|
2000
|
|
|
Oso interesgarria da jakitea euskaldunek hartu zuten jarrera erbestealdian eta baita egiaztatzea ere politika munduan denek bi karta joko diferenterekin mugitzen direla batera eta bestera itxurazko baino ez den errealitate nahiko gezurrezko batean. Ez da harritzekoa, beraz, azkenerako etsita amaitzea nahiz eta, lehen esan bezala, Mario Salegi baikor samar azaltzen zen hemengo egoeraren aurrean; orain ez
|
dakit
zer esan dezakeen, izan ere, hori su etena eten baino lehen izan baitzen. Agian bere eszeptizismo sakonera murgildu bide da ostera ere!
|
|
|
Bestetik, ados Mirenekin ere. Ez
|
dakit
zergatik pentsatu dugun euskaldun askok
|
|
|
Horrez gain, etxean ikusten dudanaren arabera, gure kasuan adibidez, badago etxeko eredua, batzuetan Donostia ingurukoa dena eta besteetan bizkaierazkoa, baina gazteek beren euskara eskatzen dute: kalean beren artean erabiltzen dutena, telebistako ez
|
dakit
zer saiokoa, komiki batekoa... eta euskaraz inon lortzen ez dutena. 8 urtetik 18 urtera, eskolako ereduaz gain, gurasoenaren ondoan bere jerga izango dena.
|
|
|
ETBko Sorginen Laratza saioan noizean behin agertzen da gazte talde bat eta aparteko kontsiderazioez gain oso aproposa izan daiteke gure gazteek ikusteko. Beharbada guretzako merkeak, txarrak edo ez
|
dakit
zer diren, baina gure gazteak horrelako gauzekin engantxatu egiten dira. Holako gauzak ere behar dira eta euskalkiek mendeetako hizkuntz herrikoia gorde dutelako, ikertu eta aztertzeko modukoak dira.
|
|
|
Esate baterako, Miren Agur Meabe idazleari entzun diodanez, idatzi behar duenaren arabera, berez bizkaiera ateratzen zaio eta berak berezkotasun hori errespetatu egin behar duela idazterakoan ere. Edo ez
|
dakit
zergatik ez diren atera behar ipuinen batzuk bizkaieraz, etxean gurasoek umeei irakurtzeko; edo herri aldizkarietan zerbait, edo akaso eleberri batean, sormenerako euskalkiak ere garrantzitsuak direlako. Badira leku batzuk batua bakarrik dutena, baina euskalkiei ez nieke kenduko lekurik idatzian, ez gaudelako hor egon daitekeen aberastasuna eta sormena desaprobetxatzeko moduan.
|
|
|
Bai, transmisio kulturari begira batez ere. Ahanzturaren kontu honetan nonnahi aurki ditzakezu alarmak pizteko moduko egoerak, eta ez naiz orain dela laurogei urte gertatutako ez
|
dakit
zeri buruz ari... Kultur komunitate garen neurrian, behartuta gaude azaltzera nola heldu garen gauden egoerara, mitoen eta oskurantismoaren aurreko jarrera bat, eta ez inoren aurrean ezer justifikatu beharrik dagoelako, oraina hobeto ulertzeko baizik.
|
|
|
Primeran, ni oso trebea naiz gauza asko batera egiten. Batzutan pentsatzen dut tarteka idazten duen etxekoandre bat naizela; beste batzuetan pentsatzen dut etxekoandre kazetari bat naizela; beste batzuetan idazle ez
|
dakit
zer; segun eta zein momentutan. Batzutan ama izatea da gehien bereizten nauena, denbora gehien hartzen didana, baina beste bolada batzuetan alaba naiz beste ezer baino.
|
|
|
Nabaritu nuen, gauza askotan gainera. Azkenean hemen bat beterana da, eta aurkitzen du bere izena ezagutzen duen jende asko, bakarren batek irratian entzun zaitu, besteak ez
|
dakit
zer... Madrilen urtetan egonda harreman berri batzuk egin ditut.
|
|
|
Handienetan behintzat bai. Aragoerarekin ez
|
dakit
zer pasatuko den, asturieraz badakit aurrera doala. Gazteleraz, katalanez eta galizieraz ziur aterako direla.
|
|
|
Idazleok kontratuaren gure zatia ondo betetzen dugu. Barreraren beste aldean dagoena ez
|
dakit
zer neurritan dagoen geure esku. Mundu guztiak gauza bera esaten du:
|
|
|
Barandiarani egin zitzaizkion omenaldi asko bere garaian, baina omenaldi hoberena arkeologia museo bat eraikitzea izango litzateke. San Telmo museoarekin ari dira orain, ez
|
dakit
zer egingo duten. Proiektu bat bada oso polita, orain dela sei edo zazpi urte egindakoa.
