2001
|
|
Beste bi soil-soilik erantsiko nizkioke neure baitarik. Euskalkiei dagokienez, ez dakit noraino Mendibururen bikoteek bazter batzuetako eta besteetako
|
euskararen arteko
osina gainditu nahi luketen edo, horren premia lehen bezain nabarmena izanik orain, zenbaitek ahaztua daukan arren, erretorikari zor diogun hitzen parekatzea. Auzia sub ìudice utzirik (eta astakiloren batek berriz ere esango du, izenik aipatu gabe, Kintanaren hiztegitik edo hartu dudala, maizegi omen?
|
2003
|
|
UEUren beraren antolaketa, bertsolaritza, UZEI, Ikastolen Konfederazioa eta Euskalduntze-taldeen aurkezpenak. Alfontso Irigoyenek Gernikako Batzar Nagusien eta
|
euskararen arteko
harremanei buruz hitz egin zuen.
|
|
Nafar Gobernuak zabaldu nahi duen herritarren arteko gatazka faltsua agerian utzi beharra dago. Ez dago erdaldun eta euskaldunen arteko gatazkarik, ez dago ingelesaren eta
|
euskararen arteko
gatazkarik. Euskaldunon hizkuntz eskubideak ez dira bermatzen, gure eskubideak zapalduta daude eta guk bakarrik aurkitzen dugu gure hizkuntzaz bizitzeko ezintasuna, horixe da arazoa.
|
2004
|
|
Segi dezagun aitzina. Ez dugu aho beteko iritzien batasunik aurkituko euskaltzaleen artean euskaldunaren eta
|
euskararen arteko
lotura-interpretazio hauetan. Euskararen nortasun-eginkizuna bera auzipean jarriko duenik ez baita falta gure artean.
|
|
Euskal nazio-identitatearen eta
|
euskararen arteko
uztarketa hau nola ikusten ote zen frankismopean. Damurik, gure artetik joana dugun euskaltzale fin eta prestu baten ahotsa landatuko dut hemen orduko iritziaren lekuko.
|
|
371 Juan Luis Arexolaleiba: Kooperatiben eta
|
euskararen arteko
harremana, Euskaldunon Egunkaria, 2002/10/27.
|
2005
|
|
Umorea, beharrezko sentitzen zuelako 70eko hamarkadako urte zail eta gorabeheratsuetako euskal gizarteari aringarri bat eskaintzearren, eta euskara, des-euskaldun agertzen zen Bilboko euskaldunei aupada txiki eta erraza ematearren. Betiko baserrietako eta kaleko
|
euskararen arteko
sintesia egin nahiz dabilkigu eta, are inportanteago dena, mundu bi elkarrengana hurbiltzen ahalegintzen da, hizkuntzaz eta umorez.
|
|
Iberiera eta
|
euskararen arteko
harremana frogatu nahi dute, baina iberiera ezezaguna da eta euskararik ez dakite. Beraz, ikerkuntzaren emaitza ez da fidagarria.
|
|
Beraz, duda gabe Fletcher euskoiberista da, eta horren froga dira: lehena, bere obran hiztegian oinarritutako iberieraren eta
|
euskararen arteko
kidetasun lexikalak aipatzen dira, eta fonetikaz ia ahazten dela; bigarrena, beste euskoiberista baten lanak oinarri gisa hartzen ditu, Beltran-enak hain zuzen ere, eta berriz ere gudu hitza euskaratzat hartzen du, edota Egiar/ Tegiar euskarazko egin aditza; eta hirugarrean eta azkena, gaur egungo idazle euskoiberisten iturria dela. Esate baterako Bergua-k, Mitxelena edo Untermann-en maila berean jartzen du Fletcher.
|
|
5 Alfabeto honen bitartez eginiko irakurketa berriek iberiera eta beste hizkuntzen arteko harremanen gaineko ikuspegia errotik aldatzen dute: iberiera eta
|
euskararen arteko
jatorrizko batasuna35, euskara aldi berean hizkuntza iberikoa dela36, eta aldi berean biak indoeuroparrak direla: hizkuntza eta kultura aldetik37.
|
|
Hau da, Bergua-k sortu berri duen euskal irakurketa duen iberiera horretan, kasualitatez. SPANE. hitza agertzen zaio, España hitzaren oihartzunak ote? Beraz signario basikoak emaniko irakurketak fidagarriak ez diren heinean, metodo zientifikorik ez badago, akats linguistiko eta historikoak baditu, anakronismoak, eta abar... zera daukagu, iberiera eta
|
euskararen arteko
ustezko harremana J. Bergua-k behintzat ez duela frogatzen.
|
2006
|
|
Frantziak hizkuntza gutxituak garatzeko politika bati uko egin dio, frantsesa eta
|
euskararen arteko
harreman desorekatua garatzen utziz. Hala ere, 1990 hamarakadatik landa hizkuntza gutxituen aldeko neurriak hartzen hasi dira ohartu baitira antzeko egoera batean zegoela frantsesa ingelesarekiko.
|
|
Beraz, Frantziak hizkuntza gutxituak garatzeko politika bati uko egin dio, frantsesa eta
|
euskararen arteko
harreman desorekatua garatzen utziz. Hala ere, 1990 hamarakadatik landa hizkuntza gutxituen aldeko neurriak hartzen hasi dira ohartu baitira antzeko egoera batean zegoela frantsesa ingelesarekiko.
