Bilaketa
dist.
non
lema/forma
nola
bilaketa
kategoria
Iragazkiak
Formularioa garbitu

Emaitzak: 124

2003
‎GerMammalioahorretatikeratorridirazelanedohalanklasehorretakoanimalienizenarrunta, delamammalsingelesez (nahizetamammifersereinoizerabiliizanzen), delamammifèresfrantsesez (eteazmammaux, animauxpluralarenbidetik), delamamíferosgaztelaniaz.AlemanezteutonizatueginzutenlatinezkoizenaSäugetiereeratuz, hadau, animaliaedoskitzaileak edoeginez.Euskarazere, Sabino Arana, teutonizatuk? egizigunnizenarrunta, zereneta, latinezkotikzuzeneanmamalioakedotamamiferoakonartubeharrean, denokerabiltzendugun, ugaztunak, sortubaitzuen, hauda, ugatzakdituena, titiakdituena.Euskarazkotradizioarenabiapuntua, InesPagolakargituduenez, SabinoAranaren 1898koLenengo egutegibizkattarradelakoakekarrizuen, egutegihorretakootsailaren26arekinbatera, larunbataetabarur eguna zena:
2007
‎Oxobi: Getariko eguna , Gure> Herria, 1924ko ekaina, 325 orr.
‎Badakizue orok zoin ederki mintzo den Y barnegaray. Etauku iduritzen gure deputatuaren elhe sarkorrek egundaino bihotzik hunkitu dutela eta berotu eta sutan ezarri nola Gethari Kurutzeko bazkarian, Oxobi, Getariko eguna , Gure> Herria, 1924ko ekaina, 325 orr.
‎Zerbitzari: Sarako eguna , Gure> Herria, 1925eko urria, 553 orr.
‎Euskaltzaina(). ..., maiatza, uztaila, iraila, urria, azaroa, abendua; 1924ko urtarrila, otsaila, martxoa, apirila, maiatza, uztaila, urria, azaroa, abendua; 1925eko urtarrila, otsaila, martxoa, apirila, maiatza, uztaila, urria, azaroa, abendua; 1926ko urtarrila, otsaila, martxoa, apirila, maiatza, uztaila, urria; 1927ko martxoa, apirila, maiatza, urria, azaroa; 1928ko urtarrila La, tte urgazle izendatua izan zeneko eguna , berroren aditzari buruzko lana irakurri, martxoa, maiatza, urria, azaroa, abendua; 1929ko urtarrila, otsaila, martxoa, apirila, maiatza, uztaila, abuztua, azaroa, abendua). Eskualzaleen Biltzarraren bileretan parte hartu (1928).
‎Euskaltzaina(). ...maiatza, uztaila, iraila, urria, azaroa, abendua; 1924ko urtarrila, otsaila, martxoa, apirila, maiatza, uztaila, urria, azaroa, abendua; 1925eko urtarrila, otsaila, martxoa, apirila, maiatza, uztaila, urria, azaroa, abendua; 1926ko urtarrila, otsaila, martxoa, apirila, maiatza, uztaila, urria; 1927ko martxoa, apirila, maiatza, urria, azaroa; 1928ko urtarrila. La, tte urgazle izendatua izan zeneko eguna , berroren aditzari buruzko lana irakurri?, martxoa, maiatza, urria, azaroa, abendua; 1929ko urtarrila, otsaila, martxoa, apirila, maiatza, uztaila, abuztua, azaroa, abendua; 1930eko urtarrila, otsaila, apirila, maiatza, uztaila, urria, azaroa, abendua; 1931ko urtarrila, otsala, apirila, maiatza, abuztua, azaroa, abendua; 1933ko otsaila, martxoa, maiatza, uztaila, urria, azaroa; 1934ko urtarrila, ... Société des Sciencies, Lettres et Arts de Bayonne elkartearen bileretan parte hartu (1921ko ekaina; 1922ko apirila, azaroa; Eskualzaleen Biltzarraren bileretan parte hartu (1925, 1928).
‎Euskaltzaina(). ...maiatza, uztaila, iraila, urria, azaroa, abendua; 1924ko urtarrila, otsaila, martxoa, apirila, maiatza, uztaila, urria, azaroa, abendua; 1925eko urtarrila, otsaila, martxoa, apirila, maiatza, uztaila, urria, azaroa, abendua; 1926ko urtarrila, otsaila, martxoa, apirila, maiatza, uztaila, urria; 1927ko martxoa, apirila, maiatza, urria, azaroa; 1928ko urtarrila. La, tte urgazle izendatua izan zeneko eguna , berroren aditzari buruzko lana irakurri?, martxoa, maiatza, urria, azaroa, abendua; 1929ko urtarrila, otsaila, martxoa, apirila, maiatza, uztaila, abuztua, azaroa, abendua; 1930eko urtarrila, otsaila, apirila, maiatza, uztaila, urria, azaroa, abendua; 1931ko urtarrila, otsala, apirila, maiatza, abuztua, azaroa, abendua; 1933ko otsaila, martxoa, maiatza, uztaila, urria, azaroa; 1934ko urtarrila, ... Société des Sciencies, Lettres et Arts de Bayonne elkartearen bileretan parte hartu (1921ko ekaina; 1922ko apirila, azaroa; Eskualzaleen Biltzarraren bileretan parte hartu (1925, 1928).
