|
2008
|
|
|
Bertan, proiektu eta ikerkuntza anitz burutu zituen, horietako asko, dudarik gabe garrantzitsuenak, kultura primitiboen inguruan. Hego Amerikara iritsi bezain laster, bertako artistekin harremanetan ipini zen13 Lehen harreman horiei esker, Oteizak Buenos Airesen eta Santiagon bi konferentzia
|
eman
zituen, bietan testu berbera aurkeztuz. Txileko konferentzia Oteizak bertako Arte Ederretako Museoan egin zuen erakusketaren barnean kokatu zen.
|
|
|
Oteizaren aburuz, testu horretan azaltzen zuen modura, hori erromantizismoan erortzea izango litzateke. Arteak mito horiei espresio eta forma gaurkotua
|
eman
behar zien, eta horrek esan nahi zuen artearen emaitzak beti etorkizunerantz zuzenduta zeudela, beti berrikuntza proposatu zutela:
|
|
|
Testu horretan, aldiz, eskulturaren, birsortze? horren oinarria ezabaketan eta hutsunean kokatzean, bere hizkuntza plastiko pertsonala garatzen hasteko lehen pausoa
|
eman
zuen Oteizak.
|
|
|
1956? deituriko proiektuari hasiera
|
eman
zion Oteizak. Serie horretako eskulturei esker Sao Paoloko IV. Bienaleko eskultore atzerritar hoberenaren saria irabazi zuen.
|
|
|
Estetika horrek mistikoetatik eta teologia ezkorretik jasotzen zuen eragin zuzena eta, bereziki, Quousque tandem?! en azaltzen zuen bezala, Gurutzeko Joan Deunaren lanetatik20 Horregatik, huts horretan arte hizkuntzak eta behar espiritual eta erlijiosoek aldi berean soluzio berbera, bakarra aurkitzen zuten, Huts horren sinboloaren bidez artea eta erlijioa uztartuz. Espazio huts horretan Oteizaren eskuak hutsik geratzen ziren, lanean jarraitzeko materialik gabe, baina aldi berean, estetika ezkorra deitzen zuenaren bitartez, 1952 urtean Interpretacion estetica de la estatuaria megalitica americana liburuan, lehen ikusi dugun beharrari erantzuna
|
eman
zion:
|
|
|
Sententzia horrekin espainiar bide jurisdikzionalari amaiera ematen bazaio ere, gatazka ez da bertan behera geratu eta behe mailako auzitegien obligazioa Auzitegi Gorenaren doktrinari jarraitzea bada ere8, oraindik 2007 urtean gatazka honek ez ditu bere azkenak
|
eman
, arlo politikoan jazo diren hainbat ekimenek aditzera ematen dutenez. Horrela, bada, ezinbestekoa dirudi ikuspegi juridikotik auzitegi ezberdinen lana aztertzeak eta, batez ere, Nazioarteko Zuzenbideak honetan esateko duena azaltzeak; izan ere, espainiar ordenamenduan agortu ez den eta oraindik dirauen gatazka baten aurrean gaudelako.
|
|
|
Eta hori horrela izatekotan ezinezkoa genuke, sententziek defendatzen dutena kontraesanez, Vienako Hitzarmenaren 30 artikulua aplikatzea; izan ere, horretarako behar dugun aurresuposturik ez genukeelako, hau da, gai beraren inguruan indarrean dauden bi tratatu ezberdin. Beraz, bakarrik galdera horri ezezko erantzuna
|
eman
genioke xedapen horrek jasotzen dituen arauen aplikazioaren aurrean. 1992ko uztailaren 23ko Tratatu Orokorraren 18 artikuluan jasotzen den aldeen esanbidezko borondateak aditzera ematen duenez, helburuak bateragarriak diren heinean akordio guztiak indarrean mantentzea zela dirudi, baina edozein kasutan bateragarritasun edo bateraezintasun hori azaleratzeak Vienako Hitzarmenaren 30 artikuluko 3 paragrafoaren aplikazioak eskatzen duen lan bera galdatzen du:
|
|
|
Vienako Hitzarmenaren 30.3 artikuluko aplikazioa eta tratatuak bateragarriak diren ala ez zehaztea ez da lan erreza. Tratatuen interpretazio arau orokorrak alde batera uzterik ez dago ariketa honetan eta, beraz, bertan agertzen diren xedapenen zentzu eta norainokotasuna finkatzeari eta zehazteari lehentasuna
|
eman
zaio, eta horrela tratatuetan jasotako estatuen arteko consensusa bere garaian zein izan zen izan behar da helburu. Lan honetan, beraz, hiru irizpide kontuan hartu behar dira:
|
|
|
Azken urte hauetan espainiar auzitegiek aurrera eraman duten lanak orain gutxi arte espainiar gizartearentzat isilean mantentzen zen gatazka bat aditzera
|
eman
du. Gatazka hori dugu Espainiako Erreinuak eta Uruguaiko Ekialdeko Errepublikak sinatutako 1870 urteko Ezagutze, Bake eta Adiskidetasun Tratatua indarrean ote dagoen zalantzaren inguruan sortu dena.
