|
2008
|
|
|
–eta geo baita ere beste beste ipuia! eta ipui hura/ txoriketaria berarena zen/ ze txoriketaria bera handittu zenean/
|
egun
hartan/ joan zen basora/ eta basoko zuhaitz guztiak
|
|
|
Adibidez, uda honetan neba arreba birekin
|
egun
batzuk egiteko aukera izan dut. Beraien artean erabiltzen zuten hizkera abiabidetzat hartuz, zenbait hitz eta esamolde idaztera bultzatu nituen.
|
|
|
Elcorria edo charrampiña:? Elcorria azaltzen da laugarren
|
egun
inguruan lendabicico arpegui eta lepoan eta joaten da andican gorputz guztira zabalduaz beste bi egunean (Sarampión: > rece> ro> ra> radualmente> extiende> re> resto> (Aranburu Bago
|
|
|
Hunek, ainitz partida jokatu ondoan gazteekin igandetan, eta astearte horietan berriz, Bercetche, Etchenic, Londaiz, Bessonart, Panpo, Ussaralde, Vignau, Elissalde edo Aguinaga batzuekin, horietarik denetarik da jujatzen ahal nolakoa zen Josep Gozterratxu jaun erretor pilotaria, hau haatik lehenik apez eta astean behin pilotari, Dongaitz trinket hartan lehenago Baxenabarre alde hartan plazetan eginak zituen partiden ondotik. Hots ez zuen arras merezi Josepen etxeko batek
|
egun
batez bi anaia horien mailaz erran zuena: «> Michel> ba, > hura> zen> pilotaria>! > »> Guk aldiz errefera ginezoken:
|
|
|
35 Hartan hedatu zen zinez Hasperue apezaren fama, kaseta batzuek hura deitu ere zutelarik. Urteko pilotaria?. Bainan ez zuen berak urgulurik hartzen hortaz, ziolarik jendea pilotarat heldu zela, edo neguan errugbirat, beste jos tetarik ez izanez, ez eta dantzarik ere, gerla
|
egun
haietan.
|
|
|
deitua). Ospatu ere, arrakasta handienarekin ospatu zen hori, Altxamendu militarra lehertu baino hamabost
|
egun
lehenago (1936ko Ekainaren 29tik Uztailaren 5era).
|
|
|
Bajaren lehen lau
|
egun
erdietan edo lehen bi egunetan, %75a ordainduko zaie (GAO
|
|
|
Han zen, orduan ere, mahaiburuan, Manuel Lekuona euskaltzainburuarekin eta Juan San Martin idazkariarekin batera. Esan nezake
|
egun
horretan hasi nintzela berarekin gaur arteko etenik gabeko harremanetan, lankidetzan eta adiskidantzan.
|
|
|
Jose Antonio Arana Martijak diruzaintza kargua, Jeanek euskaltzainburutza hartu zuen
|
egun
berean hartu zuen eta hala segituko zuen gaixotasunagatik utzi behar izan ez balu, 2003ko azaroan, nahiz eta hiru hilabete geroago nik hartu behar izan nuelarik kargu hori. Hamalau urte pasa izan ziren elkarrekin Zuzendaritzan Jean eta Jose Antonio eta uste dut, desadostasun gutxi batzuk gorabehera, elkarren errespetu osoz ihardun zutela, bai bakoitzaren eginbideetan, baita ere gobernamenduko amankomunetan, beti ere Akademiaren mesedetan.
|
|
|
VII Gobernuac igorridu galde hon bat
|
egun
hotan: Deputatu bat eskas duela (7), Pariseko Gamberetan, Hortakotz gerthatzen dela, langile beharretan, Badugunez hango gisaric, (8) Eskual herri hotan.
|
|
|
Gehienak
|
egun
parteak edo urtaroak adierazteko erabiltzen dira:
|
|
|
1958ko irailaren 12ra. Beraz, zortzi hilabete eta hamahiru
|
egun
dira, eta ez urtebetea aipatutako ka zetan azaltzen den bezala.
|
|
|
Bilbon bizi ziren neskame eta behargin euskaldunak. Haiengan pentsatuz Bilboko elizetan euskarazko ekitaldiak sustatu zituen,
|
egun
seinalatuetan sermoiak emanez, eta sistematikoki, igandero, Santiago katedralean 1898 urtetik (ordura arte erdara hutsez zirenak). Halaber, baliteke, Azkuek bere zarzuela elebidunekin, Bilboko burges euskaltzaleei ez ezik, euskaldun langileei ere aisialdizko ikuskizunak eskaini gura izatea beren hizkuntzan (adierazgarriro Vizcaytik, Círculo de Obreros Católicos elkartean antzeztu zen, segurki Bizkaiko herrietatik etorritako behargin ugari biltzen zituena).
