|
2002
|
|
|
Espainian, GIBak ia hiru aldiz eragin du emakumeen artean Europan baino. Izan ere, birusak zaurgarritasun handiagoa du, eta, horren ondorioz,
|
emakumeek
gizonek baino aukera gehiago dituzte infekzioa harrapatzeko. Sexu bidez kutsatzeko probabilitatea 4 aldiz eraginkorragoa da, gizonak emakumeari kutsatzen dionean.
|
|
|
Nesken %32k lotzen dituzte atal horiek beren hileko zikloarekin. Biztanleria lan horretan eta beste batzuetan,
|
emakumeek
gizonek baino ‘food craving’ gertaera gehiago ageri dituzte. Era berean, emakume gehiagok nahi dituzte elikagai azukredunak eta koipetsuak, hala nola pastelak, galletak, txokolatea eta izozkiak; gizonek, aldiz, proteina eta/ edo koipe ugariko elikagaiak jateko gogoa dute, hala nola pizza, intxaurrak, hanburgesak eta patata frijituak.
|
|
|
Hala, baliabide gutxiko emakumeak dira ahulenak, lan ordaindurik gabeak eta familia karga handikoak. Espainiako
|
emakumeek
gizonek baino bizi itxaropen handiagoa duten arren, adituek diotenez, haien osasun egoera okerragoa da, “beren sexuaren araberako gizarte rol jakin batzuk onartu baitituzte, eta horiek kaltegarriak dira”. Hala, SESPASek adierazten du bikotekidea duten 25 eta 64 urte bitarteko emakumeek 20,1 ordu ematen dituztela astean batez beste etxeko lanetan (17,1 goi klasekoak eta 26 behe klasekoak), eta horrek “lan fisiko astunak” esan nahi du.
|
|
2003
|
|
|
Adituen iritziz, emakumeak, gazteak eta adinekoak berez dira estres laborala nozi dezaketen taldeak. Badirudi
|
emakumeek
gizonek baino hiru aldiz arrisku handiagoa dutela estresak erasateko, oraindik ere gehientsuenek bi lanegun osatzen baitituzte, etxekoa eta lantokikoa. Gazteen kasuan, lanpostuko esperientzia ezak ekartzen du estresa, eta horretatik errendimendu falta segitzen da.
|
|
|
Fakultatiboek diotenez, “alde txiki hori eten egiten da hilean behin, gutxienez”. Alemaniako unibertsitatean egindako ikerketaren emaitzen arabera, badirudi oso zabalduta dagoen iritziaren alde dagoela
|
emakumeek
gizonek baino zailtasun gehiago dituztela auto bat aparkatzeko, baina atzerriko hizkuntzak ikasteko gai direla kontrako sexukoak baino hobeto. Ikertzaile taldeak espazioan orientatzeko probak egin zizkion emakume lagin bati odoleko hormona maila handiagoa edo txikiagoa zuten aldietan, desberdintasunak zehazteko.
|
|
|
Gainerakoan, aurreko urteko datua (7,25) eta 2001ekoa (7,19) zertxobait hobetu dira. Elikagaiak kontsumitzearen aurreko segurtasun sentsazioak ere ez du alde handirik erakusten kontsumitzaile profilaren arabera; hala ere,
|
emakumeek
gizonek baino maila handixeagoa adierazten dute; eta 60 urtetik gorakoek (7,61), berriz, batez bestekoak baino maila handiagoa dute (7,34). Eta gizarte estatusari dagokionez, hautemandako segurtasuna pixka bat handitu egiten da estatusa jaitsi ahala.
|
|
|
Erretzen duten
|
emakumeek
gizonek baino bi aukera gehiago dituzte biriketako minbizia garatzeko, kontsumitzen den zigarro kopurua edo mendekotasuna zein adinetan dagoen kontuan hartu gabe, edo biriketan aurkitzen diren noduluen tamaina edo kopurua kontuan hartu gabe. Ondorio horixe atera du AEBetako ikerketa batek.
|
|
2004
|
|
|
Baina lan orduak murrizteak diru sarrera murriztea dakar berekin. Eta lehenago garbi geratu da
|
emakumeek
gizonek baino soldata txikiagoak eta kontratu okerragoak dituztela. Ondorioz, emakume askok ez du laguntza horietara jotzen euren karrera profesionalean eta diru sarreretan eragina duelako.
