2001
|
|
Hi maiteminduta hago, tematu da Unai albotik, jendearen jakin mina piztuz. Baina Tasiok ez
|
du
hitzik gaineratu eta nork bere eskutitz zatitxoa idazten bukatu bezain laster presaka alde egin dute denek.
|
|
Meerak bere bizitzaren gorabeherak kontatzerakoan irri goxoa egiten du, oreintxo baten antzera, baina ez
|
du
hitz askorik egiten.
|
|
Filosofia soinua izango
|
du
hitzak, baina badakizu beste diskotekak eta tabernak itxi ondoren zabalik geratzen delako esaten diotela horrela, eta ez dela eguzkia jalgi arte itxiko.
|
|
Kafe apur bat xurgatu eta ez
|
du
hitza utziko:
|
|
‘Ez dut ulertzen. Zergatik ez
|
du
hitz egiten? ’
|
2003
|
|
horixe da hitz itsusia! Ez
|
du
hitz horrek euskarazko izen baten itxurarik ere. Eta itsusirik ez balu, bere izena baizik!
|
|
–Ez
|
du
hitz egin nahi. Zu ez bazatoz –esan zion Tomasek Matiasi.
|
|
Mirenek ez
|
du
hitzik egiten, baina ama semeen hitzak bere egin, eta bihotzaren ingurura bildu ditu.
|
2004
|
|
Zorioneko esaeraren esataria zein izan zen, berriz, gauza ezaguna da euskaltzaleen munduan: . Beraz, eta dirudienez. Villasantek
|
du
hitza?, euskarak zer ikusi handia izan du bi hizkuntza erromanikoen sorreran: gaztelania eta gaskoiaren sorreran, alegia.
|
|
Ohikoa ez den bigarren aspektua baliteke Sarasuaren intuizioan idoro uste genuen bera izatea. Nolanahi ere, irakurleak
|
du
hitza, ulermenaren giltza: –Hizkuntza batek bi lurraldetasun ditu.
|
|
Euskaltzaindiko idazkariak
|
du
hitza oraindik, lehen eten egin diogu-eta: –Baina nago ez ote ditugun hitzak fetitxe bihurtzen.
|
|
Baina promes haiek eta kalitatezko irakaskuntza hura gezur huts bilakatu dira eta Erkidegoko haurrei irusako egiten zaie: gutxik ikasten
|
du
hitz egiten, gutxiagok egiten du hitz eta egiten duten askok euskara aldrebesa erabiltzen dute (edo irakasten zaie). Ze, itxura guztien arabera eskoletako funtzionarioek, salbuespenak salbu, eta zeresanik ere ez irakaskuntza pribatuko askok, boikota egiten diote euskararen irakaskuntzari, izugarrizko porrota egon arren batez ere A eta ereduetan, ez delako protestarik entzuten eta, ezta, porrot horri soluziobidea aurkitzeko ahaleginik egiten dela nabaritzen.
|
|
Baina promes haiek eta kalitatezko irakaskuntza hura gezur huts bilakatu dira eta Erkidegoko haurrei irusako egiten zaie: gutxik ikasten du hitz egiten, gutxiagok egiten
|
du
hitz eta egiten duten askok euskara aldrebesa erabiltzen dute (edo irakasten zaie). Ze, itxura guztien arabera eskoletako funtzionarioek, salbuespenak salbu, eta zeresanik ere ez irakaskuntza pribatuko askok, boikota egiten diote euskararen irakaskuntzari, izugarrizko porrota egon arren batez ere A eta ereduetan, ez delako protestarik entzuten eta, ezta, porrot horri soluziobidea aurkitzeko ahaleginik egiten dela nabaritzen.
|
|
Gai honen barrunbeak behatzen gogoeta teoriko luzeak egin ditu Mikel Zalbidek. Berak
|
du
hitza, iritzi landuaren hitza: –Faktore garrantzitsua da ereduen hori, erabakigarria ere bai hainbat kasutan, baina inola ere ez bakarra.
|
|
Erantzuna erraza da: hizkuntzaren berezitasuna edo jatortasun hori HERRIAK EMAN DIO LIBROKI. Hizkuntza sorkari logikoa ez dan ezkero, hizkuntza HERRIAK moldatu
|
du
hitzetik hortzera; bere ikuskera xoillaren arabera, HERRIAK sortu eta mamitu du. Herriak hortaratu du hizkuntza.
