|
2000
|
|
|
Galderak, agi danez, infinitoak lirateke, Jainkoaren
|
bideak
bezala. Baita erantzunak ere.
|
|
|
Edurtxo Caterpilar, berriz, ezinago gorri jarri zen lotsaren lotsaz, eta nireganako gorrotoz, eta haienganako haserre handiz. Nire erantzun hark, noski, ez zituen
|
bideak
goxatu. Horratx zuhurtziaren eskua askatu izanak ekarri zidan ordain latza!
|
|
2001
|
|
|
Mugaz kanpoko
|
bideak
ikusi, herrialde gabeko auzoetan galdu, iturririk gabeko uretatik edan, dendarik gabeko kaleetan olgatu.
|
|
|
Asko esan nahi du kultura lanetan, beste edozeinetan bezala, aldez aurretik begiz jota edukitzeak helburuak, mugarriak, pausoak eta
|
bideak
. Guztion onerako izango den eran gai horiezaz elkarrekin mintzatzeko adina etorri zaigu.
|
|
|
Guztiok dakigunez, gauzak franko aldatu dira oraingo argitarabide berriak direla medio, baina lehen, batez ere Urkixo arte âUrkixo izan baitzen  honetan
|
bideak
zabaldu zituena, eta jendearen eskuetan hainbeste eta hainbeste gauza jarri zituenaâ, bibliografia zen nagusi euskal literaturaren istiluetan. Urkixo bera honela hasi zen eta beti aurkituko duzue" Notas de bibliografÃa vasca" eta antzeko tituluekin.
|
|
|
Aurretik gure herriaren historia luzean ez bezala, gaur egun lege arauak, botere politikoa, diru
|
bideak
eta tresna eraginkorrak ditugu euskararen alde. Badakigu, ongi jakin ere, gure hizkuntzari dagokionez gauzak ez doazela beti bide onetik, euskara herritar guztion kultur ondaretzat jo litzatekeen herrialde guztietan, eta harrigarria dirudien arren, bulego ofizial batzuetan oraindik euskararen erabilera sozialari hesi mugak jartzeko ahalegin gogorrak antolatu eta kudeatzen direla.
|
|
|
Kontaketa irekia da, hasiera itxia badu ere. Hasiera eman zaigunean, Piarres eta kontatzailea, garaia, lekua eta gainerakoak, kontaketa luza daiteke nahi adina kontakizuna poliki poliki,
|
bideak
eskaini ahala, taxutuaz. Horrelakoak dira, adibidez, Don Quijote, Pickwick Papers eta Manuscrito encontrado en Zaragoza (izena gaztelaniaz ematen diot ez baitakit zein hizkuntzatan, fran  tsesez?, izan zen idatzia) eta beste ezin konta ahala, Tormesko itsumutila, Gil Blas eta beste hainbeste.
|
|
|
Nori berea zor zaionez gero, besterik ere eman zion Arruek Egani, bedeinkazioaz gainera. Ez zen ausaz langilerik langileena izan; bai, ordea, eragileena, besteak mugiarazten zituena eta besterentzat
|
bideak
zabaltzen saiatzen zena. Ezin uka mugak landatzen zituenik, bestetan esan dudan gisan.
|
|
|
Borroka
|
bideak
aspaldidanikakoak ditugula esan dut, eta esaldi horrek muga zorrotzagoak eskatzen ditu. Hasiera hartan, eta gure hasierak berandukoak izan ohi dira guztiok dakigunez, ez genuen gehiegizko zalan  tzarik izan, dirudienez, hitzak hautatzeko orduan.
|
|
|
Diodan, bada, ez naizela gehiegi teknika alderdiez mintzatzen, gauza ez nintzelako, orain ere gauza ez naizen bezala. Horretarako ofiziokoa izan behar, nik uste, eta nik ez ditut abiatu nintzen
|
bideak
, erabat besteak, artean utzi. Ez utziko ere, arraioak ez baitu, bizi naizeino.
|
|
|
Ditudan
|
bideak
eta adiskideak egozten dizkit honek, lotsatuko naizelakoan. Hemen ere, oker ez banabil, ez darabil euskara behar lukeen bezain zehazki, ene erdarazko zenbait itzultzean bezalaxe.
|
|
|
Badakigu, noski, nondik datorren elkar ezin aditu hori. Batzuengandik besteenganako
|
bideak
eta zubiak zabaltzen saiatu behar genuke. " Ori desio nuke nik", behintzat.
|
|
|
Nik behintzat ez nituzke, arrazoi larririk gabe, orain eskura ditzakegun hala holakoak bertan behera utziko, geroko on eta hobeen truk. Esperimentu
|
bideak
liluragarri dira gehienetan, baina ez gaude beharbada hor barrena abiatzeko garairik egokienean.
|
|
|
Beharrak beharra eraginda gure artean azkenaldi honetan gehien tratatzen diren gaiak izan daitezke heltzen denaren argibide. Bai, horrelatsu da, noski, baina ez da arrazoi nahikoa gainerako
|
bideak
mozteko. Tradizioz datorkigun euskara ahultzen ari da, irtenbideak itxi ahala.