|
|
|
Izatez, hainbat puntutan, garaian arruntak ziren espainiartasun ereduen aurka azaldu ziren autore larri hauek, ikuspegi eta alternatiba pertsonalak planteatuz. Hola, gertatzen da,
|
egun
jakinagoak direla «izen handiko» pertsonen ideia bereziak garaian «normalak» ziren ikuspegi arruntak baino. Errazagoa baita, jakina, pertsona letratuek liburuetan utzi zituzten ideia zehatzak aztertzea ezen ez eguneroko errealitate anitz eta difusora gerturatzea.
|
|
|
11an, hiru
|
egun
lehenago. Hortaz, Zolak ezer esan aurretxoan kokatu zen
|
|
|
66 Cf. 1922.12.29ko batzar agiria (in ABA EUS, 1922), eta
|
egun
bereko batzarraren akta in Euskera, 1925, VI.2 zb., 54 orr.
|
|
|
Baina Azkuerentzat «publicación vasca»euskarazko aldizkaria izanik (vasca ri adiera horixe ematen baitzion), eta hizkuntza honetan, politikoa, eta Azkueren ikasle ohi bati lotua (eta hura nazionalista), EuzkoDeya baino ezin zen izan zitekeen. Beraz, eskaini egin zioten baina Azkuek ez zuen onartu aldizkari nabarmenki sabindar hartan parte hartzea, haren sustatzaileekin gonbite
|
egun
berean izanik eztabaidatxo bat («separatismoa» zela eta).
|
|
|
50 Cf. Ademaren 1894.04.01eko gutuna Azkueri
|
egun
hura gogoratuz (orain in Irigoien, 1957: 334335).
|
|
|
«Azaroaren 18ko bilera izan da, nolanahi ere, Hendaiako biltzarrean onartutako planaren hilobia.» Hala dio Zalbidek119 Izan ere, Arana Goiri, bere gaixotasuna medio, ezin izan zen joan
|
egun
hartarako deitutako bilerara, eta ustez gainerako kideek nahi zutena egin zuten. Abandotarrak idatziz bidali zuen bilkurara bere iritzia, baina Zalbideren arabera alferrik, ez baitzioten kasurik egin.
|
|
|
Bere garaian Guridik, adibidez, Diez melodías vascas piezako hamar doinuetatik zortzi Azkueren kantutegitik atera zituen, eta egun Oskorri bezalako folk taldeek bilduma bera baliatzen dute. Azkuek berak egindako harmonizazioak eta obra originalak, ordea, onenean partituran gorde dira (operen kasuan galduta daude hainbat particella), inon grabatu gabe, ia ezezagun176 Ezin jakin,
|
egun
entzunez gero, ea garaikideei bezain zail eta astun irudituko ote litzaizkigukeen. Seguru asko denetarik aurkituko genuke.
|
|
|
Ikusten denez, seminariorako euskara katedra eskakizuna publikoki eta Oñatin bilduta zeuden herritar zein agintarien aurrean egiteaz gain(
|
egun
hartan Bizkaiko eta Gipuzkoako diputatuak zeuden) Gipuzkoako Diputazio berari eskatzen zion inplikatzeko. Hau da botere laiko bati Elizaren eremuan muturra sartzeko eskatzen ari zen Azkue euskararen faboretan.
|
|
|
Jakina garaiko usadio horrek ez dauka zertan mantendu egungo ikerketa batean, bereziki orduko ohiturak aldakorrak eta nahasgarriak zirenean, ezegokiak inondik ere lan akademiko batek eskatzen duen zehaztasunerako. Hortaz erdarazko ikerketetan PNV eta CNV moduko siglen erabilera finkatu den bezala, euskaraz ere sigla konbentzional batzuk erabiliko ditut, garaiko izendapen ofizialen gainean eraikiak baina
|
egun
finkatuak:
|
|
|
«Euzkaltzaindia», Euzkadi, 1920.02.13). Kuriosoki hurrengo urtean Euskera buletina argitaratzen hastean,
|
egun
horietako batzarren aktan ez zen koadroen kontua aipatu (agian boterean zeuden Bizkaiko Diputazioko monarkikoekin arazorik ez izateko).
|
|
|
Azkuerengan, bada, 1890eko hamarkada erdialderako definitiboki finkatu zen zazpi probintzien elkartasun eta lurraldetasun kanona. Euskalzaleko artikulua idatzi eta handik gutxira, artean, Azkuek lehen aldiz ikusi zuen Bonaparte Printzeak 1863an egindako zazpi probintzietako euskalkien mapa, Pierre Broussainek erakutsita101 Bonaparteren mapa
|
egun
oso ospetsua bada ere, garai hartan oso ale gutxi zeuden eta ez zegoen edonorentzat ikusgai. Azkuek behintzat ezin izan zuen ikusi mendearen amaiera hartararte.
