|
2008
|
|
|
Bizitza itolarri bihurtu zaio aspaldian, eta azken kate-begiak erabakiak hartzera bultzatuko du. Heriotzaren korridorean dagoen preso batengana jo
|
du
emakumeak egunerokotasun goibela hautsi nahian. Chen presoak ez daki zergatik jasotzen dituen emakume horren bisitak, baina bere bihotza zabaltzen hasi zaio hari emeki emeki.
|
|
|
Senarrak maitalea duela jakingo
|
du
emakume batek. Mendeku gisa, kartzelan gizon bat bisitatzen hasiko da.
|
|
|
Filma mugalde independentean egon arren, aurpegi oso ezagunetara jo du zuzendariak. Jason Leigh eta Kidman lehian; azken horrek ongi nekez kentzen ahal
|
du
emakume beti etereoaren zama. Eta gizonezkoan mundu pasiboan, Jack Black da jaun eta jabe.
|
|
|
«Ez badute etorri nahi, ez daitezela etorri, baina, gutxienez, askok gozatzen dugun une hau ez dezatela hondatu», azpimarratu
|
du
emakume batek. Prozesioa Alde Zaharreko kaleetan mugitu ahala, emakumearen eskaerarekin bat zetozen hainbat agertu dira leihoetatik.
|
|
|
Ki Duk Kim. Akt.: Chen Chang, Jung woo, Ji a Park, Ki Duk Kim. 84 min. Senarrak maitalea duela jakingo
|
du
emakume batek. Mendeku gisa, kartzelan den gizonezko bat bisitatzen hasiko da.
|
|
|
1988ko otsailaren 5etik, jaio zenetik, emakumeen eta gizonen arteko berdintasunerako bidean, gatazka eta lorpen ugariren lekuko izan da Emakunde. Horiek gogora ekarriko dituen kanpaina baten bidez amaitutzat emango
|
du
Emakumearen Euskal Institutuak bere hogeigarren urteurrenaren ospakizuna. Euskal gizartearen zenbait arlotako emakumeen ahotan zabalduko dira mezuak, telebista eta irrati iragarkien bidez. «Erakunde gisa, adierazi nahi dugu hor egon garela, eta hor jarraituko dugula», esan zuen atzo Izaskun Moiua Emakundeko zuzendariak.
|
|
|
«Mutilagunari emandako muxua maitasunezkoa edo pasiozkoa zen galdetzen zidan. Nik zer nekien ba...», gogoratzen
|
du
emakume batek. Haurren jolasak ere gogoan:
|
|
|
Baina gertatutakoak gorabehera, kanpainarekin zuten helburua ez zela «mordoilo juridiko batean sartzea» esan
|
du
emakume taldeak, beste bat baizik: «agerian uztea gizartearen zati handi batek duen atsekabea Elizaren hierarkiak hainbat gairen inguruan duen jarrerarekin», hain zuzen ere.
|
|
|
Gizonak beste gizon batzuekin oheratzera behartu izan duela ere salatu du. Prostituzioan sartzera behartzeko, gizonak egunkarian iragarkiak jarri zituela adierazi
|
du
emakumeak, eta haren beldurra zuela eta «jazarria» sentitzen zela gaineratu du. Ostegunean ez ezik, gizonak beste bi alditan ere eraso diola jakinarazi du.
|
|
|
Pobreziak eragin handiagoa du, gainera, pertsona edo guraso bakarreko etxeetan bizi direnengan, bi pertsona edo gehiagoko etxeetan bizi direnengan baino. Bestalde, pobreziak eragin bikoitza
|
du
emakumeak buru diren etxeetan, gizonezkoak buru direnetan baino. Lan egoera, ikasketak eta adina dira pobreziarekin zerikusia duten beste aldagaietako batzuk.
|
|
|
Erosita, kontzientzia lasaiago dut, esan
|
du
emakume batek. Baduzue 9an bukatutako ezer?
|
|
2009
|
|
|
iaz eginiko azterketa soziologiko zabal baten arabera, AEBetako gizonezko beltzei galdeturik, emakumea potolo nahiago omen dute; zuriek, argal. Zurien eta beltzen topiko soziologikoetan sakondu gabe, gogora dezagun emakumeei ez zaiela galdetu nolako gizon edo emakumeak nahiago dituzten baina, halaz ere, status sozialaren eta obesitatearen arteko loturak ere erakusten
|
du
emakumeen arteko obesitatearen baitan faktore sozialek nolako garrantzia duten).
|
|
|
Baina, horretarako, estrategia berritu behar dela esan du Etxaidek: Oinarrietako bat izan behar
|
du
emakumeen egoerari erantzutea, eta emakume langileak aktibatzea. Delegatuekin bilerak egingo dituzte ostiral honetan, horri buruz eztabaidatzeko.
|
|
|
Segik aldarrikatu
|
du
emakumeen eskubideak ez daudela salgai. Hala, gogoratu du, alor askotan zapaltzen direla emakumeen eskubideak.
