|
2000
|
|
|
" Horra hor zure aita sendaturik", mintzatu zitzaidan gizona; eta hala zen, zeren aitaren begiek orain dohatsu zeruratu berri batenak baitziruditen; haren hatsa haizearen hatsa zen, eta haren azala, berriz, guri guria zen, haur jaioberri batena iduri; eta mirakulu hura neure begien aitzinean nuela, ihardetsi nion gizonari: " Hala da, bai, sendatu
|
duzu
gure aita, eta ikus dezazun ezen ohorezko gizona naizela, oraintxe bertan trenkatuko dut behatza".
|
|
|
3 Noiz arte abusatu behar
|
duzu
gure pazientziaz, Martin? (Zizeronek Katilinari errana parodiatuz).
|
|
2003
|
|
|
Ez al duzu ozeanoetan bainatu nahi? Ez
|
duzu
gure herriko suzko erruberen festa gehiago ikusi nahi. Eta hainbeste gustatzen zaizun ilargia?
|
|
|
Zer moduz hanka? Honezkero izango
|
duzu
gure bileraren berri, baina nik ere zerbait kontatu nahi nizun. Barkatu oraindik ez banaiz bisitatzera joan, baina ez dut astirik, neska.
|
|
|
Gogoratzen al
|
duzu
gure leloaren bigarren partea?
|
|
2005
|
|
|
–Benetan uste
|
duzu
gure atzetik dabiltzala. Agian kasualitatea da.
|
|
|
–Nahi al
|
duzu
gurekin hementxe afaldu? –galdetu zion Ireneri Karlotaren aitak– Hartara, Karlotak eta biok berriketan jarraitu ahal izango duzue...
|
|
2006
|
|
|
–Zuk mendekatuko gaituzu. Zuk mendekatuko
|
duzu
gure Catherine.
|
|
2007
|
|
|
–Elisa, amaren etxea osorik eraman behar al
|
duzu
gure etxera?
|
|
2008
|
|
|
–Nola egingo
|
duzu
gurekin lan, gaztelaniaz ez badakizu?
|
|
|
–Bizi osoa pasatu
|
duzu
gu puteatzen, jarraitu zuen betaurrekodunak?, eta oraindik barrabilak dauzkazu hona laguntza eske etortzeko?
|
|
|
–beste isilune bat egin zuen?. Eta ezer kontatzen ez badizugu zer egingo
|
duzu
gurekin, txoko ezkutu batera eraman eta ostiatu, lehen egiten zenuen moduan?
|
|
|
–Nola egingo
|
duzu
gurekin lan, gaztelaniaz ez badakizu?
|
|
2009
|
|
|
–Nahi
|
duzu
gure agenteetako batek etxera eramatea? –galdetu zion Armentiak bere atzean.
|
|
|
–Deklarazioa egitera etorri behar
|
duzu
gurekin.
|
|
|
–Entzun nahi
|
duzu
gure amaren ipuina, Nora?
|
|
|
E NTZUN nahi
|
duzu
gure amaren ipuina, Nora?
|
|
|
–Nahi al
|
duzu
gure taldearen kanta bat entzun? –esan dit kafesnea eta galletak bandeja txiki batean dakarzkidala.
|
|
|
Ez zara, alabaina, berme aski. Erlijioaren alde borrokatu nahi baduzu, aski
|
duzu
gurekin gelditzea, harresien gibelean. Ez guri eska haien babesa uzterik, erran zidan, azken hitza bere duenaren doinuan.
|
|
2010
|
|
|
Ama goiz askotan jaikitzen zen ohetik aurpegia ubelduz beteta zuela eta malkoak masailetan behera. Zuk, gainera, gutxi ezagutu
|
duzu
gure aita. Azken urtebete honetan, eta igandeetan bazkaltzera etortzen zinenean.
|
|
|
–Sinistu? Zuk ikusi
|
duzu
gure ama aurpegi markatuarekin behin baino gehiagotan, ez. Beraz, ez da nik esandakoa sinistea, zeuk ikusia ere bada.
|
|
|
Zertara etorri zara Silosera? Zer nahi
|
duzu
gugandik?
|
|
|
–esan zion haietako batek, euskaraz, hurbildu ahala. Gero gaztelaniaz jarraitu zuen– Buelta bat eman nahi
|
duzu
gurekin?
