|
2001
|
|
|
Arazo hori beheko gorputz adarretan agertzen da, gehienetan gauez eta, batez ere, gaixoa geldirik dagoenean, edo eseri eta oheratzean; beraz, loa hartzea zailagoa da. García Borreguero eta Milagros Iglesiasen liburuak aztertzen du, besteak beste, zergatik zaharkitzen den organismoa bost urtez gaueko hamabost pertsonako, ‘jet lag’ edo ordu aldaketaren ondorioak, bidaiarien %75i eragiten baitie, eta jakinarazten du ehun
|
emakumetik
hamarrek hipnotikoak hartzen dituztela lo egiteko. Halaber, zurrungak miokardioko infartua izateko arriskua areagotzen du, eta agerian uzten du insomnioak 65 urtetik gorako hiru pertsonatik bati eragiten diola gaur egun.
|
|
2002
|
|
|
Gainera, Espainian bularreko minbiziaren prebalentzia txikiagoa da Aebetan baino. 16 espainiarretik batek mota horretako tumore bat garatzen du Estatu Batuetako 8
|
emakumetik
batek. Gainera, Espainiako emakume menopausikoen %5 %6k bakarrik jasotzen dute THS, oso urrun baitago Alemanian, %30eraino.
|
|
|
Pneumologoen arabera, hiru gizonetik bik eta hiru
|
emakumetik
batek zurrunga egin ohi dute.
|
|
|
Osasunaren Mundu Erakundea (OME) ohartarazten du gaixotasun isil hori XXI. mendean epidemia bihurtuko dela, eta 50 urtetik gorako hiru
|
emakumetik
bati eragingo diola.
|
|
|
Arrisku egoerak Tabakismoa, alkohol gehiegi kontsumitzea, inmobilizazio luzea, ariketa erregularrik eza, eta dieta gutxiegi bat, anorexiaren kasuan, edo kaltzio eta bitamina gutxi izatea dira gaixotasunaren agerpena elikatzen duten elementuak, bai eta aurrekari genetikoak, adin aurreratua, organoen transplantea, amenorrea eta kortikoideekin luzaroan egindako terapia ere, asma tratatzeko, adibidez. Osteoporosia prebenitzea lehentasunezko helburua da EBrentzat Osasunaren Mundu Erakundea (OME) ohartarazten du gaixotasun isil hori XXI. mendean epidemia bihurtuko dela, eta 50 urtetik gorako hiru
|
emakumetik
bati eragingo diola. Espainian, gaixotasunak hiru milioi pertsonari baino gehiagori eragiten die gaur egun, eta 100 milioi euroko gastua eragiten du hausturen fase akutuaren tratamenduan eta zainketan bakarrik.
|
|
2003
|
|
|
Munduko hiru
|
emakumetik
batek du hezur masa galtzea dakarren gaixotasun hori.
|
|
|
Azterlanean ageri diren datuak ez dira hain kezkagarriak. Batez ere, munduko hiru
|
emakumetik
batek osteoporosia duelako eta Espainian menopausia ondoko bi milioi emakumeri eragiten dielako. Azterketan parte hartu zuten 300 emakumeetatik %51k uste zuen altuera galera zahartzearen ondorio saihestezina zela, eta %40k uste zuen bizkarrezurraren kurbadura aurreikus zitekeela urteak igaro ahala.
|
|
|
Erresuma Batuko Osteoporosiaren Elkarte Nazionalaren ikerketak erakutsi zuenez, emakumeen% 27 baino ez dira gaixotasunaren arriskuaz arduratzen. Datu hori oso txikia da bularreko minbiziaz arduratzen den emakumeen sektorearen% 57rekin alderatuz gero (bederatzi
|
emakumetik
bati eragiten dio).
|
|
|
“Prozesatutako haragi produktuetan (saltxitxak, pastelak, galletak, gurina edo kremak) gantz saturatuak dituzten elikagaiei BEZa ezartzean, bizitza batzuk salbatzen lagun daiteke” esan zuen Martin Breach BMAko bozeramaileak, eta Erresuma Batuan gizentasun epidemia dagoela esan zuen. Gobernuaren datuen arabera, Britainia Handiko lau
|
emakumetik
bat eta bost gizonetik bat gizenak dira. Obesitatea arrisku faktore larria da kardiopatientzat, arteria hipertentsioarentzat, garun hodietako istripuarentzat, diabetesarentzat, muskulu eta arnasketa arazoentzat eta zenbait minbizi motarentzat.
|
|
|
Britainia Handiko lau
|
emakumetik
bat eta bost gizonetik bat gizenak dira.
|
|
|
Gainera, hiri handietan bizi diren espainiarren %13k kanpoko laguntza kontratatua dute etxeko lanak egiteko. Demoscopiak Ajax-entzat egindako azterlan baten arabera, 18 eta 65 urte bitarteko 503 emakumeren artean, hamar
|
emakumetik
seik onartzen dute emakumeak direla, bai etxekoandreak, bai ez, etxeko lanez pertsonalki arduratzen direnak, eta etxeen %14tan dira lan horiek. Hala ere, adin batetik bestera alde handiak daude:
|
|
|
Egunero, sukaldea (%77) eta bainugela (%61) garbitzen dituzte. Janaria prestatzeari dagokionez, hiru
|
emakumetik
bik(% 67) onartzen dute beraiek arduratzen direla janaria prestatzeaz. Ehuneko hori %83koa da 36 eta 50 urte bitartekoen artean, eta %57koa 26 eta 35 urte bitartekoen artean.
|
|
|
Herrialde pobreetako haurdunaldian edo erditzean hiltzeko arriskua du 16
|
emakumetik
batek.
