|
2014
|
|
|
Ikasle horien %94k eta %88k euskaraz ikasten dute, D edo ereduetan. Ikerketaren arabera, ikasle horien %25ek ez
|
dute
euskara maila nahikoa, eta hori kaltegarri dute ikasketak egiteko. Eskola kontseiluak euskara plan bat abiatzea aholkatu dio Eusko Jaurlaritzari, ikasle horien maila hobetzeko.
|
|
|
Orain arte legearen bidez Nafarroako lurraldea hiru zatitan ezarria zen euskarazko irakaskuntzari buruz. PSN, Ezkerra eta Geroa Bai alderdiek Bildu eta Aralaren sustenguarekin bozkatu
|
dute
euskararen lege berria. Huni esker Nafarroako edozein tokitan eredua edo euskarazko irakaskuntza zabaltzen da, legeak debekatu gabe, burasoen galdearen arabera, PPren haserre gorria piztuz.
|
|
2015
|
|
|
Baztarrikak dionaz, zenbakiek erakusten dute Gasteizko Herriko Exeko eta Arabako diputazioko lanpostuen hizkuntza eskakizunak Bizkaiko eta Gipuzkoako erakundeetakoak baino txikiagoak direla, lurralde bakoitzaren hizkuntza aniztasuna kondutan hartzen baitute. Baztarrikak eman datuen arabera, Gasteizko Udaleko lanpostuen %36k baizik ez
|
dute
euskara eskakizuna eta diputazioan %36, 34k. Bizkaiko diputazioan, lanpostuen %42, 85ek dute euskara eskakizuna eta lanpostuen %63, 19k Gipuzkoan.
|
|
|
Baztarrikak eman datuen arabera, Gasteizko Udaleko lanpostuen %36k baizik ez dute euskara eskakizuna eta diputazioan %36, 34k. Bizkaiko diputazioan, lanpostuen %42, 85ek
|
dute
euskara eskakizuna eta lanpostuen %63, 19k Gipuzkoan.
|
|
|
Osasunbideak ezezko erantzuna eman dio galderari. Nafarroa iparraldeko osasun laguntzako zuzendariordea den Antonio Lopez Andresen erantzunak dioenez, Lesakako eskualde oinarrizkoan hiru medikuk
|
dute
euskaraz jakin beharra: Lesakako oinarrizko osasun laguntzako taldeko medikuak, Arantzako oinarrizko osasun laguntzako taldeko medikuak eta Lesakako oinarrizko osasun laguntzako taldeko pediatrak.
|
|
|
Kattin Bergara Olhain ikastolako lehendakariaren, irakasleen eta zaintzaileen partez milesker haundi bat. Aurten 38 urte (1977) Sarako ikastola antolatua izan zela 6 edo 7 haurrekin ama eskolan eta urtero emendatzen ari da, orai badira 105 haur. Ama eskolan eta CP mailan euskaraz ikasten dute bakarrik, CE1etik CM2 arte ikasten
|
dute
euskaraz eta frantsezez, hola seigarren mailan sartzen direlarik bi lengoaiak ongi egiten dituzte. Haurrak ongi segituak dira, ez eskolan bakarrik, parte hartzen dute ere herriko festibal guzietan (Olentzero, Ihauteri, Telethon, Korrika, bertsu eta bertze), egiten dute pedagogia herriko bertze eskolekin, bai eta auzokoekin.
|
|
|
Korrikaren urtea izanki eta (hau Urepeletik abiatzen da martxoaren 19an), eskuin eta ezker animazio asko antolatzen da lurralde bakoitzean. Gure lurraldeari doakionez, nahiz eta Donamartiri, Donoztiri eta Aiherra erditik antolatzaileek ez duten aldi bat gehiago pentsatu herri erdietatik pasaraztea lasterketa mitikoa, Izturitzeko gelan, trinket ondoan, heldu den ostiralean, AEK kuizz deitu joko bat antolatzen
|
dute
euskara ikasten duten ikasle helduek. Hazparneko lurraldean kokatuak diren 11 herrietako taldeek erantzun dute euskal kulturari buruzko galderei (historia, geografia, mitologia, kirola ere).