‎Euskaltzaina(). ...maiatza, uztaila, iraila, urria, azaroa, abendua; 1924ko urtarrila, otsaila, martxoa, apirila, maiatza, uztaila, urria, azaroa, abendua; 1925eko urtarrila, otsaila, martxoa, apirila, maiatza, uztaila, urria, azaroa, abendua; 1926ko urtarrila, otsaila, martxoa, apirila, maiatza, uztaila, urria; 1927ko martxoa, apirila, maiatza, urria, azaroa; 1928ko urtarrila. La, tte urgazle izendatua izan zeneko eguna , berroren aditzari buruzko lana irakurri?, martxoa, maiatza, urria, azaroa, abendua; 1929ko urtarrila, otsaila, martxoa, apirila, maiatza, uztaila, abuztua, azaroa, abendua; 1930eko urtarrila, otsaila, apirila, maiatza, uztaila, urria, azaroa, abendua; 1931ko urtarrila, otsala, apirila, maiatza, abuztua, azaroa, abendua; 1933ko otsaila, martxoa, maiatza, uztaila, urria, azaroa; 1934ko urtarrila, ... Société des Sciencies, Lettres et Arts de Bayonne elkartearen bileretan parte hartu (1921ko ekaina; 1922ko apirila, azaroa; Eskualzaleen Biltzarraren bileretan parte hartu (1925, 1928).
2008
‎b* eguzkia delako lorea,* lorea (k) delako sorta,* seinalea delako eguna
‎8 eguna zabaldu zain, bezalakoak aipatzen ditu; perpausen elipsiaren bidez azaltzen ditu.
‎Kasu batzuetan oso argi dago, eguna baino argiago, multzo eta anizta sun adierako hitz eratorriak edo elkartuak direla horko hainbat. Hala ger tatzen da, bereziki, aurreko ataleko a) eta b) pasarteetan ageri diren adibideekin:
‎1992anhonakoizenburuazuenartikuluaidatzinuen:. JuanMariLekuona: poesialanduarenetaherriliteraturarenartean? (Mundaiz, 1993, 45.alea: 37). Aurreranindoan heineanbizikiinteresatzenzitzaidanpuntubaterahelduginen: bereegonaldia ErromakoUnibertsitate Gregoriarreanetadoktoretza tesia: Diario Ascético PastoraldeFrayBartolomé delosMártiresOP(), Erro manlatinezdefendatuaeta1966angaztelaniazargitaratua.1992ko abenduaren11n (nireurtebetetze eguna ) JuanMaribulegoanazal duzenopariederhauzekarrela.Azaleanidatzitadago:. Auctore JuanMariaLekuona.DissertatioadLaureaminFacultateTheologi cPontificiaaeUniversitatisGregorianae.Romae, 1966?. Barruan eskaintzalaburbatdu:. Gorkari, urtebetetzeanoroigarri.1992 XII
‎Lehen deialdia 1901eko uztailerako egin zen, baina hartara atzerritar euskalari batzuk ere gonbidatuta egonik, Iparraldeko zein Hegoaldeko euskaltzale klerikalek (Azkue barne) uko egin zioten parte hartzeari. Guilbeau­k, orduan, batzar eguna irailera atzeratu, antolaketa aldatu eta bere adiskide Vinson «gorria» eta gainerako atzerritar euskalariak batzarretik baztertu zituen. Bazterketa horri esker Euskal Herrian euskararen inguruan zebiltzan belaunaldi, ideologia eta herrialde desberdinetako pertsonak hurbildu ziren Hendaiara.
‎Gaur itxura danez, orduan nion eguna iritxi da: Euskaltzaindiak euskal izenak bear ditugula aitortu ta izen oiek zein bear duten erabaki nai luke.
‎Beraz, banaketa data esplizituki inon aipatzen ez bada ere «askatzea» batzar hartan koka daiteke. Hura izan zen Eusko Ikaskuntzako Elortza eta Apraiz Akademiaren batzarreko buru eta idazkari (nahiz bozka gabeko) gisa aritu ziren azken aldia, baita akta jaso zuten azken eguna ere. Aurrerantzean aktak Akademiako artxiboan gordeko ziren, ez Eusko Ikaskuntzaren agirien artean, eta Azkue eta Eleizalderen sinadura izango zuten.
2009
‎erebaduberelekua1798kobilduman.Laualdizagertzen da. AndrenApainduraz, deritzana,. LarrunenBazcalondocodeserta, titulu duna,. Aldean degu eguna –(hau gipuzkeraz) eta. Agur Doña Margarita? (hauere) denek egitura berbera daukatena: laulerrotan idatzia Hegoaldean bezala (8).
‎Baina beti elez ele gabiltz ta ezer egin gabe. Orra azkenez, urrezko izkiz Euskaltzaindiak bere etxeko atari gainean ezarri bearko duan eguna: 1918, ko Urtarrillaren 25 garrena.
‎Gogoan duzu euskaltzain aukeratu zintuztetela esan zizuten eguna –
‎Villasante zen egiazko mahaiburu, baina nahiago zuen gibelean egon, eta ni nintzen elkarrizketak gidatzeko, hitza emateko? Lehendabiziko eguna ikaragarria izan zen. Kontra zirenak aritu ziren gogor, eta beste batzuk haien kontra.
‎Hor da yeismoaren arazoa (mutiya, hiyabete... palatalizatu gabeko muti la eta hilabete jatorragoen ordez); edo j ren ebakera bera (euskarazko tradizionala, ala espainolezkoa, ipar eta ekialdekoek ezin irentsia). Beste arazo bat, eta berez Euskaltzaindiak bakarrik ezin konponduzkoa, kale idazki desegokiena da (Txakoli eguna , Sardin egune, Durangoko pasiñue, Artxanda jatetxe, Gozotegi Marisa...), horrek jendea nahasi eta okerbideetara beste
2010
‎Legearen garapen bidea nekez esan liteke aurrez aurre planifikatu eta bere osoan burutu denik Bigarren Hezkuntzari begira. Gaur da eguna , hainbat espezialitaterako irakasle gai euskaldunak falta direna. Dakidan neurrian kontu txikia edo mugatua da hori, estatistikoki:
‎Ez, aldiz, gaztelaniarentzat: pasatzen den egun bakoitza bere (gaztelaniaren) aldeko eguna izaten da maizago, kontrakoa baino. Euskaldunok eta euskaltzaleok izan behar genuke egia horren inor baino jakitunago.