|
|
|
Nazio Batuen Erakundeak (NBE) azterlan bat argitaratu berri du, eta bertan ohartarazten du 16
|
emakumetik
batek haurdunaldian edo erditzean hiltzeko aukerak dituela munduko eskualde pobreenetan; herrialde garatuetan, berriz, 2.800 emakumetik batek bakarrik du arrisku hori. Adibide gisa, ikerketak adierazten du 2000 urtean munduan izandako 529.000 amaren heriotzetatik %95 Afrikan eta Asian gertatu zela, %4 Latinoamerikan eta Karibean eta %1 baino gutxiago munduko eskualde garatuenetan.
|
|
|
Nazio Batuen Erakundeak (NBE) azterlan bat argitaratu berri du, eta bertan ohartarazten du 16 emakumetik batek haurdunaldian edo erditzean hiltzeko aukerak dituela munduko eskualde pobreenetan; herrialde garatuetan, berriz, 2.800
|
emakumetik
batek bakarrik du arrisku hori. Adibide gisa, ikerketak adierazten du 2000 urtean munduan izandako 529.000 amaren heriotzetatik %95 Afrikan eta Asian gertatu zela, %4 Latinoamerikan eta Karibean eta %1 baino gutxiago munduko eskualde garatuenetan.
|
|
2004
|
|
|
Datuak konpentsatzeko, haurdunaldiaren borondatezko etenduraren tasak (HBE) gora egin du: 1.000
|
emakumetik
7 Adinari dagokionez, 2001 urtean haurdunaldia eten zuten emakumeen tasarik altuena 20 urteko emakumeen artean izan zen, 1.000 urteko 12,86rekin, eta atzetik 25 urteko taldea (9,34) eta nerabeen taldea (8,29). Alde horretatik, haurdun geratzen diren 24 urte bitarteko emakumeen% 37 inguru borondatez abortatzen dira.
|
|
|
Lau hilabete zituela, bere organismoa obulatu eta hilekoa normalki izatera itzuli zen. Lovainako Unibertsitateak dioenez, “2010ean, ugaltzeko adinean dauden 250
|
emakumetik
batek minbizia izango du. Kasu askotan, bizitza salbatuko dion tratamenduak menopausia goiztiarra eragingo du, eta, ondorioz, desertilitatea.
|
|
2005
|
|
|
Azken horiek dira larrienak, eta estatistika funestuari lotuta daude: aldaka haustura izan duten hamar
|
emakumetik
bi hurrengo sei hilabeteetan hiltzen dira. Adin aurreratuetan, galdutako hezur dentsitatea berreskuratu ezin bada, behintzat, posible da higadura hori geldiaraztea ariketa fisiko neurritsu baten bidez, hala nola ibilaldiak edo Tai Chi.
|
|
2006
|
|
|
Sei gizonetik bat, lau
|
emakumetik
bat eta unibertsitateko hiru tituludunetatik bat enplegatu publikoak dira.
|
|
|
eremu publikoko diru sarrerak handiagoak dira erabat; lanorduak txikiagoak dira, eta enplegu publikoak eragin handiagoa du hezkuntza maila, antzinatasun eta kualifikazio handiagoko soldatapekoen artean. Txostenak azpimarratzen du sei gizonetik bat, lau
|
emakumetik
bat eta hiru unibertsitate tituludunetatik bat enplegatu publikoak direla. Era berean, soldata aldeak handiagoak dira Galizian, Kantabrian, Kanarietan eta Andaluzian.
|
|
|
The Lancetek argitaratutako metanalisi baten arabera, non lau azterlan handi hartzen baitira kontuan, guztira 20.000 emakume kontrolatuta bost urte baino gehiagoan, ordezko hormona terapia ematea bularreko minbizia, biriketako enbolismoa eta garuneko iktusa izateko «arrisku erlatibo handiago»arekin lotu daiteke. 50 urtetik gorako emakume osasuntsuetan, azterketak dioenez, hormona ordezkapena gaixotasun horietako baten kausa izan daiteke mila
|
emakumetik
seitan. Eztabaida eta epe luzeko ikasketarik eza direla eta, adituek zuhurtziaren alde egiten dute.
|
|
|
Hamar
|
emakumetik
zazpik ez dagokien bularretakoa erabiltzen dute. Bizkarreko mina, bularrean koipe koskorrak agertzea edo larruazalean markak agertzea dira sostengu neurri egokia aukeratzen ez duten emakumeen arazoetako batzuk.
|
|
|
emakumeentzat ezezagunena behar duten bularretakoaren neurria da. Atesen arabera, hamar
|
emakumetik
bederatzik ez dakite zein den bere neurri egokia, eta %70ek gaizki erabiltzen du barruko arropa. Kontua da, bularretakoaren neurria zehazteko, kontuan hartu behar direla bularraren ingurua (85, 90, 95…) eta koparen sakonera (A, B, C…).
|
|
|
Hamar
|
emakumetik
hiruk sexu disfuntzioko arazoak dituzte, aditu batzuen arabera.
|
|
|
Espainiako hamar
|
emakumetik
hiruk sexu disfuntzioko arazoak dituzte. Espainian, gaur egun, arazo horiek ez dira tratatzen ari, nahiz eta gero eta prebalenteagoa izan eta, Rosario Castaño Menopausia Aztertzeko Espainiako Elkarteko (AEEM) Sexu Arretarako Taldeko psikologoak eta sexologoak adierazi duenez, tratatu egin daitezkeen.
