|
2003
|
|
|
–Oskar, ez dizut
|
esango
ez zaitudanik maite. Baina urte asko daramagu egoera berean.
|
|
2005
|
|
|
Ez dut
|
esango
ez nuela gogoratzen; egunero gogoratzen nintzen Irantzu eta bere hondartzako etxeaz, baina ezin nuen ezer egin. Nire iritziz, joatean ate guztiak itxi zizkidan; bere etxe berriko ateak, besteak beste.
|
|
2007
|
|
|
Bortizki heldu zidan sorbaldetatik eta astindu egin zuen nire gorputza atzera eta aurrera, bakoitzean paretaren kontra joz. Bat, bi, hiru, lau astindu eman zizkidan, besteen aurrean berriro halakorik
|
esango
ez niola agintzera behartzen ninduen bitartean. Bat, bi, hiru, lau zenbatu nuen astindu bakoitza nire barruan, minutu batzuk lehenago mahatsak bezala.
|
|
2009
|
|
|
Ondo pasatzen ari zela zirudien. Besterik
|
esango
ez nuela baieztatu zuenean, berak hitz egin zuen.
|
|
|
–Zerbait kontatu nahi dizuet, baina hitz eman behar didazue ez diozuela hitz erdirik
|
esango
ez Damasori ez Teofilo Mariari, ezta inori ere, ados?
|
|
|
–Zerbait kontatu nahi dizuet, baina hitz eman behar didazue ez diozuela hitz erdirik
|
esango
ez Damasori ez Teofilo Mariari, ezta inori ere, ados?
|
|
2010
|
|
|
–Hurrengo urtean esango diot, esango diot, esango diot?
|
esango
ez diot, bada?!?.
|
|
|
Orain hori esaten dut, jakinaren gainean bainago zer ibilbide egin zuen amaren gaitzak, baina une hartan, egia esan, amak ez zidala argibiderik eman nahi eta bakarrik egon nahiago zuela pentsatu nuen; hala, zutitu eta sofatik alde egiten nuela, bakarrik utzi nuen; gezurra esango nuke, hala ere,
|
esango
ez banizu orduantxe hasi nintzela pixka bat kezkatzen, Damaso, nahiz eta izeba Ernestinak garrantzia kentzen zion amaren ustezko arazoari;. Porrotak bere arnasguneak behar ditu:
|
|
|
Donibane Gurutzekoaren Kantu espiritual zoragarria buruz ikasi nuenean konturatu nintzen poema soil horregatik bakarrik merezi duela gaztelera jakitea; zuek espainiarrok, ordea, noiz arraio onartuko duzue Lizardiren obra dastatzeagatik merezi duela, agian bai?? euskara ikastea?; gezurra esango nizuke, baina,
|
esango
ez banizu, aldi berean, badudala, aldeko sentimendu horrekin batera, aurkakorik, ez baitira nolanahikoak izan zuok espainiarrok gure kontura egin dituzuen barreak, gaztelania trakets erabiltzeagatik, Quevedok aspaldi hartan jaurti zigùn iraina erakusgarri: –Si quieres saber vizcaino, trueca las primeras personas en segundas, en los verbos, y cátate vizcaino:
|
|
|
Izan ere, egia erdia esango nizuke, baldin eta
|
esango
ez banizu, halaber, ama era hartan ikusten nuenean, bere larritasun hartan batez ere, b b b b b b?, sentimendu erabateko bat gailentzen zitzaidala, menderatu ezin nuèn ezintasun existentzialaren labanak. Herioren labanak??
