|
2007
|
|
|
Horretaz gain, analisiak kontuan hartu behar du Txillardegik, Euskararen Erabileraren Kale Neurketa bera oinarri, sortu zuen Soziolinguistika Matematikoak egindako ekarpena. Azken garai honetan hizkuntzen eraRosa Ramos –Neurketaren konplexutasuna bileraz hausnartzeko boladan
|
dagoen
hiztunaren alderdi emozionalari eta psikosozialari garrantzia kendu gabe, ezin dugu bazterrean utzi hiztun elebidunek sortutako hizkuntza komunitateak egituratzeko eta hiztun berriak erakartzeko daukan (edo ez daukan) indarraren garrantzia; hau da, egiturazko aspektuen garrantzia. Izan ere, pisu guztia hiztun elebidunen jokaeran jartzen badugu, hurrengo urratsa izan daiteke ezagutza eta erabileraren arteko aldearen erantzukizuna hiztun horien leialtasun faltari egoztea, gainerako eragileei, hiztun elebakarrei hain zuzen (eta gizartean elebakarren eta elebidunen artean gertatzen den elkarreraginari), inolako garrantzirik eman gabe.
|
|
2011
|
|
|
Bi hitzetan esateko, zelanbaiteko axolagabekeria hedatu da orain arte ardatz izan diren zenbait ideiaren aurrean. Esate baterako, hizkuntza gutxituek aurrera egiteko beharrezkoak dituzten kontzientzia linguistikoa edo arriskuan
|
dagoen
hiztun talde bateko kide izatearen sentimenduaren ahultzea gertatu dira.
|
|
|
Teoriatik tiraka etxeko hizkuntza izatera iristen ez denez, belaunez belaun berriro hutsetik hasi beharra bere hedapen lanean. eta d) hizkuntza Indarberritzea edo hINBe (Reversing Language Shift edo RLS): ahulduta
|
dagoen
hiztun elkartearen hizkuntza propioak belaunaldi berrien L1 izaten jarraitzea (sarriago, L1 izaera berreskuratzea) eta, horrezaz gainera, bere osasun egoera hobetzeko hiztun gehiago eta jardun gune berriak irabaztea. gertakari sozial desberdinak dira a), b) eta d) alde batetik, eta c) bestetik. kontestualki ahula den hizkuntzaren ezaugarri posibleak dira a), b) eta d) kasuak; kontestualki indarts... Lehenengo hiruretan zentratuko gara hortaz, hori baita azterlan honi hurbilenetik heltzen diona. esana daukagu, gainera, language maintenance ren azpimultzotzat hartu ohi duela hainbatek RLS (tartean kontzeptu bien sortzaileak, Fishman-ek berak).
|
|
2016
|
|
|
6 maila hori da, beste era batera esanik, bizi iraupeneko frontoiaren" pasa/ ez pasa" lerroa265 Horrek erabakitzen du, hiztun elkarteak belaunez belauneko jarraipena izango duen ala ez. Hortik beherakoak (BAENeskalako 7 eta 8 mailetan daudenak) galtzera doaz ezinbestean, indarberritzeko ezer egiten ez bada arin eta sendo266 Hartan saiaturik ere, aski da 8 mailan
|
dagoen
hiztun herria osorik berpiztu ahal izango den267 Ahuldutako hiztun elkartea indarberritzeko orduan eragozpen muga nagusia non dagoen azaldu nahi du GIDS/ BAEN ek.
|
|
|
Eguneratu egin du Fishman-ek 1991ko bere GIDS/ BAEN eskala, handik hamar urtera, dislokazio maila batean edo bestean
|
dagoen
hiztun elkarteak (hiztun taldeak) zertan zentratu behar lukeen azpimarratuz. Hona 2001eko formulazio eguneratua (Fishman, 2001:
|
|
|
Ukipen egoeran
|
dagoen
hiztun elkarte baten bizi indarrean eragiten duten faktore sozioestrukturalen taxonomia. (Richard Y.
|
|
2018
|
|
|
70eko hamarkadan sortu eta 80ko hamarkadan garatu ziren bertsoeskolek eta hauen inguruko ideologiak ahalbidetu eta legitimatu zuten bezala emakumeak bertsotan trebatzea, bertso eskola horiek eta ideologia horrek berak ahalbidetu eta legitimatu zuten, lehen aldiz, etxetik bertsozale ez zirenak bertsotan trebatzea; etxean erdaraz ari ziren hiztun berriak tartean. Baina, emakumeen kasuan nola, bertso eskolarako sarbidea demokratizatu izanak soilik ez dakarren bezala gizarteko emakume gizon proportzioa oholtzara eramana izatea, bertso eskoletako atea hiztun berriei zabalik egoteak bere horretan ez du gizartean
|
dagoen
hiztun berri proportzioa oholtzara eramanarazi.
|
|
2019
|
|
|
" Heriotza digitalaren kontrako prozesua da. Digitalki hilik edo hilzorian
|
dagoen
hiztun komunitate bat hasten bada bere hizkuntza online erabiltzen eta baliabideak bere mintzairara ekartzen, gero eta presentzia handiagoa izanen du eremu digitalean. Horretarako, baina, komunitate indartsua behar da, belaunaldi aldaketa bermatuko duena." [Orzaiz, J., 2018] euskararen kasuan, komunitate digital aktiboa badago, baliabideak badaude, eta oinarri hau kontuan hartuta, euskarak" goraldi digital" egoera bizi duela esan liteke. gEhIEgI
|
|
|
Beraz, eSepen 2 zehaztapenak diren eskualde eta udalerrietako plan bakan batzuk izango ditut aztergai (batez ere, nire eskualdekoa), eta arreta, bereziki, euren ebaluazio moldean jarriko dut. horregatik ez dut izenik aipatuko; izan ere, zehaztapen honetan abstrakzio maila nahiko ohargarria da, eta ebaluazioari dagokionez, —geroago berretsiko dugu— berdin antzera ibiltzen gara han eta hemen. edonola ere, esan dezadan gure eskualdea 2 gune soziolingistikoan sailkatuta dagoela (euskara gaitasunaren arabera). Sorollak eta, taxututako eskemari jarraituz, berriz, (Sorolla, 2019) bagaude gaztelania erabat nagusi den udalerrien multzoan (G++). eta Zalbidek eratutako eOdAren eskeman (euskararen Osasun diagnostikorako Aplikazioa), BZ 6e eta BZ mailen artean dantzan ibiliko ginateke (Zalbide, 2016), hau da, euskara egoera larrian edo oso larrian
|
dagoen
hiztun talde artean.
|
|
2022
|
|
|
Sustapen linguistikoaren subjektua etengabeko eraikuntzan
|
dagoen
hiztunek osatutako komunitatea izango da. Horixe islatzen da testuan, euskararen hiztun komunitatea.
|
|
|
Gu horren eraikuntzan, zerikusi argia du Txepetxek testu hau argitaratu baino hamar bat urte lehenago argitaratutako teoriak. Horren arabera, sustapen linguistikoaren subjektua etengabeko eraikuntzan
|
dagoen
hiztunek osatutako komunitatea izango da (Zarraga, 2010: 45).
|