|
2001
|
|
|
Familian etaerabiltzen da batez ere, gauez ohera joateko orduan. Beno, batez ere gurasoekerabiltzen
|
dute
umeak ohera bidaltzeko. Esate baterako, oso berandu denean, eta umeek pelikula bat ikusten gelditu nahi dutenean gurasoek esatea:
|
|
|
Umeak ez dira esnatu. Lotan jarraitzen
|
dute
umeek. Olgetan, gurasoek?
|
|
2002
|
|
|
Nire etxean ume horrek jaioz gero ez du zurea ez den beste musikarik entzun." Umeak barruan ideia bat egina zeukan, kantatzen zuen Imanol horrena, eta nire ahotsa entzun zuenean ez zuen erreparatu nire adinean. Horrelako beste hamaika kasuk erakusten
|
dute
umearentzat garrantzitsuena musikarekin bere alde afektiboa lantzea dela.
|
|
|
Boyd en aburuz, «egun batean bost kilo pisatzen dituen haur bati txerto bakar bat ematea berrogeita hamar kilo berrogei txertoko heldu bati ematea bezalakoa da», eta, gainera, «haur horiek tiomersalaren, neurotoxina ezagun baten, eraginpean jartzeaz ari gara». Insaluden txostena Espainiako gobernuek, esaterako, tiomergatzdun txertoak ematen jarraitzen
|
dute
umeei, eta honako honetan oinarritzen dira: «txertoen merkurioaren toxikotasunari buruzko azterlanetan egindako aurkikuntzek ez dute baliozko ondorioak lortzen uzten».
|
|
|
mutil egonezin bati zerbait interesatzen zaionean, gelditzeko gai da; hiperaktiboak, besterik gabe, ezin du. Eskolak eta haurtzaindegiak ere funtsezko zeregina
|
dute
ume horiek identifikatzeko. Hala ere, normalena da patologia bost urtera arte ez diagnostikatzea.
|
|
2003
|
|
|
Arreta berezia haurrei: kristalinoa ia erabat gardena
|
dute
umeak 10 edo 12 urte bete arte eta, beraz, erradiazio guztia hartzen du.
|
|
2004
|
|
|
Oso langileak dira horretan, bai, eta ongi betetzen dituzte berezko legeak artifizialkeria ta haragikeriarik gabe, bizi alarguntza edo poligamia edo dibortziorik gabe. Ijitoek ez
|
dute
umerik ekartzen, etorri egiten zaizkie.
|
|
|
Lautatik hiruk
|
dute
umeentzako jolastokiak
|
|
|
Gero gazteagoak hasi dira heltzen. Ume txikiren bat dutenek alboan eraman
|
dute
umea, eurek baino ez dakiten modu horretan lotu ditzaten irudiak eta usainak eta beste dena. Eta herria batu da plazan, artean Signora Maria agertu barik zegoela.
|
|
|
Halako tendentzia bat
|
dute
umeek barkuaren barandara joateko, portuan geratu den amaren bila. Eta hori ez zen arazo nabarmenegia izango, barkuan hiru ume eta portuan hiru ama egonez gero.
|
|
2005
|
|
|
Horregatik
|
dute
umeek jarduteko askatasun handiagoa.
|
|
|
Laneguna izanik, lanera joateko garraiobide publikoak edo bizikleta bezalako garraio alternatiboak erabiltzeko eskatuko zaie, eta autoa ezinbestean erabili behar badute, udal webgunean atal berezia jarri dute autoa beste lagun batzuekin partekatzeko: www.getxo.net/cas/medio/pags/sincoche/comparte.htm Egun horretan bertan mural bat apaintzeko aukera izango
|
dute
umeek, 18:00etatik 21:00etara bitartean, Algortako Telletxe plazan, kanpainaren leloa kontutan harturik.
|
|
2006
|
|
|
2 eta 12 urte bitarteko haurrak ipuinen magian sartzeko, ipuin kontalariekin batera, ilustratzaileen bisitak ere jasoko dituzte. Azokan egunero izango
|
dute
umeek literaturaz eta euskaraz gozatzeko euren txokoa, Berbaroko begiraleek dinamizatuta, eta Gerediaga Elkarteak be bultzatuta.
|
|
|
Zetazeoen hilkortasun naturalak eta amaren gaztetasunak itxaropen gutxi eragiten
|
dute
umearen biziraupenari buruz.
