|
2001
|
|
|
Zenbait aldiz hitz egin
|
dugu
emakume horrekin, baina beti dio datorren astean ordainduko duela eta une hori iritsirik beste atzerapen bat eskatzen du.
|
|
|
Hori dakontua. Emakumeok beti demostratu behar
|
dugu
emakumea izatea ez dela meritua; eta, etiketa, hori kentzeko, eguneroko lana egin behar dugu.
|
|
2003
|
|
|
Bestalde, ukitu behar
|
dugu
emakumeen zeregin berezitua. Haiek esan bezalaemakumeen parte hartzeak ere eman die dentsitate berezia plataforma barneangauzatu diren giza harremanei eta askotan andre horiek, haietariko batek esanbezala, jadanik ama izaniko emakumeak?
|
|
2004
|
|
|
Arazo honen muinean dagoena ideologia patriarkala izanik, indar berezia egin behar
|
dugu
emakumeak kontuan hartzen eta parekidetasuna adierazten. Frantses hiztunek dioten moduan, hizkuntza feminizatu beharra dago, emakumeak agerian jarriz eta hauek baloratuz.
|
|
2006
|
|
|
Txostenaren arabera, emakumeen irakaskuntza mailak lotura zuzena du haurren biziraupenaren eta garapenaren adierazleen hobekuntzarekin. “Haurren osasunak eta ongizateak gaur egun eta etorkizunean kezkatzen bagaitu, lan egin behar
|
dugu
emakumeek eta neskek hezkuntza lortzeko, kudeaketa publikoan parte hartzeko, autonomia ekonomikoa lortzeko eta indarkeriaren eta diskriminazioaren aurkako babesa jasotzeko aukera berdinak izan ditzaten”, dio Veneman ek. Generoen arteko berdintasunerako ibilbide orria 2007ko Haurren Mundu Estatuak zazpi gertaera garrantzitsu aurkezten ditu generoen arteko berdintasunerako bidean:
|
|
2007
|
|
|
–Xabi, orain ezin
|
dugu
emakume hau hemen utzi.
|
|
2008
|
|
|
Oraindik egiaztatu behar diren lan horren emaitzen arabera, hormona horrek emakume bati ugalketa adina ezagutzen eta haurdunaldiak planifikatzen lagunduko lioke. “Orain uste
|
dugu
emakumearen ugalketa adina aurrez dezakegula norbanakoaren mailan”, esan zuen Jeroen van Disseldorp ek, Frank Broekmans lankidearekin batera azterketa idatzi zuenak. Errore marjina sei hilabete ingurukoa da, eta proba odol analisi erraz bat da.
|
|
|
I wanna know what, s in their minds... Zer ote
|
dugu
emakumeok buruan. Zer ote dute gizonek.
|
|
2009
|
|
|
Bai gizonezkoentzat eta baita emakumeentzat ere. Bestela bateratze neurriez hitz egitean ulertzen
|
dugu
emakumeentzat bakarrik direla neurri horiek. Erabat ados nago adimen emozionalaz esan duzunarekin.
|
|
|
Sarritan esan
|
dugu
emakumea= ama identifikazioa dela feminitatearen ardatzsoziokultural nagusia, eta emakumeari eskaini zaion botere eremua afektuena izandela. Bi aldagai horiek emakumeen depresioan duten eragina ulertu ahal izatekoeguneroko biziren nolakotasuna ikertu eta ulertu behar dugu, emakumeen egunerokotasunean gauzatzen baita ondoeza.
|
|
|
Desberdintasun horiek, bidegabekeria horiek direla-eta UNTZAko langileok hiru aste daramagu mobilizazioak egiten, eta eskatzen diogu Arrasateko Udalari eta UNTZA enpresari lan eta soldata baldintzak parekatzea. Uste
|
dugu
emakume eta langile moduan gure eskubidea dela.
|
|
|
Maite Segurolaren irudiko, emakumeek ama izateko edo ez izateko duten aukera bultzatuko du biharamuneko pilulak. . Ama noiz izan erabakitzeko askatasuna izan behar
|
dugu
emakumeok?.
|
|
|
Emakume baten portaera desegoki baten aurrean, desegokitzat hartzen bada, adibidez, sexy eta deigarri jantzita joatea, sexualitatea sudurraren puntan jartzen zaion moduan bizitzea, eta abar, zenbat aldiz entzun ote
|
dugu
emakumeon epaiak, inork horretarako eskubidea izango balu bezala, direla zorrotzenak, hau da, emakumeak benetan maltzurrak eta gupidagabeak garela gure artean.
|
|
|
Irakurri
|
dugu
emakumeen elkarteak berriz antolatu direla hauteskundeen inguruan. Hala al da?
|
|
|
Gero Udalbatzetan bai esaten dute, adibidez: ' akordio bat sinatu
|
dugu
emakumeon kontrako indarkeriari aurre egiteko edo salatzeko'. Udalbatza guztietan salaketak egiten dituzte baina gero hori ezerezean gelditzen da".