|
|
|
Garrantzi berezirik ez duen arazo honek bestelako transzendentziarik ez luke izango, honako datu hau emango ez balitz: 1992ko Tratatu Orokorrak Auzitegi Gorenaren lehenengo sententzia
|
eman
zen garai hartan dagoeneko ia hamar urteko biziraupena zuela, hau da, hamar urte lehenago sinatutakoa zela. Egun, hau ikusita garbi dago zein esfortzu handia aurreztu ahal izango zuen espainiar jurisprudentziak Auzitegi Gorenak bere momentuan, zegokion moduan, bere lana kontu handiagoz egin izan balu.
|
|
|
Iruzkin honi ezin zaio amaierarik
|
eman
azken sententzia honen ondorio juridiko zein politikoei erreferentzia labur bat egin gabe. Dagoeneko aipatu dugun moduan, sententzia honek eskumenezko bideari amaiera ematen badio ere, eta horren ondorioz eta behe mailako auzitegietan Auzitegi Gorenaren doktrinaren izaera loteslearen ondorioz eskumenezko bidean arazoa konpondutzat jo behar bada ere19, oraindik 2007 urtean gatazka honek ez ditu bere azkenak eman, bai Uruguaiko (2007ko irailaren 18ko Ordezkarien Kamerako Ebazpena.
|
|
|
Iruzkin honi ezin zaio amaierarik eman azken sententzia honen ondorio juridiko zein politikoei erreferentzia labur bat egin gabe. Dagoeneko aipatu dugun moduan, sententzia honek eskumenezko bideari amaiera ematen badio ere, eta horren ondorioz eta behe mailako auzitegietan Auzitegi Gorenaren doktrinaren izaera loteslearen ondorioz eskumenezko bidean arazoa konpondutzat jo behar bada ere19, oraindik 2007 urtean gatazka honek ez ditu bere azkenak
|
eman
, bai Uruguaiko (2007ko irailaren 18ko Ordezkarien Kamerako Ebazpena. 2007ko 1987 zk. Karpeta) bai Espainiako (GNAO.
|
|
|
1Hren araberako taldekatzea prestatu dugu. Saio bakoitzean, eztabaidagai izango duten gaia kokatzeko bideokasete bat ikusi dute; ondoren, partaide bakoitzari jokatu behar duen rolaren nondik norakoa idatziz
|
eman
eta ahoz azaldu dio ikertzaileak. Bukatzeko, kameraren aurrean, telebista saio batean ari direlakoan eztabaida grabatu zaie.
|
|
|
Ondorio orokor bezala aipa liteke, ikasleen artean aldeak dauden arren, oro har, maila ona
|
eman
dutela euskarazko nahiz gaztelaniazko probetan. Ingelesezkoetan, berriz, zer hobetu handia dute, maila benetan apala baitute.
|
|
|
Diskurtso gaitasunean atal batzuk beste batzuk baino hobeto
|
eman
dituzte. Horrela, testuen egitura formalari ondo antzean erantzun diote, baina loturagileen nahiz anaforen erabileraz dugu horrelakorik esan.
|
|
|
Aditzari erreparatuta, 5 urterekin hasitakoek narrazioaren ezaugarria den adizki burutua desegoki
|
eman
dute euskaraz (MINTZA 1); gainera, beharrizana bortitzago adierazi dute gaztelaniazko argudiozko eskutitzetan eta baita euskarazko rol jokoetan ere (MINTZA 2). Ingelesezko ariketetan okerragoak izan dira talde honetakoak, beste hizkuntzen eragin handiagoa izateaz gain, jokatu gabeko aditzen bitartez esaldi benetan traketsak osatu baitituzte.
|
|
|
ekintza gaitasuna garatzeko, helburu komunikatiboak ikasleen gustu eta interesetara hurbilduz landu lirateke, eta horretarako diseinatzen ditugun eduki eta ariketek ikasleen munduaren ezagupena zabaltzeko balio behar dute, beren kultura aberastuz. Klaseko harremanetatik abiatuta, gaitasun soziokulturalaren lanketari aparteko garrantzia
|
eman
litzaioke gure emaitzei erreparatuta. Horretarako, ikasgelaz kanpoko harreman sozialek presentzia eduki lukete ikasgelan.
|
|
|
Horretarako, ikasgelaz kanpoko harreman sozialek presentzia eduki lukete ikasgelan. Gainera, ikasleei kanpoko testuinguruarekiko harremana izateko aukerak
|
eman
behar zaizkie. Estrategien erabileran ere trebatu lirateke ikasleak eta zuzentasun formalari arreta eskaini litzaioke.
|
|
|
Parte hartzea aplikatu behar deneko uneei eta denborei dagokienez, antzeko problematika aurkezten zaigu, parte hartzea gailentasunezkoa izan dadin berau prozesuaren barnean ahalik eta lasterren
|
eman
behar da, eta gainera nahikoa iraun behar du. Garapen lankidetzarako proiektu eta programez ari bagara, parte hartzea hasieratik eta ohiko fase guztietan eman litzateke, hau da, identifikazio edo diagnostikoan, formulazioan, burutzapenean eta ebaluazioan, eta horietako etapa bakoitzean testu honetan aurkezten diren irizpide guztiak aztertu behar dira eta erabakitzeko gaitasunak guztietan egon behar du.