|
|
|
Ikas eta irakasbide berriak, zaharrak baino egokiagoak zitezkeelakoan, eskura zizkigun. Horretaz gain, eta
|
bideak
bide, helburu, xede batera zeramatzatekelakoan eskaini zizkigun. Hona nora zeraman, ustez behintzat, hartu zuen abiadak:
|
|
|
Kaxkartzat jo gaituzte, beste auzirik gabe, eta kito. Gora jotzeko
|
bideak
ere moztu dizkigute, eta geroaren zain gelditu. Harako Hegelen tribunal haren erabaki berankorrari begira edo.
|
|
|
Gramatikaren sasi korapilatua ez duzue batere hobea. Hemen, egia esan,
|
bideak
zabalik zeuden, baina, euskararen truk beren ametsak eman nahi dizkiguten gramatikarien axolagabekeria batetik eta idazleen lasaikeria bestetik (ba ote dago nork bere gogara, antzora, eta moldera egitea baino bide errazagorik?), aspaldi josi zitzaizkigun otez eta elorriz. Guztion esker ona merezi du, beraz, hemen ere beretzat eta besterentzat bide bila dabilen Etxaidek.
|
|
|
Juduen profetak kristautasunaren aitzindariak dira guretzat, erlijio samurrago baten
|
bideak
zabaldu zituztenak. Beste zerbait ziren, ordea, garai hartako askorentzat eta batez ere orduko beati possidentes zirenen  tzat:
|
|
|
Hiru bide hartu zituen, ene ustez, Larramendik euskal hitzak, esaerak eta gramatika
|
bideak
aberasteko asmoan, garbitzeko eta zuzentzeko ez ezik. Hauexek genituzke, bestetan esan dudanez:
|
|
|
Bistan da, beraz (eta ez naiz hemen hasiko zergatikoak astintzen), erdi aldekoa dela berrikuntza, bi bazterretakoa, berriz, antzinakoa. Honelakoetan, bada, badirudi, batasunera bagoaz eta horretarako erabateko
|
bideak
behar ditugunez gero, bazterretakoei eman behar geniekeela erdikoei kentzen diegun hitza. Horrelatsu gertatzen da urtarrilekin, ira  tzarrirekin eta abar, ilbeltz eta esnaturen kaltetan.
|
|
|
Badirudi, urrutitik begira gaudela, aski soseguz eta aski ustekabean hartu zutela bertakoek iraultza, baita gure burujabetasunari zegokion aldetik ere, behar ziren eragozpen
|
bideak
Estatu Jeneraletan agertu ondoan. Iraultzazaletu ziren berehalakoan, iraultzaile jantzia hartu zuten behin  tzat, momentu bateko bero antza aurki epeltzen zitzaielarik.
|
|
|
Eztabaida sorburu izan zitekeen iritzi horien funtsa ez dut nik beste zenbaitek ikusten duen auzian aurkitzen. Bere berezko kezka propioak bazituen, noski, guztiok ditugun bezala; orobat maiz oihukatzen zituen politika
|
bideak
ere. Horretaz aurrerakoan dago, ordea, istilurik larriena:
|
|
|
hor dugu lekuko, beste milaren artean, Doriot. Baina
|
bideak
bestetara narama: Pero Grullo eta La Palisse jaunaren gisako egiak behin eta berriro azaltzera behartzen gaituen alde horretara.
|
|
|
hitz hegodunena29 gorabehera, Â hortxe ditugu hitzez hitz ondoan opa diren helburu eta jomugok. Ez daude, noski, bitartekoak;
|
bideak
, ordea, iritsi nahi ditugun helburuoi egokitu  zaizkie.
|
|
|
egindako urrats desbideratuak zuzendu, eta bide galduak atzekoz aurrera ibiltzeko. Izan ere, bide berrien bila abiatu baino lehen, ezinbestekoa da ibilia desibiltzea, gatazkaren parte bihurtu baitu orain arteko
|
bideak
kazetaritza.
|
|
|
Lizarra Garazi Akordioa proiektu nazionalistak euskal herritar ez nazionalisten eta gainerako espainiar guztien aurka bideraturiko inposizio estrategia esklusibistatzat hartzea izan da lehena eta funtsezkoena; hau da, ukatu zaio eduki demokratikoa eta" nazionalismoa versus demokrazia" ardatzean kokatu dute egoera berria. Bakearen aldeko distentsioa ekar lezaketen
|
bideak
oztopatzea izan da bigarrena, lehenaren mendean neurri handi batean; ETArekiko negoziazioan jarri nahi diren mugetatik hara (presoak eta kito), biziki espero dute Lizarrako Akordioa, emaitzarik gabe, bakearen eremuan behinik behin, bere diskurtsoetan edo bere ekimenetan nahastea eta traba  tzea. Geldiarazi eta zartatuko duten barne kontradikzioak sortuko dira horrenbestez.
