|
2000
|
|
|
Osagai batzuk bere nortasuna islatzeko ikur gisa hautatuz, etaneurri berean beste batzuk baztertuz?, taldeak bere nortasun Gestalt edo nortasuntankera definitzen du; hots, taldearen mugak eta izaera zehazten ditu. Behin taldeaknortasun etnikoa eskuratuta, mugimendu nazional bihur daiteke, baldin eta sortzendituen Komunitateari (Gemeinschaft) eta Gizarteari (Gessellschaft) estatuak bereKomunitate propioa (eginkizun kulturalak) kontrajartzen badie,
|
bidea
irekiz, horrelabere Gizarte propioa (eginkizun politiko eta ekonomikoak) ere eraikitzeko.
|
|
|
Eremu publikoa ulertzeko modu honek, aldi berean, hizkuntzak nazio nortasunean duen garrantzia azaltzeko
|
bidea
ematen digu. Edozein talde etnikorenkasuan lehen mailako osagai kulturaltzat jo ohi da hizkuntza.
|
|
|
(Iturria: ...en 26 errepikagailuek Ipar Euskal Herriari eskaintzen dioten estaldura osoarizor zaio hein handi batean, ETB eta Telediffusion de Franceren (TDF) artean 1995eko urriaren 30eanegindako akordioaren ondorioz, Euskal Kulturaren sostengurako Udalen arteko Sindikatua bitarteko.Angelu hiriak ausarki lagundu zion diruz Anglet FMri 1994/ 1995 artean Ipar Euskal Herriko irratisoziatiborik aberatsena izateko
|
bidea
emanez, 65.000 liberatara hurbiltzen zen aurrekontuarekin.Horregatik, irrati hau udalarena zela uste zuen jendeak. Biarritz eta Getaria hiriek eta Pirinio Atlantikoetako Kontseilu Orokorrak ere nasaiki lagundu zioten estazio honen finantzamenduari (garai hartan RadioBayonnerentzat bezala). 31ziurtatzeko borondatea barneratuko zuen mailaketa proposatzea zen ildoa.
|
|
|
Honengatik guztiagatik, hedabideek beren albisteak aukeratzeko orduan nongogertaerak jasotzen dituzten aztertzeak, medio bakoitzak lehenesten dituen erreferentzia eremuen deskribapena egiteko
|
bidea
ematen digula uste dugu. Esan gabe doa, ezen, nortasun kolektiboak bezalaxe, erreferentzia eremuak kontrajarriak izan daitezkeenmodu berean, elkarren integratzaileak ere izan daitezkeela, egitura hierarkiko bateanintegratuak alegia.
|
|
|
Artezarau honek satelite bidezko telebistan eragin zuzena etaberehalakoa izango zuen, eta hori zela eta gertatu zen, hain zuzen ere, aipatutakoborroka. Lehenik eta behin, 1/ 1997 Errege Dekretuaren bidez, artezarauaren egokitzapen ia zuzena egin zuen gobernu espainiarrak, Erregistro berezi bat sortuz eratukoziren OSACak zerrendan jasotzeko, eta horrekin
|
bidea
irekiz, hortaz, satelite bidezkotelebista digital berriari, zeinerako PRISA Sogecable taldea bakarrik zegoen prestatuta (Canal Plusen esperientziarekin abonatuen gestioan eta Canal Sateliterenarekinemisio modu horren gestioan). PPren gobernuak, orduan, 17/ 1997 Legearen bitartez, baldintzapeko sarbide sistema zehatz baten aldeko apostua egin zuen. Multicryptdelakoaren aldekoa, alegia?
|
|
|
Argitu dezagun askatasunaren
|
bidea
|
|
|
Liburua, era berean, dokumentua ere bada. Abertzaleen arteko lankidetza posiblea izan densasoi baten testigantza, baita elkarren arteko eztabaidak askatasunaren
|
bidea
argitzeko balio izan duen ekimen horren aldeko apustua ere. Gizarte zientzietako disziplinartekotasuna ardatz harturik eta alboraezinezko debatearen bidez, irakurleakgaur egungo politikagintzari buruzko aburuak eskuratzeaz gain, gai horretansakontzeko aukera izango du.
|
|
|
Batetik, orain arteko DNI eta Carte d, identiteren ordez dokumentu ofizial gisa erabiltzeko aukera ematen duelako. Bestetik, dokumentu ofizialaren inguruko eztabaida sortzeko
|
bidea
ematen duelako.
|
|
|
Finantza munduan, aldiz, erabateko askatasun ekonomikoaren izenean, azkenhogei urteotan, interes tasari eta eragiketa finantzarioei zegozkien lege murrizkorrak ezabatzen joan dira,, finantzarizazioa? deritzon prozesuari
|
bidea
erraztuz. Hauda, interes tasa eta inflazioa handiak direnean, hazkunde ekonomikoaren apaltzeak, (ekoitzitako eta saldutako ondasun eta zerbitzuen gehikuntza txikia edo negatiboadenean) hazteko aukera eman ohi die finantzei.
|
|
|
Euskal selekzio autonomikoak sortzeko aukera Gernikako Estatutuan ageri da, baina honek ez du esan nahi hauek Euskal Selekzio Nazionalak direnik. Hala ere, mahai inguruan izandako guztiek selekzio autonomikoen
|
bidea
jorratzea positibotzatjo zuten, nahiz eta hori benetan posible ez izan, maila politikoaren laguntza eskasadela kausa. Izan ere, Euskal Selekzio Nazionalak sortzeko aukera, Euskal Herriarenerrekonozimendu politikoaren baitan kokatzen da; gaur egun gertatzen ez dena.
|
|
|
– Beste maila batean, profesionalek ere errebindikatu dute euskal selekzioa (JosebaEtxebarriaren kasua, adibidez), nahiz eta
|
bidea
itxita egon. Alternatiba ez da,, Espainiako selekzioari uko egitea.
|
|
|
–(...) nortasunaren integrazioa lortzeko benetako
|
bidea
, gizakiaren existentziaren espresio gorena da. Zentzu gutxien duen ametsak, zentzua du ametsegitean, eta gainera egia dela uste dugu?. 20
|
|
|
erabiltzen ditugu, Gestaltak ulertzen dituen moduan, noski. Teoriahau Zinker ek landu zuen, prozesuaren
|
bidea
honela azalduz:
|
|
|
Erretroflexioaren bidez prozesua eten daiteke, eta ekintzarik ez gauzatu.Energia horrek bere
|
bidea
eramaten ez badu, norberaren aurka bihurtzen da, baipsikologikoki bai fisiologikoki ere.