|
|
|
Parte hartzea aplikatu behar deneko uneei eta denborei dagokienez, antzeko problematika aurkezten zaigu, parte hartzea gailentasunezkoa izan dadin berau prozesuaren barnean ahalik eta lasterren eman behar da, eta gainera nahikoa iraun behar du. Garapen lankidetzarako proiektu eta programez ari bagara, parte hartzea hasieratik eta ohiko fase guztietan
|
eman
litzateke, hau da, identifikazio edo diagnostikoan, formulazioan, burutzapenean eta ebaluazioan, eta horietako etapa bakoitzean testu honetan aurkezten diren irizpide guztiak aztertu behar dira eta erabakitzeko gaitasunak guztietan egon behar du.
|
|
|
Lehenik, giza talde baztertuen parte hartze eraldatzailea premiazkoa dela onartu behar da, beraiek izan behar dute prozesu horren hastapenen helburu nagusia, izaera holistikoa nolabait ahaztu barik. Gerta daiteke, ordea, giza talde horien parte hartzea bermatzeko aurretiazko pausoak
|
eman
behar izatea, hezkuntza eta gaitasun nahikoak lortzeari dagokionez, bestela, espazio parte hartzailean botere harremanak errepikatuko lirateke eta.
|
|
|
(literaturagile erromantikoek ere, kondairako? hainbat izen
|
eman
zuten: Aitor, Amaia...).
|
|
|
Esanahia ematea ez da aukera bat, etengabe eta nahitaez egin behar dugun lana baizik. Beste kontu bat da zeri eta nola
|
eman
esanahi bat edo beste, baina ematea bera ezinbestekoa dugu jendeok. Zentzudun mundu batean bizi beharra dugu, zentzukide den jendearekin:
|
|
|
edo abaizena). Gaur egungo administrazioek zenbaki bana
|
eman
diete administratuei. Ez dugu zenbaki hori hautatzen, ez du inongo balio sozialik, ez jendarteko truke baliorik, ez jendarteko balio sinbolikorik.
|
|
|
Jardule horiek ezin dira izan euren praktiken behatzaile sosegatu eta buruhotzak. Horregatik, Bourdieu k gorputzari eta ekintzaren oharkabeko atondurei
|
eman
zien garrantzia (bereziki menderakuntza ulertzeko orduan) (Corcuff, 2003: 39) 13.
|
|
|
sortzen den berezko erresistentzia azpimarratu nahi izan zuen. Arte horiek ez dute mintzaira propiorik, ezin dute euren buruaren konturik
|
eman
eta ez dira gai gogoeta eta berbaldi propioa egiteko, baina arte horiek dira eguneroko bizitzaren jakintza, eta bizimodu arruntean modu askotara agertzen dira trebetasun praktiko horiek. Haietan ikusten du De Certeau k, erresistentziaren erregimena?:
|
|
|
Izenek esaten digute nor den gure garaikide, nor den gure adin bereko, nor zaharrago eta nor gazteago. Izenek garaikidetza zentzua
|
eman
eta belaunaldien joan etorria adierazten digute. Izenak, arrazoi soziopolitiko eta kultural askorengatik, erabili eta ahaztu egiten dira:
|
|
|
Bestalde, izendatzea eta izendatzen duen subjektua botere harremanen eta jendarteko hierarkien erakusle dira: izenduna izatea eta izena
|
eman
ahal izatea boteretsuen eskumenak dira. Philippe Besnard (1979) izan da, dakigun neurrian, pertsona izenak kontsumoko ondare sinboliko gisa aztertu dituen lehenengoa; ikusi, halaber, Bozon, M., 1987,. Histoire et sociologique d, un bien symbolique, le prénom?.
|
|
|
Alabaina, bigarren Septentrio idazlearen poetika orokorrean osoki kokatzen da, ber denboran bere toki berezia dauka haren baitan, eta haren argitaratzeak idazlearen lan literarioaren unibertsaltasuna indartzen du. Hori nahi nuke erakusterat
|
eman
bi liburuen irakurketa bat proposatuz.
|
|
|
Mallarmé ren lanarena, horrek itsas bidaia bat bezala asmatzen zuena Hartz Nagusia deitu izar multzo septentrionalari buruz, eta «Liburuaren» ametsaren aurka behaztopatu zena. Obra Handi horrek gizadiaren galdera guztien eta unibertsoaren izaeraren arrazoiaren erantzunak bere hitz sarean() idealki edukiko zituen, baina halabeharrez «hondoratu» zen eta hura ere «hutsean» galdu zen bururatua izan aitzin, Septentrioaren existenzia edo existenzia eza errealaz kontu
|
eman
gabe. Interesgarria iruditzen zait, beraz, zenbait konparaketa hatz botatzea Mallarmé eta A. Arkotxaren desmartxei buruz, bi Septentrio en berezitasuna erakutsiz «Maisu» handiaren obraren arabera. Valery k Mallarmé ri ematen zion izengoitia balia baneza?.
|
|
|
/ bai, badakit, gaiaren itxura ezdeusak baizik ez gira, bainan aski sublimoak Jainkoa eta gure arimaren asmatu ahal izaiteko. [?] nahi dut nere buruari ikusgarri hau
|
eman
: gaia, bere buruaz konziente, eta, halere, jakinez Ametsa ez dela, huni buruz doana oldarra hartuz eta errabiaturik,[?] egia den Ezdeustasunaren aintzinean.