|
|
2005
|
|
|
Horrek guztiak berekin dakar amaxofobia duen pertsonak sentsazio negatibo piloa izatea eta tentsioan eta beldurrez gidatzea. Madrilen, hiriburuan eta komunitateko herrietan, 1.500 lagun inguruk egin zuten inkesta, eta
|
emakumeek
gizonek baino gehiago gidatzeko beldur handiagoa sumatu zuten. Biztanleria osoari dagokionez, inkestatutakoen %33, 3k esan zuen gidatzeko beldur zirela.
|
|
2006
|
|
|
Hala ere, emakumeak jabetzen dira zaintzeak zer esan nahi duen, eta askoz hobeto jaten dute, sen ko presidenteak adierazi zuenez. Inkestaren emaitzen arabera,
|
emakumeek
gizonek baino esne gaingabetu, sakarina, produktu integralak, esnekiak, barazkiak, frutak eta gehiago hartzen dituzte plantxan. Azukre, patata, frijitu, hesteki, ardo eta ogi gehiago kontsumitzen dute.
|
|
|
Infartua hilgarriagoa da emakumeen artean, hainbat arrazoi direla medio, besteak beste, gizarte eta kultura arlokoak, emakumeei gehiago kostatzen zaielako infartuaren sintomak identifikatzea. Izan ere,
|
emakumeek
gizonek baino 30 minutu gehiago behar izaten dituzte, batez beste, infartu akutua jasan ondoren ospitale batera iristeko. Denbora hori funtsezkoa da gaitz horrentzat.
|
|
2007
|
|
|
Europako Batzordeak gaur zabaldu duen txosten baten arabera,
|
emakumeek
gizonek baino soldata txikiagoak dituzte Europar Batasunean, eta ez dago hobekuntzarik ekarriko duen zantzurik. Egoera hori azaltzen duten arrazoi nagusiak amatasuna, lan sektore gutxitan kontzentratzea eta mailaz igotzeko zailtasuna dira.
|
|
|
Egoera hori azaltzen duten arrazoi nagusiak amatasuna, lan sektore gutxitan kontzentratzea eta mailaz igotzeko zailtasuna dira. Hala, 27 herrialdeetako
|
emakumeek
gizonek baino %15 gutxiago irabazten dute; 1995ean, berriz, %17 Horrek aurrerapen gutxi erakusten ditu lan merkatuko sexu bereizkeriari dagokionez. “Ez dago ezberdintasun hori nabarmen estutzen ari dela adierazten duen ezer”, dio txosten honek.
|
|
2008
|
|
|
Ardura postuak lortu ondoren, soldatak berdintzen dira. Zuzendaritza karguetan dauden
|
emakumeek
gizonek baino %27, 2 gutxiago kobratzen dute.
|
|
2009
|
|
|
Euskal
|
emakumeek
gizonek baino% 28 gutxiago irabazten dute, CCOOren arabera
|
|
|
Euskal
|
emakumeek
gizonek baino% 28 gutxiago irabazten dutela salatu du gaur Comisiones Obreras sindikatuak; azken urteotan murrizten joan den aldea izan arren ezberdintasuna ez dela desagertzen esan dute.
|
|
|
Ikerketaren arabera, halaber,
|
emakumeek
gizonek baino gehiago jasaten dituzte beroketa orokorraren ondorioak, nahiz eta horren hazkundean eragin txikiagoa izan. Batez ere, hainbeste garatu ez diren herrialdeetan nabaritzen da hori; nekazari lanak emakumeen ardura izaten dira, eta horiek sukaldean erabiltzeko ura eta egurra hartzen dute, familiak zaintzen dituzten bitartean.
|
|
|
Batetik,
|
emakumeek
gizonek baino ikusmen kontaktu gehiago egiten dituzte adinguztietan. Bestetik, emakumeei gizonei baino gehiago begiratzen zaie, etaemakumeek errazago jasaten dute begiratuak izatea gizonek baino.
|
|
|
Musitu-k egindako ikerketen berrikuspenaren arabera (Musitu, 1993),
|
emakumeek
gizonek baino irribarre gehiago egiten dute, eta horretan beren mendekoestatusa agertzen dute. Emakumeek gizonei, gizonek emakumeei baino irribarregehiago egiten diete.
|
|
|
Gure gizarteko estereotipoak dioenaren kontra, emakumeek baino gehiagohitz egiten dute gizonek (Swacker, 1975). Ez dago ikerketarik,
|
emakumeek
gizonek baino gehiago hitz egiten dutela dioenik. Gizonek emakumeek baino gehiagohitz egiten dute, edo alderik ez dago.
