|
2008
|
|
|
Duela zortzi urte hasi zen Euskaltzaindia bere web orria sareratzen. Ordurik hona hamaikatxo pauso
|
eman
ditu Akademiak bide beretik, betiere, eduki eta baliabide berriak plazaratuz eta guztion eskura jarriz.
|
|
2009
|
|
|
Ostiral arratsalde arratsean, 2009ko urtarrilaren 2an hil zen Antonio Zavala jesulagun ezaguna, gure lagun eta adiskide mina eta Auspoa sail harrigarriaren hauspoa, arnasa eta bizi emailea berrogeita hamar urte emankor eta handi honetan.Ez beti gustura, gehienetan gure aitormen handirik gabe, iturriaren berririk
|
eman
nahi ez duen harrapakari askoren erasopean, baina berari gustatzen zitzaion lana egin du Antoniok joan deneko berrogeita hamar urte pasa honetan. Eta horren poza eraman du, ezbairik gabe.
|
|
|
Ez beti gustura, gehienetan gure aitormen handirik gabe, iturriaren berririk
|
eman
ez duen harrapakari askoren erasopean, baina berari gustatzen zitzaion lana egin du Antoniok joan deneko berrogeita hamar urte pasa honetan. Eta horren poza eraman du, ezbairik gabe.
|
|
|
Eta nola ahantziko, 2005eko maiatzaren 13an, Pello Esnal adiskideak eta biok Antoniorekin Xabierren egin genuen egun pasa hartan egin genion eskabide zehatza, bere artxibo handia Gipuzkoako Foru Aldundirako utzi, eta Auspoa sail osoa digitalizatzeko baimena
|
eman
ziezagun. Ez berehala, baina bietan baietz agindu zigun, baina bera ez sartzeko digitalizazio kontu eta holakoetan, bestela ere gaindituta zebilela eta.
|
|
|
Ez zen ohore eta sarien zalea, ez zuen inoren ahotan ibili nahi. Hala ere, hortxe daude 1996an Durangoko Euskal Liburu eta Disko azokan
|
eman
zioten Argizaiola, eta 1997.07.11n Labayru Ikastegiak emandako Gatzontzia saria, herri literaturaren alde egin duen lanagatik. Eta nola ez Deustuko Unibertsitateak 1999.11.17an eman zion Honoris Causa Doktore titulua eta 2002.10.06an bere jaioterri Tolosak eskaini zion Herriko seme kuttun izendapena.
|
|
|
Hala ere, hortxe daude 1996an Durangoko Euskal Liburu eta Disko azokan eman zioten Argizaiola, eta 1997.07.11n Labayru Ikastegiak emandako Gatzontzia saria, herri literaturaren alde egin duen lanagatik. Eta nola ez Deustuko Unibertsitateak 1999.11.17an
|
eman
zion Honoris Causa Doktore titulua eta 2002.10.06an bere jaioterri Tolosak eskaini zion Herriko seme kuttun izendapena. Etorriko ahal dira halakoren batean Gipuzkoaren izeneko saria, Koldo Mitxelena Kulturunea eta Euskaltzainburua aspalditik egosten ari diren omena, eta abar.
|
|
|
Orduan ez nintzan iñola ere oartu. Baiña gaur burua atzera jiratu eta ikusten dedanez, 1954 ko Errege bigarrenaren edo irugarrenaren illuntzean Xabierko gazteluaren oiñetan entzun zan oiu orrek
|
eman
zion asiera nere bertso zaar biltzeari.
|
|
|
Saria Agosti Xaho Kultur Ekartearen Elixabete Piñol presidentearen eskutik jaso zuen, urtarrilaren 10ean, Baionako Fakultatean egin zen ekitaldian. Elixabete Piñolek azaldu bezala, bizitza guztian egindako lanagatik
|
eman
diote saria.
|
|
|
Modulu bakoitzean hipotesi bat egin dugu eta sermoiaren gainean hegaldi edo azterketa bat egin. Modulu bakoitzari kapitulu bana
|
eman
diogu.
|
|
|
Urte askotan zehar, euskarazko eskolak
|
eman
zituen Gipuzkoako Foru Aldundian. Bestalde, Irun Hiriko literatur sarien epaimahaikide ere izan zen.
|
|
|
Baionako Euskal Museoan euskara klaseak
|
eman
zituen, baita Baionako Lizeoan ere. Etcheverry izan da, Frantziako Administrazioak ordainduta, euskarazko eskolak eman dituen Iparraldeko lehen irakaslea, batxilergoa barne.
|
|
|
Baionako Euskal Museoan euskara klaseak eman zituen, baita Baionako Lizeoan ere. Etcheverry izan da, Frantziako Administrazioak ordainduta, euskarazko eskolak
|
eman
dituen Iparraldeko lehen irakaslea, batxilergoa barne. Lizeoaz gain, Elizaren ardurapeko ikastetxeetan ere irakasle izan zen.
|
|
|
Lizeoaz gain, Elizaren ardurapeko ikastetxeetan ere irakasle izan zen. Jacques Etcheverryk euskalduntze zein alfabetatze eskolak
|
eman
zituen bere bizitzan zehar. Lapurdi itsas hegia liburua argitaratu zuen, 1977an.
|
|
|
Hamabost urtez izan zen Belokeko abade. Ondoren, 67 urte zituela, 1987an, Afrikara joan zen, Dahomey estatuko Zagnanado komentura, baina hamazazpi hilabete besterik ez zituen bertan
|
eman
, eta berriro Belokera itzuli zen. Hor bizi izan zen azken arnasa eman arte.
