|
2000
|
|
|
HORREN inguruan,
|
ezin
dugu ahaztu ETA erakundeak publikoki adierazi duela bere praktika armatua alde batera uzteko prest dagoela Euskal Herriko eskubide politikoak gauzatzeko prozesu demokratikoarekiko konpromiso tinkoa baldin bada. Beraz, borroka armatua elkarlanerako arazo gaindiezina bilakatzen zaien sektore horientzat, badago eskaintza zehatzik, askotan aipatutako su eten berri bat baino eraginkorragoa, hots; ETAren borroka armatua baztertzea Euskal Herri osorako prozesu demokratikoaren truke.
|
|
|
Guztiz onartzen dut hori, baina
|
ezin
dugu ahaztu herria alderdi politiko baten izenean ordezkatzen dugula, eta badira herriaren kudeaketaren gainetik dauden baloreak. Udal akordio hauek su eten giroan sortu ziren eta legebiltzar mailako akordio bat ere bazegoen.
|
|
|
Inolako zalantzarik gabe, langileen heriotzak eta langileek jasan beharreko ondorio larriak dira lan istripuen alderdirik lazgarriena, baina, hori horrela izanik ere,
|
ezin
dugu ahaztu eragiten duten kostu ekonomikoa. Eta, lehenengo aldiz, modu ofizialean ezagutzera eman da EAEn lan istripuek 1999an eragindako kostu ekonomikoa.
|
|
|
Eta hor dira aldizkariak, esaterako. Gainera helduak ere
|
ezin
ditugu ahaztu. Horri guztiari Gabonetan heldu diogu.
|
|
|
Borgesen Babelgo liburutegiaren metafora erabiltzen badugu, liburutegi unibertsal horretan dago euskara, beste hizkuntza guztiak bezala, baita xumeena ere. Unibertsaltasun horretan
|
ezin
dugu ahaztu ingelesa ere partikularra dela. Miguel Torga idazle portugaldarrak esaten zuen:
|
|
|
Haatik,
|
ezin
dugu ahaztu euskal literaturaren inguruko kritika publikoa batik bat hamarkada honetan zabaldu eta garatu dela. Izan ere, 1990 urtean Euskaldunon Egunkaria kaleratzen hasi zenetik (VII), egunkarietan euskal literatur lan gehienen berri ematen hasi dira, ordura arte lan batzuen kaleratzea ez baitzen aipatu ere egiten.
|
|
|
Egunkari abertzaleen arteko alde hau ulertzeko,
|
ezin
dugu ahaztu bakoitzarenatzean edo aldean dagoen proiektu politikoa. DEIAren kasuan, gogora dezagun azkenbi hamarkadetan EAJk Gernikako Estatutuaren aldeko apustua egin duela, eta Estatutuhorrek Baskongaden eta Nafarroaren arteko etena berrindartu duela.
|
|
|
Baina
|
ezin
ditugu ahaztu aldaketa kualitatiboak: inbertsio publikoak egitekoerabaki irizpideak edota enpresa eta zerbitzu publikoen kudeaketaren helburu estrategikoak, merkatu irizpideen bitartez zehazten hasi izan dira.
|
|
|
Irakasleak, Guizot en hitzak gogoratuz,, fonctionaries de l' Etat? bihurtzeak(
|
ezin
baitugu ahaztu Estatu espainiarreko administrazio egiturak Frantziako eredu zentralistaren arabera eratu zela242) nahitanahiez Estatuaren estrategia politikoaren esparrura eramaten gaitu eta armarik gabeko armadaren aurrean jartzen gaitu, Estatu Nazioaren xake taulan irakaslea pieza nagusia izanik, herritarrak Estatuaren proiektuaren inguruan biltzeko (Estatu nazioarekiko identifikazioaz ari gara... –En la enseñanza primaria y en sus maestros tienen los Estados el sostén más poderoso de la defensa nacional? 244.
|
|
|
Beraz, lan honi jarraipena ematea luke. Halere, gai honetan ere
|
ezin
ditugu ahaztu goian jadanik aipaturiko aldaketak. Alde batetik, ez zait iruditzen osotasuna edo exhaustibitatearen helburua errealista denik.
|
|
2001
|
|
|
Horrela, RWE talde alemaniarra kontuan hartu beharrean gara, dagoeneko Hidrocantabrico erosteko eskaintza bat egina baitu. EON enpresa ere
|
ezin
dugu ahaztu, hau ere Alemaniakoa, Endesa Iberdrolako aktiboak erosteko gogoa erakutsi zuela kontuan izanik. Belgikako Electrabel ek ere izan lezake Iberdrola bereganatzeko interesa.
|
|
|
Iragarkien sormenaren mailaz ari bagara, Euskal Herrian badugu behar den kapazitatea publizitate kreatiboa egiteko. Baina
|
ezin
dugu ahaztu honetarako dauden oztopoak: bata, hemengo iragarle handiek (inbertsio handiak egiten dituztenak) Madrilera edo Bartzelonara jotzea nahiago izatea; bestea, kanpoko bi merkatu horiek profesional onak erakartzeko duten ahalmena (kanpaina eta soldata interesanteenak han daudelako).
|
|
|
bata, hemengo iragarle handiek (inbertsio handiak egiten dituztenak) Madrilera edo Bartzelonara jotzea nahiago izatea; bestea, kanpoko bi merkatu horiek profesional onak erakartzeko duten ahalmena (kanpaina eta soldata interesanteenak han daudelako). Bestaldetik,
|
ezin
dugu ahaztu publizitate sektorea ekonomia orokorraren atzetik ohi doala, hau da, herri bateko ekonomia sendoak publizitate sektore indartsua dakarrela. Era berean, publizitatea gure enpresek duten lehiatzeko erreminta izatearren, ekonomia orokor horretarako publizitate sektorea indartsua izatea lagungarria da.