|
|
|
Abisu hau nagusiki Itsasuko eta Uztaritzeko Gau Eskoletako ikasleei zuzendua da: Errobi Herri Elkargoak eta Euskararen Aldeko Erakunde Publikoak Beka bat eskaintzen
|
dute
euskara ikasten duten ikasleei. Diru laguntza hunek ikastaroaren gastuen erdia edo berdin %90a estal lezake, ikasketen aitzinamenduaren arabera.
|
|
|
Ikastola, denen oinarri baita euskara, Ibaialde elkarte indartsua, Angeluarrak (dantza eta kantua), Beñat Mendisko euskaltzale eta kazeta hunen kide izanak denboran muntatu Angeluko Ikasleak elkartea, Hardoitarrak pilota batasuna, Biga Bai eskola publikoko sail elebidunaren burraso elkartea, Surf taldea, Muslariak (beti finak izan dira Angelun) eta berriki muntatua izan den Xokottipi haurtzain etxea. Denek elgarrekin deliberatu
|
dute
Euskararen Eguna muntatzea urriaren 17an, denek parte hartuz. Azken bilkuran ikusi ditugu Gilen Zaldunbide, Patxi Ladeveze, Josiane Libier, Andde Olhagarai, Eñaut Alfaro eta bospasei ama familiako, batzuk haur bat besoetan, besta horren azken gauzen preparatzen.
|
|
|
Ondotik ere izan dira hitzaldi kartsuak, Caroline Phillips-ena, Garapen Kontseiluko lehendakari gisa, Max Brisson ena, Kontseilu Departamentala eta ere Hautetsien Kontseiluaren izenean (Jean René Etchegaray lehendakaria ezin etorria zen), Jean Claude Iriart ena, herrien arteko sindikataburu gisa, eta bururatzeko Marie Andrée Ouret ena, Biga Baiko lehendakari gisa eta Euskal Konfederazioko elkarte guzien izenean. Denek, bakoitzak bere gisa, azpimarratu
|
dute
euskararen irauteak denen indarraren beharra baduela, euskara beti buruz beheiti ari delarik hemen gaindi (%17 mintzazale bakarrik). Engaiamendu azkarrak behar direla zioten bai eta ahalbide handiak eman euskararen alde lanean ari direneri, hala nola Euskararen Erakunde Publikoari, hunen finantzamendu ahalak bikoiztuz.
|
|
|
Uztailaren 24an, Frantxua Maitia Euskararen Erakunde Publikoko lehendakariak eta Michel Veunac Miarritzeko auzapezak lankidetza hitzarmen bat izenpetu
|
dute
euskarari dagokion Hiri zerbitzu egituratu baten sortzeko. 1992kotzat abiatuak zituen Miarritzeko Herriko Etxeak euskararen aldeko urrats ofizialak.
|
|
2016
|
|
|
Unibertsitate batek jendartearen motorra izan behar baitu berrikuntza eta aitzinamenduen aldetik, UEUren helburua da errotik gaurkotasunari lotuak diren gai berritzaileak lantzea, sakontzea eta gero ahal bezain ongi gizarteratzea. Hortarako, aditu hoberenei, erakunde eta elkarte puntakoenei dei egiten die U.E.U. k. Presuna aditu edo jakintsun horiek frogatzen
|
dute
euskaraz aipa ez ditaiken mintzagairik ez dela; euskarak hitz aski baduela edozoin suieten barnatzeko.
|
|
|
Bideo baten bitartez, PSEko sozialistek salatu
|
dute
Euskara hizkuntza menperatzea beharrezkoa izaitea, lanpostu publikoen eskuratzeko. Sozialisten arabera diskriminazio onartezina da.
