|
2000
|
|
|
Galtzontziloak bezain jantzi beharrezkoa zen, eta da gaur ere, nire buruan txapela. Ez da kapritxo edo folklore moduan
|
darabildan
zerbait, gaur egun zenbait jaitako jendartera azaltzeko batzuek jantzi ohi duten moduan. Beharrezkoa nuen, eta instantzia hori bidali nion zuzendariari, nire txapelaren eske.
|
|
2001
|
|
|
Hark eta nik, izan ere, adiskidetasuna dugu bitarteko; nik harengana, esker oneko agertu beharra. Beste zenbait atxikimendu sendoren artean, batik bat,
|
darabildan
hizkuntzaganakoak ere biltzen gaitu elkargana, ezinbestean.
|
|
|
Berez, jaiotzez eta naturaz, adargabea delako. Erabili dudan eta
|
darabildan
hizkuntza, honenbestez, ez da grauzkio  motza, grauzkio gabea baino. Ez dut grauzkioren premiarik sekula izan eta ez dut uste, euskaldunik gehienen antzera, sekula sumatuko dudanik:
|
|
2003
|
|
|
...etanaztertutakoammoniteen berrizehatzaeskainidigu, etabaita, ikerketahorrekdinosauroensuntsipenameteoritoerraldoibateksortuaizan zitekeelafrogatzekoizanzuengarrantziarenberriere.Horrelakoakirakurtzeaosogustagarrisuertatuzitzaidanliburuaeskuenarteanneukalarik, bainageroraneureliburu proiektubaterakoabiapuntuaizanzitekeelaerakutsi zidan, etahorrek, jakina, balioerantsiaemandio.Zumaia, buruanbueltaka
|
darabildan
ideian, gunemagikoada, magicalplace?, dinosauroensuntsipena etaEtxeparemedikuarenbizitzaelkarrekinlotuetasaiakerazientifiko bat idazteko.Jakina, begienaurreanduzunsaiakerariekiteko.
|
|
|
1. Aitor dezadan, hasteko, nire ikuspegia oso alde batekoa dela, esku artean
|
darabildan
informazioa aski mugatua baita. Ezin izango dut, hortaz, Euskal Herri osoaz hitz egin.
|
|
2005
|
|
|
–Zergatik ez
|
darabildan
beste ordenagailua. Tira –zigarroa hautsontzitik hartu eta ezpainetaratu du–, ez gaudek hemen, ofizialki.
|
|
2007
|
|
|
ni nola bizinaiz, ni zer naiz, nazio identitatea osatzen duen sistema sozialaren eta nazionalarenbaitan determinaturik? Zein identitate motaren arabera bizi naiz
|
darabildan
hizkuntza darabildanean, bizi nauen kulturak biziarazten nauen moduan biziarazten nauenean, ditudan informazio eta nazio erreferentziak ditudanean. Ez gaitezen engaina, otoi:
|
|
|
Lau hitz
|
darabildan
terminologiaz. Lan honetan Euskal Herria eta Euskadi ez dira bat.
|
|
|
Batez ere, haurren artean ikusten dut nik hori, hurbildu ere ez baitzaizkit egiten nire antzeko beste batzuengana bezala. Niri ez didate trufarik egiten batere, alde egiten dute
|
darabildan
espaloitik bestera. Pentsatuko dute Rasputin berritu bat edo naizela.
|
|
2008
|
|
|
Zuekin/ zuokaz, ditut/ dodaz, bietara entzuten eta egiten genduan etxean eta ez naz, holako kasuetan, zurrunkerietan ibili, ezer izatekotan hizkuntza, hartu emonetarako beti prest, ate bentanak zabalik daukazan etxea da eta. Ez jat asko kostau egokitze lana, nik neuk be, egia esan, Bizkaiko euskeran, hementxe
|
darabildan
honetan gitxi gorabehera, bizi eta entzunak diralako istorio eta bizipenok.
|
|
|
Euskararen gainean lan soziolinguistiko bat egitea da eskuartean
|
darabildan
ikerlanaren xedea1 Goierri, eta zehazki Zaldibia2, lan eremu edo unibertso modura hartuz, hiztun helduetatik hiztun gazteetara gertatu den edo gertatzen ari den hizkuntza aldaketa da ikertzen ari naizena.
|
|
|
Hona, beraz, eskuartean
|
darabildan
gaiarekin zerikusi zuzena izanik, arestian aipatu Bonaparteren lanean (Observations, > XX. or.) irakur daitekeena:
|
|
|
Hitz bakar baten hautuak horrela korapilatzen baditu auziok, egin ditudan ehunka eta ehunka hautuek nola ez zituzten korapilatuko, horra azken bolada luzean buruan bueltaka
|
darabildan
katramila.
