|
2000
|
|
|
Liburuaren izenburuak apur bat misteriotsu izaten jarraitzen du gaur egun ere, azalpenik aurkitzekotan liburura
|
bertara
jo eta Bitakora kaiera sarrerako poeman aurki genezake lehen zantzua: bidaztia itsas bidaian zehar zorabiatzen eta izutzen da, orduan gordelekuak bilatzen ditu, zokoetan gordetzen saiatzen da aldizka atseden hartzeko, han ere izuak agertzen zaizkion arren.
|
|
2002
|
|
|
Scott, S. Pellico edo G. Papinirena, besteak beste. Haren Uztaro (1937) eleberriak ere ohiturazko literaturaren ildoari jarraitzen dio, baina bere zama moralizatzailea Anabitarteren eleberrietakoa baino astunagoa da, eta
|
bertara
biltzen dira generoari dagozkion berezitasun formal guztiak: narratzaile orojakilea, pertsonai onen eta gaiztoen bereizketa (planteamendu manikeoa), eta abertzalekeria amorratua.
|
|
|
* Euzkadi, VII zaiteze
|
bertara
ta anayak lez, ba" gara ta, artuko zaitubez; zuben aizkide ta lagun guztijak be ekarri arte ez gelditu ba danok, nausi naiz txiki, txiro naiz aberatz zar eta gazte ¡ guztiyok! batu biar gara:
|
|
|
Ez gelditu al dauan iñor
|
bertara
eldu baga.
|
|
2003
|
|
|
Beste euskal lurraldeak baino beranduago sartu zan gure Bizkaia Lore Jokoen giroan: aurton ehun urte ospatu zirala lehenengoak Bilbon; hurrengo urtean hementxe hurrean, Markinan; gerotxuago Durangon, eta, azken baten, larogeta hamaikan, non eta Iurretan, orduan oraindik bere buruaren jabe zan neure jaioterrian, D" Abbadie bera, emazte ta guzti,
|
bertara
etorriaz.
|
|
|
Mikelek!" Herri herriak gogokoak zituan Zarateren eleizkizun herrikoiak. Hau dala ta, Lauroetara
|
bertara
be sarritan joaten ei zan jentea, Bilbotik eta, Mikelen mezak euken euskal usain ederrak erakarrita.
|
|
2004
|
|
|
Haren aurrean dago Miguel de Unamunoren familiak, idazle bilbotarra urtebeteko zela, bizilekutzat hartu zuen Gurutze kaleko etxea. Handik
|
bertara
, Erronda kaleko Unamunoren jaiolekua. V. kapituluaren amaieran, etorri ahaleko loturak eginaz, Botxoara, hau da Bilbora, heltzean, iratxo narratzaileak, Unamuno eta Lizardi," bi gizon edo bi gorpuhezur haiek" musean jartzen ditu, karten ordez liburuak erabiliz.
|
|
2006
|
|
|
Itzainak mesprezu keinua opari egin eutsen
|
bertara
batu ziran guztiai eta publikoaren oihuai entzungor planta eginez bere akulariakana hurreratu zan aringa.
|
|
|
Neskea besoetan gisa horretan jantzita ikustean berpiztu jakon egun osoan buruan erabilen gogoa. Xanpaina isuri eutsan kuleroaren eskudetean eta, txakur egarbera balitz lez, itxi eban bere burua
|
bertara
mozkortzeraino eroaten.
|
|
2007
|
|
|
Egun batian neure erritik egin nintzan ni atera, deseo faltik ez dadukat nik bueltatzeko
|
bertara
.
|
|
|
Herri euskalduna dugu, gainera. Ignazio eta bere menpeko koadrila osoa
|
bertara
heldu ziren, Biurruneko errepidean lan batzuk egitera. Peoiak barrakoi batean geratzen ziren, Ignaziok, ostera, kapataza izanik, Biurruneko ostatuan
|
|
|
Tacoma ontziaren historia xelebrea zen behinik behin, baina taldeko inork ez zion antzeman
|
bertara
igotzeko prest egon arren. 1939ko abenduaren 13tik 17ra Uruguaiko kostaldearen aurrean II. Mundu Gerrako lehendabiziko itsas bataila handia izan zen, Rio de la Platako bataila.