|
|
|
Ondoren, 67 urte zituela, 1987an, Afrikara joan zen, Dahomey estatuko Zagnanado komentura, baina hamazazpi hilabete besterik ez zituen bertan eman, eta berriro Belokera itzuli zen. Hor bizi izan zen azken arnasa
|
eman
arte. 1953ko urtarrilaren 1ean euskaltzain urgazle izendatu zuten eta 1962ko uztailaren 27an, berriz, euskaltzain oso.
|
|
|
2006ko uztailean lan hori amaitutzat
|
eman
zen. Ordutik aurrera, Henrike Knörr-ek eta Elena Martinez de Madinak, bildutako informazio guztia gainbegiratzeaz gain, datu eta testuak hautatzeari ekin zioten.
|
|
|
Martxoaren 16an, Euskaltzaindiaren Bilboko egoitzan, Akademiak eta Bilbao Bizkaia Kutxa Fundazioak antolatzen dituzten Resurreccion Maria Azkue Literatur Sariak banatu dira. Sariak Gorka Martinez BBK Fundazioko buruak eta Andres Urrutia euskaltzainburuak
|
eman
dituzte.
|
|
|
Urtero gertatzen den legez, ekitaldira, neska mutilak ez ezik, guraso eta irakasleak ere etorri ziren. Euskaltzaindiaren eta BBK ren izenean, guztiei eskerrak
|
eman
zizkien Euskaltzainburuak bai euren presentziagatik, bai eta idazle gazteei literaturara hurbiltzeko egiten duten ahaleginagatik ere; berariaz eskertu zuen Euskaltzainburuak epaimahaikoen lana. Sari honetan BBK k duen partaidetza ere nabarmendu zuen Andres Urrutiak, eta hala esan zion Gorka Martinez BBK Fundazioko buruari, hain zuzen ere BBK ri esker antolatzen baitira literatur sari hauek.
|
|
|
Alfred Morel Fatio() hispanista frantses handiaren ikasle, jarraitzaile eta ordezkoa izan zen Collége de France n maisuaren azken urteotan(); kadira horretan
|
eman
zituen gaztelaniazko klaseekin batera euskarazkoak, berau izanik ziur aski unibertsitate batean euskarari buruzko klaseak eman zituen lehena. Halaber, Baionako Societé des Sciences, Lettres et Arts eko kidea, RIEVeko kolaboratzaile arrunta eta Eusko Ikaskuntzaren III. Biltzarrean (Gernika, 1922) partaide izan zen.
|
|
|
Alfred Morel Fatio() hispanista frantses handiaren ikasle, jarraitzaile eta ordezkoa izan zen Collége de France n maisuaren azken urteotan(); kadira horretan eman zituen gaztelaniazko klaseekin batera euskarazkoak, berau izanik ziur aski unibertsitate batean euskarari buruzko klaseak
|
eman
zituen lehena. Halaber, Baionako Societé des Sciences, Lettres et Arts eko kidea, RIEVeko kolaboratzaile arrunta eta Eusko Ikaskuntzaren III. Biltzarrean (Gernika, 1922) partaide izan zen.
|
|
|
Jean Baptiste Daranatzek() haren artxiboaren berri ematen digu, gaineratuz haren alargunak Bordeleko Michel de Montaigne Unibertsitateari
|
eman
zizkiola dohaintzan, Saroihandi hango irakasle izan baitzen urtebetez eta unibertsitate horretan bai baitago mota horretako ikasketaren tradiziorik. Artxiboa oso osorik digitalizatu da, jatorrizko ordenamenduari segituz.
|
|
|
Jean Saroihandiren artxiboa haren alargunak
|
eman
zion dohaintzan Bordeleko Michel de Montaigne (Bordeaux III) Unibertsitateari eta, beraz, haren jabetzapekoa da. Jatorrizko dokumentuak biblioteka horretan kontsulta daitezke.
|
|
|
Ondotik, sinesteen eragina ikusiko dugu. Geroago, euskarazko literaturan nola ikusi den jendea; geroago nola biziaren hiztegiak geografiari matematikari, psikologiari, zuzenbideari eta beste jakituriei hitz asko
|
eman
dizkien. Azkenik, saiatuko naiz biologiaren hiztegitik abiatuz, eta euskalki batzuekin erakusten nola biziaren hiztegia hiztegi orokorraren iturri nagusi bat izan den.
|
|
|
Gaur, apirilaren 24an, Euskaltzaindiaren 90 urteurreneko ospakizun ekitaldia egin da Gasteizen, Arabako Foru Aldundiaren jauregian. 2008an, Iruñean egin zen XVI. Nazioarteko Biltzarrarekin, hasiera
|
eman
zion Akademiak bere 90 urteurrenari. Gaur, Gasteizen izan da Akademia eta datozen hilabeteotan gainontzeko herrialdeetan ere ospatuko du Euskaltzaindiak bere urtemuga.Juan Antonio Zarate Arabako Batzar Nagusietako lehendakaria eta Xabier Agirre ahaldun nagusia ondoan zituela, Andres Urrutia euskaltzainburuak Euskaltzaindiak Araban duen presentzia aldarrikatu du eta honela adierazi du:
|
|
|
Erakunde arabarra gara eta Euskal Herri osoa hartzen duen erakundea ere bagara, euskararen inguruan. Orobat, eskerrak
|
eman
ditu Euskaltzainburuak: Euskaltzaindiaren ibilbidea urtez luzeetan ahalbidetu duten agintari nahiz gizarte arabarrari; eskerrak zuei, egun honetan Euskaltzaindiari laguntzera etorri zareten guztioi, eta gerorako gonbita:
|
|
|
bildumaren 27 eta 28 liburukiak dira, hurrenez hurren. Aurkezpena Jose Luis Lizundia euskaltzain oso eta Exonomastika batzordeko buruak eta Elena Martinez Madina liburuen egileak Henrike knörr zenarekin batera paratu zuen lana egin dute.Bestalde, Patxi Uribarrenek eta Manu Ruiz Urrestarazuk hitzaldi bana
|
eman
dute.
