|
2000
|
|
|
Agian azken garaian suma daitekeen joera da idazle
|
berri
batek ez duela atxiki behar aurretik sorturiko" kapila" batean. Nor bere kabuz abia daiteke literaturgintzan, uj batzuekin edo besteekin lerrokatu behar izan gabe.
|
|
|
Nolanahi ere, garai
|
berri
baten aurrean gaude, eta hurrengo urteotako euskalgintza eredua zehazten doa ezari ezarian.
|
|
|
Ez guztiengan, noski, nahikoa baita pertsona bakar batek, edo artistak berak bakarrik nabaritzea lanak baduela eraginik berarengan, berria den zerbait sortarazi diola. Sentsazio
|
berri
bat esperimentarazi.
|
|
|
Axularren euskara gozoaren estiloa oinarri hartuta, gaur egun edonork inolako zailtasunik gabe ulertuko duen euskara sortzea. Otto Pette eleberrian Anjel Lertxundik denok harritu (lehertxunditu, Joxerra Garziaren eran esateko) gintuen euskara
|
berri
bat sortu zuen eran sortu ei du Irigoienek berea nobela honetan. Idazleari askotan gertatzen zaio irudi bat hartu eta haren obsesioak bizi izatea:
|
|
|
Ekimen honen sustatzaileak hasiera hasieratik jabetu ziren lantzen ari ziren proiektuaren helburuak epe luzera begira landu behar zirela, eta ezinbestekoa zela zutabe sendoetan oinarritzea. Horretarako lan talde
|
berri
bat sortu zuten, kazetaritzan, publizitatean eta marketinean arituko zirenak.
|
|
|
Beste webgune batzuen artean USA Today ren eredua hartu zuten lanaren oinarri gisa, on line arloan zuten eskarmentu eza gainditu nahian. Lanari ekin zioten negozio
|
berri
bati erantzun zuzena emateko asmotan, kontuan izanik produktuen aniztasuna derrigorrezkoa zela kudeaketaren ikuspegitik.
|
|
|
HTML lengoaiak eskaintzen dituen lotura hipertestualak, orain dela urte gutxira arte pentsaezinak ziren aukerak ematen ditu. Hau dela eta, behin eta berriz entzun dugun" egunkari pertsonalizatuari" buruzko leloak inoiz baino gaurkotasun handiagoa hartzen du eta beste dimentsio
|
berri
batean sartzen da. Orain, nabegatzaileak berak aukera dezake bere albiste zerbitzu propioa, webgunearen eskaintza sorta bere nahien arabera diseinatu eta gero.
|
|
|
Euskal Herriko Autonomia Estatutua onartu eta Eusko Jaurlaritza eratu zenean kanpo politika
|
berri
bati ekin zitzaion, Euskadi, Espainia eta nazioarte mailako egoera oso konplexu batean. Euskal politika instituzionala deitu genioke politika horri, nazioarteko harremanak ez baitziren nazionalistekin eta alderdiekin ordura arte izandako harremanetara mugatu.
|
|
|
Erabaki horren atzean justifikazio pertsonalak izan arren —Zaitegiren ama bakarrik bizi zen Arrasaten eta honi laguntzeko gogoa azaldu zuen idazleak—, egoera politikoaren aldaketa txiki batzuen inpresioa ere sor zitekeen, zabaltze eskas batena. Hori ikusirik, Zaitegik bultzada
|
berri
bat eman nahi izan zion bere proiektuari, berez irakurlego potentzial nagusia aurkitzen zen ingurura hurbilduz. Horretarako, behin Gipuzkoan, Euzko Gogoa Hego Euskal Herrian argitara zedin zenbait urrats eman zituen.
|
|
|
Gerraren hasierak kultura eta gizarte panorama osoa aldatu bazuen, gatazkaren eboluzioarekin batera sasinormaltasun
|
berri
bat sortuz joan zen. Giro horretan eta Iparraldeko intelektualen eskutik, euskal aldizkariak berriro ere poliki poliki sortu ziren.