|
|
–Wittgensteinek austriar aristokraten planta dotorea dauka, nabaria denez –azaldu zion ahapeka, eta irribarrez, Russellek– Ez du mugimendu zakarrik egingo. Ez
|
du
hitz desatseginik jaurtiko. Handiusteren bati erantzuteko ez bada behintzat!
|
|
Martinak sorpresa aurpegia jarri du eta, bere hortz zuriak erakutsiz, erabakitasunez hurbildu zaio. Markosek ezer esan orduko, neskak hartu
|
du
hitza:
|
|
Berak bai izan zuela zortea ni aurkitzean, ez duzu uste? –eta barre algara bat bota
|
du
hitz egiten jarraitu aurretik– Gainera, hau ez esan inori, azken bolada honetan lanean ere zortea izaten ari da.
|
|
Mendateko gailurrera heldu eta beherako bidea hartu dute. Gizonak laugarren martxa sartzeko aukera izan duenean egin
|
du
hitz egiteko lehenengo ahalegina.
|
2005
|
|
Luzapenik gabe, Koronelak hartu
|
du
hitza eta zehaztasun tekniko luzeetan murgildu da. Atzeko pantailan mapa desagertu eta diagramak, zirkuituen eskemak, garunaren plano ezberdinak eta hainbat tresnaren argazkiak joan dira agertzen, hurrenez hurren.
|
|
Emakumeak hartu
|
du
hitza:
|
|
Azalpenak eman behar, beste osasun sistema bat... zer da hori guztia AEBko buru batentzat? Zorionez, ordura arte isilik egondako bakarrak hartu
|
du
hitza.
|
|
Ametsek pentsatu du Madokak bihotzez eskertuko zuela berak japoniera ulertzea, ingelesez nekez hitz egingo baitzukeen hain luze, arin eta eroso; ematen
|
du
hitzak ez zaizkiola ahoan sartzen eta etengabe kanporatu behar dituela, barruan dituen besteei tokia egiteko. Hala ere, badago Asakusatik deseroso sentiarazten duen zerbait:
|
|
Iñesek kantatu egiten du batzuetan. Baina denbora gehiago ematen
|
du
hitz egiten kantatzen baino. Hitz egiteko afizio handia dauka Iñesek.
|
|
Hitz egitea kirola balitz. Eta osaba Abel ez dagoenean, izeko Martinak esaten
|
du
Hitz egitea kirola balitz, eta osaba Abelen ahotsa imitatzen du apur bat. Eta horrekin esan nahi dute Iñesek gehiegi hitz egiten duela eta hitz egiteko afizio bat daukala ez sinistekoa.
|
|
Osaba Simonek ere asko asko hitz egiten duelako. Eta batzuetan ur apur bat hartu behar
|
du
hitz egiten jarraitzeko. Osaba Simon Iñesen osaba da eta nire osaba ere bai.
|
2006
|
|
Ihesi dabil. Hala ere, besterik esan behar ez zuela uste zuenean, berriz hartu
|
du
hitza. Errepideko argietan du galdua begirada, eta autoan egongo ez balitz bezala hitz egin du.
|
|
Eta ondoren amaz hitz egin dio. Labain egin
|
du
hitz batek bestearekin, hildako arrainek bezala. Eztarria berotuta dauka.
|
|
Hamaika maleta hartu eta hamaika eskutitz idatzi dituzten esku haiekin hartu dio berea. Eta ez
|
du
hitz egin. Nekez azalduko zion hitzekin begien distirarekin azaldu diona.
|
|
Baina bere amak ez
|
du
hitz egiten. Ama begira geratu zaio une batez, baina jarraian galdu egin da haren begirada gela zuriaren espazioan eta, haren begiradarekin batera, Nereak ere zerbait galdu duela sentitu du.
|
|
" Londresko enpresako super jefeetariko batekin etorri zen, antza. –Ez da isiltzen, eta agian hobe, ze Aitorrek ez
|
du
hitz erdirik esaten eta nik ez daukat ahotsik. Bion artean bost oin egongo dira, metro eta erdi kontinenteko neurketan, eta laurehun mila milioi pauso yardetan zenbatuta.