|
|
|
Sarritan emakumeen aurkako indarkeriaz akademiako oholtzatik hitz egiten dugu, besteak beste, erakundeko, epailetzako eta gizarte zerbitzuetako oholtzatik, iritzia ematen dugu, baina sarritan ezjakintasunez. Ez dugu ulertzen emakume batek salaketa jarri, eta gero bikotekidearen aurka deklaratu nahi ez izatea; ez dugu ulertzen emakumeak urruntze agindu bat eskatu eta gero, bikotekideari ateak zabaltzea, eta ez ulertze horren ondorioz, zalantzan jartzen
|
dugu
emakume askok eta askok jasaten duten indarkeriaren larria. Zeren eta tratu txarrak (fisiko, psikologiko, ekonomiko, sexual edo sozialak) jasaten dituen emakume bat ulertzeko, urteak joan urteak etorri tratu txarrak zergatik onartzen eta jasaten dituen ulertzeko, etenik gabe erasoak eta zapalkuntza jasaten nola irauten duen ulertzeko, ez da nahikoa haren lekuan jartzea, zeren eta huts egiten dugu leku horretatik, aurrez epaitzen dugu.
|
|
|
Beraz, hori aldatu nahi bada, ezin dugu geratu duela 30 urteko emakumearen definizioarekin. Ezin
|
dugu
emakume biologikoaz hitz egin. Beste identitate indartsu batzuk daude, eta horiek ere balio dute gizartea eraldatzeko.
|
|
2010
|
|
|
Bakoitzak bere eremuan, kontzientzia hartu dugu kultura zergatik egin duten batzuek baino ez, eta zergatik egin duten era batekoa. Eta kontzientzia hartu
|
dugu
emakumeak plazara igo direnean, testuinguru horrek guztiak baldintzatutako sormena egin dutela: " Horrela hezi gaituztelako egin dugu (bertsotan, musikan, artean...) horrela gaur arte".
|
|
|
2007ko azterketa hartan, ondorioei dagokien atalean, hau irakur daiteke: " Zuzendari kopurua zenbatu
|
dugu
emakumeok hortxe dauzkagulako agertzeko arazorik handienak, botere guneetan. Eta egile kopurua kontuan hartu dugu testuen bitartez mundu ikuskera transmititzen delako".
|
|
|
Fuentes. Ahal dugun guztia jakin behar
|
dugu
emakume horri buruz.
|
|
|
Zergatiei dagokienez, ikusi
|
dugu
emakumearen aurkako indarkeriaren azalpenen gehiengoa jatorri sozialari dagokiola. Badirudi emaitzak bat datozela genero indarkeriaren sistema patriarkatu honen ondorio dela esaten denean (Corsi, 1995; Giffin, 1994; Heise, 1998).
|
|
|
Lorente-rekin bat etorrita (2007), pentsatzen
|
dugu
emakumeen aurkako indarkeria erakusten duten jarreren atzean elementu komunak daudela: kulturalki genero bakoitzari ezarri izan zaizkion balioak, non boteredun posizio batetik desberdintasun hauek posible izatea ahalbidetu duten.
|
|
|
Ezinezkoa da benetako bizi proiekturik izatea, gizartearen erdiak protagonismorik ez badu. Aitortu eta errespetatu egin behar
|
dugu
emakumeek funtsezko betekizuna dutela bizitzako zeregin guztietan. Horretan jokatzen dugu, gizarte gisa, gure etorkizuna.
|
|
2011
|
|
|
Egingo baitugu.Ez gaudelako prest.Gure bizitza osoan etxeko eta zaintza lanaren inolako errekonozimendurik ez jasotzeko. Behin eta berriro entzun behar izan
|
dugu
emakumeok «inaktiboak» ginela, nahiz eta egun guztia lan batean edo bestean pasa. Eta oraingo pentsioen erreformarekin zer?
|
|
|
Zaintza lanen karga guztia jasotzen dugunak emakumeak gara, eta bateragarritasun politiken iruzurra jasan eta pentsio duin bat izateko inolako aukerarik izango ez dugunak ere bai, ez baikara kotizazio urteetara helduko. Zeinek kotizatu ditu 38 urte. Emakume langileon errealitatea benetan da larria eta horren adibide
|
dugu
emakume gazteon egunerokoa, zeinetan gure etorkizuna kolokan dagoen. Zailtasunak ditugu lan merkatuan sartzeko; gehienak merkatu ezkutuan gaude, lan eskubideak bermatu gabe, eta oso langabezi tasa handiak ditugu.
|
|
|
Topa dezala nork bere bidea. Izugarrizko presio adoktrinatzailea jasaten
|
dugu
emakumeok eta, batez ere, amek Euskal Herrian.