|
|
|
Izan ere, “Yulka” da espezie gazteena, eta mundu osoan emango du umea. Horrek eta zetazeoetan amaren eta umearen artean defentsa transferentziarik ez egoteak zaildu egiten
|
dute
umearen biziraupena (irailaren erdialderako aurreikusten da). Gertaera hori garrantzitsua da, albaitari taldeak nabarmendu zuenez, “espezie honi buruz ez baita asko ezagutzen”.
|
|
|
Marisol Altube. Jolastu, gosaldu, askaldu edota lo egiteko aukera
|
dute
umeek.
|
|
|
Jaitsiera honetan eragina izan du kanpotik euskaraz ez dakiten haurrak herrira etortzeak. Bestalde, ikusi
|
dute
umeak elkarrizketako parte direnean erabilera %74, 2koa dela eta ez direnean, berriz, %48, 5ekoa. Euskaraz hitz egiten dute batez ere haurrek euren artean (%88, 6).
|
|
|
“Asmoa udalerriko kaleak girotzea da, batez ere egun hauetan, eguraldi onak laguntzen badu, jende asko, nagusi zein ume ugari, ateratzen baitira”, Iñaki Zarraoa alkateak azaldutakoaren arabera. Olentzeroari idazteko eskutitzak (pdf) eta denborapasen liburuxka (pdf) bat ere banatuko
|
dute
umeen artean. Aurten, berritasun bezala, udalerrira heltzen ari diren herritarren jaioterrietako jolasak ere agertzen dira, esate baterako, Kolonbiakoak, Senegalekoak edo Filipinar Irletakoak.
|
|
2007
|
|
|
Umezurztegi zenbaiten egoera ezbaitsuari dagokiola, estrabismoa nozitzen
|
dute
ume askok, ingurune txiki txikietan hazi direlako, kanpo aldera irten ez baitira.
|
|
|
Bideo-jokoak haurren aisialdiaren osagaietako bat izan daitezke baldin eta aberasteko elementutzat jotzen badira, eskaintza zabal baten barruan: horrela hartu behar
|
dute
umeek.
|
|
|
egin daiteke jatetxe batean, animatzailearekin edo gabe; aisialdi parke batean, haurrak nahi erara jolas daitezen, askaria hartu aurretik; jolas parkean; zoologikoan edo, areago, haurrentzako ile apaindegi batean: bertan, askaria hartzeaz gainera, mozorroa jantzi eta makillatzeko aukera izango
|
dute
umeek; baliteke, era berean, horrelako ile apaindegietan kit osoa hartzea: ilea apaindu, makillatu eta manikura egitea, marrazki lehiaketan parte hartzen duten bitartean.
|
|
|
haurra hain handia izatea, erditzearen bidetik ez sartzea; fetua, edozein arrazoirengatik, jasaten aritzea, edo haren segurtasuna erabat bermatuta ez egotea. Egoera horietakoren bat gertatzen denean, medikuak biderik laburrena hartzen
|
dute
umea izateko.
|
|
2008
|
|
|
Lehen aipatu dugun bezala, euskal tradizio eta sustraiak bultzatu nahi ditugu, Lasarte Oria udal gisa sortu berria da, baina tradizio handikoa ere bai. Pilota da horietako bat, eta urte guztian zehar Jose Solano eta bere semeek lan handia egiten
|
dute
umeekin, entrenamenduak, herriarteko txapelketarako prestakuntza,... Garaia zen bera omentzeko.
|
|
|
Nik uste dut egia dela esaera hori. Nire lagunek ere, Bermeon, beti esaten
|
dute
umea trankil uzten dutela kalean, badakitela denek begiratuko dutela umea, ezagutzen zaituztela zu, eta ezagutzen dutela zure umea. Baina ezagutzen ez zaituzten herri batean, umeak beti amarekin.
|
|
|
(40: 40: 00) Ikasle hauek gainditu
|
dute
ume etapa. Neska mutil koskorrak dira eta euren pentsamenduak eta euren iritziak dauzkate.
|
|
|
Gaur, ostera, hainbat merkatutan zatikaturik dagoen moda objektua da izena. Erakunde orokorren ordez, bestelako gizarte indarrek arautzen dute izengintza; ezarian, gurasoek euren eskubidetzat jo
|
dute
umeen izenak aukeratzea eta erabakitzea. Gurasoak, izendatzearen subjektu?