|
|
|
Eta irakurketa kontuez ari garenez,
|
ezin
ditugu ahaztu 100 metrok izan dituenen artean polemiko eta eztabaidatuenak izan direnak. Nobelaren beraren oinarrizko kontaketarengatik, hau da, izenburutik bertatik azpimarratzen den ihesaldiaren ehun metroen kontaketarengatik, intepretazio politikoak ugariak izan dira.
|
|
|
Alabaina, 100 metroren berritasunaz mintzo garenean,
|
ezin
dugu ahaztu nobelaren ekarpen nagusiena ez dagoela euskal nobelan ezezagunak ziren kontamoldeen erabileran. Forma eta edukia ilargi beraren bi aurpegiak direla onartuz, egileak nobelan darabiltzan baliabide teknikoek lotura hertsia dute bertan kontatzen zaigunarekin.
|
|
|
Baxter España multinazionaleko zuzendari nagusiak, Diego Manzanerak, Valentzian eta Madrilen hildako hamar hemodialisi gaixo tratatzeko erabili ziren dializatzaileen ekoizleak, atzo defendatu zituen analisien emaitzak, “denak negatiboak eman dituzte”, eta adierazi zuen “ikertu egin behar dela, dialisian elementu askok parte hartzen dutelako eta
|
ezin
dugulako ahaztu uraren garrantzia”. Manzanerak adierazi zuen, Valentziako Generalitateko Osasun Kontselleriako arduradunekin bildu ondoren, Baxterrek gertatutakoaren berri eman zuela “farmakozaintzako Europako gidak ezarritako epearen barruan”.
|
|
|
Arrisku kimikoak Kontsumitzaileen osasunerako arrisku gisa nabarmendu behar da kausa nagusiak mikrobiologikoak direla. Hala ere, arrisku mikrobiologikoak kontrolatu ondoren,
|
ezin
ditugu ahaztu arrisku kimikoak. Azken horiek gero eta lotura handiagoa dute intoxikazio kronikoekin, epe luzeko arazoekin eta, jakina, animalien osasunean erabiltzen diren antibiotikoekiko erresistentzia ezagunarekin.
|
|
|
104. "... baina
|
ezin
dugu ahaztu naturaren helburua gure animaliazko izaeran dautzan joerak gainditzea dela eta guri dagokigun gain mugaren hobekuntza lortzeko oztoporik nagusien direnak" K.U., 433.
|
|
2002
|
|
|
Batzuetan kulebroi itxura hartzen dutela eta garrantzia gehiegi ematen zaiola pertsonaien intimitateari? Fikzio lanen aurrean gaudela
|
ezin
dugu ahaztu eta, gainera, eskolako liburu aspergarrietan aipatzen ziren pertsonaia aseptiko eta lehorrak humanizatzen ere lagun dezake horrek
|
|
|
Grupo Correo Prensa Españolak
|
ezin
du ahaztu Emilio Ybarra talde horretako akziodun handienetakoa dela, hango administrazioko kontseiluko kidea dela eta, gainera, haren anaia dela hango presidentea. Taldearen informazioa, funtsean, Ybarraren eta haren jirakoen bertsio ofiziala eta instituzioekin kolaboratzeko duten borondate ona ikusaraztera zuzendu dute.
|
|
|
Hori gizartea mehatxatzea eta beldurtzea da, gizarte honek irtenbiderik ez duela irudikatzeko. Epe laburrera arazo asko dauzkagu, baina
|
ezin
dugu ahaztu gure helburuak zeintzuk diren eta horri heltzen badiogu eta lana egin, lehenago edo geroago etorriko dira fruituak.
|
|
|
Iazko ikasturtean 1.661 ikasle eta 75 irakasgai izan zituzten. Noski, Bergaran egoitza duen UNED ere
|
ezin
dugu ahaztu.
|
|
|
Horrez gain,
|
ezin
dugu ahaztu hezkuntza unibertsitarioan legeriak eta markojuridikoak duten eragin nabarmena. Espainiako eta Frantziako Konstituzioak, EAEko Autonomia Estatutuak eta Nafarroako Foru Hobekuntzak, LRUk eta gainerako Lege organiko eta errege dekretuek lehendik ere mugatzen eta oztopatzendute Unibertsitate propio eta euskaldunaren eraikuntza; baina Madrilgo Gobernutik ezarri nahi zaizkigun Lege berriek ezinezkoa bihur dezakete asmo hori, ereduunibertsitario bakarra inposatuz.
|
|
|
b) Lankidetza bultzatu, espezialisten eta itzultzaileen artean. Hainbat dirahartarako erabil daitezkeen ereduak, baina
|
ezin
dugu ahaztu biek bat egitendutela espezialitateko itzulpenaren une jakin batzuetan.
|
|
|
Unitateak proposatzeko orduan
|
ezin
dugu ahaztu lanak ikaslearentzat egokiaizan behar duela: zentzuduna, zailtasun maila, aurretik emandako hizkuntzabaliabideak, eta abar.
|
|
|
Bertan kontzentratzen dira eskakizun eta tirabira gehienak eguneroko bizitzan ere. Bestalde,
|
ezin
dugu ahaztu, hiri modernoek hazkunde erritmo biziak izaten dituztela; horrek esan nahi du, hirigintza proiektu berriak egiten direla, horretarako eraikuntza teknika berri eta suntsitzaileak praktikan jarriz, eta, ondorioz, lurpeko substratu arkeologikoa ere suntsitzeko arrisku izugarrian geratzen dela.