|
|
|
Badakit okerragoa dela barruan dudan xomorroa, eta bularreko tumorea erauzi ezean etorkizun kaxkarra izango nukeela, zalantzarik gabe. Medikuek ekarritako paperak sinatzerakoan pentsatu nuen, beraz, orriok zirriborratzen hastea, bestela
|
esango
ez nizukeena betiko esan gabe geldituko zen beldurrez. Gero, berriz," testamentu bitala" egin nahi ote nuen galdetu zidaten:
|
|
|
Baina ez nintzen gustura gelditu; eta zapore mikatz bat geratu zitzaidan, ahotik ezin ezabatu izan nuena, harik eta trenera igo, eseri eta, tren hotsen erritmoan, hitzak ahoan hausnarka bezala sentitu nituen arte, neure buruari behin eta berriro esaten niola: " Hurrengo urtean esango diot, esango diot, esango diot...
|
esango
ez diot, bada...!".
|
|
|
Izan ere, egia erdia esango nizuke, baldin eta
|
esango
ez banizu, halaber, ama era hartan ikusten nuenean —bere larritasun hartan batez ere, b b b b b b... — sentimendu erabateko bat gailentzen zitzaidala, menderatu ezin nuèn ezintasun existentzialaren labanak —Herioren labanak? — erraiak erdibituko balizkit bezala... nire gorputza amarenaren jarraipena iduri. Madame de Sevignék ongi adierazi zuen orain esan nahi dizudana, harena beste kasu bat den arren, noiz eta bere alabari esan baitzion:
|
|
|
baita zera ere...!; eta esango banizu guztiz beste aldera direla gauzak?; izan ere, zure gaztelaniaren aldeko hautuak berarekin darama euskararen aurkakoa; nire euskararen aldeko hautua, aldiz, ez dago gaztelaniaren aurkakoarekin lotua; are gehiago: Donibane Gurutzekoaren Kantu espiritual zoragarria buruz ikasi nuenean konturatu nintzen poema soil horregatik bakarrik merezi duela gaztelera jakitea; zuek espainiarrok, ordea, noiz arraio onartuko duzue Lizardiren obra dastatzeagatik merezi duela —agian bai... — euskara ikastea?; gezurra esango nizuke, baina,
|
esango
ez banizu, aldi berean, badudala, aldeko sentimendu horrekin batera, aurkakorik, ez baitira nolanahikoak izan zuok espainiarrok gure kontura egin dituzuen barreak, gaztelania trakets erabiltzeagatik, Quevedok aspaldi hartan jaurti zigùn iraina erakusgarri: " Si quieres saber vizcaino, trueca las primeras personas en segundas, en los verbos, y cátate vizcaino:
|
|
|
Orain hori esaten dut, jakinaren gainean bainago zer ibilbide egin zuen amaren gaitzak, baina une hartan, egia esan, amak ez zidala argibiderik eman nahi eta bakarrik egon nahiago zuela pentsatu nuen; hala, zutitu eta sofatik alde egiten nuela, bakarrik utzi nuen; gezurra esango nuke, hala ere,
|
esango
ez banizu orduantxe hasi nintzela pixka bat kezkatzen, Damaso... nahiz eta izeba Ernestinak garrantzia kentzen zion amaren ustezko arazoari;" Porrotak bere arnasguneak behar ditu: bere haserrealdiak, alegia, baina gero eta hobeto jarriko da, ikusiko duzue" esaten zuen; eta esaten zuen:
|
|
2014
|
|
|
Musika elektronikoaren gurasoak, badakizu. Ez didazu
|
esango
ez?
|
|
2015
|
|
|
Dibortziatu berria. Gizon gazteago baten eskaintzari ezetz
|
esango
ez dion ipurdi gogorreko andre fina. Denetarik probatu beharra dago bizitza honetan.
|
|
|
Uda hartan bertan ekin zioten berriro elizatxoa eraikitzeari, oraingo honetan askozaz handi eta irmoagoa. Diotenez, hasiera batean Antonio Abade Sainduari eskaini zioten errezo etxe hura, han mendi gainean Anbototik ekarritako harri pusketa sendo eta mardulekin, eta ez zen handik pasatuko kristaurik atsedenalditxoaz profitatuz bere otoi eta errezoak
|
esango
ez zizkionik.