|
|
|
Hedabideen sistematik beretik funtzio hori bete ahal izateko baldintza gisa errepikatu ohi diren arauek 28 behin eta berriro dioskute kazetaritzak gatazken kausak aztertu eta gatazka gainditzeko
|
bideak
proposatu behar dituela, gatazka horien konponbidean herritarren partaidetza bultzatu behar duela eta bere autonomia profesionalaren aurkako presio mota ororen aurka jardun behar duela. Printzipio horiek oso urrun daude hedabideek euskal gatazkaren aurrean, ETAren su etenaren aurretik eta ondoren, beren lekua zehaztu zuten eta egun zehazten ari diren moduetatik.
|
|
2002
|
|
|
Eta lana ongi egitekotan holakoen ekarria ezinbestekoa da, batez ere arlo askotan hizkuntza behar bezala finkatu gabe dagoen une honetan. Zuri galdetuko balizute zein den euskal telebistaren helburu nagusia, zerbitzu publiko bat eskaintzea eta euskararen ziurtatzeko
|
bideak
jartzea dela erantzungo zenuke, edo, martziano baten aurpegia jarri ondoren, ongi pasatzeko zerbait dela pentsatuko zenuke?
|
|
|
Gauzak aldatzen ari dira. Eta aldatzen ari direnez, Euskaltzaindia bezalako erakundeak gaurkotze
|
bideak
aurkitu behar izan dituzte, bai helburuak ongi zehazteko, bai helburu horietara iristeko erabili behar diren prozedurak eta estrategiak zehazteko. Espainiako hizkuntza akademiak, adibidez, fundazio bat sortu du, diru iturrien etorria errazteko.
|
|
|
Segur naiz egiten duten lana ezinbestekoa dela, hori ez dut zalantzan jartzen, nola ez dudan zalantzan jartzen Euskaltzaindiak egiten duena haiena bezain garrantzizkoa den, eta nola ez dudan zalantzan jartzen haiek ez bezala Euskaltzaindia erakundea dela eta, hortaz, bai tratamenduan, bai lan egiteko metodologian, haiek ez bezalako
|
bideak
erabili behar dituen. Kontua da, ordea, aldez edo moldez, barneko nahiz kanpoko arazo eta arrazoiak direla eta, egia bada orratza makur bidean egon daitekeela, Euskaltzaindiak bere etorkizuna irudikatu behar duela berriz ere eta, euskaltzale guztion onerako, bidean berriz ere indartsu ageri behar duela, eritasunetik atera eta lehenago baino bizkorrago lanean jartzeko.
|
|
|
" euskararen eite eternalean sinetsi eta haren existentzia eta natura sistematikoki aztertzera dedikatzen den filologo klasea (zentzu zabalean) ez da filologoa izan behar". Gure idazle klasikoak aipatuko dituzte, bai, baina hitzez bakarrik, zeren gero zinez ez baitituzte segituko edo gomendatuko haiek ireki
|
bideak
: erlatiboetan" non"," zein" edo holakoak erabiltzea, kasurako, edo kausaletan" zeren" edo" zergatik" bezalako galde hitzekin hastea.
|
|
2003
|
|
|
Neska askoz lasaiago zegoen. Ez zuen aukerarik galtzen Leninekin jolasteko, batez ere soro bazterreko
|
bideak
utzi eta ibai aldeko makaldietara jo zutenean. Udaz  kenaren bukaera zen.
|
|
|
Fidelak ez diren emazteak kalitzeko xedea baizik ez zuen Oresten gisako serial killer bat ote zara? Lehen aldikoz adiskidantzaren
|
bideak
ikasten ari zen neure Elpides hura zergatik irentsi didazu. Kafe baten hurrupatzeko hitza eman diot duela bi minutu eta dagoeneko desagertu da.
|
|
|
Eskertzekoa. Zeren
|
bideak
irekitzen zituen hala, giro urduri eta erori hura jaso eta lasaitu apur bat. Ez genuen, hala ere, denbora askorik behar izan, atzera berriro itsasorantz begira jarri ginen.
|
|
|
Nik, idazle izaki, primeran dakizkit bereizten helburuak eta ondorioak. Baina hau guztia hala izanik ere, badakit, era berean, literaturaren
|
bideak
malkartsuak eta ezezagunak direla, eta inoiz ez dagoela jakiterik etorkizunean zer gertatuko den. Beraz, hobe da aurrez neurriak hartzea.
|
|
|
Obe leuque errota arri bat bere  idunetic estu, ta ondatuco balebe ichasoaren erdian", errepikatzen du behin eta berriz Añibarrok (ME, I: 396). Eskandaluzko beste moduez arituko gara segidan, zortzigarren  aginduari buruzko bekatu
|
bideak
aztertzean.
|
|
|
Zerurako eta infernurako
|
bideak
|
|
|
Baina, oraingo honetan, herri lurrak pribatizatu ziren. Gero eta gehiago, luberrigarriak diren baso eta lurretara joateko
|
bideak
pribatizatu egiten dira, eta kreditu sistemak eta errentak libre uzten dira, beti ere etxejabe eta mailegu emaileen  mesedetan. Lurra esku gutxitan kontzentratzen ari zen gero eta bizkorrago.