|
2007
|
|
Nafarroaren muintzat jo ohi diren foruen eta Euskal Herriaren arima omen den
|
euskararen arteko
aurkakotasuna gauza modernoa da eta beraz kontingentea, gainditzen ahal dena. Abertzaletasuna eta navarrismoa igoaleko foruzaleak dira.
|
2008
|
|
Esan dugun dena kontuan hartuz, egitura publiko berri hori eta bere hizkuntza-politika proiektua urrats beharrezko eta garrantzitsuak direla agertzen zaigu, baina aldi berean nahikoak ez direla oraino" hizkuntzaren aldaketaren alderantzikatzeko" (ikus I.3). Ikusiz zein den frantsesaren eta
|
euskararen arteko
desoreka Ipar Euskal Herrian, badirudi hizkuntza-politika proiektua ez dadila behar bezain eraginkorra izango euskararen egoera zinez aldatzeko. Hau da bederen gure ikusmoldea.
|
|
Lurraldearen eta
|
euskararen arteko
hartu-emanak zein desitxuratuak eta aldrebestuak dauden jakiteko, bere burua abertzaletzat daukan baten hitzak ekarri nahi nituzke hona. Iñigo Lizariren hitzok, izan ere, hotzikara eragitekoak iruditzen zaizkit:
|
|
Lakarra bera kanpo konparaketagintzan erro teoriaren bat edukitzearen abantai-laz jabetu da, eze ezagunak eta usuko diren kritikaz gain (lehen aipatu ditugunak) erroarekiko adostasuna ere erabili daiteke edozein ahaidetasun teoria epaitzeko orduan. Adibidez, karvelikoa eta
|
euskararen arteko
ahaidetasuna egiantza gutikoa da ez bakarrik kognatutzat eman diren kideek,, ondo aipatuak izan diren neurrian, jaki-na?, soinu egokitasunik aurkezten ez dutelako, baita bi hizkuntzek duten erro eredua arras ezberdina delako ere.
|
|
Iberiera eta
|
euskararen arteko
erkaketak aspalditik datoz. Nahiz eta azken urte-otan berriro ere euskoiberismoaren segitzaileren batek sutsu eta gartsu bien arteko lotura estua inon ere onartuko ez litzatekeen eran defenditu, berezilari guztiek ikus-ten dute euskarak, edo hobeto esanda, euskararen gainean daukagun ezaguerak ez duela batere laguntzen iberierazko testuak ulertzeko.
|
|
Ezbairik ez dut, bertzalde, euskara bizi, aberats eta erakargarria egin nahi badu-gu, euskalkiak (eta haien ekarpena) behar-beharrezkoak ditugula. Haur batek ez luke eskolan inolako arazorik izan behar etxean ikasi duen euskararekin, irakasleak egina-halak egin beharko bailituzke etxeko edo eskualdeko euskararen eta eskolako eta ikasliburuetako
|
euskararen arteko
zubi-lana egiten. Eta gaitzerdi eskolako hizkera zuzena bada!
|
|
Errepublikaren eskolak indar itzelak egin arren, ez da bere helburua erabat betetzera iritsi, zeren eskualde askotan elkarteak eta erakundeak borrokatu dira hizkuntza gutxituak ezagupen ofiziala lortu eta bizirik jarrai dezaten. Beraz, Frantziak hizkuntza gutxituak garatzeko politika bati uko egin dio, frantsesaren eta
|
euskararen arteko
harreman desorekatua garatzen utziz.
|
2009
|
|
Erabat berria zen hura, gainerako unibertsitateetan ez baitzegoen horrelakorik. Hemen, hezkuntza eta
|
euskararen arteko
harremana ezinbesteko jotzen genuen hezkuntza-sarean eragiteko prestatzen ari ziren ikasleentzat. Garbi genuen konpetentziaren teoria hizkuntza-sistemaren aspektu formalez gain, ikuspegi pragmatikoak eta soziolinguistikoak osatzen dutela; hizkuntzaren ikaskuntza-prozesuaz arduratzeak hizkuntzak prozesu sozialekin harremanetan lantzea dakarrela.
|
|
Hezkuntza eta
|
euskararen arteko
harremana ezinbesteko jotzen genuen hezkuntza-sarean eragiteko prestatzen ari ziren ikasleentzat
|
|
Iruña-Veleia aztarnategiko aurkikuntzen ustezko iruzurra dela eta, Araba eta
|
euskararen arteko
harremanaren gaineko hainbat iritzi irakurri eta entzun ditut azken egunotan. Hobeto esanda, Araba eta euskararen arteko erlaziorik ezaren gaineko hainbat iritzi irakurri eta entzun ditut.
|
|
Iruña-Veleia aztarnategiko aurkikuntzen ustezko iruzurra dela eta, Araba eta euskararen arteko harremanaren gaineko hainbat iritzi irakurri eta entzun ditut azken egunotan. Hobeto esanda, Araba eta
|
euskararen arteko
erlaziorik ezaren gaineko hainbat iritzi irakurri eta entzun ditut. Zenbait kasutan halako baieztapenak fede onez egiten direla onartzeko prest nago, baina kasu gehienetan argi dago atzean dagoen politikakeria zein fede txarra.
