|
2000
|
|
|
kontzeptua zuzendunahian egindakoa (Fagan eta Shephard). Deflexioa,
|
beste
pertsona batekikokontaktu zuzena baztertzera jotzen duen maniobra da, benetako kontaktua hoztekomodua. Jokaera deflexiboaren hainbat adibide jartzen dituzte; esate baterako, etengabeko hitz jarioa, esandakoa barregarri hartzea, abstraktuki, gaitikkanpo ateratzea, egiatia izan ordez diplomatikoa izatea, e.a. Aspermena, apatia etabaita desenergizazioa ere, harremana ahultzen duten ohiko deflexioak dira.
|
|
|
besteari, niri egitea gustatuko litzaidakeenaegitea, hain zuzen. Adibidez,
|
beste
pertsona baten jazkera lausengatzea, honelanireari arreta jar diezaion eta balora dezan edo giro ezezagun eta segurtasun gabekobatean, maitagarri jokatzea, berdin tratatua izateko asmoz, e.a.
|
|
|
Hau da, subjektuak bi pauso nagusi eman behar dituberekiko ideiaren eraikuntzan. Batetik,
|
beste
pertsona batekiko objektu izanezhasiko da (Kohut, 1971). Beste batentzako gara lehenik objektu.
|
|
|
Komillak ezin erabil daitezke, zeren bestela, ahotsa aldatzen ondo jakiteko, sabel hiztunak izan baikinateke,
|
beste
pertsona baten esaldi bat esan nahi dugunean. Irratian letra mota ezin alda daiteke, ezta era kurtsiban edo beltxean ipini ere.
|
|
2002
|
|
|
Patroiaketa klienteak elkartrukeetan oinarritzen zen egitura antolatzen zuten; horrela, piramide gisako harremanak sortzen ziren. Hau da, patroia
|
beste
pertsona batzuenmenpeko bihurtzen zenean, aldi berean, bere menpeko klienteak patroi horrengainean zegoen jaun eta jabearekiko harreman sarean sartzen ziren. Horrela, asmoberdinak zituzten pertsonen arteko bitartekariak izatera heltzen ziren harremanklientelar haiek, lagunen lagun bihurtuz.
|
|
|
Gizakiak gizartea egituratzen duenean, esanahia itsasten die
|
beste
pertsonei, eguneroko gertakizunei eta ezagunak diren egitura sozialei, esanguraz zamatzen ditu. Testuinguru horretan, semiosia, semiosi soziala, gizartearen birkontestualizazioa da.
|
|
2003
|
|
|
Alde batetik, Eguzki talde ekologistako aktibistek kontaktu batzuk bilatuzituzten Boroa auzoan eta inplikatzeko prest ikusi zuten udal teknikari batekin.Txosten batekin eta herrian argitaratzen den aldizkariarekin hasi ziren bertakobiztanleak albistearen berri izaten. Herriko
|
beste
pertsona batzuk beren kabuz hasiziren alegazioak prestatzen edota kontaktu informalak lantzen eta informazioabilatzen. EH talde politikoak ere triptiko bat banatu zuen, proiektuaren arriskuazohartarazten.
|
|
|
Zornotza Bizirik plataformako asteroko bileretan 20 pertsona inguruko taldeamugitzen da, baina noizean behin eta gaiaren arabera
|
beste
pertsona batzuk agertzen da. Mobilizazioaren erdigune honetan badaude ekologismoaren aktibistaklasiko batzuk, ezkerreko alderdien zinegotzien ordezkaritza (Batasuna eta EzkerBatua, eta Eusko Alkartasuna apur bat urrunago), baina badaude batez ere mobilizazio zehatz honen karira bildutako pertsonak.
|
|
2005
|
|
|
Horregatik, Apalategik bere osaketaren inguruko zalantza azken mementoraino mantendu zuen, jeneralaren izendapen berriakpremiazko tramitazioa baldin bazuen, hurrengo urtean bere kargua berreskuratukozuelakoan. Ordenantzaren arabera, jeneralaren izendapena alkateordeak egiten du, nahiz eta tradizionalki horrek
|
beste
pertsona batengan delegatu. Garai haietanalkateordea PSOEko Roman Rico zen.
|
|
|
Ondorioz, batzordeak konpainia berria sortzeko Vicente Salas i deitu zion. Bilera horren akta, zorionez, idatzi egin zen22 Konpainiaberria sortzeko baldintza bakarra J.A. Lecuona tenientea ez izatea eta
|
beste
pertsona bat izatea izango da; horren aurrean Salas ek J.A. Lecuona rekin hitz egitekodenbora behar duela erantzuten du, egun horretako gaueko 9:30 ematen zaio azkenepetzat. Azkenean, Lecuona jauna baztertua izan zen eta Paseo Colon izenekokonpainia berrirako baimena eman zen.
|
|
|
Berehala, horren inguruko eztabaida pizten da aktore guztien artean, alderdi politikoak, komunikabideak, gatazkan murgilduta dauden taldeak, etab.?. Ondorioz, Eusko Jaurlaritzaren gobernuan dagoen, hirukoitzak? (PNV, EA eta IU)
|
beste
pertsona bat aukera dezala eskatzen dio PSEri. PSEk ez du Buen-en proposamena atzera botako eta gutxitan ikusten den keinu etikoa egingo du Arartekoaizan behar zen Joaquin Okiñenak:
|
|
|
Nola liteke gizon emakumeen artekoberdintasuna ukatua izatea jaietako ekitaldi batean eta alderantzizkoa gertatzeabizikidetzako beste edozein esparrutan? Nola da posible Konstituzioak bere 14.artikuluan xedatzen duen eta Giza Eskubideen Deklarazio Unibertsalak babestenduen berdintasun eskubideak indar edota intentsitate maila bera ez izatea berdintasun eskubidearekiko errespetatua instituzio publiko bati, udalari adibidez, eskatuedota exijitzen zaionean edo, maila partikularrean,
|
beste
pertsona bati, partikularbati, kontuan har dezan eskatzen zaionean. Nola da posible horrelako egoerakerrealitatean gertatzea?
|
|
2006
|
|
|
Erreformaren ostean 68 artikulu berriak hau gehitu du: «Gainera, etxeko lanakbanatu dituzte, eta baita aurrekoak, ondorengoak edo beren ardurapeandauden
|
beste
pertsonak zaindu eta artatzeko lanak ere».