|
|
|
Hau ez daukagu egiaztatzerik, baina nahiz min tzakidetza berdina izan, 98an su etena iragarri zuen ETA ez zen 99an aurkitu genuen ETA izan. 98tik 99ra ez
|
dakit
zer hausnarketa, gogoeta edota aldaketa egon zen. Ez dakit ETAk aurreikusi ote zuen guk 98tik 99ra bitartean garatu genuen lana ere.
|
|
|
Bat batekotasunaren adituak dabiltzan mundu horretan bat bateko bertsogintza gizarte honetan zer den eta nolako barne prozesuak dituen adierazten asmatzen badugu, ondorengo 20 urteetan ahozko literaturaren gairik preziatuena mundu mailan bertsolaritza izango litzatekeela. Zeren gaur egun, 40ko urteetan Balkanetan egindako grabazioetatik ateratzen dituzte ondorioak, edo Afrikako ez
|
dakit
zer triburekin berdin. Eraiki den ahozkotasunaren teoria guztia, gehiago dagokio Koldo Ameztoi ipuin kontalariari bat bateko bertsolaritzari baino.
|
|
|
Batzuetan Ralph izaten dut aurrean (edo gainean, edo...), baina besteetan Jabi ikusten dut nirekin. Ez
|
dakit
zer gertatuko den amets hau egun gutxi barru amaitu eta Euskal Herrira bueltatu dudanean. Zer edukiko dut orduan buruan?
|
|
|
Borroka bat zen, bai, Duncanen lagunetako baten eta nireetako baten artekoa. Ez
|
dakit
zer gertatu zen, ezta jakin nahi ere, baina gehienon mozkorraldia une horretan eten zen. Batzuk haserre, besteak lotsatuta, eta gutxi batzuk (Duncan eta ni, zehazki esateko) gertatutakoagatik elkarri barkamena eskatzen, denak bueltatu ginen aterpetxera.
|
|
|
Baina ez dezagun haria gal. Lehenbiziko garai horri buruz hitz egin nahi nizueke orain. Beno, ez
|
dakit
zertarako ari naizen hain publiko zabalari zuzentzen, jakinda liburu bakoitzaren aurrean pertsona bakarra baino ez dagoela. Beraz, irakurle laguna, lehenengo garaian oinarrituko naiz istoriotxo hau kontatzeko.
|
|
|
Baina orain oso berandu da, eta gainera hortxe dabilkit Rocío orain ere ez
|
dakit
zer esaten. Hobe dut, hortaz, esaten ari zaidanari kasu pittin bat egitea.
|
|
|
Eta azkenik etxe batera sartu nintzen. Ez
|
dakit
zerk bultzatuta egin nuen hau: morboak agian, existitzen ez den toki batean egoteak edo...
|
|
|
Ez dakit (eta ez nekien momentu horretan ere) oker ala zuzen zegoen. Ez
|
dakit
zerekin ibiliko nintzen ametsetan, Rocíok deskribatu didan irri hori izateko. Baina berdin dio:
|
|
|
noski, oso maja zegoen garai batean ere gerta zitekeen istripua. Baina ematen du hor zorteak ere gure aurka nahi izan duela, zorteak edo dena delakoak ze... ze nik ez
|
dakit
zer pentsatu ere...
|
|
|
–Ez
|
dakit
zer esan. Normalean animo hitzak neuk entzuten ditut...
|
|
|
–Eiderrek orduak pasatzen zituen bere osaba Pedroren baserrian, eta gero etxera etorri eta gelan sartuta ematen zuen denbora guztia, eta ia jan ere ez zuen egiten. Ez
|
dakit
zer, Txema, ez dakit zer izango zen, baina nire alabak zerbait zuen barruan. Eta barruko gauza horrek ez zion bizitzen utzi nahi.
|
|
|
–Eiderrek orduak pasatzen zituen bere osaba Pedroren baserrian, eta gero etxera etorri eta gelan sartuta ematen zuen denbora guztia, eta ia jan ere ez zuen egiten. Ez dakit zer, Txema, ez
|
dakit
zer izango zen, baina nire alabak zerbait zuen barruan. Eta barruko gauza horrek ez zion bizitzen utzi nahi.
