|
2000
|
|
|
Baina han eta hemen galdetu nuelako badakit ororen gurariz, oroz eskas ibili zela beti, azeri aseezinaren antzirudira. Zer gertatu zitzaion
|
egun
hartan. Nora joan ote zen?
|
|
|
Halere, harritu egin nintzen, eta lasaitu, bat batean. Ni konturatzen nintzen Frantziskok, lehendik ere hamaika zume hots eta odol guri jasan behar izan baitzituen, zuela halako egoerarik onartu; baina,
|
egun
hartan, merezia dik alu horrek! esan zidan, besterik ez; egia da Frantziskok ongi ezagutzen zuela Kandidoren nireganako grina txarra; bera nuen kasu askotan lekuko; baina zaila zen Frantzisko bezalako batentzat, halako une estu batean norbaitek zume astinduak merezi zituela aitor  tzea.
|
|
|
Eta utziko ote zidaten parte hartzen? Kandido bakean uzteko eskatzen banien, beldurti bat nintzela pentsatuko...; ez, ez, jostorratza baino luzeagoa behar da gehienetan haria; baina
|
egun
hartan tamaina berdintsukoak nituen bai haria bai jostorratza.
|
|
|
Ez dut uste horren isilean jolastu garenik behin ere. Atarira irten ginen, eta minutu batzuk igaro genituen sukaldeko leihotik sukalde barruan zeudenak nola negar egiten zuten begira, gero, bakoitza bere eran jolastu zen; eta Migelek sukaldera alde egin zuenean
|
egun
hartan osaba Andonik bazuen bere mina non asea, nonbait, gogoratzen naiz harri koskor batzuekin jardun nintzela.
|
|
|
Ez nuen nolanahi hautsiko ongi portatzeko aitak eman zidan agindua, eta gainera, zer demontre!, nire lagunek ere ikusi ninduten, eta oso aukera gutxi nuen haien aurrean norbait nintzela agertzeko. Astiro edan behar nituen
|
egun
hark ekarri zizkidan aurrerapenak.
|
|
|
Marinelarekin besarkatuta zegoen harkaitzetan; mutilaren besoak indartsuak ziren, eta azkura sumatzen nuen bizkarrean. Umezurtz ikusi nuen
|
egun
hartan neure burua.
|
|
|
Iritsi bezain laster ekin genion hondartza zulatzeari. Julio ere, auzoko mutil xixtrin galdu bat, gurekin genuen
|
egun
hartan. Haren gurasoek edan egiten omen zuten, eta horregatik edo Julio beti egarri egoten zen.
|
|
|
Gerora, anaia eta arreba gehiagoren negarrak entzun behar izan nituen. Beharbada, Zapelek Migeli belarrietatik heldu zion
|
egun
hartan, ama haurdun genuen. " Zuk hilko didazu barrengo hau" entzun niola uste dut haietako egunen batean.
|
|
|
Nire haur denboran, eskolan, eskulanetarako buztinezko puska karratu batzuk erosten zizkiguten, material harekin gero geure gustuko irudiak sortzeko. Eta, egia esatera, Dabidek
|
egun
hartan ekarri zuen eskulturak, artelana baino gehiago, buztin puska karratu haietako bat zirudien. Hala ere, bereizgarri bat zuen:
|
|
2001
|
|
|
F: Eta ez al zuen ari
|
egun
hartan euri gorrimina?
|
|
|
F (irribarre deduktiboz): Eta ez al zenuen jantzi
|
egun
hartan anoraka?
|
|
|
Suziri batena bezalako bat bateko eztandaren eragina izan zuen aipu luzeak, nire asmo zaharraren eta Koldo Mitxelenaren pentsamenduaren gaurkotasun erabatekoaz hitz egitera eraman baikintuen. Halatan, Mitxelenaren testu interesgarrienen erdaratze lana zehaztu, lagina bideratu eta egitasmoa gauzatu egin behar genuela erabaki genuen
|
egun
hartan. Â Asmoaren bideragarritasunak eraman gintuen, lehen urrats hartan, Â Gipuzkoako Aldundiarekin hitz egitera.
|
|
2002
|
|
|
Aldi  berean, nire alboetatik pasatzen zen jendeari begiratzen nion, baina ez nuen neure begirada jasoko zuenik antzematen. Izan ere
|
egun
hartan handik ez zebilen eskola umerik, baizik gizonezko mordo bat, batzuk binaka edo hirunaka, bestetzuk bakarka ibilian zihoazenak. Haien pausoa bizkorra zen, eta espaloietatik ez ezik erdigunetik ere saiatzen ziren, autoen arteko distantziak aprobetxatuz.
|
|
|
Ez, zer esanik ez zeukalako, ez eta Txantoi nagusiaren azalpenak besterik gabe onartzen zituelako ere, entzundakoak zer pentsatu gehiegi sorrarazi ziolako baizik. Une hartan, fabriketako sirenak orroka hasi ziren,
|
egun
hartako lanaren amaiera lau haizetara aldarrikatuz. Eguzkiak eta lainoek elkarren artean borrokan jarraitzen zuten; artean ez  zegoen ilundu beldurrik.