|
|
|
Historikoki gizonek baino ez dute parte hartu errituan, baina 70eko hamarkadatik aurrera lehenengo emakumeak eta, aldi berean, ikasleak gehitzen dira; beraz, parte hartzaileen adina nabarmenki jaisten da. Horrela, gaur egun gauero osatzen den taldean sarritan aurkitzen
|
dugu
emakumeen kopurua erdia baino gehiago izaten dela. Baina, nahiz eta emakumeen parte hartzea normaltasun erlatibo batekin gertatu (bidezkoa da esatea ahoz mailako gatazka eragin zuela) 8 eta gaur egun arazorik sortu ez arren, esan egin behar da ere, eguneroko ekintza publikoetan eta etxekoetan gertatzen den bezala, errituaren unibertso sinbolikoaren esanahien ekoizpen sistema gizonen kontrolpean dagoela.
|
|
|
Mendekotasun emozionalari, morrontza ekonomikoa gehitu ohi zaio. Lan alorrari erreparatuz gero, ikusiko
|
dugu
emakume atzerritarrek zailtasun handia dutela lana topatzeko, bertakoek baino zailtasun handiagoa, hain zuzen ere. Horrez gain, lanean ari direnek prestigio gutxiko lanpostuetan dihardute eta prekarietatea bidaide izan ohi dute.
|
|
|
Nolako umorea egin nahi
|
dugu
emakumeok arte eszenikoetan tesinan oinarritutako hitzaldia eskainiko du
|
|
|
Joan den ostegunean hasi ziren eta bihar, otsailak 10, bukatuko dira Leire Ibarguren azpeitiarraren hitzaldiarekin. Ibargurenek berak egindako Nolako umorea egin nahi
|
dugu
emakumeok arte eszenikoetan tesinan oinarritutako hitzaldia eskainiko du Billabonako Mintzolan, 18:00etan hasita.
|
|
2012
|
|
|
Haiekin batera, musika jotzen duten bitartean astintzen dituen emakume bat agertzen da. Zuhar Iruretagoiena
|
dugu
emakume hori; eta Vexations bere azken lanaren parte dira disko biragailuak erreproduzitzen duen soinua eta argazkiak. Atzo inauguratu zuten artista zarauztarraren erakusketa Rekalde aretoan, eta otsailaren 12ra arte izango da ikusgai berton.
|
|
|
Datu garrantzitsua da; emakumeen egoerak adierazten baitu ondoen herriarengarapen maila nolakoa den. Nolakoa esatean, esan nahi
|
dugu
emakumearen egoerazenbat eta hobea izan, orduan eta altuagoa dela herri osoaren bizi kalitatearenmaila. Emakumeen egoera makurra denean, herri osoaren egoera txarra izan ohida.
|
|
|
Ez nuke gizon izan nahi’ –‘Ez gara gizon edo emakume jaiotzen, ar edo eme baizik; gerora bihurtzen gaituzte gizon edo emakume’ –‘Generoa eta sexua ezberdindu egin behar dira’.Bi galderaBeste bi galdera, amaitzeko: ‘Zer eskatzen dio gaurko emakumeak gaurko gizon/ mutilari? ’ eta ‘zer espero
|
dugu
emakumeok gure aldetik. Zer hobetu dezakegu? ’ Gizonari eskatzen zaizkien gauzen artean:
|
|
|
Gure eskubideen alde antolatu eta borrokatu behar
|
dugu
emakumeok, gure burua defendatu eta gure buruaren jabe garela aldarrikatu.
|
|
2014
|
|
|
Apustu argia egin dugu kulturarteko elkarbizitzaren alde, eta horretarako espazioa sortu dugu. Emakumeen eskubideen alde lan egiten dugu, eta indar berezia jartzen
|
dugu
emakume etorkinen errealitatean, haiek pairatzen duten diskriminazioa bikoitza dela uste dugulako. Emakumeak izateagatik ez ezik, etorkinak direlako ere badaude diskriminatuak, eta garrantzitsua iruditzen zaigu hori azaleratzea.
|
|
|
Emakumeen ongizatea eta beldurraren marketina) eta The Myth of Osteoporosis liburuek egin dute ezaguna munduan. Hemen itzuli
|
dugu
Emakumeen Osasunerako Kanadako Sarearen agerkarian Sansonek plazaratutako artikulu laburraren muina.
|
|
|
Auzitegiak nabarmendu du emakumea defendatu nahi zuela muturrekoa eman zuen gizonak: «Aintzat hartu behar
|
dugu
emakumeak eraso bat salatu duela deklarazio judizialean; ondorioz, biktima ere bada». Atxilotutako gizonaren jarrera ere azpimarratu du:
|
|
|
–eta Elisak irri ironiko bat egin zuen, baita hura egin orduko desegin ere, ezin serioago eransten zuela?: Horregatik ibili behar
|
dugu
emakumeok kontuz gizonekin, Felisa?