‎Haren esanetan,, ikastoletan emandako ibilbidean, ordura arte, hori bultzatzen zelako?. . Urteak eman genituen horren alde lanean, eta, bat batean, eguna etortzean, gobernuan ez dakit nor zegoelako, batzuei ez dakitzein atal gustatzen ez zitzaielako, dena aldatu zen, argudio sendorik eman gabe?, erantsi du Iturraldek.
‎–Gure estrategia bakarra zen: hurrengo eguna . Garai haietan ez genuen besterik buruan?, jarraitu du Sukiak.
‎Bizia bera hori omen da: zabaldu bildu joan etorriko mugimendua; unibertsoaren garapena, urtaroak, eguna eta gaua, bihotzaren taupadak eta arnasketa bera dira, adibidez, bi fenomeno horien adierazpena. Biziak bi mugimendu horien arteko oreka behar du osasuntsua izateko, eta euskal kultura ere osasuntsua izango da, bizia bezala, baldin eta bi mugimendu hauen arteko oreka badago:
2012
‎Ez zaitezEroa izan. Edan ezazu zeure ardauaEta egoki ezazu esperantza luzeaZure bizitzaren espazio laburrera.Mintzo garen artean, ihes doa denbora.Bizi ezazu gaurko eguna . Harrapa ezazu, Eta ez zaitez balizko biharraz fida.Sarrionandia 1995a:
‎Ez zaitezEroa izan. Edan ezazu zeure ardauaEta egoki ezazu esperantza luzeaZure bizitzaren espazio laburrera.Mintzo garen artean, ihes doa denbora.Bizi ezazu gaurko eguna . Harrapa ezazu, Eta ez zaitez balizko biharraz fida. (Sarrionandia 1995a:
‎– Oilarrak goizegi jo digu, eguna argitu baino lehen. (LIB I:
2013
‎Berez egun garrantzitsuak direnak giristinoentzat, gerla denboran garrantzi handiagoa hartzen zutela islatzen zen Saint Pierreren eta besteen testuetan. Beste batean, 1918ko urtarrilean, bozkariozko eguna izan behar zukeen hori zein tristeki iragaten zen aipatu zuen, ordea:
‎Baina herrimina baino gehiago, etxeko goxotasuna, familiarekin egotea eta Eguberriko negu hotza nola berotu ohi duen erakustea zen artikuluaren ondorioa. Bereziki Eguberri bake eguna izanik, gerlaren erdian egotea zen mingarri, edota ohiz kanpoko eguna ohiko eguna izatea. Zerbitzari k idatzi zuen Eguberri mezara joateko okasio bat zela, baina alemanen bonben mehatxuagatik, hori ere ez zezaketela lasai egin gehitu zuen.
‎Baina herrimina baino gehiago, etxeko goxotasuna, familiarekin egotea eta Eguberriko negu hotza nola berotu ohi duen erakustea zen artikuluaren ondorioa. Bereziki Eguberri bake eguna izanik, gerlaren erdian egotea zen mingarri, edota ohiz kanpoko eguna ohiko eguna izatea. Zerbitzari k idatzi zuen Eguberri mezara joateko okasio bat zela, baina alemanen bonben mehatxuagatik, hori ere ez zezaketela lasai egin gehitu zuen.
‎Baina herrimina baino gehiago, etxeko goxotasuna, familiarekin egotea eta Eguberriko negu hotza nola berotu ohi duen erakustea zen artikuluaren ondorioa. Bereziki Eguberri bake eguna izanik, gerlaren erdian egotea zen mingarri, edota ohiz kanpoko eguna ohiko eguna izatea. Zerbitzari k idatzi zuen Eguberri mezara joateko okasio bat zela, baina alemanen bonben mehatxuagatik, hori ere ez zezaketela lasai egin gehitu zuen.
‎Ororen buru, besta eguna izan behar zuten horiek, egun gogorragoak ziren, kontrastea nabari gelditzen baitzen. Egun tristeagoa da, berez, Omiasaindu, hilak ekartzen baitira gogora.
‎Zer eguna ! Eta nola jo duten izkilek eguerdi artio!
‎Arrautzarik ez izateak amaren oroitzapena piztu zion soldadu bati. Abuztuaren 2a mobilizazio eguna izan zen, eta esaldi labur horretan nabari zen etxetik joan eta ama agurtzeak zuen karga. Arrautzak ez ziren inportanteenak, funtsean, «han berean utzi» zituen.
‎Ohar gaitezen berriz ere itsasoa eta mendia zituela ikusi nahi, oroz gainetik. Gauza bera adierazi zuen aste batzuk geroago, herrira itzultzeko eguna finkatua zenean. Orduan ere itsasoa eta mendia ikustearen poza adierazi zuen, baina baita gurasoak eta etxeak ikustekoa ere.
‎Manex Hiriart Urrutik ere azpimarratu zuen euskaldunek Frantziarekin bat egiten zutela eta nolako atxikimendua zuten herri harengan. Hori agertu zen, adibidez, gerla hastapeneko artikulu batean, mobilizazio eguna kontatu zuenean:
‎Asteroko edo iganderoko mezak eta besta buruetakoak bereiz aipa daitezke, ez hainbeste giristinotasunaren agerraldian anitz aldatzen duelako, baizik eta Eguberri, Pazko eta Omiasainduko mezek eta ospakizunek gainerako egunetakoek ez zuten pisu edo erranahi berezia zutelako. Horien artean ere bereizketa bat egin daiteke; batetik aipa daitezke Andre Dena Mari eguna eta Pazko eguna, eta bestetik Eguberri eta Omiasaindu. Alabaina, ondoko adibideak aztertzean ohartuko gara soldaduek ez zituztela larritasun berarekin bizi egun batzuk eta besteak.
