|
2000
|
|
|
Aipaturiko bigarren artikuluan zehaztu egiten du samurtasuneranzko itzuli horren zentzua: Sarrionandiaren Marinel zaharrak liburuaren aipamena egitean zera azpimarratzen du" Bai lehen liburuko poemak aukeratzerakoan; bai berauetan eginiko aldaketetan; bai poema
|
berrien
egituraketa kaskarragoa eta hizkerarekiko arreta txikiagoan; bai berauetako askoren tonu mikatz eta garratzean, askok kartzelako esperientziaren islapen zuzenegia (guztiz ulergarria baina gure ustetan lan poetikoarentzat kaltegarri suertatzen zena) sumatu genuen, baita nolabaiteko desbiderapena arestiko poetikaz ere." (3 or.) Horregatik da, bada, bere ustez, oraingo liburu hau Sarrionandiare...
|
|
|
Honela, belaunaldi ezberdinen joan etorriak denboraren sinbologia izango lirateke. Aitzitik, denborak aurrera egin arren, belaunaldi
|
berrien
bizitzak funtsean aurrekoen ildotik jarraitzen duela adierazi nahi duela dirudi. Hots, sentimenduen, beldurren, zalantzen, ilusioen,... betierekotasuna adieraziz.
|
|
|
Hartara, eleberriak eta ipuin bildumak izango ditugu komentagai. Era berean, autore askoren artean atonduriko liburuak ez ditugu kontuan izan, gure helburua batik bat idazle
|
berrien
lanak ezagutzera ematea izan baita, eta ahal den neurrian hauen ibilbidea zedarritzea. Beraz, idazle askoren artean eginiko lanak gure asmoetatik haratago daude.
|
|
2001
|
|
|
(11.or.)" Haurrak gabardina erantzi ondoren(...) Patio atzean eguzkia laino artean ezkutatu da." e) Egunkariko
|
berrien
planoa
|
|
|
Alabaina, bi nobela hauetan plano desberdinetan istorio desberdinak kontatzen direla esatea axaleko irakurketa deskribatzailean gelditzea litzateke. Bestalde, aipatutako nobeletan, autoreak euskal nobelagintzan lehenengo aldiz azalduko diren kontateknika
|
berrien
esplizitazio hutsa egiten duela baieztatzea ere,, nolakotasun horren oinarrian dagoen azken pausoa, hau da, nobela interpretagarri egiten duen modu hori kontuan ez hartzea izango litzateke. Honi dagokionez, esan daiteke nobela honi buruz egin diren iruzkin eta azterketa gehienetan forma aberastasun hori nabarmendu besterik ez dela egin eta metodologia kritiko batzuen esplizitaziora mugatu direla azterketa gehienak.
|
|
|
Izan ere, gure artean" metanobela" rik egon bada, esku artean dugun hau izan dela baieztatu behar. Nobela honetan, espresiobide
|
berrien
esperimentazioaz harago, kontaketaren beraren ezintasuna da, behin eta berriro, nabarmendu nahi zaiguna. Jon Juaristik nobela honetan hizkuntzaren patologiaren azalpena bazekusan, guk baieztapen hori moldatuz, nobelaren patologia, idazketarena berarena dela behin eta berriro azaleratzen dena esangu dugu (azken finean, gauza bera esatea dela onartuz ere).
|
|
|
Baina surrealistek erabilitako inspirazioaren elkarketa askatu eta kontrolik gabea, ez da Sarrionandiarengan agertzen. Surrealismoa" novísimo" en eskuetatik igaroa da, eta irudimenaren askatasunak, irudi zoragarri zein
|
berrien
aurkikuntzak errazten baditu ere, poema buruaren egokierara taiutua dago.
|
|
|
Kolonialismoaren garaia da, Europak, industralizazioaren bidez, irten beharrean ikusten du bere burua. Industriak tentsioak sortzen ditu, lehengaien beharra dute fabrikek, merkatu berriak bilatu behar dituzte, eta inbertsiorako lurralde
|
berrien
lana eskatzen du. Arrazoi hauengatik Afrika eta Asia ezagutzeko, eta kolonizatzeko ahaleginak egiten dira.