|
|
|
Elkarrizketa honetan ikusten
|
dugu
emakume heldu honek zalantzak dituela«biloba» izena esaterakoan; nolabait, badaki erdararen kutsua duela «nietoa» hitzak, eta, bilobaren laguntza eskatzen du.
|
|
|
gizonak askoeta ezberdinak dira; emakumeak, ordea, gutxi eta berdintsuak. Publizitateareneremuan ariketa bera egiten badugu, ikusiko
|
dugu
emakumeen gorputzeiegotzitako uniformetasuna gizonen gorputzetara ere zabaltzen ari dela. Gizonengorputzak mendeak daramatza espazio publikoan agertzen, oso eroso mugitzen dabertan.
|
|
|
Gau eta egun eraman behar dute soinean beraien izar horia, beraienetengabeko irribarrea. Kontuan hartu behar
|
dugu
emakume orok, ezkondua alaezkongabea, behartutako zerbitzu sexualeko bolada bat igarotzen duela, zerbitzusexual hori zerbitzu militarrarekin konpara genezake, izan daiteke egun batekoa, urte batekoa, edo hogeita bost urte edo gehiagokoa. Zenbait lesbianak eta mojakzerbitzuari izkin egitea lortzen dute, baina oso gutxi dira, kopurua handitzen ari badaere.
|
|
|
Begirada desberdinez (antropologikoa, soziologikoa, politika zientziarena...) egin behar zaio aurre agenda berri horri. Artikulu honetan, begirada soziopolitologiko batekin begiratu nahi izan
|
dugu
emakumeen parte hartzea demokratizazio prozesuetan.
|
|
2015
|
|
|
Bilduko diputatuak, ordea, borrokatzea, salatzea eta emakumeen ahalduntzearen alde lan egitea funtsezkotzat jotzen ditu egungo egoera gainditzeko: " Ahalduntzeko ariketa aktiboa egin behar
|
dugu
emakumeok. Finean, gure borrokari esker heldu dira orain arteko lorpen guztiak, eta aurrerantzean ere, aitzindari izan dugu.
|
|
|
–Hara, batzuetan bolada zailak izaten dira, eta bakarrik egoteko premia sentitzen
|
dugu
emakumeok, erantsi du?, baina horrek ez du esan nahi gauzak bideratu ezin direnik. Ulertzen didazu?
|
|
|
Bestetik, kanpoko laguntzarik jasotzen ez dutenen egoera bereziki zaila adierazten dute Marcelarenhitzek. Bere kasuan, aintzat izan behar
|
dugu
emakume atzerritarra dela, eta, askoren moduan, urrunzuela bere sostengu eta elkartasun sarea, senide zein lagun gehienak Ekuadorren baitzituen. Madrilen, espetxeratua izan arteko bere bizilekuan, ez zuen ia adiskiderik; eta bere neska lagunak, atxiloketarenberri izan eta gutxira, harremana uztea erabaki zuen.
|
|
|
Hainbat arrazoiek aztergai hori lantzea behar beharrezkoa egiten dutela esango nuke. Leheniketa behin, kontuan hartu behar
|
dugu
emakume preso sozialak nahiko ezezagunak direla euskaljendartearen zati handi batentzat; eta, horrenbestez, beraien bizipenak, oro har, ahaztutako nahizgutxi jorratutako ikerketa eremuak direla. Beraz, bai ikusezintasuna bai ezjakintasuna agerikoakdira.
|
|
|
HINMY (1995) poema antologiaren hitzaurre lanak «Denbora presentea eta denbora pasatua» ipuinak (HINMY: 7) egiten ditu eta hauxe hautatu
|
dugu
emakumearen irudikapena aztertzeko. Belfasten kokaturiko errelato horren protagonista eta narratzailea Ismael Larrea iheslari politikoa da eta Argia Larralde iheslariaren berri jakingo du hamalau orriko izkribu baten bitartez.
|
|
|
Aurrez esana
|
dugu
emakumeen paperak sarri problematizatzen direla gaietan. Kasu honetan, ez da zehazten Maialenen pertsonaia emakumea denik, baina biderik errazena eta Maialenek berak hartutakoa hori dela jakinik, pertsonaia problematizatua aurkezten zaigunik ezin ukatu.
|
|
|
Ibarguren, L. (2010): «Nolako umorea egin nahi
|
dugu
emakumeok arte eszenikoetan?». [http://bdb.bertsozale.com/uploads/ edukiak/ liburutegia/ 2009%20Leire%20
|
|
|
Emakumeen %35ek indarkeria fisikoa edo sexuala jasaten dute beren bizitzan zehar Aurten, Nazio Batuen «Únete» kanpaina, bihar 25 eta abenduaren 10ean amaituko dena – Giza Eskubideen Eguna, «laranja mundua margotzeko» gonbita egiten du, emakumeen aurkako indarkeriari amaiera emateko. Beste behin ere salatu nahi
|
dugu
emakumeen %35ek indarkeria fisikoa edo sexuala jasaten dutela beren bizitzan zehar eta herrialde batzuetan %70era iristen dela. Gogoan izan behar da, halaber, 15 urtetik beherako 30 milioi neska baino gehiago emakumeen mutilazio genitala jasateko arriskuan daudela eta 130 milioi baino gehiago daudela.