‎Asteroko edo iganderoko mezak eta besta buruetakoak bereiz aipa daitezke, ez hainbeste giristinotasunaren agerraldian anitz aldatzen duelako, baizik eta Eguberri, Pazko eta Omiasainduko mezek eta ospakizunek gainerako egunetakoek ez zuten pisu edo erranahi berezia zutelako. Horien artean ere bereizketa bat egin daiteke; batetik aipa daitezke Andre Dena Mari eguna eta Pazko eguna , eta bestetik Eguberri eta Omiasaindu. Alabaina, ondoko adibideak aztertzean ohartuko gara soldaduek ez zituztela larritasun berarekin bizi egun batzuk eta besteak.
‎Herri hartara heltzeko deskribapen zehatzak eskaini zituen Saint Pierrek, ia minutuz minutu. Gero, gaua nola iragan zen kontatu zuen, eta beste zati batean, bigarren eraso eguna , goizeko 9etan hasi zutena:
‎Berrogoi ta hamar bat herrietako jende gaichoak beren aitzinian. [?] Egun laugarren eguna . Berriak ez hainbat hobeak:
‎Gure hertzeak denetarat egiteko edo nik ez dakit zertako, ez dugu aintzineko demboretan bezen ederki jaten. Maiz mehe eguna dugu. Handik eta hemendik ez baginu, sosaren puntan bederen, zerbeit eskuratzen, irauteak lan luke.
‎Ene iduriko, bazen zinkurina gehiago Aisne-ko eskualde hartan, hain luzaz tokiaren gainean egoiteak mintzen baititu azkenean gogoak, eta zainak hiltzen. Hemen aldiz, harritzeko da zoin laster egunak eguna iresten duen.1222
‎Are gehiago, gerla lekutik urrun izatearen goxotasunaren erakusle zen beste artikulu bat ere: nahiz eta atseden lekuetan lan anitz izan egiteko, besteak beste burdinbide eraikitzen iragaten zutenean eguna , Zerbitzari k egun haiek atseden eguntzat zeuzkan, lehen lerroetatik urrun izate hutsa bera atseden iturri baitzen. Bi lekuen arteko kontrastea biziki garbi agertu zen.
‎Beraz, larunbatetan ateratzen zen inprimategitik. Bestetik, osteguna izaten zuten astekaria egiteko eguna . Hori baiezta daiteke, funtsean, gerla garaiko artikuluei so eginez.
2016
‎Bi aldiz emanen zuten arratsaldeko laurak eta erdietan eta arratseko bederatzietan. Ikusgarriaren eguna ematen zuten. Gaiaren laburpena bada, 36 lerroetako zutabe bat.
‎Testu horietan urteko gai nagusi bat aipatzen zen, eta horren inguruan ikusgarria antolatzen. Besta zen, komunio handian eraman nahi zen eguna , beraz, Gure Geroa testuan agerian den bezala, adierazpen laburra izaten zen. Kulturan sustraituak ziren sail guziak baliatzen ziren, kantua, dantza, antzerkia.
‎Baionako antzokian, 1948ko irailaren 17an, Ramuntcho eman baitzuten. Obra hau Pierre Lotiren Ramuntcho liburuaren egokitze bat zen euskarara itzulia, Euzko Deiako alean azaltzen ziguten eguna baino lehen toki guziak salduak zirela, eta emanaldi horrek izugarrizko arrakasta izan zuela. Artikulu berean ematen zituzten aktoreen izenak, Ramuntcho:
‎APEZA Bai, etorriko da oraino beharbada eguna , Errepublika agertuko baita Erregea baino fededunago... Orduan, giristinoek oihu eginen diote «Fuera» Erregeari, eta «Agur» Errepublikari».
‎(«Denek bat» eta «Bakotxa bere» izkirioak lurretik bildurik, zabaltzen ditu) Paper hautako galdoa, oraikoan eta berritz ere, arima gaxteek, zimurdikaturik, lurrerat aurtiki dute... Bainan etorriko da eguna , paper hauk, ohorezko tokietan, gora ezarriak ikusiko baititugu... Ez, ez dut esperantza galtzen...
‎Dokumentuaren eguna azaldua da eta hori martxan ematea agintzen du erregeak. Errenazimentuaren garaian, herrietan garatu zen ikusgarriak aldaketak ezagutu zituen, nolabaiteko lanbideak sortu ziren, profesionalak baziren.
‎Garaiko autore nagusietako bat izan zen. Donostiako zinegotzi honek beste antzerki batzuk ere utzi zizkigun, Meza berrya (1909), Zulo madarikatuak (1911), Zori gaiztoko eguna (1911), Gai dagoenaren indarra (1934), Maitasunak (1923) eta Goiz Argi (1935).
‎Bertsolarien eguna kari egin zuen Urruñan ondoko predikua. Harrera goragarria egiten zien bertsolariei.
2018
‎« RR» clurra, eguna , irri, farre, zoragarri, arruntetaabaronartzen dira.
2019
‎Datuak berebiziko garrantzia dauka, zeren euskaltegietan euskaldundutako milaka arabar horiek beste milaka pertsona euskaldundu dituzte transmisio bidez. Hala islatzen dute datuek. Esaterako, Unesco fundazioak, ama­hizkuntzaren eguna dela­eta, VI. Inkesta Soziolinguistikoan oinarriturik emandako datuen arabera, honako datu hauek nabarmendu zituen:
‎Villasante zen egiazko mahaiburu, baina nahiago zuen gibelean egon, eta ni nintzen elkarrizketak gidatzeko, hitza emateko? Lehendabiziko eguna ikaragarria izan zen. Kontra zirenak aritu ziren gogor, eta beste batzuk haien kontra.
