|
2000
|
|
|
Esango nuke sukar apur bat ere izan nuela, baina gauerako polito nengoen eta besteekin batera joan ahal izan nintzen. Hala ere,
|
besteekin
diodanean, Rakel eta Rubenekin izan ezik esan gura dut, ze bi amorosak ez ziren taldekideon hitzordura agertu. Aurrekoetan bezalaxe, gaur ere elkarrengandik oso hur ibili dira eta, de vous à moi, gero eta argiago dago haien arteko sintonia.
|
|
|
Eta zorionez, diot, bestela Karmelori Dabidekiko nire historia guztia kontatuko bainion, eta nik ez nuen egoera nahasi hura are gehiago aldrebestu nahi. Karmelo, ordea, une haietan ere adeitsu baino adeitsuago egon zen eta, oro har, aski isilean ibili baginen ere,
|
besteekin
elkartu aurretik esan zidan:
|
|
|
Baina esango nuke Rakelen gogoa Rubenengan dagoela. Atzo, adibidez, kanpinera erretiratu aurretik
|
besteekin
olgetan ibili ginen; ez pentsa egundo ahantziko dudanik zer eginarazi didazun USAko bidaia honetan: azkena, olgetan umeen pare ibiltzea...
|
|
|
Nik hurbil hurbileko begirada baten beharrizana nuen. Hitz eztiren bat ere atseginez hartuko nuen, baina Ruben harria baino isilago eta geldoago egon da eta, kantua amaitu bezain laster,
|
besteekin
esertzera joan da, eta ni atzetik. Eta, aldiz, Olga eta Xavier, begiak itxirik eta lotu lotuan ibili dira.
|
|
2001
|
|
|
Horiek baitira euskararen eta euskal literaturaren aldetik
|
besteekin
harremanik gutxienak zituztenak. Horretarako aski duzue Nafarroa Garaiko edozein idazle, hamazortzigarren mendeko Lizarraga, esate baterako, hartzea; hor ikusiko duzue idazle horrek zer ikusi gutxi duela bestetan ordurako landua zegoen hizkuntzarekin.
|
|
|
Diru etxeei buruz ere, baditu ondorengoak Azkarragako Martinek2 Madariagak nonbait dioenez, ba omen dute elkarren antza pixka bat gaurko bankuek XVI. mendeko Berberia aldeko itsaslapurrekin: batzuekin ala
|
besteekin
harremanetan hasten dena, nolanahi ere, arinago irteten omen da sartu den baino, diru gutxiagorekin alegia.
|
|
2002
|
|
|
Atsedenaldi haren ondoren, Â lagunarteko zurrunbiloan murgildu zen ostera. Batzuekin eta
|
besteekin
jardun zuen  berbetan Garibai kale muturrera heldu bitartean, eta aldi berean bere buruarekin, hurrengo baxoerdia non hartuko zuten asmatu nahiz. Tabernari buruzkoak, ordea, ez zuen hainbeste kezkatzen.
|
|
2003
|
|
|
Halaxe esan zuen-eta Jonek, Anie mendira joango zirela, eta Hiru Erregeren Mahaira, eta Petretxemara. Beraiek horixe bera egin zuten aspaldi hartan, Dani eta
|
besteekin
Belagoako aterpera joan zirenean. Ederki damutu zi  tzaien kremarik eraman ez izana.
|
|
|
komunitatea, kultura, hiz  kuntza eta zenbakiak. Baina baldin balizko komunitate bakarrean partaide batzuek ezin badute berdintasunezko harremanik garatu
|
besteekin
, badirudi ezen talde edo klase nahiz kasta desberdinak egon daitezkeela gizarte horretan. Euskaldun batzuei halako zerbait gertatzen zaie erdaldunarekin giza eta gizarte harremanak garatzerakoan, zeren harekiko harremanak garatu nahi baldin badituzte beren ezaugarrietako bat edo batzuk baztertu eta bestearenak hartu behar baitituzte eskuetan; egia esan, bestearen hizkuntza ere badakite eta horregatik ez zaie hain bortitza egiten erdaraz min  tzatzea.