|
|
|
Ki Duk Kim. Akt.: Chen Chang, Jung woo, Ji a Park, Ki Duk Kim. 84 min. Senarrak maitalea duela jakingo
|
du
emakume batek. Mendeku gisa, kartzelan den gizonezko bat bisitatzen hasiko da.
|
|
|
Sei hilabeteko haurdunaldia
|
du
emakumeak, eta ustezko erasotzailea haren bikotekide izandakoa da. Barakaldoko Gurutzetako erietxera eraman zuten emakumea.
|
|
|
Baina oraingoan ohiturak hautsi, eta ez
|
du
emakumea goratu nahi izan espresuki, askotariko giza sentipenen melodrama indartsu bat eraiki baizik. Haatik, berritasunak gaiaren alorrera mugatzen dira, egikera ezaguna baita oso, Almodovarren zinema berehala ezagutzeko moduan jartzen duten ezaugarriz betea.
|
|
|
Idazkari nagusiak gogor kritikatu du, horrenbestez, familia eta lanbidea bateratzeko indarrean dagoen neurri nagusia: Lanaldia murrizteak ez
|
du
emakumeen garapen profesionala sustatzen, eta, are gehiago, geldiarazi egiten du.
|
|
|
Gipuzkoako Batzar Nagusietako Aralarren bozeramaileak, Rebeka Uberak, esan
|
du
emakumeen hilketei aurre egiteko, berdintasunaren aldeko borroka, dela beharrezko.
|
|
|
Guretzat, garrantzitsuena da emakume irandarrek legeak aldatu ahal izatea. Esaterako, Iranen, gizonentzako herentziaren erdia da emakumeentzako herentzia; gizonen biziaren erdia balio
|
du
emakumeen biziak; eta emakumeen zigorrak gogorragoak eta latzagoak dira beti, gizonenak baino. Auzietako espedienteak eraman behar izaten ditut justizia bulegoetara, eta horrelakoetan gobernutik hurbil dabiltzan gizonak izaten dira.
|
|
|
Arndtek irabazi
|
du
Emakumeen Birako lehen etapa
|
|
|
Hark Mexikon utzitako ondareak indartu du Sonorako Unibertsitatea. Garcia Gilarteren alaba Marina Ruizek gogora ekarri
|
du
emakume hari esker lan egin zutela Higinio Blatt margolari valentziarrak eta haren emazte Karle Garmendia iruindarrak, Akademiako irakasle gisa; eta baita Emiliana Zubeldia iruindarrak ere, Musika Akademiako zuzendari gisa.
|
|
|
Eta, gaur, behintzat, lortu dute. . Saharakoak eta Marokokoak batera ari gara gaur arroza egiten, gure herrien ezberdintasunak bazter utzita?, zehaztu
|
du
emakume saharar batek.
|
|
|
Iragan urriaren 11tik zegoen desagertuta Perez, eta haren bikotekide ohiak egindako aitorpenari esker aurkitu ahal izan dute hilotza. Javier Caballero Nafarroako Justizia, Presidentzia eta Barne kontseilariak eta Alfonso Fernandez Foruzaingoaren buruak azaldu dutenez, Jose Maria Morentin Maria Puy Perezen bikotekide ohiak aitortu egin
|
du
emakumea hil izana, eta gorpua non zegoen azaldu du.
|
|
|
Caster Semenya hegoafrikar gazteak aise irabazi
|
du
emakumeen 800 metroko proba
|
|
|
Azken egunotan izandako erasoen harira, Gipuzkoako Batzar Nagusietako lehendakari Rafaela Romerok gogor salatu
|
du
emakumeen aurkako indarkeria. Eraso sexistak salatzea beharrezkotzat jo duen arren, nahitaezkoa iruditzen zaio erasotzaileak gizartetik baztertzea.
|
|
|
–Arbuiorik handiena erakutsi behar diegu, eta agerian utzi bataila bat daukagula emakumearen askatasunaren alde?, adierazi du Romerok. Eta gaineratu
|
du
emakumeen aurkako indarkeriaren kontra, atzerapauso bat gehiago ez, dutela emango.
|
|
|
Zutabe honek ere ez luke datu hori azpimarratu behar, azken urteetako joera baita emakumea nagusi izatea irratian, gurean zein estatuko irratietan. Hala ere, goiz espazioen gidaritzak harresi gaindiezina izaten jarraitzen
|
du
emakumeentzat.
|
|
|
LAB sindikatuko Zaloa Ibeasek nabarmendu
|
du
emakumearekiko diskriminazioa lan elkarrizketetatik bertatik hasten dela. –Esaten da lan elkarrizketetan ezin direla galdera pertsonalak egin.
|
|
|
–Oso epe txikia?, salatu du Errok. Halako kanporatzeak baliogabeak dira, eta emakumea ez duela haurdun egoteagatik kanporatu frogatu ezean, enpresariak berriz onartu
|
du
emakumea lantokian. –Oso gutxi dira, halere, epaitegietara jotzen duten emakumeak.