|
|
|
Liskarrak azkar eta modu egokian ebazten diren egoerak, hitzezko bortizkeriarik ez fisikorik erabiltzen ez denean, irakats diezaioke haurrari
|
beste
pertsonekiko bere gatazkak konpontzeko era positibo bat. Ez da hori gertatzen, ostera, bikotea familia zailtasunak konpontzeko gai ez denean, akordio batera helduz edobananduz.
|
|
|
Orobat gerta daiteke familiako gatazkak haurrei bizi diren gizartearen partaideizaten eta
|
beste
pertsonekin erlazionatzen irakasteko gurasoen gaitasuna gutxitzea, bi arrazoi direla bide: gurasoen arteko hezkuntza irizpide desberdinen erruz, edobietariko batek seme alabak era desberdinean heziko dituelako bikotekidea aurreanbadago edo ez badago.
|
|
|
Haur txikia jaiotzen denean haurrideek pairatzen duten arreta galera konpentsatu heziketa eginkizunetan aitaren inplikazioa handiagotuz. Funtziohori gertuko
|
beste
pertsonek ere bete dezakete.
|
|
|
– Jokaera jeloskorrak ez anplifikatu, baina ez gehiegi larritu hauengatik: kontuan izan
|
beste
pertsonen egoera emozionalen, nahien eta beharrenkontzientzia hartzen lagunduko diotela haurrari, eta horrela bere garapenkognitiboa bultzatuko dutela.
|
|
|
Perspektiba hartzeko gaitasuna bereganatu ondoren, hurrengo pausoa ustefaltsuko ariketak egiteko gaitasuna bereganatzea litzateke. Uste faltsuko ariketekadierazten digute haurra
|
beste
pertsona baten egoera mentala ezagutzeko gai dela: adibidez, norbait, beharrezkoa den informazioa falta zaiolako, oker dagoela esatea.
|
|
|
Leialtasuna garatzeak
|
beste
pertsonengana, bereziki bere gurasoengana, atxikitzeko aukera ematen dio haurrari. Norbera bere gurasoek maitatua dela sinisteak self a babesten eta norberaren balioaren zentzua mantentzen laguntzen du.Guraso, onak?
|
|
|
Zortzigarrenean dio, Joan erregeak sinatutako ordenantza zaharretan zetorren moduan, inongo biztanlek ezin zuela baleztarik atera edo borroka edo istilurik, ezarritako zigorren pean; bandoen arazoengatik ez zen betetzen, eta, ondorioz, heriotza, haserre eta zauri asko izan ziren. Ondorioz, berritu zen ordenantza, eta gehitu zitzaion inongo istilu edo borrokatan hiribilduaren barruan edo errebaletan balezta, espingarda edo beste suzko armarik aterako balu norbaitek eta
|
beste
pertsona bati tiro egingo balio, eskuineko eskua publikoan moztu zitzaiola; inor zaurituko balu, heriotza zigorra jasoko zuen, zauritua hiltzen ez bazen, eta zauritua hiltzen bazen, alevosoaren heriotza izango zuen (traidorearena, zigorrik txarrena izaten zen eta lotsagarriena). Salbuespena zen, hiribilduaren eta bere auzokide eta biztanleen babeserako armak ateratzea, errege erreginen justiziaren aurka zetorren kanpoko jendearen aurka bazen edo hiribildua hartzera edo hango jendea zauritu eta hiltzera zetozen jaun boteretsuen (Ahaide Nagusien edo beste jaunen) aurka.
|
|
|
da, eta ez erabilgarritasuna edo efikazia gehitzea bilatzen duen kalkulu egozentrikoa. Hiztuna eta entzulea, bi figura ditugu, eta bizitzaren munduko horizonte aurreinterpretatutik abiatuz mundu objektiboko zerbaiti erreferentzia egiten diote (mundu fisikoa), mundu sozialeko zerbaiti(
|
beste
pertsonak), edo mundu subjektiboko zerbaiti (desioak, sentimenduak, asmoak...). Horrela, egoeraren gaineko definizio komun baten inguruan akordioa bilatzen dute.
|
|
|
munduko gertaeren zentzua aurki dezakegula, baina, berau ez dela aurkitzen ikerkuntza baten emaitza bidez (ikerlana on ona bada ere), baizik eta mundua sortzeko gai izanik;, kosmobisioak? inondik ere ezin daitezkeela izan jakintza enpirikoan emaniko aurrerapauso baten emaitza eta, horrenbestez, indartsu mugitzen gaituzten ideal gorenak bidean aurrera doazela, soil soilik eta garai guzti guztietan, beste ideal batzuekin borrokan (eta beste ideal horiek
|
beste
pertsona batzuentzat gureak guretzat bezain sakratuak dira) (Weber, 1982: 46).
|
|
|
Kontratuak mezua egiteko eta antolatzeko prestazioak soilik aipatuko balitu, ez litzateke publizitate kontratu bat, publizitate sorkuntzako kontratua baizik, PLOren 22 artikuluaren arabera ez legokeelako desberdintasunik publizitate agentziak kontratu mota horretan hartzen dituen eginkizunekin. Modu berean, kontratua dagoeneko sortua den publizitate baten hedapenera mugatzen bada, gaitza da bereiztea
|
beste
pertsona baten kontura enkarguak egitea xede duten kontratu horietatik; komisio edo aginduzko kontratuak kasu, horien tipifikazio tradizionalak publizitate kontratuarena ez beharrezko egiten baitu.
|
|
|
PLOk horren gainean ezer ere ez dioenez, beharrezkoa gertatzen da Merkataritza Kodera jotzea komisio kontratua aztertzeko, zeren kode horrek modu oinarriz koan arautzen baitu merkataritza operazio bat gauzatzeko
|
beste
pertsona bati agintzea suposatzen duen erlazio oro.
|
|
|
PLOren 19 artikuluak kontratuan bi alderdi aipatzen baditu ere, gerta daiteketatzea; hau da, erosketen banaguneen esku. Erakundeak izaten ohi dira horiek, per publizitate agentziak
|
beste
pertsona baten esku uztea mezuaren hedapena kontratsona juridikoak, normalean, eta denbora eta espazio unitateetarako eskubideak erosten dizkiete hedabideei; beraz, iragarlearen eta hedabideen artean negoziatzen dute edo negoziazioak erraztu egiten dituzte. Iragarlearen eta hedabidearen arteko artekaria da erosketen banagunea.
|
|
|
Hori da ohikoena, baina ezin da baztertu iragarleak
|
beste
pertsona batzuen laguntza behar ez izatea publizitate komunikazioa erdiesteko. Izan ere, iragarleak berak sor ditzake mezuak eta bere euskarriak erabili.
