|
2001
|
|
|
Kaltzio iturri behinena esnea izaki, mineral hori ama esnearen ezinbesteko osagaia denez eta amaren desmineralizazioa galarazten duelako,
|
egunean
gutxienez hiru litro laurden esne eta bestelako esnekiak hartu behar ditu (edo, bestela, litro erdia esne eta gainera bestelako esneki batzuk, hala nola jogurra, mami edo gaztanbera, hartzi edo ondu gabeko gazta, esne postreak, esnez eginiko krema eta pureak, gazta freskoa entsaladetan, bexamela, etab.).
|
|
|
Postrean fruta jatea komeni da,
|
egunean
gutxienez bi ale eta horietako bat gutxienez zitrikoa edo bitamina asko duena (kiwia, meloia, marrubiak).
|
|
|
C (mg) 70 147 0,68 18:00 3,9 € 21 0,05 18:00 5,1 Kontsumoaren abantailak eta eragozpenak: Nutrizio arloko adituek gomendatzen dute
|
egunean
gutxienez hiru fruta ale jatea, eta ahalik eta gehien aldatzen ahalegintzen dira, nutrizio osaera desberdina baita batetik bestera. Pixka bat lehorgarria denez, bereziki gomendagarria da beherakoa izanez gero, eta eragin diuretiko leuna duenez, hipertentsioa izanez gero eta likidoak atxikiz gero.
|
|
|
“Egunean zehar bost fruta pieza edo entsalada txiki jatea da egokiena –esan duzu– Hala eginez gero, eguneroko errazio bakoitzak 45 urtetik gorako pertsonek 4 urteko epean hiltzeko arriskua %20 murriztea lortuko luke”. Ikerketak azaltzen duenez, bost pieza horiek ez dira nahitaezkoak; nahikoa litzateke 15 urtetik gorako pertsona ororen dietan
|
egunean
gutxienez 60 miligramo (kiwi bat) sartzea onura hori lortzeko. 12 hilabete bitarteko haurretan, gomendatutako dosia 35 mg da.
|
|
2002
|
|
|
karbohidrato ugariko elikagaiak ez jatea eta likidoak (ura edo edari isotonikoak) erregulartasunez ez hartzea. Atsedenlekura itzultzean, osasungarria da
|
egunean
gutxienez otordu orekatu bat egitea. Dieta konpentsatzeko eta elikagai energetikoak berreskuratzeko modua da, arroz edo pasta platerekin nahasita, entsaladekin eta barazkiekin, eta haragi, arrain edo arrautza kantitate justuarekin.
|
|
2003
|
|
|
Nutrizioan adituek
|
egunean
gutxienez hiru fruta ale hartzea aholkatzen dute, hiru horietako bat bederen bitamina ugari duena (zitrikoak, kiwia, meloia, marrubiak, fruta tropikalak...).
|
|
2004
|
|
|
Aholku errazak Haur eta nerabe gehienek ez dituzte jan behar dieta orekatuaren irizpideetan gomendatutako bost fruta eta landare errazioak. Aholku hauei esker,
|
egunean
gutxienez bost elikagai gehiago kontsumitu ahal izango dituzu: Platerak modu erakargarrian eta kolore biziekin aurkezteak atentzioa emango dio eta atseginagoa izango da.
|
|
|
Pediatrek
|
egunean
gutxienez ordu erdi ematea gomendatzen diete gurasoei seme alabekin jolasteko.
|
|
|
“Aukera eman behar zaio haurrari jarduera bat egiteko eta motibatzeko, maitasun, pazientzia eta alaitasun handiarekin”, dio psikopedagogak. Fodorrek gurasoei gomendatzen die
|
egunean
gutxienez ordu erdi eman dezatela seme alabekin jolasten. Denbora gutxi dirudien arren, nahikoa da jarduerak baldintza egokietan egiten badira eta helduek aldez aurretik pentsatu badituzte eta haurrak estimulatzen badakite.
|
|
|
Jardunaldi horietan, haurrek frutak eta barazkiak jateko ohitura indartu nahi zuten. Nekazaritzarako eta Elikadurarako NBEren Erakundeak (FAO) eta Osasunaren Mundu Erakundeak (OME)
|
egunean
gutxienez 400 gramo kontsumitzea gomendatzen dute. Espainian, batez besteko kontsumoa 500 gramokoa da, baina estatistikaren bikaintasuna kezkagarria da kontsumitzaileen adinak ikusita.
|
|
|
Azken urteotan, 50 urtetik gorakoen artean, gora egin du kontsumo “berdeak”, baina behera haur eta gazteen artean. Alde horretatik, atzo Zientzia Ikerketen Kontseilu Gorenaren (CSIC) Ekitaldi Aretoan bildutako adituek nabarmendu zuten garrantzitsua dela
|
egunean
gutxienez bost errazio fruta eta barazki fresko (400 gramo inguru) sustatzea gazteen artean, egungo kontsumoari eusteko. Egunean bost errazio horiek kontsumituz gero, pertsona batek hain gomendagarriak ez diren elikagaiak jan ditzakeela gehitu zuten, hala nola gantz saturatu ugari dituztenak, babestuago dagoelako eta hobeto kanporatzen dituelako.
|
|
|
Gomendatzen da: Sartu zuntza (barazkiak) eta barazkiak, frutak, lekaleak, fruitu eta fruta lehorrak eta produktuak integralak), behar adina likido edatea(
|
egunean
gutxienez 6 edalontzi ur, infusioak, zukuak, saldak…) eta jogurta edo beste esne batzuk hartzea hartzituak. Erremedio naturalak:
|
|
2005
|
|
|
Halaber, izangaiek pertsona fisiko edo juridikoak izan dute, Espainiako edo Europar Batasuneko nazionalitatekoak, eta atzerriko kapitalak ezin izanen du, zuzenean edo zeharka, guztizkoaren %25 gainditu. Lizentzia lortzen dutenek
|
egunean
gutxienez 14 ordu eman dituzte. Ordu horietatik %50 gutxienez galizieraz egin dira eta aldi berean informazio aniztasuna bermatuko dute.