|
|
|
Noiztik hona? Ba, nik esan behar banu, errealitatea sobera pisatzen hasi zitzaigunetik (errealitate geureburutarra barne, oso barne) eta, beraz, aspermena eta tristura bihotzetan gailentzen; edo, hemen
|
darabildan
dialektoan esanik, arrazoi arrazoigabea utzi eta arrazoizko arrazoiaren legera errenditu ginenetik.
|
|
2009
|
|
|
Egia esateko, ipuinotan
|
darabildan
euskerea ez da bape ikasia: herrikoa da, errez erreza.
|
|
|
Egunkariak antropologoaren beste ideia asko azpimarra zezakeen, baina mestizaiaren antzinakotasunarena hautatu du eta poztu egin nau horrek. Aspalditik
|
darabildan
kontu bat da: Drakula topatzeko ez dago Transilvaniaraino joan beharrik, Transilvaniakoek ere ez dute Euskal Herrira hurbildu beharrik Basa Jaun hango basoetan topatzeko.
|
|
|
Haurretako bi oroitzapen horiek zerikusi zuzena dute bizitza osoan egin dudanarekin. Komikiko hizkuntza ez da nik orain idazteko
|
darabildan
bera, baina hark egin nau idazle neurri handi batean, hartan jaso ditut formazio estetikoa eta informazio literarioa. Gaztelaniak hornitu dizkit eta hornitzen dizkit orain ere nire ganbarako bazter asko, gaztelaniatik jasoak ditut nire irakurle altxorreko pitxi ugari.
|
|
2011
|
|
|
Tamalez, bizi izan nazan giroan ez da erraza euskera jatorra norbereganatzea eta, behar bada ez jatzue erraza izango
|
darabildan
euskera erdiartifizial hau ulertzea. Esaten deutsuedana ulergarri izateko moldatu behar bada, moldatu daiala Udalak edo nik idatzitakoa hemengo bertoko berba egiteko erara, beti be espainiera ez bada.
|
|
|
–Zeuk esana da Don Franciscoren guraria izan daitekeela zu ez galtzea eta ni irabaztea, eta harengana beharrera joatea da buruan
|
darabildan
bigarren aukera. Don Francisco ugazaba ezin hobea da eta neuk ere badauzkat errementerian ezarriko nituzkeen zenbait egitasmo.
|
|
|
Ez ditek, bada, guztiek hori uste. Eta hain zuzen, zintzotasunagaz zaukak zerikusia buruan
|
darabildan
pentsakizunak.
|
|
|
Aneto Balaitous kranpoiak pinoiak kulota aurrelaria. Gauza bera gertatuko zaio berari nik
|
darabildan
hitz ugarirekin. Edo ez.
|
|
|
Esanak esan, ez dezala inork pentsa profesionaltasunaz trufa egiten ari naizenik. Alderantziz,
|
darabildan
digresio hau aurretiko desenkusa bat baino ez da.
|
|
2013
|
|
|
Aurtengo urrian bederatzi urte beteko ditut baldintza hauetan. Beraz, etengabe ari naiz idazteko
|
darabildan
tresnaren mantenu lanetan.
|
|
|
Eta ni ere hemen, amaren sabela utzi nuen neure etxea betetzeko, eta hura utzi berri dut. Jasotako ukabilkadek aldatzera behartzen naute, metamorfosia egitera, buruan
|
darabildan
samina sendatzera, zauriak amonak sendabelarrekin egindako kremaz igurtzita. Horrek, iraganaz gogora dezakedanak hainbeste ez eragitea dakarkit.
|
|
2014
|
|
|
Ongi gogoan dut Z ri esaldia aipatu nionekoa, duela ez asko Saizarbitoriaren Martuteneren irakurketaren harira, Martin ere mintzo baita Kunderaren aipu horretaz baina etsita onartuz ez duela akorduan idazlearen izena. Harro harro kontatu nion Z ri, neuk bai, neuk banekiela norena zen, aspaldidanik
|
darabildan
markaketa eta aipu sistemari esker. Besaulkian eserarazi eta begietan sartu nion orrialdea, garaile, maistra pedanteen erara, betaurrekoak apur bat beheratuta, kordel eta guzti.
|
|
2015
|
|
|
Euskaraz, kaiola?, pentsatu dut neure kolkorako, esku artean
|
darabildan
liburua ixten ari naizen bitartean; eta definizioen hitzei erreparatu diet: armazón cerrado, caja cerrada, encerrar, barras, listones, tablas, animales, caballos, toros, respiraderos, prisión.