|
|
|
Baina teknifikazioak, komunikazio prozesuan arruntena hori baita? eraginkortasun arrazoiengatik eskatzen du
|
beste
pertsonengana jotzea, iragarlearentzat publizitate sorkuntzarekin eta hedapenarekin lotutako ekimenak egin ditzaten.
|
|
|
Merkataritzako jardueran, eragile ekonomikoek beren ondasun, zerbitzu eta produktuen promozioa lortuko dute, baldin eta publizitate kanpainak programatu, diseinatu eta burutzeko beharrezkoak diren baliabide egokiak badituzte; praktikan, berriz, enpresaburu bakoitzak duen espezializazioa dela medio,
|
beste
pertsona fisiko edo juridikoengana jotzen du, jarduera horretan adituak direnek beren iragarkiak eta publizitate kanpainak egin ditzaten (Alonso, 1999: 346).
|
|
2007
|
|
|
Ikerketaren laguntza ezinbestekoa da. Enpresa pila bat dago pertsona batenintuizioaren arabera funtzionatzen dutenak, eta oso ongi funtzionatzen dute.Baina epe bat izango dute; intuizio hori galtzen denean edo hain intuizio onaez duen
|
beste
pertsona bat etortzen denean, galdu egingo baitute merkatua.
|
|
|
Bai, nik ildo jakin bat daukat, nire sailarena; horrek badu ukitu politiko ideologiko jakin bat, eta egun dagoen sailaren ordez
|
beste
pertsona batzuk eta bestealderdi batzuk egongo balira, beste ideologia bat planteatuko lukete eta ezberdina izango litzateke. Prentsa burua ere ezberdina izango litzateke, ziur asko.
|
|
|
Jaiotzen den unean, haurrafamilia bateko kide bihurtzen da (mikrosistema). Familian, lehen eragin trukeakgertatzen dira, nork bere burua nahiz
|
beste
pertsonak eta erlazioakezagutzeko ezinbestekoak. Familian sortutako erlazioen kalitatearen arabera, gizarte mundua nahiz mundu fisikoa esploratzeko eta horiei buruzko ezagutzaeskuratzeko beharrezkoak zaizkion autonomia eta konfiantza garatzen dituhaurrak.
|
|
|
Haurrak mikrosistema osatzen duten
|
beste
pertsonekin dituenharremanak aztertu.
|
|
|
Orain aurkeztuko ditugu, adibide gisa, Brooks Gunn ek eta Lewis-ek (1978), Shantz ek (1982), Turiel ek (1983) eta Rodrigo-k (1994) eginikoak.Brooks Gunn ek eta Lewis-ek (1978) proposatu zuten gizarte ezagutzaren ikergaiakhiru alderdi dituela: norberaren ezagutza,
|
beste
pertsonen ezagutza, eta norberareneta beste pertsonen arteko erlazioei buruzkoa. Sailkapen horretan, pertsonekin etapertsonarteko erlazioekin zerikusia duen ezaguera baino ez da aintzat hartzen, gizarte sistemaren, prozesuen eta instituzioen inguruko ezagutzak alde baterautzita.
|
|
|
Orain aurkeztuko ditugu, adibide gisa, Brooks Gunn ek eta Lewis-ek (1978), Shantz ek (1982), Turiel ek (1983) eta Rodrigo-k (1994) eginikoak.Brooks Gunn ek eta Lewis-ek (1978) proposatu zuten gizarte ezagutzaren ikergaiakhiru alderdi dituela: norberaren ezagutza, beste pertsonen ezagutza, eta norberareneta
|
beste
pertsonen arteko erlazioei buruzkoa. Sailkapen horretan, pertsonekin etapertsonarteko erlazioekin zerikusia duen ezaguera baino ez da aintzat hartzen, gizarte sistemaren, prozesuen eta instituzioen inguruko ezagutzak alde baterautzita.
|
|
|
Caroline Shantz ek (1982), gizarte ezagutzari dagokion taldearen tamainairizpidetzat hartuta, beste sailkapen bat aurkeztu zuen, honako lau eremu hauekbereizten zituena: (1) Nia eta
|
beste
pertsonak, hau da, gizakia honako elementuhauek dituen organismotzat hartuta: pentsamenduak, sentimenduak, asmoak, lehentasunak, arrazoibideak, jarrerak eta antzeko gertaera psikologikoak?; (2) buruz buruko gizarte harremanak, hala nola, gatazka, autoritate etaadiskidetasun harremanak?; (3) talde barneko erlazioak, taldekideen artekoharremanak?.
|
|
|
, moralaeta sozietala (societal knowledge). ezagutzaren garapenaz jardutean, Brooks Gunn en eta Lewis-en (1978) ikuspegiari jarraituz, hiru gai (norberarenezagutza,
|
beste
pertsonen ezagutza eta pertsonen arteko harremanen ezagutza) hartu, eta haien inguruko ezagueran gertatzen diren aldaketei buruz hitz egingo dugu.
|
|
|
Ez dirudi norberarenezagutza gizarte lorpen bat denik, gizabanakoak bere burua aztertuz lortzen duenezaguera baizik. Hala ere, ezagutza horrek adierazten du gizabanakoak badakielabere inguruan
|
beste
pertsona batzuk daudela eta haiengandik bereiziriko gizakiadela. Hori dela-eta, gizarte ezagutzaren zatitzat hartzen da (Durkin, 1995).
|
|
|
Bestepertsonen ezagutza, besteak beste, emozioak, pentsamenduak edota helburuakulertzeko beharrezkoak diren gaitasunei dagokie. Azkenik, harremanen ezagutzak
|
beste
pertsonekin izaten diren erlazioen ingurukoikuskerak biltzen ditu; esate baterako, adiskidetasun eta autoritate harremanak.
|
|
|
Hala, gaur egun garapen soziokognitiboaren ikerketa eremuak edozein gizarte objekturen ezagueraren garapenahartzen du barne: bai norbera, bai
|
beste
pertsonak, bai harremanak, bai taldeak, bai rolak eta bai instituzioak (Durkin, 1995). Beraz, Serafica k dioenmoduan (Serafica 1982, 11 orrialdea),, kognizio sozialaren ikerketa eremuagizarte ezagutzaren garapenera zabaldu zen; hau da, gizarte fenomenoen ingurukoezagutza antolatuaren garapenera?.