|
|
|
Guk ez dugu bakar bat ere onartuko! Are gehiago, tinko eta irmo salatuko
|
dugu
emakumeen aurkako indarkeria kasu bakoitza. Zoritxarrez, lerro hauek, herrian, Zizurkilen, gertatutako eraso bat salatzeko dira.
|
|
|
Hau ez da herrian gertatu den lehenengo eraso sexista, baina espero dugu azkena izatea. Zeren eta, argi utzi nahi dugu: Ez
|
dugu
emakumeen aurkako eraso sexistarik onartuko. Aski da!
|
|
|
Feminismoaren subjektuak testu bildumatik: " Ulertu
|
dugu
emakumeak gizon izan gaitezkeela, eta berriro emakume izatera itzuli, eta bidean galdu"...
|
|
|
Neil, nahi
|
dugu
emakumea.
|
|
|
Ez
|
dugu
emakumerik jotzen.
|
|
|
50 urtean borroka baketsua egin
|
dugu
emakumeon boto eskubidea lortzeko.
|
|
2016
|
|
|
Zenbat neska ari dira feministekin haserretzen, miresten dituzten komunikatzaileen kontra gustuko ala ez, komunikatzaileak baitira egiten dugulako? Baina bestetik, argi dago, zer edo zer egin behar
|
dugu
emakumeak putak direla edota indarkeria matxistaren salaketak faltsuak direla esaten duten youtuber horiekin. Nire nebak AuronPlay miresten du hiru milioi eta erdi harpidedun dibertigarria omen delako, baina bere umorea, doinu ozpinen bitartez, besteei iseka egitea da.
|
|
|
Eta, baita ere, garai berri hauetarako gutasuna asmatzeko bide eta subjektu eraldatzaile izateko, estrategia eta aliantza egokia dela uste
|
dugu
emakume eta euskaldun kategoriak lotzea. Hirugarren bat ere bai:
|
|
|
Eskubide politikoen harira, uste
|
dugu
emakumeari justiziaz dagokiola gizonentzat eskatzen dugun hori ere. Areago joanda, adierazten dugu gizonek izan ditzaketen eskubide politiko guztiak berdin dagozkiela emakumeei ere.
|
|
|
Areago joanda, adierazten dugu gizonek izan ditzaketen eskubide politiko guztiak berdin dagozkiela emakumeei ere. Gizona izaki adimentsu eta arduradun egiten duen ezaugarri oro aurkitzen
|
dugu
emakumearengan ere, berdin, eta baldin eta gobernupekoek libreki onarturikoa bada gobernu justu bakarra, orduan ez dago arrazoirik munduan emakumeei boto eskubidea ukatzeko, edo lurraldeko legeak egiteko eta kudeatzeko ahalmena errefusatzeko.
|
|
|
Erakutsi behar
|
dugu
emakumeek boto eskubideari esker berdintasunezko lekua eta soldatak lortuko dituztela lan munduan; eskolan, unibertsitatean, lanbidean eta bizitzan aukerak eta abantailak oro zabalduko zaizkiela; botere morala izango dutela orotariko miseria eta krimenetatik urrun paratzeko.
|
|
|
dohainik egin daitezke, eta emakume pobreek, gero eta sarriago, behin betiko antzutzea aukeratu behar izaten dute. Lehenbailehen behar
|
dugu
emakume ororen ugaltze eskubideak defendatuko dituen kanpaina bat eta, bereziki, beren egoera ekonomiko eskasa dela-eta sarritan beren ugaltze eskubideari berari uko egin behar izaten dioten emakumeak defendatuko dituena.
|
|
|
emakumeek ekartzen eta hezten dituzte haurrak, eta haiek gobernatzen dute etxea; horrexegatik egiten dute lan haien familiakoek, hau da, emakumeen lan horri esker saltzen dute haien familiakoek lan indarra soldata truk. Baina, horren ondoren, automatikoki ondorioztatu behar al
|
dugu
emakume oro, klasea eta arraza kontuan hartu gabe, funtsean defini daitekeela etxean egiten dituen lanen arabera. Automatikoki ondorioztatu behar al dugu etxekoandrea, benetan, langile sekretu bat dela ekoizpen prozesu kapitalistaren barruan?
|
|
|
Hori guztia ezusteko lazgarria izango zen esklabo jabeentzat, bai baitirudi berdintasuna hautsi nahi zutela, eta, horretarako, modu bereziki ankerrean zapaltzen zituztela emakumeak. Beste behin, gogoan izan behar
|
dugu
emakumeei ezarritako zigorrak bortitzagoak zirela gizonei ezarritakoak baino: zartailuarekin jotzen eta mutilatzen zituzten emakumeak, eta, horrez gainera, bortxatu egiten zituzten.