|
|
|
Valentziako Komunitateko Haurtzaroa eta Ingurumena Proiektuko diziplina anitzeko taldeak egindako azterketa baten arabera, egunean 200 g fruta eta barazki kontsumitzen dituzten haurdunek “erdira murrizten
|
dute
umea pisu gutxirekin jaiotzeko arriskua” eta haurraren “bizitzako lehen hilabeteetan garapen fisiko egokia” ahalbidetzen dute. Haurdunek “ez dute dieta egokirik”, eta “fetuaren eta haur goiztiarraren garapenean eragina izan dezaketen ingurumen arriskuen eraginpean daude”, adierazi du azterketak, 800 emakume ingururi eta urtebetetik beherako seme alabei egina.
|
|
|
Jolasek eta jostailuek garrantzi handia
|
dute
umeen balioen transmisioan, beraz, gai honi arduraz heldu behar diogu, oraingo umeak etorkizuneko gizarteko protagonistak izango baitira.
|
|
|
artean, orkatz har bat zegoela ikusi
|
dute
ume batzuek. Xaxatu egin dute
|
|
|
Udan mendiak badu bere enkantua, baita kostaldeak eta hondartzak ere, baina Debagoienean, herriko erdialdeko guneetatik asko aldendu gabe, udaleku irekietan ondo pasatzen
|
dute
umeek uztailean. Udalak antolatzen ditu udalekuok kasu gehienetan; Arrasaten Txatxilipurdi elkarteak du ardura, Gatzagan Gurel guraso elkarteak eta Aretxabaletan Udalak Poxpolin taldearekin jarduten du elkarlanean.
|
|
|
Eta aldi berean gogoratu dugu, besteak beste, ume etorkinen artean %60 hispanoamerikarrak direla eta gehienen familia hizkuntza gaztelania dela.
|
dute
ume horiek haien hizkuntzarekiko Maalouf-ek aldarrikatzen duen abegikortasuna eta elkarrekikotasuna. Eta, bidenabar, dute bertako elebakar gaztelaniadunek?
|
|
2009
|
|
|
Bi kasuotan, bikote horiek beren harremaneko hizkuntza aldatzeko arrazoi nagusi bezala aipatzen
|
dute
umeekin euskaraz egitea. Ikerketan jasotakoaren arabera, aldiz, guraso hauek euskara ikasi, ikasi dute.
|
|
|
Antolatzaileek esan
|
dute
umeek hobera egin dutela eta gainontzeko umeen artean, momentuz ez dela beste sukar kasurik eman.
|
|
|
Udaletxea, suhiltzaileen parkea, komisaldegia, autoeskola, eta irrati emisora bat ere baditu Micropolixek. 30 ekintza ezberdinetan aritzeko aukera
|
dute
umeek, eta edozein ekintza egiten dutela ere, beti monitoreen laguntza izango dute.
|
|
|
Istripuaren ostean, Udalaren Batzordekideek agiri bat argitaratu
|
dute
umearen heriotza deitoratuz. Hildakoaren senideei eta lagunei elkartasun mezu bat helarazi die.Datorren igandean bukatzen diren jaiak bertan behera geratu dira gaurtik eta biharko 20:00etatik arte.
|
|
|
Izan ere, egitarauaren parte bat euskaraz emango dute, bai bertsio bikoiztuetan (haur zinema), bai jatorrizko bertsioen azpitituluak euskaraz jarriz. Beldur gutxi, Niko eta izarretarako bidea (2008) eta Pluk eta bere garabia (2004) bezalako lanez gozatu ahal izango
|
dute
umeek. Emanaldi guztiak Victoria Eugenia Antzokian izango dira.
|
|
|
Dibortzioa. Bi bikotekide ohiek nahi omen
|
dute
umeen zaintza.
|
|
|
Proiektuaren helburua gizaki guztien burmuinetan prozesagailu ñimiñoak jartzea da, jaiotzetik. Ikasi beharrekoa sortzetik beretik izango
|
dute
umeek gogoan. Proiektuaren arduradunek umea jaio orduko aukeratu ahal izango dute zertan izango den aditu.
|
|
|
“Guraso batzuek ordenagailua telebista bat eta bakarrik uzten
|
dute
umea, eta ez dira ematen berak ezin duela bere burua hezi ohartu da”, adierazi du. Mar Monsoriu, “Técnicas de Hacker para” liburuaren egilea gurasoak”.