|
|
|
La Pazeko erdialdean daukagu ostatua, eta handik paraje postetxea dago,
|
bertara
joan gara pakete bat eta kartak botateko. Postetxearen inguruan ofizinak dagoz.
|
|
|
Arequipatik paraje Colca zintzurra dago, Coloradokoa baino sakonagoa da. Ikusgarria ei da eta kondorrak han ikusiko doguzala ta, gogotsu urten dogu goizeko ordu batetan autobusa hartu eta
|
bertara
joateko.
|
|
2008
|
|
|
Mendexako etxe horretara, Loikizera, eroan eben, kotxe baten eroan be. Han euki eben hilebate batez edo gehiagoz katean lotuta eta,
|
bertara
ohitu zala uste izan ebenean, askatzen hasi be bai.
|
|
|
Beste batzuetan, ostera, apropos joaten naz
|
bertara
edo inguruko mendiren batera. Gustuko dot denporan flash back egitea.
|
|
2009
|
|
|
Santu gaztea ei zen, eta horregatik, umeen gaitzak osatzeko gaitasuna eman diote belaunaldietan zehar. Lekukoen arabera,
|
bertara
joateko, Bilbon, hirian sartu behar zenez, batzuk horra joan beharrean batzuetan, Begoñako Andra Mariaren basilikara jotzen zuten. Bertara heltzea errazagoa zelako.
|
|
|
Ganadu gorriari jateko eman izan zaion beste jateko bat ozale da. Ura berotu egiten zen eta
|
bertara
bota artoa edo arto irina, birzahia eta guztia ondo nahastu. Batzuek meheagoa egiten zuten eta besteek lodiagoa.
|
|
|
Basurtoko ferian ganadu ugari egoten zen. Taketak ipintzen ziren ilaran eta
|
bertara
lotzen zituzten abere batzuk, beste batzuk solte egoten ziren.
|
|
|
Zaldizuri Jatako troka bat da, bertan iturburua duena. Inguruko etxeetakoak
|
bertara
joaten ziren ur bila. Bastegiko txabola, Arriluze esaten zaion lur eremuarekin muga egiten duena, Zaldizurin dago.
|
|
|
Ondo pentsauta eukan bere trasteria. Jaubea eleizatik jakola ta,
|
bertara
abiau zan Txomin Bekorta lagun ebala. Txomin eleizako ateetan itxita, barrura sartu zan jaubeari dirua eskatuko eutsalakoan.
|
|
|
Otso esan eutsan bere esplikazinoak amaitu ebazanean, ulertu dodaz zure berbak. Baina badaezpadan be, hobe izango dogu gertaera horren tokira
|
bertara
joan. Lehengo harripean ipiniko zaitugu.
|
|
2011
|
|
|
Esaterako, obusak azkonarrak hilteko erabilten ebezan mutiko bardingoek. Azkonarraren habia topau eta
|
bertara
sartzen eben obusa errama siku eta orbelakaz batera. Sua emoten eutsien abar edo orbelei eta ingurutik arin alde egin.
|
|
|
Gorpu lorra honetara egiten zan. Gorpua mogidu baino lehen, hildakoaren etxean errespontsoak errezetan ziran, eta baita bide kurtzeetan be, ze inguruetako jentea
|
bertara
batzen zan, dolu aldreagaz bat egitera eta.
|
|
|
" Zelan egiten zan lexibea lehen? Lexibie itxe" bien ba, uden basan, artun erropa danak, dausen modun sikuten eta dxuen
|
bertara
itxurrire. Bertan jaboie..., atxiñe selako jaboi santarrak egote (n) sien, bitze (k) pe estotzon urteten, da antxek emon sera, da gero bertan jabona, bertan jabona.
|
|
|
Natillie, oin selan itxen dan natillie, ba olanik. Da talue itxen da, ure imiñi, ur epeltxue, alako katxarro baten edo palangana espesial baten, da urune bota
|
bertara
, apurken apurken apurke amasie iñ arte. Edozein urun?
|
|
|
Barezin beste botika bat erabilten eben zaldarrentzat: txinbo jaboia, uretan sartu barik, oriotan urtzen zan, kipulea txikitu eta
|
bertara
bota, eta nahastea sutan ipinten zan berotzen. Axpen, karakolari sakatu eta haren maminagaz enplastua eginda gertetan eben osabidea.