|
|
|
Printzipio hau Mekanika Kuantikoarenazterketan jardun zuen fisikariaren izenean, Heisenberg en Ziurgabetasun Printzipioa izenaz da ezagutua, eta Zukav en hitzez esateko, hauxe inplikatzen du: ezin dezakegula zerbait behatu, zerbait hori aldatu gabe. Objektu behatua aldatugabe, naturak bere
|
bidea
nola jarraitzen duen behatzen bazterrean (eraginik izangabe) jardun dezakeen behatzaile independenterik ez dago (Zukav, 1991, or. 123). Teorizazio hauen inguruan sortzen den hausnarketak Bateson enganako itzulerabat eta komunikazioaren teorien berriztatze bat dakar berekin, eta orientaziozientifiko ezberdinetan garatutako jarrera epistemologikoa den Konstruktibismoaren Familia Teoriaren aplikazio... Oinarrizko baieztapenarenarabera, errealitatea ez da existitzen, hura aurkitu nahirik gizabanakoak hurbildukolitzaizkiokeen egia absolutu modura; aitzitik, gutako bakoitzak eraikitzen du beregizarte testuinguruan.
|
|
|
Beren lanahonela banatzen da: ...arpen handiena ekarri zuena, b) gizasexualitatearen arazoen deskribapena, bai gizonengan bai emakumeengan agertzendiren arazoen taxonomia zehaztuz; haietatik abiatuz, garai horretan berriztatzaileazen terapia sexualerako metodo bat proposatu zuten (Master eta Johnson, 1970). Soilik ikuspuntu historikoak ematen digu lan hori kritikoki baloratzeko etahasieran aurkeztu zuten triunfalismoa gainditzeko
|
bidea
. Dena dela, gaur egungoterapia sexualaren egoera ulertzeko, kontuan hartu behar dira, ezinbestekoerreferentzia dira-eta.
|
|
|
Gehiago deskribatuz, irudimenezko pertsonaiek ez dute pertsona bat edo pertsona baten bizitzaren alderdi bat derrigorrez errepresentatzen; gainera, beti ez datozbat ageriko eszenako pertsonaiekin; bertan izan daitezke edota baita honela azalduere: pertsonaiarik ez egotea, pertsonaiaren zatia, pertsonaia zatiez osatua izatea... Batzuetan subjektuaren irudimenezko pertsonaiak daudela ikusten dataldekideengan;, eszena dramatikora
|
bidea
irekitzeko modu desegokia, da hori (Martinez Bouquet, 1977 116 or.).
|
|
|
Fantasiak ahalbidetzen du bulkadazko hautematetatik pentsamendu osaturainoko
|
bidea
. Fantasiarekin izakia esanahien mundura irekitzen da.
|
|
|
Kasu bat aipatzearren, nire esperientzia propioari dagokionez guztiz interesgarrieta motibatzaile suertatu zitzaidalako bederen, egoera diglosikoaren tratamenduan etakontsentsu maioritarioak matematikoki dakarkigun desagerpenaren azalpena ekarrikodut gogora. Diglosia hizkuntza inposatzaile baten kontsentsu sutila baino ez dela erakutsiz, hortik gure hizkuntzaren heriotzarako
|
bidea
zein laburra izan daitekeen irakatsizigun. Eta giza taldearen edozein tamainatan egoera diglosikoak duen eragina argi etagarbi ulertu genuen, berak argi azaldu ondoren ezen, konbinatoriaren legeen araberadena galtzeko genuela, eta aldats beheran gindoazela, kontsentsu sutil hura apurtuezean.
|
|
|
Bidarrain berean diote (Arana 1986, 108) Saindiaren harpeko
|
bidea
hetsi zutelaauzo etxekoek, Harrusekoek, hara joaten ziren beilariei dirua ordainarazteko edo, betiere hango sosak hartu zituztela eta Saindiak punitu zuela etxekanderea. Jarririk omenzegoen arratsean supazterrean, senarraren beha, eta denbora gaizto egin zen.
|
|
|
Hipotesiak egin ditzakegu.* Teofilori buruzko susmoak eta harekin biziriko esperientziak nahiko durduzagarri etabortitzak ziratekeen auzoentzat, sinbolo azkar baten bidez adierazteko beharra sentizezaten. Mitoak eskaintzen zuen
|
bidea
baliatu ahal izateko egin behar ziren aldaketekez diote irudiari eraginkortasuna galarazten, kasu hartan bederen. Gizonaren sorgintasuna fermuki sinetsia zenean, ezinbestekoa zen sorgin soinekoa hari janztea, arrasneurrikoa ez bazuen ere.
|
|
|
ere zalantzak suspertzen dizkio Txillardegiri, Kataluniakoa eredutzat harturik hemengo egoera politiko soziala ahazten ote duenedo: Ez da ideia desegokia Kataluniaren
|
bidea
orpoz orpo ezagutzea eta jarraitzea.Beharbada ohar hau egin genezake(...): izkutatu, edo gutxietsi bederen, egiten delaerabakizunen izari politikoa.
|
|
|
Sortzez ohituta daude nonbait, etadaukatenaren berri azalpenetan egiten ez dakite. Horretan bizi ez direnak, aldiz, ezindute kanpotik dastatu eta ez dute erraz horretarako
|
bidea
. Batzuek badakigu eta nahidugu goxotasun horretaz herri magalean bizi.
|
|
|
Barne bidaia razional bat izanen daoraingoa. . Oharrez, ondo buruaz, aukeratu behar dut nere
|
bidea
; bestela Zoria danagusi, eta atsekabea gehienetan bere ekarria?.
|
|
|
Absolutua, definizioz, lortzerikez dagoena baita. Ederra (absolutuaren dohainak jantz ditzakeena) lilura da; orduan,
|
bidea
, ametsa; eta ez, iristea, jomuga, lorpena. Bere zoriona lortezinean edukitzea dagizakiaren paradoxa.
|
|
|
Erabil daitezkeen bideen arteko bat,, komunikazio? bitarteko
|
bidea
da: 1) baiorokorki zein partikularki hartutako hizkuntzen artean dauden harremanak ulertzeko, 2) baita jadanik nahiko jorratuta dagoelako eta etengabe jarraitzen duelako ere.