|
|
|
Helburua artearekiko sentsibilizazioa piztea eta handitzea da. Gainera, bi aste horietan ikasitakoa jendaurrean erakusteko aukera edukiko
|
dute
umeek, uztailaren 24an, 17:00etan egingo duten Jaialdi kontzertua Familian ekimenean. Matrikula egiteko ekainaren 11ra arteko epea dago, eta Kultura Sailak 25 euroko diru laguntza emango du.
|
|
|
Lortzen dugu, teknika erasokor gutxiago eginda amniozentesia, adibidez, askoz ere emakume gehiago diagnostikatzea. Amak zenbat eta urte gehiago izan, Down sindromea izateko arrisku handiagoa
|
dute
umeek. Teknika erasokor asko egin behar ditugu, baina fetuak galtzeko arriskuak dakartzate.
|
|
|
Baina Beslangoa bi eguneko erasoa izan zen. Txetxenian hamar urtez gerra jasan
|
dute
umeek, hamar urteotan ez da ezer ere egon, ez laguntza psikologikorik, ez ezer. Orain ireki dute lehen errehabilitazio zentroa, bat bakarrik Txetxenia osorako.
|
|
|
Tripa bete ostean, 14:30 aldera, umeentzako jokoak antolatu ditu Aspaltza Euskara Elkarteak, leku berean. Horiek amaitzean berriro irekiko
|
dute
umeen parkea 18:00ak arte. Ondoren, jinkana egingo dute, udal parkean, Aspaltza Euskara Elkartekoek.
|
|
2010
|
|
|
Gaur ere garrantzi berezia izango
|
dute
umeek. 11:30etik 17:00etara jolas parkea zabalik egongo da.
|
|
|
Haurrak 6 urte bete ditu eta ezin du Baigorriko ikastolan jarraitu, adin horretatik gorako mailarik ez dagoelako. Beraz, gurasoek Ortzaizera eraman
|
dute
umea hango ikastolan jarrai dezan.
|
|
|
Laztan gehiagorekin eta eskulibururik gabe hazi behar
|
dute
umeek
|
|
|
Geroago eta zailagoa gertatzen ari da hizkuntzaren transmisioa familietan. Gurasoak geroago eta asti gutxiago
|
dute
umeekin euskaraz jarduteko. Hizkuntzak erroak sendo jartzeko beharrezkoak dituen inguru euskaldunak desagertzen ari zaizkigu.
|
|
|
Montserrat Conderen aburuz (Urrutiko Hezkuntzarako Unibertsitate Nazionaleko (UNED) psikologia irakaslea), “sozializazio agenteen eta, batez ere, familiaren esku dago zentzu morala eta jokabide moralaren adierazpena eskuratzea. Hala ere, zenbait autorek uste
|
dute
umea zentzu moral eta errudimentarioarekin jaiotzen dela. Zaila da bi jarrera horietako edozein frogatzea, baina benetakotzat hartzea kode moral unibertsal bat dagoela onartzea da”.
|
|
|
Guraso horiek uste
|
dute
ume txikiek ez dutela aukera handiegirik Arrasaten: " Arkupeez aparte, ludoteka primeran dago, baina gure haurtxoak txikiak dira eta ezin dira joan.
|
|
|
>' 1, 2, 3, Inaxito 3 partea' delako antzezlana, umeendakoLankuren eskutik, 1, 2, 3, Inaxito 3 partea antzezlana ikusteko aukera izango
|
dute
umeek. Kutxak lagundutako saioa da.Gaur, egubakoitza, Angiozarko saloian, 18: 00etan.>' ¡ A gusssssto!' umorezko antzezlana ikusteko paradaGlu glu taldeak ¡ A gusssssto!
|
|
|
bergara> Eriz magoak ikuskizuna egingo du familia osoarendakoPazko asteko oporrak alaitzeko, Eriz magoaren bisita izango
|
dute
ume eta helduek apirilaren 9an, egubakoitza, Zabalotegi aretoan, 17:00etan. Sarrera 3 euro da.
|
|
|
Reidekin batera, hauxe ondoriozta dezakegu: aipatutako printzipio horiek indar handia
|
dute
umeengan. Bizitzan aurrera egin ahala, seguru asko printzipio horiek ahultzen dira, garrantzitsuak izaten jarraitzen badute ere.