|
|
2007
|
|
|
Hostailaren artetik ikusi zuen lagun taldea, ibai bazterrean. Urrutitik entzun ziezaiokeen Dioniri, bero bero Justino eta
|
besteekin
ika mikan. Inguruan CNTko lagunak zituen, ziurrena emanago eskusoinuaren aireei lagunak zeraman eztabaidari baino.
|
|
2008
|
|
|
Batzuen eta besteen artean gaudenok konpondu ezinak ditugu batzuekin eta
|
besteekin
.
|
|
|
Psikogezur garaikideetan haundienetakoa: batek bere buruarekin ongi egon behar omen du, bakean eta gozo,
|
besteekin
ongi, bakean eta gozo egoteko; bere burua maitatu besteren bat maitatzeko, bere buruaren lagun izan besteri laguntzeko. Nik ez dakit zuek (bo, badakit, ederki dakit:
|
|
|
Nik ez dakit zuek (bo, badakit, ederki dakit: gezur zuririk ez, faborez!), baina ni oso nolabait, gozo faltan, barruko gerran eta neure buruak pena haundiena ematen didan garaian egoten naiz
|
besteekin
ongiena, gozoena, lagunkinena, maitagarriena eta, zer esanik ez, eskertsuena.
|
|
|
Aurrena datozkidanak: nahi eta nahi ez, gauza jakinak behar ditudala; behar eta behar ez, gauza jakinak nahi ditudala; bide batetik joan edo bestetik joan, leku berera iristen dela (eta bai, baina ez da gauza bera); baliabide eta aplikazio batzuekin edo
|
besteekin
, gauza bera egiten dela (gero eta azkarrago eta hobeki, besterik gabe; eta ez: beste gauza bat egiten da)...
|
|
|
Eta oinarrian hauxe: hizkuntza batean edo bestean gauza berak esan daitezkeela eta, hizkuntza berean hitz batzuekin edo
|
besteekin
gauza bera esan daitekeela (hau da: gauzak hortxe daude, izatez diren bezala, izendatuak izateko zain; gauzak diren bezalakoak dira eta mundua" holakoxea" da).
|
|
2009
|
|
|
Gure eguneroko esperientziak aldatzen ari dira. Aldatzen ari dira gure buruen gaineko pertzepzioa eta
|
besteekin
ditugun konexioak. Euskaldunok ere aldatzen ari gara.
|
|
|
Mozkinak sortzeaz gain, irudikapenak eta sentipenak sortzen dituzten artefaktuak dira. Korporazio arrakastatsuenek langileen eta kontsumitzaileen identifikazio egarria lasaitzen dute, eta
|
besteekin
lotzeko gogoa ase. Esku batekin egurra (bai barrukoei, langileei?, nola kanpokoei), bestearekin" nongotasuna".
|
|
|
jesarlekuari lotzen gaituen gomazko sokaren elastikotasuna identitate ongi finkatuaren araberakoa da, zenbat eta sustrai sakonagoak, orduan eta elastikoagoa. Ama kulturarekiko atxikimendu sendoak eta erro seguruek ematen dute desberdinak diren
|
besteekin
beldur barik jolasteko eta harremantzeko aukera; orduantxe aurki baitaiteke norberarena bestearengan, eta bestearena norberarengan.
|
|
|
Fairbairn ek esan zigun, Freud maisuari kontra eginez, libidoak ez duela plazera bilatzen, ezpada objektua bera:
|
besteekin
konexioa bere horretan helburu da. Bestela esanda, konexio mingarria baino mingarriagoa dela konexiorik eza.