|
|
|
‘Aita, izeba Joanak erran zidan ezen jaun Esteban Etxegoienek gutun bat skribatu zuela, baina gero galdu egin zela, nahiz eta... ’ ‘Nahiz eta, zer...? ’, galdegin zidaan hark orduan, urduri. Eta hura urduri eta sosegugabe ikusi nuelako edo bihozkada bat izan nuelako edo nik al
|
dakit
zergatik, kontua duk ezen mihiak labain egin zidala: ‘Gutun hura ez zen galdu, eta berorrek ongi daki hori! ’ Ustekabean harrapatu nian, hain ustekabean, non ihardesteko betarik gabe utzi bainuen.
|
|
|
Eta ni harriturik geratzen nintzen, ez
|
dakit
zerekin harrituago: jaun Marcelek hitzen lotzeko eta xirikordatzeko zuen trebeziarekin, baita zehaztasunarekin ere, edo eguzkiak harrizko erlojuan proiektatzen zuèn marra ilunarekin, burdinazko ziria bitarteko.
|
|
|
Zaldi gaineko eserzizio haietarik batean, ipintzen zioten lurrean Mattini oilo bat, zeina kaxoi tipi batean sarturik egoiten baitzen, zulo estu batetik burua soilik erakusten zuela, eta Mattinek zaldia lasterka jarri, gorputza alde baterat makurtu, eta ezpataz trenkatu behar izaiten zion lepoa oiloari, baina nik ez
|
dakit
zer gertatu zen egun hartan, zeinean zalditik beherat egin baitzuen.
|
|
|
Nik ez
|
dakit
zer italiano molde erabiltzen zuen osabak, baina gitarra joleak —edo gitarra jolearen aita priorea ote zen, jaun André? — lehenengotik ulertu zion eta, baietz ihardetsirik, gurekin etorri zen.
|
|
|
Egun haietarik batean, finean, Villagrandeko dukea etorri baino astebete lehenagoko igandean, aitona Nikolas nehoiz baino eriago eta erreumak joago jaiki zen, halako moldez, non etxeko sehietarik bati manatu baitzion ezen gaztiga ziezaiola, mezatarakoan, don Frantziskori, zeren konfesatu egin nahi baitzuen. Nik ez
|
dakit
zer kontatu zion aitonak apezari, baina kontua da ezen, aitorraren ondotik, aitona hobeki sentitzen hasi zela. Eta goiz osoan erraiten aritu zitzaiguna ez zuela bazkalduko, eri baino eriago sentitzen zelako, mahairat bildu zen hondarrean, bazkalorduan, apeza ere lagun zuela.
|
|
|
Eta ikusi nuenean ezen osaba Joanikot bazihoala eta Italiarat zihoala, ez
|
dakit
zer gertatu zitzaidan barrenean, solasean hasi bainintzen ni ere:
|
|
|
Besoak uztarturik nituen, eta begiak hertsirik. Eta nik ez
|
dakit
zer gertatu zitzaidan orduan. Bertsetez bertset ari zen korua, eta bertset haiek argi uhin batzuk bezala iristen zitzaizkidan, neure barren iluna besarkatzen zutenak eta neure fedezko zalantzak argitzen.
|
|
|
Eta esku batekin bata eta bertzearekin bertzea ferekatu nituen, eta ikusi nuenean ezen sosegurat eta baretasunerat egin zutela, bi bularren arteko habian ipini nuen, amoltsuki, neure burua, nola osaba Joanikotek jarri baitzuen Maddalenenean, urroztarren bordan ikusi nituenean. Eta, hala geundela, ene ezpainak aitzinatu nizkion apur bat, eta hark ere aitzinatu zizkidan bertze apur bat, baina nik ez
|
dakit
zer gertatu zitzaidan orduan, zeren gibela egin bainuen... Eta, jauzi batean zutitzen nintzela eta lasterrari emaiten niola, erran nion:
|
|
|
Eta osaba Joanikot ere etxean genuen... Eta nik ez
|
dakit
zer gertatu zitzaidan orduan, bihotza harenganat erortzen hasi zitzaidala apur bana... Eta osaba Joanikot izarrez mintzatzen zitzaidan, eta nik izar haien artean egiten nuen amets...
|
|
|
Eta, neure gelan bakartzen nintzela, haiek irakurtzen hasi nintzen, jaun Esteban Etxegoienena lehenik. Eta, akabatu nuenean, ez
|
dakit
zer gertatu zitzaidan, barren osoa irauli baitzitzaidan. Eta haur batek bezala egin nuen nigar, luzaroan.
|
|
|
Eta, harat nindoala, nik ez
|
dakit
zer gertatu zitzaidan, bihotza irauli egin zitzaidala...