|
|
|
Apirilaren 22tik 24ra bitartean, Euskaltzaindiak ostatu
|
eman
dio, Bilbon duen egoitzan, Europako Kontseiluan Eskualdeetako edo Eremu Urriko Hizkuntzen Europako Gutunaren Adituen Komiteari, udaberrian egiten duen Bilkura han egiteko.
|
|
|
Adituen Komiteak Europako Gutunaren aplikazioa kontrolatzea du betekizun. Gutuna berretsi duten estatuek hiru urtean behin txosten bat igorri behar diote Europako Kontseiluari eta argibide zehaztak
|
eman
behar dizkio Estatu horrek haren barnean egiten duen Gutunaren aplikazioaz.
|
|
|
Euskaltzaindiaren izenenan, Xabier Kintana euskaltzainak eta Akademiaren idazkariak ongi etorria
|
eman
zien Adituen Komiteko kideei eta Komitearen izenean Stefan Oeter irakasleak, haren buru denak, eskerrak eman zizkion Euskal Akademiari izandako harreragatik eta adierazi zuen Europako Gutunaren Adituen Komiteko kideentzat ohore handia dela haren Bilkura egiteko Euskaltzaindian ostatu hartu izana.
|
|
|
Euskaltzaindiaren izenenan, Xabier Kintana euskaltzainak eta Akademiaren idazkariak ongi etorria eman zien Adituen Komiteko kideei eta Komitearen izenean Stefan Oeter irakasleak, haren buru denak, eskerrak
|
eman
zizkion Euskal Akademiari izandako harreragatik eta adierazi zuen Europako Gutunaren Adituen Komiteko kideentzat ohore handia dela haren Bilkura egiteko Euskaltzaindian ostatu hartu izana.
|
|
|
Omenaldi honetan, Euskaltzaindiaren izenean, Andres Urrutia euskaltzainburua, Xabier Kintana idazkaria, Jose Luis Lizundia diruzaina eta Manu Ruiz Urrestarazu Arabako ordezkaria joan ziren. Jose Luis Lizundia, gainera, hizlarietako bat izan zen, eta Henrike Knörr-en gorazarre hitzaldia
|
eman
zuen. Euskal Herriko Uniibertsitateko irakasle diren beste euskaltzain batzuk ere izan ziren.
|
|
|
Dohain asko ditu liburu honek. Besteak beste, ikerketa akademiko guztiz zehatz eta argia da baina, bestetik, uko egiten dio akademizismo antzu eta urrun batean babesteari; aitzitik, gertakarien deskribapenarekin batera iritzi garbiak eskaintzen ditu, beti ontzat
|
eman
ezin direnak, baina bai gehien gehienetan, iruzkigile apal honen ustez. Gainera, oso alor desberdinak jorratzen ditu.
|
|
|
Oro har, biologo izateak lagundu du Biologiaren hiztegia aztertzeko unean, baina ez naiz itsutu, baitakit gure hizkuntzak ere latinari, gaskoiari eta gaztelaniari hiztegi orokorrerako hitz franko mailegatu dizkiela. Halere, biologia hiztegian bertan, tabuek ekarri hitzez kanpo,
|
eman
dezagun gorputzaren hiztegian, ez da mailegu larregi, elizako latinak denborarekin sartu bat edo beste.
|
|
|
2008ko azaroaren 6an antolatu zuen Euskaltzaindiaren Onomastika batzordeak Toponimia Administrazioaren eguneroko jardunean izeneko ikastaroa Durangon. Bertan Onomastika eta Administrazioaren arteko lanez ari ziren hizlariak eta egin daitezkeen zenbait adibideen berri
|
eman
. Ikastaroan egindako gogo betetasun inkestak argi utzi zuen arratsaldeko saio praktikoa, interes handikoa, labur gelditu zela eta hori dela-eta bigarren bat antolatzea erabaki zen.
|
|
|
Errenteriako Udala. Arantxa Etxezurieta eta Jose Mari Jauregi1997ko Udal ordenantzak agindua
|
eman
zuen kale izenak arautzeko eta toponimia ikertzeko eta kale izendegia normalizatu eta gero webgunea jarri da martxan bigarren bat prestatzen den bitartean.
|
|
|
Jurgi Kintanak azaldu duenez, sei urte
|
eman
zituen artxiboak arakatzen, eta Azkueri buruzko informazioa biltzen. Ondorio garbia atera du:
|
|
|
Ikastaroari, Andres Iñigo Jagon sailburuak
|
eman
zion hasiera. Berak azaldu bezala, Euskaltzaindiaren 90 urteurrenaren ekitaldien barruan Onomastika batzordeak joan den azaroan hemen bertan Toponimia Administrazioaren eguneroko jardunean I. ikastaroa antolatu zuen.