|
|
|
Erakusketa Unibertsalen bidez exotismoa jartzen da modan, Ekialdearen finezia maite da, kultura
|
berrien
ezagutza sortzen da eta Arte europarra, nahastean, indartu egiten da.
|
|
|
Sinbolo honen bigarren zentzua geografiaren konkistarekin loratu zen XVI. mendean, portugaldarrek eta espainolek egindako bidaiei esker. Ordukoa da bitakora kaiera, ordukoak bidaia liburu benetakoak, garaikoak lur
|
berrien
deskripzio harrigarriak egiten. Hirugarren aldia kolonizazioarekin hasten da XIX. mendean.
|
|
|
Lehen planoak gauza eta elementu
|
berrien
aipamena bideratzen du, ahaztua zegoena, gogora ekartzea, galduta zegoena, aurkitzea:
|
|
2002
|
|
|
Pixkana pixkana, 1970eko hamarkadaren hasierara hurbilduz joan gara. Garai hartan, eta argitaletxe
|
berrien
babesean, euskal eleberrigintza modernoa anizten eta generoak hedatzen joan ziren. Alde batetik, eleberri sozialetik hurbil zeuden eleberriak argitaratu ziren, prosa erraz eta herri hizkeran idatziak eta birtuosismo formaletatik ihes egiten zutenak.
|
|
|
1996). Horretarako, errealismo subjektibo berri hau eraikitzeko, hizkuntza literarioa irudi desberdinez hornitzen da, dela oroimenaz baliatuz, dela amets edo irudimenaz baliatuz, dela egungo gizartearen ohitura
|
berrien
aurkezpen naturalista eginez. Bi denbora mota dira, beraz, eleberrigintza errealista honetan gailentzen direnak:
|
|
|
Telebistan Espainiako erregea eta bandera azaltzen den planoak ematen dio hasiera eta amaiera eleberriari eta flashen modura antolatzen dira iraganeko nahiz orainaldiko eszenak testuan. Narratzaileak darabiltzan konta teknika modernoak, hala nola, plano alternantzia azkarrak, zehar estilo askean tartekatutako pasarteak... eta 100 metro eleberrian agertzen direnen gisako pasarte elebidunak, egunkariko
|
berrien
zatiak edo kameraren begiari jarraiki antolatutako deskribapen objektiboak. Eta baliabide horiekin batera, eleberri beltzetako hainbat elementu ezagun, Mugetan eleberrian marrazten zaigun hiria itogarria baita, giza uholde etsituez osatua (67 or.), hitsa.
|
|
|
fede katolikoaren eta abertzaletasunaren berme izatearena. Nazionalismoak amak goraipatu egiten ditu, euren eskuetan uzten baitu belaunaldi
|
berrien
heziketa. Ondorio hauen harira, gogora ekar dezagun Joseba Gabilondok 1998an Ínsula aldizkarian argitaratutako artikulu interesgarria, zeinetan emakumezko idazleek euskal literatur sisteman duten gune ez zentrala aztertu ondoren, ideologia nazionalistak emakumezkoei onartzen dien rol bakarra salatzen duen:
|
|
|
Euzko Gogoa utzi zuten literato gazteak Egan aldizkarira pasatu ziren (esan bezala, 1948an sortua, baina 1954tik aurrera euskarazko kolaborazioak onartu zituena). K. Mitxelena filologoa zuzendaritza taldean egon zen Eganen bigarren garai hartan, eta idazle zein filologo belaunaldi
|
berrien
bultzatzaile ez ezik, euskararen batasunaren eragile nagusia ere izan zen.
|
|
|
Ildo berean, euskal bizitza literarioaren irekitze eta eguneratze unea izan zela erakusten dute 1950eko hamarkadan egin ziren literatur itzulpenek (itzuliak izan ziren, besteak beste, Shakespeare, Baroja, Homero edo Juan Ramón Jiménez); joera hau sendotu egin zen ondoko bi hamarkadetan, Hemingway, Tagore, Ionesco, Cela, Brecht, Camus, Kafka, Stevenson edo Twainen itzulpen astiroei esker. Lehen esan bezala, Zarauzko Itxaropena argitaletxeak 1952an Kulixka Sorta bilduma sortzeak bulkada eman zion abian jarri nahi zen eguneratzeari eta aldizkari
|
berrien
sorrerari, hala nola Jakin (1956), Karmel (1950) edo Anaitasuna (1953), eta akuilu garrantzitsua izan zen kultur bizitza suspertzeko.