|
|
2006
|
|
|
Haur txikiei sei hilabeteetatik aurrera ere edoskitzea, txupete eta biberoirik erabili gabe, gosaria eguneko janari nagusia bihurtzea,
|
egunean
gutxienez bost fruta edo barazki ale kontsumitzea eta ordu erdia oinez egitea.
|
|
|
Bizitzan kaltzio gutxi kontsumitzeak hezur dentsitate txikiarekin eta haustura tasa handiekin du zerikusia. Esnekiak dira iturri nagusietako bat, eta, beharrezko ekarpena ziurtatzeko,
|
egunean
gutxienez bi esneki hartzea komeni da. Barazki batzuk, hala nola zerbak, letxugak, espinakak eta azak, kaltzio ugari dute.
|
|
|
Gainera, oilaskoak hazteko ardura dutenek animalien ongizateari buruzko prestakuntza egokia jaso dutela ziurtatu da. Zuzentarauaren arabera, oilaskoak hazteko eraikinak behar bezala aireztatuta eta argiztatuta egon behar dira;
|
egunean
gutxienez bi ikuskapen egin behar dira; eta larri zauritutako edo gaixorik dauden oilaskoak tratatu edo sakrifikatu behar dira. Kontuan izan behar da debekatuta dagoela ebakuntza kirurgiko gehienak helburu ez terapeutikoekin egitea.
|
|
2007
|
|
|
Jakina denez, mendebaldeko gizarteotan kontsumitzen dugun zuntz gutxi (eskas) horrek lotura hertsia du osasun arazo eta gaixotasun arazo larri batzuekin (idorreria, kolesterol altua, koloneko minbizia?) baina jendeak horren ongi ez dakiena da pertsona heldu batek
|
egunean
gutxienez 25 do 30 gramo zuntz hartu behar dituela.
|
|
|
Oloak berez daukan betafruktosanoak odoletako kolesterola jaisten omen du eta
|
egunean
gutxienez 3 gramo betaglukano hartze aholkatzen dute.
|
|
|
Joan den urrira arte indarrean zegoen Indiako legediak mugatu egiten zuen 14 urtetik beherakoen lana “arriskutsutzat” jotzen ziren lanbideetan, hala nola meatzaritzan edo eraikuntzan. Gainerako enpleguetan, adin guztietako haurrek lan egin zezaketen, baina egunean lau eta sei ordu artean bakarrik, lanaren arabera, eta enplegatzaileek
|
egunean
gutxienez bi hezkuntza ordu eman behar zizkieten, ia inoiz gertatzen ez zena. Hala ere, 2006ko urrian, 14 urtetik beheitiko txikiak etxeko lanetarako erabiltzea debekatzen duen lege bat sartu zen Indian.
|
|
2008
|
|
|
Likidoen atxikipena bihotz, giltzurrun edo gibelaren trastorno batek eragindakoa ez bada (hori baztertu du fakultatiboak), hobe duzu
|
egunean
gutxienez sei baso likido edatea, toxinak kanporatzen laguntzeko eta organismoa arazteko.
|
|
|
Landatzeko baldintza egokienak hauek dira: klima hezea,
|
egunean
gutxienez bost orduko eguzki irradiazioa, airearen hezetasuna %70 eta %90 artekoa, urte osoan euri ugari eta erregularrak. Hazkuntza baldintzak ezin hobeak badira, ez da harritzekoa te zuhaitzak aurkitzea 2.500 metro arteko altueretan.
|
|
|
Proiektuaren justifikazioan erantsitako datuen arabera, 2001etik 2005era, zenbait herrialdetan, hala nola Alemanian, Grezian eta Herbehereetan, gutxitu egin da fruta kontsumoa. Nekazaritza, Arrantza eta Elikadura Ministerioaren azken inkestaren arabera (MAPA), 4.420,69 milioi kilo fruta fresko kontsumitu dira Espainian, eta Osasunaren Mundu Erakundeak (OME)
|
egunean
gutxienez 400 g fruta eta barazki fresko hartzeko emandako gomendioaren gainetik jarri dute gure herrialdea. Hala ere, gure inguruko beste herrialde askok ez lukete azterketa gaindituko.
|
|
2009
|
|
|
Landareak loretan dauden garaian,
|
egunean
gutxienez hamar joan etorri egiten dituzte erleek erlauntzera (erreginaren usain bereziak esaten die zein den euren erlauntza).
|
|
|
Imagen: meaduva Hiru eta bost urte bitarteko haurrak
|
egunean
gutxienez 1,5 orduz egoten dira ordenagailuko, telebistako edo bideojokoetako pantailen aurrean. Era berean, denbora bera ematen dute beste jarduera sedentario batzuk egiten, hala nola irakurtzea, marraztea edo musika entzutea.
|
|
|
Osasun agintariek gomendatzen dute
|
egunean
gutxienez hiru fruta eta bi barazki errazio jatea.
|
|
|
“Produktu horiek dieta osasungarria preziorik onenean egiteko aukera ematen dute”, dio erakundeak. Osasun arloko agintarien arabera,
|
egunean
gutxienez hiru fruta eta bi barazki errazio jatea funtsezkoa da dieta ona izateko. Alde horretatik, OCUk gogorarazi du “fruta eta barazkien nutrizio propietate guztiez baliatzeko modurik onena denboraldian kontsumitzea dela”, horixe baita egutegi honen helburu nagusia.
|
|
|
Ura edan. Litro pare bat
|
egunean
gutxienez, urdaileko azidoak disolbatzen lagunduko dizute.
|
|
|
Interneten ematen du ez dagoela asmo handirik publizitatea ateratzeko. Publizitatea ere aldatzen ari da, egunean baino
|
egunean
gutxiago ateratzen da paperean. Guk publizitate instituzionala ere badaukagu, eta horrekin galdera ikur bat ere badaukagu, zer gertatuko ote den.
|
|
|
Egokiena ura. Litro bat
|
egunean
gutxienez. Alkoholik ez, haurra behar bezala ez osatzea eragiten duelako.