|
|
|
Abuztuan bero egiten ere badaki, eta
|
egun
hura halakoa zetorrela erraz antzematen zi  tzaion giroari goiz goizetik. Ez zuen sargori egingo, egunsenti hartan haize fin hozkirriak korritzen baitzuen, baina bai bero trinkoa alajaina, eguzkiak larruazala erretzen dakien horietakoa.
|
|
|
Hiztuna naiz neurez, eta erraz jardun ohi dut hizketan, baita gaizki lo egin eta aldarte onean ez banago ere,
|
egun
hartan bezala. Txoferraren ondoko eserlekuan eserita, autoko leiho  tik ikusten nuen guztia kontatzen hasi nintzaion anaiari.
|
|
|
Anaiak zerbait zeukan
|
egun
hartan, nik ez dakit zer. Hitz bat bilatu behar banu haren aldarteak zer adierazten zuen esateko, hitz hori beharbada bakea litzateke.
|
|
|
Aski da horretarako borondatea. Hamalau urte hauetan, ordea, ia egunero  berritu ditut
|
egun
hartako eszenak. Goizero egunkaria zabaltzean, beti dago oroitzapenaren giltzari emango dion berriren bat.
|
|
|
" Bien arteko harremana nolako, emaitza artistikoa ere halako". Baina, niri dagokidanez, maitalearen metaforak hilketaren
|
egun
hartan galdu zuen bere hitz soilezko izaera, esperientzia haragizko bati esker: neure hatzetan sentitu nituen teknika eta sena elkar hartuta.
|
|
|
Nik, bai. Hildakoarenganako haien sentimendurik eza nik hainbatetan erakutsitako bera, azken batean eta
|
egun
hartako nire egoera hain ziren mutur banatakoak; zer egin nuen baldarkeria baten aurrean. Isilik gelditu sentimendurik gabeko hitzak entzunda?
|
|
|
|
egun
hartan bezala (ñirñirka zeudenan
|
|
|
Batzuetan hala dirudi. Berriz ere hartuko dut, sinbolikoa delako, Eguzkitza jaunak Euskaltzaindian sartzeko eman zuen sarrera hitzaldiaren
|
egun
hura. Kontuan izanik Euskaltzaindia dela gure (eta orain uste dut aski modu egokian erabiltzen dudala" gure" hori) hizkuntzaz arduratzen den erakunde ofiziala, kontuan izanik Euskal Telebistaren ardura dela euskara, kontuan izanik egun horretan arratsaldeko azken orduan euskaraz ez zela eguneko albistegirik, besterik ezean uste nuen erdarazkoan berri hori izango zela garrantzitsuenetako bat.
|
|
|
Oso aldarte onean esnatu nintzen hurrengo egunean. Telebista piztu eta MTV musika katean Los del RÃo ren" Macarena" higuingarria ematen ari zirela ikusteak ere ez zidan
|
egun
hartako umore ona zapuztu. Motxilak atondu eta arrapaladan abiatu ginen metrorantz, goiz eguzkitsuak eskain  tzen zizkigun aukera guztiak ahitzeraino dastatzeko prest.
|
|
|
Hiriak ankerra izaten badaki, eta New York, porlanezko bihotz gogortu eta lehorreko hiri honek, are gehiago. Berri txar batek mingostu zigun lehenengo
|
egun
hartako gosaria: Smashing Pumpkins en teklatu jotzailea, Jonathan Melvoin, hilik aurkitu zuten bezperan, antza heroina gaindosiak jota, eta Jimmi Chamberlin bateria jotzailea, lehendik ere droga zela-eta arazo franko izandakoa, atxilotuta zegoen.
|
|
2003
|
|
|
" Trenean lana, kanpoan afana". Baina
|
egun
hartan ez nenbilen lanean, bai, eta halaxe zuritu ahal izan nuen neure burua.
|
|
|
Baina ez zuen behin ere aipatzen nork emana zion aldian aldiko agindua. Hala ere,
|
egun
hartan apenas izan nuen horretaz pentsatzeko astirik izan. Ez, horixe.
|
|
|
Baina han ez ginen askorik luzatu. Batetik, pikoloak auto kamuflaturen batean etor zitezkeen eta, bestetik, zera,
|
egun
hartan prakak bete lan, prakak bete lan ibiliko ginen. Hala, bada, atzera garajera bidean, ogitarteko eta garagardo bana eskatu  genituen Oiangu tabernan.
|
|
|
Pixka bat desbideratu egiten baginen ere, garajera baino lehen Tximistako zubira jo genuen, lasterka, egiten zuen ho  tzari aurre egiteko. Nik behorren kontua ekarriko nuen hizpidera eta nola, zera, nola egiten zuen Aralarretik jaitsi ziren
|
egun
haren antzeko eguraldia. Baina Kepa urrunetik ohartu zen pikoloek ordurako gure pankarta erauzia zutela, eta ezin ezer esan.
|
|
|
Anaia bere urtebetetzeaz ari da. Hitz eman zion
|
egun
hartan azalduko zela horra, zezen plazara, baina hiru lagunek alferrik eman zuten arratsalde osoa haren zain. Ez zen azaldu. Â
|
|
|
Berak ondo zekien ezetz. Eztul gaixotuan hasi baitzen
|
egun
hartan. Eztul isil gaiztoan.