|
|
|
Badira Magrebeko emakume eta Latinoamerikakogizon gehiago bikotekidearekin, hala ere, bikoteak elkarrekin dauden aztertzendenean, ez da desberdintasunik aurkitzen emakumeen eta gizonen artean. Amaitzeko, Magreben eta Ekialdeko Europan
|
emakumeek
gizonek baino seme alabagehiago dituzte.
|
|
|
Kopuru horiek batez bestekoa baino %31, 3 eta %14, 3 txikiagoak izan ziren, hurrenez hurren. Sexuaren eta jarduera ekonomikoaren araberako soldata desberdintasunei dagokienez,
|
emakumeek
gizonek baino soldata txikiagoa izan zuten. Hezkuntzak izan zituen ezberdintasun gutxien.
|
|
2011
|
|
|
Bornstein ek (1993) aztertu zuen ea autoinformeetan oinarritutako ikerketetan ageri ziren aldeak ikusten ote ziren test proiektiboak erabilita, eta ez zuen alderik aurkitu. Beraz, mendetasunean alderik ez dago gizon eta emakumeen artean, baina
|
emakumeek
gizonek baino gehiago onartzen dute beren mendetasuna.
|
|
|
Kadmioa eta beruna Kadmioari dagokionez, Carlos iii.a Osasun Institutuko zientzialariak adierazi du tabakoaren kea dela iturri nagusia, eta zerealek edo arrozak xurgatutako dietan sartzen dela. Gainera, nabarmendu du
|
emakumeek
gizonek baino maila altuagoak dituztela, eta ikerketak erakutsi du tabakoa sartzen denean “alde handia” dagoela organismoan kadmio mailan. Kasu honetan, kontzentrazioak Kanadako eta Alemaniako populazioen antzekoak dira.
|
|
2012
|
|
|
99). Bestalde, Espainiako nahiz Autonomia Erkidegoko testuinguruan egindako ikerketek agerrarazten dute
|
emakumeek
gizonek baino neurri txikiagoan parte hartzen dutela, ez soilik ohiko erakunde politikoetan (sindikatu nahiz alderdietan) baita bestelako elkarte zibikoetan ere (Valiente, 2004; Elizondo et al., 2005). Bilboko partaidetza instituzioetan esku hartzen duten elkarteei dagokienez ere baliagarria da egiaztapen hori.
|
|
|
Oraindik gizon askok “laguntzen” dute —emakumea seme alaben hazkuntzaren protagonista naturaltzat hartzen baitute—, baina pixkanaka eredu arduratsuagoa, parte hartzaileagoa eta aktiboagoa dago. Egia da profila hasiberria dela oraindik —ikerketaren arabera,
|
emakumeek
gizonek baino 3,5 aldiz gehiago inbertitzen dute seme alabak zaintzeko—; hala ere, bada. Seme alabak zaindu eta hezteko beren denbora pertsonala edo lanekoa sakrifikatzeko prest dauden gurasoak dira, eguneroko jardueretan parte hartzen dutenak, bakarrik kalera autotxoarekin irteten direnak, haurrak parkera eramaten dituztenak, ikastetxera joaten direnak edo beren errutinetan integratzen dituztenak, amek bezala.
|
|
|
. Era berean, etxe bateko sukaldean bi sexuen konbinazioa oso interesgarria izan daiteke. Askotan,
|
emakumeek
gizonek baino informazio hobea izaten dute elikaduraren arloan, eta gizonek, berriz, prestaketetan trebeagoak izaten dira. Gutxiago kozinatzeko arrazoiak eta ondorioak Irudia:
|
|
2014
|
|
|
Eta sindikatuek zein estatistika institutuek argitaratutako datuek arrazoia ematen diote:
|
emakumeek
gizonek baino %25 gutxiago irabazten dute lan ordu bakoitzeko Euskal Herrian, eta lan baldintza ez-egonkorragoak dauzkate. Gainera, etxeko lanak eta zaintza oraindik euren zereginak dira:
|
|
|
Fobien maiztasunari dagokionez,
|
emakumeek
gizonek baino fobia espezifiko gehiago dute; adibidez, animaliei edo ekaitzei.
|
|
|
Suizidio saio gehiago egiten dituzte
|
emakumeek
gizonek baino; baina, oro har, gizonek emakumeek baino gehiagotan burutzen dute suizidioa (2 edo 3 bider gehiagotan). Bananduek eta dibortziatuak beste familia egoeretan daudenak baino gehiagotan suizidatzen dira.