|
|
2003
|
|
|
Egan en argitaratu zuen (45). Narrazio estiloan, edo pasadizu begitandu baten bidez, hizkuntza
|
berrien
ikaskuntza du ardatz edo gai nagusi ipuin honek, umorez, ironiaz eta kritika gordinez osaturiko giroan sarturik: ingeles eta euskara gaizki ikasitako gazte baten ingelesberri eta baten gertaera barre eragikarriak umore handiz eta ironia finez kontatuko dizkigu, sakonean bere betiko tesia datzala:
|
|
|
Amak euren seme alabekin, ikasle jantziak harlauza zuri gorrien gainetik. Denak erakusleihoen aurrean gelditzen ziren, batzuk oinetako
|
berrien
bila, beste batzuk txamarrak ikusten, bat edo bat goiz etorriko zen udarako bainujantziak erosi nahian; ez zieten udako beherapenei itxaron nahi. Handik lasterrera kale haiek gazte jendeak beteko zituen:
|
|
2004
|
|
|
Kale zabal, eder, garbi ta txukunak, kolore askotako argiz apainduta egon dira, eta hizkuntza ulergaitz baten mailua eskuetan zutelarik, mailuka ari izan dira denda
|
berrien
izenak.
|
|
2005
|
|
|
• Idazle
|
berrien
plataforma izateko joera handia. Liburu bakarreko idazle asko eta idazleon lehenengo argitalpenak.
|
|
|
Egoera horri hamarkadaren hasierako idazle
|
berrien
zelanbaiteko krisia gehitu genioke. Idazle eta argitalpen berriak agertu ahala, ordea, zenbait zalantza argitu dira.
|
|
|
Lehiaketa honetan ere, beraz, Potteko idazleen arrakasta begi bistakoa da. Edozein modutan ere, polemika tartean egon zein ez, estetika
|
berrien
garaipena hor zegoen eta euskal ipuingintzaren aldaketa areagotu zuten.
|
|
|
Aldizkariak iraun zuen bitartean, 1978tik 1980ra arte, lau eremu nagusi besarkatu zituen: garaiko euskal literaturaren kritika umoretsua, lan
|
berrien
argitalpena, kanpoko literatura eta itzulpena. Artean euskal literaturaren egoera gaitza zen, irakurleak gutxi ziren, kritikak ez zuen funtzionatzen eta literatura baino gehiago liburuetako euskara kritikatzen zen10 Pott bandakoek ironiaren bidez eta arteen arteko elkarrizketari eutsiz egoera hori apurtu nahi izan zuten.
|
|
|
Berritzea literaturan hizkuntza garbizalea erabiltzeari uko egitetik eta Europako joera ideologiko eta literario garaikideak bereganatzetik etorri zen. Bide
|
berrien
ikertze sasoia izan zen, emaitza partzialekoak. Aitzindari lan horretan 50eko eta 60ko hamarkadetan sortu ziren aldizkariek izan zuten aparteko garrantzia, Euzko gogoa eta Egan batez ere.
|
|
|
Beraz, Gabriel Arestiren ipuingintza sasoiko euskal literaturaren testuinguruan ikusi eta ulertu behar dugu. Lehenagoko urteetako literaturaren moldeekiko haustura sasoia izan zen, noiz eta idazle berriak, Aresti tartean zegoela, euskal literaturaren bide
|
berrien
oinarriak ipintzen hasi zirenean. Aurrekoan genioen bezala, handi handian berrikuntza horren oinarriak, nagusiki, literaturan hizkuntzaren garbizaletasunari uko egitea eta Europako joera ideologiko eta literario garaikideak bereganatzea izan ziren.
|
|
|
Ipuina mundu literario oso baten euskarritzat hartu zen lehenengo aldiz. Esperimentalismo joera nagusi honetan, horretarako genero ezin aproposagoa izanda, ipuina ere joera
|
berrien
ibilgailu bilakatu zen berehala. Hala ere, generoaren lehenengo urteak izanik pausuak batzuetan zalantzakorrak izan ziren.