|
|
|
Irribarre egin du aita gogoratu duenean aulkitxo horietako batean jarria, belaunak bular parean kuzkur kuzkur eginik. Zirkora joan ziren
|
egun
hura etorri zaio gogora. Hilabete eta erdi edo lehenago eraman zuen, aurreneko aldiz.
|
|
|
Zirkoarena mundiala izan zen. Eta
|
egun
hartan ez zen bere urtebetetzea. Ez astebete  geroago edo mekanoa ekarri zion egunean ere.
|
|
|
Hamazazpi urte edo izango zenituen artean. Ez zen oso ohikoa amak egunkari hori erostea, baina
|
egun
hartan etxera ekarri zuen, aurrerantzean Iriarte izeneko horren artikuluak publikatu zituzten orotan egingo zuen bezala. Ez zenuen artikulua irakurri.
|
|
|
Hor zegok hire etorria, hire klasea, hire maila... Eta joaten utzi diok,
|
egun
hartan Mariasuni joaten utzi hion bezala. Gogoratzen?
|
|
|
" Gero arte ba, Juanan", esan zian Mariasunek
|
egun
hartan.
|
|
|
" Ipurdia txamarra luze horren azpian estaltzeko ohitura hori izango ez balu", pentsatu duk," dezente irabaziko likek". Eta gogoratu haiz pentsamendu horrek
|
egun
hartan pixka bat lotsatu egin hinduela, hara, auzora aspaldiko partez hinderaman asmoa zikintzen zuela edo. Erakundeak bidalita azaldu baihintzen hara, kontaktu bila.
|
|
|
" Ez nian bakarrik igotzen utzi behar", pentsatu du, neskaren eskuak bereen gainean haztamuka sentitzean. Eta
|
egun
hartan gertatutakoa gogora etorri zaio beste behin ere. Zer problema ekarri behar zuen andereño hark?
|
|
|
Beharbada gauean zerbait xuxurlatuko dio belarrian, lo zakuan sartzen direnean. " Oraingo honetan ez diagu hutsik egingo", adibidez, edo" no problem, Jon;
|
egun
hartakoa ahaztuta zeukaat". Ziurrenera, ordea, etsi dute, beti bezala, elkarren beroa bilatze hutsarekin.
|
|
|
Biharamunean lanerako ziren. Goizeko bietan,
|
egun
hartan, Elgeren aitari telefonatu zion Txokok.
|
|
2005
|
|
|
Herrenko. Aurrerantzean, Juliok" Herrenko" ren lepotik barre egin nahi zuenean, zoritxarreko
|
egun
hartan kendu zizkidan koadernoetako bat hartu, eta poemaren bat edo beste irakurtzen zuen, doinu barregarriarekin, antzezteko trebetasun falta lotsa  tzeko modukoarekin. Benetan, nabarmen aritu zen.
|
|
|
Bazterrak miatzen hasiko ote ziren beldur nintzen, eta prest nengoen une batetik bestera lasterka abiatzeko, han inguruan neukan jendeari ihesbidea erakutsiz. Haatik,
|
egun
hartan bazuten nahikoa arrantzarik guardia zibilek; jeepak bete beteta, kabitu ez ziren atxilotuei lurrean etzateko agindu zieten, eta ostikoka ekin. Norbaitek leihoren batetik oihu egiten zuen:
|
|
|
Elkarrekin irteten jarraitu genuen udaren azken partean, ohituraren poderioz. Zein urrun bularra ukitzen utzi zidan lehen
|
egun
hura, ni sumendi bihurtu eta berebiziko eztanda eragin zidanekoa! Urriaren hasieran, Valladolid aldera joan zen, medikuntza ikastera, eta hantxe amaitu ziren gureak; ez zidan idatzi, ez nion idatzi, behin baino gehiagotan egiteko zorian egon banintzen ere.
|
|
|
Amak orburuak prestatu zituen, ilarrekin, eta barazki zopa bat, eta zainzuriekin egindako arrautzopila. Aita ere hiztun zegoen
|
egun
hartan, ohi ez bezala. Haurtzaroko eta gaztaroko gertaerak kontatu zizkigun, batzuk grazia handikoak; esate baterako, lagunekin beheko auzora jaitsi zeneko hura:
|
|
2006
|
|
|
Hori bai polita, gogoratu duzu. Jakina,
|
egun
hartan germaniarrak Parisen sartu ziren-eta.
|
|
|
Edonola ere,
|
egun
hartako gertakaririk gogoangarriena ez zen hileta segizio hura izan, Arantxaren ezezkoa baizik. Elkarrizketa laburra izan genuen.
|
|
|
Arazoa ez zen hori. Arazoa zen orduz geroztik gauzak okertzen hasi zitzaizkidala, eta nik, ahalegindu arren, ezin nuela horren aurka ezer egin, eta banekiela horrek konexioren bat zeukala
|
egun
hartan jazotakoarekin; ez Eliren edo Aintzaneren edo Josuneren ezezkoekin, Arantxaren ezezko zehatz harekin baizik, eta bota zidan esaldiarekin: " Herenegun esan bahidan..."; hor galdu nituela geratzen zitzaizkidan aukera guztiak.