|
|
2016
|
|
|
Kafiteie! Ez dun
|
esango
ez direla berdintsuak hauen kafiteie eta gure kafitesnie. Ea oraindik ere ez ote den hain zaila hemengo hungrianoa ikastea.
|
|
|
hiria, eta ni ere tankera horretako hiri batean nengoen: ez errusiarra, baina hain ezezaguna, ezen izenak inori ezer
|
esango
ez dion. Itsas aldamenean bai, mendietatik urrun halaber; tren geltoki handi batekin, antzokiarekin lotzen zena etorbide luze, zabal eta zuhaiztsu bati esker.
|
|
|
Lan honen xedea nagusiki Txillardegi politikoa bada ere, intelektual konprometitutzat zeukala bere burua eta alde horretatik giza zientzien alor askotan, nagusietan beharbada, bere garaian boladan zeuden intelektualak guri, euskaldunoi, ezagutzera emateko egin zuen lanaz deus
|
esango
ez bagenu, huts egingo genuke. Hori esanda, esan behar era berean oso gaingiroki eta axaletik baino ez dugula jorratuko Txillardegiren alderdi interesgarri hau.
|
|
|
–Ez didazu
|
esango
ez zinela zeu izan. Ez esan, ez dizut sinetsiko.
|
|
|
Marinelak beste gizon bat ematen du gaur. Txintik ere
|
esango
ez duen gizon bat. Baina halako batean, inspektore gaztea agertzen da atetik.
|
|
2017
|
|
|
Buruaz ere ez nintzen gogoratu harik eta lehenengo bidegurutzera ailegatu eta gelditu beharra izan nuen arte. Errepideetan gastatzen ditugun diruak gastatu eta ez didazu
|
esango
ez dela txapa ondulatu baten gainetik gidatzen saiatzea bezalaxe. Gizonak bere buruari nola eutsi diezaiokeen jakin nahi nuke, orgatila batekin ere.
|
|
|
zeuek guztiok. Ez didazu
|
esango
ez duzula pentsatu?
|
|
|
Dena den, ez zekinat nola jakin dunan, baina jakin dun, ez zegon dudarik. Eta hori dun garrantzizko kontua, Hori eta beste inori
|
esango
ez dionala segurtatzea.
|
|
|
Ba, egia esan ez zekiat gehiegi horretaz, esan nion?. Ez diat
|
esango
ez badenik, ez ez denik. Baina istilua ateratzearen kontrakoa bazegok eta horixe duk egiten ari haizena.
|
|
|
Jada ez dakit zenbat zor dudan ere, bada denbora bat hipoteka ordaintzeari utzi niola. Kontua auzitegietan dago, ez dakit zer gertatuko den etxearekin, ez dizut
|
esango
ez zaidanik inporta, baina nahi dudana da amesgaizto hau bukatzea eta hutsetik hastea. Gorriak eta bi ikusi ditut, eta azkenean, puntu horretaraino iritsi naiz.
|
|
2018
|
|
|
Adikzioak baino gehiago, denbora librea zerbaitekin betetzeko objektuak. Lan egingo balu, sikiera, gutxiago erre edo tabakoaren prezioari lasaiago aurpegi emateko, baina ez dute berehalakoan kontratatuko, ez behintzat berak ezetz
|
esango
ez dion lan batean. Garbigailu industrialen labanderian ibili zen astebetez duela urte pare bat, bere azken beharrean.
|
|
|
Ez horregatik bakarrik, baina horregatik ere bai. Ba, lan hau hartu nuenetik sarritan gogoratzen naiz berarekin, eta behin baino gehiagotan pentsatzen dut orain eskertu eta guzti egingo nukeela horrelako norbait izatea aldamenean, eskutik heldu eta ezer
|
esango
ez duena, irribarre zozo batekin begira geratuko zaidana; nire kode sekretuak ulertu eta, behar dudan unean, eskatu gabe ere, besarkada bat emango didana.