|
|
2010
|
|
|
Gaurko
|
egunean
gutxienez meatzari bat kanpora ateratzea espero dugu. Jarri dugun helburuetako bat da eta lortzeko lanean dihardugu, adierazi dio prentsari Txileko ministroak.
|
|
|
Ikerketa amerikarra otsailean argitaratu zen ‘Journal of American Dietetic Association’ (JADA) aldizkarian, eta, nerabe eta heldu gazteen artean elikagai horien kontsumo maiztasuna ezagutzeaz gain, biztanleria sektore horretan ale integralen kontsumo handiagoarekin lotutako gizarte, ingurumen, pertsona eta portaera faktoreak identifikatzen saiatu ziren. Galdera sortan, elikagai integralak familian edo lagunekin jateko ohiturari buruzko galderak jaso ziren, etxean ogi integrala ote zegoen edo ziur ote zegoen
|
egunean
gutxienez hiru ale oso (ogia, galletak eta gosaritako zerealak) aldatu eta jan ahal izango zituela. Ogi integralarekiko (eta pikor osoen) gustua ere ebaluatu zen, lau erantzunen bidez. Batetik, “oso desados” eta “oso ados” arteko iruzkinak ebaluatu ziren, eta, bestetik, elikagai integralek osasunari dagokionez duten pertzepzioa.
|
|
|
Horren ondorioz, poliza berriak sortu dira, kalte ordainak barne, baita naturako fenomenoren batek bidaiak arriskuan jartzen dituenean ere. Eguraldi oneko aseguru baten dirua jasotzeko,
|
egunean
gutxienez 12,77 milimetro euri egin behar du. Europako Aseguruetan berariazko bermeak dituzten produktuak eskaintzen dituzte, bidaiariek gorabehera meteorologikoengatik dituzten gastuak ordain ditzaketenak eta Bidaia Konbinatuen araudiak bere gain hartzen ez dituenak.
|
|
|
Baina kontuz ibili letra txikiarekin: dirua itzultzeko,
|
egunean
gutxienez 12,77 milimetro edo erdi hazbete behar dituzu. Euria egiten duen egun bakoitzeko, Mundu Arteko aseguru etxeak 50 euro ordainduko ditu erreserba bakoitzeko.
|
|
|
Hori dela eta, Trafiko Zuzendaritza Nagusiak (TZN) kanpaina berezi bat jarri du abian, abuztuaren 29ra arte (igandea), abiadura mugak errespetatzeari buruz kontzientziatzeko eta kontrolatzeko. Aste honetan, Guardia Zibilaren Trafiko Taldeko agenteek abiadura kontrolak areagotu egingo dituzte, eta 2.000 errepide tartetan zaintza zerbitzuak ezarriko dituzte, dituen 264 radar mugikorren bidez. Helburua da errepideetan
|
egunean
gutxienez 100.000 ibilgailuren abiadura kontrolatzea. Barne Ministerioak adierazi zuenez, kontrol horrek lehentasuna izango du errepide arruntetan, errepideetan hildakoak eragiten dituzten istripuen %70 baino gehiago gertatzen baitira.
|
|
2011
|
|
|
Piramide berriaren hirugarren ardatza janarien ordutegiak errespetatzea eta egunero ordu berean komunera joateko ohitura hartzea da. Azkenik, digestio ongizatearen piramidearen beste oinarrietako bat
|
egunean
gutxienez bi litro ur edatea da, ahal den neurrian gehiegizko estresa saihestea eta ez erretzea. Digestio Osasunaren Mundu Eguna ospatzeko, FEADek Espazio Saludigestiboa antolatuko du Madrilen, digestio osasuna sustatzeko hainbat jarduerarekin, hesteetako infekzioen prebentzioa eta tratamendua bereziki aipatuz.
|
|
|
Ebidentzia zientifikoaren arabera, ez dago beste batzuk baino gehiago babesten duen elikagairik zuntz iturri gisa (osoko zerealak, barazkiak edo frutak). Hori dela eta, dietari zuntz gehiago emateko modu erraz eta seguru bat,
|
egunean
gutxienez 400 g landare (fruta eta barazkien artean) eta lekale (astean bitan edo lautan) jateaz gain, gosarien osagarri gisa olo zahia edo liho haziak sartzea da. Arrain gehiago.
|
|
|
Zenbat tratamenduk egin behar dute porrot? “Teknika berria eraginkorra da hipertentsio errefraktarioetan,
|
egunean
gutxienez lau botika hartzen baitituzte arteria presioaren zifrak murrizteko” Zenbait teoria daude, baina, botika asko erabili arren, hipertentsioa 130 mmHg tik beherakoa izatea lortzen ez duen pazientea da, eta, batez ere, konplikazioak: giltzurruna, bihotza eta garuna kaltetzea.
|
|
|
“Kateter baten bidez, irrati frekuentzia bat aplikatzen da giltzurrun arteria bakoitzean, nerbio bukaerak deusezta daitezen” Tratamendu eraginkorra dela ikusi da, eta ondo kontrolatutako bi azterketa egin dira, “Simplicity 1” eta “Simplicity 2”, hain zuzen ere. Horien ondorioen arabera, eraginkorra da
|
egunean
gutxienez lau botika hartzen dituzten hipertentsio errefraktarioetan, batez beste 36 mmHg arteria presioaren zifrak murrizteko. Zenbat murrizten da arteria presioa teknika honekin?
|
|
|
Horretarako, 40 paziente gizen sartu zituzten, eta horien erdiak dieta zuhurra egiten hasi ziren, eta beste 20ak Mediterraneoko dieta tradizionalaren arabera elikatu ziren. Gainera, bi kasuetan,
|
egunean
gutxienez 30 minutuko paseoa egitea gomendatu zitzaien. Bi taldeetan, pazienteek ere presio positibo jarraitua jaso zuten arnasbideetatik; hau da, aire korronte bat sortzen duen maskara bat erabili zuten, eta goiko arnasbidea irekita eduki loaldian.
|
|
|
Fisioterapeutek oso teknika onuragarritzat gomendatzen dituzte perineoko luzaketak eta masajeak haurdunaldiko hirugarren hiruhilekoan. Garrantzitsua da ariketa hau erregularki egitea, erditu aurreko 6 edo 8 asteetan gutxienez,
|
egunean
gutxienez bost minutuz. Erditu ondoren.