|
|
|
Eta zin egiten dut ez nuela lehenagotik ezagutzen, ez nuela ezein iragarki edo herri telebistako publierreportajetan ikusi, ez nuela ideia ñimiñorik ere eraikin horren itxuraz, ezta interes berezirik ere hartan, Aintzanek bere aferaren babesleku izan zela kontatu zidan arte behintzat. Ez dut
|
egun
hartan egin nuenaz askorik oroitzen: bisita egingo nion nire lagun hari, ziur, baina auskalo zer egin genuen edo zertaz hitz egin genuen; izan ere, zonbi baten moduan igaro nituen gauera arteko orduak.
|
|
|
Baina ez zen hala gertatu: Ainhoaren itxaropen guztien aurka, eta
|
egun
hartan lana bazuen ere, Antonio ondoan izan zuen erditze guztian zehar, eta susmatu ezineko samurtasun batez jaso zuen jaioberria, begiei distira berezia zeriela, edo hori iruditu zitzaion behintzat Ainhoari ebakuntza gelako ohatilan etzanda jarraitzen zuela.
|
|
|
Gustatu zitzaiola eman zidan aditzera; asko, gainera. Ez nuen apartekorik egin
|
egun
hartan logelan, ohiko antolaketa lanetatik kanpo. Ezta amak ere.
|
|
|
Berehala konturatu zen Damaso. Bizar xafla berria erabili nuen
|
egun
hartan. Aurpegia zauriz beteta geratu zitzaidan.
|
|
|
Jaten badituzu min emango dizute". Gogoratzen al dituzu ditxosozko
|
egun
hartan esan nizkizun hitz haiek. Esan egin al nizkizun ala oihukatu?
|
|
|
Damaso, norbaitek galdetu izan balit zeren usaina zenuen zuk, erretzen zenuen pipako tabakoaren kearena erantzungo niokeen. Berandu heldu nintzen
|
egun
hartan, ordea, iritziz aldatu nuen.
|
|
|
Eta han ikusi zenituzten zenbait eskulturari buruzko iruzkinak egin zizkidan. Eta tarteka, haiei buruz
|
egun
hartan azaldu zenizkion zure iritzien berri ere eman zidan. Gero eta gehiago hitz egiten dit zutaz Asierrek.
|
|
|
Apalategi honetan egongo al litzateke tokirik Damasok
|
egun
hartan margotu zituen burezur guztiak jartzeko. Erabili zuen oihala ere ohikoa baino handiagoa izan zen:
|
|
|
ohikoaren hiru halako bai. Ez dakit itsasoak begirik duen; badu,
|
egun
hartan negar egingo zuen.
|
|
|
Tarte bat pasatu ostean," lamiak" atera omen zitzaizun zuri. Eta
|
egun
hartako estropada hasi baino lehen lamien istorioa azaldu zenien. Imajinatu egin dezaket zure kontakizuna.
|
|
|
Hileta
|
egun
hartan zure aitak gurean egin zuen lo. Ez zigun zutaz hitz egin, ez zigun zure argazkirik erakutsi.
|
|
|
Harrituta gelditu nintzen:
|
egun
hura arte ez zuen sekula nazien kontrako ezer esan nire aurrean.
|
|
|
Ez dakit zenbat egun egin nituen gaixo. Sukarrik gabe eta neure onera etortzen hasi nintzen egunean, deliberamendu osoz jaiki nintzen
|
egun
hartan bertan argituko nituela Angelorekin nire etorkizuneko lan eta zereginak. Bera, ordea, ez zegoen etxean eta, gehienetan bezala, ez zidan utzi inolako oharrik.
|
|
|
Hala behar ere:
|
egun
hartan ez zen ezer gertatu gymnasiumeko patioan.
|
|
|
Badakit oso kontu bitxia dela mutil nerabe bat guztiz liluratzea apenas ezagutzen duen emakume erkin adineko batekin (frau Gerda gaztetasunetik bezain urrun zegoen ederra edo itxura atseginekoa izatetik; eta ordu arte ikusitakoaren arabera, are urrunago zegoen aberatsa izatetik); hala ere, nuke
|
egun
hartan sentitu nuena adierazi lilura edo xarma bezalako hitzak erabili gabe. Harrezkero, ezagutu ditut pertsona batzuk psikoanalisia baliatzen zutenak niri ulertezina egiten zitzaidan hainbat jokabide esplikatzeko.
|
|
|
Aspalditik zebiltzan zurrumurruak aerodromo bat eraiki zutela hiritik berrogei bat kilometrora. Inork ez zekien garbi non, baina
|
egun
hartatik sarri samar agertzen ziren hegazkinak, albaren lehen argiekin beti. Goizero egoten nintzen hegazkinak noiz sentituko, haien burrundarak suspertu egiten baininduen.
|
|
|
Ez dakit
|
egun
hartan justu, baina eguntsu haietan hasi nintzen sentitzen ordutik utzi ez nauten zorabiotxoak. Buruko min deitu litezkeenak, ez, baina askotan sentitzen dut, bolada batzuetan, ia egunero?