|
|
|
Nafarroako sindikatu nagusiek bat egin dute Kontseiluak ekainaren 4rako euskararen alde deitu duen manifestaldiarekin. ELA, LAB, Steilas, EHNE, ESK, CGT eta Hiru sindikatuek salatu
|
dute
euskaraz bizi nahi duten langileek zailtasunak dituztela beren eskubideak betearazteko. Kontseiluko buru Paul Bilbaok sindikatuen babesa eskertu du eta gizarte eragile guziei elkarlanerako deia egin die.
|
|
|
Helduden ikasturtean abiatuko da Nafarroan euskararen irakaskuntzari buruzko aldaketa: Iruñatik hegoaldera eskola publikoan ere burrasoek aukeratzen
|
dute
euskarazko ikaskuntza; gutienez 8 haurrek galdea egin dute klasea idekitzeko. Orain arte ez zen posibilitaterik zerbitzu publikoan, bakarrik ikastoletan.
|
|
|
Orain arte ez zen posibilitaterik zerbitzu publikoan, bakarrik ikastoletan. Inkestek erakustera emaiten
|
dute
euskarak gora egin duela, gobernuak ezarri zailtasunen gainetik eta bereziki gazteen artean: kasik 24 urte petikako hiruetarik batak euskara menperatzen du.
|
|
|
Gogoa eta bihotza indarturik, gure hizkuntzan eta gure gaitasunetan konfiantxa azkarturik jali behar ginuke bilkura hortarik. Gaualdi hori Baxenabarreko euskara elkarteek bultzatua
|
dute
Euskararen urtarokari.
|
|
|
Keinu denda erosteko ideia dute, Larrun bastimendua erran bezala egina izanen da. Herriko Etxeko bulegoan, gero eta gehiago lan badute, oeraz enpleatu bat hartuko
|
dute
euskara mintzatzen duena, hortako izena behar duzue eman Herriko Etxean eta argitasun guziak ukanen dituzue bertan.
|
|
|
Errobi eskualdean adibidez ikastetxe katoliko guziek elebitasuna 1 proposatzen baldin badute ere, bertze tokietan egoera konplexuagoa da. BABn, lehen mailako eskoletarik %30ek bakarrik
|
dute
euskarazko irakaskuntza (mementoko). Elebitasunari indar gehiagoren ekartzeko, Euskal Haziak elkarteko BAB sareko buraso, irakasle eta ikastetxeetako zuzendariak lan garrantzitsu bat eramaiten ari dira hiriz hiri eta ikastetxez ikastetxe.
|
|
2017
|
|
|
Gaurko xaharrenek eta gazteenek
|
dute
euskararekin harreman handiena beraz, eta Iñaki Caminoren lana ohoratzeko estakuruan, ZABALIK elkarteak denen arteko elkarretaratze bat muntatuko du helduden urriaren 21ean. Herri bakoitzean liburuaren izaitea ere pentsatua dute, nornahik kontsultatzeko gisan.
|
|
|
Ez da titulurik behar, baina bai euskal kultura bizi eta maitatzea. Galdegiten
|
dute
euskara mintzatzea eta gaztelaniaz ere moldatzea, eta euskal musika, kantua, dantza, sukaldaritza, kirola eta kultur molde tradizionalak ezagutzea, ez nahitaez izugarri sakon, baina batere ezagutzen ez dituzteneri aurkezteko gisan. Bidaia Argentinara norberak ordaindu behar du, eta euskal etxearen gain dira hango ostatua eta janaria.
|
|
|
Eta orain euskaraz komertzioa ikasi nahi duten ikasleen parean ez dugu irakaslerik izanen, lehen urtetik ez direlako 10 ikasle izanen? Zergatik haur euskaldunek ezin
|
dute
euskaraz ikasi?