|
|
|
Busturiak itsasoagaz izan dauen hartu emonaren beste alderdi bat ontziolea da, astilleridxe. Astilleridxen etxiek esaten jakenetan bizi izan dira
|
bertara
beharrean etorritako beharginen familiak. Barku handiagoak egin ahal izateko, ontziolea dragau eta basea bota ebenean, inguruko ekosisteman eta espezieetan ikaragarrizko eragina euki eban, txirlak eta margolak desagertzeraino.
|
|
|
Arrantzaleen jagoletzat daukiez herritarrek Busturiko San Bartolome eta Abinako San Antonio. Bermeo, Sukarrieta, Mundaka eta Busturiko herrietatik itsasgizonen emazte asko etorten ziran
|
bertara
. San Antoniora, esaterako, bagilaren hamahirua baino hamahiru martitzen lehenago hasten ziran etorten, San Jose bueltan; eta mezak egiten ziran aurreko hamahiru martitzenetan.
|
|
|
Kurtzio be garrantzitsua zan niretzat; izeko Justina arduratzen zan ha zaintzeaz, eta ni poz handiz joaten nintzan
|
bertara
beragaz, jenteak barrura botaten ebazan txanponak batzen.
|
|
|
Busturiko gazteek Atxapunteko harrira igoteko ohiturea euki dabe oraintsura arte. Behin
|
bertara
ailegau ezkero, oli oli eup! zantzo egiten eben eta behetik eran tzun bera jasoten ei eben.
|
|
|
Toki bat zeure bigarren edo hirugarren etxetzat izan dozunean, bertatik alde egin dozunean be, noizean behin
|
bertara
bihurtzeko ahaleginak egiten dozuz. Nonbaiten ikasle izandako gehienei jazoko jake ez dirala ahazten hainbeste bizikizun izan dituen eta gehienetan hainbeste oroipen gogoangarri burura ekarten deutsiezan ikastetxeagaz.
|
|
|
Biok zuzentzen genduan irratsaio hori. Iluntzerako amaituta izan behar genduan, gero mandatariak Eibarrera eroan egian edo gutariko batek motorrez Arratera
|
bertara
, martitzen eguerdian entzun eiten.
|
|
|
Ni haren laguntzaile jarri ninduen Etxebarrin. Semea banintz be ez ninduan hobeto hartuko bere amak,
|
bertara
joaten nintzanean, ia egunero. Bihotzean sartuta daukat oraindino, hil zanean, Bernardinok gurago izan ebala nik orduan joten neban organua jo barik geratzea, nik mezatan buru ez egitea baino.
|
|
|
Idazlearen ondoko esaldionek irudikatzen dau zehatz idazleak Comillasgo bizialdiaz gerora izango dauen sentiera: " Toki bat zeure bigarren edo hirugarren etxetzat izan dozunean, bertatik alde egin dozunean be, noizean behin
|
bertara
bihurtzeko ahaleginak egiten dozuz".
|
|
2012
|
|
|
Elantxobe arbitro zela, uhartearen jabetza irabazleari emateko. Bermeok irabazi zuen eta ordutik aurrera, urtero, bermeotarrek itsas prozesio bat antolatzen dute uharteraino eta
|
bertara
iristen direnean teila bat botatzen dute uretara esanez" Honaino heltzen dira Bermeoko teilatuak".
|
|
|
Igaro dan mendearen erdi inguruan ume asko egoan Larrauriko eskolan; 100 eskolaritik gora batzen ziran
|
bertara
. Mutilek maisuagaz eta neskatilek maistreagaz izaten eben eskolakoa, gela banatan.
|
|
|
Urzabala esaten eutsien, euria egiten ebanean urak ganezka egin eta errekatxua zabaldu egiten zalako. Hara joaten ziran uretan etxerako, eta ganaduak bere
|
bertara
eroaten ebezan.
|
|
|
Auzo honetan ermita bi dagoz; Llonan Madalena, garagarrilaren 22an ospatzen dabe berorren jaieguna, eta Atelan San Anton orain urte batzuk guztiz barriztauta dago. Azken honetan Eneperi eguna zelebretan dabe abuztuaren 31n eta irailaren lean; lehen, Llona eta Atela auzokoek, Iturbaltzakoek bere jai egiten eben eta
|
bertara
parajetuten ziran solorik solo. Konbidadutzea egun horretan egiten zan.