|
|
|
Teknika
|
berrien
mundu honek ematen dizkigun tresna eta girgileria guziekin gauza bera gertatzen da: lehen aldian zorion bat ematen digutela iduri.
|
|
|
Iparraldea baizik ez hartuz, hona apez
|
berrien
kopurua azken 50 urte honetan: berrogeita hamarreko hamarkadan 103 izan ziren; hirurogeikoan 79; hirurogeita hamarrekoan 31; laurogeikoan 17; laurogeita hamarrekoan 5 Apez bihirik gabeko hamarkadan gaude!
|
|
|
Zure gogoetak eten beharrean zaude berriz ere, zeren eta delako leiho hartako gizonak ez du gogoetarik egiten, ez du komentariorik egiten. Haren lana
|
berrien
ematea da, berriak berrien gainean eta beste berri batetara pasatua da artean. Hona ELF petrolio konpainiako auzia:
|
|
|
Sei hilabete zituen bataiatu ahal izan zutelarik, apezik nihun ezin hatxemanez. Horien garaian da apez
|
berrien
kopurua urtean zerotarik() hamabira() pasatu Iparralde honetan. Ikusten duzue ez dela lotsatu behar!
|
|
2008
|
|
|
4 Kritika serioaz gain, literaturaren gaineko benetako debatea, konplexuak alde batera utzirik. Era askotako literaturaren aldarrikapena egin behar litzateke, eta honekin batera, orain arteko kanonaren haustura eta
|
berrien
sorrera.
|
|
|
Esan bezala, ikuspegi horrek azterketa literarioa testu zentrismotik atera eta marko zabalagoetan kokatzea ekarri zuen. Garaiko teoria
|
berrien
helburu nagusia testuek jendartean nola funtzionatzen zuten ikertzea bihurtu zen, egoera erreal eta zehatzetan. Teoria berrien artean aipagarrienak Harreraren estetika eta teoria sistemikoak ditugu; horien ekarpen nagusiak bilduko ditut labur labur hurrengo lerroetan.
|
|
|
Bestalde, gogora ekarri behar da 1970eko hamarkadatik aurrerako irakaskuntzan mugarri izan zela derrigorrezko eskolaratzea Espainiako Estatuan; garai hartan iritsi zen irakaskuntza ertaina klase sozial guztietara (nahiz eta legez derrigorrezko eskolaratzea 1904an onartu). Aldaketa hori izan zen metodologia didaktiko berriak bilatzeko ahalegina bultzatu zuen faktore nagusia; ikasle
|
berrien
interesek eta motibazioek agerian utzi zuten ezinbestekoa zela eskola ulertzeko modu berri bat. Literaturaren kasuan, literaturaren historiak ez zituen betetzen ikaslerik gehienen beharrak, eta haien interesetatik aldendu egiten zen.
|
|
|
Nafarroakoaren kasuan, eredu zaharrari jarraitzen diola esan daiteke, edukiak zurrun aurkeztuz (irakatsi behar diren autoreak zehaztuz, esaterako) eta kronologiaren arabera antolatuz. Gainera, ez dago literatur teoria
|
berrien
islarik: ez dira literatur merkatuaren ezaugarri soziologikoak lantzen, ez da ikasleen testuingurua kontuan hartzen...
|
|
2009
|
|
|
Labayru Ikastegiarentzat pozgarria izan da halako elkarlana bideratu eta burutu izana. Alde horretatik, esan daiteke ere, honako lan bat etorkizunean eman beharreko pauso
|
berrien
zutarri ere izango dela. Egia da alde batetik, liburu honek jasorik dakarrela batu dugun informazioaren zatirik handiena gerraren gainekoa izan ezik, baina bestetik ez da gezurra, ikus entzunezko informazio asko gelditu dela DVD tik kanpo.
|
|
|
Eta kumea galtzea ezinbestekoa izatea ulertzen zuten arren, ama salbatzeak garrantzia izugarria zuen. Ama, aurrerako uzten ziren abere eme guztiak legetxe, kume
|
berrien
eta etorkizuneko aberastasunaren berme zen. Erabaki beharra helduta, ama salbatzea lehenesten zen, kumea bizirik ateratzearen aurretik.