|
|
|
gizarte mailan ere arau horiek ezagunak dira eta onartuta daude, arau horiei esker umeek bere kabuz ibil daitezke eta erabakiak har ditzakete. Laburbilduz, Interneten inguruek arautuak egon behar
|
dute
umeek ondo erabil ditzaten. Soilik testuinguru horretan joan daiteke ikerketa aurrera gomendioak garatzeko.
|
|
|
Euren amei jaio bezain laster eskuetatik kendu eta komunitatearen interesetarako Kibbutzetan hezitako gizakiek zuzentzen
|
dute
umeen herriaren exterminioa. Palestina da munduko edade batez besteko gazteena duen herria.
|
|
2011
|
|
|
2005etik legez aitortutakoa betetzeko oztopoak daudela diote gurasoek, Uemak eta Hizkuntz Eskubideen BehatokiakNafarroan, Barañainen, erregistratu
|
dute
ume bat euskaraz, «akuilu» lana egin ostean
|
|
|
Nola esaten zaio, eta zeinek esaten dio? Gurasoek nahiko ote
|
dute
umeak dirua erruz irabaztea. Segituan argitu dute, badaezpada: publizitatea egitea zen gure asmoa, ez besterik, ez diogu kontraturik egin, noski, ezinezkoa da gainera, urte eta erdiko haurra da.
|
|
|
Hamahiru haur eskola daude gaur egun martxan, eta horiek hamar eskaeratik 8,4 hartuko dituztela jakinarazi dute udaleko informazio iturriek. Bete gabeko lekurik gehienak ume txikienen geletan direla esan dute; irakasle bakoitzeko soilik 7 ume onartzen dituzte bularreko umeetan eta ibiltzen hasi berriak direnen artean, eta horrek leku guztiak betetzeko arazoak dakartzala aitortu dute.Datuek argi eta garbi erakusten
|
dute
umea zenbat eta txikiagoa izan handiagoak direla arazoak haur eskolan toki bat lortu ahal izateko. 20 hilabeteko umeen artean eskari guztiei erantzutea lortu dute; oinez hasitako umeen artean lekuen %72 bete dituzte, eta bularreko umeen artean, berriz, %64, 5.Ingelesezko ereduko zentroakEgun osoko eskolaratzea eta egun erdikoa, bietarako aukera ematen dute haur eskolek, familiei ahalik eta zerbitzu malguena emateko asmoarekin.
|
|
|
Zaindu egin behar dute nola hitz egiten dieten umeei, kontatzen dizkieten ipuinak, abesten dizkieten kantuak, zertara jolasten diren haiekin... Une horretatik irakasleek berdintasun kontuetan erreferente bat izan behar
|
dute
umeentzat. Lehen hezkuntzatik aurrera pixkanaka ikasleei eman behar zaie protagonismoa.
|
|
|
Angel Gago Euskadiko ostalarien buruak esan duenez, Bizkaian zortzi edo hamar tabernak debekatu
|
dute
umeak barrura sartzea. Baina umeei sarrera debekatu dieten establezimendu guztiak gauetan zabaltzen dituzten tabernak dira eta bakarra da honako hau egunez zabaldu eta umeei sarrera debekatu diena.
|
|
|
Arreak dira kaleak eta etxeak, hiriko ke eta errautsak hormetan itsatsi balira bezala. Katu beltza zoko batean setiatu
|
dute
umeek. Zertarako harrapatu nahi ote dute?
|
|
|
Bidal diezaiogun gaixo horri apur bat hemendik, jateko aproposa dago eta. Gozatu ona hartu behar
|
dute
umeek. Ez duzue uste?
|
|
|
Pepper Ann esaterako, non generoarekin modu esplizituan apurtzen den, edo The Rugratts, non rolen banaketa era orekatu eta modernoan15 egiten den. Adibide horiek frogatzen
|
dute
umeentzako bestelako telebista bat egitea posible dela. Hots, zuzenagoa, justuagoa eta ez horregatik aspergarriagoa den telebista egiteko modu bat.
|
|
|
Animazio produkzioetan barik, Hannah Montana eta pareko telesailetan agertzen diren nerabe izar handien arrakastak eraman gaitu aktore errealak protagonista dituzten produktuetan arreta jartzera. Izan ere, orain arte ezezaguna zen mitomania sortzen
|
dute
ume eta nerabeen artean telesail horiek.
