, 1818: 40; hemen J. Olazaranek gipuzkerara itzulia sermoi batean, AFA).
|
|
|
Elizaco campaiac zoli ots eguiten badu, erri artan laster norbait ilco dala. Eria dagoen echean catuac miauca edo zacurrac zaucaz badaude, laster il bear duela; aurrai asconarren erpia edo ertza, edo beste
|
gauzaren
batzuec ipintzea veguizcoz eguin ezteien. Oiec ta onelaco sinistamen eroac, Demonioaren asmasinoac dira (P.
|
|
|
Zuzenbide naturaleko araua da eroslea ezin dela baliatu saltzailearen beharrizanaz, prezio barregarria ordaintzeko. Baina merkataritzan ez litzateke erosoa izango, gauzen balio zuzena ordaindu gabe burutu diren salmenta guztiak deuseztatzea; horregatik, nahierarako lege baten bidez zehaztu da salmentak prezioa txikia izateagatik deusezta daitezkeela,
|
gauzaren
balio zuzenaren erdia baino gutxiago ordaindu denean bakarrik; horrela, kaltea benetako balioaren erdia baino txikiagoa denetan, erosleak burututako bidegabekeria estali da herri onuraren alde egin dela esanez, salbu eta kontratura beste inguruabar batzuk bildu direnean, horren hutsalketa dakartenak.
|
|
|
Lege batek agintzen duenez, saltzaileak bermeren bat eskaini behar du, saldutako gauzaren gain hirugarrenek izan ditzaketen eskubideei begira, baina berariazko ituna eginez gero, saltzaile horri bere egiteen ondoriozko erantzukizuna bakarrik eska dakioke; egin eginean ere, itun hori bidezkotzen da, salmenta egin delako
|
gauzaren
benetako balioa baino gutxiago ordainduta, edota salbuespena ahalbideratzen duen beste arrazoiren bat dagoelako.
|
|
|
11 Bigarren liburuak, hitzarmenetik kanpoko betebeharrak azalduko dituenak, elkarrekiko adostasunik gabe moldatzen direnak barruratuko ditu. Horra hor tutorearenak; orobat, kuradorearenak, halakoa izendatu arren gizabanakoarentzat —zarrastelak edo zoroak— nahiz ondasunentzat; titularrik gabeko oinordetza; absente dagoenak jakin gabe haren negozioak administratzen dituztenak eta ondasunak administraziopean izan dituztenenak;
|
gauzaren
baten erkidego edukitza dutenak hitzarmenik gabe; borondateak parte hartzen ez duen bestelakoak eta gainerakoak, ezustekoaren emaitza soilak.
|
|
2004
|
|
|
3) Atzera eskuratzeari buruzko demandetan, horiek oinarritzeko tituluaren froga hastapenak diren agiriak. Prezioa zainpean uztea legez edo kontratu bidez galdatuz gero, atzera eskuratzearen mendeko
|
gauzaren
prezio hori zainpean jarri dela egiaztatzeko agiria, baldin eta prezio hori ezaguna bada, edo prezioa jakitera zainpean uztea bermatuko duen kauzioa egiaztatzeko agiria.
|
|
|
1 Titulu betearazleak ondorioztatzen badu egiazkoa eta zehatza den gauza higigarria emateko eginbeharra, eta alderdi exekutatuak ez badu gauza hori ematen horretarako ezarri zaion epean, auzitegiak alderdi betearazleari emango dio zordundutako
|
gauzaren
edukitza. Horretarako, auzitegiak behar besteko premiamenduak erabiliko ditu, toki itxietan sartzea aginduko du, eta, hala behar izanez gero, indar publikoaren laguntza izango du.
|
|
|
Aurreko paragrafoetan xedatutakoaren arabera jardun ondoren, gauza ezin izan bada aurkitu, auzitegiak probidentzia bitartez aginduko du, alderdi betearazleak hala eskatuta, diruzko konpentsazio zuzena ematea, zor den
|
gauzaren
edo zor diren gauzen ordez; konpentsazio hori 712 artikuluaren eta ondorengoen arabera ezarriko da.