|
|
|
Espainian, gaur egun, arazo horiek ez dira tratatzen ari, nahiz eta gero eta prebalenteagoa izan eta, Rosario Castaño Menopausia Aztertzeko Espainiako Elkarteko (AEEM) Sexu Arretarako Taldeko psikologoak eta sexologoak adierazi duenez, tratatu egin daitezkeen. Sevillan egindako prentsaurrekoan, ginekologoak eta AEEMko eta Espainiako Ginekologia eta Obstetrizia Elkarteko (SEGO) kide den Santiago Palaciosek azaldu zuen, bestalde, ginekologoaren edo familia medikuaren kontsultara joaten diren hiru
|
emakumetik
batek ez dakiela zer egiten duen gaur egun, emakumeak ez baitaki zer egiten duen. Izan ere, tradizionalki, sexologoen esku egon da sexu disfuntzioaren mundua, baina ez mediku generalista eta ginekologoen esku, eta hori izan daiteke arazo horietako bat arreta mota horretan.
|
|
2007
|
|
|
Emakumeak gizonezkoak baino bi aldiz gehiago izaten du depresioa, ia hiru aldiz gehiago, zuzenago esateko. Ehun
|
emakumetik
bederatzi jotzen du depresioak bizitzaren uneren batean.
|
|
|
Erditzea ere ez da une gozoa izaten, eta, estatistiken arabera, hamar
|
emakumetik
batek erditze ondoko sindromea izaten du: erditu ondoren hormona jakin batzuen kantitatea jaitsi egiten da, gorputza bere onera itzultzen hasten da, eta jaitsiera horrek ere aldartea goibeldu egiten du batzuetan.
|
|
|
Osteoporosia duten hiru
|
emakumetik
bik terapia uzten dute urtebete baino lehen
|
|
|
Baina arrisku okerrena, hausturak, prebenitzeko terapia betetzea ez da oso ona: hiru
|
emakumetik
bik urtebete baino lehen uzten dute, eta horrek areagotu egiten du arrisku larri hori. Gaur egun, diabetesak, infartuak edo bularreko minbiziak baino emakume ospitalizazio egun gehiago eragiten ditu.
|
|
|
Conrado Jimenez Madrina Fundazioko lehendakariak ziurtatu du bide hori indartuko balitz, abortatzeko aukera bakarrik ikusten duten emakume askok semeari adopzioan ematea proposatuko lukete, ez baitute haurdunaldia amaitu nahi. “Aborta egiten duten hamar
|
emakumetik
batek semeari adopzioan emango balio, Espainian adopzioaren arazoa konponduko genuke, eta gurasoek ez lukete atzerrira joan haurrak bilatzeko”, esan zuen Jimenezek. Espainian 107.000 abortu inguru gertatuko dira aurten, eta adopzio kopurua 10.000 ingurukoa da urtean, gehienak nazioarteko adopzioak.
|
|
2008
|
|
|
Gizartearen arazoa dela jakin arazi eta ohartu behar da, kalera atera behar den arazoa da. Normaltasunez hitz egiteko moduko den gaia bihurtzen denean, orduan gizarte arazo izango da, ez etxekoa soilik," esan zuen Mollá andereak.DatuakAzkenik datu interesgarriak eskaini zituen, esate baterako," 3
|
emakumetik
batek abusua sufritu du bere familiaren esku edo ezagun baten esku, familia indarkeria lehenengo heriotza kausa da istripu eta minbiziaren aurretik edo 70 milioi neska gutxiago dago munduan abortu selektiboengatik."" Heriotza izebergaren gailurra, ondorio psikologikoak handiak eta kalkulaezinak dira," bukatu zuen hitzaldia. Ostean, Zentro Zibikora gerturatu ziren emakumeek, Lourdes Acevedo gizarte zerbitzuetako buruak eta Teresa Mollák gaiari buruzko solasaldia izan zuten.
|
|
|
Egoera askok dute, zoritxarrez, emakume izena eta guztiak bidegabeak dira. Lan prekarietateak emakume izena du, hiru
|
emakumetik
batek aldi baterako kontratua duelako. Langabeziak emakume izena du, emakumeen langabezia tasak gizonezkoena bikoizten duelako.
|
|
|
Madrina Fundazio espainiarrak egin eta joan den martxoan Europar Batzordeari igorri zitzaion azken txostenean salatzen denez, erakunde horrek artaturiko hamar
|
emakumetik
bederatzik, azkenean,
|
|
|
Irudia: Kontsumo Ministerioa Hamar
|
emakumetik
zortzi Gorputz Masaren Indizea (GMI) konbentzionala da, eta ez da osasungarria. Hala ere, neurketan parte hartzen dutenen %41ek aitortzen du arazoak dituela beti (%10) edo batzuetan (%30) arroparen neurria aurkitzeko.
|
|
|
Inkestatutakoen %8k zailtasun handiak dituzte, eta horrek zaildu egiten die aurkitzea. Ehun
|
emakumetik
12k, gehienak 50 urtetik gorakoak, obesitate mailaren bat dute. Arazoak areagotu egiten dira 19 eta 30 urte bitarteko adin tartean.
|
|
2009
|
|
|
Ikusi hutsez baieztatu zitzaidan hartaz ahoz aho zebilena, haren izpiritu indartsua eta xede handietara emana, haren bihotz garaiezina, ezbeharrengatik ere. Haren gainean aditua nuen noizbait, ministro edo nobleren baten ahotik,
|
emakumetik
alua baizik ez zuela. Beharbada hala izanen zen, ez dakit zuzen.
|
|
|
Ondoezak irauten duen denboratartea emakume batetik bestera ez da berdina. Ikerketa batean (Barret eta beste, 2000) ikusi da emakumezkoen% 80k erdiondoko lehen hiru hiletan gutxienezsexu arazoren bat izaten duela eta 3
|
emakumetik
2k haurra jaio ondorenekoseigarren hilabetean ere arazoak izaten dituztela.