|
|
|
Sistema patriarkalak pobreziaren eta bazterketaren biktima bihurtu
|
du
emakumea. Eta, gurean, are gehiago emakumea etorkina baldin bada.
|
|
|
Aralarri lotsagarria iruditzen zaio zinpeko epaimahaiaren erabakia. Erakusten
|
du
emakumeak ez garela gizonekoen pareko gizartearen aurrean, ezta justiziaren aurrean ere. Fartsa bat besterik ez da izan epaiketa.
|
|
|
Nazio Batuen Erakundeak urrian plazaratutako txosten batek ondorioztatzen
|
du
emakumeak haurdun geratzeko beldur direla, umea deformatuta jaioko delakoan.
|
|
|
Ildo horretan, Espainiako Gobernuak jakinarazi
|
du
emakumerik ez dela espetxera joango abortuak egiteagatik, baina, Monterorentzat, adierazpen horiek ez dute zentzurik: 1985eko legearekin ere emakumerik ez zen joaten kartzelara.
|
|
2010
|
|
|
Borondate sendoko eta diskurtso sentiberako emakume horrek emaitza bikainak lortu ditu oraindik orain izandako hauteskundeetan botoen %19, 7, eta horrek itxaropenez gainezka gauzka. Bateragarriak dira bidezko garapen bat eta Lurraren zaintza; hala aldarrikatzen
|
du
emakume aktibista, ausart, eta bizimodu epiko eta sakrifikatuko horrek.
|
|
|
Salaketan jakinarazi du laidoztatzea, tratu txarrak eta sexu erasoak bizi izan dituela tarte horretan, eta ez zuela salaketarik jarri gizonaren erantzunaren beldur zelako. Mehatxupean dirua eskatzen ziola salatu
|
du
emakumeak, eta bere aurkako heriotza mehatxuez gain bere senitartekoen aurkakoak ere egiten zituela.
|
|
|
Etorkinei laguntzeko CIMADE elkarteak salatu egin du Queenek jasandako tratua eta agintariek horren inguruan ezer ez esana. Salaketarekin bat egin
|
du
Emakumeen Mundu Martxak. Bortxaz sartu zuten hegazkinean Bi elkarteek Queenek orain arte oso bizimodu latza izan duela gogorarazi dute.
|
|
|
Crawfordek eta Samplek bi disko grabatu dituzte elkarrekin azken urteetan, eta material horretan oinarritu zen kontzertua. Ahots ederra
|
du
emakumeak, indartsua baina leuna aldi berean, belarrira erraz iristen diren horietakoa. Une gogoangarri bat Everybody' s Talking Midnight Cowboy filmeko musikako tema ezagunena egin zuenean iritsi zen.
|
|
2011
|
|
|
EHUko Gizarte Antropologia katedradun Teresa del Valleri (1937, Donostia) emango diote Berdintasunaren Emakunde saria. Euskal Herriko mundu akademikoan berdintasunaren alorrean erreferente bat dela esanez argudiatu du erabakia Maria Silvestre Emakundeko zuzendariak «Epaimahaiaren iritziz, lan handia egin
|
du
emakumeen errealitatearen ezagutzaren transmisio, eta bereziki euskal emakumeen errealitatearen transmisioan».
|
|
|
Iazko martxoan ere emakumeen aurkako indarkeria kasu bat egotzi zioten. Aurreko bikotekidea izan zen biktima harako hartan.Ustezko erasotzaileak bahituta eduki
|
du
emakumea. Herrizaingo Sailaren arabera, etxetik alde egingo zuela esan ziolako, asteburu osoan giltzapetuta izan du.
|
|
|
Ez dago izenpetua, noski. «Lan horrek erakusten
|
du
emakume askok nahiko zuketena baino askeagoak zirela, eta beren sexualitatearen jabe zirela, hein batean bederen».5. EnpleguaVienako tapiz batean, emakumeak zein gizonak ageri dira nekazaritza eremuko hainbat lanbidetan lanean. «Eta Christine de Pisanek gaurkotasun handiko ideiak planteatu zituen Le Livre de la Cite des Dames liburuan (1405).
|
|
|
Castillo sukaldaria baserriz baserri ibili zen errezetak jasotzen. Inork ez
|
du
emakume horien izenik ez aurpegirik ezagutzen, ez ditugu inoiz plazan ikusi, ez eta emakume horien alabak ere, ez telebistako sukaldaritza programetan, ez jardunaldietan, ez jatetxe handietako sukaldeetan, ez egunkarietan, ez Culinary Center en ez gidari ez irakasle.Galdera berez dator. Bi argazki horien artean zer gertatu da?
|
|
|
Sinplea da kontakizuna: harrapagailu bat ezkutatzen
|
du
emakume batek basoko orbel artean; otso bat erortzen da tranpan, eta buruan kolpe bat emanez hiltzendu animalia emakumeak. Irudi horrekin bukatzen da sekuentzia, baita erakusketa ere.2004an ikusi zuen filma lehenengoz Adamsek, eta liluratuta gelditu zen.