|
|
|
265 Cf. 1918.09.23ko La. Gaceta, del. Norte. Hiru
|
egun
geroago albiste bera zertxobait luzeago, zutabe erditan, kontatzen zen, baina oraingoan ere inolako iritzirik gabe («La Academia de la Lengua Vasca», La. Gaceta, del. Norte, 1918.09.26).
|
|
|
Artikulua. Kirikiñok? aurreko asteetan idatzitakoaren giroan kokatzen da, edukiz ez ezik baita formetan ere, Bustintzak
|
egun
haietan Euzkadin proposaturiko eltzain=, akademiko, moduko neologismoak bereganatzeak islatzen duenez.
|
|
|
Gaur amar
|
egun
Agirre eta Badiola, tar Domeka jauparija ta geure langide bikaña il zan. Gure araudiko 25 eta 26, garrenak agintzan daben lez, «illabete biko epia ixango da utsunia betetako.
|
|
|
363 Azkueren 1925.10.31ko gutuna Gregorio Muxikari (in ABAEUS 1925). Antzera mintzo da Azkue
|
egun
berean Bitor Garitaonaindiari idatzitako gutunean.
|
|
|
oinordekoa zen. Izatez
|
egun
berean Bizkai Buru Batzarrak berak sartu zuen eskua auzian:
|
|
|
artikulua agertu eta hurrengo egunean bertan (beraz. Lauaxeta? eta BBBk beren testuak argitaratzen zituzten
|
egun
berean),. Orixek, testu ofizioso bat igorri zuen Euskaltzainditik gauzak gaizki ulertu zirela eta Akademia ez zihoala izendegirik sortzera zehaztuz.
|
|
|
Dena dela, eten latz hura tarteko izan ezean ere, ezin segurta daiteke Azkueren Akademia autoritate ofizial bihurtuko zenik, Bizkai aldeko sabindarren aurkakotasuna hor baitzegoen. Hauen jarrera milimetro bat ere ez zela malgutu frogatzeko hona Euzkadi egunkarian, 1936ko uztailaren 18an, hau da, Gerra Zibila hasi zen
|
egun
berean (albiste hura oraindik zabaldu aurretik) agertu zen gutun bat, «Sobre unificación del euzkera» izenburuarekin:
|
|
|
Izan ere, baliteke Eleizaldek zioen bezala jesuitek Olabideri ezarritako galerazpena Azkuek baliatu nahi izatea bere aldekoagoa bide zuen Azpiazu aurkeztuz. Hala ere, egia esan, Azkuek Broussaini hamar
|
egun
lehenago idatziriko gutunean, Olabide eta Azpiazu, biak aipatzen zizkion bere ustez Akademiako kide izan beharreko hautagaien artean233 Beraz ziurrenik Eleizalderen susmo txarrak oinarri gabeak ziren, eta edozein kasutan ez zen Azkue izan, baizik jesuiten ordenako buruzagitza Olabideri trabak jarri zizkiona. Zentzu horretan, Azkue, hautagai jeltzale gaituenak onartzeko prest zegoen.
|
|
2009
|
|
|
Iritziak biltzeko asmoz, biltza muntatu, inkestak egin eta galdeketak antolatu zituen erakunde sortu rriak. Gaia monografikoki erabiltzeko
|
egun
oso bat hartu zuen (19 abenduaren 29an).
|
|
|
Orduan, 1966an, sortu zuten euskaltzainburuorde delako hori, Frantziarentzat pentsatuta, han ere erakusteko zer zen Akademia. Ni ez nintzen han
|
egun
hartan, baina pentsatzen dut Lafittek proposatu zuela nire izena.
|
|
|
Ni epaimahaian nintzen. Hamabost
|
egun
egin behar izan nituen Parisen, etxera iritsi nintzen nekatua, emaztea eta haurrak hor ziren, eta deliberatu nuen ez nintzela joaten ahal Arantzazura, ez zela posible berriro denen uztea.
|
|
2010
|
|
|
Beraz, Bizkaian 1978an bertan jaio zen Ibilaldia, herrialdeko ikastolen aldeko festa. Urte hartako urrian egin zen, Getxon, Kilometroak en
|
egun
berean. Baina milaka lagun bildu ziren jai batean zein bestean.