|
|
|
XX. mendeaz geroztik, gizarteak presio handia egin du emakumeak argalak izan daitezen. Kulturako edertasun estandarrei garrantzi gehiago ematen diete
|
emakumeek
gizonek baino. Elikaduraren nahasteak jasateko arrisku faktoreetako bat argaltasunaren idealaren barneratzea da:
|
|
|
Sailak berak Bilboko emakumeen eta gizonen denboraren erabilerari buruzko azterlana egin zuen 2012an; diagnosi lan horretan, agerian geratu zen, maila indibidualean eta eguneroko bizimoduan,
|
emakumeek
gizonek baino denbora gutxiago dutela euren gustuko jarduerak egiteko, ordu gehiago ematen dituztelako egunero pertsonak zaintzen eta etxeko zereginetan. Kontziliaziorako Baliabideen Mapan, “aisia partekatua”ri buruzko informazioa ere badago, pertsona guztiek aukera izan dezaten aisia partekatuaz gozatzeko, adinekoen eta adingabeen artean, familien artean, pertsona autonomoen, ezgaitasunak dituztenen edo mendekotasuna dutenen artean.
|
|
2015
|
|
|
Soldatari dagokionez, emakume eta gizonen arteko desberdintasuna ere oso larria da. Euskal Herri osoan, INE eta INSEE estatistika institutuen arabera
|
emakumeek
gizonek baino %27 gutxiago jasotzen dute. Eskura dugun azkeneko inkesta estatistikoa 2012koa da, eta orduan emakumeek batez beste 21.192 euro kobratzen zuten, gizonekoek aldiz 28.880 euro.
|
|
|
Bi ikerketetan adierazi zuten
|
emakumeek
gizonek baino konfiantza gutxiago neuroleptikoekiko.
|
|
|
Ez dago zalantzarik, ezta subjektiborik ere:
|
emakumeek
gizonek baino hotzagoa sentitzen dute hotza. Zergatik?
|
|
2016
|
|
|
sakontasunik nahiz jarraipenik gabekoa dela; ez dela nahikoa eta, gainera, inoiz ez dagoela guztientzako lekurik; orokorki, ez dela kalean enplegua topatzeko lagungarria; etab. Alabaina, bestelako ikuspegietatik, zenbait ekarpen egin ditzakeela pentsatzen dute gehienek; batik bat, entretenimendu edota denbora pasa huts moduan, egunerokotasuna arintzeko eta giroz aldatzeko aukera ona izan daitekeela adierazita. Bestalde, hezkuntza ofizialari dagokionez, badirudi
|
emakumeek
gizonek baino jarrera aktiboagoa eta parte hartzaileagoa izan ohi dutela (SGIP, 2009: 20).
|
|
|
Era berean, kanpokoekiko hartu emanen hausteaz hitz egiterakoan, kontuan izan behar dugu
|
emakumeek
gizonek baino gehiagotan galtzen dutela seme alaben tutoretza (Juliano, 2009: 90); gizonek zaintza lanez arduratuko diren emakumeak izan ohi dituztelako inguruan eta emakumeek, ostera, maizago, ez dutelako ardura hori hartu nahi duen edo ahal duen inor27 Ezbairik gabe, tutoretza galtzen denean, zinez mingarria izaten da emakumeentzat; eta berreskuratze saialdiak ere ez dira nolanahikoak, eman beharreko urratsak luzeak bezain zailak direnez gero.
|
|
|
Bestalde, badirudi espetxe langileek gehiagotan hartzen dutela kontuan familia egoera emakumeen kasuan gizonen kasuan baino, hainbat erabaki hartzeko orduan; nahiz eta irizpide ofiziala ez izan. Dirudienez, askoz hobeto ezagutzen dute emakume bakoitzaren familiako egoera; zalantzarik gabe, neurri batean,
|
emakumeek
gizonek baino askoz ere gehiago hitz egiten dutelako senideei buruz, baina baita genero aurreiritziak direla-eta ere. Nolanahi ere, emakumeen kasuan, espetxe langileek badakite zeinek dituen ardurapeko pertsonak eta zeinek ez, zer nolako erlazioa duten, zaintzaz ardura daitekeen inor dagoen edo ez, etab. Gizonen familia egoeraren inguruan, aldiz, askoz gutxiago dakite eta, oro har, ez da hizketaldi gaia.