|
|
2012
|
|
|
Horretarako, Siriako Gobernuak armadaren ekintzak eten eta hiriguneetatik tankeak eta tropak atera behar dituela diote bake proposamenean. Gainera, giza laguntza helarazteko,
|
egunean
gutxienez bi orduz erasoak etetea proposatu dute, duela aste batzuk Gurutze Gorriaren Nazioarteko Batzordeak egindako eskaera mantenduz. Bake proposamenean atxilotuak ere kontuan hartu dituzte.
|
|
|
Atsekabe horretan ginela, ekaitzaren izuaz gainera, marineletako bat sukarrak hartuta hil zen, eta beste marinel bat eta kapitainaren mutila ontzitik behera eraman zituen urak. Hamabigarren
|
egunean
gutxi gorabehera, eguraldia pixka bat baretu zen. Kapitainak ahal izan zuen bezain ongi aztertu zuen non ginen, eta ikusi zuen iparraldeko latitudean 11 gradura ginela, baina mendebaleko longitudean, San Augustino lurmuturretik 22 graduko tartera.
|
|
|
Tenperatura
|
egunean
gutxienez bi aldiz (8:00etan eta 20:00etan) eta gehienez lau aldiz (8:00etan, 14:00etan, 20:00etan eta 02:00etan) hartzen da, protokoloaren arabera.
|
|
|
Gainera, fruta eta barazki asko kontsumitzeari esker, arrisku txikiagoa dago gaixotasun kronikoak, kardiobaskularrak, diabetesa eta zenbait minbizi mota izateko? Fruta eta barazkiak jateko gomendioak herrialdearen arabera aldatzen diren arren, OMEk
|
egunean
gutxienez 400 gramo fruta eta barazki kontsumitu lituzke. Elikagai horien kontsumorik handienak Austrian eta Portugalen daude; Islandia eta Espainia, berriz, kontsumo txikienetakoak dira.
|
|
|
saltsen aromatizatzaileak, ozpin aromatizatzaileak, entsaladen gozagarri eta dekorazio gisa, edo olioen edo gozogintzako prestakinen aroma eta zaporea emateko. Gozotasun natural gozoa eta azido kontrapuntu orekatua konbinatzen dira sasoi betean daudenean, hau da, nutrizio eta funtzio aldetik dohain interesgarriak dituztenez (bitamina, folatoak, zuntza, bioflavonoideak, potasioa, magnesioa, kaltzioa),
|
egunean
gutxienez zitriko bat hartu behar da osasun onaren ekarpen gisa.
|
|
|
Horiekin, autoekin bezala gertatzen da: erosi eta hurrengo
|
egunean
gutxiago balio dute, modelo berri aurreratuagoak ateratzen direlako. Erabiltzaileak lapurreta egiten badu, konpainiak balio bereko beste batekin ordezkatu ahal izango du bere terminala asegurua izenpetzen duen unean, baina ez kontingentzia gertatzen den unean.
|
|
|
Txakur seniorrak ibilaldi luzeak eta jolasak behar ditu sasoian egoteko eta bere osasun fisikoa nahiz mentala zaintzeko. Txakur helduek
|
egunean
gutxienez hogeita hamar minutu behar dituzte jarduera fisikoa egiteko. Txakur senior osasuntsu batek egunean hogeita hamar minutu behar ditu gutxienez jarduera fisikoa egiteko, osasuntsu mantentzeko eta zahartzeko.
|
|
2013
|
|
|
Intentsitate ez oso gogorreko edozein kirol eraginkorra izan daiteke, baina ibiltzea da guztietan errazena, adin eta egoera fisiko guztietarako egokia baita. Komeni da
|
egunean
gutxienez ordu erdi eta pauso bizkor samarrean ibiltzea, iktusaren kontra mesederik edo onurarik lortu nahi bada. –
|
|
2014
|
|
|
Bost keinu txiki aski dira bihotza zaintzeko: " Kirola egitea,
|
egunean
gutxienez ordubete ibilita; otorduak zaintzea, batik bat fruta, barazkiak eta ortuariak janda; ez erretzea; estresa saihestea, gauzak lasaitasunez eta optimismoz hartuz; eta ahalik eta alkohol gutxiena kontsumitzea".
|
|
|
Gorputza indartu egiten du, eta oreka mantendu ahal izateko erreflexuak hobetzen ditu», esan du. Hala ere, trickline egiteko egoera fisiko hobea behar da, eta
|
egunean
gutxienez bi orduko entrenamendua. Manso uste berekoa da:
|
|
|
20 Iaz bete ziren 50 urte Rayuela estreina argitaratu zenetik, eta iaz artean aurten zenean tren bat hartu nuen kasualitatez argitalpenaren egun zehatzean eta, halaber, kasualitate multzo baten ondorioz (batzuek patu hitz potoloa erabiltzearen alde egingo badute ere), nirearen pareko eserlekutik tolestutako egunkari orri bat jaso nuen eta hain izan zen handia sentitu nuen emozioa ezen erabat ahaztu bainuen nire eserlekuan jartzean sentitu berri nuen berotasun likits hura, beste norbaitek zu jesarri aurretik maiztu duela jakinarazten dizuna; izan ere, egiaztatu nuen kontra eleberriaren urteurren biribilari buruzko El País egunkari espainol sasi progreko artikulu bat zela, zoratu arte ahalegindu naiz orain nire gelako paperen kaosean topatzen, bistan denez arrakasta izpirik gabe, baina akordatzen naiz erdi erdian Julioren erretratu mitiko eta eder hura zuela, gazte eta zuri beltzean eta bere hazpegi zinez arraro horietatik gorantz begira harrizko zubi paristar batean bermatuta, begi ezin bananduago horiekin (eta agian erreferentzia kultural gehiegi eta ausazkoegiak nahasten hasiko naiz baina), begi ezin bananduago horiekin, Family Guy telesailekoei gag bikain bat eraikitzeko balio izan zien miawallace vincentvegarekin hizketan begi ezin bananduago horiexekin berekin. Esan bezala, orain etxean agertzen ez denez kontrakoa irudi dezakeen arren, egunkari puska parean tokatu zitzaidan
|
egunean
gutxigatik ez nuen aurkikuntza seinale dibinotzat jo, Jules Winnfieldek nola, komunean ezkutatutako tipoak metralleta bere kontra deskargatu eta bala batek berak ere jo ez duela konturatzen denean eta gangstertasuna abandonatzea erabakitzen duenean. Nire ohiko joera melodramatiko eta esajeratuetara makurtuta, lagun askoz zentzudunago eta lurtarrago bati telefonoz deitu eta sekulako aiko maikoekin kontatu nion pasadizoa, nobela oso bat elikatzeko balio lezakeen abiapuntutzat aurkeztuz zinez anekdota hutsa zena.