|
|
|
Euskararen Eguna Ekainaren 2an, ortziralez, herriko hiru ikastegietako CE1 eta CE2 mailetako 90 haurrek ospatu
|
dute
Euskararen Eguna. Ikastola, Jean Verdun eta Santa Terexa ikastegietako bihizkuntzale ikasleak elgarretaratu dira Harana plazan, euskara mintzatuz kulturaldi eta jostagai batzuren inguruan.
|
|
|
Oraino bertze laguntza batzu ere eginen diote parezkatzearen elkarteari eta oro har 8.000€ denak barne. Ez da dudarik holako antolaketa baten gastuan laguntza estimagarria dela herriaren aldetik eta hau gabe zela pesta hau asma, hautetsiek laguntzeko hautu hau egin
|
dute
Euskararen alde, kultura mailan den parezkatze hunen sustengatzeko. Elkartearentzat ere lan haundia izan da urteburu hunen moldatzea, orenak eta orenak iragan dituzte xehetasun guzien inguratzeko eta erabaki egokien hautatzeko.
|
|
|
Hau ere azpimarratu nahi izan du Bergek: " Nahiz Euskal Elkargo bat baden eta hunek euskararen ardura besteak beste hartuko duen, Herriko Etxeek ere aitzina segitu behar
|
dute
euskara beren eremuan sustatzen".
|
|
|
Abenduaren 16an, Euskararen Erakunde Publikoak (Mathieu Berge, lehendakaria), Biarritze hiriak (Michel Veunac, auzapeza, euskararen alorraz arduratzen den Maialen Etcheverryk ordezkaturik) eta Capio klinikak (Nicolas Bobet, Capio Akitaniako Eskualde Zuzendaria) lankidetza hitzarmen bat izenpetu
|
dute
euskararen presentzia eta erabilpena garatzeko Biarritzeko osasun etxe horren baitan. Hitzarmen hori Capio taldearen eta EEPren arteko lankidetza sendo eta iraunkorraren
|
|
|
34 urtez petik diren gazte anitzen lehen hizkuntza da euskara. Kasik hamarretik seik erdara ikasi zuten etxean, eta gero ikasi
|
dute
euskara, eskolan.
|
|
|
Haurrak dira euskaraz gehienik mintzatzen direnak (%18, 3); horien ondotik, gazteak (%12, 3); gero, helduak (%11, 5); eta azkenik, adinekoak (%8, 1). Bertzalde, emazteek gizonek baino gehiago erabiltzen
|
dute
euskara karrikan. Joxe Antton Artzek aspaldi erran zuen hizkuntza ez dela galtzen ez dakitenek ikasten ez dutelako, baizik eta dakitenek erabiltzen ez dutelako.
|
|
2018
|
|
|
Euskal herritarren %94k ez
|
dute
euskarazko liburuak irakurtzeko ohiturarik
|
|
|
Baiona da hautatua izan abiatzearen egiteko, mugimenduko kide anitz hor ziren, herrietan antolatuak diren Euskaraldiko taldeak lagun zuztela. Politikari arduradunek ere erakutsi nahi izan
|
dute
euskararentzat zuten axola, Beñat Arrabit Euskal Erakunde Publikoko presidentea, Bingen Zupiria Eusko Jaurlaritzako Kultur eta Hizkuntza Politika sailburua, Paula Kasares Euskarabidea Nafarroako Euskara Zerbitzuko zuzendaria, hauekin batean Elena Laka Euskaltzaleen Topaguneko presidentea eta Amets Lahetjuzan Euskal Konfederazioaren ordezkaria.
|
|
|
Herritar guziek euskara jakiteko eskubidea izaitea du helburu. EH Bilduk aurkeztutako proposamena gehiengo zabal baten baimenarekin onartua izan da, Gernikako Estatutuan eta Euskararen Erabilera Normalizatzeko Oinarrizko legean araututa dagoen bezala, herritar guziek
|
dute
euskara jakiteko eskubidea. Legebiltzarrak azken baimena eman behar dio.