|
|
|
Haurtzaroaren ikerkuntzari buruz zerbait onuragarririk aipatzekotan, horreninguruan sortu den disziplinartekotasuna dugu. Zentzu horretan, eta mentalitateenhistoriaren interesgunetik abiatuta,
|
ezin
ditugu ahaztu Euskal Herrian tradizio zientifiko luzea duen etnografiaren ekarpen garrantzitsuak, bereziki Etniker taldeakegindako lana, zeinean jaiotza, bataioa, puerperioa, lehen haurtzaroa, gaztaroa, ezkontza eta ezkontzatik kanpo sortutako umeei buruzko adiera, ohitura eta errituak azaltzen diren (Etniker Taldea, 1998). Zer esanik ez, hor harrobi garrantzitsuaaurki dezake haurtzaroa iker objektutzat hartzen duen edonork.
|
|
|
Kontsumitzaileen osasuna babestea, administrazio publikoaren betebehar nagusia Kontsumitzaileen osasuna eta segurtasuna babestea Administrazio Publikoaren betebehar nagusietako bat da, bereziki kontsumoaren eta osasun publikoaren arloan eskumenak dituztenena. Araudi berrienak elikagaien segurtasunaren gaineko erantzukizun nagusia elikagaien enpresaren ustiatzaileari ematen dion arren,
|
ezin
dugu ahaztu estatu kideek eta Europar Batasunak berak erantzukizun handia dutela herritarrek kontsumitzen dituzten elikagaien kaltegabetasunari eta kontsumitzeko gaitasunari buruzko kontrol publikoari dagokionez. Herritarren eta kontsumitzaileen babesa handia izan behar da babes gabezia handiena duten kasuetan.
|
|
|
Hala ere, badirudi hormona ekintza duten molekulek dituztela arrisku gutxien pertsonen osasunerako. Substantzia horiek, besteak beste, gizonezkoen edo emakumezkoen hormona ekintzak dituztenak, animaliei eman behar zaizkie eta beren lana egin behar dute, baina
|
ezin
dugu ahaztu denboraren poderioz metabolizatu egiten direla, eta, ondorioz, haien eragin farmakologikoa galtzen dutela. Baina zein da ondorioa?
|
|
|
– Ondasunak baloratzerakoan zuhur jokatu behar da. Alde horretatik, akatsak maiz gertatzen dira, eta adituek lapurretak egiteko arrisku nabaria duten ondasunak soilik baloratzeko joerari egozten dizkiote, baliozko objektuak izan arren lapurretak egin
|
ezin
dituztenak ahaztuta. Horrela, bi arazo sortzen dira etxe aseguru bat kontratatzean:
|
|
|
Azpeitiko Odriozolatxo baserriko Mendi II eta III
|
ezin
ditut ahaztu. Mendi II zakur zapuztu bat zen.
|
|
|
Daukagunari erreparatuta ere,
|
ezin
dugu ahaztu irakasle multzo hori ia ia gauetik goizera inprobisatu dela.
|
|
|
Dagoen zatiketa administratiboa ere
|
ezin
dugu ahaztu —EAE, Nafarroa, Iparraldea—, ezta lurralde desberdinetan dauden errealitate politiko, sozial eta indar korrelazio desberdinak ere; prozesu honetan kontuan hartu beharrekoak direnak eta sistema unibertsitario euskaldun honen garapen desberdin batera daramatenak.
|
|
|
Panoptikoaren garapenak, ondorioz, ez ditu Benthamek bilatzen zituen erreforma nahiak asetu, ez gizatasunari dagokionean, ezta delituaren prebentzioari dagokionean ere; baina
|
ezin
dugu ahaztu argudio ekonomikoei dagokienean ere ez direla bete ingelesaren postulatuak. Izan ere, espetxeak estatuentzat kostu ekonomiko altua bai baina errentagarritasunik ematen ez duten erakundeak dira.
|
|
2003
|
|
|
Arabako Itziar Ugarteren hitzetan «ez dakit zehazki zer den, baina Slutskayak badu zerbait gusttzen ez zaidana». Emakumezkoekin amaitzeko
|
ezin
dugu ahaztu iaz Naganon, Slutskaya eta Kwanen atzetik, brontzezko domina lortu zuen Fumie Suguri japoniarra. Ezta Malmon zilarra lortu zuen Elena Sokolova errusiarra ere.
|
|
|
Produktuak Euskal Herrian zein kanpoan, Iberiar Penintsulan, saltzen ziren, baina merkeak ez zirela
|
ezin
dugu ahaztu. Gasteiztarrek produktuak egitean kanpotik honako produktuez baliatzen ziren:
|
|
|
Euskal Herrian Antzinatetik sagardoa izan da euskaldunen edaria. Ardoaren garrantzia
|
ezin
dugu ahaztu erromatartutako eta gero kristaututako lekuetan, ohi denez. Azkenik, limonada bizkaitar jai eta erromerietan ere edaten da tradizionalki.
|
|
|
indigenak, nekazariak, emakumeak edo beste talde batzuk, ekologistak, elkartasun internazionalistak, antimilitaristak eta abar, beste perspektibabatetik, subjektu berri bat eraikitzera. Hala eta guztiz ere,
|
ezin
dugu ahaztu langile sindikatuak, hor daudela, Porto Alegren ikusi dugunez. Zein da mugimenduberriaren eta sindikatuen arteko lotura?