|
|
|
fingere, fikzio bihurtu dena, eta poïen, uvres complètes, poesia bilakatu dena)?, gizonak mundua eta bere burua pentsatu ahal ditzan. Beraz, Poetak erakusterat
|
eman
behar du Gizakia dela pentsatzen eta, beti alferrik, desiratzen duen aberea, bera izaten ez zelarik, edo bestela izaten zelarik; eta Poetak hori lotu behar du Unibertso osoaren ezaugarri kontingentearekin, hura ere izan ez baitzitekeen, edo bestela izan baitzitekeen; Poemak izan behar du giza Espirituaren mentura espiritualaren oihartzun «ospetsua» («glorieux») beti «gezurra» («mensonge») egonen denari buruz («mentura» etimologikoki ulertu behar da:
|
|
|
Espiritua, bere burua islatzeko gaitasuna eta bere kontingentzia Poeman begiratuz da bere berezitasunaz ohartuko eta etsipenetik salbatuko. Bestela erranez, Poetak du mundua agintzen duen zoria menderatu eta erakusterat
|
eman
: bere «bakartasun» metafisikoaz oharturik, eta «harkaitzak» eta hondoratzea saihesteko, saiatu behar du Unibertsoaren menturazko antolaketa hizkuntzaren aierutan berreraikitzen, antolaketa horren sinboloa delarik Hartz Handi deitu izar multzo septentrionaleko «izarren»() itxura arbitrarioa.
|
|
|
A. Arkotxak irakurtzerat ematen digu munduko errealitatearen islatzea, a priori jatorrizkoa, zintzoa eta leiala, Marko Polorena bezala, Mallarmé k deitzen duen «fikziorat», «literatura zehaztugaberat» («vague littérature») lerratzen dela, antolaketa literario bihurtzen baita(, uvres complètes, Stéphane Mallarmé, op., Septentrio 73 or.)? «pure myth», du idazten Kenneth White-k(, 20 or.), hitzantolaketa birtual eta alferra, bidaiariaren Espirituak bere harriduraren objektua lilura bilakarazten duena, «mirak» hitza adierazten duen bezala, bi erran nahiekin ulertzen badugu (Septentrio, 25 or.)?. Beraz hemen atzematen dugu Mallarmé ren «Joko» nozioa: literaturak eginbehar metalinguistikoa du, gizakiaren funtsezko ahal honen kontu
|
eman
behar baitu: hitzen bidez Unibertso sentigarriaren esentziaz. Zentzuaz?
|
|
|
Ez, «zergatik idazteari halere jarraiki» galderaren bigarren erantzuna hauxe da: A. Arkotxak ez du amore
|
eman
nahi metafisikarekin, Literaturarekin. Dadoak botatzen segitu nahi du, bere gizadia osoki biziz hitz «hesian», azkenean Septentrioa lortzeko esperantzaren eraginez, beharbada zentzugabekeria dena, baina beharbada ez, amets literario batean erortzeko arriskuarekin ere; hori da Marko Polo k espresatzen duen Idealarekiko geroko bateratze desioa:
|
|
|
Badirudi aurrerantzean edukien eskaintza berezitua garatuko dela entzuleak hainbat euskarritatik lortuko dituzten programazioen arteko ezberdintasunak bultzatzeko. Telebistaren sorrera eta garapenean egin zen moduan, irratiak programazio egitura berriak
|
eman
behar dizkio entzuleari hedabidea ezin baita betiko egon antolamendu eta dinamika berdinetan oinarrituta. Edozein berrikuntza arriskutsua bada ere, irratiak ezin dio uko egin teknologia berriek eragiten duten entretenimendu gune berrien ugalketari.
|
|
|
Handik laster, 1890eko martxoan21, Eskualduna aldizkariak Albert Goienetxek izenpeturiko hauteskunde proklama luzetxoa
|
eman
zuen argitara frantsesez, departamentuko senatu hautesleei zuzendurikoa. Dirudienez, ez zuen emaitza faboragarririk lortu, ez baitago segidarik astekariaren ondoko zenbakietan.
|
|
|
Beronen lehengusuak. Adrien Saubot Damborgez?
|
eman
zuen meza, eta Labourt katedraleko artzapezak alokuzio hunkigarria. Gero, gonbidatuen zerrenda ia amaigabea dator, hemen errepikatuko ez duguna, baina nolabaiteko who is who zehatza damaiguna.
|
|
|
Dena dela, behinik behin orduan hitz gutiz egin zuten apez kartsuak eta auzapez azkar, beroak elgarrekilakoa. Hitz har, hitz
|
eman
, berehala lehen urratsei lotu ziren, ginen, batzu bertzen ondotik, laguntzaileak.
|
|
|
Bestalde, argi uzten digu Goienetxek eduki izan zuen inplikazio politikoaren norainokoa. Izan ere, hona aldatutako pasarteok esandakoaz gain, apaiz diputatugaiak 3.779 boz bildu zituen alde eta 5351, kontra?, baina, testu horretan irakur daitekeenez, «Donibaneko kantonamenduak
|
eman
zion esku gain handia».