|
|
|
Jarduera fisikoa areagotzea eta familia:
|
egunean
gutxienez ordu erdiz ibiltzea, igogailuaren ordez eskailerak erabiltzea, autobusa hartuta geraleku bat lehenago jaistea, etxetik urrun etxadi pare bat aparkatzen saiatzea eta telebista aurrean ematen diren orduak murriztea. Arrisku kardiobaskularra ezagutzea: osasun profesional batengana joan, norberarenaz jakiteko arrisku faktoreak eta arteria tentsioaren, kolesterolaren, glukosaren eta pisuaren zifrak.
|
|
2015
|
|
|
Asmoa da helburu errealistak planteatzea, denboran zehar iraun ahal izateko eta egunero fruta eta barazki gehiago kontsumitzeko. Gaur egungo kontsumoa nulua bada, hasteko,
|
egunean
gutxienez fruta anoa bat eta berdura anoa bat hartzen has gaitezke. Afaltzeko ordua iritsi dela eta egun osoan helburu horiek bete ez ditugula ikusten badugu, afariak, zalantzarik gabe, elikagai horiek izan lituzke.
|
|
|
Edonork izan dezake gai menu errazak prestatzeko eta errezeta liburua pastetatik, ogitartekoetatik eta izoztuetatik harantzago zabaltzeko, eta gazteak dira, baina mugatzaileak. Behin eta berriro ematen duen arren, dieta orekatua egin behar da,
|
egunean
gutxienez bi errazio berdurekin, bata bazkarian eta bestean afarian; fruta freskoa egunero, eta, astean bitan eta hirutan, fruta giharrak eta, batez ere, arraina. Osasunagatik, komeni da azukrea, gozoak, azukreak, edari azukretsuak, opilak eta pastel industrialak jatea.
|
|
|
Gainera, dentsitate kaloriko txikia dute, eta ura, karbohidratoak, mineralak eta zuntz dietetikoa dituzte, eta koipe gutxi; horrek babes efektua ematen die gure gizarteko gaixotasun nagusien aurrean (obesitatea, dislipemiak, hipertentsioa, gaixotasun kardiobaskularrak, minbizia, etab.). Fruta eta barazki ugari kontsumituz gero, ez da bitamina eta mineral gehigarririk behar. Hala ere, gaur egun, zientzialariak bat datoz herrialde industrializatuetan fruta eta barazki gutxiago kontsumitzearekin, eta elikagai talde horren garrantziaz jabetzeko eta haiek hartzea sustatzeko politikak jarri dira abian.Programa da ekimen ezagunenetako bat 5 egunean
|
egunean
gutxienez bost fruta eta barazki anoa hartzea sustatzen du. Errazio horiek lortzeko, aholku hauei jarraitu behar zaie:
|
|
|
Hala ere, pentsa daiteke osasuntsu txikientzat ez dela beharrezkoa jarduera hori egitea. Pentsa liteke, zure adinari dagokionez, zergatik izan daiteke hain garrantzitsua, espezialistek aholkatzen duten moduan, ariketa fisikoen
|
egunean
gutxienez ordubeteko ariketa fisiko moderatua eta altua egitea. Galdera horri erantzuteko, nahikoa da jarduera horren onurak aipatzea.
|
|
2016
|
|
|
Horrek esan nahi du, deshidratatu ez dadin, ura edan behar dela egun osoan. Helburua da
|
egunean
gutxienez bi litro ur irenstea, deshidratazioa saihesteko. Egarririk gabe edateko gomendioa oso garrantzitsua da nagusienentzat, eta horiek arindu egiten dute egarriaren estimulua; beraz, ura edateko gogoa dutenean, deshidratazio egoera aurreratu batean egoten dira.
|
|
|
Organismo bizia mantentzen dute, energia sortzen dute, nerbio eta zirkulazio sistemaren funtzionamendua erregulatzen dute, hezurren eta muskuluen egitura mantentzen dute eta beste substantzia batzuen sintesian eragiten dute, hala nola globulu gorrietan edo proteinetan. Hori dela eta, Osasunerako Mundu Erakundeak (OME) gomendatzen du
|
egunean
gutxienez 400 gramo fruta eta barazki hartzea, hau da, bost anoa, eta horrek gaixotasunak prebenitzen laguntzen du, hala nola minbizia, obesitatea, diabetesa eta gaitz kardiobaskularrak. Gizartea eguneroko dietan ohitura osasungarri gisa sartu beharraz kontzientziatzeko helburuarekin, ASEVECek Interneten gune bat jarri du martxanbarazki izoztuen mundua sakon eta zehaztasunez ezagutzeko aukera ematen du.
|
|
|
iachenko Eguneroko menuan fruta eta barazkiak sartzea oso ona da osasunerako. Izan ere, Osasunaren Mundu Erakundeak (OME)
|
egunean
gutxienez bost fruta eta barazki ale hartzea gomendatzen du. Nahiz eta azken urteetan asko kontsumitu den, oraindik zaila da eguneroko dietan sartzea, batez ere, barazkietan eta, bereziki, txikienen janarietan.
|
|
|
Arrazoi horiengatik guztiengatik, landare munduak presentzia handiagoa izan luke eguneroko dietan; izan ere, barazkiekin plater askotarikoa, orekatua eta nutrizio gabeziarik gabea presta daiteke. Osasunerako Mundu Erakundeak (OME) gomendatzen du
|
egunean
gutxienez 400 gramo fruta eta barazki hartzea, eta horrek gaixotasunen prebentzioa bultzatzen du. Zer ematen digute barazki izoztuek?