|
|
|
Izan ere, nola bidea egun eta erdikoa baitzen, oihanaren bazter batean gelditu behar izan genuen gauez, lurra etzaleku eta goiko izarrak ohezeru. Eta gero, berriz, ez
|
dakit
zer gertatu zen, zeren eta, lotan nengoela, oihu batzuk aditu bainituen... eta izarren artean itzarri eta, ohartzerako, hogei bat indiarrek inguraturik geunden nahaste borraste hartan, eta guarnizinoko bi soldaduak eta gu ginderamatzaten morroietarik bat ere hilik eta erhainik zeuden eta bertze bat hil hurran.
|
|
|
Eta neure parean osaba nuen... Ez
|
dakit
zer sentituko zuen osabak istant hartan, baina nik bai: hura emozionea eta hura zirrara, noiz eta Espainiako Handi hark bere galtzak laxatu baitzituen!
|
|
|
Edo arrazoin haiek guztiak baterat ote zeuden ene ateraldi ausart haren ifrentzuan? Nik al
|
dakit
zer...!
|
|
|
Eta handik gutirat Ofizio Saindukoak dorretxerat heldu, eta hala eraman zuten osaba... eta hura eraman zutenean, ez
|
dakit
zer gertatu zitzaidan, barrenean huts hura egin baitzitzaidan, erraietarik haragi puska bat kendu balidate bezala.
|
|
|
Gero, betazaletan berunezko bi tximeleta haiek pausatu zitzaizkidan, eta, handik aitzina, ez dut gehiegi oroitzen, zeren iparra galtzerat zihoan untzi baten barrenean sentitu bainuen neure burua... Eta untziak iparra galduz gero, berriz, ez
|
dakit
zer itsas hondargabetan hondoratu zitzaidan, zeren lo sakon hartarik ez baitut deus ere oroitzen... harik eta burrunbots izugarri batek iratzarri ninduen arte. Hatsarrean ihortziria iduritu zitzaidan, baina ez zen, ez, ihortziria.
|
|
|
Eta, bat batean, ene anaiarekin gertatu zitzaidan bezala Elbira zela kausa, jeloskor sentitu eta besoa tinkatu nion, frantsesez erraiten niola, haserre, ezen utz zezala Mignon bakean; gizonak ez zuen nik hitzez adierazia ulertu —zeren eta holandarra baitzen, berehala jakinen nuen bezala—, baina bai keinuz adierazia, eta, hala, hark ni paparretik atxiki, eta ulertzen ez nizkion hitzak erran zizkidan. Eta, noiz eta baitzirudien ezen muturka hastera gindoazela, Mignon tartean sartu eta ene alde atera zen, erraiten ziola gizonari ozentki nik ez
|
dakit
zer, holandesez segur, zeren eta Mignonek holandesez eta frantsesez baitzekien eta nik ez nion ulertu. Eta, Mignonen hitzek gizona geldiarazten eta makurrarazten zutela, ene paparrean zuen eskua erretiratu zuen honek.
|
|
|
—Ez
|
dakit
zer gertatzen zaidan, zeren, orain dela lau urte, noiz eta zurekin lanean hasi bainintzen, dohatsu nintzen, eta ez naiz jadanik dohatsu; eta Amsterdamen gizon egin nintzen, baina ez naiz jadanik gizon sentitzen, zeren, lehen, portuko ema mutiriekin husten nintzen eta ene huts hartan beterik sentitzen nintzen, baina orain husten naiz eta neure hutsean are hutsago sentitzen naiz...
|
|
|
Oraino ez
|
dakit
zergatik gelditu nintzen. Pentsatu nahi dut, hasitakoari nola edo hala akabaila emateko nahiak horretaratu ninduela.
|
|
|
—Berriz ere pabiloiko ate parean, ez
|
dakit
zer ahantzi zaiola argudiatu du, eta kanpoan egoteko manatu dit. Ez diot kasurik egin.
|
|
|
Biharamunean mintzatu ginelarik, ordea, harri eta zur utzi ninduen haren hoztasunak. Denbora gehiago ibili zitzaidan zutaz gaizki erranka, ez
|
dakit
zer artikulu zela bide, lagun hil berriaren galeraz penatzen baino. Eta horri are usain txarragoa hartu nion.
|
|
|
—Jakina! —ez
|
dakit
zergatik sentitu nintzen hain gezurti. —Jakina —oihartzun izan zitzaidan.