|
|
|
(7) Behinere jaun hunek (Goyenechek) ez du egin hutsik, Gure gidari hemen
|
eman
dugunetikOraino populua (bis) badauka eskutik, Hortako ez dugu nahi, guk nausi harrotzik.
|
|
|
Lehenagotik horren arrastorik aurkitu ez badut ere, maiatzaren 22ko zenbakiak dioenez, aurreko astelehenean tribunalak epaia
|
eman
zuen. Goyeneche ElissaltHirigoyen, delako aferan63 Dirudienez, Goienetxe Donibaneko alkatea, Elizalt harakin eta Donibaneko zinegotzia, eta Hirigoien harakin eta Larresoroko alkatea auzitara eraman zituzten, zeren eta, medikuak, bahitzea agindu beharrean, merkaturatzen utzi baitzuen tuberkulosiak jotako behi baten haragia, eta Elizalt eta Hirigoien harakinek saldu egin baitzuten.
|
|
|
«Besta eder hortan pharte hartu nahi izan du ere Nathalie Serbiako erregina ohoragarriak». Nolanahi, kronika horretan interesgarriena izan da, nire ustez, «primak
|
eman
aitzinean, Murde Goyeneche, Donibaneko mera aiphatuak eta paregabeak» esan duen hitzaldi ederra, bertan osorik jasota dagoena, eta hemen bizpahiru ideia azpimarratu beharrean, ilustratiboagoa iruditu zaigu eranskin gisa ematea (ikus 1 eranskina). Azkenik, irailaren 16ko kazetan85, lehiaketako saridunak nortzuk izan ziren agertzen da, atalez atal.
|
|
|
Lehendabizi Donibaneko alkatea mintzatu da euskaraz eta gonbidatu ditu laborariak elkarren laguntzera eta bat egitera. Gero Rene Minier aurkeztu die, Azkaine Argiñeneko jaun gaztea, zeinak luzernari buruzko hitzaldi ederra
|
eman
baitie euskara dotore batean. Hitzaldia laburtuta dakar astekariak.
|
|
|
Mila esker hemen ohore hori
|
eman
dautaten adichkide guzieri. Nire egimbidearen bethetzeko eta usaiak manatzen duen bezala zombeit hitz behar dauzkitzutet adiarazi.
|
|
|
Ez ditu ezagutzen, urrun baitire, haren gostuz, nekherik gabe aberasten direnak. Hortako behar dire laborari konfardia azkarrak, klabertzat
|
eman
gizon fierrak, oihu gora egin dezaketenak eta erran gobernamenduari: –Laborariek, zuzen den bezala, beren lanetik nahi dute bizi, nahi dituzte beren errekoltak ongi saldu; aski hola tratulariez, zoinak bizi eta aberasten baitire hekien gostuz.
|
|
|
Ezagutza esplizitua dugu pertsona batek beste bati erraz samar adieraz diezaiokeen ezagutza, dela aurkezpenen bidez, dela agirien bidez, etab. Horren osagaiak, funtsean, ezagutza teknikoak dira, baita zenbait abilezia/ trebetasun eta jarrera gutxi batzuk ere. Horrexegatik erraza da ezagutza esplizitu hori transmititzea; kodifikatuta dago eta hizkuntza formal eta sistematiko baten bidez aditzera
|
eman
liteke: hitzak, planoak, txostenak, prozedurak eta agiriak ditu euskarri.
|
|
|
Hainbait ikerlan enpirikok aditzera
|
eman
dutenez, ingurunea aldakorra eta dinamikoa denean, enpresaren jatorria edo naziotasuna zein den axola gabe, enpresaren baitan talde autoantolatuen presentzia handia bada, horrek enpresaren lehiatzeko gaitasunari modu onuragarrian eta biziki eragiten dio.
|
|
|
batzuk formalki eskuratzera bideratutakoa. Giro horretan, langile orok eskubidea du, eta horretarako erraztasunak
|
eman
behar zaizkio, ikasi, hezi eta trebetasunak lantzeko bere bide propioa jorra dezan.
|
|
|
3 Aktibo ukiezinak (Kapital Intelektuala eta Kapital Emozionala) imitatzea edo kopiatzea oso zaila da, eta horrek abantaila konpetitibo handia dakar; baina aktibook kudeatzeak ere baditu bi oztopo edo zailtasun: a) aktibo ukiezinak sortu, heldu eta fruituak emateko beharrezkoa den denbora askoz luzeagoa da aktibo ukigarriena baino (motelago eratu eta metatzen baitira, eta ez dutelako berehalako etekinik
|
eman
ohi); eta b) enpresetako zuzendariak ez daude aktibo ukiezinak kudeatu eta gidatzen ohituta (ez dute esperientziarik, ezta beharrezko ezagutza eta abileziarik ere).
|
|
|
Bigarren arazoa ez da hain agerikoa, ez da horren begi bistakoa: aktibo ukiezinek, aktibo ukigarrien aldean, heltzeko epealdi eta jaiotzeko ziklo askoz luzeagoa dute, hots, aktibo ukiezinetan egindako inbertsioak luze jotzen du errentagarri izan arte (kapital ukiezina nekez, kostata, motel eratu eta metatzen da, eta ez du berehalako etekinik
|
eman
ohi).
|
|
|
L.). 1937ko urtarrilaren 29an agintari militarrek herria erabat husteko agindua
|
eman
zuten.