|
|
|
Alde batetik, haren esanahia gizartediskurtsotik eratortzen delako. Bestetik,
|
beste
pertsonekin ditugun pentsamendutrukeak hau direlako: norberaren ikuspegiari soilik erreparatzeko joera desagerrarazieta ikuspegi batzuk koordinatzeko gaitasunaren garapena bultzatzen dutenak.
|
|
|
Ikuspegi berri horrek, gizarte testuinguruak eta prozesuek ezagutzarengarapenean duten garrantzia azpimarratzeaz gain, aldezten du edozein edukiriburuzko ezagutzaren garapenaren ikerketak gizabanakoak
|
beste
pertsonekin, taldeekin eta abarrekin dituen eragin truke sozialei erreparatu behar diela. Hala, ordura arte nagusi zen, kognizio sozial indibiduala?,, kognizio sozial interakzionista?
|
|
|
Vygotsky ren (1979) ideietan oinarrituta, beste hainbat teoria ere sortu ziren.Kulturak gizakiaren garapena zehazten duela aldezten dute horiek. Ikuspegi horienarabera, gizakia kultura baten barruan garatzen da, eta, han, ezagutza edukigehienak eskuratzen ditu
|
beste
pertsonekin zereginak ebaztean izaten ditueneragin trukeetan. Interakzio horiek mota askotakoak izan daitezke, bainamintzairaren bitartez izandakoak dira pertsonaren ezagutzaren garapena gehienbultzatzen dutenak.
|
|
|
Hasieran, haurrek
|
beste
pertsonei buruz dituzten irudikapen intuitibo edotalogikoak aztertzea helburu zuen eremutzat hartzen zen garapen soziokognitiboa; hain zuzen, beste pertsonak irudikatzeko eta haien esperientzia psikologikoakinferitzeko gaitasunen garapenaren ikerketa eremutzat (Shantz, 1975), eta bi gaiaztertzen ziren: alde batetik, pertsonen hautematea (person perception) deritzonbeste pertsonak irudikatzeko gaitasuna garatzea (Damon, 1977; Serafica, 1982); bestalde, gizarte inferentzia (social inference) delakoa, hau da, beste pertsonenezaugarri psikologikoak inferitzeko beharrezkoak diren gaitasunak garatzea.
|
|
|
Hasieran, haurrek beste pertsonei buruz dituzten irudikapen intuitibo edotalogikoak aztertzea helburu zuen eremutzat hartzen zen garapen soziokognitiboa; hain zuzen,
|
beste
pertsonak irudikatzeko eta haien esperientzia psikologikoakinferitzeko gaitasunen garapenaren ikerketa eremutzat (Shantz, 1975), eta bi gaiaztertzen ziren: alde batetik, pertsonen hautematea (person perception) deritzonbeste pertsonak irudikatzeko gaitasuna garatzea (Damon, 1977; Serafica, 1982); bestalde, gizarte inferentzia (social inference) delakoa, hau da, beste pertsonenezaugarri psikologikoak inferitzeko beharrezkoak diren gaitasunak garatzea.
|
|
|
Nia Nirearen oinarria da, eta hiru alde hartzen ditu barne (James, 1890). Batetik, norbera
|
beste
pertsonengandik bereizteko gaitasuna. Bestetik, norbera gauzak egiteko gai dela ohartzea.
|
|
|
Nirea osagai pasiboa, berriz, norbera pentsamendu objektu gisa definitu zuenJames ek; hau da, bai
|
beste
pertsonek baita gizabanakoak berak ere hautematenduten Nia. Norbera definitzeko baliagarri diren ezaugarrien ulertze objektiboaridagokio; esate baterako, itxura fisikoa, estatus soziala eta nortasun ezaugarriak.Gaur egun, Nirea Selfaren sinonimotzat hartzen da, eta Niari baino garrantziahandiagoa eman ohi zaio (Harter, 1998).
|
|
|
Hain zuzen ere, gorputza, arropa, jabetzamaterialak (batez ere, pertsonak berak egindakoak), etxea (bereziki, haurtzarokoa, horrek sentimendu goxoaksorrarazten baititu) eta, azkenik, senideak eta gizabanakoak gehien maite dituen pertsonak. Nire soziala, berriz,
|
beste
pertsonek ikusten dituzten gizabanakoaren nortasun ezaugarriei dagokie. Pertsonen iritziak ezberdinakizan daitezkeenez, gizabanako batek ezagutzen duenpertsona kopuruaren adina Nire sozial izan ditzake.
|
|
|
James-en aburuz, gizabanakoek Selfa
|
beste
pertsonekin dituzten eragintrukeetan oinarrituz eraikitzen dute (Pervin, 1998). Eragin truke horiek aldatuegiten dira, bai testuinguruaren, bai horietan parte hartzen duten pertsonen arabera.Ondorioz, uste zuen pertsona berak Nire bat baino gehiago izan ditzakeela etahoriek bateraturik nahiz gatazkan egon daitezkeela.
|
|
|
Bi objektu mota horiekiko harremanei dagokienez, eragin truke sozialetansortzen dira parte hartzaileen arteko harreman komunikatiboak eta asmodunak; pertsonen eta objektu fisikoen arteko harremanetan, berriz, ez. Gainera, eragintruke sozialetan parte hartzen dutenek badakite
|
beste
pertsonak norberarenpsikologia sistemaren antzeko bat duela, egoera mentalak eta gaitasunespezifikoak biltzen dituena (Damon, 1983; Shantz, 1983; Enesco, Delval etaLinaza, 1989). Horren ondorioz, harreman sozialetan besteen ikuspegia hartzekogaitasunak, afektuak, enpatiak eta antzeko prozesu soziokognitiboek hartzen duteparte (Hoffman, 1981; Shantz, 1983; Flavell, 1985; Durkin, 1995).
|
|
|
Izan ere, sozializazio prozesuaren bidez bihurtzen da izaki sozial.Sozializazio prozesu horretan, imitazioa (iradokizuna zein saiatua) oso garrantzitsua da. Alde batetik, umeak,
|
beste
pertsona batzuekin dituen eragin trukeetan, portaerak, pentsamenduak eta jarrerak imitatu eta ikasten ditu, eta pertsona horiengan erreakzio bat sorrarazten du. Bestalde, pertsona horiek umearen ekintzenaurrean dituzten erreakzioak ez dira beti berdinak izaten, eta, horri esker, umeakbeste portaera batzuk garatzen ditu.