|
|
2011
|
|
|
Jakin ezazu, azkenik, zure portaeraren araberakoa izanen dela gurea ere: ongi portatzen bazara, ez
|
duzu
gure kexarik izanen; baina gaizki portatzen bazara, zin degizut are gogorragoak eginen zaizkizula giltzapean egin behar dituzun urteak?
|
|
|
–Non utzi
|
duzu
gure mutila?
|
|
|
Baina? Begiratzen
|
duzu
gure artean zein diskurtso modu dabilen nagusi, eta zaila ikusten da era honetako azterketa kritiko bat, sozial politiko kultural orokorra, denok ere nola etorri garen etorri garenera argitzeko. Bake sendo baterako ezinbestekotzat ikusten den, iraganaren berrikusketa kritikoak?, zinezkoa izateko, ikerketa kritiko kritikoa esijituko bailuke XIX eta XX. mendeetako gerra zibilen, Moderniako deserakundetze eta birrerakundetze guztiaren, Estatuaren autoritarismoaren, legitimazio sistemaren, sistema sozial eta ekonomiko neoliberalaren, bortxa historiko luzearen?
|
|
|
Utzidazu, beraz, gure aitak maiz oroitzen duen istorio bat kontatzen, osaba. Zuk ez
|
duzu
gure aita ezagutzen, baina bera Bilbon eta zu Plentzian, biok sortu zineten Euskal Herrian, haizeak aro berri bat zetorrela xuxurlatzen zuen sasoian. Antzekoak dituzue adina, jatorri soziala eta zapaten kolorea.
|
|
|
–Pentsatu dinat, jarraitu zuen Josephinek, bizkor?, arratsaldean pagatu eta esatea: «Asko egin
|
duzu
gugatik, eta ahizpa eta biok asko poztuko ginateke gure gonbidatu izango bazina, astebetean». Gonbidatu hitza aipatu zionat, badaezpada...
|
|
2012
|
|
|
Zer iruditzen zaizu hau guztia? Ezagutzen al
|
duzu
guk, padanook, pairatzen dugun bidegabekeria. Mattiak mila istorio kontatuko zizkizun.
|
|
|
–Esan nahi
|
duzu
gureena, autentikoena, zaharrena...
|
|
|
Baina? Begiratzen
|
duzu
gure artean zein diskurtso modu dabilen nagusi, eta zaila ikusten da era honetako azterketa kritiko bat, sozial politiko kultural orokorra, denok ere nola etorri garen etorri garenera argitzeko. Bake sendo baterako ezinbestekotzat ikusten den, iraganaren berrikusketa kritikoak?, zinezkoa izateko, ikerketa kritiko kritikoa esijituko bailuke XIX eta XX. mendeetako gerra zibilen, Moderniako deserakundetze eta birrerakundetze guztiaren, Estatuaren autoritarismoaren, legitimazio sistemaren, sistema sozial eta ekonomiko neoliberalaren, bortxa historiko luzearen?
|
|
|
–Tira, ikusi
|
duzu
gure habia. Zer deritzozu?
|
|
|
Zer nahi duzu? Baina zer egiten
|
duzu
gure etxean. Zu ez al zara??
|
|
|
Esan iezadazu lasai: nahi
|
duzu
gure laguntza. Zein duzue arazoa?
|
|
|
Eta badago zertaz hitz egin ugari: inguruan herri basatia, interesgarria; egunero arriskua, gauza bitxiak gertatzen dira, eta, halatan, ezinbestean damu hartzen
|
duzu
gure artean hain bakanak direlako oharrak hartzen dituztenak.
|
|
2013
|
|
|
Are gehiago: ama nagusiak haren jokabidea zuhurbakotzat hartu, agiraka egin?. Arriskuan jarri
|
duzu
gure jarduna, sor Paula, eta arriskuan gure misioa. Lotsatu ere egiten naute erabili zenituèn hitz gordinek?!
|
|
|
–Diruz soberan ez bazabiltza, nola moldatu nahi
|
duzu
gure artean?
|
|
|
–Bale, berdin da, Aintzane. Zuk orain ezagutu
|
duzu
gure ama, eta konforme. Igual ez du motibo izugarririk dantzan hasteko, baina nik betidanik ezagutzen dut ama, eta dantzan hasteko motiboak izan dituenean ere, eserita gelditu izan da.
|
|
|
Are gehiago: ama nagusiak haren jokabidea zuhurbakotzat hartu, agiraka egin –" Arriskuan jarri
|
duzu
gure jarduna, sor Paula, eta arriskuan gure misioa. Lotsatu ere egiten naute erabili zenituèn hitz gordinek...!