|
|
|
114). Zigoitiko alkateak ere informazio zehatza
|
eman
zien matxinatuei, eta horren ondorioz, baja ugari sorrarazi zituzten errepublikazaleen artean36 Erasoaren egitasmoan egindako azken orduko aldaketek ere nahasketa ekarri zuten. Ezin ahaztu, bestetik, eguraldi txarrak, euriak, elurrak eta lokatzak ez zutela utzi Ciutat kapitainak planeatutako mugimendu gerra gauzatzen.
|
|
|
Euskal Armadaren diziplina maila urria hizpide izan zen, hain zuzen, Legutioko porrota zela-eta. Kritikak azaldu aurretik, bidezkoa da gogoraraztea gudari eta milizianoek nahiko diziplina maila altua erakutsi zutela, baja asko izan arren, borrokan jarraitu zutelako, ihesari
|
eman
gabe, kasu gutxi batzuetan salbu. Baina, oro har, ofizial eta sarjentu boluntarioak ez ziren gai diziplina errespetatzeko, ezta betearazteko ere.
|
|
|
Ciutat en ustez, erreserba falta izan zen porrotaren arrazoietako bat, baina, haren esanetan, erreserba horiek egon bazeuden, Santanderreko mugan zeuden Asturiaseko tropak, euskal lurraldean sartzeko Agirrek
|
eman
ez zuen baimenaren zain (Ciutat, 1978: 46), Ipar Armadako hiru eskualdeen (Asturias, Santander, Euskadi) arteko koordinazio falta eta mesfidantza erakutsiz.
|
|
|
Sortu berria zen 6 batailoiak, azkenik, Legutioko pinudiaren okupazioan parte hartu zuen. Historial del Regimiento de Infanteria San Marcial nº 7, s.f., 5 eta 6 or. Eskerrak
|
eman
nahi dizkiet Gasteizko Arakako kuarteleko Gutiérrez Salguedo jeneralari eta Balero komandanteari, dokumentazio hori eta Flandes errejimentuari buruzkoa inolako arazorik gabe ikuskatzen uzteagatik.
|
|
|
Legutio zaintzen zuten soldaduen erreakzioak eta beraien ofizialen prestakuntza eta trebeziak gudarien porrota ekarri zuten. Are gehiago, egoeraren larritasuna ikusirik, Mola jeneralak Madrileko frontea utzi, Burgosera hegazkinez etorri eta Solchaga jeneralari
|
eman
zion Gasteizko tropen aginte zuzena (Iribarren, 1938). Horrela, Solchaga jeneralak hartu zuen bere esku Gipuzkoako eta Arabako tropen zuzendaritza.
|
|
|
Historialari militar berriek (Howard, Keegan, Seidman, Fussell ek besteak beste), ordea, erakutsi digute posible dela gerraren ikuspegi berriak jorratzea. Bestalde, zenbait agiritegi irekitzeak edota lehendik irekita egon arren, orduan erabiltzen hasteak, ezagutzen ez genituen sailetara heltzeko aukera
|
eman
digute. Euskal Herriaren kasuan, Guillermo Tabernilla eta Julen Lezamiz (2002) izan dira bide horien urratzaileak.
|
|
|
Lan honen jatorria 2001 urtean Legutio herrian
|
eman
beharreko hitzaldia da. Orduan bertan behera geratu zen, baina hurrengo urteetako irakurgaiek animatu ninduten gaia berraztertzera eta hartutako oharrekin ikerketa berria egitera.
|
|
|
10 LZE eta LAP, batzuk onarpen prozesuan eta beste batzuk elaborazio prozesuan daude oraindik (elaborazio batzuk Foru Aldundien esku eta beste batzuk Eusko Jaurlaritzaren beraren esku). Baina betiere, azken onarpena Eusko Jaurlaritzak
|
eman
behar dio.
|
|
|
Eztabaidak eztabaida, eta gaiaren garrantzia hein batean kokatu ondoren, bigarren pausoa
|
eman
eta EAEko etxebizitza politika eta planeamenduaren analisia egin da. Bertan, batetik, EAEko lurralde antolaketaren bilakaerako ezaugarri nabarmenenak jorratu dira, baita lurralde antolaketako tresnarik nagusienak definitu ere, hots:
|
|
|
Aldi berean, ordea, etxebizitza politika horren bidetik lur berrietan hirigintzako egitasmoek aurrera egingo dutela ere aurreikus daiteke, eta horrenbestez gaur egungo hirien hedapena
|
eman
, emango dela. Beraz, ikuspuntu horretatik ez litzateke oso prozesu jasangarria abian duguna, funtsean, etxebizitza eta eraikin berrien eraikuntzan oinarritzen baita neurri handi batean oraindik ere.
|
|
|
Hortaz, energia gutxiago kontsumitzen duten etxe berrien eraikuntzan omen dautza jasangarritasun eredu berriak. Parez pare, berriz, etxe hutsak mobilizatzeko egitasmoek eta jada eraikitako hirien aprobetxamenduaren harira egindako ekimenek ez omen dute emaitza zabalik
|
eman
oraindaino. Itxuraz, lurzoru berde eta berriak okupatzen segituko dugu, garapen iraunkor edo jasangaitzerako arrazoibide etengabean.