|
|
|
Hala ere, badaude etsenplu gutxibatzuk egoera honetatik ateratzen direnak, espreski modu anitzetan oinarritzendirelako: edo diziplinarteko
|
bidea
jarraitzen delako, edo prozesuak eta portaeraklotzen direlako, edo deskribatzeaz gain esplikatu ere egin nahi delako, edo euskararen egoera linguistikoa bere egoera soziologikoarekin lotzen delako (corpusaeta estatusa erlazionatuz), etab.; hauek, gehienak, doktorego tesiak dira.
|
|
|
Ahaleginak egiten ditut adierazteko ezdela derrigorrezko ni neu izatea zauritua, aski dela gure ingurumarian gertatzen denaentzuten jartzea... ala? Zalantza izpiren bat sumatu diodanez, jarraitu dut esanez, horrenzaila al da, bada, geure askatasunari, sormenari, jakituriari, geuregaintasunari, etaabarri
|
bidea
emanez elkarguneak aurkitzea. Ala, argalekin otso eta handiekin leial?, ezjakin, baldar edo menpeko norbait behar ote dugu geure baliabideak bideratzeko?
|
|
|
Oro har, frankismoaren familiarte politiko nahasi mahasi hartan ordena pixka batjarri beharra sentitu zuten gidari altxatuek. Horregatik, Serrano Suñer koinatuareniradokizunei jarraiki, Franco-k batasun
|
bidea
eratu nahi izan zuen, lehenengo. FalangeEspañola y de las JONS, antolatuz, eta gero. Movimiento Nacional de FET y de lasJONS?
|
|
|
Mugimendu barruko zalantza haiek gorabehera, frankismoak oro har elebakartasunaren aldeko politika egin zuen, Administrazio guztiz elebakarra ezarriz, gaztelaniaez ziren hizkuntzei eskola eta kulturarako
|
bidea
erabat moztuz, eta, praktikan bederen, lotsa handirik gabe behin eta berriz bizitza pribatuan ere sartuz. Hemen orain ikusikodugun kasuak erakutsiko digunez, eliz jende frankistari berari ere arau berriak paratunahi izan zitzaizkion.
|
|
|
–Chileno, que medespreciaste? [Lauzurikak bere elizbarrutira eraman nahi izan zuen inoiz idazlea, bainaRenteriak Txilerako
|
bidea
hartu zion]. Y alli le vi, alegre y lleno de vida, hablando eneuskera con muchos de los que le saludaban.
|
|
|
Estualdiak eta guzti, gerratea ez zen zitalegiagertatu Egia Atotxako komentutarrentzat: komentua, noski, utzi egin behar izan zuten1936ko uztailetik iraila bitartean, Loiolako militar altxatuei
|
bidea
mozteko hartubaitzuten miliziatarrek etxea. Madariaga bermeotarra() zen une hartanbertako Nagusia, euskal sermolari eta idazlea berau (Varii 1935:
|
|
|
antzuetansartzen dira. Porrotaren
|
bidea
da hori; izan ere, bide korapilotsu horretatik jarraituordez komunikazio sozialari buruzko hausnarketak egingo balira, emaitzak guztizbestelakoak izango bailirateke.
|
|
|
Bokalak bokal dira beren ozentasunagatik, alegia, ahoskorden dardara oso ongi (inolako trabarik gabe) entzuten delako.Horretarako, hobe da sudurretik aire indarrik ez galtzea, horrek ozentasunakendu eta ahoskorden musikaltasuna iluntzen duelako (euskaraz ozen hitzakduen zentzu arruntenean eta teknikoenean). Trabariak, bestalde, zaratadirenez, askoz indar handiagoz aterako dira ahoskordak
|
bidea
erabat irekitzenbadute (hiztunaren gorputzak egin behar duena ere askoz sinpleagoa da).
|
|
|
Zinemarena horietako bat izan zen Euskal Herri zabalean, baina batik bat, nolaez, herri euskaldunetan. Eta horrela, gizarteak irrikatzen zuen mundu berri, desberdineta liluragarri batera iristeko
|
bidea
zirudiena, produkzioa eta banaketa bideratzenzituztenen planteamenduetara bortizki makurrarazten zuen tresna baino ez zen. Kulturfenomenoaren tasuna galdu gabe (eta horren aitzakiapean, noski), kultur kolonizazioaren lanabes ezin egokiagotzat agertu zen.
|
|
|
Adimenaren ekimena, giza pentsamendua alegia, oldozte
|
bidea
da funtsean, aritzeluzea: tximistak ez bezala, gizakiak ez baitu errealitatea une bakar batean argitzen, ezdu mundua hitz bakar batez azaltzen, denboraren beharrean baita.
|
|
|
Salaburuk zioen Unibertsitatean bezala Euskaltzaindian ere, hautuakoro politika aintzat hartuz behar direla egin; Irigoien-ek aldiz politikaren gainetikparatu zuen egia, Arregi-k bezala?, saia gaitezen apalki egiaren bila joateri??, Txillardegik bezala?, egiak izan behar du hautuaren gidaria??, oraindik itzali ezden tradizio filosofiko beneragarrienak bezala: honek agintzen duenez, izan ere, egiarenbila zinez dagienak zabaltzen baitio
|
bidea
askatasunari; iturri zahar horretan edan duur berria Joxe Antonio Artze poetak ere: –bihotz bihotzez, gogo gogoz eta indar guztiz, ibili zabiltzanean, joan zoazenean, argira zaramatzan, bizira daraman, egiarenbidean28?:
|
|
|
Ez nekien nola iritsi mamira; beharbada huraxe izan zitekeen
|
bidea
...
|
|
|
protagonista nor den eta egintza non gertatu den esaten digutenak hain zuzen. Narrazioaren azken esaldiak
|
bidea
utzi behar digu amaiera burutzeko.
|
|
|
Ikusentzunezkoen esparruan dagoen lehian, irratiak galtzeko aukerak ditu entretenimendu eta jasoketa estatikoen alorrean, azken boladan horrenbeste garatu diren Internet, bideo jolasak eta dibertimenduarekin erlazionaturiko gainerako moduak direla-eta. Horiek guztiak orokortutakoan, ene ustez, irratiari informazio eta musikaren
|
bidea
baino ez zaio geratuko beste mende batez irauteko. Seinale multimediatikoak jasotzeko aparatu aniztasuna ere garrantzitsua izango da, higikortasunaren aroan irratiak ere bere lekua eduki dezan.