|
|
|
Europako Batzordeak, azterketa horren arduraduna den aldetik, EBko bigarren heriotza kausarik arruntena den gaixotasun beldurgarriaren diagnostiko goiztiarra bermatzen duten probak “areagotu eta bikoiztu” ditzatela gomendatu die hogeita zazpi lagunei. Txostenaren helburua “kontzientziatzea eta informazioa partekatzea” da, urtero 3,2 milioi europarri diagnostikatzen zaien eta hamar
|
emakumetik
bi (554.000 pertsona) eta hamar gizonetik hiru (698.000) hiltzen dituen patologia baten aurka borrokatzeko. Lan honetan, umetoki lepoko, bularreko eta kolon ondesteko minbizia detektatzeko programak ezarri dira hogeita zazpietan, herrialdeek emandako 2007ko datuen arabera.
|
|
|
Haurdunaldian osasun langile kualifikaturik ez izateak zifra kaotikoak uzten ditu. Okerrenetan, 22
|
emakumetik
bat haurdunaldian hiltzen da, eta 6.000 emakumetik bat kausa berak garatutako herrialdeetan hiltzen da. Seme alaben kopuruak ere eragina du desberdintasunaren hazkundean.
|
|
|
Haurdunaldian osasun langile kualifikaturik ez izateak zifra kaotikoak uzten ditu. Okerrenetan, 22 emakumetik bat haurdunaldian hiltzen da, eta 6.000
|
emakumetik
bat kausa berak garatutako herrialdeetan hiltzen da. Seme alaben kopuruak ere eragina du desberdintasunaren hazkundean.
|
|
|
Bi
|
emakumetik
batek eta 50 urtetik gorako lau gizonetik batek hezur haustura bat izango dute osteoporosia dela eta.
|
|
|
Kirurgia Ortopedikoko eta Traumatologiako Espainiako Elkarteak egindako azterlan baten arabera, 50 urtetik gorako bi
|
emakumetik
batek eta lau gizonetik batek hezur haustura izango dute, osteoporosia dela eta. Azterketaren koordinatzaileak, Manuel Mesa Ramos doktoreak, adierazi zuenez, hezurra haustea da gaixotasun horren ondorio “larriena”, “aldaka hausten duten lau pertsonatik bat urtea baino lehen hiltzen baita”.
|
|
|
2008an, 3.000 espainiar inguruk bakarrik eskatu zuten bularra berreraikitzea, ebakuntza segurua izan arren, eta oso emaitza onak izan zituen. Eragiketa hori egiteko aukera duten hamar
|
emakumetik
batek bakarrik egin zuen. Espezialisten ustez, ehuneko baxu hori kaltetuentzat eskuragarri dagoen informazio faltagatik da; izan ere, Kirurgia Plastikoaren, Konpontzailearen eta Estetikoaren Espainiako Elkarteak (SECPRE) azaldu duenez, emakume gehienek erabakitzen dute bularra berreraikitzea eta, aldi berean, mastektomia egitea, bularrik gabe sentitzearen eragin psikologikoa saihesteko.
|
|
|
Ekografia zorrotz bat eginez gero, parametro guztiekin, eta odolaren azterketa egiten badugu, Down sindromeak antzemateko tasa %95ekoa da. Egun, 10
|
emakumetik
biri teknika erasokorrak egiten zaizkie EAEn. Hori tasa handia da.
|
|
|
Tasa hori oso oso txikia da: 100.000
|
emakumetik
1 eta 15 artekoa da. Baina asko handitzen da arriskua.
|
|
2010
|
|
|
Arrazoi nagusia lotsa da, bai ingurune hurbilenean, bai profesional sanitarioaren aurrean. Emakumezkoetan Arazoa bi sexuetan gertatzen den arren, Espainiako lau
|
emakumetik
batek gernu inkontinentzia izango du bizitzan. Edozein adinetan gara daiteke, baina eragina handiagoa da adineko pertsonengan:
|
|
|
“Beste ikerketa askok egiaztatu dute pilulak obuluko minbizia izateko arriskua murriztu egiten duela hartu eta 30 urtera arte, eta gauza bera gertatzen da endometriokoarekin”, dio José Vicente González doktoreak. Datu horiek gorabehera, Espainian egoera emankorrean dauden bost
|
emakumetik
batek bakarrik hartzen du. “Baginako eraztunak edo adabaki antisorgailuak ez dute onarpen handirik.
|
|
|
Gaur egun, minbizia da Espainiako bigarren heriotza arrazoia, gaixotasun kardiobaskularren atzetik. Etorkizunean, hiru gizonetik batek eta lau
|
emakumetik
batek minbizia garatuko dute, Espainiako Onkologia Medikoko Elkarteak (SEOM) “Cancerren España 2009” egindako txostenaren arabera. Tumore nagusia bularrekoa da, Gascónen arabera “intzidentzia tasan gora egin baitu, baina ez heriotza tasan”, eta atzetik kolorrektala eta prostata datoz.
|
|
|
Gehiegizko pisua, emankortasuna eta ikuskera 24 urte bitarteko espainiarren %18, 01ek gehiegizko pisua edo obesitatea du. 25 eta 44 urte bitartean, ehuneko hori %33, 9koa da, hau da, hiru
|
emakumetik
bati eragiten dio, Estatistikako Institutu Nazionalak emandako Europako osasunari buruzko azken inkestaren (2009) datuen arabera. Egoera horrek ondorio negatiboak izan ditzake haurdun gelditzean.