|
|
|
Espirituaren materialtasuna salatzen digu datu existentzial horrek. Oker ez banago, antzeko
|
gauzaren
bat gertatzen zaio estatusari ere corpusarekin dituen hartu emanetan: hizkuntzaren gizarte existentzia, estatusa?
|
|
|
Eta hor Sokratesen agnostizismoaren izpia ikus dczakegu, bainabaita bere fedea ere: . Ez naiz. ni dakicna?, dio,, heriotzak ez nau izutzen; czagutzen ezdugun
|
gauzaren
bddur izatea absurdua da?.
|
|
|
zoria kausa transzendentala da.Baina, dena den, hirugarren liburuan bertan agertzcn zaigu fisikaren funtsezko gaia.higidurarcn azterketa, alegia. Potentzian den
|
gauzaren
aktoa da higidura, baina, aktoinperfektu, gisa ulertzeke dagoena, gutxika infinituari hurbiltzen zaiona.
|
|
|
Atzera begiratu behar hori oso kritikatua izan da eta, disposizionahsten ustez, ez da beharrezkoa, posible baita zerbaiten funtzioa aurrera begira egindako teoria baten bitartez definitzea. Horretarako
|
gauzaren
ezaugarriak eta gaitasunak eradisposizionaiista batean definitu behar dira, joera edo propentsio legez ulertuta (probabilitateen bidez).
|
|
|
Eta diplomazia ez dago preseski SSek ongien egiten dituzten lanen artean. Kontua da orain jakin dugula naziak zerbaiten bila joan zirela Tibetera, Dalai Lamak emanen zien
|
gauzaren
baten bila, hain zuzen.
|
|
|
Euretaz hausnarketa egitean honako galderak etorriko zaizkio burura: ba al da antzik nire sentipenaren eta horren jatorriaren artean?; eztarri lehorraren eta edateko gogoaren artean?; mina sortzen duen
|
gauzaren
eta min horrek gure barruan sorrarazten duen tristuraren eta oinazearen artean. Zergatik delako sentipen bati jarraitzen dio arimaren tristurak edo beste bati alaitasunak eta pozak?
|
|
|
Logos aren baitan eta berorren bidez idoroko zuela uste zuen Aristotelesek. Kanten bere baitango gauza (das Ding an sich), Aristotelesen
|
gauzaren
izana edo substantzia [ousa] (edo, zehatzago agian, gauzaren izatasuna: to ti en einai) eta Platonen gauzaren ideia (eidos) adigai bateragarriak dirateke funtsean.
|
|
|
Logos aren baitan eta berorren bidez idoroko zuela uste zuen Aristotelesek. Kanten bere baitango gauza (das Ding an sich), Aristotelesen gauzaren izana edo substantzia [ousa] (edo, zehatzago agian,
|
gauzaren
izatasuna: to ti en einai) eta Platonen gauzaren ideia (eidos) adigai bateragarriak dirateke funtsean.
|
|
|
Kanten bere baitango gauza (das Ding an sich), Aristotelesen gauzaren izana edo substantzia [ousa] (edo, zehatzago agian, gauzaren izatasuna: to ti en einai) eta Platonen
|
gauzaren
ideia (eidos) adigai bateragarriak dirateke funtsean. Aristotelesen gauzaren izana (izatasuna, substantzia) ezin ezagut daiteke giza hizkuntzaren bidez. Orobat esan daiteke Wittgensteinen gauzaren forma logikoaz.
|
|
|
to ti en einai) eta Platonen gauzaren ideia (eidos) adigai bateragarriak dirateke funtsean. Aristotelesen
|
gauzaren
izana (izatasuna, substantzia) ezin ezagut daiteke giza hizkuntzaren bidez. Orobat esan daiteke Wittgensteinen gauzaren forma logikoaz. Izan ere, gauzen izanak bat egiten du funtsean gauzen forma logikoarekin (die logische Form).
|
|
|
to ti en einai) eta Platonen gauzaren ideia (eidos) adigai bateragarriak dirateke funtsean. Aristotelesen gauzaren izana (izatasuna, substantzia) ezin ezagut daiteke giza hizkuntzaren bidez. Orobat esan daiteke Wittgensteinen
|
gauzaren
forma logikoaz. Izan ere, gauzen izanak bat egiten du funtsean gauzen forma logikoarekin (die logische Form).