|
|
2017
|
|
|
Honako hauek jotzen ditu ohitura osasungarritzat:
|
egunean
gutxienez 5 errazio fruta eta berdura hartzea, maiz samar jatea arraina eta lekaleak, gosaria ez hutsegitea, alkoholik ez edatea eta ez erretzea, jarduera fisikoa areagotzea eta lo orduak ere bai; eta, azkenik, inork ez hartzea bere kabuz medikuak agindu beharreko sendagaiak.
|
|
|
Barazkiak egunero kontsumitzeak nutrizio propietate ugari eta osasunerako onurak dakartza. Horregatik, aspalditik, Osasunaren Mundu Erakundeak hainbat kanpaina jarri ditu abian, eta kanpaina horietan
|
egunean
gutxienez 400 gramo fruta eta barazki kontsumitzea gomendatzen da, hau da, egunean bost errazio. Baina, aholku ugari eman arren eta herritarrek haien onurei buruz jakin arren, barazkiak dira haurren eta helduen artean jarraitzaile gutxien dituen elikagaietako bat.
|
|
|
Irudia: victoreus Frutak eta barazkiak Elikadurarekin zerikusia duten elkarte, erakunde eta elkarte zientifikoek gomendatzen dute
|
egunean
gutxienez bost errazio fruta, barazki edo barazki izatea. Are gehiago, Osasunaren Mundu Erakundeak (OME) azpimarratzen du bi elikagai mota horien kontsumoa areagotu egiten dela, kontuan hartu beharreko aholkuetako bat baita politika eta jarraibide dietetiko nazionalak egiteko, bai herritarrentzat, bai gizabanakoentzat.
|
|
|
Alkoholaren kontsumoa moteltzea. Eta, nola ez,
|
egunean
gutxienez zazpi edo zortzi orduz lo egitea, gorputzak egunean zehar sortutako higaduratik atseden har dezan, eta nekea, fisikoa zein mentala, saihesteko. Zer lortuko duzu keinu hauekin?
|
|
|
«Liverpooleko Unibertsitateko Carry Westgarth albaitariak gehitu du (Erresuma Batua), pertsonen eta animalien osasuna hobetzeko, elkarrekin egindako ariketa fisikoaren bidez. Familien kopurua handitu egiten da etxeetan (Espainiako lau familiatik batek, gutxienez), baina gero eta gutxiagotan egiten ditu ibilaldiak haiekin. «Txakurrekin bizi diren pertsona guztiak
|
egunean
gutxienez 30 minutuz paseatuko bagenitu, oso erraza izango litzateke osasun arloko gomendioak betetzea (120 minutu), eta bere osasuna nabarmen hobetuko litzateke», gehitu du doktore honek. Irudia:
|
|
|
Kaloria gutxikoak dira, baina oso osatuak, bitamina, mineral eta zuntz iturri baitira, eta ezinbestekoak dira organismoarentzat. Hori dela eta, Osasunerako Mundu Erakundeak (OME) fruta eta barazkien artean
|
egunean
gutxienez 400 gramo hartzea gomendatzen du, eta horrek lagundu egiten du minbizia, obesitatea, diabetesa eta gaixotasun kardiobaskularrak bezalako gaixotasunak prebenitzen. Baina berdura izoztuek al dute propietate horiek partekatzen?
|
|
|
Horregatik, funtsezkoa da hazkuntza etapan haurren elikadura zaintzea, haur osasuntsu bat heldu osasuntsua izango baita gaur goizean. Dieta osasungarria egiteko gomendiorik errepikatuenetako bat da
|
egunean
gutxienez 400 gramo fruta eta barazki jatea, eta horiek funtsezkoak dira giza gorputzarentzat bitamina, mineral, zuntz eta funtsezko mantenugai ugari dituztelako eta kaloria gutxi dituztelako. Ikastetxeak, funtsezkoa elikagaien heziketan Gurasoek eta eskola inguruneak funtsezko zeregina dute, elikadura jokabide ona sustatzen baitute, adin txiki txikitatik ohitura osasungarriak sustatzeko eta elikadura arloko hezkuntza sustatzeko.
|
|
|
Nutrizio arloko hainbat gomendioren arabera, bizimodu osasungarria izateko,
|
egunean
gutxienez 400 gramo fruta eta barazki jan behar dira. Izan ere, barazkiak eta frutak elikagai ugariren iturri dira, eta bitaminak, mineralak eta zuntz dietetikoa dituzte.
|
|
2018
|
|
|
sedentarismoa hau da, behar adinako jarduera fisikorik ez izatea, bai mugimendudun joko gisa, bai aire zabalean edo kirolean. OMEk
|
egunean
gutxienez ordubetez jarduera fisikoa egitea gomendatzen du. Espainia Europako azken herrialdeen artean dago asteburuetan, hain zuzen, denbora libre gehien dagoenean korrika egiteko, jauzi egiteko eta jolasteko.
|
|
|
Hori dela eta, atsedeneko bihotz maiztasunari gure atsedeneko bihotz maiztasun maximoaren eta kalkulatutako bihotz maiztasun maximoaren arteko diferentziaren% 60 eta% 80 artean batuz lortzen den intentsitatean egin behar da ariketa. Kirola egiteko ohitura izatea ere garrantzitsua da, kirola egin dezagun ariketa, astero. Osasunaren Mundu Erakundeak (OME) gomendatzen du 5 eta 17 urte bitarteko haur eta nerabeek
|
egunean
gutxienez 60 minutu egin ditzatela intentsitate ertaineko jarduera fisikoan, intentsitate aerobikoan batez ere. Helduentzat, astean gutxienez 150 minutuko jarduera fisiko aerobikoa egitea gomendatzen da, intentsitate ertainekoa, edo 75 minutuko jarduera bizia.