|
|
|
Biharamunean, 1987 ikasturte politikoaren azken osoko bilkuran, Bateratze Legea bozkatzekoa zen Legebiltzarrean. Baina
|
egun
hartan bertan El Diario Vasco egunkarian argitaratu ziren Antonio Camposen adierazpenak hautsak harrotu zituen: –Camposek positibotzat jo du proiektua ikastolentzat, baina nahiago zuen EAren testu alternatiboa?.
|
|
|
–Nik ezin izan nuen joan
|
egun
hartan Legebiltzarrera, lanean ez zidatelako baimenik eman. Eta adierazpen haiek argitaratzean, gogoratzen naiz ondorengo egunetan egur asko eman zidatela komunikabideetan.
|
|
|
1985eko abenduaren 17an onartu ziren, hain zuzen ere, Frantziako Gobernuaren 1986ko aurrekontuak. Baina bi
|
egun
geroago, hainbat diputatu eskuindarrak aurrekontu proiektu haren kontrako helegitea aurkeztu zuten, Frantziako Gobernuak iragarritako diru saila eskola pribatuentzako zela argudiatuz, iritzi baitzioten diru sail berezi hura eranstea konstituzioaren kontrakoa zela. Abenduaren 21ean bertan, Frantziako Auzitegi Konstituzionalak atzera bota zuen aurrekontu legea.
|
|
|
Denera, 144 ikastoletako 474 lagun bildu ziren
|
egun
hartan Iruñean. , lehenik, euskal eskolari buruzko eztabaidari amaiera eman zioten, Euskal Eskola proiektua eta Gutun Programatikoa gehiengo osoz onetsiz.
|
|
|
Izan ere, Oliveriren Hezkuntza Sailarekin akordioa lortu zen
|
egun
berean hautsi baitzen EAJk, EAk eta EEk osaturiko hirukoa. EAJk eta EEk gobernutik kanporatu zuten EA, honek independentziaren aldeko mozioak aurkeztu zituelako udaletan.
|
|
|
soilik gobernua osatzen zuten EAJ, EE eta PSE alderdien aldeko botoekin onartu zen Euskal Eskola Publikoaren Legea, oposizioa kontra agertu zelako. HBko Tasio Erkiziak
|
egun
hartan adierazitakoa, adibiderako: –ikastolei ezarritako txantaia ekonomikoak ez du lortuko haien publifikazioa?.
|
|
|
Kalean, bitartean, legearen kontrako geldialdiak eta protestak egin ziren
|
egun
hartan, Ikasle Abertzaleak sindikatuak deituta. Legebiltzarreko atarira ere iritsi ziren protestak, eta ehunka lagunen manifestazioa eta elkarretaratzeak egin ziren.
|
|
|
Hartara, bi
|
egun
beranduago, ekainaren 28an, Hezkuntza ministroak Parisera gonbidatu zituen Seaskako ordezkariak, eta garbi mintzatu zitzaien: elkarte kontratua izango zutela jakinarazi zien Seaskako partaideei.
|
|
|
2005eko abuztuaren 29an, bi alderdiek ezarritako epea bukatu baino bi
|
egun
lehenago, UPNk eta CDNk onartu zuten Hezkuntza Sailak ikastola bakoitzaren egoera aztertzea, banan banan, eskaturiko baldintzak betetzen zituzten edo ez egiaztatzeko.
|
|
2012
|
|
|
Etenik gabeko lana bultzatu zuen,, jatorrizko agiria? emanez hainbat poesi ereduri gure artean, eta eginkizun bat markatuz, denen beharrean bizi ginen
|
egun
haietan (Lekuona 1996: 419).
|
|
2013
|
|
|
Beste urte batez, Eguberrietako mezak ahal bezala nola ematen zituzten kontatu zuen, baina euskaldunek hitzordua ez zeukatela huts egitekoa gehitu zuen. Berez
|
egun
garrantzitsuak direnak giristinoentzat, gerla denboran garrantzi handiagoa hartzen zutela islatzen zen Saint Pierreren eta besteen testuetan. Beste batean, 1918ko urtarrilean, bozkariozko eguna izan behar zukeen hori zein tristeki iragaten zen aipatu zuen, ordea:
|
|
|
Egun tristeagoa da, berez, Omiasaindu, hilak ekartzen baitira gogora. Eta gerla garaian,
|
egun
hark karga berezia zuen, gerlan hildakoek baitzuten leku guztia. Jean Saint Pierrek 1915eko azaroan azpimarratu zuen Omiasaindu inguruan, hilak zituztela gogoan, bestenaz ere urte hartan, familia gehienek bazutelarik hurbileko bat hila.
|
|
|
Soldadu batek Eskualduna astekarira gutuna igorri zuela idatzi zuen Adémak. Soldaduak gutun hartan idatzi zuen gustatu zitzaiola hogei
|
egun
lehenagoko artikulua, soldadu aitzindariak giristino onak zirela idatzia baitzen. Astekariak garrantzi berezia eman zion aitzindariak giristino izateari, Jainkoaren laguntza lortzeko hobe zelakoan horrela.