|
2008
|
|
Ez
|
du
hitz onekin agurtu enpresa gizona, haserre baizik:
|
|
Beñardok esan zuen, ustez, azken hitza, baina berak. Nazariok? bihur zezakeen azken hitza, goian dagoenak beti
|
du
hitz bat gehiago esateko aukera?, eta hala, han nork agintzen zuen argi eta garbi gera zedin edo, anaiaren gorpua jaitsi ahala su eman eta errauts bihurtu arte kiskali zuen olako sutegian.
|
|
–Orain? ama nagusiak
|
du
hitza.
|
|
Gorospek beste isilune bat sortu duenez, Garik hartu
|
du
hitza berriz ere:
|
|
Buruarekin goitik beherako keinu ia nabariezin bat egin du, adostasunezkoa. Gorospek hartu
|
du
hitza berriz ere:
|
|
Konponduta dago-eta. Aizu, mila esker, esan
|
du
hitzak astiro ebaki eta Aitorren ondoan jesarriz?. Aizu, barkatu deiagatik; hor lanean utzi zaitut bakarrik?
|
|
Baina berehala pentsatu dut: idazle batek egunsentiko giro lasaia behar
|
du
hitz korapiloak askatzeko.
|
|
–Orain... ama nagusiak
|
du
hitza.
|
|
Nazario hitzik gabe gelditu zen hasieran, baina bera gizon sendoa zen, zailtasunen aurrean hazi egiten zena, haziko ez zen, bada...! Beñardok esan zuen, ustez, azken hitza, baina berak –Nazariok– bihur zezakeen azken hitza –goian dagoenak beti
|
du
hitz bat gehiago esateko aukera–, eta hala, han nork agintzen zuen argi eta garbi gera zedin edo, anaiaren gorpua jaitsi ahala su eman eta errauts bihurtu arte kiskali zuen olako sutegian.
|
2009
|
|
–Eta zergatik ez
|
du
hitz egin nahi horretaz?
|
|
–Zer da ibargi?? Ja ez naiz gogoratzen, zer dela-eta galdetu diodan ere; seguru asko berak erabili
|
du
hitza (egutera izan behar du). Beha beha zorrotz egon zait denboratxo bat.
|
|
Hemendik aurrerakoa du poetak bere lankizuna. Hor
|
du
hitza, hiztegia, hizkuntza?, bere esanahiz, bere abiapuntutasunez; eta hartzen du eta eragiten hasten zaio: hitzaren hitzarekiko erlazio berriak aurkitzen, hitzaren nahikizun eta iradokizun berriak kreatzen, hitzaren errealtasunari idealismo dimentsioa ematen.
|
|
Gizonak ezin
|
du
hitz egin baina baietz esan diola ulertu du Anak eta abiatu dira. Yaizak ere alergia dio txakur eta katuen ileari, horregatik ondo hornitua du etxea.
|
|
Rosari entzun nion behin, bizitzan benetan behin bakarrik egin zuela labain gizon baten begiekin, eta ordutik aurrerako erorikoak labainkadaren labankadak izan zirela. Gizonari buruz ez
|
du
hitz egiten. Ez gizonari buruz, ez amari buruz, ez desagerturiko semeari buruz.
|
|
Elias hiltzen denean, hilabetekari batetik deituko diote Martini, hitz batzuk esateko eta argazki hori etorriko zaio burura. Ez
|
du
hitz egiteko gogo handirik izango, hala esango dio kazetariari. Telefonoaren bestaldean neskato gazteak ulertzen duela erantzungo dio eta barkatzeko.
|
|
Ada, jarraian, esan zuen?: Ahizpak ez
|
du
hitz egiten, shock bat izan zuenetik.
|
|
–erantzun zion Txopitea doktoreak, Urbina doktorearen txostenari gainbegiratu bat ematen zion bitartean; segidan, begiak zorroztu eta Maria Bibianari begira ipintzen zituela, jarraitu zuen?: Ez
|
du
hitz egiten, baina egingo du. Ez litzateke lehen kasua izango, azkenik, begiak Adari zuzentzen zizkiola, gehitu zuen?:
|
|
–Zer esan nahi
|
du
hitz horrek, aita, put??
|
|
Nelly? , eta Nellyk hartu
|
du
hitza.