|
|
|
Egitararauaren inguruko zehaztasunak eman ondoren, eskerrak
|
eman
zituen Jagon sailburuak, azaroan egindako saio hartan bezalaxe gaurkoan ere parte hartzeko interesa agertu duzuen guztiei. Eta eskerrak, bereziki, II. ikastaro honetako antolatzaile eta hizlariei.
|
|
|
Horretaz gain, berrikuste honetan eskualdeen inguruko bi zehaztapen egin dira. Alde batetik, lehen
|
eman
zen
|
|
|
batetik, Euskal Literaturan Gerra Zibilari buruz mamitzen joan den azterketa egitea; bestetik, diskurtso historiko eta literarioaren arteko harremana aztertzea; eta hirugarrenik, memoria indibidularen eta literaturaren arteko loturaz hausnartzea. Banan banan azaltzen ditu Literatura Ikerketa batzordearen idazkari den Lourdes Otaegi Gerra zibila euskal literaturan() ikastaroaren zuzendariak.Literatur emaitzari dagokionez, gerraren testuinguru hartan bertan eginiko literatura hartuko da mintzagai, hala prentsa bidez aditzera
|
eman
zena Iparraldean bezala Hegoaldean:
|
|
|
Nafarroako Auzitegi Nagusiak arrazoia
|
eman
dio Berako Udalari. Hortaz, amaitutzat ematen da aspaldian hasi zen auzia, Berako Udalak 2008ko urtarrilean eskatu baitzion Nafarroako Gobernuari herriaren izen ofiziala euskarazkoa soilik izan zedin.
|
|
|
Hortaz, amaitutzat ematen da aspaldian hasi zen auzia, Berako Udalak 2008ko urtarrilean eskatu baitzion Nafarroako Gobernuari herriaren izen ofiziala euskarazkoa soilik izan zedin. Gobernuak, baina, ez zuen eskaera onartu, eta Nafarroako Euskararen Legea urratzen zuela argudiatuta, ezezkoa
|
eman
zion Udalari. Hau auzitara joan zen, horretarako Euskaltzaindiaren iritzia eskatu zuelarik.
|
|
|
Jon Kortazar, Ana Toledo, Jean Haritschelhar, Mari Jose Olaziregi, Patri Urkizu, Iratxe Retolaza, Ur Apalategi eta Iñaki Aldekoa. Horiek guztiek
|
eman
zituzten hitzaldiak Eukaltzaindiaren Euskera agerkarian argitaratuko ditu Akademiak.
|
|
|
Hona ekartzen ditugu Lourdes Otaegik ikastaroari hasiera emateko esan zituen sarrera hitzak. Otaegik
|
eman
zuen mintzaldi horretan, Gerra Zibila eta euskal literatura gaiari heldu dioten beste ponentzia batzuk aipatzen zituen. Horiek ere hona ekartzen ditugu, irakurlearentzat izan dezaketen interesagatik.
|
|
|
Historiak
|
eman
ez lezakeen dimentsioa ematen dio literaturak memoriari: subjetibitatearen ikuspuntua babesten eta iraunarazten du, letra larriz idazten den historiaren aldea, bigarren eta hirugarren mailako pertsonaia eta gertakariei eskaintzen die arreta eta gaitasun berezia du gertakari orokor nagusi eta garrantzitsuen dimentsio pertsonala, galkorra adierazteko.
|
|
|
Orain plazaratu den Euskera 2008, 2 liburu honek orduko agiriak jaso ditu: Pello Esnalek egindako aurkezpenaz gain, jardunaldi horietan
|
eman
ziren beste hiru hitzaldi: Testu antolatzaileak gazteriaren idazkerarako argitasuna eta garbitasuna (Juan Luis Goikoetxea), Euskararen erabiltzaile estrategikoa:
|
|
|
Antonio Arrue hizlari aparta izan zen, bizia eta trebea. Hitzaldi asko
|
eman
zituen han hemenka, eta askotan, jendaurrean hitz egin baino lehen, paperean idazten zituen bere mintzaldiak. Lan horiek dira, batzuk euskaraz eta besteak erdaraz, liburu hau osatzen dutenak.
|
|
|
Euskaldun zaharrek biziaren hiztegitik abiatuz, munduaz zeukaten irudi berezia berpizten saiatu da egilea. Horretarako, lehenik hiztegi horren lekukotasun zaharrenak bildu ditu eta ondoren, besteak beste, euskarazko literaturan nola ikusi den jendea ikusi du, baita geroago nola biziaren hiztegiak geografiari matematikari, psikologiari, zuzenbideari eta beste jakituriei hitz asko
|
eman
dizkien ere.
|
|
|
Liburua Euskaltzainak bildumaren zortzigarren zenbakia da. Espainiako Gerra Zibilaren eta 40 urteko diktaduraren ondorioz, fusilatuak, gartzelaratuak edota erbesteratuak izan ziren euskaldun batzuren memoria berreskuratu nahi izan du Gorka Aulestia egileak, horretarako euskaldun askoren ia gehienak idazleak testigantza
|
eman
duelarik.
|
|
|
Orain, Azkue Bibliotekak Lhanderen Mirentxu italieraz eskuratzeak, hausnarketa soka luzea
|
eman
dezake, mahai gainean paratzen baitigu lehendik ere jakinak baina gutxi ezagunak diren kontuak: bata, egungo idazleen kanona ez dela izaten, inondik ere, tokian eta garaian arrakasta handia izan zuten idazleen zerrenda, eta bi, Pierre Lhande zinez idazle arrakastatsua izan zela XX. mendearen lehen erdian, Frantzian bereziki, Europa katolikoan orobat, frantsesezko edizio ugariak eta gaztelaniara edo italierara egin zizkioten itzulpenak lekuko.