|
|
|
Ikuskari handiak izan ditut, eta Jaunak harrigarrizko gauza batzuk esan dizkit honetaz eta aipatu dudan Jesusen Lagundiko errektoreaz, eta baita san Domingoren Ordenako beste bi erlijiosoez ere, bereziki haietako batez, Jaunak egintzen bidez aditzera eman baitu nik haren aurrerapenaz entzuna nuena. Baina orain ahotan
|
darabildan
honetaz asko izan dira.
|
|
|
Edozein gertaera zeinu gisa hartzerakoan, hots, interpretatzerakoan, batetik zein bestetik har dezakegu. Baina, hemen
|
darabildan
hipotesiaren arabera, metafora testuinguru modernoetan hartze estilo hegemonikoa bazen ere, bigarren mailan geratu zaigu testuinguru hipermodenoetan. Zeinugintzan, beraz, metonimiak hartu dio gaina, eta horrela ere, praktika sozialei esanahi eta zentzua ematerakoan metonimia aktibatzen dugu nagusiki.
|
|
|
Dena dela, aitor dezadan
|
darabildan
abagunea. Kontzeptu hori eta bere inguruko intuizio, eztabaida, azterketa eta praktikak eraikitzen hainbat urtetan (ganora makal eta gorabeheratsuarekin, egia esan) ibilita gero, ez dakit ez ote naizen orain hasi berau deseraikitzen, susmope berrian jartzen, kilimak bilatzen.
|
|
|
Eta Bitor Larraldek Zack Vicente bahitzea proposatu zidanean gero. Orain, memoria gimnasioan akitu arte
|
darabildan
honetan, okertzeko beldur gabe bereizten ditut bizitza aldarazi didaten gertakariak. Orain ez naiz egiaren beldur edozer esateko.
|
|
2016
|
|
|
Bere inguru hurbileko errealitatetik abiatzen da, beraz. " Nire barruan
|
darabildan
zerbaiti forma ematea da".
|
|
|
" Nire lerroak josteko
|
darabildan
euzkerak errikoia izan nai du, edo jatorra izan diteken aren urbil bederik ibiltzea, gure euskalki guztien jokaeretan dantzatzen, guziak nireak eta ororenak diralarik".
|
|
2017
|
|
|
ikusi baitut, bidali berri didazun honetan, nire azkena ez baina denaren bukaera hartu duzula hizpide, zure aburua jakinarazteko. Alegia, barruko nahi eta ezinak, sentipen, irrika eta itxaropenak azaltzeko egiten nizun eskaria dela eta muzindu egin ote zaren, soberan dagoela zuk horietaz idaztea, eta are gehiago, gehiegizkoa dela nik neure grina eta burutapenak erakusteko
|
darabildan
sua, gordinkeria ere iruditzen zaizula horretan tematzea, eta izatez eta borondatez dagokigun lotsa ere ez genukeela inoiz galdu behar. Hori diostazu, anaia maite horrek, hitz leunagoz, esamolde gozoagoz, arrazoibide egokiz eta aipu dotorez jantzirik.
|
|
|
Biziki eskertuko nuke lanerako
|
darabildan
" mugikortasun planari buruzko aurrerapena" dokumentua euskaraz ere egotea.
|
|
2018
|
|
|
Eta klinika euskaldunik edo euskal medikuen elkarterik? Unamuno beti baitago sapan gure artean,
|
darabildan
orain berak jaurti zigun metafora euskal herria historiatik bazihoala adierazteko: ibaiak itsasora nola, hala medikuntzako euskal ikasleak ere, goi mailako euskal ikasketadun gehien gehienen antzera, isuriko ote dira erdal munduaren itsaso zabalera eta bertan aienatuko?
|
|
|
10 Imajinarioaz
|
darabildan
erreferentzia nagusia Cornelius Castoriadis izanik, imajinarioa zentzuak proiektatzeko gaitasun gisa hartzen dut: fundamentu ahistoriko eta asozialik gabe, sormenez sozialari era emateko gaitasuna.
|
|
2019
|
|
|
–Joan aurretik, segitu zuen?, aspalditik buruan
|
darabildan
kontu bat burutu nahi diat. Kontu bat halakoa, non alkate jaun lantsuak gero muturra lehortzea beste lanik ez duen izango.
|
|
|
–Berorren adimena famatzen dute, jarraitu zuen damak?, baina badirudi neurriz erabiltzen duela; bestela, kapitain jauna, honezkero asmatu zuen zer
|
darabildan
esku artean. Behin baino gehiagotan egin dut topo berorrekin, eta saiatu naiz parada baten bila berorrekin hitz egiteko, uste bainuen bazeukala halako zer berezi bat, ezagutzen ditudan beste gizon guztiengandik desberdintzen zuena.