|
|
Testuinguru horretan, eta guztien ahaleginari esker, Espainiako herrialdeen artean aurrerapen handienetako bat izatea lortu zuen Euskal Herriak. Horrek guztiorrek, ordea, zuzenean eragin zuen Euskadiko hizkuntza-pluraltasunaren ekologian [14], eta gaztelaniaren eta
|
euskararen arteko
desoreka areagotzea ekarri zuen.
|
2010
|
|
...arra dute euskarari leku" behar bestekoa" eta oparoa egitea dagokiela, ez inoren eta ezeren kaltean, bizikidetzaren mesedean baizik. euskarak, normaltasunez garatuko bada, arnasgune funtzionalak eta geografikoak behar ditu, gehien erabilitako hizkuntza izango den eremuak behar ditu, eta hori ahalbidetzea dagokie gaur egungo hegemoniadunei. ohartu behar dira gaur eta hemen, gaztelania eta
|
euskararen arteko
desorekaren ondorioz, euskararen hautua egiten dutenak direla beraiek aukeratutako hizkuntzan han eta hemen inolako trabarik gabe jarduteko zailtasunak —zenbaitetan ezintasunak— dituztenak, eta hori gainditu ezinezkoa dela gaztelaniaren hegemonia elebakarrean daudenek elebitasunerantz urratsik eman ezean. eta euskaltzaletasunaren aldetik, gainditu beharra dago hizkuntza ordezpenaren iku...
|
|
...otan nafarroako hezkuntza departamentuak ingelesaren irakaskuntza indartzeko politika sendoa abiatu du, hasieran British ereduaren bidez eta gero hizkuntzen tratamendu integratua (til) dela medio. horrek ez luke berez euskarazko irakaskuntza ahuldu behar (ikastola batzuek aspaldian hasia dute ingelesa indartzeko bidea), baina nafarroako gobernuak ingelesa erabili du nazioarteko hizkuntza baten eta
|
euskararen arteko
dilema faltsua sortzeko, atzerriko hizkuntzaren indartzea euskararekin bateragarri ez eginez eta, anitzetan, gurasoak euskara ala ingelesa hautatzeko kinkan paratuz. hiru ikasturtetan til eredua %4, 7 izatera iritsi da, horren barnean a eta d ereduko lerroak ere badaudela. immigrazioaren aitzineko hizkuntza politika estrategikoari dagokionez, nafarroako gobernuak atzerriko jatorria duen populazio...
|
|
Hori guztia horrela izanik ere, badu oinarri objektiborik erlijioaren eta
|
euskararen arteko
menderik mendeko uztardurak. Diglosiaren indargarri eta gordeleku izan den neurrian, bere lekua?
|
|
Asko aldatu dira erlijioaren eta
|
euskararen arteko
uztardura tradizional horren kontuak. Ez, ordea, azken 25 urtean bakarrik, lehenagotik baizik.
|
|
Manex Goihenetxek ohorezko toki bat du euskal historialarien artean. Batetik Udako Euskal Unibertsitatearen (UEU) sortzaileetarikoa izateaz gain, Historia saileko kide kementsua izan zen, hartara Historialaritza akademiko-unibertsitarioaren eta
|
euskararen arteko
zubiak eraikitzen berebiziko papera jokatuz. Bestalde, euskaltzale ezagun eta militantea izan zen, besteak beste, Seaskako sorreran eta garapenean parte erabakigarria hartuz.
|
|
Amazigeraren eta
|
euskararen arteko
antzik handiena garrasi bat da. Amazigeraz ddjwaru edo sriwriw eta euskaraz ‘zantzoa’ edo ‘irrintzia’ deitzen den oihu primitiboa.
|
|
Oro har, gaur egun, zein da nerabeen eta
|
euskararen arteko
harremana?
|
2011
|
|
Ikaskuntza hori burutu eta gero eta duen erantzukizunaz jabetuta, familiak bere egingo ditu arestian aipatutako hiru funtzioak. Horrela egin ezean familiaren eta
|
euskararen arteko
dibortzioak ez du atzera bueltarik izango eta kaltetuenak, dibortzio askotan bezala, ondorengoak lirateke.
|
2012
|
|
Hasteko, kitxua ere ez baita hizkuntza erromanikoa. Katalanaren eta
|
euskararen arteko
nahaste bat beharko genuke, normalizazio prozesuari dagokionean. Guretzat nahitaezkoa da elkarlana.
|
|
Eskertu dugu hizkuntza komunak elkar ulertzeko aukera eman izana, baina, halaber, miretsi dugu hizkuntzen plastizidadea, konplexurik gabeko mestizajea eta bizi propioa. Zirrara ederra sentitu genuen «Ama sua» kartel batean irakurtzean, eta berehala kitxuaren eta
|
euskararen arteko
lotura antzeman nahi izan genuen, baina etsipen txikia izan genuen« no seas ladrón» irakurtzean. Aurrerago ikasi genuen ziri hotza zela, eta cocha, berriz, lakua, raju mendia; beraz, quitaraju bizitza kentzen duen mendia.