|
|
|
«Eta horrek pentsarazten digu babesten gaituztela». Ustezko babes horrek, ordea, erabat mugatzen
|
du
emakumeen askatasuna. Aski ezagunak dira neskatoei egin ohi zaizkien gomendioak:
|
|
|
Adituen arabera, indarkeria zuzena jasan duten emakume gehienek enborrean eta adarretan dauzkate kolpeak. «Ubeldurak ikusten ez diren tokietan», zehaztu du; «Oso ondo dakite nor, nola eta non jo».Hori kontuan hartuta, autodefentsa irakasleak uste
|
du
emakumeak beste posizio batean kokatu behar direla, indarkeriari dagokionez. Batetik, erruduntasun sentimendua alboratu:
|
|
|
Unama misioak salatu
|
du
emakumeen aurkako 2.229 indarkeria kasu jaso dituela 2010 eta 2011 bitartean
|
|
|
Lehengo paragrafoan aipatutako Bilgune Feministako lagunak motz geratu ziren, tamalez, emakumeen aurka erabil daitezkeen bortizkeria guztiak zenbatzerakoan.Argi izan behar dugu genero indarkeria ez dela amaituko emakumeenganako bereizketak gure gizartean errotuta dirauen bitartean. Eta honek bere horretan jarraituko
|
du
emakume eta gizonen arteko harremana desorekatua dagoen heinean. Diskriminazioa areagotzen eta mantentzen duten egiturak zalantzan jarriko dituen sakoneko eztabaida soziala bultzatu behar dugu, arlo guztietan; hasi erakunde publiko gorenetatik eta lagunarteko giroraino.
|
|
2012
|
|
|
«Kartzeletako egoera salatzen denean emakumeen egoera ere bertan salatzen dela uste izaten dugu, eta hori horrela izanda ere, ez dugu ahaztu behar emakumeak emakume izateagatik beste egoera batzuk bizi dituztela», adierazi dute. Atxilotzen dituztenetik hasi, eta espetxealdi osoan irauten
|
du
emakume presoaren aurkako krudeltasuna, elkarteetako ordezkarien esanetan. Izan ere, emakumeari ematen zaion tratua «berezia» izaten dela azaldu dute.
|
|
|
2011ko urriko hauteskundeetan 89 eserleku lortuta, Legebiltzarreko alderdirik indartsuena da Al Nahda. «Emakumeen eskubideak errespetatuko dituen konstituzio bat nahi dugu, eta ez gure lorpenak zapalduko dituena», esan
|
du
emakumeen eskubideen aldeko Urriak 24 Fronteko ekintzaile batek. Emakume askok aitortu dute beldurra sentitu dutela Al Nahdako kideen asmoen berri entzun eta gero; euren eskubideak desagertuko diren beldurra.
|
|
|
Tratu txarrak jasan dituzten emakumeei, berriz, salaketa jartzeko eskatu diete, eta haiek arreta oso bat jasotzearen alde egin dute. Eusko Jaurlaritzak sexu erasoen inguruan egindako txosten batek ere agerian utzi
|
du
emakume horien babes falta.Andre horiei laguntzeko zerbitzu bat sortu dute Mujeres Con Voz, Getxoko Emakume Etorkinen Taldea eta Sortzen elkarteek. Con Vos da zerbitzuaren izena.
|
|
|
Orain arte hala egiten zutenek lan egiten duten etxeko familia konbentzitu dute ordaintzeko. «Horrek arriskuan jartzen
|
du
emakume etorkin askoren lanpostua, gehienak kotizatu gabe ari baitira beharrean, eta familiek ez dute beren poltsikotik ordaindu nahi», azaldu dute elkarteek. Beste batzuek, pentsio bat kobratzeko behar dituzten lanegunak betetzeko ordaintzen dute beren poltsikotik Gizarte Segurantza.
|
|
|
Gizon bat metroan, etxeko zapatiletan, hirurogeita hamarretik aurrera, bastoia esku batean, praka motzak, alkandora garbia, laguntza eskatzen du jateko, bagoiz bagoi doa, ahotsa urratuta. Aurten behintzat joan egingo gara, akaso azkena izango dela eta joan egin behar dugula esaten du senarrak, irri egin du, poza agertu
|
du
emakumeak, eta zuek zer, hemen geratuko zarete. Eurek hartu duten apartamentura joateko esan digu nebak egun batzuk pasatzera, baina senarrak ez du nahi, ez duela pena eman nahi, ez diola inori ezer zor nahi, aurtengoagatik hemen geratuko garela, hiriak ere badauzkala bere gauza onak hiritarrek alde egiten dutenean, baina ni gustura joango nintzateke, egun batzuetarako besterik ez bada ere, eguzkia hartu hondartzan, paella jan, gauez buelta bat eman, ez dut gehiegi eskatzen.