|
|
|
euskarazko liburu produkzioaren hazkundea, euskal prentsaren garapena, euskalduntzeko eta alfabetzatzeko prozesuek hartutako indarra eta ikastoletan matrikulatutako haur kopuruaren igoera. Frankismoak eskaintzen zituen zirrikitu gero eta handiagoek ahalbidetu zuten aldaketa hori, baina
|
ezin
dugu ahaztu, besteak beste, utzitako oinordetza. Estatuaren ustez, kultura arloko edozein eskakizunen atzean politika ezkutatzen zen, eta, ondorioz, ahal zen neurrian, baztertu egin behar zen.
|
|
2004
|
|
|
inprenta batetik ateratzen den paper orri edo liburuarekin. Baina
|
ezin
dugu ahaztu teknologia berriek berebiziko iraultza eragin dutela komunikazioaren alorrean. Ingurune multimediatiko batean gaude guztiok, eta belaunaldi gazteenek, bereziki, naturaltasun osoz bizi dute errealitate berri hau.
|
|
|
Tortura badagoela adierazten digun beste zantzu nabarmena bada:
|
ezin
dugu ahaztu GAL ez zela banda autonomo bat izan, kalean libre zabilena. GAL hizkiekin azaleratu zen une jakin batean Estatuaren egitura organiko, jerarkiko, instituzional eta konstituzional osoa.
|
|
|
26 Eñaut Etxamendi: . Lau urte nituenean erdal eskola batera eraman ninduten eta geroztik
|
ezin
dut ahaztu gorrotoak, negarrak eta errak zintzurrean jarri zidaten korapilo hura. Hori da herri honi egin dioten indarkeritza izugarria eta beste indarkeria guztiak horren ondorio baizik ez dira.
|
|
|
Hain gustuko duen musika etorri zaio burura erritmo hura entzutean, eta diskotekan elkar ezagutu zuten eguna gogoratu du. Lagun baten kotxe horitik jaisten ikusi zuen Antonio, eta
|
ezin
du ahaztu diskotekara sartu baino lehen hark egin zion irribarrea.
|
|
|
Gaur egun aipaturiko hurbiltasun hori postestrukt uralisten artean —postnietzschearrak, postmodernoak, neopragmatistak, filosofian modan dago etiketa arranditsuakjartzea— ikusten da ongi. Literaturarekiko hurbiltasuna eta,
|
ezin
dugu ahaztu, zientziaren espiritu berarekin jard uten duen filosofiarekiko mesprezua. Deleuzek fabulazioen erabilpena filosofian oso begi onez ikusten zuela azpimarratu zuen, edo Derridak erretorika eta argudiaketa ren arteko mugak ex pro fessoezabatu oraindik (Derrida 1987).
|
|
2005
|
|
|
Era berean,
|
ezin
dugu ahaztu erregimenaren izaera autoritarioa bere horretan mantentzen zela, neurri pseudo liberal batzuk onartu ziren arren, hala nola, Prentsa Legea (1966) edo Estatuaren Lege Organikoa (1966). Salbuespen egoeraren (1969) urteak eta ikasle intelektualen eta langileen kontra burututako errepresio latzaren urteak izan ziren.
|
|
|
Frankismoaren testuinguruan emakumearen bizimodua nolakoa izan zen aztertzerakoan, Sección Femenina de Falange y de las JONSek betetako papera
|
ezin
dugu ahaztu. 1934an sortu zen erakunde hori, baina Francoren diktadura finkatu arte ez zuen benetako garrantzirik izan.
|
|
|
Memento horretan, Alberto Buen-ek bitartekaritza lanetan diharduen talde baten existentzia baieztatzen du. Ordenantza bertanbehera
|
dagoela
ezin dugu ahaztu. Borja Jauregik, bere aldetik, helegiterik ez duelaaurkeztuko argi uzten du.
|
|
|
Arrasateko ingurumen zinegotzi Joseba Ugaldek, herri koordinatzaile Ander Rodriguezek eta batzarkide eta liburuaren argitaratzaile Patxi Koirak. Errausketaren gaia gure herritik urrun ikus dezakegu arrasatearrok, esan zuen Ander Rodriguezek, baina
|
ezin
dugu ahaztu Donostiak ezetz esan diola erraustegiari, eta Aldundiak proiektu horrekin aurrera egitea erabakitzen badu gure eskualdea kokapen posible bat izatera bueltatu dala, gustatu edo ez.
|
|
|
Niretzat, egia esan, Euskadi baino Euskal Herria esatea egokiagoa da. Baina
|
ezin
dugu ahaztu Euskadi hitzaren inguruan zenbat lan eder eta zenbat odol isuria izan den. Abertzaletasuna Euskadi izenarekin sortu zen.
|
|
|
Bilakaera honi garrantzia ematearekin batera, ordea,
|
ezin
dugu ahaztu bilakaera hau Haur eta Lehen Hezkuntzan eman dela batik bat orain arte. DBHn, Batxilergoan eta batez ere Lanbide Heziketan bilakaera eta egoera oso bestelakoak dira.
|
|
|
Laura Mintegik euskal giro sozio-politikoan kokatu ditu emakume irudi gaurkotuak eta maitasuna eta psikoanalisia elkartu ditu euskal letretan. Gainera,
|
ezin
dugu ahaztu emakumeenarteko harremanen gainean hitz egin digula (literaturan orain dela gutxi arte oso gutxi jorratu den gaia da hau).