|
|
|
Izan ere, bekatuaren eta okerraren
|
bideak
zenbatezinak dira, eta Egiarena, berriz, bat bakarra (estua, malkartsua). Dotrina katolikoak gauzak beti nola izan diren eta nola izan behar duten erakusten du, eta, batez ere, gizaki bekatariok gaizkirako daukagun berezko joera samurtzen du, Jainkoak agindutako moral zorrotzean hezten gaituenean.
|
|
|
Buru hotza behar du zanpaturik bizi denak aurrera egin nahi baldin badu, eta ez etsipenezko alegoriarik. Tunelak badu bere irteera; eta ez bakarra, gutxienez aho bikoak baitira
|
bideak
euren baitan hartzen dituzten zulo beltz horiek. Gailurra da burua, poliedroaren angelu multzoa; orpoa.
|
|
|
2003ko urtea bereziki latza izan da komunikazioaren esparruan, aspaldikorik eta latzenetakoa; horrek alerta gorri guztiak piztu ditu eta berreraikuntza lanetara makurtu gaitu ostera ere. Ez hobekuntzara, zukeenez, ezpada apurtutako
|
bideak
berreraikitzera.
|
|
|
Euskal Herria ez da baliabide horien erabileraren paradigma, baina bere
|
bideak
egin ditu, jakina denez. Camachoren hitzetan esateko:
|
|
|
Euskarazko irrati zibernetikoak eskaintza handirik ez du, baina
|
bideak
urratzen hasita gaude: Euskadi Irratia, Irola Irratia, Tass tass irrati librea, Irratia.com...
|
|
|
Hala ere, ez gaitezen itsutu: paradigma nazionalaren kasuan sarriegitan nahasten dira
|
bideak
eta helburuak, nahi gabe edo nahita. Akats larria da hori, denen artean larrienetakoa.
|
|
2005
|
|
|
Adelak bazekien ezen, egun osoz lanean hastea erabaki nuenean, ikasteko aukerak eta beste esperientzia batzuk izateko
|
bideak
itxi nituela, neure burua bizimodu beti berdin batera kondenatzeko zorian nengoela. Horregatik, Bergarako Unibertsitate Irekian izena eman nuela, ez ordea ingeniaritzan, filologian baizik?
|
|
|
Ala porrot egin zuen? Gizakioi amaiera interesatzen zaigu batez ere, egindako
|
bideak
zentzurik izan duen ala ez erabakitzeko, ahaleginak merezi izan duenetz jakiteko. Alta, benetan ote da garrantzitsu amaiera, jakin badakigularik amaiera orok, garaipen edo porrot, heriotza duela benetako helmuga, eta hantxe ezabatuko dela?
|
|
|
Estatu guztiek ingurumenari buruzko eztabaida guztiak era baketsuan konpondu behar dituzte, Nazio Batuen gutunean adierazten diren
|
bideak
jarraituta.
|
|
|
zuhurtzia printzipioa. Printzipio horrek aurreratzea jartzen du mahai gainean, ondorio ezin kaltegarriagoak ekar ditzaketen
|
bideak
identifikatzeko eta baztertzeko estrategia gisa, nahiz kalte horiek sortzeko aukera gutxi dagoela iruditu eta izan daitezkeen alternatibak, berriz, zail eta nekezago.
|
|
|
Bide politikoa esatean zera ulertu behar baitugu, gizarteek eta beren kideek etorkizun baten esangura definitzeko eta elkarrekin eraikitzeko baliatzen duten bidea. Denok gaude bizi garen ingurunearen mendean, horregatik ingurune egoki eta osasungarria izan behar du, horregatik babestu behar da, eta horregatik
|
bideak
egituratu eta instituzioei legezko lanabesak eman behar zaizkie bide horien sostengu izan daitezen eta egiaz eskubidetzat onar ditzaten. Commission on Global Governance, Our Global Neighbourhood (1995) delakoak berak proposatzen du etika zibiko berri bat lantzea," gizateria osoak onar litzakeen balore nagusi batzuk izanik euskarri:
|
|
|
Informazioaren gardentasunerako eta herritarren partaidetzarako
|
bideak
eta mekanismo egokiak ezartzea da administrazioaren beste erronketako bat, berari baitagokio horiek guztiak eskaintzea. Herritar aktiboei, berriz, horiek guztiak eskatzea eta aktibatzea dagokie.
|
|
2006
|
|
|
Sigi saga askoko errepide basotsu batean gora egin eta gero, muino gain txiki batera iritsi ginen. Bat batean, sekulako espazio handi baten atari balitz bezalako itxura hartu zuen
|
bideak
: gure aurrez aurre, itsasoa bete betean eta bare; zeruan, laino bakar bat ere ez.
|
|
|
Egun hartan ez bazen, hurrengoan agertuko zela morroia. Elurragatik atzeratuko zela,
|
bideak
ez zeudela oso seguruak autoan ibiltzeko. Alferrik, nire argumentuek ez zuten baretzen.