|
|
|
emakumearen kalte psikikoa, betiere medikuaren txosten batek hala baieztatzen badu. Horrek esan nahi
|
du
emakume batek beti behar izango duela medikuaren txostena abortatzeko eskubidea izateko, bortxaketa baten edo fetuaren malformazioaren kasuetan ere bai. Ez dakigu Gallardonek nor konbentzitu nahi duen honek «amatasuna laguntzen» duela esaten duenean.
|
|
|
Izan ere, Gallardonek araudia aldatzeko duen arrazoiak ez dauka, berak dioenez, gure eskubideak bermatzearekin zerikusirik. Horretarako, gobernuak aski
|
du
emakume asko pobretzen dituen murrizketak egiteari uztea. Benetako arrazoiek zerikusia dute eliza katolikoaren eta Alderdi Popularraren hierarkiak emakumeen erabakitzeko ahalmenaren gainetik inposatu nahi dizkiguten balio erlijiosoekin.
|
|
2013
|
|
|
1 Besoak altxatuta dagoen emakumea, eta fasces a. «Senideen arteko gerra baten tragediak sortzen duen mina islatzen
|
du
emakumeak. Askatasunaren irudikapena da.
|
|
|
Lege abagunea aldatuta Elkartasunak eragina izan zuen auzipetuengan ere. Agundezek azaldu
|
du
emakumeentzat «oso gogorra» izan zela prozesua hainbeste luzatzea: «Azkenean, euren egoera pertsonalen gainetik, andreen eskubideak defendatzen ari zirela ulertu zuten.
|
|
2014
|
|
|
Lekukoek eta kaleko segurtasun bideoek hala erakusten dutela zehaztu du, eta agian, ukabilkada jaso ondoren, horren ondorioz galdu zuela oreka. Auzitegiak nabarmendu
|
du
emakumea defendatu nahi zuela muturrekoa eman zuen gizonak: «Aintzat hartu behar dugu emakumeak eraso bat salatu duela deklarazio judizialean; ondorioz, biktima ere bada».
|
|
|
Emakumea izan da, ohikoan, sukaldean egon dena. Baina arazo bat izan
|
du
emakumeak: familiari kasu egin behar zion, eta zaila da familiaren ordutegia jatetxearekin partekatzea.
|
|
|
Nafarroako Gobernuak prest
|
du
emakumeen aurkako indarkeriari aurre egiteko lege aurreproiektua. Gizarte Politiketako sailburu Iñigo Allik aurkeztu zuen atzo, eta urtarrilaren 17ra arte herritarren ekarpenak jaso ondoren, martxoan eramango dute parlamentura, eztabaidatzeko.
|
|
2015
|
|
|
Aldaketa egiteko baldintza nahi izatea da, eta ez daki alderdi tradizionalek benetan nahi duten. Uste
|
du
emakumeak goi zuzendaritzetan sartzen badira gauzak aldatuko liratekeela, «labur esanda, emakumeek bizitzeko beste modu eta behar bat dutelako momentu honetan. Eta ez badira behintzat moduetan gizontzen, aldaketa dakarte berekin batera».
|
|
|
Estitxu eta biok gabiltza erakustaldietan, baina zaila dago jende gehiago animatzea. Kanpotik gogor itxura duen kirola da, baina, gustatuz gero, jendea animatuko nuke probatzera.Zergatik egiten
|
du
emakumeak atzera plazatik. Nik uste jendeak lesioen beldurra duela, emakume nahiz gizon. Guregana etortzen denak ikusten du nola prestatzen garen, eta iritzia aldatzen du.
|
|
2016
|
|
|
eta andre ugariri eraso egin zioten. Jada 170 dira ukituak, lapurretak eta bortxaketak salatu dituztenak.Gertatutakoaren larritasunak politikarien ahotan jarri
|
du
emakumeen aurkako indarkeriaren gaia. Baina ez luzerako, orain mahai gainean dagoen eztabaida nagusia beste bat baita.
|
|
|
«Ez da adimen kontua; uste dut gizajotasuna lotuago dagoela nahi eta ezinarekin, moztade batekin, edo, gizarte honetan, lekurik ezarekin. Zerikusia
|
du
emakumeen iraultzarekin ere; beti esaten da XX. mendeko iraultza bakarra izan zela, eta horrek lekuz aldatze bat ekarri digu gizonoi; ez dakigu non gauden... oso konplexua da. Gizon bati kentzen badizkiozu bi edo hiru ziurtasun, gizajo bihurtzen da».Istorioaren narratzailea, Joxean Agirre izenekoa, liburu denda baten jabe izandakoa da, eta, erretiroa hartuta, eleberri bat idazteko ilusioa du.
|
|
|
Gizajo bat da protagonista nagusia, eta arazo larriak ditu emakumeekin naturaltasunez harremanak edukitzeko. Izenburuak adierazten duen moduan birjina da Nico, eta ez
|
du
emakumeekin asmatzen. Autoestimu txikia dauka protagonistak, eta, beraz, une honetan ezinezkoa zaio beste norbaitekin ordaindu gabeko sexu harremanak izatea.