|
|
|
Elizarako kanpai
|
berrien
bedeinkazioa, gerraostean. Abadeak ezkerretik:
|
|
|
San Antonio egunez, bagilaren hamahiruan, Urkiolan izaten da jai nagusia, eta akabuko urteetan, autobusak eta garraiobide
|
berrien
laguntzaz, herritar taldeak hurbiltzen dira. Nobio eta nobia egiteko bertako harriari bueltak eman behar zaizkiola eta neskazahar eta mutilzaharrak eskean doazela gauza jakina da lekukoen artean.
|
|
2011
|
|
|
Gertaera hori, noski, kritikaren korronte
|
berrien
eraginei eta kritikarien ikasketei lotu dakiekeen ustekoak gara, kritikarietako batzuk literatura konparatuan adituak diren aldetik.
|
|
|
Luma
|
berrien
eleak
|
|
|
Grafikoan," Beste batzuk" atalak hartzen ditu 5 kritikatik behera argitaratu duten kazetak: Egunero, El Pais, Hitzak & Ideiak, Idatz & Mintz, Guaixe, Irunero, Luma
|
berrien
eleak, Maxixatzen, Nafar Periferiatik, Nasmastarren apunteak, Noticias de Gipuzkoa, Putz eta The.
|
|
|
Kritiken argitaratzaileak egunkariak, astekariak, aldizkariak, irratsaioak, blogak eta euskal erakundeetako aldizkari eta webguneak dira, hots, euskal prentsa edo komunikabideak. Idatz & Mintz, Eizie.org eta Luma
|
berrien
eleak argitaratzaileen kasua berezia dela uste dugu: Idatz eta Mintz aldizkaria (Labayru Ikastegia), literatur aldizkaria da, gure ustean prentsatik baino gehiago duena akademikotik; izan ere, Ikastegiaren webgunean adierazten den gisan, literatur sorkuntza eta saioa da aldizkariaren helburua, eta balizko hartzaileak literaturzaleak, irakasleak eta akademikoak dira9; halatan ere, bertan jasotako kritika Kritiken Hemerotekako datu basean dago.
|
|
|
Lehena, literatur itzulpenen presentzia bermatzeko eta literatur itzulpenen irakurzaletasuna sustatzeko asmoz sortutako programa bateko emaitza da; bigarrena, ostera, itzultzaileei zuzendutakoa da10 Kritiken Hemerotekan jasotakoak, Literatur itzulpena hedabideetan proiektuko parte diren aldetik, gure datu basean ere sartu ditugu, prentsan argitaratukoen parekotzat ditugu (horietako batzuk, gainera prentsan argitaratutakoak dira). Luma
|
berrien
eleak kritika argitaratu zuenen hedabideari dagokionez, Idazleen Eskolako masterikasleek idatzitakoak biltzen dituen aldizkaria da, baina orotariko hartzaileentzakoa da, eta ez dira artikulu akademikoak jasotzen bertan11 Hortaz, aldizkari horretan jasotako kritika ere gure corpusaren zati da.
|
|
|
Ez diogu aldizkari literarioa denik, sorkuntza literarioari ere espazio handia eskaintzen zaion arren, literariotzat dauzkagun generoekin batera, bestelako genero batzuk ere txertatzen dituen aldizkaria baita: iri tzi eta dibulgazio lanak, liburu iruzkinak, elkarrizketak... http://www.gara.net/paperezkoa/ 20070722/ 29962/ eu/ L Luma
|
berrien
eleak aldizkariak idazle berriak aurkezten ditu udako alean | Azken kontsulta: |
|
|
|
Ikerlanaren ondorioen artean, deigarriak dira kritikari itzultzaile profilaren ugaritasunari buruzkoak, literatura konparatuak kritikei egiten dien ekarpenei buruzkoak... eta, batez ere, kritika akademikoaren beharrari dagozkionak. Euskal Itzultzaile Interpretari eta Zuzentzaileen Elkarteak, EIZIEk, elkarte profesionala den aldetik, martxan jarritako ekimenen garrantzia dudatan jarri gabe, bistakoa da esparru akademikoan daukagula erronka, gradu ikasketetan dauden ikasle
|
berrien
formazioan, eta etorkizuneko doktorego tesien sustapenean. Ibarluzeak azpimarratzen duen bezala, kontzeptu malgutzat hartua izan da Translation Studies delakoa (ik.