|
|
2005
|
|
|
Zaila ikusten dut gaztelaniaz ipuin bat idaztea. Inork inoiz eskatuta
|
gauzaren
bat egin izan dut, itzulpenak ere bai, baina berezko irrika bezala ez zait normalean etortzen erdaraz idaztea.
|
|
|
iGaxua! Baña
|
gauzaren
bat, edozein gauza egiten jakiteko, lenengo egiten ikasi biar da. Ezta olan?
|
|
|
8 hilabete bete arte gorputza du jostailu eta batzuetan baita bere arreta bereganatzen duen oso gertuko
|
gauzaren
bat ere.
|
|
|
Inoren
|
gauzaren
gaineko eskubide errealak edukitzeko modukoak edo edukitzaren babespean geratzeko modukoak direnetan, preskripzio azkentzaileak kalte egiten dio Erregistroaren araberako titularrari, nahiz eta hori hirugarrentzat hartu.
|
|
|
Legatua adierazteko eskritura, legatu hartzaileak berak egiletsita; horretarako, ezin da senipartedunik izan, eta testamentugileak legatu hartzaileari beren beregi eman behar izan dio legatu bidez jasotako
|
gauzaren
edukitza izateko ahalmena.
|
|
|
Kargetatik askatzeko espedientea erabiltzen da, inoren
|
gauzaren
gain eraturiko hipotekak, kargak, zamak eta eskubide errealak ezerezteko, horiek legeria zibilaren arabera preskribatu egin badira, Erregistroan agertzen den data kontuan hartuta.
|
|
|
Kontuan izanik, gainera, aurreko orrialdeetan ikusi dugun erara, audientzia ez dagoela gu ikusteko edo entzuteko modurik egokienean (autoan gidatzen, tabernan edo ikasten leku itxi batean, lagunekin hitz egiten...), ez dira momentu eta toki aproposenak arreta jartzeko, beste
|
gauzaren
bat egiten gaudelako era berean. Egoera horrek bultzatzen du kazetaria idatziko duen testua argitasunez eta bizitasunez egitera.
|
|
|
–Beste
|
gauzaren
bat izango nian buruan; beti izan nauk despistatu samarra, ez haiz oroitzen?
|
|
|
Baina hori banekien nik. Ze selekzio guztiek daukate
|
gauzaren
bat kamisetan, irudi bat, eta hori da sinbolo bat eurena. Eta Ingalaterrako selekzioak arrosa bat dauka, eta Galeseko selekzioak luma batzuk, eta Eskoziakoak lore bat oso oso arraroa, eta Frantziakoak oilar bat.
|
|
|
Eta umeentzako oheak baziren, zaldiak egiten zituen igual, erliebean, edo katuak, eta ezkontzeko oheak baziren, hostoak egiten zituen igual, batzuk erliebean eta beste batzuk ez. Eta diferente egiten zituen ohe guztiak, eta hiru aulki egiteko eskatzen bazenion, berdin egiten zituen hirurak, baina beti zeukaten gauza diferenteren bat, hanketan, edo bazterretan, beti
|
gauzaren
bat diferente aulki bakoitzean. Hori zen zuen aitite Julian egurrarekin.
|
|
|
Berrogeita hiru urte, esan zien Emiliok, marrak egiten. Egon zara zu inoiz berrogeita hiru urtez
|
gauzaren
bat egiten, señe?, galdetu zion Emiliok Gurri. Gurrek ezetz, baina katu bat zeukala berak, zazpi urtekoa, eta katuak zazpi aldiz bizi direla, eta zazpi bider zazpi berrogeita bederatzi.
|
|
|
Era berean, Jainkoak aginduko balu norbait hiltzea edo
|
gauzaren
bat kentzea, ez litzateke horrexegatik legezkoa izango giza hilketa edo ebazketa, hitz horiek baitute okerra eta makurra; zernahi den ere, ez litzateke hori giza hilketa edo ebazketa izango, bizitza eta gauzen jabe gorengoa Jainkoa baita.