|
|
|
–Ikusi
|
dugu
emakume horren telefonotik hainbat dei egin zirela zure telefonora, 2010eko udan.
|
|
|
–Komunera berriz ere??, itaundu zion Josebak ironiatzat har zitekeen harridura tonuz, Hastingues zerbitzugunean ordubete lehenago arrazoi beragatik gelditu zirela gogoratuta. . Maskuri txikia
|
dugu
emakumeok?, esan zuen Iratik, antza zenez Josebaren komentarioak apur bat asaldatuta. Horren ondoren, isiltasuna nagusitu zen autoan, harik eta zerbitzugunera sartzeko saihesbidea agertu zen arte.
|
|
|
Sexu askapenarekin batera aipamen labur bat egingo
|
dugu
emakumeen askatasunaren aldeko borrokaren inguruan. Esan beharra dago, borroka honek ez zuela garrantzirik izan 60 hamarkadaren bukaera arte.
|
|
|
103), ikusi bezala, presondegi zenbaitetan oraindik ere gizonezkoek aukera gehiago dituzte. Baina, lanerako posibilitate gutxiago izateaz gain, aintzat izan behar
|
dugu
emakumeek soldata txikiagoak ere izan ohi dituztela; nagusiki, okerren ordaindutako lanpostuetan egoteagatik14 (Ibidem). Asko kexu dira lansariak nabarmenkiro baxuak direlako, eta esplotazio sentsazioa erakusten dute.
|
|
|
Era berean, kanpokoekiko hartu emanen hausteaz hitz egiterakoan, kontuan izan behar
|
dugu
emakumeek gizonek baino gehiagotan galtzen dutela seme alaben tutoretza (Juliano, 2009: 90); gizonek zaintza lanez arduratuko diren emakumeak izan ohi dituztelako inguruan eta emakumeek, ostera, maizago, ez dutelako ardura hori hartu nahi duen edo ahal duen inor27 Ezbairik gabe, tutoretza galtzen denean, zinez mingarria izaten da emakumeentzat; eta berreskuratze saialdiak ere ez dira nolanahikoak, eman beharreko urratsak luzeak bezain zailak direnez gero.
|
|
|
Edo oinez, nahi den eran. Jende guztia gonbidatzen
|
dugu
emakumeak bereziki, ateratzea gehiago kostatzen zaielako. Makina bat gonbidapen bidali ditugu:
|
|
|
Nazio Batuen Batzar Nagusiak arazoaren 25a izendatu zuen Emakumeen aurkako indarkeria ezabatzeko nazioarteko eguna, eta, egun hori kontuan hartuta, bat egiten
|
dugu
emakumeen aurkako indarkeria eta etxeko indarkeria prebenitzeko eta horien aurka borrokatzeko 2011ko Europako Hitzarmeneko oinarriekin, ‘Istanbuleko Hitzarmena’ delakoarekin; izan ere, emakumeen aurkako indarkeriari buruzko Europako lehenengo tresna juridiko loteslea da, baita giza eskubideen urraketa larri horren aurrean irismen handiena duen nazioarteko ituna ere.
|
|
|
Hartutako konpromisioa bete egingo dutela jakinarazi zuen Jesus Aranak (EAJ), baina" ez mozioak dioen bezala, 2017ko martxoaren 8rako". Agintaldi honetan kale eta plaza berriak izango direla gaineratu zuen, eta" aukera paregabea izango
|
dugu
emakume entzutetsuen izenak jartzeko.
|
|
|
Putzu hori hainbat aldiz zulatu
|
dugu
emakumeek ibaiaraino joan behar ez izateko.
|
|
|
Taldean lan egingo
|
dugu
emakume hau babesteko.
|
|
|
Akordio honen ardatz nagusia herritarrak izan behar direla uste dugu; bai norbanakoak, eta baita klub eta elkarteak ere; horregatik eskatzen dizuegu zuen babesa. Ekimena zenbat eta herritar gehiagok babestu, eta deialdian zenbat eta jende gehiago elkartu, orduan eta ozenago adieraziko
|
dugu
emakumeen kontrako indarkeria tinko gaitzesten dugula.
|
|
2017
|
|
|
" Zarauztarrok gizonok badaukagu zer esana. Gure konpromisoa adierazi behar
|
dugu
emakumeekiko, gure laguntza, berdintasunaren bidean denok eskubide berdinak goza ditzagun. Gure konpromisoa irakurri berri dugun manifestua sinatzean gauzatu daiteke, eta guztiok gonbidatzen zaituztegu hori egitera.
|
|
|
Horietan, eraso sexisten aurkako mezuak zein larrialdi egoeretan deitu beharreko telefono zenbakiak–112 larrialdietarako telefonoa, Ertzaintzarena zein Udaltzaingoarena– agertzen dira. Hemen ez
|
dugu
emakumeen kontrako indarkeriarik onartzen leloa baliatu dute, eta Eraso baten aurrean, deitu mezua zabaltzea da helburua.