|
|
|
Lehenik aipa dezadan, gai honetako terminologian sakontzeko kontsultatu egin daitekeela UZEIk argitaraturiko Musika Hiztegia. Hor aurki ditzake irakurleak zalantza terminologikoak uxatzeko
|
bidea
, soinu, ahots eta musikaren esparruan ager daitezkeen problemei itzurtzekoa alegia.
|
|
|
Euskal Autonomi Erkidegoko udal irratien egoera ez da inondik ere Kataluniakoena. Hemen, Herri Katalanetan ez bezala, udalek eta herritarren komunitate edo elkarteek ez dute hartu profesionaltasunerako
|
bidea
han egin duten heinean, eta beraz, irrati lokalen esparrua irrati libre edo alternatiboentzat geratu da batez ere.
|
|
|
Aurrera eginez, pinudi bat zeharkatu eta aldapa malkartsua gainditu ondoren,
|
bidea
zelai bateraino iristen da. Txilarrez, otez eta larrez estalitako gainaldea zenbait bordaren kokagunea da.
|
|
|
Berriztutako txabola baten azpitik Pedranzoko pagadian sartzen den bidetxoa hartu eta altuera galdu gabe, txilar zurien artean ordu erdi ibili ostean,
|
bidea
Los Pozos sarobera heltzen da. Hemendik, txilar eta larre artetik jaitsiz, Peña de las Rameraseraino bide markaturik gabe jarraitu behar da.
|
|
|
Gainaldean, txabola prefabrikatu baten ingurutik ekialderantz abiatzen den
|
bidea
hartuta eta altuerarik galdu gabe, Saldueroko zohikaztegietaraino heltzen da. Gainalde laua urte osoan ureztatuta mantentzen denez, zohikaztegien garapenerako baldintza aproposak daude.
|
|
|
Salduerotik, Pozonegro errekaren arroa inguratuz, Peñaltaraino (1.141 m) iristen da eta hemendik gailurreria jarraituz, Saltipiñako txaboletaraino. Hortik aurrera,
|
bidea
pagadi ospelean sartzen da eta sai arreen bazkalekuaren ondotik igarotzen da. Bazkalekura, haranean hiltzen diren abereak eraman ohi dituzte eta sarritan sai talde handiak biltzen dira inguru honetan.
|
|
|
Autoa utzi eta Paulesko azken baserrietatik eskuinerantz abiatzen den pistatik, oinez abiatu behar da. Larre, hesi eta pinudi artetik kilometro bat ibili ondoren, kurba itxi bat atzean utzi eta ipar norabideari jarraituz, pinudi handi baten gainetik, Sopeñako artadira iristen da
|
bidea
. Artadi hau berezia da gure lurraldean, angio itxura duen bakarrenetakoa baita.
|
|
|
Gain hau Karrantza iparraldetik mugatzen duen gailurrerian dago. Ekialdera eginez, larre eta txilardi artetik Armañon (856 m) mendiaren tontorrera iristen den
|
bidea
paseo lasaia da, eta tarte honetan tumulu eta trikuharri ugari ikus daitezke (Galupa 1, 2, 3, 4 eta 5). Mendi hauetako sastrakadietan, azken montxinak elikatzen dira.
|
|
|
Larrea eta bide nagusia ezkerretara utzita, pago batzuen ondotik igaro eta gero sastrakadia zeharkatzen duen
|
bidea
zigi zagan jaisten hasten da, zailtasunik gabe Paules auzora heltzeko.
|
|
|
Lepoan, seinalatuta dago Raneroko gailurreraino iristen den
|
bidea
. Bideak hego mendebaldera egiten du, eta marka zuri gorriei jarraituz, karstean barneratu eta denbora laburrean irits daiteke Raneroko gailurrera (729 m) (mapan, Pico del Carlista izenarekin eta 719 m ko altueraz).
|
|
|
Inolako lurzorurik ez duten haitz biluzien gainean likenak hazten dira, harriak kolore biziz margotuz sarritan. Baldintza gogor horietan bizi daitezkeen likenei lehen kolonizatzaileak deritze, eurak baitira inor bizi ezineko lekuak kolonizatzen dituztenak, gainontzeko landareei pixkanaka
|
bidea
erraztuz. Likenak, algek eta onddoek elkarrekin biziz osatutako izakiak dira, bakoitzak abantaila zenbait lortuz:
|
|
|
izenarekin ezagutzen den eskolak ikuspegi interesgarriaren aurrean jarriko gaitu. Eskola honetako ordezkaririk garrantzitsuena den Rokkan ek gure gaia Estatuen eraketa prozesuan ulertzeko
|
bidea
erraztuko digu, nahiz berak nazio kontzeptuari espazio txikia eskaini, eta nazionalismoaz ez gehiegi arduratu.
|
|
|
Estatua, egitura politiko gisa, herritarrek osatzen (omen) duten nazioa den gorputzari lotzen zaio; baina gorputz horrek nolabaiteko sendotasuna behar du (eta ez duenean, sendotasun batez hornitu behar da). Alde horretatik, kultur identitateak funtseko zutabea osatzen du, komunitate nazional bakarraren nozioa sortzeko
|
bidea
eskaintzen baitu, nazioaren definizioari sendotasuna ematen dion neurrian. Kultur identitatea ez da berez identitate nazionalaren isla, ezta ere, maila absolutuan bederen?
|
|
|
Edo beste era batera esanda, sentimendu abertzalea eta kontzientzia nazionala zirela medio, hezkuntza nazionalari eman zion hasiera. Hala ere, eta lehenago zehaztu dugunez, eraikitze prozesu horrek urte askotako
|
bidea
egin behar izan zuen82 Horrela,. Convention, i jarraitu zitzaion Frantziako jaun eta jabe izango zen Napoleon-en garaiak erakutsiko digu lehenagoko asmo haiei sendotasuna emateko borondatea83.