|
|
|
—Lo egitera etorriko zinela erran didazu. Baina ez
|
dakit
zertaz harritzen naizen, ortzegun gauean ere gauza bera erran zenidan eta orduan ere agertu ez.
|
|
|
—Bai? Eta" Hilezkorren..." ez
|
dakit
zer. Zer dakizu zuk" Hilezkorrez"?
|
|
|
Ez
|
dakit
zerk huts egin zuen: lehengo harremanak hoztu ez ezik, hura ez zen inoiz Ximurraren emaztea baino areago izan niretako, ezta ni ere Kristinaren senarraz haratakorik haren begietan.
|
|
|
Lehenago, neska prestua nuen Maite. Mika bezain solasturia, aise ematen zien kontesta nire txantxei, ez
|
dakit
zerk hartaratuta, Kristinarekiko ahaidetasunak edo hemeretzi urte bete berriek ematen duten lotsagabekeriak. Irriñoa itsusten zion hortzetako aparatua goiti beheiti, janzkera ausartak are ageriagoan jarritako gorputz gazte eta lirain baten jabe zen, itsu baten amets erotikoak elikatzeko gauza.
|
|
|
Hirian zenik ere ez nekien. Urtebete baino gehiago genuen elkar ikusi gabe; dolu, eztei edo bataio, ez
|
dakit
zer famili kontu. Nik seigarren edo zazpigarren ginebrakada neukan esku artean, eta hura, asteguna izan arren, zerbait ospatzen ari zen bere lagunekin, norbaiten kontratu finkoa edo.
|
|
|
Tupustez, Kristinaren eskua nirearen gainean sumatu nuen. Ez
|
dakit
zerk eragin zidan une hartako zirrara, ezusteko ukipen epelak edo mezuak berak.
|
|
|
—Bai," hilezkorren...", ez
|
dakit
zer. Bertze hitz arraro bat.
|
|
|
Alferrak alfer eta lotsagabeak lotsagabe iraun zuen gero ere. Alalabaina, ez
|
dakit
zer kimika mota berezi sortu zen bi izaki barne nahiz kanpo hain ezberdin horien artean, ez baitzuten denbora luzerik behar izan adiskidetasunaren lihoak elkarren artean ehuntzen hasteko. Jelosturik, bertze bi lagunok neketan onartu genuen berrikuntza, Ximurrak bereziki, Charlyrekin kalapita izana baitzuen lehenago.
|
|
|
Buzo txuria zeraman, edo beltza, eta kaskoa eta anteojoak. 69 zenbakia zen, ez
|
dakit
zergatik baina horretaz ongi akordatzen naiz. Aldapa abiada betean jaitsi, eta, tranpolinaren mutur muturrean, gorantz egin zuen indar.
|
|
|
Ez
|
dakit
zer den pasioa, ez.
|
|
|
ezustea. Ez
|
dakit
zer ezuste goxoren izenean halaxe egin behar omen genuen txangoa. Halaxe egin ere.
|
|
|
Eta nire seinako pausoen erritmoan hasi nintzen abesten. Gure aitona ez zen behin ere oso eliza zalea izan, baina ez
|
dakit
zergatik ematen zion abesti honi ironia sakon baten airea:
|
|
|
Nonbait, nire kemena eta ausardia nabarmen geratu dira, batez ere inorekin oso kalakariak izaten ez diren Idoia eta Lolaren hitzetan (gaur jakin dut, bestalde, hain isilak izan arren, hizkuntza irakasleak direla Iruñean). Baina Tomek eskuan zeukan ubeldura handiari antzeman diodanean, hotzikara batek zeharkatu nau buruko ileetatik behatzetako atzazaletaraino (egun osoan zehar niregandik hain urrun ibili den gizon horrek badu susmagarria egiten zaidan zerbait; oraindik ez
|
dakit
zer gogorarazten didan haren keinu ezagun horrek, baina egingo nuke susmo horrekin lotuta dagoela).
|
|
|
Horrez gain, kopilotuak musikaz eta aire egokituaz ere arduratu behar izaten du. Gaur, niri egokitu zait Danen alboan joatea eta, Niagararantza abiatzearekin batera, Karmelok adei  tsuki pasatu didan opera kaset bat jarri dut, Donize  ttiren ez
|
dakit
zer; baina batzuk tartean Luis, Esther eta Tom esku zartaka hasi dira eta, azkenean, luzatu didaten Van Morrison-en zinta jarri behar izan dut.
|
|
|
Dabidek maitalearekin hautsi duela aipatzen zuen eta atzo Teresari kontrakoa entzun nion, izan ere Patxik bikotea zineman ikusia baitu... Ez
|
dakit
zer pentsatu baina, batera nahiz bestera izan, beranduegi da.