|
|
2011
|
|
|
Izan ere, Serranok argitu duenez, urtarriletik ekainera bitartean Ertzaintzak 519 ikerketa egin ditu tartean biktimaren salaketarik izan gabe. Hau da, tratu txarrak pairatu dituzten lau
|
emakumetik
batek ez du erasotzailea salatzen. Ildo horretan, Serranoren iritziz, hainbat arrazoi daude emakume batek bere kontrako indarkeria ez salatzeko:
|
|
|
Herritarren kultura sanitarioa nabarmen handitu den arren, eta osasun adituek emandako aholku eta gomendioei normalean nahiko ondo jarraitzen zaien arren, duela gutxi irakurri dudan datu batek kezkatzeko arrazoiak eman dizkit. Gure artean arrisku adinean dauden ehun
|
emakumetik
hamazazpik ez omen dituzte mamografiak erregulartasunez egiten, Minbiziaren kontrako Elkartearen Behatokiak argitaratutako txostenaren arabera. Eta hori akats handia da, izan ere mamografia ezinbesteko tresna baita bularreko minbiziaren diagnostiko goiztiarra egiteko.
|
|
|
" Nik euskal literaturari generotik begiratu nahi nion tesi honekin. Emakumeen begirada eskaini,
|
emakumetik
eta feminismotik. Uste dut lortu dudala eta gustura nago".
|
|
|
Munduko lau
|
emakumetik
bat analfabetoa da. Haiek errekor tristea dute, eta ez dira irakurtzeko gai.’ Letrek bere jakinduria alde batera uzten dute, urte askotako esperientzia baitu, baina ez eskolakoa.
|
|
|
Inkestatutako gehienek erdi mailako ikasketak aitortu zituzten, baina ia %50 etxekoandreak eta kualifikaziorik gabeko langileak izan ziren. Guztien artean, 10
|
emakumetik
6 ez erretzailetzat jo ziren. Azterlanak osasun publikoaren arloan esku hartzeko erabaki hobeak hartzen lagun dezake.
|
|
|
Saiakuntzaren kontrol faseak zazpi urte inguru iraun zuen, eta aldi horretan, 40 eta 49 urte bitarteko emakumeak bi urtean behin kontrolatu ziren, eta 50 eta 74 urte bitarteko emakumeak hiru urtean behin. “10 urtez kontrolatutako 1.000
|
emakumetik
, hiru heriotza aurreikusten dira bularreko minbiziagatik”, esan zuen Duffyk, eta gehitu zuen saihestutako heriotza gehienak kontrola hasi eta hamarkada bat baino gehiago igaro direla. “Horrek adierazten du epe luzeko baheketaren onurak, aurreikusitako heriotzei dagokienez, epe laburreko jarraipenetan aipatzen direnen bikoitza baino gehiago direla”, gehitu zuen.
|
|
|
Haurdun daudenen %20 inguruk abortu espontaneoa izateko arriskua du, eta horietatik bostetik batek umea galduko du. Hau da, biztanleria osoan, 100
|
emakumetik
4ri arrazoi naturalengatik haurdunaldia eteten zaie 20 aste igaro baino lehen. Orain arte, ez zegoen eskuragarri abortu espontaneoz mehatxatutako zein haurdunaldi amaituko ziren aurresateko gai zen diagnostiko eraginkorrik, baina Erresuma Batuko zientzialari talde batek hori egiteko gai den indize erraz bat egin du.
|
|
|
Herrialdeak ezin du Munduko Bankuaren finantzaketa konbentzionala eskuratu, oraindik ez baita erakundeko kidea, nahiz eta atxikitze eskaera aurkeztu duen. 5 Erronka sozialak Ezinbestekoa da haurren heriotza tasak hobetzea, zazpi haurretik bat hiltzen baita 5 urte bete baino lehen, eta amen heriotza tasa, “munduko altuena”, sei
|
emakumetik
bat haurdunaldian edo erditzean hiltzen delako. Gatazkei dagokienez, aurten 150.000 herritarrek bakarrik utzi behar izan dituzte etxeak eta 1.800 pertsona hil dira indarkeriazko ekintzetan.
|
|
|
Hamar
|
emakumetik
batek titiburu lauak edo alderantzikatuak ditu. Eta, hala ere, gehienek bularra eman diezaiekete haurrei.
|
|
|
Ez ahazteko apunteak Amaren esnea ugariagoa edo txikiagoa izango da, baina beti kalitate onekoa da, eta amak desnutrizioa izan arren, gai dira seme alabak bularrean egoki hazteko. Bular guruinak gutxi garatuta ditu 10.000
|
emakumetik
batek. Bularren tamaina desberdintasuna haien gantz ehunaren araberakoa da, eta ez bular guruinaren kopuruaren araberakoa; beraz, ez da egia titi txikiek esne gutxi sortzen dutela.
|
|
2012
|
|
|
Julia Freeman Woolpert Erloju biologikoa 30 eta 40 urte arteko hamarkada funtsezkoa da emakumearentzat, amatasunaren ikuspegitik. Berriki egin den “Emakumearen erloju biologikoa” azterlanaren arabera (Clearblue, 2011ko urtarrila), aldi horretan, 10
|
emakumetik
8k uste dute beren kronometro biologikoa aktibatu egiten dela eta ama izan nahi dutela. Hala ere, azterketa horretan parte hartu duten emakumeen% 60k uste du 45 urte arte ume bat izateko denbora dagoela.
|
|
|
Mendoza, gainera, Menopausia Aztertzeko Espainiako Elkarteko kidea da. Hain zuzen, azpimarratu du lau
|
emakumetik
batek laguntza terapeutikoa behar duela etapa horri bizi kalitatez aurre egiteko eta klimaterioari lotutako osasun arazo guztiak tratatzeko, nahiz eta “informazio falta” izan duen arrazoi nagusia: “emakume horien %4k bakarrik jarraitzen du hormona terapia”.