|
|
2017
|
|
|
Irentsi ezinik geratzen denean: orduan sedatuko dutela».Oihartzuna izan du albisteak, eta poztu egin da Mabel Marijuan EHU Euskal Herriko Medikuntza Fakultateko Bioetika irakaslea; izan ere, uste
|
du
emakume horrek salatu duen ukoaren parekoa usuegi aditzen dela Euskal Herriko erietxeetan, kasu honetan, Matia fundazioaren zentro batean dago?. «Baten batek beti esan diezazuke:
|
|
|
Ezein departamentu garrantzitsuk. Estatu, Defentsa, Ogasun edo Justizia? ez
|
du
emakumerik izango, edota zuria ez den beste inor.Bern Carson da bakarra, Etxebizitza eta Hirigintza Garapenerako Departamentuko buru izateko proposatua, hispanorik ez dago oraingoz?. Elaine Chao (Garraioa) eta Nikki Haley (NBErako mandataria), dira asiar jatorria duten bakarrak.
|
|
|
Inor behartu gabe eta dena kontrolatuta, noski; baina boluntario bat prest badago laguntzeko, zergatik ez? Ez badago, hor amaituko da istorioa».Osesek Kalifornian topatu
|
du
emakume hori, agentzia baten bidez. Bi bider saiatu da ernaldutako obulu bat haren gorputzean txertatzen, baina ez da haurdunaldirik gertatu. Hirugarren saioaren atarian, nekatuta ageri da:
|
|
|
Asmo argia hartu zuen Mendebaldera zabaltzeko ekonomiari ateak, eta bereziki AEBekin elkarrizketa sustatu zuen.Horren emaitza izan zen 2015ean programa nuklearrari buruz egindako akordioa.Ondorioz, zigor sorta handi bat kendu diote Irani, eta Europako herrialdeen inbertsioak iritsi dira Iranera, nahiz eta oraindik giza eskubideen alorreko zigorrak indarrean dauden eta horren eraginez ez den gauzatu Rohanik nahi adina aldaketa. Dena den, hasitako bidearekin jarraitzeko lortu
|
du
emakumeen, gazteen eta erreformazaleen babesa; baita enpresariena ere, beren negozioen bermatzaile izango dela uste dutelako. Langabeziari aurre egin dio, hala ere, lau urteko hazkundearen onurak ez baitira oraindik iritsi herritar gehienengana.Rohaniren mezuaHasitako erreformetan sakonduko duela agindu du bozak irabazi berritan:
|
|
2018
|
|
|
Mahai gainean jarri da behar horiek lanbide ordaindu ez bilakatzeko sistemak erabiltzen duen estrategia pozoitua ere: Amaia Perez Orozkok azaltzen
|
du
emakumeon identitatearen atal bihurtu direla, eta amodiotik, bihotzetik, egindakoak izanik, horien kontsiderazio ekonomikoa planteatzeak ere lazgarria dirudiela.Grebari esker, bizitza mantentzeko lan horien gogortasun zein nahitaezkotasuna agerian geratzen hasi da, eta, aldi berean, haien mistizismoa deseraikitzeko eta gizarte gisa ardura kolektiboa hartzeko dagoen beharra adierazi da.Artearen la... Artistek arteari dioten pasioagatik egiten dute lan; ikuspegi idilikoa da, naturalizatua, eta, ondorioz, ez da ordaintzeko beharrik ikusten.
|
|
|
10:00etan da hura bisitatzeko lehenengo txanda, baina ilarak lehenagotik daude. Ez diote huts egin nahi ordu erdiz tripulazioko lagunen artean ontzia barrutik ikusteko aukerari.«Noiz arte etorri ahal izango dugu?», galdetu
|
du
emakume batek. «Igandera arte, astelehen goizean aterako da»; erantzun dio Enara Novillo Albaolako komunikazio arduradunak.
|
|
|
Gauza bera pentsatzen al duzu. Nik ere hala pentsatzen dut. Pentsa, Silvia Rampazzo [iaz bigarren] eta Eli Gordon nire atzetik sartu dira, eta horrek erakusten
|
du
emakumeen artean zein maila zegoen aurten Zegaman.
|
|
|
Hala egitekotan, Ortuzar «urratsak egiteko» prest azaldu da.Sortuko idazkari nagusi Arkaitz Rodriguezek ere balioetsi du EAJren eta EH Bilduren arteko akordioa, eta «historikotzat» jo du, lehenengo aldiz. Lizarra Garaziren akordioaren garaia salbu? jarri baitira ados «bi familia abertzale nagusiak» proposamen politiko baten inguruan.Ahal Dugu k, berriz, «lotsagarritzat» jo
|
du
emakume bakarra egotea adituen taldea osatzeko proposatutakoen artean. «Emakumeen ahotsak egon behar du adituen batzorde horretan», esan du Andeka Larrea Ahal Dugu ko komunikazio idazkariak; «estatutu berriak feminista izan behar du».Elkarrekin Podemos koalizioak proposatu du adituen batzordea parekidea izatea.