|
|
|
Eta seme alabak, ba denetarik. Aiorarekin ondo moldatzea ezin errazagoa da, batzuetan amarena egiten zuen, orain derrigorrez egitea dagokio gajoari, baina Nere anderea bizi zenean hierarkian beherago zegoela argi utzi nahi izaten zuen, alegia, oso ondo zaintzen zuela zerbait agindu behar bazidan lehenago amak agindutako ezeren kontrakoa
|
esango
ez zidala ziurtatzea. Naomi zailagoa zen, batez ere nerabezaroan sartu orduko.
|
|
|
Xabierrek eta Naomik ez zuten gogo handirik jarri hasieran. Gurasoei buruz ezer
|
esango
ez zuela gaztigatu zien Naomik hasi orduko.
|
|
|
Gaitzak erotu duen piztiak baino bortitzago erantzuten nion inguratzen zitzaidan orori, batzuk asmo onez etorri arren. Ondoeza samurtzen lagun zezakeen sendagaiak, Martinek, bakar bakarrik utzi ninduelako, txintik
|
esango
ez nuela hitz ematera behartu eta gero. Nola atera behar nuen ataka gaizto hartatik, hura aurkitzea izan banuen helburu bakarra, biharamunean ohetik jaikitzea erabaki nuen unetik beretik.
|
|
2019
|
|
|
Testua ez da agian Jauregik espero duen bezalakoa izango. Zu hunkitu zaitu, bortxaketa kontuekin obsesionatuta zaudelako azkenaldian, baina ez dakizu Jauregiri ez zaion gai femeninoegia irudituko eta ez dizun
|
esango
ez datorrela bat zure profilarekin. Baina ez duzu beste aukerarik.
|
|
|
Eta eskua kokospetik pasatu orduko zimurtu du musua:
|
esango
ez dute, ba, bizarrak aldean da nabilela. Bere burua apaintzeko trebezia apartekorik egundo eduki ez badu ere, jendaurrean ahalik txukunen, sasoikoen, gazteen agertzen ahalegindu izan baita beti.
|
|
|
–Ni baino gehiago izutu zen bera, eta inori ezer
|
esango
ez niola agindu behar izan nion. Dena dela, esan zidan une egokia iritsi orduko bere aitari aitortuko ziola elkar maite genuela eta oinordeko bat eman behar ziola.
|
|
|
Raimundo Silva orain mintzatu behar duela konturatu da, are eta gehiago lehoia ez dagoelako aurrez aurre, alde batera joan da pixka bat, azkazal zatitu batez hazka egiten dio adatsari, agian azkenik ez da zirku honetan kristaurik hilko, Tarzan agertu den seinalerik ez dagoen arren. Zera esaten du, lehen Produkzio buruari zuzenduz, gero emakumeari, zeharka, Ez dut ukatu hitza neronek idatzia dela, ez dut sekula pentsatu ukatzea, gauza denen jakinean jarriko zenean, baina garrantzizkoa ez da hitza idaztea, garrantzizkoa izan luke, hori uste dut behintzat, zergatik idatzi nuen atzematea, Uste dut orain ez didazula
|
esango
ez dakizula zergatik, ironizatu zuen zuzendari literarioak, kasuaren zuzendaritza berriro bere gain hartuz, Bada, halaxe da, ez dakit zergatik idatzi nuen, Ederki gaude, orduan, oker bat egin duzu, nahita, egileari zein argitaletxeari kalte morala eta materiala eragin dizkiezu, ez duzu barkamen hitz bakar bat ere esan, eta orain munduko errugabetasun itxurarik handienarekin nahi duzu sinets dezag... Zuzendari literarioak irribarre egiten zuen, harro erakutsitako etorreraz, baina irribarrea ironiazko espresio itogarri bihurtu nahi zuela.