|
|
|
Aytac ezcondu ezpanagui, neurau ni ezconduco nax sarri.IIGau egunetan beti nagoesecoaquin deadarrez.Senargureac ozta nago, esecoxeoc beti barrez: Oraingaño gaztea ax ta, urtexe baten goza adi.Aytac ezcondu ezpanagui, neurau ni ezconduco nax sarri.IIIOy nolaco atrenpeairra
|
darabildan
ancaetan! Banequique goruetangonearequin atorrea; saldu neique gorguerea, aregaz ezer al banegui.Aytac ezcondu ezpanagui, neurau ni ezconduco nax sarri.IVAyn eguin jat az andianeure cilonen artecean; jarri banadi sugatean, beroetan jat iturria; eguingo jat min oriaremediadu ezpanadi.Aytac ezcondu ezpanagui, neurau ni ezconduco nax sarri.VNunberebaita asco dagoenetaco doloreric; ezta munduan morro...
|
|
|
Oy nolaco atrenpeairra
|
darabildan
ancaetan! Banequique goruetangonearequin atorrea; saldu neique gorguerea, aregaz ezer al banegui.Aytac ezcondu ezpa nagui, neurau ni ezconduco naxsarri.
|
|
|
Lazarragaren poeman ere ikusi dugu arreoaren gaiaren zantzurik. Hirugarren ahapaldiko Oy nolaco atrenpea/ irra
|
darabildan
ancaetan! / Banequique goruetan/ gonearequin atorrea;/ saldu neique gorguerea,/ aregaz ezer al banegui bertso lerroak irakurtzen baditugu, ez zaigu ezinezkoa iruditzen hor arreoaz ari dela ulertzea:
|
|
|
/ Banequique goruetan/ gonearequin atorrea;/ saldu neique gorguerea,/ aregaz ezer al banegui bertso lerroak irakurtzen baditugu, ez zaigu ezinezkoa iruditzen hor arreoaz ari dela ulertzea: ezkontzeko duen grina hain da sutsua, prest dagoela goruetan hasi eta arreoa berak egiteko (Oy nolaco atrenpea/ irra
|
darabildan
ancaetan! / Banequique goruetan/ gonearequin atorrea), bai eta hondasun batzuk saldu eta diru pixka bat eskuratzeko ere (saldu neique gorguerea,/ aregaz ezer al banegui).
|
|
|
irra
|
darabildan
ancaetan!
|
|
|
Hala bada, Euskal Herrian bizi izandako esperientziarekin hommes de lettres haiek igo, edo goratu, edo aireratu egin ziren, eta igo, goratu eta aireratu egin nintzen ni neu ere, estetikoki eta batik bat fisikoki, XXI. mendeko bigarren hamarkadan Italiatik euskararen herrira hegaldatu nintzenean. Horixe oroitarazten dit, etengabe, kaier honen orrialdeetan markagailu gisa
|
darabildan
hegazkin txartelak: Bologna (Guglielmo Marconi) Munich (Franz Josef Strauss) Bilbao (Loiu), 9 Aprile, aste saindu ondorenean ni igo, goratu edo aireratzeko balio izan zuena.
|
|
2021
|
|
|
Hala da, baina badira bestelako adibideak ere gure literatura tradizioan, nahiko bakanak izan arren: Leze aho meharra (Etxeberri Ziburukoa); Pillota toki albo zabalean (Lizardi); [etxe txikitxo] aintzin xuri bat (Etxemendi, Lafitte); Erabili dudan eta
|
darabildan
hizkuntza, honen bestez, ez da grauzkio motza grauzkio gabea baino (Mitxelena). Gaur egun ere emankortasun handikoak dira bahuvrihi egiturak geometrian eta bereziki botanikan, anatomian zein zoologian (triangelu angelu zuzen, leka hostozabal, gartxu hostozabal, organismo zelulabakar).
|
|
2022
|
|
|
Presentzia nabarmen hori azaltzeko
|
darabildan
hipotesietako bat da ez soilik emakumeek osatzen dutela erreprodukzio sozialeko zerbitzuen lanik prekarioenaren eta proletarioenaren zati handi bat, baizik eta emakumeak direla, halaber, eroste ahalmenaren kontua gehien ikusten dutenak, eta alderdi horixe izan da Jaka Horien mugimendua gehien egituratu duen aldarrikapena. Emakumeei elkarrizketak egitean, beren zailtasun finantzarioei buruz galdetu diet, eta zehatz mehatz dakite zertan gastatzen duten dirua, baita azken zentimoa ere.
|
|
|
Funtzioak. Azken aldian bueltaka
|
darabildan
nozioa. Funtzioak dira hizkuntzen odola, edo gehiago esanda, ia ia, funtzioak dira hizkuntzak, funtzio sorta artikulatu bat.
|