|
|
|
Ondorioz, emakumeek orduko irabazten dute batez beste %16, 3 gutxiago, eta, urtean, %31 gutxiago, lanaldi partzialean lan egiten duten emakumeen proportzioa handiagoa delako. Emakumeek kobratzen dituzten pentsioak txikiagoak dira, gizonezkoen batez bestekoa baino %39 gutxiago Bizitza aktiboan
|
emakumeek
gizonek baino ordu gutxiago lan egiten dutelako soldatarik baxuena orduko soldata hau da: haiek kobratzen dituzten pentsioak txikiagoak dira.
|
|
2017
|
|
|
Gero, Parolaldea dator (%57, 8), eta azkenik erdigunea (%53, 2). Eta
|
emakumeek
gizonek baino gehiago erabiltzen dute euskara: %59, 6 eta %55, 8, hurrenez hurren.
|
|
|
Egia da nire inguruko
|
emakumeek
gizonek baino diru gutxiago irabazten dutela, mendeko lanpostuak betetzen dituztela, normala iruditzen zaiela gutxietsiak izatea egiten dutena egiten dutela ere. Neskamearen harrotasuna igartzen zaigu behaztopaz egiten dugunean aurrera.
|
|
|
1 taulari so eginez, Whatsapp eta Youtube sareetan sexu eta adinaren arabera desberdintasunik ez dagoela argi ikusi dezakegu, nerabe guztiek modu berdintsuan erabiltzen baitituzte sare hauek. Instagram sareari erreparatzen bazaio ordea,
|
emakumeek
gizonek baino %10 gehiago erabiltzen dutela ikusi daiteke, honez gain, helduenek ere gaztetxoenek baino gehiago erabiltzen dutela ikusi daiteke %10eko ezberdintasunarekin ere.
|
|
|
GMI rensailkapenari dagokionez, neurrizko pisuan emakumeen portzentaje gizonena baino altuagoa izan zen (emakumeak, %89, 8; gizonak, %78, 6; P< 0,001). AF baxua/ moderatua egiten zuen emakumeenportzentaje gizonena baino altuagoa izan zen (emakumeak, %87, 6; gizonak, %61, 7; P< 0,001);
|
emakumeek
gizonek baino gehiago erretzen zuten (emakumeak, %22, 3; gizonak, %14, 8; P= 0,034) etaemakume gehiago aurkitzen ziren alkohol kontsumo altuan gizonak baino (emakumeak, %33, 8; gizonak, %13, 8; P< 0,001). Horrez gain, etxetik kanpo bizi ziren emakumeen portzentaje gizonena bainoaltuagoa izan zen (emakumeak, %55, 5; gizonak, %43, 4; P= 0,006).
|
|
|
Nutrizioarekiko jarreran, haragia gogokoa izatearen atalean gizonen emaitzak emakumeenak bainoaltuagoak izan ziren, aurretik azaldu den bezala, emaitza hau gizonek haragia balore maskulino bezalanabarmentzearen ondorio izan daitekeelako (Ruby eta Heine, 2011). Nutrizioarekiko jakintzeidagokionez, gizonen puntuazioak (12,9 (2,7)) emakumeenak baino altuagoak izan ziren (12,1 (3,1)) (P= 0,007), espero zenaren kontrako emaitza, beste ikasle taldeetan
|
emakumeek
gizonek baino emaitzaaltuagoak lortu zituztelako (Yahia et al., 2016). Dena dela, ez zen galdetegi berdina erabili, hori delaeta, emaitzak desberdinak izan daitezke.
|
|
|
...io prozesuen ezaugarriak (Aroain et al., 2003; Ward eta Kagitcibasi, 2010) eta markatzen dituztela egon daitezkeen zailtasunak (adibidez, hizkuntzarekikoak, lana eta etxebizitza lortzeko, dauden behar sozialak, sare sozial txikiagoak edo diskriminazio handiagoa), espero da Magrebeko etorkinek Latinoamerikako etorkinekin alderatuta zailtasun gehiago edukitzea akulturazio prozesuan eta, aldi berean,
|
emakumeek
gizonek baino zailtasun gehiago edukitzea (Hip. 1).
|
|
|
3). Azkenik, espero da
|
emakumeek
gizonek baino estres gehiago eta ongizate gutxiago azaltzea (Jasinskaja Lahti et al., 2006; Patiño eta Kirchner, 2008) (Hip. 4).
|
|
|
Azkenik, ez da aurkitu
|
emakumeek
gizonek baino estres eta ondoez gehiago adieraztea, laugarren hipotesian proposatzen genuen bezala. Emaitza hauek literaturan dauden ikerketa askoren kontra doaz (adibidez, Aroian et al., 2003; Patiño eta Kirchner, 2008; Solé, 2000;).