|
|
2019
|
|
|
Nazio Batuen Erakundeak (NBE) ohartarazi
|
du
emakumeak kalteberagoak direla klima krisia ekartzen ari den aldaketak direla eta. Emakumeei gizarte patriarkalak ezarri izan dien rolak zerikusia dauka horretan.
|
|
2020
|
|
|
Gora egin
|
du
emakume desplazatuek genero indarkeria jasateko arriskuak
|
|
|
Iriartek esan
|
du
emakumeak gizartearen erdia direla, «jendartearen erdian» daudela, eta ez dutela onartzen politika haien «bizkar egitea», kontuan eduki gabe. «Ezin da, ezinezkoa da, ez dugu utziko.
|
|
|
Gizonen nagusitasunak betikotu egin
|
du
emakumeen bazterkeria EHUko fisika eta matematika departamentuetan. Nastassja Cipriani diskriminazio positiboaren alde dago.
|
|
|
Egungo gizartean, amatasuna babestuago dagoen honetan, Hezkuntza Sistema Publikoak ezberdintasunak sustatzen jarraitzen
|
du
emakume eta gizonezkoen artean.
|
|
|
Martxoaren 8an, Emakundek Katerik gabe, katean kanpaina abiarazi du iraganean eskubideak konkistatu eta berdintasunerako urratsak egin dituzten emakume guztiei omenaldia egiteko, eta, aldi berean, belaunaldi berriei katea indartzen jarraitzeko dei eginez. Kate honek irudikatzen
|
du
emakumeen eskubideen aldeko borroka, talde lana, sororitatea, berdintasunaren aldeko lanaren belaunaldien arteko transmisioa, emakumeen ahalduntzea... Kateari jarraipena emateko belaunaldi berrien konpromisoa lortzea funtsezko helburua da.
|
|
|
Azken horiek, ordea, izan dute gaur jokatzeko aukera ere. PS4ko jokoak ez
|
du
emakumeen euskal taldeekin jokatzeko aukera ematen, baina Emakumeen Munduko Kopako finala errepikatu dute: AEBak Herbehereak.
|
|
2021
|
|
|
Gerrak gizonekin lotzen dira. Alabaina, Svetlana Aleksievtx kazetari, idazle eta Literaturako Nobel saridunak, Gerrak ez
|
du
emakume aurpegirik liburuan, II.Mundu Gerran emakume sobietarrek parte hartze nabarmena izan zutela erakutsi zuen.
|
|
|
«Andre asko ez dira izan lan merkatuan, baina zaintza lanak egin dituzte beren etxean; ez dute inolako eskubiderik izan». Hau da, azpimarratu
|
du
emakume horiek «sostengatu» dituztela euren bizitzak eta lan merkatuan zeuden guztienak, baina «utzita» egon direla. Beraz, erantsi du «erantzukizun sozial bat» dagoela:
|
|
|
Aurrera begira, beraz, Bengoetxeak krisitik ateratzeko irtenbide feminista jarri du oinarrian, bizitzen eta zaintzen aldarria gogoan: «Andreon behar materialak hobetzeko eskatzea ez da gauza txikia egun, eta horrek ere ahalbidetzen
|
du
emakumeek botere pertsonala eta kolektiboa edukitzeko aukerak izatea». Eragileen ustez, horretarako, zaintzaren «demokratizazioan» urratsak egin behar dira.
|
|
|
Izurriteak eragin zuzena izan
|
du
emakumeen egunerokoan; hainbat eta hainbat aritu dira lan prekarioetan eta feminizatuetan, baldintza okerretan, eta zaintza lanak ere haien ardura izan dira. Eragileek egoeraz hausnartu beharra nabarmendu dute, zaintza sistema publiko baten aldarria helburu.
|
|
|
Esperientzia eta eskarmentua izango dira aurrez aurre Lehen Mailakoan. Leire Etxanizek hiru aldiz jantzi
|
du
Emakume Master Cupeko binakako txapela. Ania Oronoz, berriz, pixkanaka gora egiten ari den pilotari bat da.
|
|
|
Hala uste du Santamariak: «Zinema komertzialak bihurtu
|
du
emakumea objektu, eta ez fikziozko zinema begirada berreskuratzeko tresna bat izan daiteke, beraiek izateko begiratzen dutenak, eta mundua beren aldarrikapenen arabera islatzeko, beren ikuspegitik». Horri lotuta, aipatu du zinemagile askok beren burua sartu izan dutela pelikuletan —Agnes Varda frantziarra eta Maider Oleaga bilbotarra jarri ditu adibidetzat—, eta hori izan daitekeela emakumeen irudia «beste optika batzuetatik» erakusteko modu bat.
|
|
|
Legeak bost urteko kartzela zigorra ezartzen
|
du
emakumeentzat, eta hamalau urtekoa gizonezkoentzat, sexu bereko pertsonekin harremanak izateagatik. Transexualitatea, berriz, legez kanpokoa da.