|
|
|
Adituek
|
egunean
gutxienez bost fruta eta barazki jatea gomendatzen dute, eta hori, askotan, helburu zaila da. Elikadura hezkuntza onak dieta orekatua eratzea ahalbidetzen du, egun bakoitzeko jardueraren eta behar den fruta eta barazki kopuruaren arabera.
|
|
|
" Neskatoei gazte gaztetatik lepoan masajeak ematen dizkiete eta, gisa horretan, lepoa norabide guztietara jiratzeko malgutasuna lortzen dute. Gero, apurka apurka, lepoa luzarazteko uztaiak egokitzen dizkiete eta, izerdiarekin herdoilduko ez badira,
|
egunean
gutxienez hiru bider garbitu behar izaten dituzte. Padaungdarrenean lepo luzea edertasun ezaugarririk preziatuena da...".
|
|
2019
|
|
|
tximino nagusiek eta emakumeak bakarrik dituzte hilero mina eta odola. Hamalau
|
egunean
gutxi gorabehera, obuluak inguratzen dituzten Graffen folikuluetako bat handitu eta heldu egiten da, eta obarioak folikulina jariatzen du, folikuluen mailan dagoen hormona. Hamalaugarren egunean, errunaldia iristen da:
|
|
|
Barazkiak funtsezko pieza dira eguneroko elikaduran. Izan ere, Osasunerako Mundu Erakundeak (OME) gomendatzen du
|
egunean
gutxienez 400 gramo fruta eta barazki hartzea gaixotasun kroniko kardiobaskularrak, minbizia edo diabetesa prebenitzeko. Baina, batzuetan, ez dugu produktu freskorik, ez denbora faltagatik, etxera nekatuta iristen garelako, dagoeneko supermerkatua itxita zegoelako edo denboraldia ez delako.
|
|
|
Horrekin batera, sindikatuak eskatu du “ratioen eguneraketak prekarietatetik aldentzen den kalitatezko enplegua sortzea; lan baldintza duinak eta soldata arrakalaren egoera deuseztatuko duena”. ELAk Nafarroako Gobernuari egin dion azken eskaera da “menpekotasun egoeran dauden pertsona eta langileak zaintza sistemaren erdigunean jartzea”.Zainduak diren pertsonak
|
egunean
gutxienez 2 orduz zainduta egon behar dutela diote ELAtik, bina gaur egun 88 minutu daudela zainduta adinduen egoitzetan. Aldarrikapen horrekin batera, erizaina eguneko 24 ordutan egotea nahi du.
|
|
2020
|
|
|
denak kontatuko dizkizugu, zer kalte egin diezaiekezun azalduko dizugu eta erronka bat jarriko dizugu: Zer moduz agendan lekua egiten baduzu zure lagunekin
|
egunean
gutxienez otordu bat hartzeko?
|
|
|
1 Jarduera fisiko bikaina Dantzatzeak ariketa aerobikoak, kardiobaskularrak eta gorputz malgutasunekoak egiteko aukera ematen du, baita oreka eta muskulu garapena bultzatzeko ere. Oso aukera ona da espezialistek
|
egunean
gutxienez ordubetez jarduera fisikoa egitea gomendatzen ez duten umeentzat. 2 Motrizitate larrirako laguntza Adingabeen motrizitate lodiak zerikusia du gorputzaren mugimendu orokorrenekin, posizio aldaketekin, alde batetik bestera mugitzearekin eta abarrekin; motrizitate xeheak, aldiz, zehaztasun handiagoa eskatzen duten mugimenduekin du zerikusia, batez ere eskuetako hatzekin.
|
|
|
Ez da zaila lortzea. Garrantzitsua da
|
egunean
gutxienez hiru errazio fruta eta barazki gordin bat jatea. Espinaka eta zainzuri entsalada batek eguneko kopuru gomendatua eman dezake, baita ekilore pipa eskukada batek ere.
|
|
|
Hala, koipe guztiek ez diote osasunari kalterik egiten, hala nola oliba olioan, aguakatean edo intxaurretan daudenei. Fruitu lehorrak bezalako elikagaiak demonizatzea akats bat da; izan ere,
|
egunean
gutxienez 30 g gantz behar dira bitamina liposolubleen xurgapena sustatzeko eta, hala, organismoak asimila ditzan bermatzeko, eta, gainera, gantz azido esentzialak (EPA eta DHA) lortzeko. Baina, gainera, elikagaiak konbinatu behar dira, elikagaiak hobeto xurgatzeko.
|
|
|
• Landare jatorriko elikagai ugari kontsumitzea lehenesten du (frutak, barazkiak, lekaleak, txanpinoiak eta fruitu lehorrak). Funtsezkoa da
|
egunean
gutxienez bost fruta eta barazki anoa kontsumitzea. — Haragi gorri eta prozesatuen kontsumoa murrizten du.
|
|
|
Boluntarioek 18 eta 65 urte artean izan dituzte, ez dute osasun arazorik izan, eta
|
egunean
gutxienez bi orduz egon behar dute lan egiteko moduan astean hiru egunetan datorren hilabetean.
|
|
|
Eskuak
|
egunean
gutxienez bost aldiz garbitzea, derrigorrez. Ikasleek osasunerako hezkuntza jasoko dute.
|
|
2021
|
|
|
Gernuaren usaina neutroa izaten da, bizitzeko eta elikatzeko ohitura onak baditugu, eta
|
egunean
gutxienez litro eta erdi ur edaten badugu. Hala ere, batzuetan, gernuak usain gogorra eta desatsegina izan dezake, kolore desberdina edo uherra, eta, horrekin batera, errea edo gorputzeko beste ondoeza.
|
|
|
“ikusi dugunez, urtebeteren buruan, haurrek zertxobait handitu dute fruta kontsumoa. Ezin dugu lortu egunean bost fruta eta barazki errazio betetzea;
|
egunean
gutxienez pieza bat hartzea nahi dugu. Hau iraupen lasterketa bat da”.