|
|
|
Ekarpen horietaz gain, Baldwin ek norberaren eta
|
beste
pertsonen ezagutzarengarapenari buruzko ekarpenak egin zituen. Norberaren ezagutzaren garapenaridagokionez, Baldwin en ustez, Nia gizabanakoak beste pertsonekin dituen eragintruke sinbolikoetan zein linguistikoetan oinarritutako eraikuntza soziala da.
|
|
|
Ekarpen horietaz gain, Baldwin ek norberaren eta beste pertsonen ezagutzarengarapenari buruzko ekarpenak egin zituen. Norberaren ezagutzaren garapenaridagokionez, Baldwin en ustez, Nia gizabanakoak
|
beste
pertsonekin dituen eragintruke sinbolikoetan zein linguistikoetan oinarritutako eraikuntza soziala da. Hala, eragin truke horiek autokontzeptuan zer eragin zuten ikertu zuen.
|
|
|
Mutur batean, Nia dago, eta bestean, berriz, Bestea. Horrez gain, Baldwin ek azaldu zuen haurrak nola konturatzen diren (prozesua)
|
beste
pertsonek ere esperientzia subjektiboak dituztela. Beraren iritziz, prozesu horri esker haurrek Nia beste pertsonekin parekatzen dute.
|
|
|
Horrez gain, Baldwin ek azaldu zuen haurrak nola konturatzen diren (prozesua) beste pertsonek ere esperientzia subjektiboak dituztela. Beraren iritziz, prozesu horri esker haurrek Nia
|
beste
pertsonekin parekatzen dute.
|
|
|
Beste pertsonen iritziak ezagutzeko,
|
beste
pertsonengan sorrarazten ditueninpresioak imajinatzen saiatzen da pertsona, beraren aurrean dituzten erreakzioeierreparatuz. Behin horiei antzeman eta gero, autokontzeptuan sartzen ditu, helduarora arte irauten duen prozesuan.
|
|
|
Denbora pasatu ahala, haurrek bakarkajolasteari utzi, eta beste gizabanako batzuekin eragin trukeak izaten hasten dira.Hala, jolasa arautua egotera pasatzen da, eta partida bihurtzen da. Aro horretan, arauek eragin trukeak antolatzen dituzte, eta haurrak,
|
beste
pertsona batzuen rolakez ezik, jolasean parte hartzen duten jokalari guztien rolak ere bereganatzen ditu, eta bere jokabidea horien arabera arautzen du. Jolasaren eta partidaren bidez, umeak Beste Orokorra izeneko erkidego antolatuaren kontzeptua garatzen du.Beste Orokorrak gizartearen ikuspuntua islatzen du, eta, haren eraginez, pertsonakbere jokabidea sozialki adostutako arauei egokitzen die.
|
|
|
Funtzio sinbolikoak ere, mintzamena agertzea ahalbidetzen du, eta, horrenbidez, umeak
|
beste
pertsona batzuekin informazioa trukatzeko gaitasuna garatzendu. Hala, haren eragin truke sozialak aberastu egiten dira, eta, horiekin batera, haurraren gizarte ezagutza ere.
|
|
|
Jolas sinbolikoan, haurra, portaera sinbolikoen bidez, gizarteerrealitatea islatzen hasten da. Hala, haurrak errealitate hori ezagutu eta kontrolatuegiten du; besteak beste, bere burua ezagutzen du;
|
beste
pertsonei eta pertsonenarteko harremanei buruzko ezagutzak lortzen ditu, eta rolei eta gizarteko erakundeeiburuzko ezagutza ere eskuratzen du. Hori guztia dela-eta, jolas sinbolikoa gizarteezagutza garatzeko oso garrantzitsua da (ikus VI. kapitulua).
|
|
|
Gizarteezagutzarekin lotura estua duen muga horietako bat egozentrismoa da. Egozentrismoa
|
beste
pertsona bat (zu) en ikuspegia hartzeko ezintasunari dagokio. Horrenondorioz, haurrak bere ikuspegia bakartzat hartu, eta beste ikuspegiak baztertuegiten ditu.
|
|
|
Horrenondorioz, haurrak bere ikuspegia bakartzat hartu, eta beste ikuspegiak baztertuegiten ditu. Hala, joera izaten du
|
beste
pertsonek berak bezalaxe hautematen etapentsatzen dutela pentsatzeko.
|
|
|
Azken urteotan, eremu bereziko kontzeptu egiturei buruzko teoriek indarhandia hartu dute, eta asko dira horiek erabiliz ikertu diren gizarte ezagutzarengarapenaren alderdiak (besteak beste,
|
beste
pertsonen eta politikaren inguruko ezagutzaren garapena). Ikuspegi horri egin zaion kritika nagusia izan da ezagutzarendeskribapen zatikatuegia egitea (Rodrigo, 1994).
|
|
|
Ondorioz, ez dute erronkei aurre egiteko beharrezkoa denautokonfiantzarik eta segurtasunik eta mesfidantzan oinarritutako erlazioakgaratzeko joera izaten dute. Helduarora iristean, harremanetatik ez dute ezer onikespero izaten, eta ez dakite
|
beste
pertsonekin nola erlazionatu. Hala, harremanakekiditen saiatzen dira (Shaffer, 2002).
|
|
|
Gizabanakoak bete behar dituen baldintzak, berriz, honako hauek dira: batetik, erantzunak bereizteko eta erantzun horiek uztartzen dituen erantzun berribat garatzeko beharrezkoak diren eskema kognitiboak izan behar ditu. Bestetik, komunikatzeko eta eragin trukean parte hartzen ari diren
|
beste
pertsonek igortzendioten informazioa behar bezala interpretatzeko gaitasuna izan behar du (Carugatieta Mugny, 1988).
|
|
|
Azkenik, GHE gizabanakoak gaitasun handiagoa duen
|
beste
pertsona batenlaguntzarekin egin dezakeen ekintza multzoari dagokio (Valsiner, 1987).
|
|
|
Horri esker, bere pentsamenduez eta sentimenduez hausnartu ahal izaten du (ikuspegiautogogoetazkoa). Bestetik,
|
beste
pertsonek ere gauza bera egin dezaketela ikastendu, eta beste pertsonen pentsamenduak eta sentimenduak anizkuntzat hartzen ditu (adibidez, beldurtia eta alaia), nahiz eta oraindik isolatutzat, jarraitutzat edogarrantzi maila ezberdinekotzat hartu (nagusiki alaia da, eta, bigarren mailan, beldurtia). Haren iritzian, bai norbera bai beste pertsonak ekintza nahi gabekoakegiteko gai dira.