|
|
|
Ugalketaren ikuspuntu produktibo bat dauka gizarteak. «Ematen
|
du
emakumeak egon behar dugula produzitzeko eta erreproduzitzeko, baina erreproduzitzeko bakarrik utzi ahal diogula produzitzeari».
|
|
|
«Fiskaltzak esandakoak ez du ez hanka ez buru. Mejiak diskriminazioa jasan
|
du
emakumea izateagatik eta komunitate indigena batekoa izateagatik. Eta ministerio publikoak, gainera, esan zuen Mejia ez dela kazetaria», gaineratu du Colojek.
|
|
|
«Mugak, migrazio politikak eta transnazionalak sistema heteropatriarkal, arrazista, kapitalista eta kolonialaren tresnak dira», azaldu du Ainhoa Olasok. Mugek, migrazio politikek eta transnazionalek migranteen eta jatorrizko lurraldeetan daudenen bizitzak «zapaltzen» dituztela zehaztu
|
du
Emakumeen Mundu Martxak, eta, horregatik, «sistema arrakalatu» eta alternatiba indibidual zein kolektiboak eskaintzera animatzen ditu herritarrak.
|
|
2022
|
|
|
«Uste dut ez zirela etortzen ezer lortuko zutenaren esperoan, baizik eta haien liberazio unea zelako; gizonak gelatik atera bezain laster hasten ziren algarak eta berriketak». Areago, nabarmendu
|
du
emakume helduek ez dakitela ez ingelesez, ez urdueraz, eta, beraz, ahal bezala komunikatzen zirela, sorpresaren bat edo beste tarteko: «Pentsa, oinarrizko azalpenak euskaraz ematen nizkien, eta, errepikapenaren ondorioz edo, txanoak egiten euskaraz ikasi zuten!».
|
|
|
Hala deitzen omen zieten txikitan hari eta haren etxekoei herrian. Horixe azaldu
|
du
emakumeak liburu autobiografiko batean. Ederto, bada.
|
|
|
Batez ere, andrea prestatuta egon behar da, jakin behar du erabaki horrek zer ekarriko duen. Noski, salaketa jartzeak ahalbidetu izan
|
du
emakumeen egoera ebaluatzea eta babes neurriak lortzea, baina hor ez du balio denentzako irizpide berberak: egoera bakoitza baloratu behar da.
|
|
|
Zerrendatutako liburuen artean daude, hala nola Katixa Agirreren Amek ez dute, Svetlana Aleksievitxen Gerrak ez
|
du
emakume aurpegirik, Simone de Beauvoirren Bigarren sexua eta Leire Bilbaoren Scanner. Idazteko iturri anitz daudela adierazi du:
|
|
|
« Garaiz gaude neskatoei beste etorkizun bat eskaintzeko, haien gorputzaren eta itxuraren gaineko presiorik gabe». Artolazabalek salatu
|
du
emakumeei bizitza eta askatasuna mugatzen diela gorputzaren eta itxura fisikoaren inguruan jasaten duten presioak, eta, gainera, ohartarazi du presioa areagotu egin dela azkenaldian, «sare sozialen eta emakumeen gorputzaren gero eta esplotazio mediatiko handiagoaren bidez».
|
|
|
Eta honela ohartarazi du: «Horrek bidea ematen
|
du
emakumeen aurkako indarkeria gertatzeko». Era berean, salatu du presioak andreei kalte egin diezaiekeela osasunean, «anorexia edo elikaduraren inguruko gaixotasunak eragiten dituelako askotan».
|
|
|
Arreta soziosanitarioa aitortu eta profesionalizatzearen aldeko lanean eta sektore horretan lan egiten duten emakume arrazializatuen eskubideen alde jarduten
|
du
Emakume Migratu Feministak Sociosanitarias elkarteak. Bozeramaileetako bat da Maria Juncay (El Tambo, Ekuador, 1970), eta, horrez gain, bete betean murgildu da milioi erdi etorkinen egoera erregularizatzeko abian jarritako egitasmoan.
|
|
|
Eta hori ez da aldatu 25 urtean», jakinarazi du Legarretak. Gainera, ohartarazi
|
du
emakumeek beren buruarentzako denbora gutxi izateak eta aisialdirako eta parte hartze politikorako sarbiderik ez izateak «gizarte ezberdintasun sakon bat» dakarrela.
|
|
|
Gerrak ez
|
du
emakume aurpegirik
|
|
|
«Gerrak ez
|
du
emakume aurpegirik». Svetlana Aleksievitxena da liburua, lagun min batek gogorarazi didanez.
|
|
|
Eudelek gogora ekarri ditu «emakumeei historikoki usurpatu zaizkien eskubideak lortzeko egindako borroka anitzak». Adierazi
|
du
emakumeen eta gizonen arteko berdintasuna lortzeko bidea «norbanakoen, kolektiboen eta erakundeen arteko elkarlana» dela, eta berdintasunerako legearen aldaketa ere hizpide izan du elkarteak: «Gizarte bidezkoago eta berdinzaleago baterantz aurrera garamatza».
|