|
|
|
Urigunea izan da herriaren bihotza, eta auzoetatik eta alboerrietatik jente guztia
|
bertara
parajetuten zan, beharrizanen bat euki ezkero. Bertan egon dira betirik dendak, tabernak, alondigak, kamizeriak, barberiak, pelukeriak, farmazia, drogeriak (honeetan botikak bere saltzen ebezan), pentsuen almazena, mataderoa, era askotako tailerrak (zapateruak, errementariak...).
|
|
|
Auzootatik, Larraurik berbarako, zeregin batzuetarako (plazarako, feriarako...) Mungiarako jokerea izan arren, aparteko herri bizimodua euki dau. Larraurik bertan euki dau Mesedeetako Amaren eleizea, eskolea, ortusantua, domeketako erromeria...; Emerandoko eta Markaidako auzotarrak bere
|
bertara
etorten izan dira eleizara eta. Laukarizek bere eleizea, ortusantua eta eskolea ditu.
|
|
|
Lehengo mendearen hasieran balnearioa egoan Larraurin, eta hori dala ta Bilboko hainbat aberats etorri zan
|
bertara
. Etxe itzelak, palazioak egin ebezan, batzuk kanpoko jenteak eta beste batzuk Larrauriko tronkalak:
|
|
2013
|
|
|
Ibarran herrerie egon zan, arotzeria eta errementaria; ganaduei erradurak ipini eta burdiak konpontzeko. Idiak eroaten ebezan
|
bertara
perretan, eta behi koxoak be bai. Beharrok egiteko ganadua potroan eskegiten eben, herradurea junkean neurrian ipini, apatxa konpondu eta josi.
|
|
|
Gatza egiteko, gaztaiak palangana baten ipinten dira gatzuragaz. Arrautza bat botaten jako
|
bertara
, eta berak adierazten dau bota beharreko gatz kopurua. Gero, hilabetean ixten dabez sikatzen ohol gainean, gaztaioholetan; aldiro aldiro bueltea emon behar izaten jake.
|
|
|
Gero, urte betean ipinten eben sepulturea eleizan meza nagusian. Sepulturan atxerue kandela bi ipinten ziran tramankulua, eta trapua ipinten eben bederatziurrenetan eta ganerakoek dirua botaten eben
|
bertara
. Diru horregaz abadeak errespontsoa egiten eban.
|
|
2015
|
|
|
Taldea Arriaga antzokiko kafetegian bildu ohi zen astean behin edo bitan bilerak egiteko, literaturaz eta etorkizuneko egitasmoez hitz egiteko. Gero leku horretara
|
bertara
edo Zazpi Kaleetako Cantábricora joaten ziren afaltzera (Arriagako afarietara taldearen inguruko jende gehiegi joaten hasi zenean). Atxagak Villarías kalean zuen bulegoan ere egin izan zuten bileraren bat.
|
|
|
Beraren Miarritzeko etxea, Etxe Ferdia deritxana, itxi beharrean egoan; langileak zirean etorteko egun batetik bestera etxeori hutsituten, eta atera behar ebala handik bere liburutegia. Joan gintzazan
|
bertara
eta han egoan liburutegi itzela. Bere aitarena zan euskal liburutegi bat egiteko asmoa.
|
|
|
Antxina, Zamudioko Taberna Zaharrakoek eta gero Aldekoena tabernakoek txosnea ipinten eben. Erromeria ermitea baino goratxuago egiten zan, eta
|
bertara
, Zamudiotik baino gehiago, Deriotik eta Zabalondotik hurreratzen zan jentea.
|
|
2017
|
|
|
Argumentua gertakari historikoen oinarrian eraikita dago, hasteko Gerra Zibileko garaian kokatzen gaituelarik. Gudaroste abertzale errepublikanoak Bilbo defendatzeko borroka galtzear daukala, protagonistak, Kepa Zenika euskaldun abertzaleak, Alderdiaren agindua jaso du Errusiara joateko, gerraren ezbeharretatik aldendu arren
|
bertara
bidaliko diren ehundaka haur euskaldunen arta hartzeko. Konpromiso urragarria eskatu zaio Kepari, berak familia baitauka, Teresa emaztea eta Josebatxo seme txikia, eta Errusiara joatekotan Bilbon abandonatu egin ditu, gerrak dakarren etorkizun arriskutsu eta zalantzagarriaren aurrean babesik gabe, bakarrik.