|
|
|
Allô, Dabid? Edozein tokitan zaudela, hona hemen, gaurkoan ere, nire lehendabiziko, futxo!, dagoeneko hil edo bizikoa ez den mezua, ze ez
|
dakit
zer gehiago kontatu. Benetan.
|
|
|
Nik, inortxori ere esplikazioak emateko gogorik izan ez, eta, irriño bat egiteko indarrak nolabait bildurik, ezezkoa egin diot buruaz (hain zuzen ere bakarrik, isilik eta ilunpetan egon nahi nuen): ezin dut eraman bulegoan edo kalean aurpegi txarra duzula esaten dizutenen zurikeria, lagundu baino gehiago zein makal zauden nabarmendu nahian dabiltzala dirudielako; ezin dut eraman katedral batean zein bakarrik zauden esatera datorrenaren eskuzabaltasuna, onberatasuna, ez
|
dakit
zer hori, halakoek norbera gehiago hondoratzea nahi luketela dirudielako. Ez dakit nola esan...
|
|
|
Bestelako berriak eman gura nizkizuke, baina ezin. Ez
|
dakit
zer gehiago esan. Sentitzen dudala agian?
|
|
|
Futxo! Ez
|
dakit
zer esan eta, excusez moi, benetan, baina gutxienez zurekin berba egin ahal izango banu. Baina ez duzu erantzuten eta ez dakit zelan jokatu.
|
|
|
Gero, komunean sartu, eta txorrotada bat eginda alde egin du, bonbako katetik tiratu barik. Eta nik ez
|
dakit
zer pentsatu.
|
|
|
Ez, nik ere ez
|
dakit
zer pentsatu, baina jarraitu eta, batez ere, egidazu berba Rakelen koadernoaz. Aurkitu al duzu azkenean?
|
|
|
Bai, jaso, jaso du, eta ez
|
dakit
zer idatzi diozun, baina han geundenoi argitu digu oposaketa batzuk atera dituela jakinarazteko bidali diotela. Gainera, nik zer izan zitekeen sumatu arren, ondo disimulatu du eta nik ez diot jarrera aldaketarik ttikiena ere igarri.
|
|
|
Ez
|
dakit
zer pentsatu: gizon hori hasiera beretik egin zitzaidan susmagarria (haren ezinegona, haren galderak, gau eta egun eguzkitako betaurrekoak eta soil soilik epaiketarako eranzten duen sonbreirua jantzirik eramatea, bere burua etengabe ezkutatu nahi balu bezala nahiz eta gisa horretan nabarmendu besterik egin ez, fiskala izateko erakutsi zuen grina, biboteordea probatzearena, pistola eramaten dutenen keinu ezaguna...).
|
|
|
gizon hori hasiera beretik egin zitzaidan susmagarria (haren ezinegona, haren galderak, gau eta egun eguzkitako betaurrekoak eta soil soilik epaiketarako eranzten duen sonbreirua jantzirik eramatea, bere burua etengabe ezkutatu nahi balu bezala nahiz eta gisa horretan nabarmendu besterik egin ez, fiskala izateko erakutsi zuen grina, biboteordea probatzearena, pistola eramaten dutenen keinu ezaguna...). Baina berriro diot, Mexikoraino egin nahi duen bidaiari susmo txarra hartu arren, ez
|
dakit
zer pentsatu. Eta horregatik, oraingoz behintzat, Rubeni ezer ez esatea erabaki dut.
|
|
|
Xavierrek eta biok liskar handi bat izan dugu. Ez
|
dakit
zer gertatuko den... aitortu ahal izan digu negarrez hipaka hasi aurretik.
|
|
|
Goizean goizetik berriketan hasi zait, isildu gabe, eta tarteka belarria taratulatuz jardun du, eta tarteka korrokada ttikiak eginez, inguruetara urduri begiratzeari utzi gabe. Gainera, ezustean harrapatu nau, ontziratze gelara sartzekotan geundela, azafataren aurrean besotik heldu, eta kontutxoak egiten hasi zaidanean (ez
|
dakit
zer pentsatu: beharbada Esther jeloskor jartzeko jokatuko zuen hain molde harrigarrian).