|
|
|
(1 art). Jokoan dagoen Nazioarekiko identifikazioak duen garrantzia ezagutzeko
|
bidea
eskaintzen digu egoera horrek; zentzu honetan uniformizatzearen bidean izandako arrakastaren arrastoa antzeman daiteke, neurri handi batean behintzat, esate baterako, Revue pédagogique k 1833an frantses abertzaletasunarekin zuzenean lotzen eta txalotzen zuen eskolako eskuliburuen homogeneitatean, hau funtsezkoa baitzen dotrina, dissolvantes, en aurka egiteko94.
|
|
|
Laburbilduz, XIX. mendean zehar irakaslearen gizarte maila hobetu egin zela esan daiteke, Estatuaren zuzendari jokamoldea zela medio; nekazari jatorriko irakasleak promozio sozialerako
|
bidea
aurkitu zuen? école normale, tan, denborarekin nekazari gizarteetako elitearen parte izatera iritsiko zelarik. Horrela, Prost en106 iritziz, Estatuarekiko identifikazioa bultzatzen zen, eta, mentalité spécifique, ari eman zitzaion hasiera; hots, talde mentalitatearen aurrean gaude, komuna zen ideologiaren aurrean, irakasleek gorputz solidarioa osatzen zutelarik.
|
|
|
Estatu Nazioari aurre egiteko indar politiko nabarmena duen giltza dugu hizkuntza, identitate kontrajarriak azalaraz baititzake, azkenean nazio bat zein bestea bereizteko
|
bidea
eskain dezaketenak. Beraz, nahiz eta bakarrik kultur nortasunaren elementu ideologiko hutsaren moduan izan, hizkuntza nazioaren funtsezko ezaugarria izango da nazionalismo hauentzat59 Ondorioz, eta lehen esandakoaren ildo beretik pentsa daitekeenez, hezkuntza sistemarekiko ezinbesteko erreferentzia puntua izango da hizkuntza, inondik inora gutxiets ezin daitekeena.
|
|
|
...zazioaren printzipioa eta hau ahalbideratuko duen zentralizazioarena, uniformizazio ezak garbi asko erakusten baitu zein mingarria den, la absoluta falta de una educación verdaderamente nacional? 127 Beraz, Cadiz-ko Konstituzioaren itzalpean burututako txostena eta funtsean hori artikulatuko zuen Irakaskuntza publikoa arautzeko asmotan aurkeztutako dekretu proiektua ditugu, oraindik urte askotako
|
bidea
egin behar izango zuen hezkuntza sistema nazionalaren eraikitze prozesuaren aurreneko urratsak.
|
|
|
Frantziaren kasuan bezala, hemen ere askatasun eta berdintasun printzipioen inguruan, eskola izan zen herritarren batasuna bideratu zuen tresna,, vasallaje? egoeratik herritar egoerara zihoan
|
bidea
burutu nahi baitzen (honek legearekiko berdintasuna ekarriko luke, eta berdintasuna litzateke, hain zuzen, askatasunaren printzipioa gauzatzeko modu bakarra) 112 Noski, herritarren multzoa nazioaren partaideek osatuko lukete, sortu nahi zen Estatu berriaren ardatza nazioa izanik.
|
|
|
Bestalde, lege horrek gizartearen modernotze prozesuan hezkuntza sistema eraikitzeko emandako urratsa pixkanaka finkatzen ari zen Estatu burgesaren sendotzean guztiz garrantzitsua izan zela ikusteko adibide aparta eskaintzen digu. Beharbada urte berean aipatutako legeari
|
bidea
irekitzeko asmotan aldarrikatu zen araudiak161, diogunaren arrazoia emango digu; esate baterako, hona hemen, en todas las escuelas públicas de Instrucción primaria del Reino? (1go art.) nahitaezkoak ziren edukiei buruz Peset ek, Garma k eta Pérez Garzón ek diotena:
|
|
|
epaimahaiak, azterketak eta, gure ustez, gero ikusiko dugunez, eragin handia izango zuen oposizioen zentralizazioak. Baina ez zen ez hori maila profesionalera mugatzen zen kontrol sistema; Irakasle eskolak, oposizio sistema eta hezkuntza arloko administrazio egituraren barruan kokatzen zen egitura burokratiko eta funtzionarialaren antolakuntzarekin, Moyano legeak irakasleria Estatuaren zerbitzura jartzeko
|
bidea
eskaini zuen, eta Estatuak benetan bere kontrolpean jarri zuenetik aurrera (hau ez da XX. mendearen hasiera arte gertatuko240),, nazioaren, interesen defentsarako eraiki den ejertzitoaz hitz egin ahal izango da.
|
|
2001
|
|
|
moderatzaileak arlo tematiko bat finkatzendu, aldi baterako irauten duena; partaideek hari ekiten diote beste aldi batez, huraagortu edota bide itsu batean sartu arte: arlo tematikoko azken urratsei gainbegiratu bat ematea nahikoa da, berbaldiak atzera aurrera, ika mika, eta tirabiraantzuetarako
|
bidea
hartzen duela ohartzeko. Orduan, berriz ere moderatzaileak, beste eduki tematiko bat planteatzen du, galdera bidez gehienetan.
|
|
|
Ostean, azken ber tsioa denon artean prestatu behar lukete. Testu bakoitzak agerrarazitakohutsek bestelako lanketarako
|
bidea
erakutsiko lukete.
|
|
|
Pertsuasioaren
|
bidea
. Nola lortu?
|
|
|
– Ikasle bakoitzak modu ezberdinean egingo du
|
bidea
, eta proposatzen zaizkionikas esperientziei atarramendu ezberdina aterako die. Are gehiago, eginkizunhoriek elkarreraginean burutuko diren heinean, ez dute talde guztietan balioedota erabilgarritasun berbera izango, eta ondorio/ emaitza ezberdinak (ez beti, ikusgarriak?) eragingo dituzte talde batean eta bestean, ikasle batengan etabeste batengan.
|
|
|
Jakin bezateesperientzia honen balizko jarraitzaile edo aplikatzaileek alderdi on guztiak aintzathartzen, eta saia bitez alderdi makurretan berriro ez erortzen. Irakasleren batekhemen proposatutako
|
bidea
jorratu nahi izango balu, esperientziaren idatzizkosintesi honek nahiko argibidea ematen duela uste dut.
|
|
|
02 mintegiaren helburu nagusiak: langaietan islatzen diren printzipioetaraheltzeko
|
bidea
urratzea, langaiak aplikatuz eta baloratuz; eta ikas unitate batdiseinatzea printzipio horiek aplikatuz.