|
|
|
Horri esker, bere pentsamenduez eta sentimenduez hausnartu ahal izaten du (ikuspegiautogogoetazkoa). Bestetik, beste pertsonek ere gauza bera egin dezaketela ikastendu, eta
|
beste
pertsonen pentsamenduak eta sentimenduak anizkuntzat hartzen ditu (adibidez, beldurtia eta alaia), nahiz eta oraindik isolatutzat, jarraitutzat edogarrantzi maila ezberdinekotzat hartu (nagusiki alaia da, eta, bigarren mailan, beldurtia). Haren iritzian, bai norbera bai beste pertsonak ekintza nahi gabekoakegiteko gai dira.
|
|
|
Bestetik, beste pertsonek ere gauza bera egin dezaketela ikastendu, eta beste pertsonen pentsamenduak eta sentimenduak anizkuntzat hartzen ditu (adibidez, beldurtia eta alaia), nahiz eta oraindik isolatutzat, jarraitutzat edogarrantzi maila ezberdinekotzat hartu (nagusiki alaia da, eta, bigarren mailan, beldurtia). Haren iritzian, bai norbera bai
|
beste
pertsonak ekintza nahi gabekoakegiteko gai dira. Pertsonen baitan, haurrak itxura ikusgaia eta barne errealitateezkutua bereizten ditu, eta ulertzen du pertsonen ezaugarriak ez direla egonkorraketa egoeraren arabera alda daitezkeela.
|
|
|
3.20 irudia. 8 urtetik 10 urtera bitarteko haurrek
|
beste
pertsonen pentsamenduaketa sentimenduak anizkuntzat hartzen dituzte (argazkia: www us.flickr.com).
|
|
|
alde batetik, mundua koherenteki ulertu nahia, eta, bestetik, mundua nolabait kontrolatzeko beharra. Motibaziohoriek asetzeko, gizakiok gai izan behar dugu
|
beste
pertsonek egoera guztietanizango duten portaera iragartzeko eta horren zergatiak ulertzeko.
|
|
|
Adostasunak zehazten du egoera beraren aurrean
|
beste
pertsonek moduberean jokatuko luketen ala ez. Behatzaileak bere buruari galdetzen dio ea bestepertsonek pertsona horrek bezalaxe (adostasun handia) edo bestela (adostasuntxikia) jokatuko luketen egoera horretan.
|
|
|
Funtsezko egozpenhutsegitea hau da:
|
beste
pertsonen portaera azaltzeko, barneko kausei baliohandiegia emateko eta kanpokoak gutxiesteko joera (Ross, 1977; Hewstone etaAntaky, 1988).
|
|
|
Gertatzen dena hauxe da: eragin truke positibo horiek ez direla beti eraginkorrak izaten. Izan ere, zenbaittestuingurutan (esaterako, etxeko lanak egiteko garaian), haurrek azkar ikasten dutegaitasunik ez izateak zenbait abantaila dituela (behar den denbora itxaronez gero, lan hori egingo duen
|
beste
pertsonaren bat agertuko da). Parte hartzaileak adituakedo hasiberriak diren ala ez, berriz, autore horiek diote eragin trukeek ezagutzarengarapena bultzatzen dutela, betiere ikasleak beste pertsona aditua dela badaki.Bestela, gerta daiteke ikasleak ez onartzea beste pertsonak irakatsi nahi diona.
|
|
|
Izan ere, zenbaittestuingurutan (esaterako, etxeko lanak egiteko garaian), haurrek azkar ikasten dutegaitasunik ez izateak zenbait abantaila dituela (behar den denbora itxaronez gero, lan hori egingo duen beste pertsonaren bat agertuko da). Parte hartzaileak adituakedo hasiberriak diren ala ez, berriz, autore horiek diote eragin trukeek ezagutzarengarapena bultzatzen dutela, betiere ikasleak
|
beste
pertsona aditua dela badaki.Bestela, gerta daiteke ikasleak ez onartzea beste pertsonak irakatsi nahi diona.
|
|
|
Izan ere, zenbaittestuingurutan (esaterako, etxeko lanak egiteko garaian), haurrek azkar ikasten dutegaitasunik ez izateak zenbait abantaila dituela (behar den denbora itxaronez gero, lan hori egingo duen beste pertsonaren bat agertuko da). Parte hartzaileak adituakedo hasiberriak diren ala ez, berriz, autore horiek diote eragin trukeek ezagutzarengarapena bultzatzen dutela, betiere ikasleak beste pertsona aditua dela badaki.Bestela, gerta daiteke ikasleak ez onartzea
|
beste
pertsonak irakatsi nahi diona.
|
|
|
Geroago, Bandura k (1971, 1973, 1977) eta Mischel ek (1973,1979) askotan berrikusi eta berridatzi zuten, eta 1986 urtean Bandura k ikaskuntzasoziokognitiboari buruzko teoria deitu zion. Teoria horren arabera, behaketabidezko ikaskuntza izeneko mekanismoa da jokabide aldaketak sortzen dituena.Ikaskuntza mota horretan,
|
beste
pertsona batzuen (ereduen) portaerari behatuzeskuratzen dira jokabide berriak.
|
|
|
Azkenik, testuinguru sozialaren ikusmoldeari dagokionez, ikaskuntza sozialari buruzko teoriaren arabera, gizarte inguruak behaketa bidezko ikaskuntzareneta errefortzuen bitartez du eragina. Baina ereduak ez ditu beste hainbat aldagaikontuan hartzen; besteak beste,
|
beste
pertsonek gizabanakoari gizarte munduanmurgiltzen nola laguntzen dioten; nola bereganatzen dituen gizarte munduari buruzpartekaturiko irudiak, edo nola litekeen gizarte konbentzioek zenbait gaitasun, jokabide eta abar bultzatzea eta, beste batzuk, berriz, inhibitzea (Durkin, 1995).
|
|
|
Hasierako une horretan, seinalatzeko keinua haurrakegiten dituen mugimenduei dagokie. Baina ama, aita edo beste edonor haurrarilaguntzera joaten zaionean, eta pertsona horrek haurraren mugimenduek zerbaitseinalatzen dutela ikusten duenean, egoera errotik aldatzen da, haurrarenmugimenduak
|
beste
pertsonentzat esanahi bat hartzen du-eta. Haurraren hasierakosaiakera okerrak erantzun bat sorrarazten du; baina, ez haurrak nahi zuen bezala, objektuarena, beste pertsona batena baizik.