|
|
Gure amonak ez zuen inorekin hitz egiten, hitz egiteko ohitura hori hiriburukoa da, ez landakoa. Gure etxean ez dugu hitz egiten, inor ez da mintzatzen, ez Clara nirekin, ez ni Clararekin, ezta seme alabak ere, inork ez
|
du
hitz egiten, hori ez dugu erabiltzen, gainera ez dut komunikatzeko ezer. Gertatzen dena ulertu, horixe da nahi dudana.
|
|
Ada –jarraian, esan zuen–: Ahizpak ez
|
du
hitz egiten, shock bat izan zuenetik.
|
|
–erantzun zion Txopitea doktoreak, Urbina doktorearen txostenari gainbegiratu bat ematen zion bitartean; segidan, begiak zorroztu eta Maria Bibianari begira ipintzen zituela, jarraitu zuen–: Ez
|
du
hitz egiten, baina egingo du. Ez litzateke lehen kasua izango –azkenik, begiak Adari zuzentzen zizkiola, gehitu zuen–:
|
|
–Zer esan nahi
|
du
hitz horrek, aita, put...?
|
2010
|
|
Domingorekin ere hitz egina nintzen gai hartaz: ...ta ez zidan euskararen aurkako argudio pisuzkorik eman harekin izan nuèn eztabaidan, bera esperantoaren aldeko agertu zitzaidan arren; harekin konparatuta, ordea, zu pisu pisutsu bat zinen, etxeko intelektual bakarra zinen, nik uste, ni ere intelektualtzat hartzen banaute ere sarri, baina badakizu gaur egun edonor hartzen dutela intelektualtzat, egunkarietako herriko korrespontsalak ere bai, hain
|
du
hitz horrek galdua bere izen ona?, eta kontuak guztiz beste era batean joan zitzaizkidan.
|
|
Zer gertatu zen, ordea, ezker abertzaleko erabakiguneetan urriaren 31tik azaroaren 8ra bitartean? Otegik
|
du
hitza: –Testua aztertuta, testuaren balorazio positiboak zein ziren zehaztu genuen, eta negatiboak zein ziren.
|
|
Beste prozesu bat egiten bada, izango da oso eskema sinplea: ETAk bukatu egin nahi duela ondorioztatzen du, eta Estatu demokratikoak bilatzen du bilatu behar duena eta hitz egiten
|
du
hitz egin behar duena. Nire esperientziak esaten dit ezin zaiola berriro heldu, beraien erabakia dela gelditzea eta irteera bilatzea.
|
|
Tragediak bizitakoan artelana edo literatura egitea ez da erraza. Pintoreak ez du kolorerik aurkitzen, eta idazleak ez
|
du
hitzik topatzen, ankerkeria osoa adierazteko. Arte-lana edo literatura egiteko ez dago giza baliabide egokirik (bertzeak bertze, gizaki anitzek bizia galdu zutelako) tragedia osoa azaltzeko, baina halako gerrak eta krimenak gizakiek egin zitutenez, nola edo hala irudikatu behar dira, gizakion lanak eta ekintzak baitira.
|
|
Hondakinak ez zeuden urrun, baina ezinezkoa da hara ailegatzea matxete eta gidari on batekin ez bada. Umeak ez
|
du
hitzik esan bide osoan, eskuarekin ibilbidea adierazi baino ez du egin. Azkenean, lehenengo harri aztarnak ikusi ditugu.
|
|
Domingorekin ere hitz egina nintzen gai hartaz: ...zidan euskararen aurkako argudio pisuzkorik eman harekin izan nuèn eztabaidan, bera esperantoaren aldeko agertu zitzaidan arren; harekin konparatuta, ordea, zu pisu pisutsu bat zinen —etxeko intelektual bakarra zinen, nik uste, ni ere intelektualtzat hartzen banaute ere sarri, baina badakizu gaur egun edonor hartzen dutela intelektualtzat, egunkarietako herriko korrespontsalak ere bai, hain
|
du
hitz horrek galdua bere izen ona—, eta kontuak guztiz beste era batean joan zitzaizkidan.
|
2011
|
|
Lurrean etzanda dago oraindik. Ezin
|
du
hitzik esan, ezpainak eta eztarria josita balitu bezala. Jaikitzeko ahalegina egin du, ukondoa lurrean finkatuz, baina berriro erori da Presebal, konortea ere berriz galdurik.