|
|
Ondo ikusten du euskarazko lanak beste hizkuntza batzuetara itzultzea, baina eszeptiko samar agertu izan da euskaraz idazten den guztia automatikoki gaztelaniara itzultzeko joeraren aurrean, 3.1.4 atalean tartekatu ditugun aipuetan argi adierazten duen bezala. Izan ere, gaztelaniaren eta
|
euskararen arteko
harremanak ez dira berdintasunezkoak, 104 eta euskal literatura guztia gaztelaniara itzuliko balitz, euskaldun subalternoek beren hizkuntzak ematen dien enuntziazio-leku berezia galduko lukete.105
|
|
Nafarroako herri euskaldun batean gaur egun erabiltzen den hizkera aztertu du ikerketa honek, lupa aldaketan paratuta. Goizueta aztertu dugu, nafarreraren eta erdialdeko
|
euskararen arteko
zubi-hizkera dena.
|
|
Goizuetako hizkera nafarreraren eta erdialdeko
|
euskararen arteko
mugan dago, eta dialektologiak aztertu ohi duen gai hau metodologia soziolinguistikoarekin ikertzeak argibideak emanen zituela izan da hipotesia. Pistak hizkuntzatrantsizioa edo hizkuntza-aldaketa nola gertatzen ari den jakiteko.
|
|
Orain gutxi zergatik idazten duen galdetu diote. Italieraren eta
|
euskararen arteko
aldeak handiak baldin badira ere, aintzat hartzekoa da ematen duen erantzuna:
|
2013
|
|
2009-2013 urte bitarteko ikerketa-lanak hiru gai-multzotan sailkatu ditu: udalerri edo hiriburuetako hizkuntza-egoeren azterketak, lan-mundua euskalduntzeko plangintzak, eta gazteen eta
|
euskararen arteko
harremana.
|
|
Oro har, hauexek dira ikasleei gehien interesatu zaizkien eta landutako gaiak: udalerri edo hiriburuetako hizkuntza-egoeren azterketak (Gipuzkoa eta Bizkaiako herrialdeak, nagusiki), lan-mundua euskalduntzeko plangintzak, eta gazteen eta
|
euskararen arteko
harremana. Webgunean eskuragarri dauden lan guztiak kontuan hartuta, berriz, lan munduari buruzko gaiak dira gailentzen direnak, horien atzetik herrien inguruko azterketak daude.
|
|
— Iraganeko diskurtso ideologikoetan trabatuta gaude. Gaztelera eta
|
euskararen arteko
dikotomia bizi-bizirik dago gazte hauengan. Horrek pentsarazten digu, gazteen ikuspegi gatazkatsu horretan eragin ezean, hizkuntza borroka areagotzeko arrisku handia dagoela, batez ere, gaur egungo gazteen bizi ikuskera postmodernoan norbanakoaren askatasunak lehentasun osoa daukalako.
|
|
–Bestalde, hiztegi honetan, orain arteko hiztegietan egin izan dena gaindituz, aparteko arretaz erabili da generoa, maskulinoa nahiz femeninoa. Gaztelaniaren eta
|
euskararen arteko
zubi egokia egin nahi izan da, horrek hainbat zailtasun ekarri badigu ere. Pilpil dugun arazo honi ere erantzun orokorra eta zehatza eman diogula uste dugu?
|
|
Zehatzago, nafarreraren erdiguneko azpieuskalkian dakuski Etxaleku-Gartzaron lerrotik ekialderako herriak, Ultzama aldeko hizkerekin batera; lerro horretatik mendebalera (Albiasuraino), berriz, beste ezaugarri-konbinazio batzuk ageri dira, eta hizkera horiek nafarreraren mendebaleko azpieuskalkian sartzea proposatu du, Leitza eta Goizueta aldeko euskararekin batera. Bestetik, Larraungo ipar-mendebaleko eta Araitz-Beteluko euskarak badituzte mendebaleko azpieuskalki horren ezaugarriak, baina nafarreraren ezaugarri batzuk falta dituzte, eta, beraz, eremu hori nafarreraren eta erdialdeko
|
euskararen arteko
zubi-hizkeratzat hartu du.
|
2014
|
|
36 -38), ez da askoz gehiago ikertu, baserriaren eta kalearen arteko ohiko dikotomiaz harago. Alabaina, hirigintzaren eta
|
euskararen arteko
harremana aztertzeko beharra aldarrikatzen duten ahotsak ugariagoak dira azken urteotan: Mikel Zalbide (2004, 2009), Erramun Baxok (2000, 2003), Roberto Manjón (2009), Eduardo Apodaka (2012), Koldo Izagirre (2010; Zabala, 2013), Xabier Bengoetxea Muxika (2012) eta Henri Duhau (2013) izan dira, besteak beste, hizkuntzaren eta hizkuntzalaritzaren alorretatik abiatutako zenbait iritzi interesgarriren emaile.
|
|
Iberiar penintsulako hego-mendebaldeko idazkeraz eta horri buruz garatu diren teoria berriez hitz egingo du 10:00etatik aurrera. Ondoren, 10:45ean, Luis Silgo ikerlari valentziarraren txanda izango da, eta iberieraren eta
|
euskararen arteko
harremanak zertan diren azalduko du. Antonio Arnaiz Madrilgo Complutense unibertsitateko irakasleak hartuko du hitza gero (11:45), eta bi hizkuntzen arteko loturak deuseztatzeko historikoki egin diren ahaleginak izango ditu hizpide.