|
|
|
Mostradorera joan eta zer zuten jateko galdetu nion emakume txiki urduri bati. Erantzun zidan, hasieran italieraz eta gero alemanez, tripaki zopa zela
|
egun
hartako eltzekoa. Ez nintzen oso tripaki zalea, baina aseak ez bezala begiratzen baitio goseak sagar mailatu bati, amen batean irentsi nuen atera zidaten platerkada ez oso ugaria.
|
|
|
Jauregirik ederrenean baino mirespen jaieratsuago batez sartu nintzen Caffarelli kaleko sototxo ilunean. Gogoan gorde ditut lehendabiziko
|
egun
hartako xehetasun asko: nork agurtu ninduen lehenengo, zer esan zidan aldizkarian lanean ari zen batek eta besteak, tinta beltz lodiaren usaina, paper bala handiak, bileretarako zurezko mahai luzea, hormetako batean zegoen egutegi handia Chevrolet fabrikan izandako huelga baten argazki handi batekin, Hitlerren karikatura bat aita santuaren jantzian...
|
|
|
Zeruaren kontrako birao garratza irten zitzaidan, ordea: Hermannen irudia nagusitzen zitzaion, polizia jantzian,
|
egun
hartan gertatutakoen eta entzundakoen errepasoari.
|
|
|
Oporretan Ulira igotzen ginen hango izeba osaba batzuekin egun batzuk pasatzera. Orduko alkatea eta haren familia ere gurekin igo ziren
|
egun
hartan. Uztailak hamasei zituen.
|
|
|
Kontatu nizun institutuan Rakel nintzela, eta nola idazten nion Nabukodonosorri, papertxoa txintxetarekin pupitre azpian erantsita. Barre suelto egin zenuen
|
egun
hartan, eta gehiago Nabukodonosor nor zen ez nekiela esan nizunean. Ez eta berak Rakel izengoitiz sinatzen zuena ni nintzenik ere.
|
|
2007
|
|
|
Bera bulego batean utzi zuten, norbaiten zain. Gogora etorri zitzaion Igorren gorpua identifikatzera eraman zuten
|
egun
hura. Gela hotz hartan sartu orduko jakin zuen ohatila hartan zegoena bere semea zela.
|
|
|
Oihu bakoitzean Paulak begiak zimurtzen zituen, mindu antzean, eta, martxa bizkortze aldera, aurreko lerrokoak bultza eta bultza aritzen zen oharkabean. Elizatik udaletxera ehun bat metro zeuden, eta, haren lasaitasunerako, jendeak berehala egin zuen haraino, hura baitzen, martxara bildutako gehienentzat,
|
egun
hartako helburu nagusia. Justinok, gainera, kezka berezia hartu zuen jendetza elizatik aldentzen.
|
|
|
–Igorrek ikaragarri maite zintuen, esan zion
|
egun
hartan Amaiak.
|
|
|
–azpimarratu zuen atsoak?. Pozik zegoen nire Dioni, betiko eraman zidaten
|
egun
hartan! Horrek amorrarazi zituen gehien faxista haiek!
|
|
|
Orduan konturatu zen zein gutxi ezagutzen zuen bere semea, eta, batik bat, zein arrotz egiten zitzaion haren mundua. Aitzitik, lagun haietako askok,
|
egun
hartan, aurretik ezagutu balute bezala agurtu zuten, maitekiro?" Iepa, Eli. Zer moduz?", esan zioten, besarkatzearekin batera, hitzordura azaldu ahala?.
|
|
|
Lekeitioko Reggae jaialdi hartan utzi zuten haurdun. Lehen hilekoaren galerak
|
egun
hartara eraman zuen ezinbestez. Sekula ez zuen jakin hondartza hartan zer gertatu zen.
|
|
|
Gerra hotsak etortzen zitzaizkion iraganetik, orain txaranga musikarekin, orain Bisbalen Corazón latinorekin nahasian. Gazteei zuzendu zien begirada, eta bere buruari galdetu zion lehergailu hark semea txikitu zuen
|
egun
hartako goizean ere parrandan ote zebiltzan.
|
|
|
Tipiaren erdian zen zilotik huronen izpiritu zaharrak agertu zitzaizkion. Bigarrena zen
|
egun
hartan, arratsaldean bere arrano itxurazko totema zeru urdinean ikusi baitzuen, hegatsak zabal zabalik hodei zurien artetik jalgitzen zitzaiola. Goiz guziz, erreka bazterrean sortaldeari buruz itzulirik, eguzkia adoratzen zuen, begiak hetsirik, geldi geldia, besoak zabalik, bi eskuen ahurrak eguzkiari buruz irekitzen zituela.
|
|
|
Hor dira,
|
egun
hartan, momentu horretan, ene zoriona eta zorigaitza hasi.
|
|
2008
|
|
|
Pixkanaka nindoan xehetasun guztiak ulertzen. Azken asteko zure jarrera hotza,
|
egun
hartako zure etxeratze goiztiarra. Dena prestatua zenuen, zure hitz bakoitza, mugimendu bakoitza aurretik aztertua zegoen.