|
|
|
Bihar, apirilak 2, Liburu bat, horixe altxorra! kontaketa izango
|
dute
umeek, hain zuzen Haur Liburuaren Nazioarteko Egunean, eta martitzenean, hilak 5, Kirmen Uriberen berbaldia, Arima baino ederragoa.
|
|
|
Orain arte administrazioak jardun izan du arazo bat egon denean. Baina, esan bezala, azken urteetan administrazioak oro har eta udalek bereziki beste erantzukizun bat hartu
|
dute
ume zein nerabeekiko. Administrazioak berak ere badaki zeregin batzuk dituela hor eta aisialdi eskaintza bat egiteko ardura hartu du.
|
|
|
Elkar maite
|
dute
umetatik eta arian arian maitasun hori ondu dute elkarrekin, baina hain da purua eta garbia maitasun hori, hain samurra eta grina gutxikoa, ezen konturatu orduko itzaldu baita. Beranduegi da:
|
|
2012
|
|
|
Gurasoek bilakaerarik antzematen al
|
dute
umeengan?
|
|
|
gero eta haur gehiagok ezagutzen du euskara, gehienek ez dute arazorik saioak jarraitzeko. Modu soziolinguistikoagoan esanda, gure solaskideek azpimarratu
|
dute
umeen artean euskararen ezagutzak gora egin duela nabarmen. Ordea, ezagutzaren eta erabileraren arteko aldea sarri sumatu dute; pailazoak zer esan duen ulertu bai, baina agertokira atera eta mikrofonoa hurreratutakoan lanak euskaraz egiteko.
|
|
|
Izan ere, pobreziak eragina izango du umeen garapen sozioafektiboan eta baita haien hezkuntzan ere: «Haurren pobrezia handi horren ondorio ekonomiko eta sozialak eta hezkuntza eta osasun arloetan egindako murrizketek epe ertain eta luzera eragina izango
|
dute
umeengan eta gizarte osoan. Kualifikaziorik gabeko pertsonak izango dira, beren potentzialtasuna garatzeko zailtasun handia izango dute; horrek eragina izango du etorkizuneko egoera sozialean eta baita ekonomikoan ere».
|
|
|
Dena aztertzen
|
dute
umearen begiek. Dena zaio berri, irrikagarri, dena ezezagun eta aztergai.
|
|
|
Adituek, hala ere, esaten
|
dute
umeenganako artikulu horrek bi jokaera erasotzaile desberdin jasotzen dituela. Batetik, zuzeneko agindua egitea, umeek hainbat produktu erosteko edo hainbat zerbitzu erabiltzeko.
|
|
|
Ikus entzunezko komunikazio zerbitzuek ezin
|
dute
umeen irudia edo ahotsa erabili, ez bada horien baimenarekin edota horien ordezkari legalarenarekin. Edonola ere, ikus entzunezko zerbitzuek ezin dituzte hedatu umeen izen deiturak edo irudiak delitu baten berri ematen denean, edo ume horien tutoreak edo gurasoak zehazteko zailtasunak daudenean (7.1 art.).
|
|
|
167). Bestalde, eta autorregularioari begiratuz, jokaera oneko kodeek gero eta eragin handiagoa
|
dute
umeen eta gazteen interesak babesteko, bai umeen elikagaien publizitatea arautzen dutenean123, baita umeei zuzendutako publizitatea hedatu baino lehen derrigorrezko eskakizun berezi bat ezartzen dutenean ere. Hau da, umeei zuzenduta doan publizitatea hedatu nahi denean, hobe beharrez, Autocontrol delako Elkarteari iragarkiaren zilegitasunaren inguruko aurretiko kontsulta (Copy Advice) egin behar zaio (Iráculis eta Leiñena, 2008:
|
|
|
Aurtengo inauteriak prestatzen hasiak dira Deustuko Jai Batzordeko kideak eta, dirudienez, iaz baino jende gehiago erakartzea espero dute, tabernak barne. Hauei zuzendutako mozorrotu lehiaketa antolatuko baitute.Horretarako, hamaika ekintza prestatu
|
dute
ume, gazte zein heldu guztiek parte hartu eta herriko giroaz gozatu dezaten, otsailaren 10ean hasi eta 12an bukatuko den asteburu berezi horretan. Egun horietan zehar, denetarik ikusi ahal izango da kaleetan, mozorroez gain.Ostiralean, otsailak 10, Koadrilen eguna ospatuko da.