|
|
|
Iritsi da, azkenean, Itakara. Guztiz utopikoak diren paisaien zerrenda deskribatzen du Gortarik orduan,
|
bertara
sarbidea izan duela iradokiz. Hainbat margolari famaturen obrak konparatu ere egiten du berak egindakoekin:
|
|
|
Bueno... hartu neban neure Lambrettea eta
|
bertara
joan nintzan. Rivas izeneko perito bat aurkeztu eusten.
|
|
|
Urtebete ta piku emon neban Tarragonan. Ostatu baten egoten nintzan hasieran, baina gero emaztea eta alabak be
|
bertara
eroan nebazan.
|
|
|
Handik urte batzuetara, etxea konpondu eta
|
bertara
etorri ginan bizitera. Zenbat behar egin dodan nik etxe inguruak atontzen!
|
|
|
Bere arrebearen etxean egoala esan euskun amak. Zein lekutan bizi zan azaldu euskun eta
|
bertara
abiatu ginan. Beragaz egotaldi luze bat egin ondoren, azkenean, goizaldeko ordu biak aldera fitxau genduan.
|
|
|
Egia esan, ez neukan itxaropen handirik. Aste barruan, sukarragaz ibili nintzan eta egun baten
|
bertara
joan nintzan entrenatzera eta igon ezinda itxi neban. Domekan zan lasterketea eta zer egin ezean egon nintzan," joango nok, ez nok joango..."
|
|
|
Niri bertso mundua beti gustau izan jat. Guk, Enbeitatarrekin batez be, hartu emon handia geunkan orduan. Usparitxa baserrian sagardoa egiten eben eta gu ozpinetan joaten ginan
|
bertara
. Gainera, gure gazte denporan, txarribodak be ugari izaten ziran batean bestean eta horrelakoetan ez zan bertsolaririk falta izaten.
|
|
|
Orduan dirutik polito nenbilenez, inguruan hotelik ete egoan galdetu neutsen eta esan eusten non. Joan
|
bertara
, gela bat hartu, aldatu eta korridutera. Gainera, irabazi egin neban eta Mariano Galartza agertu zan, ospatu egin behar genduala esanez.
|
|
|
Horreek danak eta beste batzuk ikusita nago burruka librean eta boxeoa be asko, telebistaz edo bertatik
|
bertara
. Behin gertatutako pasadizua kontauko deutsuet.
|
|
2018
|
|
|
Mutil horiek ez dute zerikusirik gizon arruntekin, beste gauzatxo bat dute, galantak baten izateaz aparte. Horiek sorrarazten diote andrezkoari eguzkira
|
bertara
joanda lako berotasuna, bat erretzen ipintzerainoko bero errea.
|
|
|
Andreak non topatu zuten kartera jakinik, eta zerbait susmaturik, hotelera
|
bertara
joatea erabaki zuen, in flagranti harrapatzeko bere tranpan azeria. Eta halaxe gertatu zen; kristalezko igogailutik jaisten ari zela ikusi zuen gizonak beheko sarreran zain bekoki ilun emaztea.
|
|
2019
|
|
|
Dakigunez, Donostiako sagardotegiak Urumea ibaian gora joanez, Amara eta Astigarraga artean kokatzen dira, ibaia zutenez porturainoko garraiobide sagardogileek. Protagonistak sarri jo ohi du
|
bertara
, arratsalde pasa. Donostiako gune apainekiko kontrastean, gune zehaztugabe batean kokatzen du izen xelebreko sagardotegi hori, denbora espazio koordenatuetatik at legokeen oroimenaren bilgune bilakaturik.
|
|
2021
|
|
|
Elkartearen kudeaketaz edo antolaketaz harago doa, eta programak zenbait ikastetxetan duen harreraz, baita literaturak duenaz ere, ari zaigu. Kontatzen duenaren arabera, beretzat idazle gisa zentroetara egiten dituen bisitek" termometro" moduan funtzionatzen dute, gela barruan gertatzen dena bertatik
|
bertara
ezagutzeko aukera eskaintzen diotelako. Esate baterako, euskal literaturak, idazleek zein euren obrek duten harrera, arrakasta edota horiekiko ikuspuntua antzemateko edo neurtzeko parada ezin hobea dela azaltzen du.