|
|
|
Kontua da, eta hau azpimarratu nahi dugu orain," hizkuntzak era benetan itzel batean laguntzen duela" 115 hemen, are gehiago," hizkuntzak subjektibitatetik objektibitaterako igarotzea ematen deneko puntu nagusia osatzen duela" 116 Honi esker bakarrik ahal izango du gizabanakoak bere jatorrizko esparrua gainditu eta, aldi berean, printzipioz kanpotik datorrena barneratu eta berea egin. Gizakiaren formazio prozesua dela eta, bigarrenik,
|
ezin
dugu ahaztu honek beste alde bat duela, hain zuzen, gizabanakoaren garapen pertsonalarekin loturik dagoena. Hemen ere oinarrizko desira edota obligazio batez hitz egin dezakegu, ze pertsonak pertsona izateko bere burua etengabe landu behar du eta, honekin batera, behin eta berriz adiskidetu behar du berau inguratzen duen munduarekin.
|
|
2006
|
|
|
Legeak aldatzearen ildotik, pauso batzuk eman ditu XIX. eta XX. mendeetan. Baina
|
ezin
dugu ahaztu munduaren heren batean bakarrik aldatu direla legeak. Munduaren heren bi oraindik ere, emakumeari dagokionez, gu XIX. mendean bezala daude.
|
|
|
1975 eta 1993 urteen artean egin ziren birmoldaketen ondoren eta nekazaritzan, abeltzaintzan eta arrantzan izandako birmoldaketaren ondoren, Euskal Herria Zerbitzuetara eskainia dagoen herri berdinduagoa da. Hala ere,
|
ezin
dugu ahaztu zerbitzuetako asko euskal industriak bultzatu duela, nahiz eta industria hau oraindik garrantzitsua izan nolabait. Hau da Udalbiltzak, Nazio Garapenerako Biltzarraren eta Gaindegiaren laguntzarekin egin duen Euskal Herria Datuen Talaiatik bigarren liburukian ikus daitekeen ondorio garrantzitsuetako bat.
|
|
|
Espainiako Estatuko magistratuen elkarte garrantzitsueneko bozeramailea Bartzelona joaten bada ezin du esan epaitegietan katalana erabiltzea, zerra mekaniko bat eskura izanda esku-zerra erabiltzea bezala dela. Eta
|
ezin
dugu ahaztu Gerra Zibilaren zorra oraindik kitatu gabe dagoela. Beraz, baikortasunez, nik etorkizunean sentsibilitatea handitzearen aldeko apustua egiten dut.
|
|
|
Esan daiteke zure zinemagintzak harreman estua duela Goya abizenarekin. Goya sariez gain, Luis Goya produktorea ere
|
ezin
dugulako ahaztu. Gizon honek asko lagundu dizu, ezta?
|
|
|
Zehazki, beraien izenaren jatorriaz hitz egin zuen eta aipagarria da nola zati batean baskoiak menditik jaitsiarazi zituztela esaten duen. Izan ere,
|
ezin
dugu ahaztu greziar eta erromatarren iritziz mendialdea eta barbaroak lotuak zeudela. Jarraian ikusiko dugu aipatutako testua:
|
|
|
lehenik eta behin, nekazarien eta nobleen arteko gatazka, nobleek nekazariei eskatzen zitzaizkien zergak areagotu zituztelako XIV. mendeko beheraldiaren aurrean; bigarrenik, nobleen eta hiribildu edo hirietako biztanleen arteko gatazka; eta, azkenik, nekazaritza giroko nobleek beraien artean zuten gatazka. Era berean,
|
ezin
dugu ahaztu gatazka horiei loturik, liskar gehiago garatu egin zirela.
|
|
|
Nolanahi ere,
|
ezin
dugu ahaztu, Lapurdiko eta Gipuzkoako nobleen arteko harremanak sendoak zirela. Asko linaje edo leinu berekoak ziren, hots, familiaz gaindiko egitura familiar berekoak ziren.
|
|
|
Izan ere, birpopulatze gunean kokaturik, lurren kolonizazio prozesuan ardatz nagusi bilakatu zen monasterioa Errioxa aldean. Garrantzi nabari hori, eta horrek dakarren aberastasuna ulertzeko,
|
ezin
dugu ahaztu Donemiliaga Kukullakoa Logroñotik hogeita hemeretzi kilometrora eraikia zegoela eta Naiaratik, berriz,. Iruñeko erreinuko hiriburu politiko zein kulturala X. eta XI. mendean zehar, hamasei kilometrora.
|
|
|
Jarduera konplexu horren guztiaren garrantzi berezia azpimarratu eta gero, esan dugun bezala, zuzenbide pribatuaren arloan koka daitezkeen subjektuen arteko zenbait harreman sortzen direnez,
|
ezin
dugu ahaztu zuzenbide pribatuaren esparruan ondarearen gaia hartu behar dela aintzakotzat.
|
|
|
Egoera horrek hainbat justifikazio izan ditzake, hala nola populazioa ez dela behar adina hazten ari. Baina
|
ezin
dugu ahaztu azken elikadura krisiek gehien eragin dien elikagaia izan dela. Izan ere, ia espezie guztiek izan dute berea, hala nola zerri izurria, behi eroak, gero ardiak eta ahuntz eroak eta, berrikiago, hegazti gripea.
|
|
|
Espezialista horietako batek, Rafael Esteban espainiarrak, hepatitis kronikoaren aurka arrakastaz borrokatzeko erantzukizuna eskatu du, VHBk kutsatutako 2.000 milioi pertsonetatik 350 milioiri eragiten baitie. Alde batetik, Bartzelonako Valle de Hebrón Ospitaleko hepatologoak adierazi zuenez, aurrerapen terapeutikoek
|
ezin
dute ahaztu “txerto eraginkor bat dagoela, 2,5 zentimo kostatzen dena eta haur eta nerabe guztiei eman behar zaiena”. Bestalde, garrantzitsua da jakitea nor den birusaren eramailea.