‎Ikastaroko azken eguna webguneak eskaintzen dituen baliabideak ezagutzen eta erabiltzen eman dute: historiako zein gaur egungo euskaltzainen zerrendak errepasatu, arauak kontsultatu, argazki zaharrak zein berriak ikusi eta komentatu, on line irakurgai dauden liburuak gainbegiratu?
2020
‎Azken eguna .
‎224 Eñaut Etxamendi Donibane Garazin irakasle zen urteez ari da. Astelehenetan izaten da hango merkatuko eguna .
2021
‎indi oilar, itsas antzara, itsas hartz, itsas oilar, itsas zapo, pinu perretxiko. Mugatzaile, izen propioa duten elkartuak ere baditugu, hala nola, San Joan lore, San Joan sagar; santu izenak urteko garai jakin bat adierazten du hor, San Joan eguna , alegia. Garaia da azpiespeziea egiteko erabili den irizpidea (eta, horrexegatik, gorago erlazio semantikoak ikustean aipatu dugun ‘garaia’ erlazioaren azpian ere izan dezakete lekua).
‎argi, atseden, dantza, erantzun edo eraso. Baina adiera kontuan izanik, badirudi erraz egin daitekeela guztietan aditzoinaren aldeko irakurketa; edo, behintzat, esan daiteke ekintza edo jarduera baterako lekua, tokia, ordua, eguna , gela... ematen dutela aditzera izen elkartu hauek. Beraz, orokortuz, esan dezakegu aditzoina edo jarduera izena izango dela mugatzailea.
‎9.4.3c Zain (egon) bigarren osagai duten eguna zabaldu zain, mutil kaiku horiei burura etorri zain egon... Nabarmena da lehen osagaia aditz sintagma dela, ez kategoria lexiko soila.
‎izena (ardo, diru, sustrai edo ur), [izenlagun+ izen] sintagma (Baztango gai, gure diru eta iskilu) edo aditz sintagma (perpaus jokatugabea): eguna zabaldu, mutil kaiku horiei burura etorri. Aditzaren aurkezpeneko kapituluan aditz predikatu konplexuen artean jasotzen dira egon eta ibili aditzekin eratzen direnak (§ 23.2.1.3.5).
‎Badira itxuraz aposizio elkartuen egitura dutenak, Sabin Etxea, euskara eguna , antxoa eguna modukoak; baina horietan ez dago predikazio erlazio inklusiborik. Sabin ez da etxe baten izena (Aizkorri mendi batena bai, ordea).
‎Badira itxuraz aposizio elkartuen egitura dutenak, Sabin Etxea, euskara eguna, antxoa eguna modukoak; baina horietan ez dago predikazio erlazio inklusiborik. Sabin ez da etxe baten izena (Aizkorri mendi batena bai, ordea).
‎Eta ez dute lekurik izen elkartuen artean ere, balio generikoa izatea delako izen elkarketaren ezaugarrietako bat (§ 3.3a). Euskararen eguna , antxoaren eguna... determinatzaile sintagma dagokie, berez.
‎Eta ez dute lekurik izen elkartuen artean ere, balio generikoa izatea delako izen elkarketaren ezaugarrietako bat (§ 3.3a). Euskararen eguna, antxoaren eguna ... determinatzaile sintagma dagokie, berez.
‎...gitaldaria, Baleare irlak, Bidasoa ibaia, Celsius eskala, Dato kalea, Eiffel dorrea, Garibai kalea, Garoa eleberria, Genio y Lengua saiakera, Gerediaga elkartea, Golgi aparatua, Insalus ura, Iraurgi ikastetxea, Joule efektua, Jumay sumendia, Kanin penintsula, Kelvin tenperatura, Magallaes itsasartea, Maria Cristina hotela, Mari Galant karabela, Muga ardoa, Nobel saria, Repsol konpainia, San Inazio eguna , San Juan jaiak, San Martin auzoa, Titanic bidaiaontzia, Unesco erakundea, Uriarte jauregia, Urruzuno lehiaketa, Usandizaga institutua, Zumalakarregi parkea
‎Berdin gertatzen da beste edozein izen, adjektibo, aditz edo adberbio elkarturekin ere. Horrexegatik dira osaeraz zalantzazkoak azken urteetan ugaritu zaizkigun artzain eguna , euskara eguna, odolki eguna eta horien kidekoak. Urteko egun jakin batez ari garen heinean, egokiago litzateke artzainen eguna, euskararen eguna eta abar esatea.
‎Berdin gertatzen da beste edozein izen, adjektibo, aditz edo adberbio elkarturekin ere. Horrexegatik dira osaeraz zalantzazkoak azken urteetan ugaritu zaizkigun artzain eguna, euskara eguna , odolki eguna eta horien kidekoak. Urteko egun jakin batez ari garen heinean, egokiago litzateke artzainen eguna, euskararen eguna eta abar esatea.
‎Berdin gertatzen da beste edozein izen, adjektibo, aditz edo adberbio elkarturekin ere. Horrexegatik dira osaeraz zalantzazkoak azken urteetan ugaritu zaizkigun artzain eguna, euskara eguna, odolki eguna eta horien kidekoak. Urteko egun jakin batez ari garen heinean, egokiago litzateke artzainen eguna, euskararen eguna eta abar esatea.
‎Horrexegatik dira osaeraz zalantzazkoak azken urteetan ugaritu zaizkigun artzain eguna, euskara eguna, odolki eguna eta horien kidekoak. Urteko egun jakin batez ari garen heinean, egokiago litzateke artzainen eguna , euskararen eguna eta abar esatea.