|
|
|
Izan ere, etxebizitzak eta etxebizitza politikak zeresan handia sortu dute azkenaldian, baina ez horrenbeste agian ingurumen eta garapen iraunkorraren ikuspegitik azterturik. Azterlan honetan, lehenik eta behin, etxebizitza garapen iraunkorraren marko teorikoan kokatu da, ingurumen dimentsioak
|
eman
dituen eztabaida nagusiak jasoz: besteak beste, hiri ereduaren gainekoa, edota lurzoruaren erabileraren gainekoa.
|
|
|
6 Eman didaten laguntzagatik, eskerrak
|
eman
nahi dizkiet Maite Olabe eta Mireia Amilategiri, eta nola ez, lan honetarako ezinbesteko izan diren lekukoei: Jabier Bustindui, Iban Iloro, Luis Mari Ezenarro eta Iñaki Uzuriaga.
|
|
|
galdetutako kontzeptuek ez dute izan euskal ordainik gazteari egindako elkarrizketan. Helduak, aldiz, garunek, tuerto eta jostorratz erantzunak
|
eman
ditu. Bigarren erantzuna gaztelaniazko hitza da.
|
|
|
–Lastima? kontzeptuaz galdetzean erantzun hirukoitza
|
eman
du gazteak: lastimie, peni eta errukixe.
|
|
|
kutxara eta koilara. Helduak forma bakarra eta bietatik euskaldunena
|
eman
du: koilara.
|
|
|
–Arco iris? galdetzean biek erantzun hau berau
|
eman
dute eta ondoren bere euskal ordaina gazteak ostadar eta helduak bostarku. –Ayer a noche?
|
|
|
Barne egitura bera izan arren, kanpo egitura hots talkak eragindako galera da. Gauza bera esan eta argudio bera
|
eman
daiteke ondoko kasuan ere: helduak gitxi jan dosue dio eta gazteak, aldiz, gitxi jasue.
|
|
|
[orain haiek hura hari]. Helduaren eta gaztearen erantzunen arteko aldea numeroan dago, gazteak pluraleko adizkia (oilasko batzuk saldutzes) darabil eta helduak erantzun bi
|
eman
ditu: bata singularrekoa (oilasko batzuk saldutzé nire lagunai) eta bestea pluralekoa (saldutzos9).
|
|
|
2. Andoni le puede traer el libro a Itziar? esaldiaren euskarazko bikote gisa, helduak erantzun bakarra
|
eman
du: ekarri leixó liburue.
|
|
|
3. Joan, en adizki trinkoa da oraingo honetan eskatzen dena, baina aldi berean puntukaritasuna eta iragana adierazi behar du. Helduak erantzun bikoitza
|
eman
du. Alde batetik, ju nitzen forma perifrastikoa eman du.
|
|
|
Helduak erantzun bikoitza eman du. Alde batetik, ju nitzen forma perifrastikoa
|
eman
du. Joera hau gero eta hedatuagoa da, trinkoak gainbehera bat jasaten ari diren egunotan.
|
|
|
Bestetik, niñoien adizki trinkoa da emandako erantzuna. Gazteak noien erantzuna
|
eman
du, orainaldiko adizkiaren gainean eraiki da iraganeko forma. Gero eta sarriago ikusten dira egitura horretako aditzak, badirudi hizkuntza jasaten ari den ahulezia baten eraginez sortuak, iraganeko forma orainaldiko formari n bat erantsita egin da.
|
|
|
5 He tenido muchos disgustos esaldiari Bolibarko helduak disgusto asko eukiot/ eukitxuas erantzun bikoitza
|
eman
dio eta gazteak, berriz, disgusto asko eukitxuas. Beraz, helduaren hizkeran, asko?
|
|
|
6 Gazteak erantzun bikoitza
|
eman
du: bata baiezkoan (bardin doste, ein neisune), bestea ezezkoan (estoste ardure).
|
|
|
Hiztegia aztertzeko eginiko 120 galderen artetik 116tan(% 96,66) erantzun berdina
|
eman
dute herri bietako helduek, eta lautan(% 3,33) baino ez erantzun ezberdina.
|
|
|
aditzaren osagarri zuzenaren kasu marka zein zen aztertu nahi zen. Bolibarko helduak aitxas da amas erantzuna
|
eman
du, hau da, soziatibo singularra erabili du. Etxebarriko hiztunak, aldiz, aitxas da amas eta baita gurasukin ere.
|
|
|
Bolibarkoak, órrek liburuk ekarritxue vs Etxebarrikoak, eurek liburuk dakase. Bolibartarrak aditz nagusi eta laguntzaile egiturako erantzuna
|
eman
du, arau fonologikoak direla-eta desitxuratu samar badago ere, aditz laguntzailearen erroa, edun, da, pluralgile eta guzti.
|
|
|
2. Egon, en aditz trinkoa da eskatu dena eta bolibartarrak gustora sauese erantzuna
|
eman
du eta Etxebarrikoak gustora sauesíe. Azken erantzun hori pleonasmo bat da, plurala birritan adierazten baita.