|
|
|
Psikologia sozialak, neurologiak, eta soziologiak, zientzia gehienek konfirmatzen dute betetasuna
|
besteekin
lokarri sendo eta aberatsak ezartzeak dakarrela. Giza kondizioaz horrenbeste jakin behar genuke honezkero:
|
|
2010
|
|
|
Baina oraindik harroago nago gure gizon eta emakumeez, gaur Euskadin bizi eta lan egiten dugun euskaldun guztiez, berdin dio non jaioak garen, berdin dio zein alderdi politikori ematen diogun botoa. Zuei zuzendu nahi natzaizue, bereziki zuei, esateko geroa gurea dela, eta geuk idatziko dugula,
|
besteekin
adostuaz, baina geuk, geure eskuez [1]".
|
|
|
Horixe izan zen, hain zuzen ere, nire hitzaldiaren azken partea Diputatuen Kongresuan, 2005eko otsailaren 1ean. Gaur Euskadin bizi eta hemen lan egiten dugun gizon eta emakume guztiei zuzendu nintzaien orduan, eta esan nien, zuei zuzendu nahi natzaizue, geroa gurea dela esateko, eta geuk idatziko dugula,
|
besteekin
hitzartuz, baina geuk idatziko dugula, geure eskuz.
|
|
2011
|
|
|
Froon, ordea, kezkatuago zebilen egun haietan nafarren erasoaz eta Gaminz semea bidali zuen seiehun gizonekin ingelesei aurre egitera. Horrelako liskar ugari izan zuten batzuekin eta
|
besteekin
, lehorrean zein itsasoan, eta horietako batean zendu zen Froon, harkaitzetan behera erorita. Bere seme Froizek hartu zuen orduan buruzagitza.
|
|
|
" Garda frantsesak ez ziren erosten eta garda euskaldun anitz beraiek aritzen ziren kontrabanduan bere kontu. Ez nuen konfiantzarik ez batzukin ez
|
besteekin
".
|
|
|
Ni egun batzuk gehiago gelditu nintzen eta etxean hulea jartzen aritu nintzen lurrean, bi emakumeek hori eskatu baitzidaten. Bukatu nuenean, salmenta sinatu eta trena hartu nuen
|
besteekin
elkartzeko. Baionan nengoen azkenean!
|
|
|
Horrela, ilunabar batean herriko ur biltegian geratu ginen bederatzietan hamalau gazte eta gu biok, eta esan genien ahalik eta janari gehien eramateko. Ibaira ordu batean iritsi ginen, zeharkatu eta Tomasek erdiak Atakako pasabidera eraman zituen eta ni
|
besteekin
baserri ingurura joan nintzen. Ordubete baino gehiago itxaron genuen, baina bat batean euria gogotik hasi zuenez, karabineroa postuan sartu zen eta zakurrak bezala makurtuta pasatzeko aprobetxatu genuen.
|
|
|
Senideekin eta haien lagunekin afaldu genuen gero, afalaurreko etxe atariko tertulian ardoa eta hain gustuko dituzten pattar gozoak dastatu ostean. Ingelesez aritu ginen Sophierekin, gaztelaniaz beste batzuekin (Francis eta Mari Joserekin batik bat, eta, zelan edo halan, baita Roger eta Ernestinerekin ere), eta
|
besteekin
keinuka edo dakigun frantses apurrean. Garrantzitsuena, ordea, ez ginela sekula arrotz sentitu (bada zerbait, bistan denez, hizkuntzen eta kulturen gainetik).
|
|
|
Nik Lekuonatarren etxean aurkitu nuen giro oso berezi bat, kulturarekiko atxikimendu bat eta maitasun bat eta bereziki euskal kultura herrikoiari buruzko aipamen asko eta datu asko eta halako humus bat, ongarri bat, hori aurkitu nuen. Eta gero, jakina, horrekin batera, ni Julenen laguna nintzen batez ere, gazteena zelako bera, eta ni bera baino gazteagoa, eta han, Lekuonatarren etxean biltzen ginenean afariak eta egiten, ba menturaz baldin bazen ere, topatzen nintzen
|
besteekin
ere Andonirekin. Andoni Parisen zegoen Soziologia estudiatzen, eta familia guztia izan da literatur zalea eta arte zalea eta orduan, ekartzen zituen handik frantses kantari Chansonnieren kantak itzulita, eta Brelenak eta, eta oso polita zen istorioa.