|
|
|
Gorputz masaren indizearen (GMI) %40 baino ez da herentzia genetikoaren bidez zehazten; gainerako %60an faktore kulturalak, sozialak, ekonomikoak, bizitza estilokoak… sartzen dira jokoan. Aisia sedentarioa Osasunaren Mundu Erakundeak (OME) gomendatzen du haur eta nerabeek
|
egunean
gutxienez 60 minutu ariketa fisikoa egiteko. Espainian,% 63,6k ez du betetzen gomendio hori(% 70,4 nesken kasuan eta% 56,5 mutilen kasuan), Pasos azterlanean jasotzen den bezala.
|
|
|
Bidea luzea zen eta bihurgunez betea. Autobusak egon bazeuden, baina
|
egunean
gutxi batzuk. Hirietara joaten ginen mediku espezialistaren bat bisitatzera, edo kontserbatorioko edo hizkuntza eskolako azterketaren bat egitera.
|
|
2022
|
|
|
OMEren datuen arabera, haurren% 70ek eta 10 urtetik beherako nesken% 88k ez dute beren adinarekin bat datorren eguneroko jarduera fisikorik egiten. Nazio Batuen organismoarentzat, funtsezkoa da ikasleek eta nerabeek
|
egunean
gutxienez 60 minutu egitea intentsitate ertain eta handiko ariketa fisikoa egiteko. Ortegarentzat, gainera, beharrezkoa da “astean gutxienez hiru egunez intentsitate handiko jarduera fisikoa egitea, eta muskuluak eta hezurrak indartzea bultzatzen duena, OMEk gomendatzen duen bezala”.
|
|
|
«Ordu horretan ez da bakarrik geriatria laguntzaileen zaintza sartzen, baizik eta langile guztiena, hala nola erizainena», zehaztu du Menendezek. Eta, nabarmendu duenez, kalitatezko zaintza bermatu ahal izateko,
|
egunean
gutxienez bi orduz zaindu behar da pertsona bakoitza. Hori da ELAk 2019an ateratako kanpainaren leloa.
|
|
2023
|
|
|
Bi pertsona heldu ▪ Frutak eta barazkiak: 3 kilo fruta, 1 kilo tomate, 1 kilo patata, 1 kilo azenario, espinaka, 1 letxuga, 2 pepino, 3 piper, brokoli 1… Hori guztia norberaren gustuen arabera, baina kontuan izanda
|
egunean
gutxienez bost fruta eta barazki anoa jan behar direla. ▪ Arroza, zerealak eta lekaleak:
|
|
|
Nola? Lagun iezaiezu
|
egunean
gutxienez ordu erdi. Ikusi nola eskaini denbora gehiago zure seme alabei, eta ikusi zer jolasekin:
|
|
|
Gainera, eduki antioxidatzaile handiko elikagaien kontsumoa sustatzen du, hala nola izokin basatia edo cantalupo meloia, denboraldia edozein dela ere. Azpimarratu da, halaber, garrantzitsua dela
|
egunean
gutxienez bi litro ur edatea, eta hanturazkotzat jotzen dira kafeina, glutena eta esnekiak, zientziak ez baitu hori bermatzen. Apeu Haren promesa da azalaren itxura zahartua atzeratzea, zelulak berritzeko asmoz, eta hantura murriztea (horretarako, eduki antioxidatzaile handiko elikagaietan oinarritzen da) 28 egunetan.
|
|
|
Hona hemen zazpi egunetarako kontsumo eta jarduera gomendioak: ELIKAGAI TALDEA KONTSUMO MAIZTASUNA OHARRAK Barazkiak 2
|
egunean
gutxienez, bazkarian eta afarian Fruta freskoak 3 egunean gutxienez Osorik edo zatika, beti postrez, edozein lekutan eta orduen artean. Irin hauts integralak Otordu bakoitzean Irintsutzat hartzen dira ogia, pasta, arroza, kuskusa, patata eta beste tuberkulu batzuk.
|
|
|
Hona hemen zazpi egunetarako kontsumo eta jarduera gomendioak: ELIKAGAI TALDEA KONTSUMO MAIZTASUNA OHARRAK Barazkiak 2 egunean gutxienez, bazkarian eta afarian Fruta freskoak 3
|
egunean
gutxienez Osorik edo zatika, beti postrez, edozein lekutan eta orduen artean. Irin hauts integralak Otordu bakoitzean Irintsutzat hartzen dira ogia, pasta, arroza, kuskusa, patata eta beste tuberkulu batzuk.
|
|
|
Arrautzak Astean 4 aldiz Lekaleak 4 aldiz astean edo gehiagotan Lekaleak, karbohidrato eta proteina ugariko osaera nutrizionala dutenez, elikagai multzoan eta proteinikoen multzoan (haragia, arraina eta arrautzak) sar daitezke. Ura Egarriaren arabera Oliba olioa Ondu eta kozinatzeko Eta, gainera… bizitza aktiboa eta soziala Gutxienez 30 minutu, 5 egun astean Gehitu
|
egunean
gutxienez 30 minutu jarduera fisiko neurritsua egiteko, ahal bada, konpainian eta aire zabalean. Iturria:
|
|
|
Portugal. 2005etik aurrera, eskolako lanaldi osoko sistemak eskatzen du ikastetxeak gutxienez 17:30 arte irekita egotea,
|
egunean
gutxienez zortzi orduz hezkuntza jarduerak eskaintzea eta eskolaz kanpoko programa bat izatea, ikasketa planaren instrukzio denboraz gain, batez ere monitoreek zuzendua. Ikasleak borondatez joaten dira.
|
|
|
Jeremy Tremblay Arraza aktiboetarako kalitate handiko pentsua aukeratzea komeni da, txakurraren adinerako egokia. Kumeei, sei hilabete bete arte,
|
egunean
gutxienez hiru aldiz jaten ahal zaie, eta helduak direnean, behin edo bitan. Kopuruei dagokienez, zakurraren pisua monitorizatu da bizitzako etapa bakoitzean, eta bere beharren arabera egokitu da, albaitariarekin kontsultatu ondoren.
|
|
|
2030erako
|
egunean
gutxienez bost milioi petrolio upel gutxiago erabiltzeko aukera emango du ibilgailu elektrikoen merkatuaren hazkundeak. Hain zuzen ere, modu horretan, 700 milioi tona inguru CO2 baliokide isurtzea saihestuko litzateke.
|