|
|
Lehen estaian, ezpainetan ipini du hatza Mikelek, berak ere ez daki zergatik beharbada, isilik egoteko adieraziz. Mirenek ez
|
du
hitzik esaten, urduri, ametsean bezala sentitzen da. Ametsa ez bada, zer da orduan?
|
|
Drama egin nahi eta ez zaiela ateratzen dio Esnalek, txantxetan. . Egia esan, hartu
|
du
hitza lagunak?, gai bat planteatzen dugunean ez dugu pentsatzen komedia, drama, hirikoa, nekazarigirokoa, izango den, istorioak berak eramaten gaitu.
|
|
Nire kontakizuna amaitu dudanean ez
|
du
hitzik esan, eta gelan bakarrik egongo balitz bezala leihotik begira gelditu da.
|
|
Augustok hartu
|
du
hitza:
|
|
Katuak hartu
|
du
hitza mahaian, besteek espero zituzten azalpenak emateko:
|
|
Gizon betaurrekoduna harri eta zur dago, eta ez
|
du
hitz egin autoak buelta hartu duen arte.
|
|
Ainhoak ahoa zabaldu aurretik Julianek hartu
|
du
hitza:
|
|
Manifestazioa abiatu aurretik, AHTren kontrako taldeen bozeramaile batek hartu
|
du
hitza, protestan parte hartu dutenei zuzentzeko, berez, baina dozenaka mikrofono eta grabagailu ipini diotenez kokospean, baita hortik kanpo daudenei ere.
|
|
Gizonak ez zeraman nortasun agiririk, ezta identifika lezakeen ezer ere. Ez
|
du
hitzik atera. Adin handikoa izateaz gain, oso nahasita dago.
|
2012
|
|
Oihuka hasi dira ateak ireki baino lehenago, Egoitz izan da oihu egiten lehena, eta Oierrek jarraitu egin du. Oihuak ez
|
du
hitzik, orro basatia da, besterik gabe. Kanpoan ilunduta dago eta hori da kamerak grabatzen duena, iluntasuna, autoaren argietatik kanpo.
|
|
Kamera asko mugitzen da. Inork ez
|
du
hitzik esaten. Ematen du bukatu dutela.
|
|
Tentsioa. Eta berak hartu
|
du
hitza berriro.
|
|
Etxeko lanak egiteko ere ez da gai, mediku jauna, esaten zion senarrak, ez
|
du
hitz egiten, ez da mugitzen, ez da ohetik altxatzen. Alaba txikia negarrez egoten da egun guztia.
|
|
Kaskezurrek ez
|
du
hitz egiten, munduarekin haserre dago, esaten zuten nik entzuten nituela ziurtatuz. Burla hark ez ninduen mintzen eta ez zuten bilatutako erreakziorik lortzen.
|
|
Gogo otzandu edo baldintzatutako batek ez daki amodioari buruz ezer; entzun
|
du
hitza eta zeri deitzen zaion, baina bera ez da hori bizitzeko gai. Senti lezake zerbaiten, norbaiten edo gauza askoren erakarpena, baina hori sentsualitatearen txinparta da.
|
|
Isilik igaro ditugu ondorengo minutuak, telebistako elkarrizketa amaitu arte. Susmatu bezala, putakumeak ez
|
du
hitz mendrenik izan bere iraganeko lagunentzat. Goitik behera begiratu diot, berriro ere, nire ondoan dagoen Paul honi.
|
|
Zerbeza gasolina balitz bezala sentitu du bere sabel hustuan. Gosetuta dago, bere garaian abioietan jaten ematen zutela gogoratzen zuen, eta, bazkaltzeko ordua bada ere, Margak zerbeza eskaini dio bakarrik, jateaz ez
|
du
hitzik egin. Berak zerbeza bat edan bitartean, Hertek eta Margak bi edan dituzte.
|
|
Rikardok ezin
|
du
hitz egin.