|
|
|
Alde batetik, Latinoamerikako (t=, 749; p=, 455) eta Euskal Herriko populazioan (t=, 297; pt=, 767) ez dago desberdintasun esanguratsurik gizonen eta emakumeen artean ongizate mailan. Magrebeko taldean, berriz,
|
emakumeek
gizonek baino ongizate gehiago adierazten dute(= 2,37; p=, 018). Beste aldetik, Magrebeko emakumeek (M= 3,03) Latinoamerikako eta bertako emakumeekin konparatuta ongizate gutxiago adierazten dute (M= 3,48 eta MF= 3,67) ((2, 253)= 17,20; p<, 001).
|
|
2018
|
|
|
Bat:
|
emakumeek
gizonek baino diru gehiago eramaten dute etxera. Abokatuak, politikariak?
|
|
|
baliteke ezaugarri batzuk adineko jendeak bakarrik erabiltzea, edo burgu bateko hiztunek bakarrik, edo jatorria Nafarroako ibarretan zuen jendeak. Baziratekeen
|
emakumeek
gizonek baino gehiago erabiliko zituzten ezaugarriak, edo idatzizko testuetan sekula agertu ez arren, etxe giroan konfiantzaz arrunt erabiltzen zirenak.
|
|
2019
|
|
|
Horrekin, tamalez, ez da aski. Goi karguetan dauden
|
emakumeek
gizonek baino gehiago demostratu edo erakutsi behar dute, eta euren ideiak nahi baino gehiagotan berretsi behar dituzte kontuan hartu daitezen. Arlo horretan, oso argi hitz egin du Etxebarriak:
|
|
|
16 urtekoetan, hiru bisitaritik bi dira emakumeak. Azokan ez, baina urte osoan
|
emakumeek
gizonek baino liburu gehiago erosten dute euskaraz; erdaraz, gutxiago. Gizonek baino gehiago irakurtzen dute, euskaraz eta erdaraz, eta gehiago arduratzen dira ikasliburuak eta opariak erosteaz.Gabonen atarian egiten da Durangoko Azoka, eta bisitarien erdiek aprobetxatzen dute han erositakoaren zati bat oparitarako.
|
|
|
Pribilegio horiek materialak zein immaterialak dira: maiz aipatzen da, esaterako, gizonen eta emakumeen arteko soldata arrakala, hau da,
|
emakumeek
gizonek baino ia laurden bat gutxiago kobratzen dutela batez beste6 Soldata apalagoak dituzten lanpostuak betetzeaz gain, lanaldi partzialak ere emakumeek eduki ohi dituzte, sarritan etxetik kanpoko ofizioa etxeko zaintza lanekin bateratu ahal izateko; ondorioz, haien ahalmen ekonomikoa gizonena baino murritzagoa da, eta horrek zuzenean eragiten dio haien autonomiari.... Pribilegio materialez harago, baina, gizontasunaren ideia arrakastarekin, agintearekin eta indarrarekin lotzen duen iruditeria zabala dago errotuta gizartean, eta bizitza sozialaren esparru guztietan islatzen da.
|
|
2020
|
|
|
Adibidez, kalean egoteko arrazoi ohikoena lanari lotutakoa zen gizon etxegabeen artean, eta emakumeen artean genero indarkeria eta harreman sentimentalen banaketak ziren nagusi. Ez hori bakarrik, bizitokirik gabeko
|
emakumeek
gizonek baino adierazle okerragoak zituzten maila gehienetan: osasun fisiko zein mentalean, gizartean, harremanetan, ekonomian...
|
|
|
Agintariak ez dira arduradun gisa agertzen, eta komunikabideak jotzen dira estresaren eta antsietatearen erantzule nagusitzat. Bestalde,
|
emakumeek
gizonek baino gehiago adierazten dituzte beren emozioak.Idoiagak salatu duenez, konfinamendua ezartzean talde zaurgarrienez ahaztu dira: haurrak, asaldura psikikoak dituzten pertsonak, eta mugikortasuna lehendik mugatuta dutenak.
|
|
|
Hortaz, kapital ekonomikoa funtsezkoa da, baina aldagai horrek ezin du azaldu zergatik
|
emakumeek
gizonek baino kapital ekonomiko gutxiago duten. Horregatik sartu behar dira beste aldagai batzuk erlazio patriarkalak aztertzerakoan.