|
|
|
Sexu desira inhibitzen duten faktoreei dagokienez, ikuspuntu fisikotik, halitosiak(% 29), erekzio disfuntzioak(% 16) eta eiakulazio goiztiarrak(% 12) ditu atzetik. Bikotekidearen portaerari dagokionez, 5
|
emakumetik
1ek uste zuten gizonen egozentrismoa zela sexuaren inhibitzaile nagusietako bat(% 22), eta, ondoren, nagikeria(% 16) eta harrokeria(% 15). G puntuko sexu plazer bizia “Oso orgasmo mota bizia, klitoria estimulatzean sortzen dena ez bezalakoa”.
|
|
|
Hala ere, giza oinaren morfometrian dauden desberdintasunak direla eta, oso zaila da erabiltzaile bakoitzari bere aldetik egoki egokitzea, eta IBVk azaldu zuen oinetako horiek, batez ere emakumeen kasuan, deserosoak eta osasungaitzak direla maiz. Hallux valgus (juanikote esaten zaio) oinaren deformaziorik ohikoena da, eta bost
|
emakumetik
bati eragiten dio helduaroan. Patologia hori, mailuzko hatzekin, atzapar moduko hatzekin, metatartsalgiekin eta azazkal haragituekin batera, oinaren aurrealdean gertatzen da, eta, batez ere, oinetako desegokiak luzaroan erabiltzeak eragiten ditu.
|
|
|
Chris Winters Doulak:
|
emakumetik
emakumera Orain dela gutxi arte, emakumeak erditzeko prestatzen ziren, beren amen, izeba edo familiako beste emakume baten laguntzarekin. Hala ere, herrialde askotan ohitura hori galdu egin da, eta Espainia ez da salbuespena.
|
|
|
). Zientzialariek diote arrisku txikia dagoela beste kirol jarduera batzuen aldean (111.000 gizonetik batek eta 625.000
|
emakumetik
batek bakarrik jasan zuten bihotz gelditzea), baina ohartarazi dute, halaber, erregistratutako bihotz gertaera guztiak saihets zitezkeela, txekeo batean erraz detektatzeko moduko nahasteek eragindakoak baitziren. Azterketa horiek ez dira ez zailak ez garestiak.
|
|
|
De todas ellas, la más grave es la de cadera. ...e 500 y 800 casos de fracturas de cadera al año por cada 100.000 mujeres, dependiendo de las comunidades autónomas, según datos publicados por el equipo de M. L. Álvarez Nebreda, del Hospital General Universitario Gregorio Marañón, en la revista ‘Bone’ en 2008 Aldaka haustura jasaten duten emakumeen% 25 inguru hil egiten da ekitaldiaren ondorengo lehen urtean 50 urtetik gorako bost
|
emakumetik
batek orno haustura bat izan du, gutxienez. Are gehiago, 75 urtetik aurrera, emakumeen% 50 baino gehiago orno haustura izan dute, eta halaxe gogoratzen du FRAVOk ere 2010ean.
|
|
|
Datuak, hala ere, errealitatearen zati txiki bat baino ez du erakusten. Nafarroako Berdintasun Institutuaren arabera, erasoa jasaten duen ehuneko bortzak, hau da, hogei
|
emakumetik
batek jartzen duelako salaketa. Irune Gastonen, Baztango Udaleko Berdintasunerako Teknikariaren, ustez batez ere, dependentzia emozional eta ekonomikoaren ondorioz gertatzen da hori «bikotekide edo bikotekide ohiak eragindako indarkeria da gehienetan eta lotura sentimentalak hor daude, gainera askotan umeak ere tartean izaten dira.
|
|
2013
|
|
|
Espainiako hiru
|
emakumetik
bat ez da Espainiako amatasun eskoletara joaten, denbora faltagatik edo ordutegien bateraezintasunagatik, azterketa baten arabera
|
|
|
Irudia: Aprila Ordenagailuarekin amatasunerako prestatzea Haurdun dauden hiru
|
emakumetik
bat ez da joaten erditzerako prestakuntza ikastaroetara Amatasun hezkuntzako edo erditzeko prestakuntzako ikastaroak haurdunei eta haien bikotekideei zuzendutako prestakuntza programak dira. Klase hauek etorkizuneko amak haurdunaldirako eta erditzeko prestatzen saiatzen dira.
|
|
|
Nahasmendu psikologiko horiek agerikoak dira, batez ere, honelako tratamendua hasi nahi duten bikoteetan: lagundutako ugalketa. Ugalkortasun tratamenduan dauden hiru
|
emakumetik
batek depresioa edo antsietatea du. Espainiako Ugalkortasun Elkartearen Biltzar Nazionalean (2012) aurkeztutako Efeso ikerketaren emaitzen arabera, ugalkortasun tratamenduak jasotzen dituzten Espainiako emakumeen %33, 3k depresioa edo antsietatea dute.
|
|
|
Datu beldurgarria da, ACNUR nabarmentzen duena. Hamar
|
emakumetik
zazpi bortxatuak edo sexualki sexuatuak dira «bortxaketen munduko hiriburuan», Margot Wallström Gatazkan dagoen Sexu Indarkeriaren aurkako Nazio Batuen ordezkari bereziak definitu bezala. Batzuetan, emakume horiek haurdun geratzen dira, eta erditzean laguntza behar dute, edo, bortxaketaren ondorioz, GIBa transmititzen diete.
|
|
|
Irudia: _ smn 50 urtetik gorako bi
|
emakumetik
batek osteoporosia garatuko du bizitzan zehar. , batez ere etapan menopausia ondoko obulutegiko hormonen galera eta hezur masa galtzea.