|
|
|
Osasunarekin zerikusia duten nazioarteko erakundeek egindako gomendio dietetikoen testuinguruan, arrantza produktuek leku nabarmena dute dieta orekatuak lortzeko, nutrizio eskakizunak lortzeko eta gaixotasun jakin batzuen arrisku faktoreetan jarduteko. Hala ere,
|
ezin
dugu ahaztu arrain freskoaren gantza dela osasungarri eta baloratuenetako bat. Surimiaren kasuan, koipea ez da osagai interesgarria, masaren ezaugarri teknologikoak zaildu baititzake, eta, ondorioz, ez da erabiltzen, edo ahalik eta gutxien erabiltzen da.
|
|
|
Hori abantaila handia izan daiteke kontsumitzaileentzat. Gainera,
|
ezin
dugu ahaztu elikagai bat ez dela bere osagaiak bakarrik, bere testura, zaporea ere badela, kontsumitu ondoren lortzen den asebetetze maila eta prezioa. Zalantzarik gabe, ordezko bat merkeagoa izaten da beti, eta, beraz, gainerako elementuak onak badira, espero izatekoa da arrakasta komertziala izatea.
|
|
|
Hori saihesteko, arrain haztegietako izokin ekoizleek pentsuen bidez elikatzen dituzte animaliak, eta horrek, zalantzarik gabe, animalien ernalketa mugatzen du. Hala ere,
|
ezin
dugu ahaztu izokinak ez direla haztegi itxietan hazten, baizik eta itsasoan jartzen diren kaioletan, normalean kalitate handiko urez babestutako eremuetan. Leku horietan foka kopuru jakin bat aurki daiteke, ekoizten ari diren animalien kontura jaialdi bat lortu nahi dutenak.
|
|
|
Baina
|
ezin
dugu ahaztu, martxa honek indar errepresiboen jazarpena ere izan zuela. Indar errepresibo autonomiko eta estatalek eragotzi zuten gaztetxe martxak kontrolak, identifikazioak, eragozpenak eta debekuak jasan behar izan zituen, baina hala ere, oztopo guztien gainetik aurrera jotzea lortu zuen.
|
|
|
Are gutxiago ilunetan. Are gutxiago ohean– Nik
|
ezin
dut ahaztu gertatu ez zena.
|
|
|
Hala ere pantailari begira zeunden. Logura ahotsean,
|
ezin
dut ahaztu zer esan zenidan. Ahopeka.
|
|
|
Eta
|
ezin
dut ahaztu, ezin diot aurre egin. Ezgai agiria eman zidaten eta hala nago orduz geroztik.
|
|
|
Irakaskuntza publikotik testuliburuen doakotasuna behin eta berriz mahairatu dugun gaia izan dela
|
ezin
dugu ahaztu. Irakaskuntza publikoak ikasle guztientzat aukera berdintasuna bultzatzen du eta material honek urtero dakarren gastuari aurre egitea zaila izaten da zenbait etxetan.
|
|
|
Esanak esan, Harrera Hizkuntzak duen garrantzia gizarteratzerakoan eta eskola arrakastaren lorpenean kontuan hartzen bada, Europako Batasunean eztabaida bizia dago Jatorrizko Hizkuntza eta Kultura ikasteari buruz. PISA 2003 txostenean esandakoa
|
ezin
dugu ahaztu eta behin eta berriro hausnartu beharra dago ikasle etorkin eta autoktonoen arteko ezberdintasunak nola murriztu.
|
|
|
Bestalde,
|
ezin
dugu ahaztu, egoera konplexu horretan murgilduta egonik, erronkak zenbaitetan sorrarazten dituen zalantzen eta kezken ondorioak ere eskolak berak bere gain hartu eta kudeatu beharrean aurkitzen dela.
|
|
|
Subjektuak denak eta gure literaturan espazioa nahiz denbora emakumezko ikuspegi batetik interpretatu dutenak; Lucia Guerra Cunningham-i kasu eginez, emakumeen sinbologia eta izatea berreskuratzen lagunduko digutenak. Guk hamabi pertsonaia femenino horiek nabarmendu ditugu gure literaturako subjektu femenino protagonistak direlako; baina
|
ezin
dugu ahaztu aukeratutako 25 urte horietan ziento bat nobela argitaratu dela eta protagonista femenino subjektu gehiago aurkitzea lan nekeza izango litzatekeela. Geratzen zaigun kezka —eta beste artikulu baterako gaia— hauxe da:
|
|
2007
|
|
|
Jendearen poza iluntzea eta diktaduraren sare ezkutuak babestea izan litezke bahitzaileen helburuetako bi, baina
|
ezin
dugu ahaztu gertaera honek datozen epaiketetan izan dezakeen eragina. Izango al da epaiketa gehiago?
|
|
|
Hau guztia esan ondoren, beraz,
|
ezin
dugu ahaztu lurralde garatuenetan klase ertaina existitzen bada, Ongizatearen Estatuari esker dela, eta ez norbanakoen lorpenen eta arrakasten ondorioz. Hortaz, klase ertainak ez luke gauza bat ahaztu behar:
|
|
|
Nabarmena da azken urteotan euskaltegiok elkarlanean egindako lana fruituak ematen ari dela, hor dago Kultura Sailarekin izandako negoziazioen emaitza ona. Dena dela, atzera begiratzeak ematen duen poza alde batera utzi gabe,
|
ezin
dugu ahaztu oraindik ere lan handia dagoela egiteko HEA guztiz normalizatutako arloa izatera hel dadin: baliabideak, formazioa, sustapena... etengabeko lana eta jarraipena eskatzen duten arloak dira, etorkizunean ere elkarlanean aritzea eskatuko dutenak.