|
|
Antonio Arnaiz Madrilgo Complutense unibertsitateko irakasleak hartuko du hitza gero (11:45), eta bi hizkuntzen arteko loturak deuseztatzeko historikoki egin diren ahaleginak izango ditu hizpide. Atsedenaldiaren aurretik, Jabier Goitia ingeniari eta topografoak iberieraren eta
|
euskararen arteko
harremanak toponimiaren eta terminologiaren esparruetan utzi duen arrastoan sakonduko du. Bazkari legea egin ondoren, bisitaldi etnografikoa egingo da Gernikako Arbolara, eta han haritzaren esanahi mitologikoaz jardungo dute.
|
|
Euskal kulturan etxe kontzeptuak alderdi anitz dauka eta oso garrantzitsua da. Hori horrela, etxearen eta
|
euskararen arteko
lotura hizpide izango duten hiru hitzaldi antolatu ditu Euskaltzaindiak: Etxea eta euskalkiak, Etxeen izenak eta Etxea eta euskal literatura.
|
|
Kasurik bitxiena agian, gipuzkoarrek sortutako El Euskara (1868-1872) aldizkaria da. Besteak beste Joaquin Jamar errepublikanoak parte hartu zuen bertan eta errepublikanismoaren eta
|
euskararen arteko
harremanaren inguruan espekulazioak egitera bultza badezake ere, eta izenburuak aditzera ematen duenaren aurka, gaztelania hutsean idatzia egon zen3.
|
|
Foruzaletasunak eta Hegoaldeko lau probintzien historia bateratuari egindako erreferentziek, XIX. mendearen amaieratik zetorren eta aurrez aipatu den joerari jarraikiz, errepublikanoen eta
|
euskararen arteko
harremana estutu zuten. Berrezarkuntza osoan zehar euskara gehien aipatu zuten tartea XX. mendearen lehendabiziko hamarkada izan zela esan daiteke, hain zuzen ere euskal diputatuek Kontzertu Ekonomikoa sinatu behar zuten garaia eta, beraz, foruzaletasuna gorengo mailan zegoen momentua, batez ere Gipuzkoan.
|
|
Esan daiteke beraz, errepublikanoen eta
|
euskararen arteko
harremana II. Errepublika aurretik gazi-gozoa izan zela. Oro har, gehienek ikusi zuten euskara zaindu eta mantentzeko beharra, euskara euren historiaren parte zela kontsideratzeaz gain, historia hori gogoratzeko tresnatzat erabili baitzuten.
|
2015
|
|
Azkenik, laugarren zutabea herri gogoarena da: Nafarroako Gobernuak ez ditu inoiz jendearen eta
|
euskararen arteko
loturak indartu, ez du atxikimendu hori sustatu. Zutabe horietan guztietan aldaketak ematen badira, jauzi kualitatibo nabarmena emanen dugu euskararen normalizazioan.
|
|
Nola erdietsi hori? Gorago esan dudanez, ez dut uste politizazioa itzuri daitekeenik, baina nazionalismoaren eta
|
euskararen arteko
identifikazioa beheratzeak asko lagunduko luke gehiegizko politizazioa ere beheratzen.
|
|
Txikitandik euskaraz bizi ahal izatea beste desiorik izan ez duen, eta euskaratik erdarara igaro beharra frustragarria zaion Saizarbitoriarentzat, nazionalismoa ezinbestekoa izan da euskarak iraun dezan; aldi berean, euskarak izateko arrazoia eman dio nazionalismoari. Hala ere, euskara zabaldu eta sendotuko bada, heldu da ordua nazionalismoaren eta
|
euskararen arteko
lotura hausteko, nazionalista ez direnek ere berengana dezaten. Euskara politika iskilu gisa erabiltzeak, horrenbestez, kalte baino ez dio egiten bere estatusari.
|
|
Ez dut ikusten hobekuntza nabarmenik izango dugunik epe labur batean. Geroago, ingelesaren eta
|
euskararen arteko
harreman hori normaltzen bada gero eta gehiago, izan daiteke probetxuzkoa (2 belaunaldia. Gizonezkoa, 46 urte, Giza Zientziak, ez du argitalpenik euskaraz).
|
|
Arrotxapea. Izena bi hizkuntzen arteko nahastetik dator; okzitanieraren eta
|
euskararen arteko
bizikidetzatik, alegia. Erdi Aroko Iruñean, hiri barneko merkatari okzitaniarren eta harresiz kanpoko nekazarien hizkuntzak, hurrenez hurren.
|
|
Haren iritziz, nazionalismoa ezinbestekoa izan da euskarak iraun dezan; aldi berean, euskarak izateko arrazoia eman dio nazionalismoari. Hala ere, euskara zabaldu eta sendotuko bada, heldu da ordua nazionalismoaren eta
|
euskararen arteko
lotura hausteko, nazionalista ez direnek ere berengana dezaten. Euskara politika iskilu gisa erabiltzeak, horrenbestez, kalte baino ez dio egiten bere estatusari.
|
2016
|
|
Lekukotzek garbi adierazten dute ez dela hala. Geu elkarteak ibilaldi gidatuak eskaintzen ditu, euskaraz eta gaztelaniaz, Gasteiz eta
|
euskararen arteko
lotura etenik gabea azaltzeko. Urri bukaeran Afrika iparraldeko darija hizkuntzan ere egingo dute ibilbidea.