|
|
|
AICren arabera, «alkohol kantitate txikiek ere areagotu egiten dute bularreko minbiziaren arriskua». Osasunaren Mundu Erakundearen (OME) mezu ezaguna justifikatzen duten arrazoi gehiago badaude ere, «zenbat eta alkohol gutxiago, hobeto», orduan eta txikiagoa da zazpi gizonetatik bat eta hamahiru
|
emakumetik
bat hiltzen da urtero alkoholaren eraginez. Kontuan izan behar da alkoholak kalte egiten diola hartzen duenari ez ezik, beste batzuei ere, zirkulazio istripuak, erasoak, etxeko indarkeria, fetu kalteak eta abar direla-eta.
|
|
|
Hamar
|
emakumetik
batek bigarren mailako antzutasuna du, sortu ondoren egoera horretan gelditzeko ezintasuna.
|
|
|
Espainian hamar
|
emakumetik
batek konplikazioak ditu erditzean. Zailtasun horiek, gainera, arriskutsua izan daitezke haurtxoarentzat eta amarentzat.
|
|
|
Baina, hazkunde egiazkoa eta iraunkorra da, edo susmo bakarra? Zientziak egiaztatu du tamaina igoera hori ez dela benetakoa bakarrik, hamar
|
emakumetik
zazpitan gertatzen dela. Haurdunaldian oinak zergatik eta zenbat hazten diren, aldaketaren arrazoiak, arriskuak eta nola prebenitu azaltzen da artikulu honetan.
|
|
|
Ilea emakume askorentzat generoko sinbolo eta zeinu bereizgarrietako bat izanik, Teresak urraturik sentitzen du bere feminitatea, eta bere emakume nortasuna, odoletan. Ilearekin batera, feminitatea galdu izan balu bezala; ile barik
|
emakumetik
gutxiago balu bezala. Hurrengo hilabetetan, bestalde, ingurukoek zuzentzen dizkioten begiradek ez dute batere lagunduko haren buruarekiko lotsaeta gutxiespen sentipena gainditzen; kontrara baizik, behin eta berriro gogoraraziko diote gerrak markatua izan zela eta zauriak oraindik bertan dirauela, bera txano azpian ezkutuan mantentzen alferrik saiatu arren.
|
|
2014
|
|
|
Gehienetan, lanean. Hiru
|
emakumetik
bati lanean jazarri zaizkio.
|
|
|
Espainian erditzen duten hamar
|
emakumetik
zazpik anestesia epidurala jasotzen dute, erditzearen mina arintzeko. Hala ere, batzuek baliabide bat sistematikoki erabiltzea eskatzen dute, eta baliabide horrek aukera bakarra izan luke.
|
|
|
Latinoamerika «No hay justicia sin igualdad» kanpainak (Manos Unidas), urte hasieran amaitua, garrantzi handia eman dio erakunde horrek planetako leku desberdinetan egindako lanari, eta hainbat herrialdetako emakumeen errealitatea ezagutarazi du. Latinoamerikan, kanpaina Hondurasen gelditu zen, eta, han, hamar
|
emakumetik
zazpi ekintza bortitzen biktima dira, gehienak, lankideenak. Neskek ere egoera horri aurre egin behar diote.
|
|
|
10
|
emakumetik
9ri eragiten die zelulitisak, eta askotan dieta, metodo edo gehigarri ez eraginkorrak izaten saiatzen dira
|
|
|
Isa Sorens Gernu inkontinentzia da patologia arinetako bat Espainiako emakumeen artean. Datuen arabera Inkontinentziaren behatoki nazionala (ONI), adin ertaineko 10
|
emakumetik
4ri eragiten die, eta 65 urtetik gorako espainiarren erdiak hartzen ditu. Kalkuluen arabera, Espainian sei milioi pertsona baino gehiago daude patologia hori jasaten dutenak.
|
|
|
Oso Minbizi ohikoa da, denok ezagutzen dugu bularreko minbizia duen norbait. Intzidentzia geroz eta handiagoa duen minbizia da, gainera, bularrekoa. Hamar
|
emakumetik
hiruk izango dute bularreko minbizia euren bizitzan, batez ere, 80 urte izatera heltzen badira. Hori oso zifra altua da eta ez hori bakarrik, izan ere, esponentzialki goraka doan emakumezkoei eragiten dien minbizi bakarra da, gainera.
|
|
2015
|
|
|
LATINOAMERIKATIKGipuzkoan, Araban eta Bizkaian sektorean lan egiten duten lau
|
emakumetik
hiru Latinoamerikan jaioak dira.Emakumeak sektorean. Sektore guztietako andre atzerritarrei erreparatuz gero, %40k zaintza eta etxeko lanetan dihardute.
|
|
|
Erditze osteko depresioa arazo bat da, zientzialariek oraindik zehaztu ezin izan dutena, baina ama berrien %13ri eragiten diena. Arazo arinagoa eta askoz sarriagoa da erditze ondoko tristura deritzona, bost
|
emakumetik
lauk hartzen dutena baina naturaltasunez desagertzen dena. Artikulu honek amatasunaren malenkonia ere deitzen zaion tristura hori murrizteko eta erditze osteko depresioari aurrea hartzeko aholkuak jasotzen ditu:
|
|
|
Haurdun dauden lau
|
emakumetik
batek haurdunaldiko arazorik ohikoenetako bat pairatzen du: hemorroideak.