|
|
|
Gero, Gasteizen eta Donostian Filosofia eta Teologia ikasi zituen, baita latin ikasketak amaitu ere. Lourdesen
|
eman
zuen lehen meza, 1958 urtean, eta apaiz bezala jardun zuen, Aizarnan adibidez urte baita Usurbilen ere. 1974an apaiz izateari utzi zion eta kazetaritzari ekin zion, buru belarri.
|
|
|
1998 urtean, Rikardo Arregi kazetaritza saria
|
eman
zion Andoaingo Udalak.
|
|
|
Ez zioten, nonbait, aintzakotzat hartu. Eskerrak
|
eman
nizkion Mikeli.
|
|
|
Euskalgintzan zer egin duen Mikelek ez dut hemen azaltzeko lekurik, uste dut bere biobibliografian argi nabari dela. Euskal kazetaritzan, euskarazkoan, alegia, gorengo maila
|
eman
duela, batez ere Zeruko Argia eta Deiako bere emaitza oparoan. Euskaltzaindikoa hitz bitan labur bildu dut.
|
|
|
Atxaga sekula itzuliko ez diren garaien lekuko dugu. Berak esan ohi zuenez errepublikanoa jaiotzez, Errepublikan jaioan alegia, baserritarren sindikatuaren biltegian aritutako apaiz langilea izan zen 1960eko hamarkadan, Francok Elizari
|
eman
ohi zion soldata jaso nahi ez zuelako. Apaiz izateari utzi eta
|
|
|
2008tik ari da ospatzen Euskaltzaindia bere 90 urteurrena. 2008ko urrian Iruñean egin zen XVI. Nazioarteko Biltzarrarekin hasiera
|
eman
zion Akademiak bere ospakizunari eta ordutik hona beste hiru ekitaldi egin ditu Euskaltzaindiak: Gasteizen Arabako Foru Aldundian, Ipar Euskal Herrian Hazparneko Elgar Kultura Etxean, eta Bilbon Akademiaren egoitzan.
|
|
|
Bazen egunsentira arte erretiratu nahi izan ez zuenik, eta, hala ere, igande goizean 9: 30etarako jendea prest zegoen herriko plazan mendi ibilaldia hasteko, Xalbadorren etxola eta inguruak ezagutu edo bisitatzeko irrika biziz perretxikoak eta gaztainak biltzeko saskia eraman zuenik ere bazen tartean. 10: 30etan, Xalbador, Antonio Zavala eta Joxe Mari Aranalde gogoratuz
|
eman
zen mezaren ostean, Xalbadorren hilobira bisita eta lore eskaintza egin zen, iparraldeko beste bertsolari zendu guztiak ere gogoan. Xalbador, Mattin eta Urepeleko argazki zaharren erakusketa ere egin zen pilotalekuan egun osoan zehar.
|
|
|
Deiadarra taldeak horrela erabaki baitzuen Urepelen urte oroz, Xalbador eta Antonio Zavala izan da aurtengo Xalbador egunaren lema, hainbat elkarlan egin zutenak besteak beste, Odolaren mintzoa harrigarria goraldu eta omentzeko asmoz, Nafarroa Behereko mendiarte honetan. Eta aurtengo egitaraua onez onean burutu ostean, gure eskerrik zintzoena
|
eman
nahi diegu laguntasun berdingabea eman diguten Euskaltzaindiari, Urepeleko Herriko Etxeari, Ondarroako arrantzale jubilatu taldeari hura marmitakoa eta arrainaren ederra!, Mutriku eta Donazaharreko herri kirol taldeei, Goierriko gazte taldeari, zenbait komunikabideri inola ere ez denei, Koldo Mitxelena Kulturuneari eta antolaketan urte oro lagun izaten ditugun guztiei. Eta, nola ez, Xalbador egunean gurekin urte oroz biltzeko ohitura dutenei, eskerrik asko eta hurrengo urtera arte.
|
|
|
Deiadarra taldeak horrela erabaki baitzuen Urepelen urte oroz, Xalbador eta Antonio Zavala izan da aurtengo Xalbador egunaren lema, hainbat elkarlan egin zutenak besteak beste, Odolaren mintzoa harrigarria goraldu eta omentzeko asmoz, Nafarroa Behereko mendiarte honetan. Eta aurtengo egitaraua onez onean burutu ostean, gure eskerrik zintzoena eman nahi diegu laguntasun berdingabea
|
eman
diguten Euskaltzaindiari, Urepeleko Herriko Etxeari, Ondarroako arrantzale jubilatu taldeari hura marmitakoa eta arrainaren ederra!, Mutriku eta Donazaharreko herri kirol taldeei, Goierriko gazte taldeari, zenbait komunikabideri inola ere ez denei, Koldo Mitxelena Kulturuneari eta antolaketan urte oro lagun izaten ditugun guztiei. Eta, nola ez, Xalbador egunean gurekin urte oroz biltzeko ohitura dutenei, eskerrik asko eta hurrengo urtera arte.
|
|
|
Lanerako beti prest eta gogotsu, erakundearekiko leiala, ordu asko
|
eman
ditu Juanjok Euskaltzaindiaren zereginetan. Beti erne, beti adi, azken ukitu arte, Euskaltzaindiak antolaturiko ekitaldietan dena erraz eta gozo joan zedin.