|
|
|
Bozketa ere izan da erakundeko diruzaina hautatzeko, eta bildutakoek aho batez onartu dute orain arte kargu hortan zen Mayi (Berterretche) Petracek, sortzez kaliforniarra (Chinokoa) eta aspaldi Coloradon bizi dena, ber denboran Coloradoko Euskal Etxeko lehendakaria delarik. Katek eta Mayik ederki mintzo
|
dute
euskara.
|
|
|
Ikastaldia urtarrilaren 20ra arte luzatuko da. Aurtengo lehenengo barnetegia da Hego Ameriketan; izan ere, urtean zehar internetez eta urruneko irakasleekin ikasten
|
dute
euskara ikasle hauek, fisikoki batere giro euskaldunik gabe inguruan, pantailako irakaslea baizik, eta urtean bitan, barnetegiak egiten dituzte, beste ikasleekin bizi eta egun horietan zinez euskaraz baizik ez mintzatzeko. Aurten, xedeetarik batto, helduden urtean HABEk Diasporan eginen dituen etsaminak gainditzea da, eta lau urteko programaren ondotik heien euskal etxeetan euskara irakasle bilakatu ahal izatea.
|
|
|
Bazkide berriak egiteko kanpaina abiarazi du Londresko Euskal Elkarteak, bazkide eta laguntza beharrean baita. Lan ederra egiten
|
dute
euskararekin, musika kontzertuekin, euskal elgarretaratzeak antolaturik, eta euskal kultura sostengatzen. Urteko 25 libera behar dira ordaindu, eta internetez egiten ahal da.
|
|
2021
|
|
|
Online edo zuzenean har daiteke parte. Ondotik, topa eginen
|
dute
euskararen eta euskaldunen geroaren alde, Zoom lokarri, beste hamaika jenderekin mundu osoan.
|
|
|
Gertatzen zait nerekin euskaraz mintzatu ondoan, jende horiek berak elgarrekin frantsesez ari direla gero. Beren mintzaira ez
|
dute
euskara. Alta badakite.
|
|
|
Kontratu Publikoen 2/ 2018 Foru Legetik enpresetako euskara planei buruzko puntua kentzea. Hemendik aitzina, administrazioarekin lan egiten duten enpresek ez
|
dute
euskara plan bat garatzeko beharrik izanen.
|
|
|
Urte guziz bezala, Diasporako euskaldunak bereziki aktiboak izanen dira hor. Berlin bereko euskaldunak eta alemanak, bertako ‘Gernika’ Euskal Etxeak deiturik, hiri hartako Gernika plazan bilduko dira eta musika klasikoa lagun poema bat irakurriko
|
dute
euskaraz eta alemanez. Eta munduan, hainbat izanen dira Euskal Etxeak, hitzorduak finkatu eta heien hiri eta herrietako Gernikako Arbolaren plaza edo kimuen aitzinean edo beste nonahi bildu eta lore sorta bat ezarririk mintzatuko direnak, zazpi probintzietako euskaldunen bihotzean den Gernika, eta duela 84 urte han agitu zena gogoan, aitzina so egiteko, Diasporako kide izan zen Iparragirre gipuzkoarrak konposatutako Gernikako Arbola kantua hunkigarri kantaturik.
|
|
2022
|
|
|
AEK ko Jon, Miren, Mirentxu, Maitena eta Paulok, haien irakaslea, izigarri ongi erantzun
|
dute
euskaraz, batzuk haien bizipen egoerak azalduz, batzuk irriz arituz, batzuk euskarari duten atxikimendua azpimarratuz eta gainera euskaraz gozatuz!
|
|
|
Bidenabar, lagungarri dira beren euskara maila hobetu nahiz dabiltzan entzuleentzat. Horrez gain, frogatzen
|
dute
euskaraz aipa ditaizkela mende berri hontako gai mota guziak. Abenduaren 18an azken haitada Iruñean iragaiteak Nafarroako euskaldungoari bultzada eder bat emanen dioke.