|
|
|
Oso azkar zetorren eta, abiaduragatik, zabuak egiten zituen. Nire parera iristean, ordea, abiadura mantsotu zuen,
|
bideak
bihurgune itxi samarra egiten baitzuen. Astiro samar igaro zen, bada, nire aurretik.
|
|
|
eginez hasi ziren. Batzuetan,
|
bideak
lau hankan ibiltzera behartzen ninduen; bestetzuetan, harritik harrira jauzi egitera. Haietako batean, pausoa gaizki eman eta harri bat jo nuen belaunaz.
|
|
|
Denok harritzeko moduko botikak eta sendabideak ditugu egun? 2050ean gaude, gogora dezagun?, baita hizkuntzaren ontzira isurtzen direnak ere. Zientzia diziplina ezberdinen elkartzeak ondorio bikainak izan ditu, eta genetikaren arloan nahiz neurozientzietan egindako
|
bideak
hizkuntzaren alorrean aplikazio bikainak sortu ditu. 2000n txantxa hutsa zirudiena, ezinezkoa, adar jotzea, XXI. mendearen erdian egia bilakatu da.
|
|
|
Zabal
|
bideak
eta aireak
|
|
|
Zabal
|
bideak
eta aireak. " Zabal" hori zer da?
|
|
|
Eta, batez ere, nori zuzentzen zaio? Nork zabaldu behar ditu
|
bideak
eta aireak. Zehaztasun horixe eskertuko genioke letraren egileari, izan ere, hemen asko ihesean dabiltza, euskararen berreskurapenaren ardura norena den zehazteko garaian.
|
|
|
Aitzakia polita dute horrekin. Horregatik eskertuko geniokeen letragileari" zabal
|
bideak
" hori nori dagokion argitu baligu, hortxe baitago gure auzi honen gakoetako bat. Eta, bestalde, sortu zaidan zalantza bat, nola zabaltzen ote dira aireak?
|
|
|
Gutako edozein izan liteke filologoa. Baina zurekin hizketan ari dela, badituzu filologoa antzemateko
|
bideak
, horietako baten aurrean zaudela jakiteko aztarnak. Esate baterako, zure solaskidea ZER esaten ari zaren ez baina NOLA esaten ari zaren aztertzen ari dela sumatzen baduzu, erne, baliteke filologoa izatea!
|
|
|
Ez omen dago beharra bezain eragile fin eta emankorrik. Beharrak jotzen gaituenean, ezinbestean, buruari eragin eta
|
bideak
asmatu behar izaten dira. Euskaltzaleak eta euskalgintzak beharra zer den badakite, ederki jakin ere.
|
|
|
Tarteka ezazu, gutxienez urtean behin, helegite bat. Euskaltzale arrunta ez da zuzenbidean aditua, baina akats larri hori neurri batean leuntzeko
|
bideak
eskura dauzka.
|
|
|
Gure ezinaren eta gure zailtasunen azalpenean hainbat arrazoi, faktore eta alderdi bilatzen dituenak, ordea, konponbidea eta estrategia askotarikoa planteatuko du ziur asko, zama guztia alderdi bakar batean jarri gabe. Diskurtso berria bai, mila esker, baina bestelako
|
bideak
, estrategiak, neurriak eta ekimenak ere bai.
|
|
|
Ikerketa horiek, bertsogintza ikergai zutela, erretorikaren legeak eta
|
bideak
ekarri dituzte gogora. Zizeron eta gisakoak aipatu dituzte bertsogintzaz ari zirela.
|
|
2007
|
|
|
Txoperaren muga hartatik harago, galsoro berde biziek geroko eguzkiaren gosea zekarten. Luze gabe, urreak igitaiari deituko zion, eta kantuka ari ziren jornalero haiek guztiak galsoroetako
|
bideak
beteko zituzten.
|
|
|
Gaueko ordu txikiek harrapatu zituzten, algaraka, eztarria busti eta busti etengabe. Erabateko iraultzarako
|
bideak
ezin argiago ikusten zituzten gazte burubero haiek: Trillueloseko udaletxeko balkoian bandera gorri beltza zintzilikatzetik Madrilgo Gorteak armaz hartzera pasatu ziren tragotik tragora.
|
|
2008
|
|
|
Gure
|
bideak
banatzen diren puntura heltzean, pentsatu dut, ea zer irudituko zaion etxean Franken zain dagoen neskari, Frankek arratsaldea nirekin pasatu izana. Ez dakit zein harreman mota duten, baina berak ere ez daki nolakoa den gu biona, eta, ezer jakin gabe, posiblea da kezkatuta egotea.
|
|
|
Gauzen arrazoietan barneratzea eta benetako ezagutza eta itxura eta akatsaren artean desberdintzea, horixe iruditu zitzaion gizon sokratikoari denetan lanik gorena, baita egiatan gizakoiena ere: beraz, Sokratesentzat, kontzeptu, iritzi eta arrazoi
|
bideak
izango dira, beste guztien gainetik, egitaterik gorenak nola naturarengandik jasotako dohainik miresgarrienak. Sokratesek eta haren ondorengoek erabaki zuten ekintza moral bikainenak ere, gupidaren emozioa, sakrifizioa, heroikotasunarena eta arimaren patxada hura, horren zaila lortzeko, zeina grekoek soprosyne izendatu baitzuten?