|
|
Zer elementu ekonotekniko, soziokultural, lurralde-antolamenduzko (tartean etxegintza) eta juridiko hartu behar dira kontuan, hein batean bederen kontrolpean gordez, hizkuntzaren azken gotorleku naturalotan ere, azken hamar-hamabost urteotan gertatzen ari den bezala, euskaltasun beteak nabarmen behera egin ez dezan? e) Hizkuntza handien (gaztelania-frantsesen, oso beste neurrian ingelesaren,..) eta
|
euskararen arteko
bizikidetza zein ardatz nagusiren jira-biran antola liteke XXI. mende honetan, hizkuntza ahularen kaltegarri izango ez den modus vivendi luze-asmozkoa eratzeko474. Zer leku dagokio eginbehar horretan konpartimentazio geoterritorial eta soziofuntzional berritu bati?
|
|
Immigrazioaren kopururik handiena hirietan dago eta normalean bi erronka daude biztanleria honekiko: 1) Batez ere, A eredura joaten dira eta gehienetan inolako hezkuntza berrikuntzarik ez duten zentroetara, beraz hemen badago zeregina instituzioetatik eta gobernutik, eta 2) immigrazioak euskararen arazo batzuk indartzen ditu, baina ez du berririk sortzen21 Programa integrala eskatzen du immigrazioa eta
|
euskararen arteko
harremanak, mugimendu batean bi helburu betetzeko: gizarte-inklusioa eta hizkuntzarena ere.
|
|
Altuna, Jaime. Aisialdiko hezkuntzan jarduna da, eta gazteen eta
|
euskararen arteko
harremana ikergai du.
|
|
«Murgiltzearen alde nago erabat, baina kontziente izanez sare publikoko murgiltzea ez dela ikastoletako berbera izango. Hezkuntza publiko elebiduna frantsesaren eta
|
euskararen arteko
ordutegi parekotasunean oinarritua dago, eta erronka da lehen urteetan euskararekiko kontaktua areagotzea». Gogorarazi du Frantziako Hezkuntza Ministerioak martxan jarria duela ama eskoletan murgiltze eredua, esperimentu gisa.
|
|
Interpretazio horri bi gogoeta erantsi behar zaizkiola uste du, nolanahi ere, Jaime Altunak, gazteen eta
|
euskararen arteko
harremana ikergai du, eta aisialdiko hezkuntzan aritua da?. Batetik, gainerako adin taldeetan baino gehiago erabiltzen dela euskara umeen eta gazteen artean.
|
|
Abertzaletasunaren eta
|
euskararen arteko
loturak aztertzea interesgarri da. Hauteskunde emaitzak eta egoera soziolinguistikoa konparatu ditu Haritz Garmendiak; doktore tesia prestatzen ari da gai horri buruz.
|
|
Garaiko fama handiko bi antzerki idazleak aipatuak dira hemen eta antzerkia eta
|
euskararen arteko
lotura azpimarratua zaigu.
|
|
Tokiko euskara erabiltzen du, lapurterar hutsa. Pertsonaien artean frantsesaren eta
|
euskararen arteko
hizkuntza borroka agertzen zaigu. Larzabalek idatzitako lehen antzerkia da, 1929an.
|
|
Banuen euskararen berri, baina ez nekien hainbeste hitz egiten zela. 17 urte nituenean, Hernanira joan nintzen familiarekin, eta konturatu nintzen jendea euskalduna zela, euskaraz bizi zela; niretzat aurkikuntza izan zen?. Lehenengo harreman horretan sortu zen Perezen eta
|
euskararen arteko
maitasuna. Madrilen bizi zenean hasi zen lehen euskara eskolak jasotzen, hiriko Hizkuntza Eskola Ofizialean:
|
|
Zuriñe Gil GEUko kideak ALEA-Fmri eskaini dion elkarrizketan azaldu duenez aisialdiaren eta
|
euskararen arteko
harremana indartu nahi dute eta esparru horretan eragin. " Familia irteeren ideia martxan jartzeko aurrekariak bagenituen, iaz saiakera batzuk egin genituen ikusteko jendearen erantzuna eta oso ondo atera ziren".
|
2017
|
|
...ilera-planaren aurka jarritako helegitearen gainekoa. epai hau ere, egitasmoaren aztergaien ikuspuntutik aztertuko dugu. estatuko abokatuak helegitean argudiatu zuen euskara-planak euskarari ematen ziola gaztelaniaren gaineko zilegitasunik gabeko lehentasuna. horren gainean, auzitegiak ebatzi zuen euskara-planak hizkuntzaren errekuperazio eta sustapen politika bat jasotzen duela, gaztelania eta
|
euskararen arteko
euskararen kalteko asimetria-egoeratik hasita, bi hizkuntza ofizialen berdintasuna helburu duena. horregatik, plana bera ezin dela arrazoi horregatik, legez kontrakotzat jo, betiere, bi hizkuntzen koofizialtasun-egoera eta gaztelania-hiztunen hizkuntza-eskubideak errespetatzen baditu. (6 oinarri Juridikoa) horregatik, gaineratzen du legezkotzat jo behar zituela euskararen erabilera sustatzen duten planaren atalak, betiere herritarren hizkuntzaeskubideak bermatzen badituzte. ondorioz, legearen aldekotzat ebatzi zituen euskarari lehentasuna ematen dioten planaren atalak, batez ere euren funtzioak euskaraz nagusiki egiten dituzten euskarazko administrazio-atalei buruzkoak. atal horien hiru adibide aipatuko ditugu jarraian. lehenik, gipuzkoako Foru aldundiko euskara-planaren bigarren artikuluaren lehenengo atalak, auzitegiak legezkotzat jo zuena, honela dio:
|
|
Eta gizarte (nazional) batean bizitzeko estatusik ez daukan hizkuntza batek nola erakarriko ditu gure gazteak euskarara? Erakarpenaz asko hitz egiten da gazteen eta
|
euskararen arteko
harreman hauskorra dela-eta, baina erakarpenaren oinarrian dauden faktoreak ez dira aintzat hartzen.