|
|
2013
|
|
|
Dekretu haren bitartez, gertakari guztiak epai militarren eskuetan jarri zituzten. Beraz, lurralde hartuetan agintari
|
berrien
indarkeria eta ankerkeria ez ziren amaitu ondorengo egun, hilabete eta urteetan. Aitzitik, areagotu egin zen errepresioa.
|
|
2015
|
|
|
Muñoz gehiago lerratzen zen euskara eta politikaren arteko harremanetan, edo hobeki, euskararen ezagutza eta erabilera bultzatzera eramaten zuten zioetara eta euskaldun zahar eta euskaldun
|
berrien
arteko bereizketara, biak ere, zioak zein bereizketa, aski politikoak. Euskararen alde lerratzeko motiboak ere halakoak baitziren Muñozen arabera:
|
|
|
Muñoz, Lizartza, Izagirre... Muñozek euskara irakaslearen eskarmentutik idatzi zuen Codorniu testua, Baina bizia seriekotzat har daitekeena ia, euskaldun
|
berrien
motibazioei eta euskararen graziari buruzkoa izaki. Euskara ikasleentzat euskara errazezko kultur lanak ematearen ideia kritikatzen zuen Muñozek, hain zuzen bizitasun falta hori zutelako, eta horren aldean euskara sortzailea aldarrikatzen, Zakilixuten tiretakoa esaterako.
|
|
|
Euskara bantua; izufarri hedatua dago euskaldun
|
berrien
artean, eta baitaere euskaldun berri hoiei erakustera etorri ziren euskaldun zahar askoren artean. Euskara bantuaren exenplu bat:
|
|
|
Euskararen auziarekin zuzenki lotutako azkenekoa, testu labur bat zen, Boluntarismoari bisita izenekoa. Euskal Herri euskalduna sortzeko ez zela nahikoa euskaldun
|
berrien
boluntarismoarekin esaten zen, haien lana ezinbestekoa izanik ere epe motzean ezinezkoa zela" planeta euskaldun bat" sortzea. Ideia hori bat dator Izagirrek aipatutako garaiko zenbait xalokeriarekin, zeinen arabera urte gutxiren buruan lortuko zen euskararen normalizazioa eta gisakoak.
|
|
|
Aldizkariok argitaletxe
|
berrien
sorreran izan zuten garrantzia ikusteko aski da Ustelaren kasuari erreparatzea. Gerora egongo ziren saiakera gehiago Potten egitasmo eternal ez gauzatua eta handiagoak Susa, Pamiela..., baina Ustela bera argitaletxe bilakatu zen aldizkariaren akaberarekin.
|
|
|
" hizkuntza gramatikal eta sintaktikoa, legez eta arauz zuzen josia eta zentzuz tajutua, baina semantika baldar, hankamotz, triste eta aseptikoa". Etorkizuneko euskararen erronkak ere planteatzen zituen, euskaldun zahar eta euskaldun
|
berrien
hizkuntza kontraste horren ondorenak, alegia.
|
|
|
Gainontzeko testuak fikzioaren bideetatik dabiltza gehiago (nahiz eta dagoeneko aipatu batzuek fikzioaren baliabideak erabiltzen dituzten). Nabarmenak dira, hasteko, unibertsitate munduari eta EUTGri erreferentziak egiten dizkieten testuak, aurreko aleetan ageri ez direnak eta arestian aipatutako kide
|
berrien
batzearekin zerikusia dutenak. Agertu berri zaigu jada Deustuko Unibertsitateari erreferentziatxo bat.
|
|
|
Hala, bada, Lur taldea bihurtzen da 60ko hamarkada amaierako idazle
|
berrien
elkargune funtsezkoena. Euskarak eta euskal kulturak zituen hutsuneak bete nahian, hiru astean behin liburu bat argitaratzeko jomuga ezarri zioten beren buruari haiekin harremana izan zuen Mario Onaindiaren arabera.