|
|
|
Emakumeek 27 minutu gehiago eskaintzen zioten 2013an etxeko lanari eta gizonek lan ordainduari zertxobait gutxiago (ordubete gutxiago) eta zertxobait gehiago lan ez ordainduari (43 minutu gehiago). Hortaz, 1993an
|
emakumeek
gizonek baino ordu bat eta 7 minutu gehiago eskaintzen zioten eta 2013an 51 minutu. Aldaketa horrek, hala ere, ez dakigu maskulinitatearen eraldaketa bat ekarriko duen edo breadwinner ereduaren zabaltzea.
|
|
|
Helduen eta zaharren zaintzari dagokionez, bitarte, emakumeek eskainitako denbora handitzen dute (28 minutu) eta emakume gehiagok parte hartzen dute (%2, 5), eta gizonen kasuan ez diote denbora gehiago eskaintzen baina gizon gehiagok hartzen dute parte (%2, 1). Oro har, 1993an
|
emakumeek
gizonek baino hiru aldiz denbora gehiago eskaintzen zioten helduen zaintzari, 1998tik 2003ra bitarte 6 aldiz gehiago, 2008an 2,3 aldiz gehiago eta 2013an bikoitza (Sagastizabal, 2017). Helduen eta zaharren zaintzan dagoen feminizazio maila eta eskainitako denbora askoz handiagoa da umeen zaintzan baino.
|
|
|
Emakumeen kasuan, gizonek baino gutxiago balio dutela sinistuko ez balute, biolentzia zuzena errazago atzemango litzateke, emakumeen partetik batez ere, eta tratu txarrak identifikatzea euria identifikatzea bezain erraza izango litzateke. Baina
|
emakumeek
gizonek baino gutxiago balio dutela, gizonen objektua direla, etab. gorpuztutako ideia horiek ez baleude objektibatuak, hau da, sistema produktibo, ekonomiko, instituzional, sozial eta kulturalean ez balira birsortuko, ideia horiek desagertuko lirateke epe ertainera: estaturik edo erakunde objektibaturik ez duten nazioekin gertatzen den moduan, edo diruaren balioaren kasuan, banku zentralek eta erakunde lotesle eta aginpidezkoek ez balute ziurtatuko gizartearen pertzepzioan diruak balio bat duela eta balio zehatz bat gainera, diruak balioa galduko luke (Goikoetxea, 2015).
|
|
|
235). Ondorioz, Hego Euskal Herriko
|
emakumeek
gizonek baino 400 ordu gehiago egiten dituzte urtean, baina %25 soldata txikiagoa jasotzen dute (ibid.).
|
|
|
235). Ondorioz, Hego Euskal Herriko
|
emakumeek
gizonek baino 400 ordu gehiago egiten dituzte urtean, baina %25 soldata txikiagoa jasotzen dute (ibid.).
|
|
2022
|
|
|
Emakumeen kasuan, gantz edukia handiagoa da, eta adinean aurrera egin ahala, handitu egiten da. Nerabezarora iritsitakoan,
|
emakumeek
gizonek baino gantz gehiago hartzen dute gorputzean, eta horrela mantentzen da helduaroan; hala, gizonak %15 inguru du gantza, batez ere gorputzaren erdialdean, bizkarrean eta sabelean, eta emakumeak %20 bitartean, aldaketan eta izterretan. GMI ez da alde horietaz jabetzen.
|
|
|
Gainera, urtero minbizia diagnostikatzen zaien 50.000 pertsona inguru bakarrik bizi dira. Generoa Minbizia diagnostikatu dieten
|
emakumeek
gizonek baino gehiago bizi dituzte nahi gabeko bakardade egoerak, eta gizonezkoek baino ondoez psikologiko handiagoa dute(% 45). Emakumeen eta gizonen artean (emakumeen% 25,7) LGSk baino diru sarrera txikiagoak dituzte beren lanagatik, eta, horren ondorioz, minbiziak eragindako kostu ekonomikoak, kasu askotan, ezin dituzte beren gain hartu.
|
|
|
Aurrez egin izan diren beste hainbat ikerketek agerian utzi dute
|
emakumeek
gizonek baino gehiago egiten dutela euskaraz, eta, halaber, gehiago parte hartzen dutela euskararen aldeko egitasmoetan ere. Bada, ez dio kontrakorik Klusterraren behaketak ere.