|
|
" 2015ean hasi ginen elkarlanean eta egin ditugun bi jardunaldietan oso gustura geratu gara", adierazi du Agirrek. Jardunaldiak antolatzea erabat naturala zaiela zioen Agirrek.Usurbilgoaren aurretik, beste bi jardunaldi antolatu izan dituzte, lehenengoan" herria, nazioa, estatua eta
|
euskararen arteko
harremanaz jardun genuen. Iazkoan, kultura autodeterminatuko balitz izenburua jarri genion.
|
|
Islako erromantzearen eta
|
euskararen arteko
kidetasun batzuk zerrendatzen ditu:
|
|
Eta harrezkero ere ez. Euskararen jatorriari edo historiari buruz EITBk egindako pare bat dokumentaletan45 hartu dute parte aditu gisa EHUko hizkuntzalariek, baina euren ahotik ez da inoiz entzun Blasco Ferrerren izenik edo paleosardinieraren eta
|
euskararen arteko
balizko senitasunaren aipurik. Ezta ukatzeko ere.
|
|
IV. Paleosardinieraren eta
|
euskararen arteko
loturen bila
|
|
Liburu honek genetika tanta batzuk behar zituen, baina horretan ezjakina naizenez galduta nenbilen. Halabeharrak nahi izan du Paolo Francalacci genetista ezagutzea eta honek Sassariko unibertsitatean paleosardiniera eta
|
euskararen arteko
balizko harremanaz hitzaldia ematera gonbidatzea. Une pozgarri asko bizi izan dut lana eskuartean izan dudan zazpi urte hauetan, baina pozgarrienetakoa amaieran euskal toponimoen dentsitate-mapa pantailan azaldu nuenekoa.
|
|
IV. Paleosardinieraren eta
|
euskararen arteko
loturen bila 91
|
|
Harrezkero, Italia iparraldeko euskal usaindun toponimoak biltzen jardun dut, ganora handirik gabe, egia esan, azkenaldira arte, Eta hara non 2009an jakiten dudan, Luis Silgo hizkuntzalari valentziarrak esanda, Eduardo Blasco Ferrer izeneko katalana, Cagliariko unibertsitateko hizkuntzalaria, zeharo murgilduta dabilela paleosardinieraren eta
|
euskararen arteko
harremanak aztertzen. Sardinia eta euskara hitzak nire buruan elkartzen ziren lehen aldia zen.
|
2018
|
|
Aurrekoak ikusita, bat egiten dugu Xabier Aierdik dioenarekin: " Programa integrala eskatzen du immigrazio eta
|
euskararen arteko
harremanak, mugimendu batean bi helburu betetzeko: gizarte-inklusioa eta hizkuntzarena ere." (Aierdi, 2014:
|
|
1966 -2016ko ibilbideari ekin aurretik, uste dut garrantzitsua dela denboran atzera joatea eta egiaztatzea zeinen aspaldikoa den Zumaiaren eta
|
euskararen arteko
lotura; izan ere, antzinako agiriak arakatuz gero, aurkituko ditugu Zumaia euskaraz bizi zela erakusten duten aztarnak, besteak beste, hauek:
|
|
Zumaiaren eta
|
euskararen arteko
harremanean hainbat gorabehera gertatu dira. Horrela, izan dira lotura sendotu edo estutu egin duten gertaerak, eta izan dira harremana ahuldu eta hondatu egin dutenak; batzuetan euskarak ezkutatu egin behar izan du, zumaiar hiztunak makalago edo indarrik gabe zeudelako; beste batzuetan, berriz, harro eta irribarretsu ikusi dugu herriko plazaren erdian, euskaldunak indartsuago zeudelako.
|
|
Ikusi dugu Zumaiaren eta
|
euskararen arteko
lotura aspaldikoa dela eta badituela (oraindik ere) bereizgarri nabarmenak, ia bakar egiten dutenak; gero, euskararen azken 50 urteotako ibilbidea egin dugu, ikusi dugu nola agertu zen ezkututik plazara, eta nabarmendu ditugu ibilbideko mugarri nagusiak, gune hegemonikoek eta motorrek zenbateko garrantzia izan zuten biziberritzeko prozesuan; horren ondoren, 2017ra etorri gara, eta aztertu dugu no...
|
2019
|
|
Nolanahi den, sarrera hitzaldian berak ez zuen alor horretan sakontzeko asmorik agertu, baizik eta Euskal Herriko atlas linguistikoa eta literatura" klasikoa" ren edizio filologikoak abiatzeko nahia. Kaukasoko hizkuntzen eta
|
euskararen arteko
lotura genetikoaren hipotesiarekin lanean ari ziren garaiko linguista nagusiak: R.