|
|
|
Bat batean izen emaileak kaskezurra bere eskuetara heltzen jarraitu zuen. Aitzurra erortzera utzi eta ahurrak ireki zituen azken unean, denen erraietan orain izua hazten zuen
|
gauzaren
errezibitzeko. Lepoko juntaren gunean zintzilikatzen zitzaion haragi usteldua ikus zezakeen.
|
|
2006
|
|
|
Egunean bizi bara, ijitoaren agerpen askotan nabari dagoen legez, aurrezkiaren, epekako ordaintzearen eta beste hainbat
|
gauzaren
kulturaz beste aldera, zeharo.
|
|
|
Legean jasotako berrikuntzarik esanguratsuenetarikoa da, konkurtsopekoaren ondasunen gaineko berme errealakkubide errealaren berezko izaera erres exekutatzeko akzioei emandako tratamendua. Inoren
|
gauzaren
gaineko espetatu da, arauketa desberdina ezarrita eskubide horientzat eta konkurtsoaren masa pasiboan bildutako kreditu eskubideentzat. Aldi berean, alabaina, ahaleginak egin dira, bermeak bananduta exekutatzean konkurtso prozeduraren garapen egokia ez eragozteko, eta zordunaren nahiz masa pasiboaren intereserako komenigarriak izan daitezkeen irtenbideak ez oztopatzeko.
|
|
|
Beharrezko lege gaitasuna duen ofendituari adierazpena jasotzeko unean, argibideak emango zaizkio prozesuan alderdi izateko eskubidearen gainean, bai eta
|
gauzaren
itzulketari, kaltearen konponketari edota egitate zigorgarriaren ondorioz kalte ordainari uko egitearen gainean ere.
|
|
|
Delitua edo horren inguruabarrak kalifikatzeko beharrezkoa bada delituaren gai izandako
|
gauzaren
balioa zehaztea edo eragindako kaltearen nahiz eragin daitekeenaren zenbatekoa balioestea, orduan epaileak entzungo du jabeak edo kaltedunak horren inguruan esan beharrekoa, eta, ondoren, adituak egindako azterketa erabakiko du titulu horren VII. kapituluan zehaztutako moduan. txostena egin behar bada zuzenean antzeman beharreko gauza eta osagaiei buruz, epaileak halakoak emango dizkie izendatuta...
|
|
|
1 txostenaren gai den pertsona edo
|
gauzaren
deskripzioa, hori zein egoera edo modutan dagoen adierazita.
|
|
|
Bigarren Kojeverentzat, berriz, gauza naturala izen bilakarazten duen giza ekintzak aurretik izaera bereziko prozesu bat eskatzen du," prozesu orokortzaile" deritzona, berezkoa,
|
gauzaren
esentzia bereizten duena dagoen kokagunetik eta dirauen aldi tartetik. Prozesu hauxe da Introduction a la lecture de Hegel-en aintzat hartu ez zuena.
|
|
|
Guztiok elkartzen ditugu, oharkabean bada ere, izen baten adiera eta dagokion
|
gauzaren
esentzia, eta nolabaiteko analogia ikusten dugu izenaren morfemaren izaeraren eta dagokion gauzaren izaeraren artean.
|
|
|
Guztiok elkartzen ditugu, oharkabean bada ere, izen baten adiera eta dagokion gauzaren esentzia, eta nolabaiteko analogia ikusten dugu izenaren morfemaren izaeraren eta dagokion
|
gauzaren
izaeraren artean.
|
|
|
Zehazkiago, esan liteke mintzoak bitara bikoizten duela. Alde batera, bereizten ditu
|
gauzaren
existentzia eta esentzia; bestera, izenaren morfema eta adiera. Bikoizketa honen bidez, hortaz, mintzoak gauza biderkatu egiten du.
|
|
|
Era berean,
|
gauzaren
islak ispilu bitan, aurrez aurre paraleloki kokatuak, ez dira soilik bikoitzak, baizik askotarikoak. Zehazki, ezin dute amaigabe elkar biderkatu ez badute azkengabe elkar bikoizten —beti eta nonahi bikoteka elkartzen eta ugaltzen baitira.