|
|
|
Lanerako beti prest eta gogotsu, erakundearekiko leiala, ordu asko
|
eman
ditu Juanjok Euskaltzaindiaren zereginetan. Beti erne, beti adi, azken ukitu arte, Euskaltzaindiak antolaturiko ekitaldietan dena erraz eta gozo joan zedin.
|
|
|
Erakundean Ekonomi eragile kargua hartu zuen 70eko hamarkadaren erdialdera eta lan horretan
|
eman
bere lanik oparoena, ni 2003an, idazkariorde kudeatzaile bezala jubilatu arte. Orduan, nire gomendioz eta Zuzendaritzaren onarpenez, kargu bikoitza banatzea berretsi zuen ekainaren 27ko osoko bilkurak, kudeatzaile Juanjo Zearreta izendatuz eta Pello Telleria idazkariorde.
|
|
|
Eleaniztasuna mesedegarri ote dugu? Zein urrats
|
eman
ditugu orain arte eta zein ditugu etorkinen integrazioan?.
|
|
2010
|
|
|
erromantizismoaren oldarra positibismoaren metodoarekin ezkondu nahi izango duen hizkuntzalari baten aurrean gaude, hala nola, gure inguruan, estriktoki haren garaikideak diren Azkue, Unamuno, Sabino Arana edo, apur bat urruntxoago, baina oso antzera, Menéndez Pidal. Jatorrizko elementu horien konbinazioak, noski, emaitza desberdinak
|
eman
ohi ditu, kasuan kasu.
|
|
|
2008ko maiatzaren 18an, Jimeno Jurio saria
|
eman
zioten, Artaxoako Kultura Astearen barruan. (Juan Zelaiari ere eman zioten)
|
|
|
2008ko maiatzaren 18an, Jimeno Jurio saria eman zioten, Artaxoako Kultura Astearen barruan. (Juan Zelaiari ere
|
eman
zioten)
|
|
|
hizkuntza eta etnizitatea, hizkuntza plangintza, yiddish hizkuntza, hezkuntza elebiduna eta antropologia medikoa.Idazle eta irakasle emankorra da oso, bai bakarkako lanean eta bai berak bultzatutako lantalde ugarietan: ekoizpen nabarmenen artean, aipa dezagun berak sortutako International Journal of the Sociology of Language aldizkaria, jadanik 35 urte dituena (berau delarik hasieratik arduradun), eta, egile edo bildumagile gisa argitara
|
eman
dituen dozenaka libururen artean, honako hauek: Language Loyalty in the United States (1966), Bilingualism in the Barrio (1968), Language & Nationalism:
|
|
|
Kongoko Errepublikan irakasle izana, bai eta Estatu Batuetan ere. Deustuko eta Euskal Herriko Unibertsitateetan literatura eskolak
|
eman
zituen, jubilatu zen arte.Argitaratutako lan batzuk: Basque English Dictionary, English Basque Dictionary (Linda Whiterekin batera), Bertsolarismo, Erbesteko euskal Literaturaren Antologia, Improvisational Poetry from the Basque Country (University of Nevada Press, Escritores Vascos, The Basque Poetic Tradition, Los Escritores.
|
|
|
1969an Hitz berdeak poema liburua argitaratu zuen. Horrez gainera Arbola beltzaren poema eta Manifestu atzeratua poemekin euskal poesiaren berrikuntzarako urrats handiak
|
eman
zituen. Manifestu atzeratua Hitz berdeak liburuaren parte bat zen, baina zentsurak debekatu zuen eta kendu behar izan zuten liburutik.
|
|
|
Lexikologia arloan egin du lan handiena. 1988an irakaskuntza utzi eta Bostak Bat lantaldean hiztegigintzari
|
eman
zion dedikazio osoa. 17 urte eman zituen lanean Adorez hiztegi sorta egiteko, Bostak bat taldearen barruan.
|
|
|
1988an irakaskuntza utzi eta Bostak Bat lantaldean hiztegigintzari eman zion dedikazio osoa. 17 urte
|
eman
zituen lanean Adorez hiztegi sorta egiteko, Bostak bat taldearen barruan. Itzulpen asko egin ditu, eta bertsolaritzarekin ere harreman estua izan du; izan ere, hamar bat urtez Bizkaiko Bertsozale Elkarteko idazkaria izan zen.
|
|
|
1968an Quebec-era joan zen eta hango soziolinguistekin harremanetan sartu zen: William Mackey, Richard Bourhis,... hogei urte
|
eman
zituen Quebecen, Filosofia irakasle. Ipar Euskal Herriko mugimendu euskaltzalean (Euskaltzaleen Biltzarrean, Euskal Kultur Erakundean...).
|
|
|
Belokeko abadiaren liburuzaina da. Baionako Lauburu elkartean 30 urte inguru
|
eman
ditu hilarriak bilatzen, sailkatzen eta arakatzen. Elizen Arteko Bibliaren itzultzailea da.Bere lan batzuk:
|
|
|
horrela, Euskal Herriarekin hainbat harreman izan ditu, lehen bisitak 1980ko hamarkadan eginez. Ikastaroak eta hitzaldiak
|
eman
ditu gurean: Hizkuntza plangintzazko jardunaldian, Euskal Mundu Biltzarrean, Euskal Eskola Publikoaren lehen kongresuan...