|
|
|
bat, haragi gordina oso gogorra dela jateko (horrela elikatzen diren animaliek ordu mordoa behar dute dena irensteko eta energia mordoa xahutzen dute) eta bi, gu gizakiok ez gaude prestatuta haragi gordina jateko (guk ezin dugu bizi janari prestatua," kozinatua" jan gabe. Emakumezkoek ezin omen
|
dute
umerik izan janari prestatua jan gabe. Eta gizonezkoek, bakarrik janari gordinaz elikatzen bagara, esperma sortzeari uzten omen diogu).
|
|
|
– Gora! –errepikatu dute denek, eta barre egin
|
dute
umeek, ezer ulertu gabe.
|
|
|
Erakutsi lagunei jostailuak, tira! –Iñakiren esana bete eta korrika alde egin
|
dute
umeek, jostetan.
|
|
2013
|
|
|
Interes orokorreko hausnarketan adin guztietako herritarrek parte hartzea gura dute, baita umeek ere. Uste
|
dute
umeen ikuspegia eta irudimena baliagarriak izan ahal direla prozesuan. Horregatik, 19an saio berezi bat egingo dute eurekin, 18:00etan.
|
|
|
Etxean eta eskolan euskaraz egiten badute, eta gaztelaniaz okerrago berba egiten badute, zergatik jotzen
|
dute
umeek erdarara. Galdera hori dute buruan Mungian euskara suspertzeko batzorde bat sortu duten gurasoek.
|
|
|
Inudeak kalejiran doazen bitartean, une batean haurrak airean botatzen dituzte, eta artzainek jauzi eta oihu berezi bat egiten
|
dute
umeak hartzen dituzten bitartean. Jende guztia une horren zain egoten da.
|
|
|
Abenduaren 6an San Nikolas Barikoaren eguna ospatzen da, toki batzuetan San NikolasTxiki esaten zaiona. Hainbat herritan umeek etxerik etxe eske erronda egiten
|
dute
ume bat gotzain jantzita daramatela taldean. Antzinean elizako erakundeekin zerikusia zuten mutil
|
|
|
Eskuekin ukitzeko pantailak dituzten gailuak gero eta zabalduago daudela eta umeek ere gero eta gehiago erabiltzen dituztela azaldu du Kids Online ikerketak. Aldaketa horiengatik, Internetera sartzeko erraztasun handiagoa
|
dute
umeek eta, «ziur aski», agerikoagoa dute sarearen erabilerari lotutako arriskuak jasateko. Ikerketaren arduradunek kezka agertu dute, batik bat, 8 urtez azpiko umeengatik.
|
|
|
Geldirik egoteko jarrera bertikala: abantailak Espezialista askok dagoeneko jarrera naturalagoen alde egiten
|
dute
umea izateko. Posizio bertikalek hainbat abantaila dituzte litotomiaren aldean.
|
|
|
Dena den, Nereak oraingoz Ibairi somatu dion hutsunerik haundiena «maitasun falta ikaragarria» izan da. Berak azaldu digunez, «maitasun falta haundia
|
dute
ume hauek, baita berriz gurasoak galtzeko beldurra ere. Bi gauza hauek lantzea ez da erraza, baina horretan ari gara jo eta ke».
|
|
|
Lehen atalean, kobazulo batean esperientzia bitxia biziko
|
dute
ume bik, Iñigok eta Mirentxuk. Bigarren atalean, antza aurrekoarekin zerikusirik gabe, menditik Linzako aterpera itzultzen ari dira pertsona bi, behe lainoaren erdian, elurrez estalitako bideetan barrena.
|
|
|
Hots, okupaziopean egoteak mozten al du guztiz eguneroko bizitza? Zinez, asko eraldatzen du, baina palestinarrek jarraitzen
|
dute
umeak eskolara eramaten, lanera joaten, dendak irekitzen eta kalean janaria saltzen; jarraitzen dute medikuen kontsultak jasotzen, loreak ureztatzen ura dutenean, lagunak bisitatzen eta unibertsitatera joaten. Hots, palestinarrek Israelek ukatzen dien bizitza arruntari eusten diote, eskubide baten moduan, bizitzeko aukera bat den heinean.
|
|
|
—Zer gertatuko zaigu orain? galdetzen
|
dute
umeek urduri.