|
|
|
Zeren bestela osotasuna hiru bailitzateke, edo, hobeki esanda, bat (argia) gehi bi. Edota, zehazkiago, bat (argia), gehi bat (gauza) eta beste bat(
|
gauzaren
isla). Argia bat denez, esan liteke argiari esker bikoizten dena ere bat eta bakarra dela, zentzu honetan bederen:
|
|
|
Zeren ikusten dena bederen diferentea baita: bereiz baititzakegu bakarra eta bata den
|
gauzaren
eta bere berragerpenen artean, bakoitza bere aldetik bakarra, baina elkarrekin bi egiten dutenak. Isla den heinean ez bata ez bestea ezin bereiz badaiteke ere bestetik, biak (bi diren neurrian), eta hortaz bakoitza (bietako bat den heinean), islatzen duen gauzatik beretik bereizten dela baiezta dezakegu (bi izateke bat den zerbait baita gauza).
|
|
|
Demagun orain gauza bat txoil itsaskorra dugula, eta erabat xeheak, malguak eta likatsuak liratekeen ispilu bi hurbildu egiten zaizkiola,
|
gauzaren
azalarekin bat egin arte: orduan ez genuke gauza hori erreproduzituko ligukeen islarik, baizik (ongi egingo bagenu) gauza horixe bera baino ez.
|
|
|
Dena den, izan dadin ispilua laua zein ez, isla dezan zati bat xurgatuz zein osotasuna itzuliz, berarentzat ezer gorde barik, isla ezinbestean izango da berregiten duen gauza ez bezalakoa,
|
gauzaren
eskuina irudiaren ezkerra izango baita, eta islaren eskuinak gauzaren ezkerra berragerraraziko baitu. Gainera, Platonen mitoetan ezkerra okerra edo gaizkia da, eta eskuina zuzena eta ongia.
|
|
|
Dena den, izan dadin ispilua laua zein ez, isla dezan zati bat xurgatuz zein osotasuna itzuliz, berarentzat ezer gorde barik, isla ezinbestean izango da berregiten duen gauza ez bezalakoa, gauzaren eskuina irudiaren ezkerra izango baita, eta islaren eskuinak
|
gauzaren
ezkerra berragerraraziko baitu. Gainera, Platonen mitoetan ezkerra okerra edo gaizkia da, eta eskuina zuzena eta ongia.
|
|
|
Hau Platonek berak dio (alderantziz, noski, geure gauza Platonen ideia baita, eta geure isla Platonen gauza; desberdintasun horrek ez du hala ere arrazoibidearen egitura ukitzen), eta gustura errepikatzen du, berton aurkitu uste baitu
|
gauzaren
eta ideiaren arteko diferentzia esentziala, are gauza ideiari erabat egokituko litzaiokeen kasuetan ere.
|
|
|
Ordea, baldin eta aurreneko isla bigarren ispiluan islatzen bada, berriro alderantzikatuko da, halako eran non
|
gauzaren
bigarren erreprodukzioan ezkerra eta eskuina jatorrizko gauzan bertan zirena izango baitira —eta zuzena berriro oker bihurtuko da hirugarren islan, eta era berean etengabe.
|
|
|
Erreprodukzioen inbertsio txandakatzeek gauzari bere bakuntasuna kentzen diote. Zeren, esan bezala, islaren okerra ez da soilik
|
gauzaren
zuzena; halaber, isla okerra bera, ispiluan aurrenekoz bigarren irudi gisa islatzen delarik, berriro ageri da zuzen eta perfektu.
|
|
|
Bestalde, ispilu biren zati bi erabat paraleloak balira, eta gauza ispiluak bezain handia, edo handiagoa, eta bigarren ispilua lehenbizikoa baino geroago jarriko bagenu, orduan lehenbiziko ispiluko
|
gauzaren
isla ez litzateke berregingo bigarren ispiluan, zeren isla gauzan proiektatuko bailitzateke, gauza zeharkatu barik, noski, eta bigarren ispiluko gauzaren isla ere ez litzateke lehenbiziko ispiluan berregingo. Kasu berezi eta aparteko honetan, ez leudeke gauza berregingo luketen isla bi baino, bi ispilu izan arren, eta islak gauza ez bezalakoak lirateke esentzialki, ezkerra eta eskuina bertan okerturik eta alderantzikaturik leudekeela, txandakatzerik gabe.