|
|
|
Frantsesak atheratu dira hinka tchar hortarik, mirakulu handi bat baitzauku nola ez gituzten etsaiek garbitu lehen
|
egun
lazgarri hetan. Atheratu gira, Jainkoak lagundurik eta gizonek ere, beren batasunaz, soldadoek beren kurajaz, aintzindariek beren zuhurtzia handiaz.1763
|
|
|
Biharamunean, abuztuaren lehenean, Alemanian eta Frantzian izan zen mobilizazioa; haiek ere gerlarako prestatzen ari ziren. Alemaniak gerla deklaratu zion Errusiari, eta bi
|
egun
geroago, abuztuaren 3an, beste hainbeste egin zuen Frantziaren aurka, Serbiaren alde jarri izana leporatuz.
|
|
|
Handik laster, aldiz, aliatuek alemanen erasoa geldiaraztea lortu zuten, ekainaren 11n. 49 Infanteria Erregimentukoak ere gudukatu ziren
|
egun
hartan, Compiègnetik hurbil. Alemanek beste ofentsiba bat hasi zuten ekainaren 15ean, Champagne eskualdean, eta frantsesek kontra ofentsibarekin erantzun zieten.
|
|
|
Gainera, lehen egunetako lekuak aipatu zituenean ere, 57.arekin zeukaten lotura. Adibidez, abuztuaren 28an Guise herrian zirela idatzi zuen, eta 57.a ere herri hartan zen
|
egun
hartan. 123.a ere ez zebilen handik urrun, eta Guiseko guduan parte hartu zuten bi erregimentuek.
|
|
|
Hurrengo kronikanargitu zuen hilabetearen 20an sartu zirela itsasontzian eta biharamunean atera zirela portutik. Hamar
|
egun
iragan zituen Marseillan. Ondorioz, hilabetearen 10ean heldu zen hiri hartara; beraz, hilabetearen 9an edo atera bide zen Bordeletik.
|
|
|
Beraz, ez da dudarik 1918ko irailetik aitzinako editorialak Blaise Adémak idatziak zirela. Baina, bereziki, horrek balio digu baieztatzeko
|
egun
horren aitzinekoak ere harenak zirela. Hain zuzen, 1918ko apirilaren 19tik irailaren 6a arte, ez zen editorialik Eskualduna astekarian, edo ez beti, eta editorialaren lekuan artikulu nagusi bat izaten zenean, Jean Etxeparerena zen gehienetan, hala nola maiatzaren 24, ekainaren 14, uztailaren 5 eta 26 eta abuztuaren 9ko zenbakietan.
|
|
|
Balitz pilota partida handi bat, duela zortzi
|
egun
hasia, ezin trenkatua nehorat neholere; arrats guziez hastean bezen gibela, goiz oroz berhaste, bi aldeak bardin pilotari on, zer zinezake zuk erran eskualdun irakurtzalea. Elgarren bethe badirela.
|
|
|
Cabanesek aipatzen dituen soldadu horien gisan, Zerbitzari ere ez zen euforiko agertu. Interesgarri litzateke ikustea Jean Saint Pierrek nolako gutuna idatziko zuen,
|
egun
hartan ez balitz preso izan. Hain zuzen, lan honetan zehar maiz ohartuko gara Saint Pierre Zerbitzari baino gerlazaleagoa eta diziplinatuagoa zela.
|
|
|
Aldiz, Oxobi-ren testuetan bozkario eta euforia gehiago ageri zen. Armistizio egunean ezkilek nola jo zuten deskribatu zuen,
|
egun
haren edertasuna azpimarratuz:
|
|
|
Reims-eko katedrala 1914ko irailaren 4an bonbardatu zuten alemanek, eta are bonbardaketa gogorragoak egin zituzten haren kontra, hamar
|
egun
geroago, erre eta ia suntsiturik uzteraino. Gertakari hark oihartzun handia izan zuen Frantzian, eta Lehen Mundu Gerrako historiaren atal aipatuetariko bat izan zen.