|
|
2014
|
|
|
Azken urteetan bezala, Marixurrike aisialdi elkarteagaz apainduko
|
dute
umeek 17:00etan Txopo txikia, eta 19:00etan altxatuko dituzte Txopo txikia zein handia. Herriko batukada taldeak girotuko du Txopoaren igoera, hain zuzen, ondoren, udaletxetik pregoia irakurriko duen taldeak.
|
|
|
Bihar, dokumental bat emango dute, 18:00etan, eskolako jantokian. Domekan, mendi martxa egingo
|
dute
umeon gurasoak biltzen dituen Garmitxa elkartearen alde. Egunean bertan eman daiteke izena, plazan, 10:00etan.
|
|
|
Izan ere, gauza bat da ametsa eskatzea, era sinbolikoan; hortik ondorioztatuko diren dinamikak interesatzen zaizkigu guri benetan, ordea. Besteak beste, gurasoek parte hartuko
|
dute
umeen eskoletan: matematika egiten badugu, guraso batzuk sartuko dira saioetan; umeak taldeetan banatuko ditugu, eta talde bakoitzean guraso edo eragile bat egongo da.
|
|
|
Mertxe Aizpurua: " Agindua eman
|
dute
ume lapurtuen kasuak ez ikertzeko"
|
|
|
Gurekin dantzan ikasten ari ziren haurren emanaldiak egiten hasi ginenean, pentsatu nuen: " Zer pentsatu behar
|
dute
umeek hizkuntzari buruz?". Eta aurkezpenak euskaraz egitea erabaki nuen.
|
|
|
Bide honek hitanoaren aukerak ezagutu eta esperimentatzera darama, eta honek guztiak hikarekiko jarrera baikorra sortarazten dio, bere jarduera eta pertsonalitateari atxikita agertzen baitzaio. Neska gehienek aldiz ez
|
dute
umetatik hitanoaren A ibilbidea egiten eta gero nerabezaro eta gutxi batzuk gazte denboratan hasten dira bide hau jorratzen (hemen nokak duen gutxiespenak eragina du). Ostera euskararekin gertatzen den bezala hitanoan ia ez da B ibilbide kulturala inoiz egiten, hots motibazioak eragindako hitano ikasketa edo ezagutzan ez da gehiago sakondu edo hobetzen.
|
|
|
Euskadiko erakusmahaian txalapartaren doinuak entzuten dira. Elizondoko Baztan Abentura Parkekoan (Nafarroa) tirolina luze batetik irristatzeko aukera
|
dute
umeek. Nafarroakoan, txitak, untxiak, ahateak, bildots txiki bat eta bestelako abereak daude ikusgai.
|
|
|
Bikote gazteak umea izateko asmoa erakutsi du. Baina ez
|
dute
umerik izan behar derrigorrez. Eurek ere, etxea erosi zutenean, egunen batean guraso izango zirela pentsatu zuten.
|
|
|
Eta berdin jarraitzen du, antza denez, erritmorik galdu gabe. Ez
|
dute
umerik. Euren denboraren jabe izan dira.
|
|
|
Piagetek zioen hurrengo egoerari ematen diotela arreta, eta ez dutela egoera batetik besterako eraldatzerik ezagutzen. Kontserbazioaren esperimentuan, arreta uretan jartzen
|
dute
umeek, hau da, edalontzi bakoitzaren barrukoari erreparatzen diote, eta ez ura edalontzi batetik bestera isurtzeari; hortaz, ez dira gai ur kantitatea bera dela aitortzeko.
|
|
|
Nabarmentzea interesatzen zaiguna zera da: zazpi urteak aldera, likidoa kontserbatu egiten dela ondorioztatzen
|
dute
ume horiek berek. Eta honako argudio hauek ematen dituzte:
|
|
|
Garapenaren etapa bakoitzean, mintzamenaren aurreko aroa barne, adierazten dutena baino gehiago ulertzen
|
dute
umeek. «Non dago amatxo?» galdetzen zaienean, adibidez, hamar hilabeteko ume askok amaren aldera begiratuko dute; eta, «aitatxo zure bila etortzea nahi duzu?» galdetzen zaienean, beren besoak luzatuko dituzte.
|
|
|
Vygotskyk eta haren jarraitzaileek sostengatzen
|
dute
umearen gaitasun intelektualak «pentsatzeko ikaskuntza» bidez azaleratzen direla, tutore kualifikatuek ez baitiote umeari heziketa aktiboa soilik ematen: trebetasunen garapena sustatzeko partekatzen dituzten jarduerak ere ematen dizkiote.
|