‎Horrexegatik dira osaeraz zalantzazkoak azken urteetan ugaritu zaizkigun artzain eguna, euskara eguna, odolki eguna eta horien kidekoak. Urteko egun jakin batez ari garen heinean, egokiago litzateke artzainen eguna, euskararen eguna eta abar esatea.
‎Eman ditzagun adibide batzuk: Berak bakarrik dakien moduan egin zuen patata tortilla; Ahal genuen eran atera ginen egoera zail hartatik; Bibliak esaten duen arabera jokatzen du egunerokoan; Inor ohartzen ez den gisan egiten ditu bere egitekoak; Goizean esan dugun moldean antolatuko dugu eguna .
‎Bereziki ahozko erregistrokoak izanik, lekukotasun idatziak aurkitzea ez da erraza: Gauzak nondik eta nolatan begiratzen zaien, iruditzen zaizkigu handi edo txiki (Agirre); Eta eguna luzeago edo laburrago, nola den, hiru ordutara alda litekeela [erlojua] (Munita). Nolanahi ere, gaztelaniaz según edo depende erabiliz adierazten direnak euskaraz emateko baliabide egokiak dira.
‎Iparraldean arrunta da" oren" hitza gaineratzea (eta Hegoaldean autore batzuek" ordu" ere ibiltzen dute, baina gutxitan): Eta nola baru eguna baitzuten, eta ez baitziren oraino hamar orenak baizik, joan ziren aintzina, erranez ez zirela oraino baruaren hausteko orenera helduak (Joanategi); Biharamuneko eguna goizeko bederatzi orenak arte (Joanategi); Hamar orenak eta hogeita bi minutu ziren (M. Elizanburu). Ordu bata ren kasuan, Bizkai aldean ordu batak dira nagusitzen ari dela dirudi; erdialdean eta ekialdean ordu bata/ oren bata da.
‎Iparraldean arrunta da" oren" hitza gaineratzea (eta Hegoaldean autore batzuek" ordu" ere ibiltzen dute, baina gutxitan): Eta nola baru eguna baitzuten, eta ez baitziren oraino hamar orenak baizik, joan ziren aintzina, erranez ez zirela oraino baruaren hausteko orenera helduak (Joanategi); Biharamuneko eguna goizeko bederatzi orenak arte (Joanategi); Hamar orenak eta hogeita bi minutu ziren (M. Elizanburu). Ordu bata ren kasuan, Bizkai aldean ordu batak dira nagusitzen ari dela dirudi; erdialdean eta ekialdean ordu bata/ oren bata da.
‎Hilabetea eta eguna bakarrik adierazi nahi denean, ostera, bi aukera ditugula esan ohi da: urtarrilaren 20a edo urtarrilak 20 Gehiago zehaztu litzateke, ordea, ez baitira beti biak aukeran izaten.
‎Hilaren 20an eta 27an; Otsailaren 24tik 27 (a) arte; Datorren otsailaren 14an. Honek guztiak testuan zehar urtea, hilabetea eta eguna adierazi nahi denerako ere balio du, jakina. Goian aipatu ditugun aukeretatik forma bakarra geratzen zaigu orduan:
‎Hilaren lehenbiziko eguna bi modutara irakurtzen ahal da: martxoaren 1a nahiz martxoaren lehena (edo martxoaren lehenbizikoan/ lehenbiziko egunean etorriko dira).
‎berau/ berori/ bera; berauek/ beroriek/ beraiek; beronek/ berorrek/ berak..., gainerako postposizioekin ere: Hau berau eman zuen aditzera gure Salbatzaile berak (Añibarro); Ingeniatuko du berorrek nola salbatu ni ere, nahi badu, ezbanaiz ere digno (Lizarraga); Eta berau ikusirik, Zakarias ikaratu zen, eta beldurra sartu zitzaion (Añibarro); Baina euskara maite honi, eta beronen alde gauden euskaldunei heldu zaigu geure eguna (Kirikiño).
‎Neska gazteei begira pasatzen du eguna . beharrean
‎18.2.3f Postposizio batzuek kasu hori gobernatzen dute: Ixtante artio (Larzabal); Igande artio, beraz (Larzabal); Datorren urte arte (Urruzuno);[...] harik eta Noe kutxara sartu zen eguna arte (Iraizoz); Hamar urte barru, non egongo garen, batek daki (Lauaxeta);[...] hogei egun inguru bertan eginda (Kamiñazpi); Aldapa behera arin doa (EGLU).
‎3 Ekintza baten hasiera (loratu, eguna argitu) edo egoera aldaketa adierazten duten aditzei esaten zaie inkoatibo. Askotan aditz batek berak har ditzake bi adierak:
‎O, zein estu eta itotzeko zorian nagoen! (Kardaberaz); Jaunak orduan itsasora igorri zuen haize handi bat, eta festa gaitza egin zen itsasoan, eta lehertzeko zorian zebilen ontzia (Duvoisin); Zeren akabatu hurran da eguna , beheitituko da eguzkia[...] (Axular).
‎22.6.2b Mendeko perpausari bide emateko erabiltzen da (adizki laguntzaileak menderagailua behar duela): Nola gaur dugun lehen eguna , berritik hasiko gara (Xalbador). Eta zerbaiten araberako testuingurua adierazteko (berriz ere laguntzaileak menderagailua behar du):
‎—Lizardiren zenbait pasarte ezin daiteke uler. —Nola irakurtzen den; Eta eguna luzeago edo motzago nola den, hiru ordutara alda litekeela [erlojua] (Munita). Konparaziozko testuinguruetan ere:
‎Beste adibide hauetakoak ere datibo hunkituak dira: Laster, eguna izanen da eta neke izanen zaigu herri aitzinetik iragan eta beste aldera iristea, nehork ikusi gabe (Touyarou); Zilegi izan bekit zuri gaztigatzea ezen hasiak direla munduan Valmonten ausentziaz ohartzen (Jon Muñoz).