|
|
|
1985ean, ETBko zuzendari eta programazioaren buru izendatu eta 1988an Eusko Irratia S.A. eta Radio Vitoria S.A.ko zuzendari eta koordinatzaile nagusi izendatua izan zen, eta Radio Euskadiko (Bilbo) zuzendari, aldi berean. 1990 1997 urteetan EITBko euskara eta hizkuntza zuzentzaileen arduraduna izan zen.Kazetari lan ugari argitara
|
eman
du Zeruko Argian, Olatzen, Deian nagusiki. Horretaz gain, azpimarratzekoak diraAntonio Zavala zenak sorturiko Auspoa argitaletxearen eskutik ateratako bertsolaritza lanak.
|
|
|
Bi oztopo saihestekoak dira; alde batetik lege deklaratzaile edo errepikatzaile soil batek gure lanak poxela (traba) ditzazke; bestalde hiztun berezi batzuri eskubide positibo bat
|
eman
lezaken testu bat onartuz, printzipio konstituzionalen aurkakoa litzateke, Errepublikaren batasuna eta legearen aurreko berdintasunaren aurkakoa.
|
|
|
Legegileak lurralde elkargoei eginbehar berezi bat
|
eman
die hizkuntza horiek sustatzeko. Baina Konstituzioak baieztazen du hizkuntza horien hedadura nazionala, elkarrekin daukagun ondarean kokatzen baitira.
|
|
|
Arazo burokratiko batzuk direla medio, sinadura bilketaren hasiera atzeratu egin zen. Hori dela-eta, Hautes Batzordeak beste hiru hilabeteko epea
|
eman
du sinadurak jasotzeko. Beraz, maiatzaren 15ean izango da azken eguna sinadurak biltzeko.
|
|
|
Ohorezko euskaltzain berriek diploma jaso zuten, baita Joan Mari Torrealdaik eta Imanol Murua Uriak idatzitako Euskaltzaindia, ekin eta jarrai liburua. Horrezaz gain, lehendik jasoa ez zutenei Euskaltzaindiaren ikurra ere
|
eman
zitzaien.
|
|
|
Gaur, martxoaren 9an, Euskaltzaindiaren Bilboko egoitzan, Akademiak eta Bilbao Bizkaia Kutxa Fundazioak antolatzen dituzten Resurreccion Maria Azkue Literatura Sariak banatu dira. Sariak Gorka Martinez BBK Fundazioko buruak eta Andres Urrutia euskaltzainburuak
|
eman
dituzte.
|
|
|
2009ko R.M. Azkue Sarien berri
|
eman
den ekitaldi berean, BBK Euskaltzaindia Literatura Ataria aurkeztu du Akademiak. Atari honetan literatura arloan Bilbao Bizkaia Kutxa eta Euskaltzaindiak elkarrekin egin duten lan oparoaren berri ematen da, eta gaurtik aurrera Euskaltzaindiaren webgunean kontsulta daiteke.
|
|
|
Urtero gertatzen den legez, sarituak ez ezik, guraso eta irakasleak ere izan ziren ekitaldian. Euskaltzaindiaren eta BBK ren izenean, guztiei zorionak
|
eman
zizkien Euskaltzainburuak zorionak zuei, zuekin batera parte hartu duten guztiei, zuen etxekoei, eta baita laguntza eman dizuetenei ere. Eskerrak ere eman zituen Andres Urrutiak:
|
|
|
Urtero gertatzen den legez, sarituak ez ezik, guraso eta irakasleak ere izan ziren ekitaldian. Euskaltzaindiaren eta BBK ren izenean, guztiei zorionak eman zizkien Euskaltzainburuak zorionak zuei, zuekin batera parte hartu duten guztiei, zuen etxekoei, eta baita laguntza
|
eman
dizuetenei ere. Eskerrak ere eman zituen Andres Urrutiak:
|
|
|
Euskaltzaindiaren eta BBK ren izenean, guztiei zorionak eman zizkien Euskaltzainburuak zorionak zuei, zuekin batera parte hartu duten guztiei, zuen etxekoei, eta baita laguntza eman dizuetenei ere. Eskerrak ere
|
eman
zituen Andres Urrutiak: epaimahaikideei, batetik, eta BBKri, bestetik, gurekin urtero urtero bat egiten duelako.
|
|
|
Martxoaren 26an, Donostian, egin zen Miren Lourdes Oñederraren sarrera ekitaldia. Oñederrak Drift izenburuko hitzaldia
|
eman
zuen, eta Miren Azkaratek eman zion erantzuna, Ur lasterraren dama hitzaldiarekin.
|
|
|
Martxoaren 26an, Donostian, egin zen Miren Lourdes Oñederraren sarrera ekitaldia. Oñederrak Drift izenburuko hitzaldia eman zuen, eta Miren Azkaratek
|
eman
zion erantzuna, Ur lasterraren dama hitzaldiarekin.
|
|
|
Ekitaldia Donostiako Udaletxeko Batzar Aretoan egin zen. Xabier Kintana Euskaltzaindiaren idazkariak aurkezpena egin ostean, Alkateak ongi etorria
|
eman
zien bertan ziren guztiei, eta Andres Urrutiak agur hitzak esan zituen. Ondoren, Xabier Kintana aurkezleetariko bat eta Joan Mari Torrealdai sarrera egin zuen azken euskaltzaina joan ziren Miren Lourdes Oñederraren bila eta batzar-tokira ekarri zuten.
|
|
|
Oñederraren eta Azkarateren hitzaldiak entzun eta gero, euskaltzain berriak Euskaltzaindiaren xede eta helburuei eta euskaltzain izateari dagozkien eginkizunak zintzo eta leialki beteko dituela agindu zuen, eta ondoren Euskaltzainburuak diploma eta domina
|
eman
zizkion, eta euskaltzain guztiek zoriondu zuten.