|
|
|
Pasadizo hark, ordea, bi lagun astunen harreman haren galerarekin batera, halako zapore erresumina utzi zigun. Baina zapore erresumin hura (ez
|
dakit
zerk eraginik, baina gero eta lagun gutxiago genuen), orduan hain handia iruditu zitzaidana, hutsa zen gerora Dabidek sortu zidanaren aldean, hain zuzen ere egia aitortu, eta beste neska batekin hartu emana oheratu zela onartu zuenean (ez dakit zerk eraginik, baina gero eta bakarrago nengoen). Gau hartan eta batez ere harrezkero piztu egin ez ziren lagunen lanparak bezain ilun geratu nintzen, eta bete betean dastatu nuen irainaren zaporea.
|
|
|
Pasadizo hark, ordea, bi lagun astunen harreman haren galerarekin batera, halako zapore erresumina utzi zigun. Baina zapore erresumin hura (ez dakit zerk eraginik, baina gero eta lagun gutxiago genuen), orduan hain handia iruditu zitzaidana, hutsa zen gerora Dabidek sortu zidanaren aldean, hain zuzen ere egia aitortu, eta beste neska batekin hartu emana oheratu zela onartu zuenean (ez
|
dakit
zerk eraginik, baina gero eta bakarrago nengoen). Gau hartan eta batez ere harrezkero piztu egin ez ziren lagunen lanparak bezain ilun geratu nintzen, eta bete betean dastatu nuen irainaren zaporea.
|
|
|
Bruselan erosi nuen aldizkariko artikuluak bezala, epaiketak ere aldi berean erakarri eta uxatu egiten nau. Gainera, ez
|
dakit
zergatik hasi naizen horren bilakaera jasotzen hain intimoa zaidan egunerokoan, eta hala ere hor jardun dut, idatzi eta idatzi, agian niretzako sendabidea topatuko nuelakoan.
|
|
|
Berandu barik, Tomen maletaren hondoan ostendua, bat topatu nuen, eta bertan Mexikoko pasaporte bat, baina bibotearekin agertzen zen Tomen argazkipean Mariano José Pérez izena ageri zen... Ez
|
dakit
zer pentsatu, Dabid, ez dakit hau guztia esan behar ote dizudan ere; baina nago gutun hori dela Chicagon gizon susmagarri hark eman ziona. Edozein modutan, ez larritu, kontuz eta diskrezio handiz jokatuko dut eta.
|
|
|
Orain artikulu presatuak jasotzen ditugu, gosea kendu ere egiten ez digutenak. Ez
|
dakit
zer den hobea.
|
|
|
Mendian zuloa neukan lekura ere eraman ninduten, gerrikoarekin lepotik lotuta. Han ez
|
dakit
zer gertatu zen, baina, konortea galduta egon ondoren, txakurren oinei begira esnatu nintzen lurrean.
|
|
|
Eta guretzat, indarberritzea eta geure buruarengan konfiantza hartzea izan zen. Borroka hura galdu izan bagenu, edo batere borrokarik egin izan ez bagenu... ez
|
dakit
zer egoeratan egongo ginatekeen gaur egun.
|
|
|
Beasaindar bat ere bai, Mata abizena zuena; neumotorax tratamendua egin zioten, baina hobekuntzarik eragin ez zionez, plastia ebakuntza egin behar; ebakuntzaren ondoren bisitan joan nintzaion, animatua ikusi nuen goiko gelan; hurrengo goizean hil zen. Arruabarrena zeritzan bat ere bazen, marrazten artista zena; Merced egunean jaia antolatu zuten mojek, eta batzuk mozorrotuta ibili ginen marrazkilariari adorea ematen, baina ez
|
dakit
zer atarramentu izan zuen. Mendaroko bat ere hil zen, eta beste asko ere bai.
|
|
|
– Hara, nik ez dakit zergatik zauden nirekin. Ez dakit zergatik ikusten eta entzuten zaitudan, ez
|
dakit
zergatik nire aurrean ez zaren espiritu hutsal bihurtzen. Baina etsitako pertsona batekin egin duzu topo.
|
|
|
– Bai, ez dakit nola, ez dakit noz arte, ez
|
dakit
zertarako, baina orain bizien artean nago barriro. Saiatu naz nitaz idatzi daben beste gizon argi batzuekaz berba egiten baina ez nabe ikusten, ez nabe aditzen, ez nabe sentitzen.
|
|
2001
|
|
|
Ez
|
dakit
zer gertatuko den; oraindik hauteskundeak ikusteko daude. Jaurlaritzan aldaketaren bat egoten bada, (jarri hiru puntuak)...
|
|
|
Nik dagoeneko ez
|
dakit
zer den ezkerra eta zer eskuina. Ezkerra eta eskuinaren kontzeptuak aldatu egin dira eta gaur egun ezkerraren kontzeptuak ezer gutxi esaten dit.