|
|
|
Ez nik nahi nukeen guztietan, baina bai, asko gustatzen zaizkit paraje hauek. Apenas dabilen jenderik eta
|
bideak
, berriz, bihurriak dira. Primerakoak, motozale batentzat.
|
|
2009
|
|
|
Kailas mendia, norberaren barruko erromesaldiaren jomuga: Gangesetik gorantz igo behar da, argiaren zazpi santutegietan barrena, Kailas gailurreraino;
|
bideak
bizkarrezur bat dirudi, eta santutegiek gorputzeko zazpi chakrak sinbolizatzen dituzte, buru gainean Kailas dutela, azkeneko chakra, Brahmarundra, mila petaloko loto lore urrezkoekin, elurraren garbitasuna eta eguzkiaren indar betea, non lotzen baitira Brahma eta yoghia, eta jada ez dago bereizketarik, ni zu zeu nauzu, Aum Tat Sat, Aitarekin Bat nauzu, dena da bat, eta bat da dena.
|
|
|
norbaitek marraztutako konstelazioak, galaxiak eta ezerez sakon hura. Fruituez elikatzen ziren, barauak egiten zituzten, sat karma edo garbiketak praktikatu nadiak arazteko (yoga tradizioaren arabera, gorputza zeharkatzen duten energia
|
bideak
): netia, ur gatzatu epela sudurretik hartu eta ahotik botaz; hesteen garbiketa, ur epel mordoa edan eta ipurditik ateraz edota zuzenean uzkitik ura xurgatuz; entrenatuenek benda bat irensten zuten eta pixkanaka gora atera, urdaila eta goiko bideak garbitzeko.
|
|
|
Fruituez elikatzen ziren, barauak egiten zituzten, sat karma edo garbiketak praktikatu nadiak arazteko (yoga tradizioaren arabera, gorputza zeharkatzen duten energia bideak): netia, ur gatzatu epela sudurretik hartu eta ahotik botaz; hesteen garbiketa, ur epel mordoa edan eta ipurditik ateraz edota zuzenean uzkitik ura xurgatuz; entrenatuenek benda bat irensten zuten eta pixkanaka gora atera, urdaila eta goiko
|
bideak
garbitzeko. Ur jauzien azpira sartzen ziren, eskuekin babes mudra bat eginez, mantram bat oihukatzen zuten bitartean, gizarte bizitzak ezarritako lokarriak eteten zituen askatasun berebizikoa sentituz.
|
|
|
Lurralde hark amaigabea zirudien, eta iruditu zitzaigun urteak eta urteak iraun behar zuela bidaiak. Ikusi genituen muinoak, ikusi genituen haranak, begiratu genion zeruari... izarren arteko
|
bideak
seinalatzen zizkigun atsoak, konstelazio guztiak, galaxiak, planeten arteko adiskidetasunak eta ezinikusiak, zeruari eta lurrari buruzko jakinduria eman zigun, eta emeki tratatu gintuen; aldi berean, baina, berebiziko ankerkeriak egiten ikusi genuen: harro eta oldarkor portatzeagatik lehoi bihurtua zuen bati harrizko orein bat ipini zion aurrez aurre; lehoiak amorruz egin zion eraso oreinari, hortz guztiak kraskatu arte; oreinak, ordainetan, harrizko adarrak sartu zizkion sabelean, koskabiloak hortzekin moztu, ahoan ipini, sai talde bati deitu, eta haiek sarraskitu zuten lehoia, artean ere azkenetan zegoela, hezur zuritan utzi arte.
|
|
|
Eta hura guztia bikotean gauzatuz, ida pingala zeritzen ezkerreko eta eskuineko energia
|
bideak
kitzikatuz, eta batik bat bizkarrezurrean gorako zuzeneko energia esnaraziz, sushumna boteretsua. Hiru bideak, hiru umeak, etorkizun berehalako batean ekarriko zituztenak, Hiru Erregeen Mahaia...
|
|
|
Eta hura guztia bikotean gauzatuz, ida pingala zeritzen ezkerreko eta eskuineko energia bideak kitzikatuz, eta batik bat bizkarrezurrean gorako zuzeneko energia esnaraziz, sushumna boteretsua. Hiru
|
bideak
, hiru umeak, etorkizun berehalako batean ekarriko zituztenak, Hiru Erregeen Mahaia... Sara hunkitu egiten zen Anandak halakoak azaltzen zizkion bakoitzean, baietz erantzuten zion guztiari, mundu berria eraikitzeko hazi txiki batzuk ekartzearren pozez gainezka, jakinduriaren aro berriaren, Satya Yugaren bultzatzaile izateko gogoz; bihotzak jauzi egiten zion neskari, haragiak dardarka jartzen zitzaizkion, begiak elur malutaz bete, beste mundu bat bistaratuz.