|
|
|
Horretarako, pausoz pauso sekuentzializatu genuen lan hori: gaia aukeratu, materiala bildu, testuak aukeratu eta sailkatu, maila erabaki, jarduerak edo atazak diseinatu, edukiak aukeratu, helburuak zehaztu... Gure asmoaikas unitatearen diseinuan emandako urratsak programako puntu teorikoekinuztartzea izan zen, hots, praktikatik abiatuta
|
bidea
egitea.
|
|
|
Mezua bidaltzeko
|
bidea
da diskurtsoa. Ideiak garraiatzen dituen euskarria da.Diskurtsoak zuzen zuzenean eragiten du ideiak azaltzeko moduan, bertan araujakin batzuen arabera funtzionatzen dutelako.
|
|
|
Honetan geu izan gara ikasleak, guretzat ere ikas prozesua izan da: etengabe ibili gara ikasten, gauza batek bestera eraman gaitu, genekienetik ez genekienera jo dugu, eta oraindik bidaia bukatu gabe daukagu.Sarritan bidaia zaila, gogorra eta iluna egin bazaigu ere, beti jakin dugu zuzengenbiltzala, ez une horretan hartutako
|
bidea
zuzena zelako, mugitzea soilik zuzenazelako baizik. Ordura arte eginikoa zalantzan jartzea, eta beti bide bat bainogehiago daudela jakitea, azkenean estilo guztiak zilegi direla onartu arte.
|
|
|
Dena dela, nork bere beharrak ditu, eta behar horiek aldakorrak dira. Unebatean behar jakin batzuk izan ditzake, eta handik aldi batera aldatu, autoikaskuntza zerbitzu honek honetarako
|
bidea
ere ematen du eta.
|
|
|
Irakasleak zein ikasleakinterpretatutako gramatika izan behar da, eta ez irakasleak soilik emandakoa.Kontzientzia gramatikala aldatu behar dugu: gramatika
|
bidea
da, eta ez helburua; beharrezkoa da, eta ez ezinbestekoa; gramatika ulertu behar da, eta ez buruz ikasi; gramatikaren ikuspegi orokorra izan behar dugu, eta ez atal solteena. Gramatikaerabili eta ikertu egin behar dugu, eta ez arau zerrenda bat ikasi».
|
|
|
Egoera horretan, beti izango da gaitzari
|
bidea
zabalduko dion arrazoiren bat: argaltzekoerrejimenen bat, maitasun harremanen batek porrot egin duela, ikasketak burutzeko familiatikbanandu beharra, gizartean onartua izateko oztopoak...
|
|
|
eredu ugari jaso dituzte, baina eredu horiek errazak etamodu egokian aurkeztutakoak izan dute. Testuetan, xede hizkuntzariburuz behar duten informazioa lortzeko
|
bidea
eskaini diegu; eta ekoiztekoorduan, testuinguru erosoa sortu, eskatuko zaien ahalegina ondo neurtu eta beharbezainbesteko laguntza eskaini diegu.
|
|
|
Honek zein ondorio ekar ditzake? Ikasleak, egokitzeko gaitasuna badu, prozesuak bere
|
bidea
jarraitzen du. Are gehiago, irakaslearenirakats estiloa ikaslearen ikas estiloarekin bat badator, prozesuak osoamaiera arrakastatsua izan lezake.
|
|
|
Nobleak produkzioaz jabetzen ziren (horrek indartsu egiten zituen) hirubideren bitartez: produkzio
|
bidea
zen lurraz jabetuz (erregek emanda, indarrez), bere gaineko kontrol osoa lortuz edota lan indarra (nekazariak) menperatuz etanekazarien gainprodukzioaz jabetuz. Honek tentsioa sortu zuen nobleen presio ahalmenaren eta nekazarien erresistentzia ahalmenaren artean.
|
|
|
batasun politikoa. Ikus daitekeenez,
|
bidea
zabalikgeratu da, eta ideia bat azpimarratu nahi nuke amaitu orduko: asko dago oraindikegiteko arkeologiaren arlo honetan, eta oraindik oso gutxi dakigu, bai iturri idatziak, bai iturri arkeologikoak erabiliz?
|
|
|
Ureztatua zegoen belar azpia. Zaldiari bridatik eutsi, eta oin puntetan egin nuen eraikuntzarainoko
|
bidea
. Ataria babesten zuen teilatulaburreko hagetako batean lotu nuen animalia.
|
|
|
Honez gero, 60ko hamarkadatik hona euskalkulturak, literaturak, bereziki? egin duen
|
bidea
ikusita, ez da duda handirikizaten ahal nor/ zer atera den garaile.
|
|
|
Oro har, eta 1914 1918kogerraraino, Bossuet en ildoko euskarazko idazkiak kometitu ziren, fedeari eta, noski, lurrari loturikoak. Axularrek
|
bidea
ireki zuen orduan. Etxepareren olerkietanitaliar poeten urruneko eragina sentitzen ahal baldin bazen, Kontraerreformakoizkiriatzaileenetan dotrinaren estalkiaren hertsikeria nabari zitekeen.
|
|
|
Iparraldeko literaturgintza tradizio horren gainean bermatu da luzaz, bideanehoiz zalantzan jarri beharrik gabe, gizartea kanbiatzen ez zelako. Kanbiamenmuskilek bereziki exilio ekonomikoko
|
bidea
hartzen zuten (Amerika, Paris, Bordele...). Hegoaldean, aldiz, Donostian, Bilbon edo Iruñean piztu ziren suteakberotzen hasi ziren, iraultza industrialaren ondorioz diruarekin batera kultur elementuak trukatzen zirela.
|
|
|
«fantesia frangoeta funts guti»?. Ez da hein berdineko oharpena baina, 1998ko maiatzean, IbonSarasolak Iparraldeko literatur
|
bidea
Landarten eta Davanten izenekin mugatuzuelarik, gazteena «inora ez zihoala» gehituz, mendearen hastapenetik indarreanbermaturiko egoera hertsizalea berretsi zuen, literaturaren ideia bera hemengoidazle belaunaldi urri berriei ukatuz.