|
|
|
Cuberoren azterketari jarraituz, herra horren zabaltzea ez zen lehen asteetakoa izan. Haren arabera, lehen
|
egun
eta asteetan, soldaduek alemanak ez zituzten aipatzen hitz iraingarriz edo abereekin lotuak ziren terminoekin, baizik eta beren egiazko izenez, alegia, «aleman» deitzen zituzten. Jean Norton Cruk dio soldaduen baitan zegoen ustezko herra ez zela hain handia:
|
|
|
Halaber, artilleria ere aipatu zuen, Verduneko gudutik landako lasaitasun giroan izaten ziren zenbait borrokaz mintzatzean. Artikulu hartan erran zuen hura zegoen eskualdean, 1916ko apirilean
|
egun
gogor batzuk jasan zituztela, bost egunez zenbait hil ukan zituztela, baina horrek ez zuela deus ikustekorik Verduneko guduarekin. Artilleriak eragin zituen kalteak erlatibizatzeaz aparte, geroago sakonkiago aipatuko dugun Verdunekoaren gogortasuna aitortu zuen.
|
|
|
Duela bi
|
egun
, behin ere ikusi ez ginuen josteta eman daukute etsaiek, gure pausatokian, firurikan bizpahirur ehun obus ikaragarrienetarik, hamar minueta barnean, igorriz. Eta nola zapartatzen ziren!
|
|
|
Hanbat gaichto ere zuretzat aire pozoindatu zerbeit iresten baduzu, ahoko tresna berantegi emanik. Zortzi
|
egun
gabe zure bulharrak ustelduko zaizkitzu: ahotik odola igorriko duzu eta? 926
|
|
|
Mugimendu handia izan zen abuztuko lehen hiru egunetan, Baionan eta inguruetan. Orotara, ia 25.000 gizon pasatu zen Baionako geltokitik eta hiri osoan zehar milaka soldadu ibili zen
|
egun
haietan. Une hura biziki ederra bide zen, Eskualduna n idatzia zenaren arabera.
|
|
|
Gauzak ez ziren hain garbi izan, gero ikusiko dugun bezala. Hain zuzen, intsumisio eta desertore tasa handia izan zen Euskal Herrian, eta horrek erakustera ematen du denak ez zirela hain baikor agertu, delako
|
egun
hartan. Funtsean, mobilizazioa ez zen beti berdin ikusia izan.
|
|
|
– Ba, ori, aspaldian bala ttipitto baten beha nindagon, zonbeit
|
egun
pausuren biltzeko. –
|
|
|
Euskal Herrian ibiltzen ziren solas ezkorrek soldaduak kutsatzen zituztela aditzera eman zuen behin Blaise Adémak, apezpikuaren mintzaldi baten berri ematean. Itxura guztien arabera, Euskal Herrira zenbait
|
egun
pasatzeko baimena ukanik berriz gerla lekura itzultzen ziren soldadu anitz bihotza ilundurik agertzen ziren. Jarrera ezkorra ez zuen berez soldaduen baitan ikusten, baizik eta etxeetan zeudenen baitan, bereziki etxeko egoera zaila pairatzearen ondorioz:
|
|
|
Orotara arras egun gutxi egon ziren gerla lekutik kanpo? gehienik hirurogei
|
egun
–baina aldi horiek garrantzi handia zeukaten gerlariek aiseago irauteko.
|
|
|
Beraz, fededunek aldatzen zuten egutegia, gerlaren gorabeheren arabera. Horregatik, mezak ez ziren beti tenore beretan edo
|
egun
beretan izaten. Soldaduak ez zeudenean pausalekuetan, gerla erdian zeudenean, ezin ziren elizara joan.
|
|
|
Egoera hartan, bitxikeriak ere gertatzen ziren tarteka. Lubakietan alemanek hil soldadu baten aldeko meza eskatu zion norbaitek Zerbitzari ri behin, baina honek erantzun zion goizeko meza jadanik errana zuela eta beste bat ezin zuela erran
|
egun
berean. Soldadu hark katixima jakin balu apaiz batek egun berean bi meza ezin zituela erran jakinen zuela gehitu zuen.
|
|
|
Lubakietan alemanek hil soldadu baten aldeko meza eskatu zion norbaitek Zerbitzari ri behin, baina honek erantzun zion goizeko meza jadanik errana zuela eta beste bat ezin zuela erran egun berean. Soldadu hark katixima jakin balu apaiz batek
|
egun
berean bi meza ezin zituela erran jakinen zuela gehitu zuen. Artikulu hartan, idatzi zuen bezala, emantzat jo zuen Eskualduna ren irakurleek hori bazekitela, berez.
|
|
|
Andre Dena Mari eguneko mezari dagokionez, Jean Saint Pierrek
|
egun
hartako besta aipatu zuen eta soldaduen fedea zinez azkar zela erakutsi. Baina, egun haren ifrentzuaz ere idatzi zuen, gorago aipatu dugun egoera baten isla zena, alegia:
|
|
|
Andre Dena Mari eguneko mezari dagokionez, Jean Saint Pierrek egun hartako besta aipatu zuen eta soldaduen fedea zinez azkar zela erakutsi. Baina,
|
egun
haren ifrentzuaz ere idatzi zuen, gorago aipatu dugun egoera baten isla zena, alegia: erreketan zeuden soldaduek ezin izan zuten mezara joan, eta horrek pena eman ziela kontatu zuen Saint Pierrek.