‎Bihardamu ere erabili izan da, etzi esan nahi duela. Eta etzidamu deitzen da etzi ondoko eguna , etzikoaren ondorengoa alegia: Varsovian hilen naiz bihar edo etzi edo etzidamu (Jimenez).
‎(e) neko menderagailua, erabiltzekotan, denbora edo lekua adierazten duten erlatiboetan erabiltzen da: Hura iritsi zeneko eguna ; Hura bizi zeneko etxea (§ 31.4.8.2a).
‎Beste batzuetan, ordea, erresunptiboak beste forma bat ere izan dezake. Helduko da eguna , zeinetan esango jatan, abiatu, ta presta nadilla ondo ilteko; Jinen dira egunak, [Ø herriari gosea igorriko baitiot] (Añibarro). Pentsa dezakegu badela bigarrenean ere erresunptiboari dagokion sintagma bat, aldi honetan agerikoa ez bada ere.
‎Ez naiz sartuko lagunek egin beharreko lanetan; Batteux eta Laharpe omen ziren obeditu beharreko legegile edo lege emaile horiek (Mitxelena); Esan beharreko guztiak esan nizkion, hortaz (A. Agirre); Ikusi beharreko etxe berriaren irrika (X. Mendiguren Elizegi); Iritsiko zitzaion kontuak eman beharreko eguna (Olarra).
‎35.2.2g Kokapenezko osagarriek erreferentziazko une edo epe jakin batetik seinalatzen dute gertakariari dagokion denbora. Atzo dioenak ‘hizketan ari den eguna’ du erreferentzia, eta haren aurreko eguna seinalatzen du; bezperan dioenak, berriz, aldez aurretik ‘aipatutako egun bat’ du erreferentzia, eta haren aurreko eguna seinalatzen. Hala, Atzo zinean izan nintzen perpauseko atzo adberbioari esaldia esandako egunak ematen dio balioa; eta Handizki ospatzen dugu urtero San Sebastian eguna; bezperan hasten dira ospakizunak esaldiko bezperan sintagmari San Sebastian egunak ematen dio erreferentzia.
‎35.2.2g Kokapenezko osagarriek erreferentziazko une edo epe jakin batetik seinalatzen dute gertakariari dagokion denbora. Atzo dioenak ‘hizketan ari den eguna’ du erreferentzia, eta haren aurreko eguna seinalatzen du; bezperan dioenak, berriz, aldez aurretik ‘aipatutako egun bat’ du erreferentzia, eta haren aurreko eguna seinalatzen. Hala, Atzo zinean izan nintzen perpauseko atzo adberbioari esaldia esandako egunak ematen dio balioa; eta Handizki ospatzen dugu urtero San Sebastian eguna; bezperan hasten dira ospakizunak esaldiko bezperan sintagmari San Sebastian egunak ematen dio erreferentzia.
‎Atzo dioenak ‘hizketan ari den eguna’ du erreferentzia, eta haren aurreko eguna seinalatzen du; bezperan dioenak, berriz, aldez aurretik ‘aipatutako egun bat’ du erreferentzia, eta haren aurreko eguna seinalatzen. Hala, Atzo zinean izan nintzen perpauseko atzo adberbioari esaldia esandako egunak ematen dio balioa; eta Handizki ospatzen dugu urtero San Sebastian eguna ; bezperan hasten dira ospakizunak esaldiko bezperan sintagmari San Sebastian egunak ematen dio erreferentzia.
‎13 Zein erlatibo deitzen ditugunak, berriz, ohiko erlatibotzat dauzkagu, agerian baitute horrelakoek izen ardatza: Iritsiko da garaia, noiz ere ez baita gurean pobrerik izango; Etorriko da eguna , zeinetan denok alai biziko baikara.
‎Adibidez, toki denborazko kasu batean izan daitezke izen sintagma erlatibatuak; orduan, haatik, izen ardatza bera semantikoki tokiari edo denborari dagokion izena izan behar da, ondoko adibideetan bezala: Ez dut ahanztekoa [haren hiltzea gertatu] eguna ; Denek beldur handia zioten [hainbeste istripu gertaturiko] mendiari; Emaztea edo senide den beste emakume bat ahalik lasterren joaten da [ezbeharra gertaturiko] lekura eta han horiz margotutako arroza botatzen du (Iñurrieta); [Mirari hau egindako] eguna jai eguna zan (Lardizabal); Etzuan alperrik galdu [presondegian egondako] denbora luzea (Oskillaso); [Ezer aurreratu gabeko] tarteak batzutan l...
‎Adibidez, toki denborazko kasu batean izan daitezke izen sintagma erlatibatuak; orduan, haatik, izen ardatza bera semantikoki tokiari edo denborari dagokion izena izan behar da, ondoko adibideetan bezala: Ez dut ahanztekoa [haren hiltzea gertatu] eguna; Denek beldur handia zioten [hainbeste istripu gertaturiko] mendiari; Emaztea edo senide den beste emakume bat ahalik lasterren joaten da [ezbeharra gertaturiko] lekura eta han horiz margotutako arroza botatzen du (Iñurrieta); [Mirari hau egindako] eguna jai eguna zan (Lardizabal); Etzuan alperrik galdu [presondegian egondako] denbora luzea (Oskillaso); [Ezer aurreratu gabeko] tarteak batzutan luzetxoak ziren (Mitxelena).