|
|
2017
|
|
|
Ildo horretan, Iñaki Aldekoak, kasu, honelaxe dio: " [Carla idaztean Anjel Lertxundi] bere iragan literarioa zalantzan jartzen duen prozesu batean murgilduta dago, aukera
|
berrien
bila. Prozesu horretatik garaile irten ziren bai bera eta bai euskal nobelagintza, oro har." Ikus Iñaki Aldekoa, Euskal literaturaren historia (Donostia:
|
|
2019
|
|
|
Horretarako, baina, irakasleek genero alderdia lantzeko formakuntza jaso behar dute eta adibidez, Irakaskuntzako Master Ofizialetan ezer gutxi irakasten da gai honen inguruan. Aniztasunaren trataerari, teknologia
|
berrien
erabilerari, konpetentzia metadiziplinarrak lantzeari garrantzi handia ematen ari zaion moduan; generoaren alderdia ikasleekin lantzeko tresnarik ez dugu jasotzen irakasleok. Horregatik, liburu honen bi egileak ere irakasle izanik, liburu hau ikasleekin lantzeko oso aproposa dela ikusi dugu eta hau lantzeko saiakeratxo bat eskaini nahi dugu.
|
|
|
Etxe berri bakoitzaren inguruan lorategi bat egiten zuten. Eta hor belarrarekin lotutako desberdintasun handia ikus daiteke, etorri
|
berrien
eta abeltzainen artean. Belarra mozteko unea heltzen denean, abeltzainarentzat moztutako belarra bera da garrantzitsuena, jakina, abereentzako janaria baita; alabaina, iritsi berriarentzat, moztu ondoren geratzen denak du garrantzia, hots, ebakitako soropilak, hainbeste ezen belar hondakinez libratzea gogaikarria izan baitaiteke.
|
|
2020
|
|
|
XVI. eta XVII. mendeetan herrixkak hiritik independizatuz joan ziren, esparru guztietan, herri lurren gozamenekoan izan ezik: ez zituzten banatu; aitzitik, hiribildu
|
berrien
ondasun komun modura kontserbatu zituzten beren mendiak.
|
|
2021
|
|
|
Arloaren hizkuntzan trebatuta egoteaz gain, ikastun sakonagoa izatera iristeko, arloko alfabetizazio espezifikoak sei dimentsio bete behar dituela zehazten du Beacco k (2015 in Meyer eta Coyle, 2017), horietako batzuk aurretik Pellegrinok eta Hiltonek (op.) garatutakoekin lotura handia dutenak, adibidez, ezagutza eta gaitasunen transferentzia antzekoak diren problematiketara: (1) Gaiari buruzko ezagutzak prozesatzea eta eskuratzea, eta ikasgaiarekin zerikusia duten gaiei buruzko testuak sakonki ulertzea; (2) lehendik daudenekiko ezagutza
|
berrien
esanahia negoziatzea; (3) ezagutza berria nola garatu eta eskuratu den hausnartzea; (4) ezagutzen balioa eta erabilera kontuan hartzea, eta beste testuinguru batzuetan aplikatzen jakitea; (5) eztabaida soziozientifikoak eta eskolaz kanpoko diskurtso egokiak prestatzea eta horietan parte hartzea; (6) eta, arauen edo konbentzioen esanahia eta irismena kritikoki zalantzan jartzea, eskuratutako proze... Sei dimentsio horiek konplexutasunean handituz doaz, ondoko irudian ikus daitekeen moduan:
|
|
|
Bestalde, metodologiak gehiago edo gutxiago aldatu diren arren, nabarmena den zerbait teknologia eta euskarri
|
berrien
eragina izan da; alor desberdinetan, noski, baina metodologian ere bai. Hori ulertzeko gakoa jakintza hartzeko moduan, eta ondorioz, transmititzekoan datzala baieztatzen du BE1 ek:
|
|
|
Hainbat ikastetxe jabetu dira horretaz azken urteotan, eta espazioak89 eta darabilten pedagogia hurbiltzeko egokitzapenei ekin dieten zentroak geroz eta gehiago dira. Batetik, lan egiteko moduak ugaritu dira eta horrek pentsamendu konplexuagoa eskatzen du; bestetik, hezkuntza zientzien alorrean aprendizaiari buruzko teoria eta aurrerapen berriek hezkuntza testuinguruak berpentsatu eta diseinatzeari ateak ireki dizkiote; eta, azkenik, sareko teknologia