|
|
|
Niri, aurreko astean bezalaxe, haien amak etorri zitzaizkidan gogora. Bai, badakit seme alabek euren
|
bideak
egin behar dituztela, nork berea. Ai!, barkatu neure buruaz pentsatzeagatik.
|
|
|
Buelta eman beharrean, haraino ailegatu eta gero, aurrerantz egitea erabaki dut. Ez da jende askorik ibili; hamaiketakoa egitera edo kafea hartzera tabernetara sartu diren behargin gutxi batzuk eta
|
bideak
egitera joan diren hiruzpalau lagun besterik ez dut ikusi nik. Lehenago portu zaharrean entzun egiten zen itsasoa, eta, batez ere, ikusi:
|
|
|
Eta, zenbat diren plazeraren
|
bideak
!!!
|
|
|
baina beheko
|
bideak
|
|
|
Bistakoa dirudi, bada, Nafarroako Gobernua, Legebiltzarreko gehiengo politikoaren aurka eta gero eta guraso gehiagorena den gogoari muzin eginez, euskarari hedapen
|
bideak
hauspotu ordez maratilaz ixtearen alde nabarmentzen dela usuki. Gertakarion guztion argitan, hala dirudi.
|
|
|
Paradigma haren argitan egindako ahaleginari esker iritsi da euskara mendeetako bere historian sekula izan duen aurrerakadarik sendoena izatera; beraz, balorazio positiboa zor zaie bai paradigma hari bai egindako bideari. Baina
|
bideak
erakutsi digu kontuak ez direla justu uste izan genituen bezala, ez behintzat erabat. Bideak erakutsi digu, halaber, prozesu sozialak ezin direla argazki finkoak balira bezala irudikatu, guztia aldakorra dela, eta, horrexegatik, duela hogeita bost urteko ikuspegia zaharkiturik geratu dela, esate baterako, gaur egun euskarak hedabideetarako behar duen estrategia finkatzeko.
|
|
|
Euskaraz jarduteak berezko ahuleziak dituelako eta euskararen erabilera bultzatzeko hedabideak oso garrantzizkoak direlako bermatu behar dira diru-laguntza publikoak. Baina euskararen diru zakua ere ez da mugagabea, eta euskarazko hedabideetan lan aurreratu eta eredugarria bultzatzen ari den pertsona kualifikatu batek behinola ederki esan zuen bezala, errentagarritasuna eta eraginkortasuna, biak hartu behar dira aldi berean kontuan euskarazko hedabideetarako diru-laguntza
|
bideak
finkatzerakoan.
|
|
|
batetik, sendotzea jadanik hor dauden ETB1, ETB3 eta tokiko telebistak (orain daudenak eta, gerora, euskarari presentzia pisuzkoa emanez etorriko direnak); eta, bestetik, edozein telebistatan lekua izan dezaketen euskarazko edukiak sortzea eta merkaturatzea. Uste dugu lehentasunezkoa izango dela telebista edukiak euskaraz sortzeari bultzada handia emateko
|
bideak
irekitzea, euskarak hedabideetan lekua izan dezan. Garbi izan behar dugu, hala ere, orain baino lehen azpimarratu dugun bezala, erakargarritasuna bermatzea dela kontua, ez euskaraz egite hutsa.
|
|
|
Askatasunak eta berdintasunak elkarrekin hartzen dute arnasa, askatasunak hauspotzen du berdintasuna, eta berdintasunak askatasuna, baita hizkuntza kontuetan ere. Horregatik ez dira bidezko, ez askatasuna kolokan jarriko luketen inposizio
|
bideak
ezta berdintasuna eragozten duten oztopoak gainditzeari eta ahulena bultzatzeari bizkarra erakusten dioten politikak ere. Jarrera horiek ez diote inongo hizkuntzari benetako aterperik eskaintzen.
|
|
|
Horregatik jarri behar da erabilera hizkuntza politiken erdigunean, baldin eta politika hauek eraginkorrak izango badira. Erabileraren garaia da, eta oso bereziki herriko plazako, lagunarteko, ciberretako, kiroldegiko eta oro har aisialdiko hizkuntza izateko
|
bideak
irekitzeko garaia da.
|
|
|
Elebakartasuna gainditu beharreko errealitate bat da, ezertarako eta inorentzat mesederik ez dakarren errealitate zaharkitua. Denoi dagokigu errealitate hori gainditzeko
|
bideak
irekitzea, eta irekitako bideez baliatzea, zenbat eta lehenago, hobe. Norbanakoarentzat eta gizartearentzat onuragarri ez den ezer ez luke inork balio sozial positibotzat babestu behar.