|
|
|
batetik, artikuluetaz, dotrina kristauetaz, hizkuntz ikerketa lanetaz, bidaia erreportaia obretaz (beribilez Etxepare Medikua) edo kontseilu liburuetaz gain, ipuin asmatu edoohituratik birmoldatuen xendra zulatu zuelako Herrian, Gure Herrian eta ordukoizparringi askotan: Iturralderen Murtuts eta Bertze izeneko nobela eskainiz berak, Maddi Elizegiren Amattoren Uzta berriro argitaratuz eta Marijan Minaberrirenhaur olerki eta antzerkiei
|
bidea
irekiz, bereziki; baina bestetik, Literaturaz bildumairakurriz ohar gaitezkeenez hain zuzen, Iparraldeko literaturaren historia arrasalder eta zatikoia eskaintzen digulako, bazterrezinak eta bere adiskide minak idazlegisa aurkeztuz. Oraindik erabiltzen den Iparraldeko literaturaren Historiarenbabeak eta sareak eskaini zizkigun.
|
|
|
beste bide bat hartu zuen: abenturaren, poetikotasunaren, narrazioaren etapoesiaren
|
bidea
, bi hitzetan esateko. Alde horretatik, belaunaldi berriak ez zuengustuko, «istorioa bera baino, kontatzearen abentura» erreibindikatzen zuen Saizarbitoriaren estilo narratiboa.
|
|
|
Zeren, sakontasun eta espiritualitate berbera eragin dezaketen liburuakargitaratzen jarraituta ere, egia da, Borges-ek esaten zuen moduan, ez direla obrakaldatzen, aldatzen direnak irakurleak direla. Nago, hala ere, alderantzizko
|
bidea
eregertatzen dela, hau da, idazleak berak ere irakurtzen ditu bere giroan gizartearenjoerak, eta horrek badu gehienetan ondoriorik idazten diren liburuetan.
|
|
|
modura laburbil genezakeena. Kronotopoaz aritzean iradoki dugunez, Sarrionandiak narrazioetan istorioak kokagune urrun eta indeterminatu bateanlekutzen ditu, inguruko eta gaur egungo errealitateaz hitz egitea saihestuz; hau da, isiltasunaren
|
bidea
hautatuz. Era bertsuan, narrazioetan ez dugu bere ahotsaentzungo hau edo bestea kritikatzen (esan nahi baita, zuzenean, esplizituki). Narrazioak lanari buruz ari zela B. Atxagak ezin hobeto zioenez (baina hurrengobildumei buruz ere beste horrenbeste esan liteke), «ixiltasunak inguratzen du nirelagunaren literatura.
|
|
|
Emazte idazleen obrak literatur munduan berma daitezke halatan irakurleriafinkatzen baldin bada, edo duten ber. Une honetan, Lafitteren testuaren etsenpluanbezala, merkatu, maskulinizatuak? manatzen baitu, euskaraz idazten duten emazteek nahikoa hertsirik daukate
|
bidea
. Noski, Parisen Noblecourt edo Darrieusecq enmanerako marketing operazio arrakastatsuak kausitzen dira hemen ere, duelagutxi, Elkarren eskutik Iturbe eta Osororentzat egin zen bezala; hauen kasuan, ordea, nehoiz ezin jakin arrakastaren zioa argitaletxearen bultzadaren edo idazkiaren kalitatearen ondoriozkoa den!
|
|
|
Talde ireki eta informal gisa lanari ekiteko ordua etorria zaigu, ene iduriko, gure ondotik datozen emazte idazle gazteek ez dezaten, belaunaldiro EuskalHerrian egin ohi den maneran?
|
bidea
berriz osoki aztalkatzerik ukan. Iraganotsailean Arizkunen bildu diren emazte idazleek xede hori dute buruan:
|
|
|
Urte askotako tradizioa sufritzen ari gara, eta luze joango da oraindik ere, exotiko? etiketa gainetik kentzera eramango gaituen
|
bidea
.
|
|
|
Oraingoaren ezaugarri batzuk dira: ...nak; c) sozializazioaren ondoren gizabanakoek nolako prozesuak bizitzen dituzten (batez ere prozesu psikosozialak kontuan hartuz) azaltzea; d) gizabanakoek izango dituzten portaerak; 3) aldagai mota hauen artean gertatzenden lotura adieraztea, eta aplikazio maila ezberdinen arteko artikulazioa enpirikokiziurtatzea (Doise, 1982) eta inklusio bilakaera (Azurmendi, 1997) halako linealtasun kausalaren
|
bidea
proposatuz: aplikazio maila zabalenetatik hasita maila partikularrentzako bideari jarraituz ulertzea; 4) modu horretan, gizabanakoen portaerak, aplikazio maila partikularrena kontsideratuz?, beste aldagai moten artekoondorioak izango dira, hala portaerak testuingurualki ematen diren prozesuen arteko eta bitarteko emaitzak bezala ulertuz, psikologian eta psikologia sozialeanohikoa den bezala; 5) portaeren artean sartzen dira, ez bakarrik 2Hren jabekuntza, baita 2Hren erabilera, edo hizkuntzaren eta kulturaren arteko portaerak ere; 6) feedback moduko bukle bat irekitzen da, gizabanakoaren portaeratik hasi eta prozesu psikosozialeranzko bidea jarraituz, hala, bilakaerak eta aldakuntzak esplikatzeko ere bidea irekiz; 7) prozesu psikosozialen artean, identifikazio sozialari, edoidentitate etnolinguistikoari, erdigunetasun berezia ematen zaio, prozesu horrekziurtatuko duelako gorago aipatu den aldagai mota guztien elkarrekikotasuna.