|
|
2014
|
|
|
–Ezer behar
|
duzu
guregandik? –galdetu zion Harry Blountek?.
|
|
2015
|
|
|
–seinalatu nuen?. Uste
|
duzu
gure bila dabiltzala?
|
|
|
–Nahi al
|
duzu
gutako norbaitek bidaia horretan laguntzea?
|
|
|
–Zuk idatzi al
|
duzu
Gure Txokoako lehiaketarako lan bat??
|
|
|
Eta ez du balio tranpekin erantzuteak? «Jainkoak» esatea gauza bera beste hitz batzuekin erantzutea litzateke?. Hortik zehar batzuetan ikusten diren kolore guztietako ultra atzeratu horien artean ez bazaude, laster ulertuko
|
duzu
gu garela, gizakiak, esaten duguna zer den naturala eta zer ez. Ez dago misteriorik.
|
|
2016
|
|
|
Jada ikasia
|
duzu
gure etxeetara iristen den elektrizitatea zentral elektrikoetan sortzen eta eraldatzen
|
|
2017
|
|
|
–Ez al
|
duzu
gurekin paseatzera etorri nahi? –galdetu zion Claudiak.
|
|
|
–Badakit ez dela erraza, esan zion Lunari aurpegia laztanduz?. Duela gutxira arte ez
|
duzu
gure iraganaz deus jakin eta gauza gehiegi dira bat batean denak onartzeko, Luna. Koaderno horretan irakurritakoak bizitza zapuztu dizu, ulertzen dut nola sentitzen zaren.
|
|
|
–Ez al
|
duzu
gurekin geratu behar, nagusi? –galdetu zuten ahots batzuek.
|
|
|
–Baba! Zer egiten
|
duzu
gure ohean?
|
|
|
Segitu egin zuen, liburu bati helduta, pixka bat formagabea, lodiki saiatua. Kaleko farolak zuk horrela pentsatzen
|
duzu
gure arbaso bat gobernadore izan zelako eta beste hiru jeneral eta amarenak berriz ez bizirik dagoen gizona hilda dagoena baino gehiago da baina ez da bizirik edo hilda dagoen gizonik bizirik edo hilda dagoen beste edozein baino askoz gehiago denik Amaren buruan ordea hori horrela da. Bukatua.
|
|
|
Baina sortzezko bekatua ez duzu hitz hutsa edo bataioan garbitu hutsarekin aienatzen den orbaina; aitzitik, behin eta berriro bekatu egitera zigorturik gaudela esan nahi du, gure enda endekatuak behin berriro jan nahiko duela arbola zahar eta txar horretatik. Hortik dator makurra, hortik gaitza, baina hori
|
duzu
gure asturu eta halabeharra ere. Handiak dituzu gure sinesmenaren ezkutapenak, eta ez da argienetarik azken hau, zeren gure Jaungoiko guztiz ahaltsuak beti ur xahu, garbi, gardenetan eduki bagintzakeen ere, nahiago izan baitzuen ur lohi, zikin, ustelak ere gure eskumen eta begietan jartzea; hauetan sarturik itotzeko?
|
|
|
Ondo pasatu duzu? Ondo pasatzen
|
duzu
gurekin. Gozatu egiten duzu besteen ohe jolasekin?
|
|
|
Jendearen ordez lorea besterik ez balego munduan, leku hobea izango litzateke, beharbada. Gogoan al
|
duzu
gure lehenbiziko udaberria. Gogoan al duzu nire dardara, nire lotsa, nire ahalkea, ezagutu zintudanean, apirilaren 6 hartan?
|
|
|
–Donald, ez duzu nahikoa mailegu. Nahi al
|
duzu
guk 4 bilioi dolar mailegatzea??. Eta nik erantzun:
|
|
2018
|
|
|
–Ez galdu pisu gehiago, ohartarazi zion emakumeak?. Bestela ez
|
duzu
guk bilatzen genuen perfila emango.
|
|
|
Edo beste hitz batzuekin esanda, porrota. Hitz egin nahi
|
duzu
gure psikologoarekin. Astelehenean bertan har zaitzake.
|
|
|
Eta ez da erraza. Zalantza iradoki behar da, ondo ezagutzen
|
duzu
gure ofizioa, zalantza. Ez dezala eman lehen egunetik epaitua, baina epaiketa guztietan geroko ebazpena lehen egunak erabakitzen duenez, platera behar den alderantz apur bat okertzea dagokigu guri.