|
|
|
Helburu horretan, ikas prozesuetan sortzaileen esku hartzeak asko lagun dezakeela uste dute LIR1 ek eta IEE1 ek. Lehenik eta behin, herri gisa kultura komunitatea ezagutzeko eta horretara hurbiltzeko parada izateko; bigarrenik, kanonikoak diren edo ikasleengandik hurbilagokoak izan daitezkeen sortzaileak eurak eta haien obra bertatik
|
bertara
ezagutzeko, kultura transmisioari eutsi nahi bazaio; eta, azkenik, nerabeak biharko sortzaileak izango badira, eta, hortaz, kultura komunitate horren parte ere bai, sormen prozesuak egiazki nola gertatzen diren ezagutzeko eta ulertzeko. IEE1 ek eta HIR1 ek diotenez, ikastetxeetan bertsolaritzarekin ez bezala, ezin zaie euskaraeta literaturairakasle guztiei sortzaile ere izateko exijitu, baina bai, ostera, lankidetza didaktiko hori estutzeko urratsak eman, Idazleak ikastetxeetan edo Musikariak ikastetxeetan moduko programez harago.
|
|
|
Siloetara bedareta arto sartzea toketan zanean, familia guztia batzen ginan. Batzuk bedarra ebagi eta besteek traktorea kargau, siloetara eroan eta
|
bertara
deskargau. Gogoratzen naz hamabi traktorekada sartzen genduzala lehenengo egunean.
|
|
|
Eleizako kanpantorrean be ipini behar zan. Zelako komediak egin genduzan
|
bertara
igoteko! Neu izan nintzan igon ebana.
|
|
|
Beobide nahikoa urrin egoan, bai eskolarako eta eleizarako, baita esneak eroateko be, letxerure. Aranguren aitaren baserria zan, eta aitak konpondu eta barriztau egin eban, eta
|
bertara
joan ginan biziten. Konponketa hori egiteko, materialak ekarri behar ziran, baina kaminorik ez egoan.
|
|
|
Santiago egunean, garagarrilaren 25eko goizean, kremailera tren baten igon genduan zati bat, eta handik aurrera, motxilak lepoan hartu eta gora, Gouter aterpetxeraino (3.816 m.). Bost ordu eta erdi egin genduzan
|
bertara
iristen. Hurbildu ahala, edurtzan sartzen ginoazan.
|
|
|
Mina sortzen hasi jakon beheko aldean, eta farmazia baten sartzea erabagi genduan. Farmazia ganean mediku kontsulta bat egoan, eta
|
bertara
joan ginan. Medikuak aztertu eta atoan Andorrako ospital edo klinika batera bialdu ginduzan.
|
|
|
Medikuak aztertu eta atoan Andorrako ospital edo klinika batera bialdu ginduzan. Nahikoa arin heldu ginan
|
bertara
, baina umeak urteteko arriskua egoala eta, bertan ingresau behar izan eban.
|
|
|
Errotatik bueltea be ez zan izaten baketsua. Errotaria Nikolas Caballero zan, madrildarra,
|
bertara
ezkondua. Oso oso txikia zan, eta komediak izaten ebazan zorroa Potxitaren bizkarrera altzetako.
|
|
|
Zelan konpontzen ziran danak batera, hain leku estuan. Gu domeka arrastietan
|
bertara
hurreratzen ginan eta hango umeakaz, geure adinekoakaz, olgau egiten genduan. Ez geuntsen ulertzen tutik be.
|
|
|
Familia bakarrekoak dira gehien baten. Behean kortea dago, ganadua eta etxeko abereak eukiteko lekua,
|
bertara
gurdia sartu ahal izateko ate handi bategaz. Etxearen albo batetik lehenengo pisurako eskilarea doa, gehienetan patinagaz, hau da, mailen arteko tarteagaz.
|
|
2022
|
|
|
Herritarren esanetan, Zornotzan papelerea ipini ebenean galdu zan errekako uraren garbitasuna. Industria ugaritu ahala, arrainak eta ura bera be hondatu egin ziran, euron zaborrak
|
bertara
botaten ebezalako. Azkeneko urteetan, ostera, ahalegin handia egin da errekea errekuperetako eta hasi ei dira arrainen batzuk agertzen.
|