|
|
|
Eta zer diote bada Eskualdun gerlariek? Ifernuan zenbeit
|
egun
iraganik orai zeruan direla. Eta zer ifernua zen!? 956
|
|
|
Arte hortan ikusi ditugunak hemen uzteko hobe litezke. Gudu luze horren
|
egun
borthitzenetarik bat atzeman dugu, nahiz ez den bertzentzat ere egun ezitirik hemen gaindi. [?] Jainkoak lagundu ditu gure lagun gaizoetarik hanitzak, mirakulu bat baita hoinbertze gizon nola jali diren ifernu hortarik, den gutieneko minik gabe.957
|
|
|
Andereen Bidean odol anitz isuri zen eta ez zen maiatzaren 5eko garaipen harekin trenkatu. Baina Eskualduna k
|
egun
hura garaipen handi gisa aurkeztu zuen. Blaise Adémak ere azpimarratu zuen frantsesak Craonnez jabetu zirela, nahiz eta alemanek ez zuten uste halakorik gertatuko zenik.
|
|
|
1917ko maiatzaren 4ko gauean Craonne herria hartzeko operazioaz ari zenean, lurrean ziloak egin zituztela etsaien kanoietatik babesteko idatzi zuen, eta ez zutela galtze handirik izan zehaztu. Frantsesen artean hil franko izan zen
|
egun
haietan, baina horiek gutxietsi zituen Saint Pierrek.
|
|
|
Lau soldadu horretaz ohartu ziren eta granada ukaldika hasi ziren, eta beste bat tiroka. Beste
|
egun
batez, metrailadore batek sarraski handiak egin zituela kontatu zuen. Soldadu bat joan zen kanoi ttipi bat eskuan, eta metrailadorea oren erdi baten buruko frantsesen eskuetan gelditu zela txalotu zuen.
|
|
|
Guillaume urguluntzi handia, gure Frantzia ederretik ja bere ustez hamar bat departamenduz jabetua, zortzi
|
egun
gabe Parisen bazkal uste zuena, hara non dugun igorri han harat, jin bidez edo ahal duenez, ehun kilometre eta gehiago gibelerat: aitzindari eta soldado choil, oso eta kolpatu, kanoi, zaldi, mitrailleuses, karro, tresneria, karraskan guziak oro buruzkain.
|
|
|
artikuluan zehaztu ez bazuen ere, Champagne eskualdea izan zitekeen, zenbait egunen buruan handik itzuli zela idatzi baitzuen? apirilean
|
egun
gogor batzuk izan zituztela eta bost egunez zenbait hil ukan zituztela aitortu zuen. Hilak eta zaurituak aipatu zituen aski zehazki, nahiz eta borrokaz deus ez argitu.
|
|
|
Zerbitzari ikusi zuen herria zein zen zehaztu izan balu, beharbada aiseago lokaliza genezakeen oraino. Ez zuen zehaztu zein zen urtarrilaren 15ean suntsitu zuten herri hura, baina
|
egun
hartan alemanek ofentsiba handia egin zuten Caverne du Dragon delako lekuan, eta Creuteko baserria suntsitu zuten. Egun hartan, Andereen Bideko gain guztiak alemanen esku gelditu ziren.
|
|
|
Hamabortz
|
egun
hautan guzietarik ikusi dugu: egun eder baino tzar gehiago haatik.
|
|
|
Latzgarri da bethi lohian kasik ithoak ibili behar izatea eta gu hala ibili gare hemen. [?] Bi
|
egun
hautan elhurra ari zauku, par par par. Ez baiginuen bertze deusen beharragorik saltsa hunen gutitzeko! 1191
|
|
|
Eta soldado gaichoak bere erreka ziloetan, lur hotzaren gainean gau eta egun, bustia, hormatua, belaunetarainoko ichtilean, zer ez du pairatzen! Ez du zortzi
|
egun
hola mintzo zitzaitala hogoi ta hamabi urthetako soldado bat. Oren bat edo bertze hoztua, bustia eta ichtilean ibilzea, hori noiz edo noiz guzieri gertatzen zaikuna da.
|
|
|
Ez zuen zehaztu ea lehen lerroetan ziren, nahiz eta kronika horretan agertu beste berri batzuen arabera, lehen lerroetan zirela pentsa daitekeen. Halaber, 49 Infanteria Erregimentua eta 18.a Andereen Bideko Hurtebise laborari etxearen inguruko lubakietan zeuden, 1915eko urtarrileko
|
egun
haietan.