|
|
|
Bestalde, ispilu biren zati bi erabat paraleloak balira, eta gauza ispiluak bezain handia, edo handiagoa, eta bigarren ispilua lehenbizikoa baino geroago jarriko bagenu, orduan lehenbiziko ispiluko gauzaren isla ez litzateke berregingo bigarren ispiluan, zeren isla gauzan proiektatuko bailitzateke, gauza zeharkatu barik, noski, eta bigarren ispiluko
|
gauzaren
isla ere ez litzateke lehenbiziko ispiluan berregingo. Kasu berezi eta aparteko honetan, ez leudeke gauza berregingo luketen isla bi baino, bi ispilu izan arren, eta islak gauza ez bezalakoak lirateke esentzialki, ezkerra eta eskuina bertan okerturik eta alderantzikaturik leudekeela, txandakatzerik gabe.
|
|
2007
|
|
|
da, baina, hori bai, liburuen eta beste hainbat
|
gauzaren
karga ederki eusten du.
|
|
|
Etxegileen esku uzten duzuelako. (ON) Eta etxegileek saltzeko gauzak egiten dituzte eta jendeak ezagutzen duena edo atsegin omen duena egiten dute, beste
|
gauzaren
bat egiten saiatu beharrean.
|
|
|
Baina berbera da bereizte eta nabarmentze ekintza bera, prozesua bera. Gauzaren izenak ez du horren natura galdatzen; horrek ez du fusei on izan nahi, ez du
|
gauzaren
egia eman nahi. Izenaren egitekoa gauzaren alderdi partikularren bat azpimarratzera mugatzen da beti; murrizketa eta mugaketa horretantxe datza, hain zuzen ere, izenaren balioa.
|
|
|
Gauzaren izenak ez du horren natura galdatzen; horrek ez du fusei on izan nahi, ez du gauzaren egia eman nahi. Izenaren egitekoa
|
gauzaren
alderdi partikularren bat azpimarratzera mugatzen da beti; murrizketa eta mugaketa horretantxe datza, hain zuzen ere, izenaren balioa. Izenaren egitekoa ez da egoera konkretuaren berri osoa ematea, horren alderdiren bat bakartzea baizik; horretan kokatzen da.
|
|
|
Bakartze horrek ez du esanahi negatiboa, positiboa baizik. Izan ere,
|
gauzaren
bat izendatzean, geure pertzepzio gune finko batzuk aukeratzen ditugu, geure zentzuen datu barreiatu ugari horietatik. Gune horiek ez dira, ordea, pentsamendu logikoarenak edo zientifikoarenak berak.
|
|
|
sentsuen objektu diren predikatu guztiak aldakor diren bitartean, bera, sentsuentzat ezkutu, aldaezinki beti bera da (adimenaren objektu adigai, hain zuzen). Aristoteles-entzat edozein
|
gauzaren
subjektua orokorki, lehenbizi, materia hutsa da, oraindik forma hartu aurrean (gr.: hypostasia, lat:
|
|
|
«Eta honen ondorioz hitz horren[, urre?] esanahiak oso zalantzagarria izan behar nahitaez, zeren substantzia berean pertsona ezberdinek propietate ezberdinak hautematen dituzte(?); eta gehitu nezakeela uste dut inork ez dituela guztiak hautematen». Ez da ulertu behar, urre hitzarekin ez dutela denek gauza bera pentsatzen, ezpada gauza bera da bakoitzak bere modura pentsatzen duena(
|
gauzaren
propietate diferenteak aintzat hartzen dituelako bakoitzak: batek kolorea, besteak pisua, fundigarritasuna, etab.). «Eta horregatik gauzen deskribaketa oso inperfektuak ditugu eta hitzek ziurgabetasun handiko esanahiak dituzte».
|