|
|
|
" Merkatuak gure uteroak alokairuan uzteko eskaintza ez
|
dugu
emakumeok sortu. Pertsona aberatsen eskariak sortzen du emakume txiroen eskaintzarako beharra".
|
|
|
Konturatuak ginen gerrak eta militarismoak sekulako eragina daukatela emakumeen bizitzan. Batetik, botere militarra dago, hori litzateke zantzurik garbiena, baina militarismoa bestelako moduetan ere sufritzen
|
dugu
emakumeok, instituzioen egitura hierarkikoen bitartez eta bestelako hierarkia batzuen bidez; esate baterako, beldurra sortzen digute, etxean gera gaitezen, geldi eta isilik, indarkeriari aurka egin gabe. Garaitsu hartan, Kongoko Errepublika Demokratikoa izendatu zuten emakumeak bizitzeko tokirik okerrena, sekulako indarkeria zegoelako eta indar militar eta paramilitarrek emakumeak bortxatzen zituztelako oso sarri.
|
|
|
Eskaera sozial bat da, nahiz eta kolektibo batzuk, informazio faltagatik edo aurreiritziengatik, oso modu zentzugabean aurka agertzen diren. Ulertarazi behar
|
dugu
emakume horiek zergatik eskaintzen duten sabela.Kritikoen beldurretako bat da, dirua tartean egonik, haurduntze akordioa ez ote den botere harreman bihurtuko. Alegia, emakumeek ez ote duten horra joko behar ekonomikoengatik.Hori hirugarren munduan gertatzen da, Indian eta Nigerian.
|
|
|
Ez badiogu prostituzioaren merkatuari existitzen uzten, debekatzen badugu, desagertu egingo da. Suedian, adibidez, ez da guztiz desagertu, baina nabarmen egin du behera.Proposatu dituzuen neurriek ez al lukete mugatuko sexu langileen erabakitzeko askatasuna. Guk ukatzen
|
dugu
emakumeak prostituzioan sartzen direla haien desioa hori delako. Hori egitera behartuta sentitzen dira, dirua behar dutelako, bizitzeko, familia mantentzeko edo zorrak ordaintzeko.
|
|
|
Geroago ikusiko
|
dugu
emakumeek mugimendu heretikoetan izan zuten eginkizuna. Oraingoz aski da esatea, independentzia femenino berriari erantzunez, kontraeraso misogino bat sortzen hasi zela; nabariagoa da hori fabliaux ipuinetako satiretan:
|
|
|
Zortea zuela azpimarratu zuen; familiak ez zuen ezkontzera behartuko, ez eta bestelako kargarik inposatuko, baina ezin zituen besoak gurutzatu abusu horiek ikusirik. . Borrokatzen jarraitu behar
|
dugu
emakumeen kontrako erasorik egon ez dadin, ez hemen, eta ez inon?, zioen Husseinek.
|
|
|
–eta nire begietara begira, hauxe gehitu zuen?. Egin behar dena egingo
|
dugu
emakume hori hauteskunde politiko batzuetara berriro aurkeztu ez dadin.
|
|
|
Badakigu zer nolakoa den bere bahitzailearekin identifikatzen den bahituaren sindromea. Bada, halaxe amaitzen
|
dugu
emakumeok elkar zelatatzen, elkar epaitzen morroilopean eta giltzapean ixten gaituztenen begien bitartez.
|
|
|
Hainbat arrazoiek aztergai hori lantzea behar beharrezkoa egiten dutela esango nuke. Lehenik eta behin, kontuan hartu behar
|
dugu
emakume preso sozialak nahiko ezezagunak direla euskal jendartearen zati handi batentzat; eta, horrenbestez, beraien bizipenak, oro har, ahaztutako nahiz gutxi jorratutako ikerketa eremuak direla. Beraz, bai ikusezintasuna bai ezjakintasuna agerikoak dira.
|
|
|
Hala ere, hau aztertzeak artikulu honen helburua gaindituko luke. Aurreko lerroetan, beraz, etxeko eta zaintza lanak eta lan merkatuaren arteko harremana aztertu
|
dugu
emakumeen presentzia bikoitzaren analisi bat eginez. Baina zer pentsa genezake presentzia hirukoitzaz?
|
|
|
Horietan, eraso sexisten aurkako mezuak zein larrialdi egoeretan deitu beharreko telefono zenbakiak–112 larrialdietarako telefonoa, Ertzaintzarena zein Udaltzaingoarena– agertzen dira. Hemen ez
|
dugu
emakumeen kontrako indarkeriarik onartzen leloa baliatu dute, eta Eraso baten aurrean, deitu mezua zabaltzea da helburua.