|
|
|
Nabarmena da azken urteotan euskaltegiok elkarlanean egindako lana fruituak ematen ari dela, hor dago Kultura Sailarekin izandako negoziazioen emaitza ona. Dena dela, atzera begiratzeak ematen duen poza alde batera utzi gabe,
|
ezin
dugu ahaztu oraindik ere lan handia dagoela egiteko HEA guztiz normalizatutako arloa izatera hel dadin: baliabideak, formazioa, sustapena... etengabeko lana eta jarraipena eskatzen duten arloak dira, etorkizunean ere elkarlanean aritzea eskatuko dutenak.
|
|
|
Bestalde,
|
ezin
dugu ahaztu bildutako informazioa lagin bidez bildutakoa denik. Hortaz, 2002an esaten genuena gogoraraziko dugu hemen:
|
|
|
Beno,
|
ezin
dugu ahaztu psikologoak autoaren haizetako garbigailuen modukoak garela; jendeari bidea hobeto ikusten laguntzen diogu, baina bakoitzak bere bidea hartu behar du.
|
|
|
Hondartzan botata, itsasoaren marmarra lagun, erraza da zaharrak eta anbulantziak ahaztea. Guk
|
ezin
genuen ahaztu. Iglu dendako iltze, masta eta abarrekin gogor borrokatu ostean dena genuen paketatuta eta autoan sartuta.
|
|
|
Piarres La, ttek Esprit> eta Etudes> aldizkariak irakurtzen zituen, baita Emmanuel Mounier eta Jacques Maritainen lanak ere66, hau da, 1930 hamarkadan garatu ziren mugimendu ez konformisten argitalpenak67 Era berean,
|
ezin
dugu ahaztu Daniel Ropsek 1930 hamarkadan sortu zuen talde ez konformistetariko bat: Ordre> nouveau; mugimendu federalista izan zen Ordre> Nouveau> eskualdeen berezitasun eta eskubieei eustearen alde agertu zen.
|
|
|
Azkenik,
|
ezin
dugu ahaztu iragarkiek genero estereotipoak islatzen dituztela.Adibide bat erabiliko dugu, baieztapen hori egiaztatzeko: jostailuak.
|
|
|
«Hitzak beti kontzeptuen buruz buru daudenez gero, deritzo?, naturala da, kontzeptu kideak hots kideekin zeinuztatzea»534 Hotsak eta kontzeptuak lotzeko hiru fundamentuak aipatu eta, horiekin «askogatik ere» ez direla posibilitateak agortu, sentsazioa gelditzen bide zaio535? Agian ulergarria da, bere koordenatuak ezaguturik;
|
ezin
baitugu ahaztu, interes antropologikoetatik datorrela, eta «gizajendearen mintzo ahalmenaren neurria hartzea» duela hizkuntzen estudioaren azken xedea536 Jakin badaki, beraz, alde batetik, gauzek sentsuetan eragiten dituzten inpresioak eta izpirituaren barneko higidurak, hotsetan espresatzea, «operazio bat esplikaezina dela neurri handi batean ipi apa guztietan.... Ziurra dirudi, bozaren eta haren esanahiaren artean erlazioa dagoela; erlazio horren nolakoa, aldiz, gutxitan ahal izaten da erakutsi osoki, askotan susmatu bakarrik, eta askoz gehiagotan ezta antzik eman ere»537 Alabaina Humboldt-ek interesik nekagaitzena dizu, hotsa kontzeptuaren irudikatzaile gisa
|
|
|
Hala, arteria hipertentsioa kolesterola baino arrisku faktore indartsuagoa da iktusa eragiteko, eta kolesterola, berriz, miokardioko infartu akutua eragiteko. Hala ere, errealitate horrek
|
ezin
du ahaztu kolesterolak iktusa ere eragin dezakeela, Joan Montaner Bartzelonako Haraneko Ospitaleko Neurologia Zerbitzuko Ikerketa Neurobaskularreko Laborategiko zuzendariak azaldu duenez. «Kolesterolak iktusetan duen eragina nabarmena da, baina ez bihotzean bezain garrantzitsua.
|
|
|
" Bardea abuztuan ematen du lur mortu honek", esan ohi zion Jesusi, kideak liburutegira beharrean kasinora joaten zirelako nahigabeturik. Jesusek
|
ezin
zuen ahaztu hura, jornaleroen artean kultura sustatu nahia, alegia, izan zela, maistra lanekin batera, Paula Trilluelosera ekarri zuen motibo nagusia, hargatik ulertzen zuen lagunaren tristura jendearen erantzun eskasaren aurrean.
|
|
|
Petrolio garraioaren %60 itsasotik zehar egiten da, munduko 8.000 inguru petrolio ontzietatik %40k 20 urte baino gehiago dituzte eta %50 komenientziazko banderakoak dira. Dena den, garraio mota hori arriskutsua izateaz aparte,
|
ezin
dugu ahaztu Prestige itsasontzia bezalakoen istripuak ez direla gure itsasoen kutsatzaile nagusiak: urtero, 2 milioi tona hidrokarburo botatzen dira itsasora, %77 lurrean dauden instalazioen isurketetatik.