|
|
B) Perpausen barne aldaketa kasu honetan, perpaus gramatikal edo klausula batean hizkuntza aldatzen da. hizkuntza bakoitzaren egitura gramatikala babesten da. edozelan ere, Orreagak ohartarazten duen bezala, batzuetan ez da erraza jakitea perpausen arteko edo perpausaren barneko aldaketa den. hona hemen gaztelaniaren eta
|
euskararen arteko
perpausen barne aldaketaren adibide batzuk:
|
|
Baina laburbilduko bagenu hainbesterainoko tarrapataren atzean-testuaren banbalinetan-dagoena, Harkaitz Canok bete-betean asmatu du zuzentzaile automatikoaren metaforarekin: elebitasun diglosiko subrogatu batek bizi gaitu, menpekotasunaren birikekin hartzen dugu arnasa, hizkuntza boteretsuen eta
|
euskararen arteko
joan-etorria-sarriegitan etxe-galgarri dena-dugu errealitate eta horizonte. Praktikan, gure buruarekin ari garenean, edo hizketan, edo itzultzen edo idazten, euskaraz egiten dugun asko eta asko da itzulpen (kontabilizatuko bagenu zenbat, izutuko ginateke):
|
|
Dokumentalean, XVI. mendeko bizkaierazko testuaBilboko Elizbarrutiko Kultur Erakundeen Mahaiak suspertuta, martxoaren 28ko ekitaldian, Bizkaiko Elizaren eta
|
euskararen arteko
lotunea erakusten duen hamar minutuko dokumentala aurkeztuko da. Honetan, lehenengo aldiz ikusiko da XVI. mendean dohatsu klaretar batek erabili zuen profesa formula.
|
2020
|
|
Etxearen eta
|
euskararen arteko
lotura, aldiz, anitzagoa dela jaso dugu. Nerabe horien gurasoen artean hizkuntza-egoera ezberdinak daudenez, etxean hizkuntza-sozializazio prozesu ezberdinak bizi dituzte.
|
2021
|
|
Gorrotxategik (2015b: 292)-co-ren gisako atzizkiak akitanieraren eta
|
euskararen arteko
lotura egiaztatzeko garrantzitsuak direla azpimarratzen du.
|
2022
|
|
Immigrazioaren eta
|
euskararen arteko
harremanak programa erabat integrala eskatzen du, aldi berean bi helburu betetzeko, alegia, gizartean eta hizkuntzan inklusioa lortzea. Heldu da esku-hartze integral horri aurre egiteko unea.
|
|
1) eskolako eredu euskalduna indartzea eta eskola ingurua saretzea, euskaran murgildu daitezen; eta, 2) argi jakin behar da immigrazioak euskararen arazo batzuk indartzen dituela, baina ez duela berririk sortzen. Immigrazioaren eta
|
euskararen arteko
harremanak programa erabat integrala eskatzen du, aldi berean bi helburu betetzeko, alegia, gizartean eta hizkuntzan inklusioa lortzea. Harreraren prozesua bukatuta, heldu da esku-hartze integral honi aurre egiteko unea.
|
|
Euskararen eremu nagusia, eskolaz gain, administrazioa dela azpimarratzen dute jasotako narratibek. Azpimarratzekoa litzateke egindako elkarrizketetan ez dela jaso jarrera negatiborik administrazioa eta
|
euskararen arteko
harremanaren inguruan. Instituzio edota administrazioarekin lotuta, beste narratiba bat ageri da:
|
|
Argi bat Ekialde Hurbilean-en oinarrietako bat. Kurdueraren eta
|
euskararen arteko
lotura bat bada, Urrutikoetxearen arabera: «Euskaldunon memoria ekartzen dugunean, haiek berehala egiten dute konexioa.
|
|
Kontua da Claudiok nonbaitetik arrastoa atera zuela ni bertsolaria omen naizela, eta bukaeran harekin zerbait partekatuko ote nuen galdetu zidan etorri aurretik. Ilusioa zuen, kreolearen eta
|
euskararen arteko
lotura egiteko modu sinbolikoa litzateke, eta tira, saiatuko nintzela esan nion emailez. Baina hitzaldian indarra jarrita, erabat ahaztua nuen kontua.
|
2023
|
|
Ingelesaren eta
|
euskararen arteko
zubia indartu eta erraztasunak emateko asmoz, Elhuyarrek beste baliabide bat jarri du eskuragai: gaurtik aurrera online egongo da Collins Elhuyar Euskara-Ingelesa hiztegia.
|
|
Beñat Garaio ikertzaile soziolinguistak Eusko Ikaskuntzako Laboral Kutxa Gazte Saria irabazi du. Saritutako proiektuak maoriera hizkuntza gutxituaren eta
|
euskararen arteko
zubi lana egitea du helburu. Hala ere, ikerlarien lan baldintzak hobetu bitartean, ikerkuntza alde batera utziko duela jakinarazi du.
|
|
Ildo horretan, kultura eta artea ikuspuntu sozialista batetik lantzeko gogoetak eta tresnak jarri dituzte martxan. Unai Pascual ikertzailea, ekologismotik, hizkuntza gutxituen defentsa eta bizimodu jasangarri baten aldeko hautua lotzen saiatu da azkenaldian [63], eta antzera egin du Sukar Horia kolektiboak, krisi ekologikoaren eta
|
euskararen arteko
harremanaz gogoeta egiten ari baitira hauek ere [64]. Muina konpartitzen dute ikuspegiok:
|