|
|
|
Horrela, lehen hiruhilekoan emakumeen %11ri eragiten die, bigarrenean %14ri eta hirugarrenean %17ri. Haurdunaldian hiru
|
emakumetik
batek jasaten duen idorreria hemorroideekin lotutako faktoreetako bat da Haurdunaldian arazo hori agertzeak, hein batean, esan nahi du umetokiaren hazkundeak inguruko zainen presioa handitzen duela eta sortzen laguntzen duela. Bestalde, haurdunaldian hiru emakumetik batek jasaten duen idorreria da hemorroideen faktoreetako bat.
|
|
|
Haurdunaldian hiru emakumetik batek jasaten duen idorreria hemorroideekin lotutako faktoreetako bat da Haurdunaldian arazo hori agertzeak, hein batean, esan nahi du umetokiaren hazkundeak inguruko zainen presioa handitzen duela eta sortzen laguntzen duela. Bestalde, haurdunaldian hiru
|
emakumetik
batek jasaten duen idorreria da hemorroideen faktoreetako bat. Haurdunaldiko hormona asaldurak, zoru pelbikoaren tonu muskularraren murrizketa eta haurraren buruaren presioa dira heste igarotzean eragiten den arazo hori.
|
|
|
emakumeen %77, 6k eta 2011n %72, 48k indarkeria horretatik ihes egin dute. Gainera, 10
|
emakumetik
9k isiltasuna hautsi dute eta egoera horretako norbaitekin hitz egin dute, nahiz eta emakumeen %26, 8k bakarrik izan duten Polizia edo Justiziaren egoera salatzen. Hala egiten ez dutenek beldurra, lotsa eta genero indarkeriari garrantzi nahikoa ematen ez diotelako da lotsa.
|
|
|
Aditzera eman nahi duzu
|
emakumetik
datorrela?
|
|
2016
|
|
|
da. Hogei milioi gizon
|
emakumetik
|
|
|
Besteak beste, gizonezkoa egonkorragoa eta ordainduagoa delako. Batzordearen datuen arabera, «hiru
|
emakumetik
batek baino gehiagok murriztu egiten ditu ordu ordainduak, eta hamar gizonetik batek bakarrik egiten du gauza bera». Ondorioz, emakumeek orduko irabazten dute batez beste %16, 3 gutxiago, eta, urtean, %31 gutxiago, lanaldi partzialean lan egiten duten emakumeen proportzioa handiagoa delako.
|
|
|
Emakume batek, gutxienez, independentzia ekonomiko bat izateak tresna gehiago eskaintzen ditu, aurre egin behar dion indarkeriaren zirkulutik ateratzeko. NBEk dioenez, planetako hamar
|
emakumetik
zazpik abusuak edo bortxaketak jasaten dituzte beren bizitzan NBEk dioenez, planetako hamar emakumetik zazpik jasaten dituzte beren bizitzan kolpe, bortxaketa, abusu edo mutilazioak. Askok ez dute bizitza duina, errespetagarria, gogobetegarria edo librea izaten, beren bikotekidearen mende baitaude ekonomikoki.
|
|
|
Emakume batek, gutxienez, independentzia ekonomiko bat izateak tresna gehiago eskaintzen ditu, aurre egin behar dion indarkeriaren zirkulutik ateratzeko. NBEk dioenez, planetako hamar emakumetik zazpik abusuak edo bortxaketak jasaten dituzte beren bizitzan NBEk dioenez, planetako hamar
|
emakumetik
zazpik jasaten dituzte beren bizitzan kolpe, bortxaketa, abusu edo mutilazioak. Askok ez dute bizitza duina, errespetagarria, gogobetegarria edo librea izaten, beren bikotekidearen mende baitaude ekonomikoki.
|
|
|
Bost
|
emakumetik
batek osasun mentaleko arazoak ditu haurdunaldian edo jaio eta urtebete geroago, gehienak erditze ondoko depresioak edo antsietate trastornoak
|
|
|
Trastorno mentalak aldi perinatalean, osasun publikoko arazo larria Irudia: p.brazaiuskas Bost
|
emakumetik
batek osasun mentaleko trastornoak ditu aldi perinatalean, hau da, haurdunaldiaren hasieratik hasi eta erditu ondorengo lehen urtera arte. Halaxe adierazten du duela hilabete batzuk Erresuma Batuko Zerbitzu Medikoen Buruzagitzaren txosten ofizial batek.
|
|
|
Horren ondorioz, «haurdun dauden emakumeak, ahulenak osasun mentaleko arazoak aurkeztera, osasun sisteman gutxien babestutakoak dira» dokumentua idatzi du. Osasun mentaleko nahasmenduei buruz hitz egiten denean, adituak ez dira erditzearen ondorengo tristura, baby blues (matnity blues edo postpartum blues) ingelesezko adierazpenak ezagutzen baitu, bost
|
emakumetik
lau, semea jaio ondorengo lehen bi asteetan. Nahaste arruntak dira, ordea.
|
|
|
Erditze ondoko psikosia da horietako bat. 1.000
|
emakumetik
batean edo bitan agertzen da, erditu eta bi eta lau aste bitartean. COP zentroak delirio paranoideak edo handitasunekoak, umore aldaketak, aldatutako pentsamenduak eta jokabide oso antolatuak barne hartzen dituela jakinarazten du.
|
|
|
Aldizkako azterketarik gabe, arriskua areagotu egiten da eta minbizia aurrera doa; horregatik, garaiz antzematea ezinbestekoa da Bularreko minbizia da ohikoena Mendebaldeko emakumeetan. Espainian, bularreko 25.000 minbizi berri diagnostikatzen dira urtean (‘Minbiziaren egoera Espainian 2014’); beraz, pentsa daiteke zortzi
|
emakumetik
batek bularreko minbizia izango duela bizitzan zehar. Horregatik guztiagatik, AECCak bularreko minbizia duten pertsonei arreta integrala emateko zerbitzu eta programa batzuk ditu:
|