|
|
|
Egun hura garaipen moduko bat izan zen, Beñat nirea izango zelako eta bide batez Maiderri irabazi niolako. Eta orain txorakeria iruditzen zaiguna, eta Maider-ek eta nik barre egingo dugun arren
|
egun
hura gogoratzen dugun bakoitzean, egun handia izan zen niretzat; ikastolatik etxera nindoala, neska guztiak niri begira zeudela iruditu zitzaidan, inbidiaz errerik.
|
|
|
Tipo bitxia zen, beti pozik zegoen, berdin zen astelehena, asteaz  kena nahiz ostirala izan, irribarre batekin zuzenduko zizkidan nire eguneko lehen hitzak. Baina, tira,
|
egun
hartan, ez nintzen ni berandu nenbilen bakarra, Johnen arrastorik ez zen han, eta, antza, bezperan parrandatxoren bat botata izango zuen.
|
|
|
Hasieran, ezetz esateko tentazioa izan nuen, ez zen egoerarik erosoena berriro harekin gelditzea, zertaz hitz egin behar genuen? Zein azalpen eman behar nion
|
egun
hartan ezer esan gabe alde egin nuelako?
|
|
|
Noski, jauna, egia da mingainluze asko joan zitzaiola Tomasi ni zertan nenbilen esaka, joango ez zitzaion ba, hi, Tomas, erositako prezioan salduko diat, baina laguna haiz eta esan egingo diat, hire andrea auzoko hankarteak berotzen omen zebilek, eta Tomasek, onenean, kasurik ez, edo mingainluzearekin haserretu, bere harrokeriak ez zion-eta egia ikusten uzten, kontuan izan beza berorrek sasoi hartan pozik zebilela nik ez niolako ezertan ere kontra egiten, eta nirekin petraltzen zenean, jende aurrean izaten zen, berea nintzela demostratzeko, zer ostia egiten dun hemen, hoa ohera!, esaten zidan hika eta bezeroen aurrean, eta nik, buruan ez bainuen Inaziorekin erabakitakoa besterik, zaputz egin ordez, obeditu egiten nion apal apal eta ohean sartzen nintzen, baina gogoa Inaziorengana joaten zitzaidan eta harekin pentsatzen egoten nintzen denbora guztia, Inaziorekin eta Tomas paretik kentzeko moduarekin, hori gabe ez nuen-eta lortuko Inaziorekin bizitzea, eta nik ez nuen beste ametsik, barka bekit berorrek, zer prestatu genuen eta nola moldatu ginen jakin nahi du eta, baina oraintxe kontatuko diot entzun nahi duena, dena zorrotz zorrotz preparatu genuen, nik Tomas erakarri behar nuen eta hortik zehar egun pasa egitera gonbidatu. Burua hartan nuela, Apeza deitzen dutena etorri zen tabernara eta ukondoak barra gainean jarririk eta irribarre gaiztoa erakutsiz, galdetzen ez dit ba Sanglasak gustatzen zaizkidan!, eta nik, tupustean eta tuntunarena eginez, San Blasak?, galdetu nion ahal nuen xaloen, urruti zeudela San Blas jaiak baina asko gustatzen zaidala
|
egun
hartako opilen anis puntua, eta Apeza zer esan ez zekiela gelditu zen, asmatu ezinik bezala adarra jotzen ari ote nintzen, Tomas mokadutxo bat jaten ari zen mahaira joan zenean, eta sekulako larritasuna sartu zitzaidan eta Pilarika ostiralez tokatzen baitzen eta asteburu osoa jai hartzekotan baikinen, erabaki nuen ezin genuela Tomas hiltzeko asmoa atzeratu...
|
|
|
Rosa triste zegoen arren, edo beharbada triste zegoelako?, hizketan egiteko gogoa zuen eta, hitzari hitz eta zigarroari zigarro, hainbat konfidentzia eta aitorpen egin zidan
|
egun
hartan. Tartean, beti izango zela umezurtz bat.
|
|
|
Ez zen akordatzen noiz egin zuen azkeneko arratsalde pasa Tomasekin, ez zuen gogoan Tomas noiz portatu zitzaion hain eraman oneko, eta horrek asko erraztu zizkion azken orduetako adeitasuna eta patxada. Bihotzak ba omen ditu legeak arrazoiak ulertzen ez dituenak, eta Rosaren bihotzaren
|
egun
hartako joan etorriak imajinatzen hasita, haren barrua sentimendu kontrajarrien zurrunbilo bat izango zela datorkit burura, non lehengaiak ziren samurtasuna eta gorrotoa; ondoan zeukanarenganako errukia eta bazter ilunen batean zain zegoenarenganako pasioa; dena lehenbailehen bukatzeko irrika eta senarraren azken orduak eramangarri egiteko behar barru barrukoa.
|
|
|
Dena ez zen, bada, prestakuntza hotz gupidagabea. Galtzeko zorian dagoen senide gaixo batengatik ez zenuke egingo beste horrenbeste?, galdera horren logika ere bazegoen Rosaren
|
egun
hartako jokabidean.