|
|
|
Jakin aldizkariaren zailtasun eta oztopo administratiboen historia neketsua agertu ondoren,
|
ezin
dugu ahaztu hasieran aipaturiko Jakin en 21 zenbakiko (1981) artikuluaren autore testiguaren kexu —protesta— mingotsa hona ekarri gabe (275 or.):
|
|
|
Jarraian, bigarrenik," euskal lurralde eleanitza eta hezkuntza" izenburuko puntura pasatu gara: kontua da, aurrekoa oinarritzat eta erreferentziatzat hartuta ere, euskal hezkuntzak
|
ezin
duela ahaztu egungo euskaldunen egoera diglosiko glotofagikoa —ez bakarrik funtzionala—, zeinaren arabera euskal hiritar askok ez dakien euskaraz baina euskal hiztun orok erdaraz ere dakien. Euskal hezkuntzak, horrenbestez, aipatutako egoera eleanitza hartu eta onartu behar du abiatu aurretik, baina ezin du berori behin betiko egoera bezala ontzat eman; egiaz, bere gain hartu behar du euskararen normalizazioaren inguruan egiteko duenaren erantzukizuna.
|
|
2008
|
|
|
Ezin dugu ahaztu mundu globalizatu batean bizi garela. Horrela bada, lesbiana, gay, transexual eta bisexualen elkarteek
|
ezin
ditugu ahaztu beste herrialdeetan bizi diren pertsona homosexual eta transexualak. Ezin diegu bizkarra eman beren bizitza arriskuan jarriz legearen eta gizartearen jazarpenari aurre egiten dioten haiei.
|
|
|
Lehenik eta behin, azpimarratu nahiko nuke hemengo egoera zein den aintzat hartuz laguntza ekonomikoa oso garrantzitsua dela. Nafarroako ikastolek ez dute jasotzen EAEkoek jasotzen duten adina diru eta
|
ezin
dugu ahaztu ikastola bat aurrera ateratzeko dirua behar dela. Bestalde, Nafarroa Oinezek Jaso ikastola Iruñean ezagutarazten lagun dezake.
|
|
|
Aipatutako guztiak hasieran genituen helburuak gainditzera eraman gaitu eta balorazioa guztiz baikorra da. Halere,
|
ezin
dugu ahaztu hemendik aurrera orain arte baino abiada biziagoan aldatuko direla gauzak. Hortaz, erronka berriei aurre egingo badiegu, gure jarrera ere aldatu dugu.
|
|
|
Nik osagai horietako batean literaturaren didaktikansakonduko dut lan honetan. Izan ere,
|
ezin
dugu ahaztu gaur egun irakurleak literaturarekin daukan lehen harremana eskolaren bidez garatzen duela. Horrez gain, eskolak eginkizun garrantzitsua dauka gazteen irakurtzeko zaletasuna sustatzen ere, eta alde horretatik, egin beharreko lana zen egungo eskoletan zein literatur eduki eta nola irakasten den ikertzea.
|
|
|
Hori dela eta, hiztegian zehar, gauza bera adierazteko formula desberdi nak topatzen ditugu edota aurkibidean ipinitako adibide batzuk testuaren barruan ez dira agertzen etab. (beraz, sistematikotasun falta). Hala ere,
|
ezin
dugu ahaztu zein zen Larramendik hiztegia idazteko orduan izan zuen helburu nagusia.
|
|
|
Baina ez al zara konturatzen? Nik
|
ezin
dut ahaztu, Koldo!!
|
|
|
ALIZIA. (Gainetik) Zer, German? Nik
|
ezin
dut ahaztu elkarri eman diogun guztia! Eta zuk?
|
|
|
Bigarren aspektu bat, barneraketa da, zentzu horretan zenbat eta jende gehiagok parte hartu hobe, edo zehatzago, zenbat eta gehiagok modu parekidean parte hartzeko aukera izan, askoz hobe. Izan ere,
|
ezin
dugu ahaztu, batetik, espazio batekiko mesfidantza dagoenean, autobazterketa, defentsarako eta eraldaketarako estrategia egokia izan daitekeela; eta, bestetik, akto publiko eta masiboek barne boterearen banaketak ezkutatzera jotzen dutela.
|
|
|
Gainera, hornidura bertan behera utzi denez, erakundeek ezin izango diote lagundu errefuxiatu bolada berriari, eta zailtasunak dituzte epe luzerako lekualdatuei laguntzeko. “Txaden berehalako babesaren beharra izugarria da, baina
|
ezin
dugu ahaztu krisiari amaiera emateko su eten iraunkorra eta bake prozesu sakona eta inklusiboa egon behar direla, inplikatutako guztiak barne hartuko dituena. EBk Txadeko hauteskunde prozesuari laguntza ematen dion arren, neurri isolatu horrek ez du gatazka konponduko.
|
|
|
Jakin, badakigu zerbait horretaz euskaldunok Nafarroan, eta ez diot opa, nik neuk behintzat, inongo inori horrelako esperientziarik. Ikuspegi abertzale batetik,
|
ezin
dugu ahaztu abertzaleen eskuetan dauden erakunde politikoek hiritar guztien onerako egin behar dutela egin beharrekoa, ez bakarrik korda batekoen onerako. Eta, hain zuzen ere, haien gabeziak eta guzti, indar abertzaleak direnez euskaltzaleenak eta sinetsita nagoelako fidagarriagoak direla berauek eginkizun politiko irekiagoetarako, horregatik nahiago ditut abertzaleak erakundeetan, euskaltzale ez edo nekez ageri direnak baino, aukeran.
|
|
|
Denetan lehena Baskoniako Alfredo Salazar. Baskoniako Brent Scottekin ere asko ikasi nuen, Granadan Jesus Fernandezekin saskipeko mugimenduak landu nituen, eta
|
ezin
ditut ahaztu Fabrizio Oberto eta Luis Scola.
|