|
|
2018
|
|
|
Sare hori argitara ateratzea garrantzitsua da. Gainerakoan, pentsatuko
|
dugu
emakumeak erizain moduan eta gudarientzako janaria prestatzen soilik ibili zirela. Hori ez da egia.
|
|
|
Horietako bat izan zen autobus zerbitzua gauez ere eskaintzea. " Horretarako arazo teknikoak zeudela ikusita, udalaren proposamena izan da taxien bidez bideratzea zerbitzua, eta horrela bermatuko
|
dugu
emakumeak etxeraino eramatea gauez", adierazi du Parekidetasun zinegotzi Gloria Vazquezek. Uda honetarako lanketa egin du Udal Gobernuak, eta sanpelaioetan hasi eta udaldi osoan taxi bus zerbitzu berezia jarriko du abian.
|
|
|
Lehenik eta behin, gure oinarrietan, horregatik bi presidenteen sistema dugu; emakumezkoa eta gizonezkoa. Eremu guztietan egon behar
|
dugu
emakumeok; ekonomian, politikan, irakaskuntzan, osasunean... baita YPGn (Herriaren Autodefentsarako Unitateetan) zein YPJn (Emakumeen Autodefentsarako Unitateetan) ere.
|
|
|
Ondorioz, zientzia grina zapuztu egiten diegu milaka eta milaka neskatori. Horregatik, aste berezi honetan ez ezik, egunero aldarrikatu behar
|
dugu
emakumeek zientzian duten eta izango duten tokia. Gurean badira egitasmo interesgarri batzuk neskatoak zientzia mundura erakartzeko.
|
|
|
Feminismoa. Aldez eta moldez esan
|
dugu
emakumeen kontrako indarkeria giza eskubideen urraketa bat dela eta, beraz, lehentasun goren izan behar duela; era berean, gogorarazi dugu ez dela berdinen arteko gatazka bat eta, horregatik, hala estatuak nola beste instituzio batzuek emakumeen eskubideak bermatu behar dituztela, justizia konpontzaile bat jartzeko haien esku. Horretarako, guztiz nahitaezkoa da aurrekontuak eta baliabideak jartzea genero indarkeriak irauten duen bitartean, haren aurretik eta haren ondoren ekiteko.
|
|
|
–Kuadrillan, mutil bakarra ateratzen da Jaizkibelen. Hamar bat ateratzen gara betiko alardean, eta batek izan ezik, gainerakoek pentsatzen
|
dugu
emakumeak aterako direla noizbait; bakoitza bere ñabardurekin, baina alde daude. Eta hor dago giltza:
|
|
|
–Gure argudioak ez dira balekoak haientzat. Uste
|
dugu
emakume guztiak euren eskubideen alde borrokatuko direla, baina subjektibitatearen eraikuntza batzuek ez dizute uzten ohartzen eskubide batzuk kentzen ari zaizkizula?. Ildo berean mintzatu da Laura Gomez:
|
|
|
Egungo gizarte eredua eta eredu ekonomikoa berraztertu nahi dugu. Ez
|
dugu
emakumeak* eta natura esplotatzeaz batera, gu pobretu eta gure bizitza zein burujabetza garatzeko baliabideak lapurtzen dizkigun sistemaren partaide izan nahi.
|
|
|
Landa eremuan ez bezala, non emakumeen presentzia ohikoa den nekazaritza eta abeltzaintzako lanetan, hirietako lan merkatua zatituago eta bereiziago dago generoaren arabera. Zaila da emakumeen enplegu datuak ongi bereiztea, 125 datu ofizialek askotan errealitatea estaltzen dutelako, baina Iruñeko kasuan ez
|
dugu
emakumeen enplegua sistematikoki ezkututako azpisektorerik sumatu, nekazaritzan izan ezik.126 Horregatik uste dut 4 grafikoaren datuek ongi islatzen dutela lan merkatuaren osaketa, eta XIX. mendeko joera nagusiak.
|
|
2019
|
|
|
Jornalari izatetik ez badago, aberatsen etxeetako komunak garbituko dituzte, mota guztietako estortsioak onartuko dituzte, edo prostituziora joko dute, besterik ez bada". Kanpotik, nekez pentsatzen ahal
|
dugu
emakume hauen sufrimendu gaitasunaren helmena. Dakarkien mendekotasuna bezain handia da, edozein kasutan.
|
|
|
Izan egitaraua, izan diskurtsoa, izan kantutegia… Bertsolaritzaren kasuan ia beharrezkoa da ingurura egokitze bat, gure munduen arteko lur komun bat bilatu eta horren bidez konektatzea publikoarekin, baina zein bidezidor hartzen ditugu? Zer esaten
|
dugu
emakumeez, zer gizonez, zer sexuaz, zer politikaz?
|
|
|
Esan dizut, emakumeen pilotaz sortu den interesa ezin dugu galtzen utzi eta eskuz bada eskuz da. Hala ere, eskuz baino maila hobea
|
dugu
emakumeok palaz eta hori ere esan dugu.
|