|
|
|
Nik legatza nahi nuen, irinetan eta arrautzetan pasatutako legatz frijitua, jan erraza da eta Tomasek hortzeria hondatu zidanetik ahoan erraz mamurtzen diren jakiak gustatzen zaizkit niri, baina Tomasek esan zidan, hemen nola eskatuko duzu ba arraina, kostatik hain urruti?, baina helburua ez baitzen ondo afaltzea, eta are gutxiago Tomasi ezertan eta ezta ezergatik ere kontra egitea, ba nik esan nion baietz, arrazoi zuela eta beste zerbait eskatuko nuela, eta etxekoandrea nota hartzera etorri zenean, nik esan nion, neuk ere txuleta jango dut senarrarekin batera, horixe esan nion irribarre eginez, eta etxekoandreak nota hartu zuen, eta on egin! ...alderantziz, alboko mahai batean gizon gorbatadun batzuk zeuden, eta orain bat eta gero bestea, beti neukan baten bat niri begira, eta pentsatzen dut beste mahaietakoek ere begiratuko zigutela afarian zehar, horixe izaten da normalena jatetxeetan, denek dutela denen berri, niri hala iruditzen zait behintzat, paretari bizkarra emanda jartzea gustatzen zait jendearen nondik norakoak ikusteko, baina
|
egun
hartako nire helburua ez zen jendearen kuxkuxean ibiltzea, justu kontrakoa gertatzea nahi nuen nik, helburu bakarra nuen-eta, eta hori zen ez ematea bikote aspergarri baten itxurarik, demostratzea asko hitz egiten genuela eta asko genuela esateko elkarri, horregatik berorrek ere aise ulertuko du Tomasen eta bion arteko solasaldiko hariari tira eta tira egitea izan nuela afari garaiko buruhausteri...
|
|
|
Isilik egon ginen pixka batez. Konbentzituta nengoen hantxe bukatuko zela
|
egun
hartako gure solas saioa, baina nire uste guztien kontra, Rosak kontakizunaren hariari heldu zion berriro:
|
|
|
Beste gauza on asko bezalaxe, umore ona ere tamainan behar du. Ni sinistuta nago munduan ez egiteko eta izugarrikeria haundienak egin dituztenetako askok"
|
egun
hartan umoreko zeudelako" egin zituztela (edo obeditzeko umorerik aski izan zutelako). Behar du pertsonak garratz punttu bat, eta ez ahosabaian bakarrik.
|
|
|
Paper batean idatzita daukat 2004ko otsailaren 18an jarri genuela adopzioaren bidean lehenengo mugarria,
|
egun
hartan egin baikenuen eskaera Gipuzkoako Foru Aldundiak Donostiako Intxaurrondo auzoan duen Txara eraikuntzan. Haatik, denboraren bidean jarritako mugarri hauek beharrezkoak bezain gezurtiak dira, gauzak beti lehenago hasten baitira.
|
|
|
Janari postuak ere hamaika, eta behin baino gehiagotan izan ginen eskaintzen zigutena dastatzeko tentatuta, baina komunerako bisitak ugaritzeko arriskuak atzera eragin zigun. Han geundela beste te etxe bat ikustera eraman gintuzten, baina lehenengo
|
egun
hartan ez bezala, oraingoan haurrekin joan ginen, eta halako batean tea bihurtu zen, nola jakin gabe, esne. Biberoiaren ordua zenez, teari ez genion jaramon handirik egin.
|
|
2009
|
|
|
Hala ere,
|
egun
hartan bertan guztiz bestelako iritzia ematen zuen Le Reveil Juifek, sumindurik, David Golderen azaltzen diren urregile judutar handiei buruzko topikoak" atsegingarri baitzaizkie hainbat eta hainbat antisemitari". Gainerakoan, normala zen, orobat, Irène Némirovsky, boltxebismoak Errusiatik kanporatua izan zena, ongi hartua izatea halako astekari batean, antimarxismoa baitzen, pozoiturik utzi zuen antisemitismoa baino lehenago, astekariaren jabe Horace de Carbuccia ren helburu nagusia.
|
|
|
Uneka, bazirudien arima gorputzetik bereizia zutela, traje bat eranzten denean bezala. Alderrai ibiltzen ziren pentsamenduetan barrena, egongela hartatik urruti,
|
egun
hartatik urruti. Beren baitan bilduta, eguneroko arazo txikiak gogoan batzuek:
|
|
|
–Geltokian,
|
egun
hartan...
|
|
|
Pinto plazako kafe etxeetako batean zeuden
|
egun
hartan, El Gaviero izeneko hura, memoriak huts egiten ez bazion behintzat. Gerora, jabe zaharrak, jubilatzeko ordua heltzean, semearen eskuetan utzi zuen negozioa, eta semeak betiko mahai aulkiak kendu, dekorazioa goitik behera aldatu, eta dantzaleku bihurtu zuen El Gaviero zaharra, eta lokal berriari Rabuffeti Pub izena jarri zion.
|
|
|
Ez zeukan gidatzeko karnetik, halere. Azken
|
egun
hartan, bera zen txoferra, eta Pello zuen lagun. Beasain aldera zihoazen, non hitzordua baitzuten Jokin Gorostidi Pottolo tolosarrarekin.