|
|
|
Antton Valverde eta ni, azken urte hauetan, gure bizi baldintzak direla-eta, ez gara hainbeste ikusten eta bueno, telefonoz mintzatzen gara elkarrekin, eta kantatu izan dugu bai, elkarrekin, eta poz handiz gainera. Niretzat oso hunkigarria zen berriz berarekin juntatzea eta Imanolekin eta Joxean Artzerekin eta
|
besteekin
, Lizardiren omenezko kantaldia eman genuenean. Antton Valverde niretzat adiskide on, sakon eta benetakoa da, eta gutxietakoa.
|
|
2018
|
|
|
" Guztiz azpiratu ninduten. Eta
|
besteekin
ere berdin egin zuten. Baina noizbait mundua aldatzea gure esku zegoela uste izan genuen, benetan sinetsita geunden".
|
|
2019
|
|
|
Elgeak, berehala, lokatz eremua bilakatzen ahal ziren. Gainera, gau bat edo beste, Felix eta
|
besteekin
, kanpoan lanean eramanen zituen, baina horretaz ez zen inorekin mintzo, amarekin ere ez. Erauntsi komandoaren inguruko istorioak bere buruko kaiolan ixten zituen.
|
|
|
–Ulertzen dut, esan du amak?, nekosoa da
|
besteekin
bizi beharra haiek bezalakoa ez zarenean.
|
|
2020
|
|
|
Kathy Ackerren narratzailea ez dago errealismo naturalismoz deskribaturiko egoera batean
|
besteekin
interakzioan, hau da, narratzailearen presentzia ez da inolaz ere erlazionala. Ackerren emakume idazle garaikideek, idazle aipatzeagatik, Margaret Atwood, Alice Munro, Janet Frame eta abarrek esate baterako, honezkero eraikiak dituzte emakumezko narratzaile ahots indartsuekin ipuinak eta nobelak, honezkero idazle errespetatuak dira.
|
|
2021
|
|
|
Halatsu, orain, gure une sekretu horretara atzera eginez, besteengan bila arituko gara ea jada une berdintsu bat bizitzea suertatu zaien edo urrun duten oraindik, horixe baita jakin beharrekoa. Gizaki baten bizitzan une gorena da, izan ere; eta premiazkoa da
|
besteekin
egotea begiak haien patuko unerik gorenean iltzaturik.
|
|
|
Geure buruarekin neurritsu eta
|
besteekin
eskuzabal izatea: esan nahi baita, bidezko harremana izatea diruarekin, aske izatea diruaren aurrean.
|
|
|
Oso endogamikoa da guztia. Hamabost urteko neska mutil gazteak ezagutzen dituzu, eta batzuk
|
besteekin
irteten hasita daude, batzuk besteekin lotuta... eta handik hogei urtera ikusi, eta halaxe segitzen dute, batzuk besteekin lotuta eta, are, inoiz asmatuko ez zenituzkeen trukeetan ere bai, baina inork ez du bere mikrokosmosetik hara inoiz begiratuko, mundu zabalean bere bikotekide izan litekeen inor ba ote den jakiteko. Ez, Gasteizen ez da horrelakorik.
|
|
|
Oso endogamikoa da guztia. Hamabost urteko neska mutil gazteak ezagutzen dituzu, eta batzuk besteekin irteten hasita daude, batzuk
|
besteekin
lotuta... eta handik hogei urtera ikusi, eta halaxe segitzen dute, batzuk besteekin lotuta eta, are, inoiz asmatuko ez zenituzkeen trukeetan ere bai, baina inork ez du bere mikrokosmosetik hara inoiz begiratuko, mundu zabalean bere bikotekide izan litekeen inor ba ote den jakiteko. Ez, Gasteizen ez da horrelakorik.
