|
2013
|
|
|
< < euskara gaitu, osatu, batu, gaurkotu, zorroztu eta aberasten> > eman ditudala neure urte gehientsuenak aldian aldiko beharrek eskatu didaten eta neure indar eta gaitasunak ahalbidetu nauten neurrian, eta orain neure 66 urteren gaindegitik atzera begiratzean harridura sentitzen dut euskararekin batera egin dudan ibilbidea begiestean, adiskide sentitzen ditut egiteko bikain horretan bidaide izan ditudan guztiak eta azken aldi honetan, Huhezi Garabideren eskutikAbia Yala edo Hego Amerikako, hizkuntza gutxituen ordezkariei euskara batu eta gaurkotzearen gure esperientzia nolakoa izan den azaltzeko aukera izan dut, eta horretan jarraituko dut ahal dudan bitartean gure harridura eta poza beste batzuengan ere loratu dadin. Nire belaunaldiko askok, gutxi gorabehera antzera ikusten
|
dugu
euskararen ibilbide hau, baina badira gerora etorri diren beste belaunaldi batzuk, euskara batuaren baitan jaio direnak, eta batez ere horiei begira idatzi ditut lerro hauek nondik gatozen jakin dezaten eta guztion ahaleginarekin geroan noraino irits gintezkeen suma dezaten.
|
|
2014
|
|
|
Euskal Herriko jendartean badira sentsibilitate desberdinak hizkuntza ofizialei dagokienez. Testuinguru horretan, amaierako gogoeta gisa, azpimarratu nahi
|
dugu
euskarak balio behar duela kohesio elementu gisa, eta ez jendea gaitzesteko edo baztertzeko, eta horretarako garrantzitsua da gai horretan ahal den adinako kontsentsu soziala zaintzen saiatzea herritarren artean (Baztarrika, 2009; Euskararen Aholku Batzordea, 2009; Zalbide, 2010).
|
|
2016
|
|
|
Horrek ez du esan nahiko zuzenean euskaraz erantzungo digutenik. Halakoak oraindik ere gutxiengo izango dira zoritxarrez, baina erdaraz erantzunda ere, guk aukera
|
dugu
euskaraz jarraitzeko, elkarrizketa asimetriko elebidunean, eta jada soilik geure borondatearen baitan geratzen da guk euskaraz jarraitzea, edota bestela erabateko sumisioan amore eman eta erdarara pasatu, eta espainola indartzen jarraitu, nor eta gu!, gure solaskideak ondo kostata lortu dituen ulermen gaitasunak mespretxatuz, eta bide batez mezu subliminal argia isuriz: Ez dugu nahi zu gure (euskal) klubekoa izan zaitezen?
|
|
|
Gorago 3.3.2 atalean, 2 taulan, EAEko populazio osoan, eta Espainiaz kanpoko jatorri zuzeneko herritarrak bereizi gabe, eman
|
dugu
euskara ulertzaileen% 62,80ko proportzioa (1.331.001 herritar), zeintzuen artean batera bildu ditugun Eustaten zentsuetako datuetan (Eustat, 2017c), bai bere burua:
|
|
|
Gu euskaldun. Ez
|
dugu
euskaraz hitz egiteko, euskaldun sentitzeko beste arrazoirik, gure nortasun euskalduna baino, eta gure hizkuntza nortasun honen bihotzean, euskara, gure arbasoekin eta gure historiarekin lotzen gaituena. Ez daukagu besterik munduari eskaintzeko.
|
|
|
Mikel Zalbiderekin batera pentsatzen
|
dugu
euskararen biziberritze prozesuaren mesedetan, beharrezkoa dela hausnarketa gune bat abian jartzea, hausnarketa etxe bat, non eta prozesu horren inguruan gogoeta estrategikoa egingo den. Berak hiru ataletan banatzen du gogoeta estrategikoaren ondotik eratorritako eginkizunen multzoa:
|
|
2017
|
|
|
Gauzak argiago emate aldera, onar dezagun plural hurbila ondo errotua dagoela kultur mailako hizkera estandarrean. Hala egingo
|
dugu
euskara batuko aldaera morfologikoak erabili ahal izateko, eta zinez bizkaierazko hizkeretatik haratago doan fenomeno baten berri emateko. Edonola, gogoan izango dugu betiere Bizkaiko egungo hizkerek eskaini diotela batuari esparru hau guztia.
|
|
|
5) Determinatzaile mugatzailea a
|
dugu
euskaraz, baina izenaren morfologia aldaera jakin hori oso gutxitan gertatzen da egungo fonologia sisteman.