|
|
Anaia bikiek estu estu elkar besarkatu dute, eta guk guztiok negar egin dugu emozioz lepo hamar hamabi bat minutuz. Alkateak, berriro, egoeraren barea aprobetxatu nahi izan
|
du
hitz batzuk esateko, baina jubilatuen ahotsa ozenagoa gertatu da, indartsuagoa:
|
|
Baina gaur nerau ere alferrik saiatu naiz ikusten: zoko batean eserita dago, beloan bildurik, ez
|
du
hitz egiten, ez du begiratzen; beldurtia da, sarrio basatiaren antzera. Ostatuko ugazabandrea alokatu dut:
|
2013
|
|
–Neskak ez
|
du
hitz egingo? –galdetu zuen Martinek, berari eginiko galderak ahaztu zitzaten gehienbat.
|
|
Ea, jar dezagun abiadura normalean... bai dela laburra. Berak ez
|
du
hitz egin... ez zioten hartuko. Zein serio dagoen!
|
|
Izan ere, hark dioenez, publikatu izan duen ia albiste bakoitzeko kereila bat jarri diote, eta hamaika bider eraman dute auzitara. Ez
|
du
hitz bat harago egiten, ez du ziurtasunik gabeko pausorik ematen: lotuta eta epaituta dagoenari buruz soilik hitz egiten du.
|
|
Bo, gazte horrek ez du nekerik merezi... eta ez dut uste orain Janek munduko aukerarik txikiena ere izango duenik inoiz harrapatzeko. Inork ez
|
du
hitzik esaten datorren udan Netherfieldera berriz etorriko ote diren; eta jakin lezakeen mundu guztiari egin diot galde.
|
2014
|
|
zu idazteaz soilik ardura zaitez. Orduz geroztik, ez
|
du
hitz bakar bat ere idatzi.
|
|
1997 Hala Furetièreren Hiztegian, 1690,. Se dit d, un grand peuple habitant une même étendue de terre renfermé en certaines limites ou même sous une certaine domination?. Definio hau jasotzen
|
du
hitzez hitz Dictionnaire de Trévoux jesuitenak, txit zabaldua, 1704, 1752, 1771 (ik. GODECHOT, J.,. Nation, patrie, nationalisme et patriotisme en France au XVIIIe siècle?, in:
|
|
–Amaren urak dauzka orduan? , esanez hartu
|
du
hitza?. Zu ere halakoa zinen.
|
|
–Gorritu egin zarela iruditzen zait ala tabernako argia da? , hartu
|
du
hitza berriro Jon Andonik.
|
2015
|
|
–Ez al
|
du
hitz egiten? –galdetu diot lorezainari Bonbilla atzamarrarekin seinalatuz.
|
|
Horrelako aitorpen baten ondoren ez zen erraza beste kontu bati heltzea, eta ez duzu gai delikatu batetik ihesi dabilenaren inpresioa eman nahi izan. Isilik geratu zarete biok, eta azkenean berak hartu
|
du
hitza berriz.
|
|
Neskari ikara aurpegia jarri zaio oraingoan, baina ez
|
du
hitzik egin, eta bere konbinatuari zurrutada bat eman dio.
|
|
Lo hartu duzu, eta liburutegian Sylvieren eskua eta zureak lehenengoz topo egin zutenean sentitu zenuen fereka gozoak bete
|
du
hitz galduen hutsunea.
|
|
Gauzarik sinpleenak ere, eskuarki gauzarik sinpleenak, izugarri konplikatu daitezke haien premia bizia dugunean. Gerardek ezin
|
du
hitz egin. Edo dagoeneko ez daki.
|
|
Balirudike berogailuaren termostatoa matxuratu egin dela. Hala ere, inork ez
|
du
hitz erdirik ere esaten gelako tenperaturari buruz.
|
|
Pinter emakumeak hartzen
|
du
hitza.
|
|
Jota ez da inor. Ez du entzuten, ez
|
du
hitz egiten. Inoiz kartzelatik aterako ez den mamu bat.
|
|
gisa protagonismoa hartzeari: . Kolektiboa ez da ETAren parte, eta ETAk ez
|
du
hitz egiten Kolektiboaren izenean. Ez.
|
|
Afalorduan, esate baterako, senez etorri zitzaion burura: Ez ote
|
du
hitz egingo! Erabateko konfiantza zeukan harengan.
|
|
Juan Altzate Trinitatea ontziaren kapitaina zen, eta Islandiako bidaiaren atarian hil izanak ataka estuan jarri du espedizioa. Pedrok eman dio albistea, eta Miguelek hartu
|
du
hitza ondoren.
|