|
|
|
Datu horiek garbi uzten dute orokorrean emakumeak direla beren ibilbide profesionala albo batera uzten dutenak seme alabak zaintzeko. Horrek ere eragina du errenta mailetan; izan ere, urtean batez beste 6.300 euro gutxiago irabazten dituzte
|
emakumeek
gizonek baino.
|
|
|
Josten zuten espartin kopuruaren arabera irabazten zuten,
|
emakumeek
gizonek baino heren bat gutiago. 1900 urtean 30 zentimo irabaz zezaketen egunean, ogi kilo baten prezioa, goiti beheiti.
|
|
|
Al Atassi et al. ek (6) egindako ikerketan aurpegi masailetako kirurgiako egoiliarren% 58k antsietate maila ertain/ larriak aurkezten zituzten, eta
|
emakumeek
gizonek baino probabilitate handiagoa zuten antsietate larria izateko(% 60 emakumeetan,% 37 gizonetan, p, 01). Noronha et al. ek (7) onkologiako egoiliarrekin egindako ikerketan, parte hartzaileen% 19, 3kantsietate larria aurkeztu zuten eta% 18,1ek depresiorako puntuazio ertain/ larriak.
|
|
|
050; d= 0.94):
|
emakumeek
gizonek baino migrazio helburu gehiago lortu zituzten (M= 3.61, SD=. 66) (M= 3.25, SD= 0.94).
|
|
|
Ikerketa honen lehen helburua izan da Europako bertze herrialde batzuetan euskal migranteen egokitzapen soziokulturala aztertzea, eta prozesu horretan emakumeen eta gizonen artean alderik dagoen egiaztatzea. Zehazkiago, harreraherrialdean
|
emakumeek
gizonek baino zailtasun sozial eta ekonomiko gehiago izatea espero zen (Aroain et al., 2008) (1 hipotesia).
|
|
2023
|
|
|
Gizartean gizonek eta emakumeek duten estatus mailak azal ditzake gizonek eta emakumeek dituzten aldeak, umorea balioesten eta ekoizten dutenean. Kultura askotan
|
emakumeek
gizonek baino estatus baxuagoa dute gizartean. Eta historian zehar goi estatuseko pertsonek behe estatusekoen kontra erabili dute umorea (Beard, 2014).
|
|
|
Gizartean gizonek eta emakumeek duten estatus mailak azal ditzake gizonek eta emakumeek dituzten aldeak, umorea balioesten eta ekoizten dutenean. Kultura askotan
|
emakumeek
gizonek baino estatus baxuagoa dute gizartean. Eta historian zehar goi estatuseko pertsonek behe estatusekoen kontra erabili dute umorea.
|
|
|
Lehenengo arauaz geroztik,
|
emakumeek
gizonek baino bi aukera gehiago dituzte depresio arazoak izateko. Arrisku hori areagotu egiten da menopausiarako trantsizio aldian, estrogenoen bat bateko fluktuazioaren aurrean ahulezia depresiboa bereziki handia denean.
|
|
|
Depresioa: zergatik pairatzen duten emakumeek gizonek halako bi Psikiatriaren aurkikuntza dokumentatuenetako bat da
|
emakumeek
gizonek baino depresio handiagoa jasaten dutela. Zehazki, Espainiako Osasunari buruzko Europako azken Inkestaren arabera, depresio nahasteen prebalentzia horien bikoitza da:
|
|
|
Horren arabera, eta, batez besteko soldatak oinarri hartuta, Araban, Bizkaian eta Gipuzkoan emakume batek gizonezko batek baino 5.914 euro gutxiago jasotzen ditu urtean lan bera egiteagatik, eta Nafarroan, 7.271 euro gutxiago. Lanorduak kontuan hartuz gero,
|
emakumeek
gizonek baino 31 lanegun gehiago egiten dituzte urtean.
|
|
|
Lanean dauden
|
emakumeek
gizonek baino 1,1 ordu gehiago ematen dute adingabeak zaintzen
|
|
|
Aldi berean, genero ideologiak ekintza aktibistaren estrategien eta errepertorioen determinatzaile gisa jokatzen du (Asal et al., 2013). Nazioz gaindiko azterketek erakusten dutenez, emakumeek eta gizonek antzeko inplikazio mailak dituzte protesta jardueretan, baina
|
emakumeek
gizonek baino aukera handiagoa dute konfrontaziorik gabeko jardueretan parte hartzeko. Aldiz, ohikoagoa da gizonek ekintza erradikaleko errepertorioetan parte hartzea (Dodson, 2015).
|