|
|
2020
|
|
|
Luisari ez zaio burutik pasa ere egin Martin berriro ezkondu dela esatea, Leongo emakume batekin. Bistan da Matildek ez duela batere interesik Luisaren etxekoen berri jakiteko eta sukaldetik irten da mutu, Luisak beste ezer
|
esango
ez diola konturatuta. Une horretan bertan jo du txirrinak.
|
|
|
–Beno, neskei
|
esango
ez genien plan aldaketa bat antolatu genuen.
|
|
2021
|
|
|
Bere azken arauak irakurri ditudanez, ez dut
|
esango
ez dugunik Euskaltzaindia erre behar. Baina kontrakoa ere ez.
|
|
|
Ez dira piratak, banku lapurrak edo Indiana Jones, eta horretarako arrazoi bat baino gehiago egon daiteke, baina nik bi aipatuko dizkizuet. Bata, inork
|
esango
ez dizuena: akzio sekuentziak idaztea oso gauza zaila da.
|
|
|
Zuzena ez izatearekin. Bestela
|
esango
ez liratekeen gauzak esateko espazio edo gune aproposa sortzearekin. Baina ezin jakin gune edo espazio hori nahikoa den izaera jakin baten oinarriez hitz egiteko:
|
|
|
Sinadura bilketa zabala bideratu zen. Abuztuaren azken eguneko gutunean zioenez," ostegun honetan Errege Bilbora iritsiko da", eta, hurrengo lerroan," Bilbo osoa mugimenduan dabil, nire askatasuna eskatzeko sinadurak biltzen; ez didazu
|
esango
ez dela maite nauen pertsonarik".
|
|
|
Feminismoaren joeren barruan sartu barik, deigarri egin zait eskura izan dudan saio batean –emakumeak eta nazionalismo baskoa uztartzen ditu tituluan, eta egilearen izena
|
esango
ez dudan arren estimu handitan daukat–, egileak Sabino Arana Goiri ezkondu egin zenik kasik ez duela esan ere egiten; Nicolasa de Achica Allende" su futura" hari idatzi zizkion lerro bi dakartza. Jar zezakeen nor zen emakumea lerro pare batean behinik behin, zelan ezkondu ziren aipamentxo bat egin, haren biografia laburra hiru lerrotan eman; zertarako baina?
|
|
|
Nire aldetik joan nintzen ni, ni ere bakarrik nintzelakoan eta nire moduan atsekabe motel bat ferekatzen nuen. Eman ez nizkizun musu guztiek lotura sutsuenak bezala elkartu gintuzten; jadanik emango ez dizkizudan musuek bezala, jadanik
|
esango
ez dizkizudan hitzek bezala. Zuri betiko lotuko naute, ene maite bakarra.
|
|
2022
|
|
|
–Yusefi, emakumea. Ez didazu
|
esango
ez duzula ezagutu, ezta?
|
|
|
" Espero que no me salgan tetas en la vida...". Eskola eta familia negozioa uztartzen zituen, eta, adinagatik inork
|
esango
ez zuen arren, bera zen, oso txikitatik, etxean zerri hilketaz arduratzen zena. Eta ona zen bere lanean, oso.
|
|
|
Gezurretan ari dena Markos den kontuarekin jarraituko dute gurasoek agian. Maia defendatuz, helduek inoiz gezurrik
|
esango
ez balute bezala. Agian, errieta egingo diote gurasoek Maiaren gau mahaian kuxkuxean aritu dela kontatzen dienean.
|
|
2023
|
|
|
" Nik uste dut bizitza denak emanda bizi beharra dagoela. Berrogeita hamar urte ditut baina, bihar hilko banintz, ez litzateke pertsona bakar bat ere egongo hiletan
|
esango
ez lukeenik: " Marica, atso honek denetik egin zuen, ez zitzaion ezertxo ere probatzea falta izan".
|