|
|
2023
|
|
|
Baiona, Biarritze, Hendaia, Uztaritze eta Itsasun. Ibiltzen diren haur kopuruaren erdia eskola elebidunetatik etortzen da, haur guziek ez
|
dute
euskara ongi menperatzen, haur horieri hizkuntza hobetzeko parada emana zaie.
|
|
|
Kate motzean eta larre motzean nahi
|
dute
euskara eta nahi gaituzte euskaldunak, batez ere Administrazio Publikoan. Hamabost baino gehiago dira, azken hiru urteotan, Espainiako epaitegietatik Administrazio Publikoan euskararen zabalkundearen aurka plazaratutako sententziak.
|
|
|
Administrazio Publikoa euskararen arnas-gune bihurtuko bagenu, euskaraz bizitzeko bidearen tarte handia egina genuke. Baina, ez dezagun ahantz, Euskararen Herriko zazpi lurraldeetako zatirik handiena kudeatzen duten Espainiako eta Frantziako administrazioek ez
|
dute
euskaraz egiterik modu ofizialean. Euskara ez da ofiziala Lapurdi, Nafarroa Beherea eta Zuberoan, ezta Nafarroako lurraldearen zatirik handienean ere eta Arabako lurraldearen barruan kokatuta dagoen Burgos probintziako administrazioaren kudeaketa peko Trebiñu Konderriaren lurraldean ere ez.
|
|
|
Euskara ez da ofiziala Lapurdi, Nafarroa Beherea eta Zuberoan, ezta Nafarroako lurraldearen zatirik handienean ere eta Arabako lurraldearen barruan kokatuta dagoen Burgos probintziako administrazioaren kudeaketa peko Trebiñu Konderriaren lurraldean ere ez. Beraz, XXI. mendearen hasmentan, oraindik ere, Frantziak eta Espainiak kate motzean eta larre motzean nahi
|
dute
euskara eta nahi gaituzte euskaldunak, batez ere Administrazio Publikoan.
|
|
|
Helduen euskalduntzeari doakionez, euskara ikasteko geroz eta eskaera handiagoa dugu, baina gure asebetetzeetan etengabe agertzen zaigun antomuga da ikasleek ikasten dutena kurtsoetatik kanpo erabiltzeko zailtasun handiak dituztela. Ikasleek ez
|
dute
euskara praktikatzeko eremurik, alta euskaldunak badira.
|
|
|
Nafarroaren kasuan, aurten ikasleen %30 hasi dira ereduan, %18 A ereduan eta %52k ez
|
dute
euskararekin harremanik ukanen ikastetxeetan. Kontseiluak duen kezka da %30 hori ez dela mugitu aspaldiko urteetan.
|
|
|
Lehen hitzordua otsailaren 20tik 24ra finkatua da. Orduan, duela hogei urte gertatu zen Euskaldunon Egunkariaren hestea oroitaraziko dute, zenbait ekitaldiren bidez. Martxoaren 24an, berriz, 8.000 laguneko giza katea eginen
|
dute
euskara batuaren sortzaileak omentzeko. Alabaina, 60 urte betetzen ditu aurten Oreretako ikastolak, eta 60 urte dira ere euskara batuaren lehen oinarriak finkatu zirela.
|
|
|
Eusko Jaurlaritzak, Nafarroako Gobernuak eta Euskararen Erakunde Publikoak euskararen egoera neurtzeko xedez egina izan den azken inkesta soziolinguistikoaren emaitzak ezagutzera eman dituzte. Emaitza hauek erakusten
|
dute
euskararen ezagutza handitu dela" arnas gune" deitzen diren herri euskaldunetan, baina apaltze bat ageri dela erabilpenean. Zehazki, 16 urtez gorako biztanleen %76 euskaldunak dira eta herritarren %8k euskara ulertzen dute, mintzatzeko gai izan gabe.
|