|
|
|
Ekitaldi akademikoa amaitutzat emanez, opari eta oroigarrien unea heldu zen. Hala, Donostiako Udalaren Txistulari Taldeak Ohorezko Kontrapasa jo zuen, eta Martin Barandiaranek Lourdes Oñederraren lehengusu txikiak dantzatu zuen; Odon Elorza alkateak Zubietako Akten liburua oparitu zion, Udalaren izenean; EHUren izenean, Fernando Garcia Murga Letren Fakultateko dekanoak Ines Gonzalez de Zarate eskultorearen lan bat
|
eman
zion; eta Jabier Muguruza musikoak eta Jose Ramon Soroiz aktoreak Patrick Süskind eta Shomer jaunen agurra eskaini zioten.
|
|
|
Alondegi hitzak bere garrantzia dauka, eta izatea
|
eman
dioten eraikinen beherakada historikoarekin, horietarik gelditzen diren ale bakanen irautearekin loturik dauka biziraupena berbak ere. Oraingoan, presagatik nonbait, kulturgunea bertoko hizkuntza ofizial bietan jartzea ahaztu zaiei arduradunei.
|
|
|
Txikitandik ezagutzen dut tokia, ohiko lanean zebilenetik. Inguru osoari ardo usain berezia zerion eta, eraikinaren helbururako beharrezkoak ziren zurezko upel, larruzko zahagi eta langileez gainera, baziren beste zeregin osagarriak ere, Iparragirre kaleko zahatogileena, adibidez, gaur zoritxarrez, jada galdutzat
|
eman
daitekeen eskulana, mendirako txango eta ibilaldietarako ezinbesteko laguna eskaintzen ziguna.
|
|
|
Izenaz has gaitezke. Arabierazko al funduk hitzak gaur, ostatua, hotela esan nahi du, baina Erdi Aroan merkatariei ostatu
|
eman
eta haien zamariak (gamelu, zaldi, astoak...) babestu eta garraiatzen zituzten salgaiak gordetzeko ostatu aterpe bereziak adierazteko erabiltzen zen hitz hori, persierazko karawansar bezala. Ekialdean oraindik horrelako eraikin zahar batzuk ikus daitezke, esaterako, Israelgo iparraldeko gaurko Akko n (ar.
|
|
|
Euskaltzaindiaren izenean pozik joan nintzen ekainaren 25ean Jose Migel Barandiaran Museoaren inaugurazio ekitaldira, euskaltzain haren omenez eta gogorapenez museo hau ireki zen egunean. Nire izen propioan ere pozez eta begirunez joan nintzen, aspalditik On Jose Migeli nion errespetu handia handiago egin zitzaidan Barandiaran Fundazioko Batzorde Zientifikoaren partaide izateko Fundazio horren lehendakaria zen Armando Llanos Ortiz de Landaluzek eta orduko Patronatuak aukera
|
eman
zidatenean eta batzorde horretan aritu naizen sei hilabeetan. Euskaltzaindia eta ni beraz pozik izan ginen udako arratsalde horretan.
|
|
|
Bernardo Atxagak zuzentzen duen Erlea kultura aldizkariaren bigarren zenbakia plazaratu da, eta Jose Antonio Aranaren Katalogoa ere argitara
|
eman
du Akademiak. Bestalde, Plazaberri berripaperaren zenbaki berriak kaleratu dira.
|
|
|
Porriñoko granito arrosa ikusgarria da benetan eta atsegina da bera bakarrik dagoenean eta konposizio askotan ere bai. Gernikako arbola zer esanik ez; mundu osoan bere frutua
|
eman
eta zabaltzeko prest izan da beti eta kasu honetan, Arabako hiriburu erdian egoteko pozikan poz izango zen gure zuhaitza. Platanoetaz zer esango dugu ba?
|
|
|
Hogei eta hamar urte luze ondoren Gasteizko Udalak, aho batez, 2010eko hiriko urre domina Eduardo Chillida Juantegi eskultoreari eta Luis Pedro Peña Gantxegi arkitektoari
|
eman
die. Ematearen ekitaldian gure artisten familiakoak izan ziren eta Patxi Lazkoz Baigorri alkatearen eskutik hartu zuten urre dominak.
|
|
|
Iñaki Erroz ikastolako zuzendariak hasiera
|
eman
zion ageriko ekitaldiari, eta ondoren Patxi Salaberri Iruñerriko euskararen ezaugarriak, Patxi Zabaleta Jorge Cortes Izal, Euskariako berritzailea eta J. Iñaki Etxezarreta Ikastola mugimendua. Dabilen herria liburuaz azalpena emanez mintzatu ziren.
|
|
|
Hartara, Ikastolen Elkarteak ekin zion hutsune hori betetzeari, eta horrelako lana egin zezakeen enpresa bati enkargua egin zion 2009an. Enpresa hori Ereiten da eta eskerrak
|
eman
dizkio presidenteak: Ezin baino hobeto bete du enkargua.
|
|
|
Ez dugu ezer ezkutatu nahi izan. Polemikarako aukera
|
eman
dezakeen aspekturik ere bada. Ikerketan sakontzeko ere bai.
|
|
|
Amaitzeko, Ikastolak adibide dira gizarte berrikuntzan, adibide paradigmatikoa, esan zuen. Hona
|
eman
zituen bost arrazoiak:
|