|
|
|
Oso endogamikoa da guztia. Hamabost urteko neska mutil gazteak ezagutzen dituzu, eta batzuk besteekin irteten hasita daude, batzuk besteekin lotuta... eta handik hogei urtera ikusi, eta halaxe segitzen dute, batzuk
|
besteekin
lotuta eta, are, inoiz asmatuko ez zenituzkeen trukeetan ere bai, baina inork ez du bere mikrokosmosetik hara inoiz begiratuko, mundu zabalean bere bikotekide izan litekeen inor ba ote den jakiteko. Ez, Gasteizen ez da horrelakorik.
|
|
|
Sexuarena ere noski, baina ez horrena bakarrik. Egundoko jakin mina zeukan amodio kontuetan eta, arratsalde hartan Xoséren kuartoan, egonezina sentitu zuen, espazio itogarri hartan eta erdi ilunpetan, Andrearekin eta
|
besteekin
botila jokoan ibili zirenean.
|
|
2022
|
|
|
–Tripi bat jan eta horrela gelditu zelako?
|
besteekin
batean eseri dira mahaian. Kartetan ari dira.
|
|
|
–Zer egin duzu
|
besteekin
–
|
|
|
–Zer
|
besteekin
–
|
|
|
Eta aurkituko dute, beste ezer baino lehen, irakurle oso eskuzabal bat, leitzen duenarekin bezainbeste gozatzen duena irakurketa horietaz
|
besteekin
hitz egiten. Liburuak irakurtzeko gogoa ematen duen liburua baituzu hau, eramango zaituena, kasik oharkabean, Mitteleuropa zeharkatzera titulua inspiratu duen Stefan Zweigen lanetatik hasita Agota Kristofenetaraino; Elias Canettiren mihi askeaz bezainbeste arituko zaizuna Hannah Arendten mundutik apartatzeko beharraz; Marie Darrieussecq, Annie Ernaux, Marguerite Duras edo Antoine Compagnonen lanak zeharkatuz erakutsiko dizuna egileak nolako kariñoa dion frantsesez idatzitako literaturari; baita Mediterraneoari ere, Saforen garaikotik Rafael Chirbesek deskribatutakoraino.
|
|
2023
|
|
|
Betileak tapatzen zizkion bekoki gaineko biloak eta zilarrez betea ageri zuen ahoa. Zilarreztatuak hortz guztiak, batzuk
|
besteekin
lotuak. Emakumea maiz joaten zen etxera arratsaldeetan, eta lehenik Bernadeta agurtu beharra zegoela adierazi zion.
|
|
|
Berak baino ikusten ez duen tokiari begira dago, eta hango biztanleei eskainitako hitzak xuxurlatzen ditu. Batzuetan ez du
|
besteekin
joan nahi, ez otoizlekura ez jantokira, eta mojek amore ematen dute.
|
|
|
epigenetika. Errazago ulertzeko, begi urdinak heredatzen dituen bezala,
|
besteekin
erlazionatzeko beldurra ere heredatu daiteke. Beharra izatekotan, guk egiten dugun barne lanketa hori beraientzako oso oso onuragarria izango da.
|
|
|
Horrek gure autoestimua eta identitatea modu hauskor eta egonkorrean eraiki  tzen lagunduko du, uste baino neurri handiagoan. Askotan kudea  tzen jakiten ez den frustrazioa sortuko da, bai
|
besteekin
egindako konparaketa desitxuratu horien bidez, baina baita nire ni erreala eta sareetan bizi den presio sozialak plazaratzera bultzatzen nauen ni horren amildegitik etorritakoa. Ez ahaztu, kudeatzen jakiten ez den frustrazioa depresioen eta adikzioen lagun mina dela.