|
|
|
Erantzun bikoitzak
|
eman
dituzten galderak:
|
|
|
1. Andoni le puede traer el libro a Itziar? esaldiaren euskarazko bikote gisa, bolibartarrak erantzun bikoitza
|
eman
du: ekarri leiketze eta al dotze.ekarri leiketze Gorago esan bezala, erantzun ez gramatikala da hau.
|
|
|
1 Bolibarko gazteak ezezko egitura eskatzean erantzun bikoitza
|
eman
du: estator etxa eta esta etorriko etxa.
|
|
|
–ezezko partikula+ aditza+ izena?. Etxebarrikoak ere, bigarrenaren pare
|
eman
du erantzuna, baina hurrenkera ezberdinarekin: esta etxa etorriko.
|
|
|
3 Bolibarkoak erantzun bakarra
|
eman
duen bitartean (egon alkosu), Etxebarrikoak hirukoitza eman du: egon leikesu, aalko sa eta egon seinke.
|
|
|
3 Bolibarkoak erantzun bakarra eman duen bitartean (egon alkosu), Etxebarrikoak hirukoitza
|
eman
du: egon leikesu, aalko sa eta egon seinke.
|
|
|
Herri bietako helduak parez pare jarrita lexikoa izan da aldaketa gutxien duen alorra,% 96,66an erantzun berdina
|
eman
baitute herri bietako helduek, eta lautan(% 3,33) baino ez erantzun ezberdina. Aditz morfologia izan da hurrengo alor berdintsuena.
|
|
|
Inkesta egiteko zehatz bat
|
eman
zitzaigun gure hiztunei galdetu ahal izateko. Galdera zehatz horiek, azken batean zuzen garamatzate bilatutako emaitzetara, baina neurri batean naturaltasuna galtzen dute esaldiek, testuingurutik kanpora geratzen baitira.
|
|
|
–Andoni le puede traer el libro a Itziar? esaldiari erantzuteko asmoz, helduak erantzun bakarra
|
eman
du: ekarri leikixo liburue.
|
|
|
esaldiaren euskarazko bikote gisa jasotako erantzun bina izan dira hiztuneko. Helduak jun émendik eta ítxi bakín eta itxídesue bakín erantzun parea
|
eman
dituen arren, horien paraleloak izango liratekeen erantzunkide genituzke gazteak emandakoak: alde amendik da laga bakin eta lagaidesue bakin.
|
|
|
Helduak erantzun bakarra
|
eman
du: ego seinke.
|
|
|
ego seinke. Gazteak hirukoitza
|
eman
du: egon leikesu, etzunde egon aalko sa eta egon seinke.
|
|
|
Helduak erantzun bikoitza
|
eman
du. Alde batetik, bedarra ebáten das eta, bestetik, bedarra ebaten deutze.
|
|
|
da eta puntukaritasuna adierazteko erabili izan da. Galzorian dagoen arkaismo baten aurrean gaude, eta egia esan hiztunaren borondatez baino, erantzun hori jasotzeko asmoz galdetuta
|
eman
du erantzun hau. Gaztearen erantzuna bedarra ebaten dabis izan da eta helduaren lehenengo erantzunarekin erkatuz gero ikusiko dugu, helduak, egon?
|
|
|
1 Eskerrak
|
eman
nahi nizkioke Gotzon Aurrekoetxeari, honelako ikerketa batean parte hartzeko gonbita egiteagatik, eta eginiko zuzenketa guztiengatik. Berau izan da artikulu honen akuilu, aholkulari eta bideratzaile, beronen gidaritzapean sortu baita.
|
|
|
Hamarkada gutxi batzuk arte immigrazioa aztertzeko erabili diren azalpenak irteera esplikatzeko motibazio ekonomikoetan oinarritzen ziren, eta lanaren banaketa argitzeko, sistema produktibo erreproduktiboan. Horrela, giza mugimenduetan, gizonei
|
eman
zaie protagonismoa, langile edo familiaburu gisa izan duten paperari.
|
|
|
Emaitza hauek, hau da sintoma somatikoak, antsietatezkoak eta depresiboak, beste ikerketa batzuetan aurkitu dira (Achotegui, 2002; Elgorriaga et al., 2007; Tizón et al., 1992). Azalpen asko
|
eman
dira adierazteko nola eta zergatik gertatzen diren, horietatik ezagunenak hurrengoak dira: gizarte berriak sortzen duen estresa (Smith eta Bond, 1993; Valiente et al., 1996), herrialdetik irtetean azaldutako dolu prozesuak (Atxotegi, 2002; 2004), eta, egoera psikosoziala edota rolen aldaketa eta gainkarga (Samarasinghe eta Arvindsson, 2001).
|
|
2009
|
|
|
[31 AIH] hitz zerrendak Argia asterokoaren hasierako orrialdeetan agertu ziren. Guztira 63 termino (aditzak kenduta)
|
eman
zituen egileak. Gehienak hiztegiko sarrerak ziren:
|
|
|
Esan dezakegu, ez elementuaren kasuan, egileen joera bukaeran jartzea izan zela matxinada aurreko testuetan; ezin elementua ez zen agertu testu haietan. 1972ko testuan, ordea, gauzak nahasiago agertu dira eta, beraz, ondoriorik ezin dugu atera; adibideetan ikus daitekeenez, aukera guztiak
|
eman
zituen egileak. Gabe elementua gutxitan erabili zuten ezer ez esateko.
|