|
|
|
1) diziplinarteko ikuspegia jarraitzen dela, ikusmira diziplinanitza gaindituta, batez ere hizkuntzarekiko soziologia eta psikologia sozialaren ikuspegiak integratuz; modu horretan, elkarrekikotasuna indartzenda; 2) aldagai mota nagusiak bereizterakoan, batez ere mota hauek azpimarratzea: a) objektiboki gizartean gertatzen den ukipen egoerari buruzkoak; b) objektibokigertatzen diren aldagaiak gizabanakoek nola barneratzen dituzten, edo sozializazioarekin lotzen direnak; c) sozializazioaren ondoren gizabanakoek nolako prozesuak bizitzen dituzten (batez ere prozesu psikosozialak kontuan hartuz) azaltzea; d) gizabanakoek izango dituzten portaerak; 3) aldagai mota hauen artean gertatzenden lotura adieraztea, eta aplikazio maila ezberdinen arteko artikulazioa enpirikokiziurtatzea (Doise, 1982) eta inklusio bilakaera (Azurmendi, 1997) halako linealtasun kausalaren bidea proposatuz: ...ala portaerak testuingurualki ematen diren prozesuen arteko eta bitarteko emaitzak bezala ulertuz, psikologian eta psikologia sozialeanohikoa den bezala; 5) portaeren artean sartzen dira, ez bakarrik 2Hren jabekuntza, baita 2Hren erabilera, edo hizkuntzaren eta kulturaren arteko portaerak ere; 6) feedback moduko bukle bat irekitzen da, gizabanakoaren portaeratik hasi eta prozesu psikosozialeranzko
|
bidea
jarraituz, hala, bilakaerak eta aldakuntzak esplikatzeko ere bidea irekiz; 7) prozesu psikosozialen artean, identifikazio sozialari, edoidentitate etnolinguistikoari, erdigunetasun berezia ematen zaio, prozesu horrekziurtatuko duelako gorago aipatu den aldagai mota guztien elkarrekikotasuna.
|
|
|
1) diziplinarteko ikuspegia jarraitzen dela, ikusmira diziplinanitza gaindituta, batez ere hizkuntzarekiko soziologia eta psikologia sozialaren ikuspegiak integratuz; modu horretan, elkarrekikotasuna indartzenda; 2) aldagai mota nagusiak bereizterakoan, batez ere mota hauek azpimarratzea: a) objektiboki gizartean gertatzen den ukipen egoerari buruzkoak; b) objektibokigertatzen diren aldagaiak gizabanakoek nola barneratzen dituzten, edo sozializazioarekin lotzen direnak; c) sozializazioaren ondoren gizabanakoek nolako prozesuak bizitzen dituzten (batez ere prozesu psikosozialak kontuan hartuz) azaltzea; d) gizabanakoek izango dituzten portaerak; 3) aldagai mota hauen artean gertatzenden lotura adieraztea, eta aplikazio maila ezberdinen arteko artikulazioa enpirikokiziurtatzea (Doise, 1982) eta inklusio bilakaera (Azurmendi, 1997) halako linealtasun kausalaren bidea proposatuz: ...arteko emaitzak bezala ulertuz, psikologian eta psikologia sozialeanohikoa den bezala; 5) portaeren artean sartzen dira, ez bakarrik 2Hren jabekuntza, baita 2Hren erabilera, edo hizkuntzaren eta kulturaren arteko portaerak ere; 6) feedback moduko bukle bat irekitzen da, gizabanakoaren portaeratik hasi eta prozesu psikosozialeranzko bidea jarraituz, hala, bilakaerak eta aldakuntzak esplikatzeko ere
|
bidea
irekiz; 7) prozesu psikosozialen artean, identifikazio sozialari, edoidentitate etnolinguistikoari, erdigunetasun berezia ematen zaio, prozesu horrekziurtatuko duelako gorago aipatu den aldagai mota guztien elkarrekikotasuna.
|
|
|
Talde horrekin komunikazioa osoagoa izatekoeta talde horrekin eta bere kulturarekin harreman estuagoak edukitzeko ikasi nahidu hizkuntza. Gizarte egitura irekia eta malgua bada, beste taldearekiko orientaziopositiboak, hori erreferentzia taldetzat harturik?, talde horretan sartzea errazdezake, integrazioa erraztuko duen sozializazio aurreratua eskaintzen duelarik.Kasu horretan, hizkuntza beste taldean integratzeko
|
bidea
da.
|
|
|
Alde batetik, helduen euskalduntze prozesua esplikatu ahal izateko, etahorren ezaugarri nagusiak zeintzuk diren kontuan hartzea: euskara ukipenezko 2Hmenpekoa dela, makrosozialki ukipenezko bi hizkuntzen eta hiztun taldeen artekodistantzia handia dela, gizarteko helburu linguistiko nagusia (ofizialki EuskalAutonomi Erkidegoan behintzat) elebitasun eta elebiduntasun generalizatuak lortzea dela, 16 urte baino gehiago duen populazioaz ari garela, eta prozedura formala edo irakaskuntza ikaskuntza
|
bidea
erabiliz bilakatzen dela populazio horreneuskalduntzea. Horrelako egoerarako aurkeztu ditugun eredu teorikoak nola egokitu daitezkeen ikusiz gero, ikerketa honetarako eredua eraikitzea da ondorengoegitekoa.
|
|
|
Azkeneko lanetan egiten ari diren berrikusketetanaipagarrienak dira: 1) Motibazio mota ezberdinen arabera, 2Hen sailkapenberria proposatzeko
|
bidea
ireki dela; Richards (1993) autoreak, adibidez, mota honetako sailkapena proposatzen du: 2H ukipenezkoa, 2H atzerritarraeta? 2H osagarria?, hirugarren hori berria delarik.
|
|
|
3. Identitate soziala? izeneko teoriari ematen diote ikerlari hauek garrantzia: bai bi tradizoen arteko integrazioa egiteko
|
bidea
delako, baita beraren bitartez gaur egungo psikologia sozialean gertatzen ari diren berrikuntzak ulertzeko ere. Baina horri buruz, ondorengo beste azpiatal batean egingo diraaipamenak.
|
|
|
2 HET motibazioaren ikuspegitik ulertuta, etnien arteko komunikazioanhelburuak hartzen dira kontuan, eta, horien arabera, komunikazioa honelaoxea izan daiteke: instrumentala edo onespen soziala eskuratzeko
|
bidea
.
|
|
|
95.000elebidun gehiago, batez ere hezkuntza sistemari esker; erdaldunen (ez euskalhiztunen) gutxitzea, populazioaren hiru laurdenak izatetik erdia izatera pasatuz; etab. Bigarren kapituluan hizkuntz politikaren aurrerantzako
|
bidea
aipatzen da:
|
|
|
1 Kohesio sozialerako
|
bidea
urratu, bi komunitate eta hizkuntzak onartuz, etabien arteko komunikazio eta solidaritate bidea urratu, gizarte elebidunbakar batera hurbilduz.
|
|
|
1 Kohesio sozialerako bidea urratu, bi komunitate eta hizkuntzak onartuz, etabien arteko komunikazio eta solidaritate
|
bidea
urratu, gizarte elebidunbakar batera hurbilduz.
|