|
|
|
Pellok bankura deitu zion
|
egun
hartako arratsaldean, Mariok Tefisoko bilera zeukan Azitainen. Baina hara baino lehen, Olga Arizmendiri telefonoz hots egin eta bilerara elkarrekin joatekotan geratu ziren.
|
|
|
...e elurra hasi zuen, malutek estaltzen gintuzten, zuk jaitsi egin nahi zenuen, Sara, baina arriskua berdina zen, edo handiagoa, erditik gora geunden, zu aurretik, ez atzera ez aurrera geratu zinen, atsedenleku batean harrapatu zintudan, besarkatu, ez gelditu, jarraitu, begiak itxita ere igoko nuke hau, Sara, fida zaitez nitaz, zatoz atzetik, lotu tinko sokak, jarraitu, jarraitu, mendizale bat hilik
|
egun
hartan, entzun genuen haren oihu lazgarria, hutsean behera, ezin ezer ikusi ordea, lainoa, izotza, elur malutak, zure begietan izua, fida nitaz, Sara, ez gelditu, beldurra saretuz doa zure begietan, elurraren distira zure betseinetan, ez gelditu, mendizalearen garrasi lazgarriaren ondoren isiltasun lazgarriagoa, nik oihu, entzuten digu norbaitek?, zuk oihu, bada norbait hor?, inor ez dago, edo ur... Oroitzen, Sara, tristea izan zen mendizalearena, baina aurrera egin genuen; tristea da elurraren distira zure betseinetan, baina aurrera jarraitzen dugu, eutsi, behera gatoz, behera, orain dena behera, Linzan salda beroa, dutxa beroa, lo, lo, eta txortan egin; ez zenuen jada txortan egin nahi, Lidiarena gertatu eta gero, ni erotu egiten nintzen, ez zintudan galdu nahi, amets ero harekin jarraitu nahi nuen, zu eta ni bakarrik aurrera, hiru ume, Hiru Erregeen Mahaian ernaldu, baina zuk ez zenuen nahi, beste gelara ihes egiten zenidan lotara, halere pixkanaka zeure onera etorri zinen, maite ninduzun, Sara, maite nauzu, zakur bat bezala utzi behar ninduzun bazterrera, baina maite ninduzun, maite nauzu, ez bat nire asmo zoroekin, baina maite ninduzun, maite nauzu, pixkanaka gurea bere onera itzuli zen, yoga klaseekin jarraitu genuen, nik neure baitan asmo zoroa elikatzen nuen halere, mendira irteten hasi ginen berriro, ez eskalatzera, baina ibilaldi luzeak egiten genituen Picos de Europa eta Pirinioetan barrena, eta bururatu zitzaigun Auñamendi igo, Lescunera jaitsi eta hurrengo egunean, gaur, Hiru Erregeen Mahaia egitea, nik neure baitan asmo zoroa, gailurrean lehen umearen hazia ernaltzea, inor ez dago, elurra ari du, lainoa alde guztietatik, gu bezalako zoro parea beste inor ez da ausartzen honelako giroarekin, elurra goian behean, eta izotza, elurraren distira zure betseinetan, ederra zaude gailurrean, ez nauzu lehen bezala saihesten, ondoratzen uzten didazu, zure ondoan nago, ume bat egin behar dugu Sara, hementxe, grinaren indar guztiarekin, atzetik bueltan, animaliek bezala; zer ari zara, Ananda, ez dut nahi; animaliek bezala, Sara, naturaren indarra, arraza berriaren lehen enborra; berriro kontu horrekin, Ananda, ez dut horrelakorik entzun nahi berriro, utzidazu, min egiten didazu, ostia, ez naiz zakurra, bortxatu egin nahi al nauzu; ez, Sara, munduko maitasun osoz, naturaren indar osoz, atzetik bueltan, utzidazu; zoaz kakatzara, Ananda, kakatzara, utzidazu, min egiten didazu.
|
|
|
Dena zegoen moduan utzita irten nintzen zure logelatik urtebetetze
|
egun
hartan, ohearen azala eskuarekin lisatu ostean.
|
|
|
Baliodun gauzak falta ziren etxean... En fin,
|
egun
haren ingurukoak kontatu dizkizut orain artean ere. Utzidazu, hala ere, errepikatzen saltsa haren erdian minik handiena edo erretratatzeko makina saldu izanak eman zidala, zuk baitzenekien zein garrantzitsua zen hura niretzat.
|
|
|
bero egiten zuenean bigundu egiten zitzaion bere inguruan batuta zeukan argizarizko haria eta itsatsita geratzen zitzaizkion hautsa eta lohia; halakoetan, komeriak izaten nituen hura behar bezala garbitzeko. Argizaiolari buruz zeozer galdetuz gero, nik ez nuen hemen aipatutakoa baino gehiago esaten jakingo Santa Eufemia
|
egun
hartan artisauak eman zizkigun azalpenak entzun artean. Ez pentsa, orduan ere bitxikeria bezala jaso nituen artisauaren berba haiek, aparteko garrantzirik eman gabe.
|