|
|
|
Aurreko atalean ikusia
|
dugu
euskararen izen morfologian korapilo handi samarra dagoela, determinatzaile atxikiak, zenbaki markak eta kasu markak eraginda. Edonola ere, azpimarratu beharra dago horko ikuspegi horretan erabat funtzionaltzat hartzen diren hainbat kategoria jorratu ditugula (determinatzailea eta zenbakia), eta gure ohiko gramatiketan hain argi sailkatu ez diren beste atzizki batzuk ere ikusi ditugula (kasu markak).
|
|
2019
|
|
|
Egia da azken aldi honetan loraldia egon dela euskarazko zinemagintzan, bai kopuruan eta bai kalitatean ere. Zortea izan
|
dugu
euskaraz egindako pelikulak ugaldu egin direlako eta, gainera, historia ederrak kontatzen dizkigutelako. Eta hor sartzen da Errementari, Paul Urkijok zuzendutako fantasiazko pelikula, 2017an estreinatua.
|
|
|
" Euskera biziko bada, batu egin bear, anka bakartu egin bear..., bizitza dezan, eta ugariago dezan, indartsuagoa dedin, alegia; errextuta, laburtuta, batuta, geiagok mintza dezan". (EUSKERA XIII, Bilbao, 1968, 141 or.)" Ezinbestekoa, il edo bizikoa dela uste
|
dugu
euskera batasun bidean jartzea". (EUSKERA XIII, Bilbao, 1968, 203 or.)
|
|
|
" Aurrizki eta atzizki aldetik egin den aurrerapiderik handiena, erdal aurrizkiak onartzea eta erdal prestamoak euskalduntzea izan da. Asko ikasi
|
dugu
euskara batua dela eta ez dela, ta baturako bide berri asko urratu ere bai".
|
|
|
Ezabatzen dut. " Eta barkatu erran
|
dugu
euskara batuaz idatziko genuela: zaut ez, ez, ez, zait idatziko dut, eta daut ez, ez, ez, dit.
|
|
2020
|
|
|
Pilota lotzen
|
dugu
euskararekin. Bueno kirol euskalduna da eta gero ere, ba partidotan eta aurkariek, entrenatzaileekin eta gehien, bai egia da agian entrenatzaileek esaten dietela zerbait erderaz eta baina bestela dena euskeraz da.
|
|
|
Deigarria iruditu zaigu, adibidez, Euskal Autonomia Erkidegoko gazteak izanda honelakoak erantzutea: " nire kuadrillan batzuek ez dakite euskara" edo" gazte batzuekin ezin
|
dugu
euskaraz egin, ez dakitelako". Bestetik, gazteek euskararen erabilera eta familia lotzeko joera dute.
|
|
|
Hizkuntzalaritza teorikoak eman dizkigu baliabideak Micoletaren lo egin motak aditz neutroak, edo Laffiteren deponenteak nahiz EGLU IIko nor izuna dutenak xehekiago aztertzeko. Horregatik proposatu
|
dugu
euskararako honako sailkapen hau: aditz intrantsitiboak (etorri naiz), aditz intrantsitibo datibodunak (etorri zait, iruditu zait), aditz intrantsitibo ergatibodunak (eskiatu dut), aditz intrantsitibo ergatibodun eta datibodunak (lanari ekin dio), aditz trantsitiboak (irakurri dut) eta aditz ditrantsitiboak (eskaini diot).
|
|
2021
|
|
|
" Berak zerabilen moduan", esango dute batzuek. Orduan, ezin
|
dugu
euskarazko idazkera akademikoa erabili?
|
|
2022
|
|
|
Eleaniztasuna nazioarteko ikuspegitik xehatu dugu, eta ondoren etxera egin
|
dugu
euskarari lotutako jarrerak, hizkuntza mailak eta erabilerak aztertzeko. Oinarri teorikoaren azken lerroak profitatuko ditugu usteak zer diren azaltzeko eta horien zeresana balioan jartzeko.
|
|
2023
|
|
|
Hau da, gure gaurko gizarteko beste hizkuntzekin eta kulturekin batera eraiki behar dugun komunitateak eta elkarbizitzak euskara ardatz izatea nahi badugu, beharrezkoa
|
dugu
euskara ere ardatz izango duten hizkuntza estrategiak birpentsatzea. Hain justu, euskaratik inklusiboak izango diren gizarteratze prozesuak ziurtatuz, elkarrekiko mendekotasuna garatuz eta kulturartekotasunetik elkar elikatuz.
|