|
berrien
eta interneten aurrerapen azkarrak ikaskuntza gertatzen den espazioak aldatzea eskatu du (Hod, 2017). Hala ere," berrikuntza ekosistema" horiek ez dituzte ikastetxe barruko premiek soilik motibatzen; izan ere, faktore exogenoak aintzat hartu behar dira
|
|
|
" Gaur egun kulturaren eta identitatearen nozioak desustantzializazioprozesuan daude, 2008tik hona doan koiunturari dagokion eztanda sozioekonomikoak sortutako arazo
|
berrien
(eta ñabardura berrien) saturazioaren ondorioz: Ez soilik krisi ekonomiko errepikakorrei eta trantsizio digitalari dagozkion arazoak, baizik eta, aldi berean eta ondorioz, gizarte harremanen barruan (gaur egun, batez ere, harreman digitalak) sortutako aldaketa materialekin bat datorren subjektuaren nozio bateranzko trantsizio ideologikoari dagozkionak ere(...)".
|
|
|
" Gaur egun kulturaren eta identitatearen nozioak desustantzializazioprozesuan daude, 2008tik hona doan koiunturari dagokion eztanda sozioekonomikoak sortutako arazo berrien (eta ñabardura
|
berrien
) saturazioaren ondorioz: Ez soilik krisi ekonomiko errepikakorrei eta trantsizio digitalari dagozkion arazoak, baizik eta, aldi berean eta ondorioz, gizarte harremanen barruan (gaur egun, batez ere, harreman digitalak) sortutako aldaketa materialekin bat datorren subjektuaren nozio bateranzko trantsizio ideologikoari dagozkionak ere(...)".
|
|
|
Arrazoi sinple honengatik: jarrera errealista, pragmatista, berez, jarrera estatikoa delako, ezarritako gizartesistema bere hartan areago finkarazten duena; jarrera utopikoak, aldiz, izaera dinamikoa du, eraldatzailea, berritzailea, deskantsurik gabe xede
|
berrien
bila doana. Gizarte ekintzen mailan dena da posible, baldin eta, Max Weber-ekin (1964) esanda, bitartekoen eta xedeen arteko harremanak arrazoizkoak badira.
|
|
|
antza denez, asiriarrek eta babiloniarrek 5 egun bereizten zituzten, egiptoarren asteak 10 egun zituen, eta zelten artean ohikoak ziren 3 edo 9 eguneko banaketak; kasu guztietan, betiere, kontuan izanda egunei buruz dihardugunean ez gabiltzala beti zehatz eta simetrikoak diren denbora tarteez berbetan. Honenbestez, hiru eguneko antzinako euskal aste baten aztarnak ditugu, haren testuingurua eta kronologia ezartzen lagunduko diguten datu
|
berrien
zain gauden bitartean.
|
|
2022
|
|
|
Modernitateari dagokionez, berriz, bizitza publikoak bere urterik ospetsuenak hasiko ditu. Espazio publiko
|
berrien
sorkuntzak gertaera garrantzitsuak ziren, harremanetarako aukera berriak zabaltzen baitzituzten. Kaleek paseorako gogoa pizten zuten, bilbotarren zaletasun handienetarikoa; eta plaza, azoka, antzoki, kafe eta era guztietako eraikin berriak topaleku, eztabaida-gune eta produktu zein pertsonen erakustoki izango dira.
|
|
|
Gizarte moderno berriak beste parametro batzuk ezarri zituen eta denbora neurtzeko eta kontrolatzeko beharra, denbora baliabidetzat hartu baitzuen, administratu beharreko ondasuntzat, ekoizpenaren kontzeptuari bete betean zeutsala. Bestalde, denbora eta mugimendua oso gertuko terminoak dira, ez da harritzekoa, beraz, garraiobide
|
berrien
agerpenak pertzepzio horren aldaketari ere eragitea. Denbora aurrezteak aukera berriak ireki zituen bat batean.
|