|
|
|
Baina ama, aita edo beste edonor haurrarilaguntzera joaten zaionean, eta pertsona horrek haurraren mugimenduek zerbaitseinalatzen dutela ikusten duenean, egoera errotik aldatzen da, haurrarenmugimenduak beste pertsonentzat esanahi bat hartzen du-eta. Haurraren hasierakosaiakera okerrak erantzun bat sorrarazten du; baina, ez haurrak nahi zuen bezala, objektuarena,
|
beste
pertsona batena baizik. Hala, hasieran objektu bat eskuratzekosaiakera besterik ez zenari beste pertsonek esanahi bat ematen diote.
|
|
|
Haurraren hasierakosaiakera okerrak erantzun bat sorrarazten du; baina, ez haurrak nahi zuen bezala, objektuarena, beste pertsona batena baizik. Hala, hasieran objektu bat eskuratzekosaiakera besterik ez zenari
|
beste
pertsonek esanahi bat ematen diote. Horretazohartzean, umea hasten da ekintza hori seinalatzeko ekintzatzat hartzen.
|
|
|
Horretazohartzean, umea hasten da ekintza hori seinalatzeko ekintzatzat hartzen. Une horretan, mugimenduaren funtzioa aldatu egiten da; objektu bati zuzenduriko mugimendua izatetik
|
beste
pertsona bati zuzenduriko mugimendua izatera pasatzen da; hau da; zerbait hartzeko mugimendua zena seinalatzeko ekintza bihurtzen da.
|
|
|
Behaketa naturalean, ikertzaileakgiro naturalean behatzen du gizabanakoaren portaera. Esaterako, ikertzaileak haurbati behatzen dio panpina batekin jolasten ari den bitartean,
|
beste
pertsonen egoeramentalei buruz duen ezagutza aztertzeko. Ikertzaileak saiatu behar du behaketagiroa, naturala?
|
|
|
Termografoak, ostera, gorabeheraemozionalekin zerikusia duten aurpegiko azalaren hotz-beroan gertatzen direnaldaketak jasotzen ditu. Teknika horiek erabili izan dira zera ikertzeko nolaulertzen diren
|
beste
pertsonen emozioak, nola ezagutzen diren pertsonaren etagauzen arteko desberdintasunak, nola hautematen diren atxikimendu irudiak etanola garatzen diren antzeko gaitasunak.
|
|
|
Anai arreben arteko eragin trukeetan, berriz, partaideak bi hauek dira: umetxoa, gizarte estimuluenaurrean jaiotzetik sentibera dena, eta
|
beste
pertsona bat, neurri batean sozializatutadagoena eta helduen aldean haurraren estimuluekin sentiberatasun apalagoa duena.
|
|
|
Gainera, adin bereko lehengusulehengusinak ez dira zaharragoak bezain kritikoak, eta ez dute horiek bezainbestezuzentzen. Ondorioz, haurrek rol, ideia zein jokabide berriak garatzeko askatasunhandiagoa izaten dute eta horri esker norberaren,
|
beste
pertsonen, zein roleninguruko ezagutza asko gara dezakete (Shaffer, 2002).
|
|
|
Halaber, eskolan haurrek ikasten dituzte beren herriko ohiturak eta abestiak, eta, askotan, horien bitartez zerbait ikasten dute beren buruaz,
|
beste
pertsonez, aberriaz, beste herri batzuez, rolez, balioez eta antzekoez. Hori guztia dela-eta, eskola sozializazio agentetzat hartzen da, zeren eta garapen sozioemozionaleaneragin, gizarteari eta beste hainbat gairi buruzko ezagutza irakatsi, lanerakoprestatu, eta buruaskitasun ekonomikoa lortzen laguntzen baitu (Shaffer, 2002).
|
|
|
Adin bereko lehengusu lehengusinekiko harremanetan gertatzen den gisa, adin bereko haurrak adin estatus berekoak dira, eta horri esker haurrek beraiekbezalakoak diren pertsonen ikuspegiak balioesten ikasi eta hainbat gizarte gaitasungara ditzakete. Gainera, ez dira pertsona nagusiak zein lehengusu lehengusinak etaberdinkide zaharragoak bezain kritikoak eta ez dute horiek bezainbeste agintzen.Hala, haurrek rol, ideia zein jokabide berriak garatzeko askatasun handiagoa izatendute, eta, horri esker, norberaren,
|
beste
pertsonen zein rolen inguruko ezagutzaugari gara ditzakete (Shaffer, 2002). Bestalde, adin bereko lagunek, haienerantzunen bitartez, hainbat gaitasun soziokognitibo zein gizarte jokabide indartu
|
|
|
Baina gizarte ezagutzaren garapenean benetan eragiten duen jolas mota jolassinbolikoa da. Jolas sinbolikoan, haurrek errealitateak ezartzen dizkien mugakgainditzen dituzte; izan ere, horietan objektu zein jarduera jakin bat beste bat balitzbezala jokatzen dute (van der Voork eta Valkenburg, 1994 in Valkenburg, 2001). Jolas horietan, haurrek errealitatea fantasiarekin uztartzen dute (Stassen Berger etaThompson, 1997),
|
beste
pertsona bat direla, objektu bat beste gauza bat dela edojolasten ari direnak beste toki eta denbora batean daudela imajinatuz (James etaMcCain, 1982 in Valkenburg, 2001). Jolas horiei esker, haurrek inguruan ikustendituzten gizarte rolak esploratzeaz eta saiatzeaz gain, kezkatzen dituzten gaiakaztertzen dituzte, minik hartzeko aukerarik gabe.
|
|
|
Kapituluan zehar ikus dugu eskola lagungarria dela, besteak beste, gizarte ezagutzagaratzeko. Bertan haurrek senitartekoak ez diren pertsonekin erlazionatzen ikastendute, bai eta ezagutu beren burua,
|
beste
pertsonak, erakundeak, kulturak, herriaketa, oro har, gizartea. Hala, eskolek kontu handiz ibili behar dute irakastendutenarekin, eta saiatu behar dute beren ardurapean dauden haurrek aurreiritziak, estereotipoak eta antzeko gizarte ezagutzak gara ez ditzaten.
|
|
|
Beste hainbeste esan daiteke adin bereko zein desberdineko haurren artekoeragin trukeei buruz. Izan ere, horiei esker, haurrek bereganatzen dituzte besteenikuspegia hartzeko gaitasuna eta antzeko gaitasun soziokognitiboak, eta, horrekinbatera, hainbat gauza ikasten dituzte beren buruaz,
|
beste
pertsonez, harremanez etaantzekoez. Ondorioz, saiatu behar dugu haurrak beste haurrekin jolas daitezen.