|
|
|
Eta neure buruak ipini balu pasilloan nirekin jolasten? Eta orduan irakurriko
|
duzu
guk ezin dugula egiatan ezer ezagutu, nik ezin zaitut zu ezagutu, kanpotik ikusten dudan itxura bat baino ez dut ezagutzen, eta ahoa mugitzen duzunean nire belarrietara aditzen ditudan berba batzuk sartzen direla, eta eskua luzatuko banu, zure azal horrek daukan ukia, halako gauzen berri eduki nezake, baina zutaz ez dakit egiatan ezer. Eta hori guztia onartuta, azkenean hasierako puntura itzuliko gara beti:
|
|
|
–Xabi, neuk haserretu behar nuke. Kolokan jarriko
|
duzu
gure adiskidetasuna neska horren bolada baterako jostailua izateko. Zuk zeuk ondo dakizu zurekin jo nahi hori moda kontua dela eta, batez ere, belus madarikatu hori kokatu beharra...
|
|
2019
|
|
|
–Nahi
|
duzu
gure etxera etorri??, moztu nion.
|
|
|
–Uste
|
duzu
gure etxetik hara sartzeko moduren bat egongo dela?
|
|
|
–Batek daki, agian, egunen batean dirutza pagatu
|
duzu
gu ikusteko.
|
|
|
–Gure herriak begirune handia die zuen artean sorgin deritzezuenei, ez dugu inoiz izan zuen leinuko inork bisitatzearen ohorea. Izan nahi
|
duzu
gure gonbidatu berezia. Jaunarengandik ihes egiteko arrazoiak dituen orok dauka gure bihotzaren zati bat irabazita, baina opari handia da zeruak dohaintza hain berezia egin dion pertsona bat gure etxean hartzea.
|
|
|
–Hara, Eva, nik alderdiaren zuzendaritzaren iritzia aldarazteko gauza den pertsona bat behar dut aldamenean; bestela alferrik gabiltza gu biok hemen elkarrekin lanean. Nire ustez nortasun handiko emakumea zara, ez zara lehengo oztopoaren aurrean kikiltzen den horietakoa, eta jakingo
|
duzu
gure helburua nola eraman aurrera. Nola aurkitu auzi honi irtenbide dotore bat, hor dago koska.
|
|
|
dena eman
|
duzu
guregatik
|
|
2020
|
|
|
–Nahi
|
duzu
guk dokumental bat egitea, zure bertsioa azaltzeko Cañok egia deskubritu baino lehen?
|
|
|
Ze esker txarreko neska. Ez
|
duzu
gure alaba ematen.
|
|
|
eta ikusten
|
duzu
gure ikurrina
|
|
|
–Lasai, don’t worry, bazkaria prest dago. Nahi al
|
duzu
gurekin bazkaldu?
|
|
2021
|
|
|
–Zergatik nahi
|
duzu
gurekin lan egin?
|
|
|
–Bakea aldarrikatzen
|
duzu
gure artean –esan nuen– Oso polita da hori. Baina zertarako balio du geuk bakarrik gura badugu bakea?
|
|
2022
|
|
|
–Ez, ez da behar, Frantxia. Nahikoa egiten
|
duzu
gu hemen onartuta.
|
|
|
Nire familiako zenbait emakumeren begirunea jaso dut, lehenengoa izan naiz dibortziatzen. " Zuk egin
|
duzu
guk ezin izan duguna". Lo nengoela egindako amets batean sentitu nuen nire genealogiako emakume guztien indarra.
|
|
|
–Anderea, logela bat behar
|
duzu
gure hotelean. Erantzun bai edo ez, zu laguntzeko nago, gogoan izan.
|
|
2023
|
|
|
Elkarrizketaren hasiera entseatu zuen: " Ongi ikusten al
|
duzu
gure harremana?", zuzenegia agian;" Eroso al zaude horrela?", siestatik esnatu berritan, ordea, lepoko edo bizkarreko minaz kexaka hasiko litzaioke;" Tristurak janda nago", huts hutsean egia, horixe zen-eta une hartan sentitzen zuena: tumore bizkarroi bat, hazi eta hazi.
|
|
|
–Entzun
|
duzu
gure auzapezak zer erran duen...
|
|
|
Handik egun batzuetara amari egin nion bisita. " Uste
|
duzu
gure Unaxek normalean ere zerrikeria horiek hartzen dituela, edo Gabonetan baino ez?" galdetu zidan, eta nik ez nuen erantzuten jakin.
|