|
|
|
Ugaztun guztiak jolasten dira (gizakiok barne), eta joko askearen bitartez lortzen dituzte gorputzaren garapen fisiko osasuntsua, eta trebetasun sozialak eta emozionalak: jolasten lantzen dute lankidetza eta talde lana,
|
besteekin
egoten ikasten dute, eta arrisku handiagoko jokoetan beldurra ere ezagutzen dute, eta ez dute egoera horretan burua galtzen. Etorkizunean egoera benetan larri batean oso lagungarri izan daitekeen ikasketa da hori.
|
|
|
Atxikimendua (apegoa, hemen lokarri hitzarekin landuko duguna) harreman afektibo berezia da, hau da, gure hezitzaile erreferenteekin sortzen den harreman mota da. Atxikimendu hori nolakoa izan den edo izaten ari den kontuan hartuta, nerabeak era bateko dohainak, arazoak edota bere buruarekin zein
|
besteekin
harremanak izateko jokabideak izan ditzake, izan ere, beste gauza orokin bezala, gutako inor ez da jaiotzen gure erreakzio emozionalak arautzeko jakintzarekin, beraz, neurri handi batean, hezitzailearen erantzunaren arabera erregulatzen joango gara hori, lokarri horren bidez, beste garun baten kontaktuaren bidez. Atxikimendua, beraz, haurrak gurasoekin edo zaintzaileekin garatzen duen lotura mota... Haurtzaroan berebiziko garran  tzia du horrek, noski, baina baita nerabezaroan ere; izan ere, berriz ere galduta sentitzen gara, eta lokarri horren presentzia eta babesa sentitu behar dugu gure psikismoan, nahiz eta kontrakoa adierazi.
|
|
|
ez da gauza bera" jendeak egiten dit" pentsatzea eta" jendeak egiten du" pentsatzea, izan ere, batek Ni-a du ardatz, eta besteak errealitatea. Oso modu pertsonalean hartzen dugu dena, baina pentsatu behar dugu besteek egiten dutena edo esaten dutena erlazio gehiago duela eurekin geurekin baino; eta, aldiz, normalean egiten dugun orok gurekin du erlazio gehiago,
|
besteekin
baino. Bizi izan ditugun esperientziek, atxikimendua, gure testuinguruak zein motxilek, onerako eta txarrerako esan eta egiten duguna zehazten dute neurri handi batean; beraz, kasu askotan, ez du maila pertsonalean hartzeak logika handirik, eta errealitate hori aintzat hartuta, errazagoa egingo zaigu gauzak erlatibizatzea eta bideratzea.
|
|
|
Baina ez ditugu nahastu behar. Besteen bitartez ondo egotea lortzetik, mendekotasuna izango litzatekeenetik alegia,
|
besteekin
ondo egotea lortzera igarotzea da, hau da, interdependentziara. Besteekiko begirunea izatea gurekiko begirunea dugunean gertatzen da; besteak eta ni berdin ikustea, ez gorago ez beherago, gizakitik gizakira begiratzea.
|
|
|
Horretarako, helburu didaktikoak ipar izanik, abiapuntu eta helburu zehatzak dituzten baina bidea argi ez duten jolasak erakusten zaizkie ikasleei (jolas manipulatiboak, tailerrak...). Ondorioz, ikaslearen berezko gaitasunen bitartez, zein
|
besteekin
harremanak izateko abileziaren bidez, bide bat edo beste aukeratuko dute helburu horietara hurbiltzeko, eta berezkoak dituzten dohainak erakusteaz gain, besteak lantzen dituzte prozesu horretan. Harremana ez da bertikala, horizontala baizik, eta irakaslea bidelagun bihurtzen da kasu honetan.
|
|
|
Ondoren, osasun mentaleko arazoak garatzeko aukerak ugarituko ditu, elikadura, jarrera edo depresio zein antsietatearekin lotura dutenak adibidez. Bestalde, nabarmena izango da eragina harremanetan, zailtasun handiak izango dituelarik bere buruarekin zein
|
besteekin
harremanak edukitzeko.
|