‎Adibidez, toki denborazko kasu batean izan daitezke izen sintagma erlatibatuak; orduan, haatik, izen ardatza bera semantikoki tokiari edo denborari dagokion izena izan behar da, ondoko adibideetan bezala: Ez dut ahanztekoa [haren hiltzea gertatu] eguna; Denek beldur handia zioten [hainbeste istripu gertaturiko] mendiari; Emaztea edo senide den beste emakume bat ahalik lasterren joaten da [ezbeharra gertaturiko] lekura eta han horiz margotutako arroza botatzen du (Iñurrieta); [Mirari hau egindako] eguna jai eguna zan (Lardizabal); Etzuan alperrik galdu [presondegian egondako] denbora luzea (Oskillaso); [Ezer aurreratu gabeko] tarteak batzutan luzetxoak ziren (Mitxelena).
‎Joan gisako aditzekin doanean, berriz, gertakari biren aldibereko gauzatze progresiboa ematen du aditzera bezala perpausak: Etxerantz zihoan bezala, zihoan ere eguna argituaz (Urruzuno); Bizitzan aurrera goazen bezala gauza asko ikusten da (Zendoia); Jesus edadean aurreratuaz zihoan legez, hala zihoan haziaz ontasun, eta arimako ondasunetan (Uriarte); bezala ren ordez neurrian, eran, heinean ezar daitezke: Bizitzan aurrera goazen neurrian gauza asko ikasten da.
Emaitza gehiago eskuratzen...
Aldaerak
Lehen forma
Argitaratzailea
Konbinazioak (2 lema)
Taula kopiatu
egun zabaldu 4 (0,03)
egun argitu 3 (0,02)
egun baino 2 (0,01)
egun ikaragarri 2 (0,01)
egun luze 2 (0,01)
egun seinalatu 2 (0,01)
egun ukan 2 (0,01)
egun adierazi 1 (0,01)
egun arte 1 (0,01)
egun atzeman 1 (0,01)
egun azaldu 1 (0,01)
egun bakarrik 1 (0,01)
egun barne 1 (0,01)
egun bezala 1 (0,01)
egun bi 1 (0,01)
egun eman 1 (0,01)
egun ere 1 (0,01)
egun etorri 1 (0,01)
egun ezkontza 1 (0,01)
egun finkatu 1 (0,01)
egun goaitatu 1 (0,01)
egun gogoratu 1 (0,01)
egun goiz 1 (0,01)
egun hurbildu 1 (0,01)
egun irail 1 (0,01)
egun irentsi 1 (0,01)
egun iritsi 1 (0,01)
egun iritxi 1 (0,01)
egun jai 1 (0,01)
egun kari 1 (0,01)
egun kontatu 1 (0,01)
egun lan 1 (0,01)
egun moduko 1 (0,01)
egun muga 1 (0,01)
egun ohiko 1 (0,01)
egun ongi 1 (0,01)
egun webgune 1 (0,01)
Konbinazioak (3 lema)
Urtea

Bilaketarako laguntza: adibideak

Oinarrizko galderak
katu "katu" lema duten agerpen guztiak bilatu
!katuaren "katuaren" formaren agerpenak bilatu
katu* "katu" hasiera duten lema guztiak bilatzen ditu
!katu* "katu" hasiera duten forma guztiak bilatzen ditu
*ganatu "ganatu" bukaera duten lema guztiak bilatzen ditu
!*ganatu "ganatu" bukaera duten forma guztiak bilatzen ditu
katu + handi "katu" eta "handi" lemak jarraian bilatu
katu + !handia "katu" lema eta "handia" forma jarraian bilatu
Distantziak
katu +3 handi "katu" eta "handi" lemak 3 elementuetako distantzian bilatu
katu +2 !handia "katu" lema eta "handia" forma 2 elementuetako distantzian bilatu
katu +2 !handi* "katu" lema eta "handi"z hasten diren formak 2 elementuetako distantzian bilatu
Formen konbinazioa desberdinak
bero + handi | asko "bero" lema eta jarraian "handi" edo "asko" lemak bilatu
bero +2 !handi* | !asko* "bero" lema eta jarraian "handi"z edo "asko"z hasten diren formak
!bero + handi|asko|gutxi|txiki "bero" forma eta jarraian "handi", "asko", "gutxi", "txiki" lemak
Ezaugarri morfologikoekin
proba + m:adj "proba" lema eta jarraian adjketibo bat
proba +2 m:adj "proba" lema eta bi hitzetako distantziak adjektibo bat adjketibo bat
bero + handi|asko + m:adi "bero" lema jarraian "handi" edo "asko" eta jarraian aditz bat
proba + m:izearr-erg "proba" lema eta ergatibo kasuan dagoen izen arrunta

Ezaugarri morfologikoak

KATEGORIA
adb adberbioa
adi aditza
adilok aditz-lokuzioa
adj adjektiboa
det determinatzailea
ior izenordaina
izearr izen arrunta
izepib pertsona-izena
izelib leku-izena
izeizb erakunde-izena
lbt laburtzapena
lotjnt juntagailua
lotlok lokailua
esr esaera
esk esklamazioa
prt partikula
ono onomatopeia
tit titulua
KASUA
abs absolutiboa
abl ablatiboa
ala adlatiboa
ban banatzailea
dat datiboa
des destinatiboa
erg ergatiboa
abz hurbiltze-adlatiboa
ine inesiboa
ins instrumentala
gel leku-genitiboa
mot motibatiboa
abu muga-adlatiboa
par partitiboa
psp postposizioa
pro prolatiboa
soz soziatiboa
MUGATASUNA/NUMEROA
mg mugagabea
ms mugatu singularra
mp mugatu plurala
mph mugatu plural hurbila
ADITZ MOTA
da da
du du
dio dio
zaio zaio
da-du da-du
du-zaio du-zaio
dio-zaio dio-zaio
da-zaio da-zaio
du-dio du-dio
da-zaio-du da-zaio-du
da-zaio-du-dio da-zaio-du-dio

Euskararen Erreferentzia Corpusa Euskararen Erreferentzia Corpusa (EEC)
© 2025 Euskaltzaindia