|
|
|
Are gehiago, gerla lekutik urrun izatearen goxotasunaren erakusle zen beste artikulu bat ere: nahiz eta atseden lekuetan lan anitz izan egiteko, besteak beste burdinbide eraikitzen iragaten zutenean eguna, Zerbitzari k
|
egun
haiek atseden eguntzat zeuzkan, lehen lerroetatik urrun izate hutsa bera atseden iturri baitzen. Bi lekuen arteko kontrastea biziki garbi agertu zen.
|
|
2014
|
|
|
txiste polita! nor ehortzi zuten, orduan, derion, 1975eko ekai neko
|
egun
hartan?
|
|
|
non zinen zu, bada, Euskal Herriko inteligentzia> zuregatik nega rrez ari zen
|
egun
hartan?
|
|
2016
|
|
|
Hemen naizela adixkide batzuen etxean. Errepusta eman daut jinen dela bere otoan ni ikusterat
|
egun
horietarik batez. Ori, pollita izanen naiz, ene aitak harrapatzen banau neskatx arropetan.
|
|
|
Gazteen zerbitzuan egoten zen. Hau ekintza modernoa zen, ikusgarria gai bati lotzea, funtsa izanen zuen testu bati lotzea, ez zen irri egiteko ikusgarria, laborantza munduaren ospatzeko lana,
|
egun
handi baten karietara. Horregatik lotzen zen Larzabal, bestak oinarri sendoak zituelako, gizarteak prestatzen zuen ekimenari lotua.
|
|
|
Lehen Antzerti
|
egun
hau Donostian iragan zen eta Jacinto Carrasquedo Olarraren lana Etxe aldaketa aurkeztu zuten.
|
|
|
Obra batzu badira asko laburrak, zeren eta garai batez antzerkiak egiten ziren ez bakarrik antzoki batetan, baizik eta nonahi, eta horrela anitz antzerki idatzi dut haurrentzat, eta hek dira nahi eta nahi ez laburrak. Askotan
|
egun
erdi bat aski nuen antzerki bat idazteko, laburra baldin bazen, eta ez nituen hain ongi behar den bezala egiten antzerkiak.325
|
|
|
Haren gordetegiak erreko. Eta, hiru
|
egun
barne ez bada harrapatua, haren presoner lagunak garbituko dituztela.
|
|
|
Frantziako gerlari buruzko kontaketak egin zituen, lehenbiziko urrats horiek ezagutarazi nahi zizkigun, baina oso azalean gelditu zen, ez zituen askotan sentipenak agertzen. Erreportari moduan kontatzen zituen
|
egun
horiek.
|
|
|
Bai jaun Pertsulariak,
|
egun
hau zuena duzue... Jainkoak zauzte dohain bereziz beteak...
|
|
2019
|
|
|
Euskara beharrezko egin nahi genuen, lau
|
egun
horietan bederen. Erdarara lerratu gabe, euskarari eutsi behar zioten Aguraingo 18 urtetik gorako euskaldunek.
|
|
|
Sei hilabeteko prozesu baten ondoren eta lau
|
egun
horiek bizi ondoren, Agurainen euskaraz bizitzeko inertzia sozial bat geratu dela esan dezakegu. Horrela ondorioztatu dugu 284 sinatzaileei egindako galdeketaren bitartez.
|
|
|
egun guzietako bizipideari darraizkonez irakurgai batzuen egitea zuhurtziarekin neurtu eta zatituak, gozotasun berezi batekin lantuak halaber. [?] Bilbaotik jin nintzan gibelerat
|
egun
hartan berean, elektrik hari ezin hautsizko bat bezala loturik jarraikitzen zitzautala urrundu arau?.
|
|
|
»1937ko ekainaren 19an, frankistek Bilbo hartu zuten egunean, Azkue eta biok Euskaltzaindiaren Erribera kaleko egoitzan egon ginen. Atxuritik sartu ziren tanke frankistak
|
egun
hartan, eta gure egoitzaren aurretik pasatu. Guk ez genuen etsi hala ere eta, Azkueren irmotasun tematiari esker, ahulduta baina bizirik jarraitu zuen Euskaltzaindiak, laguntzarik gabe baina debekurik gabe, gurearen gisako erakunde gehienek ez bezala, desagertu egin baitziren gerra garaian.
|
|
|
Luis Villasanterekin hitz egitera datoz?. Ondoren, Gartziak Mitxelena, San Martin eta Lizundia
|
egun
hartan Arantzazura eraman zituen asmoaren berri ematen du: Villasante konbentzitzea euskaltzainburu kargua onar dezan.
|