|
|
|
Pedagogia soziala diogunean, Espainiako hizkuntza pluraltasuna zer den ezagutzera emateaz ari gara, beste hizkuntzen aberastasuna jendaurreratzeaz ari gara, besterik ez bada ere, ezinezkoa delako ezagutzen ez den hura estimatzea eta bultzatzea. Pedagogia soziala diogunean esan nahi dugu lau haizetara zabaldu behar den mezua dela esklusio eta marjinazio
|
bideak
elebitasunetik edo eleaniztasunetik ez baizik eta elebakartasunetik datozkigula; hots, Gobernuak eta hedabideek Espainiako herritarrei, bereziki elebakarrei, ezagutarazi behar die balio positiboz blaituriko hizkuntza pluraltasuna. Pedagogia soziala diogunean, hizkuntza pluraltasuna herritarren aukera berdintasuna handitzeko eta kohesio soziala sendotzeko bide eraginkorra den ustea gizarteratu beharraz ari gara.
|
|
|
Kapitalismoak gene egoistari erantzungo liokeela esatera ausartu da norbait. Etorriko dira planetako Hegoaldearen patu tristea esplikatzeko
|
bideak
. Eta auskalo tresna analitiko horiek espainiar batzuen kontzientzietan habia eginez gero:
|
|
|
Ausartu nadin: askatasunari
|
bideak
irekitzea ez, askatasuna mugatzea behar genuke, benetako askatasuna eskuratu ahal izateko (askatasuna eta aukeren ugaritzea bi gauza baitira).
|
|
|
koiuntura arrazoiak izan ziren, situazio zehatz bati loturikoak, errepikatzen zailak. Gainera, espainiar sozialisten aldeko hautua, esan liteke zenbait kasutan hautu" subiranista" izan zela, euskal auziari etorkizunean
|
bideak
irekitzeko saiakera, ondo baino hobeto jakinik eskuin espainolarekin inora joan ezin dela; autodefentsa nazionala, esango luke norbaitek. Eman diezaiogun, halere, duen garrantzia:
|
|
|
Eta nabarmenegia da bere legitimazioaren pitzadura euskal gizartean; hainbatek uste duelako, besteak beste, piztiari jaten ematen zaiola hutsaren truke. Estrategia armatuak hiru arnas
|
bideak
ditu itolarrian: bideragarritasun politikoa, bideragarritasun etiko morala, eta bideragarritasun teknikoa.
|
|
|
Marka multinazional handiek sekulako plusbalioak eskuratzen dituzte langile merkeen izerdi jarioari esker, baina, hori baino gehiago eskuratu dute: iruditeria kolektiboaz jabetu dira, identitatearen eraikuntzarako tresna sinbolikoak bilakatu dira; autoafirmazio pertsonalerako erremintak; norberak izan nahiko lukeen hori eskuratzeko
|
bideak
. Eta, ondorioz, norbanakoak kontsumitzaile amorratu bihurtzeko ahalmena dute.
|
|
|
Hegelek artearen heriotza iragarri zuenetik, artea, ave fenix baten modura, bere errautsetatik irten da, eta ez du jardunen aniztasuna besterik ekarri bere plazara: baliabideak eta
|
bideak
, teknikak eta estiloak, jeneroak eta hibridoak, erabilerak eta diskurtsoak... Zientzian espezializazioa nola, halatsu gertatu da artearen hainbat alorretan ere.
|
|
|
(Ohartu euskaldunok lapur
|
bideak
ere deitzen diegula lasterbideei).
|
|
|
Aditzek ematen dizkiguten aukera literarioak neurtezinak dira, infinituak dira zabaltzen dizkiguten
|
bideak
. Animaliek eta harriek hizketan zekiten garaia.
|
|
|
Ez dakit euskara batuaren premiak lotu egin gaituen, ez dakit hartutako
|
bideak
ez ote gaituen gehiegi zuhurtu; bide beretik, ez dakit euskara batuaren aldeko apustuagatik ez ote dugun hizkuntza sormenetik baztertu, hizkuntza kontatzen denaren maizter eta makulu huts bihurtuz.
|
|
|
Sorpresa ez dio, bada, aldaketak berak eragin, aldaketak hartutako
|
bideak
baizik. Ez da amestu zuen bezalakoa gertatu, Euskal Herriak hartu duen norabidea ez da bere gustukoa.
|
|
|
Urteak franko pasatu dira ordutik, eta ikusi beharreko gertakari estonagarrienaren lekukoak izaten ari gara: legearen itzala munduko bazter guztietara luzatzeko
|
bideak
eman dituen Estatu berberak ez du etxe barruko zoko ilunak argitzeko, ez erantzukizunak eskatzeko kemenik erakutsi. Ekimen ofiziala ez da gai izan ezta memoriaren lege duin bat aurrera ateratzeko ere.
|
|
|
Ez nago hain seguru. Proust-ek zioen bezala," eraikuntzak, kaleak,
|
bideak
, tamalez, urteak bezain igarokorrak dira". Igarokorrak beren izenak ere.
|
|
|
Generoak terreno ezagun seguru batean kokatzen gaitu, eta guk identifikatu egiten dugu ingurua. Badakigu
|
bideak
nondik nora eramango gaituen, noiz eskainiko dizkigun sorpresak, zer espero dezakegun eta zer ez. Arau eta jarraibide asko emanda datozkidanez, horrek dakarren askatasun falta nabarmen dezaket:
|