|
|
|
Hain zuzen ere, lehen aipatutako borroka, amets eta ilusioen koktel haren ondorioz. Horri esker uler daitezke hiru hilabeteko greba eta botereak hura desegiteko egin behar izan zituen guztiak, bost lankide erailtzea eta ehundik gora zauritzea, zenbait lanetik bota eta ez
|
dakit
zer dela eta, beste batzuk sedizio salaketapean atxilotzeko erabakia hartzea. Gaur egun, 25 urte igaro ondoren, errealitatea baino gehiago ametsa dirudien honen aurrean, etsipen eta suntsipen giroa bizi dugu nire ustez.
|
|
|
Baina ez dugu kontzientzia hori. Eta hemen gizarte dualarena aipatzen denean, edo nik ikusten dudanean gure gizartea erdia alde batera eta bestea bestera, batzuek" iBasta ya!" eta besteek" Ez
|
dakit
zer ala hil!", benetan, ezin kendu dut burutik gerraren kezka hori. Eta gerra, fenomeno bezala, izugarria iruditzen zait!
|
|
|
Urtebeteko kontratua gelditzen zait eta betetzea espero dut, gorputzak uzten badit (oraingoz indarra badut). Ondoren, clubak behin eskaini zidan karguren batean gelditu nahi nuke, ez
|
dakit
zer funtziotan, baina hemen. Baina ez dut pentsatu ere egin nahi zer kargutan jarraituko dudan, pentsatzeak esan nahi baitu futbola utziko dudala...
|
|
|
Eta mezu hori zabaltzeko, nik uste pertsona erreal bat nahi zutela, gertukoa eta arrunta dirudiena. Bestela ez
|
dakit
zer ikusi zuten nigan!
|
|
|
Baina, noski, banaka batzuk baino ez ziren gelditzen. Eta horietatik, batek ez zuela ezer jakin nahi, besteak ez
|
dakit
zer... Idazle berriak ere sortu beharra zegoen.
|
|
|
Aurreko batean, hipermerkatu horietako bateko arrandegian bizirik antzeman nituen itsaskari batzuk. Hurreratu orduko jabetu nintzen askok eta askok horren gustuko dituzten perzebe eta ez
|
dakit
zer nolakoak zirena. Gerturaturik, konturatu nintzen zinta gorri batekin atzaparrak lotuta zeuzkatela.
|
|
|
Edonola, karramarro eta gizakien artean badago beste alde bat. Batzuetan gizakiak geu sartzen gara potera, potetik kanpo dagoenaren hitzetan, ideologian, euskaltzaletasunean edo ez
|
dakit
zertan sinestuta. Eta horren ondorioz, potez kanpo dagoenaren errainuak itzala kentzen digu, ezer ez garela sinestaraztea lortzen duenean, karramarro garela sinestaraztea lortzen duenean.
|
|
|
Cesarrek txoriaren bitartez jakin zuen martxoa bukaeran zerbait gertatuko zitzaiola; nik oraindik argiago ikusten dut liburu hau bukatzean. Ez
|
dakit
zer gertatuko zaidan (espero dut Cesarrek bezala ez bukatzea). Idazten ari naizen liburua bukatzean halako puntu bat jarriko dut; eta ez da izango puntu eta aparte bat, atal aldaketa baizik.
|
|
|
Mutil katxarroa. Ez
|
dakit
zer egin.
|
|
|
Asper asper eginda nago. Ez
|
dakit
zer egin denbora pasa.
|
|
|
Nire bati senargaiak adarrak jarri dizkio, beste neska batekin dabil eta ez
|
dakit
zer egin. Esan ala ez esan, hori da nire zalantza.
|
|
|
Ez
|
dakit
zergatik jokatzen duzun azkoitiarraren alde. Atano erretiratuz gero, herri horretan tunantea besterik ez dago.
|
|
|
Ez
|
dakit
zer egin. Dirua kobratzeko irrikitan nago.
|
|
|
Egoera honetan, argia eskaintzea izan dut asmo, HEOKarenharian. Ez
|
dakit
zer neurritan lortu dudan. Baina uste dut ikuspegi bakar bateklagunduko digula aurrera egiten:
|
|
|
c. Ez
|
dakit
zer esan.
|
|
|
ez
|
dakit
zerk eman zidan gogora
|
|
|
Ez
|
dakit
zergatik eskatu nion horrelakorik. Beharbada, uste nuelako haren azala ukitzeko azken aukera izango nuela.
|