|
|
|
Gerbner, Gross, Morgan eta Sighorelli autoreek (1980 in Cantor, 2001) egiaztatu zuten gizabanakoek telebista zenbat eta gehiagoikusi orduan eta joera handiagoa zutela pentsatzeko indarkeriazko egoeretan inplikatuta egon zitezkeela. Horrez gain,
|
beste
pertsonekin mesfidati izan behar delapentsatzeko joera handiagoa zuten.
|
|
|
Orain arte aipatutakoez gain, telebistak gizarte ezagutzarekin zerikusia dutenbeste zenbait ondorio ditu. Batetik, genero rolen, gutxiengo etnikoen, erlijiotaldeen, ekonomia taldeen, gizarte taldeen eta antzekoen inguruko estereotipoakhedatzen ditu, eta, ikerketek adierazten dutenaren arabera, horiek badute eraginik.Izan ere, horiek
|
beste
pertsonei buruzko ezagutzaren zati izatera pasatu daitezke, eta horiei buruzko uste erratuak, estereotipoak, aurreiritziak eta antzekoak sorrarazditzakete (Berry eta Asamen, 2001).
|
|
|
Hala ere, horrekez du esan nahi eragin positiborik izan ez dezakeenik; izan ere, ikerketekadierazten dute telebistaren bitartez haurrek, oso informazio baliagarria eskuratu ezezik (Anderson eta Collins, 1988 in Shaffer, 2002), portaera prosozialak ere garaditzaketela (Mares eta Woodward, 2001). Gizarte ezagutzari dagokionez, telebistari esker, haurrek asko ikas dezakete
|
beste
pertsonei, pertsonartekoharremanei, gizarte erakundeen funtzionamenduari, gizarte rolei, talde nazionalei, arau konbentzionalei, arau moralei eta antzeko gaiei buruz. Baina, horretarako, beharrezkoa da heldu batek haurrak zer ikusten duen ikuskatzea.
|
|
|
Hainbat autorek (besteak beste, Baldwin, 1906; Mead, 1934) uste dute munduratzean jaioberriak ez duela bere burua
|
beste
pertsonengandik eta objektuetatikbereizten; hau da, nahiz eta beste pertsonekin zein objektuekin jarduerak egin, hasieran ez du ulertzen bere ekintzak pertsona eta objektu horietatik bereizirikdaudenik (Carpendale eta Lewis, 2006). Mead ek (1934), adibidez, aldezten zuenNia jaioberriak ingurukoekin dituen eragin trukeen ondorioz garatzen dela.
|
|
|
Hainbat autorek (besteak beste, Baldwin, 1906; Mead, 1934) uste dute munduratzean jaioberriak ez duela bere burua beste pertsonengandik eta objektuetatikbereizten; hau da, nahiz eta
|
beste
pertsonekin zein objektuekin jarduerak egin, hasieran ez du ulertzen bere ekintzak pertsona eta objektu horietatik bereizirikdaudenik (Carpendale eta Lewis, 2006). Mead ek (1934), adibidez, aldezten zuenNia jaioberriak ingurukoekin dituen eragin trukeen ondorioz garatzen dela.
|
|
|
jaioberriak hasieran ezin ditubereizi bere buruarengandik eta ingurunetik datozkion estimuluak (Gergely, 2002). Alabaina, berriki egin diren zenbait ikerketen arabera, jaioberriek badute biestimulu mota horiek bereizteko gaitasuna (ikus Gergely, 2002 eta Rochat, 2001). Rochat ek eta Hespos ek (1997 in Carpendale eta Lewis, 2006), adibidez, hauxeegiaztatu zuten: 4 asteko haurrek ezberdin erantzuten zutela beren eskuak kokotsaukitzen zienean eta
|
beste
pertsona batek ukitzen zienean. Emaitza horietan etaantzekoetan oinarrituz, egun zenbait autorek uste dute jaioberriak jaiotzetikinguruan duen mundutik bereizteko nolabaiteko gaitasuna duela; alegia, norberaren kontzientzia duela (besteak beste, Brown, 1998; Butterworth, 1992; Harter, 1998; Meltzoff, 1990; Samuels, 1986; Stern, 1985).
|
|
|
Halaber, beste autore batzuek egiaztatu zuten kolektibotasuna indibidualtasuna baino gehiago balioesten duten zenbait kulturatan ez dela Nia gizarte taldetikbereizten. Esaterako, Asian
|
beste
pertsonekiko interdependentzia harmoniatsuanabarmentzen da. Mendebaldeko kulturetan, berriz, indibidualtasuna eta Niabaieztatzearen garrantzia gailentzen dira.
|
|
|
Haurtzaroaridagokionez, ikerketek adierazten dute 4 urtetik 7 urtera bitarteko haurrek bi gauzakontuan izaten dituztela, nagusiki, autoebaluazioak egitean: gauzak nola egitendituzten (gaitasunak) eta noraino dituzten gustuko
|
beste
pertsonek (gizarteonarpena) (Harter, 1983, 1990, in Berk, 1999). Gainera, dimentsio horietan dituztengaitasunak balioesteko gai izaten dira.
|
|
|
gaitasun fisikoak, akademikoak eta soziala. Gainera, haien balioespenak bat etortzen dira
|
beste
pertsonek egindakoekin (Harter, 1982; Marsh, Craven eta Debus, 1998 in Shaffer, 2002). Denbora pasatu ahala, dimentsiohoriek zehaztu egiten dira, eta, autoestimu fisikoaren barnean, haurrek itxurafisikoaren eta trebetasun fisikoen arabera balioesten dute beren burua.
|
|
|
Ezaguera horri esaten zaio, hain zuzen ere, Ni kategoriala zeinNiaren ideia (Idea of me) (Lewis, 1999). Norberak ez ezik,
|
beste
pertsonek erehautematen duten Nia da (Baldwin, 1906; Wallon, 1949). Niaren ideia bat datorJames en Nirearekin (ikus II. kapitulua), eta autokontzeptuaren garapenarierreparatzen dioten autore gehienek Niaren dimentsio hori ikertzen dute.
|
|
|
Haurrek besteen arretari jarraitzeko, bi modu erabil ditzakete: batetik, haien begiradari jarraitzea, eta, bestetik,
|
beste
pertsonak seinalatzen ari direnaribegiratzea (Carpendale eta Lewis, 2006).
|