|
|
|
Poesia sozialari bezala poesia existentzialari uko eginez eta sentimentalismoari bezala baikortasunari bizkar emanda, jardun poetikoari berari buruzko jarrera
|
berri
bat zekarren Etiopiak: poeta ez da mintzo lehen pertsonan, sentimenduak gorde edo intelektualizatu egiten ditu inozotasuna ekiditearren; inguruarekiko behakoa urruna du, ez ordea insolidarioa, maite ditu baztertuak eta derrotatuak;" dena esana balego bezalako" zuhurtzia hotzak ez darama isiltasunera, baizik eta egunkarietako, liburuetako eta filmeetako erreferentziak ekartzera ingurua deskribatu eta ulertzeko collagearen teknikaz, gure oroimen kolektiboa aberastu eta osatzeko.
|
|
|
trikua, poetak faunatik mitora ekarri duen beste marjinatu hunkigarri hori. Ziklo
|
berri
bat hasi da, baina lehen hazia hogei urte lehenagoko poema polimorfo haietan zegoen. Txepetxak bertsolariaren kantua erakarri baldin bazuen ere, naturako gauza ikusgarriek hartu izan dute gure kantagintza," Arboletan den ederrena da/ oihan beltzean pagoa"...
|
|
|
Uste izan zitekeenaz oso bestela ordea, ezin emankorragoa gertatuko zitzaion bere ingurunetik lekutze hori. Urruntzeak liberatu egin zuen idazlea, eta gutxik uste zuten malgutasunean landu zuen obra
|
berri
bat: bere poesia gailena, ene iduriko.
|
|
|
Zuhaitz mexikar baten itzalpera biltzen da eta ez du Otañoren atariko intxaurrondoa amets. Honenbestez, euskal poeta nonahikoa egiten da, nitasun
|
berri
bat deskubritzen du, eta ez dio ardura bakarrik baldin badago ere munduan, barnea duelako mundu. Gu etnografiko bat kantatu behar izatetik ni intimo bat kantatzera eginiko ibilaldi mingarrian, Orixek euskal literatura modernoa abiatzen du, edo hobe esan, euskal literaturaren modernotasuna:
|
|
|
Hau da, Argia aldizkaria gauza bat da (eta sarean ere kontsultatu daiteke osoki), baina Sa reko Argiabeste bat da: eguneroko albisteak idatziz zerbitzen dituen medio
|
berri
bat (EITB ere albisteak egunero idatziz ematen hasi da bere webgunean, bide batez). Informazio kanal hori herri edizioekin (Hernani da lehen adibidea) eta kanal tematikoekin osatu nahi dute.
|
|
|
Lehenik eta behin, goian arlokako liburutegien beharra eta egokitasuna defendatu ditut. Filosofia honetan oinarriturik, ez al litzateke askoz ere interesgarriagoa izango liburutegi nazional erraldoi
|
berri
baten ordez arloka antolaturiko zenbait liburutegi nazional sortzea. Horrela, Biblioteka Nazional handi batek sortuko lukeen arazo ekonomikoa murriztu egingo litzateke eta probintziakeriak desegituratutako gure herri txiki honetan Biblioteka Nazionalaren kokapenak eragingo lituzkeen borrokak ere leundu egingo lirateke, biblioteka handi baten ordez zenbait biblioteka txikiago kokatu liratekeelako.
|
|
|
Fase
|
berri
bati aurre egin behar diogunez, nazioarteko katalogazio arauak eta gainerako sarrera puntuak euskaraz prestatzen hasi gara.
|
|
|
" liburutegi birtuala"," liburutegi elektronikoa"," hormarik gabeko liburutegia", eta azken aldian" liburutegi digitala". Hitz hauekin esan nahi da liburutegi hauek eta eskaintzen dituzten zerbitzuak teknologia eredu
|
berri
baten ondorioz sortutakoak direla, ez besterik. Liburutegi digitala terminoa azkena sortu den kontzeptua da, azkenaldiko jardunaldi eta hitzaldietan erabiliena dena.
|
|
|
AGIRREBALTZATEGI, Paulo Biharko Euskal Unibertsitatea. 1 zk. (1977), 72 Euskal Eliza: aukera
|
berri
bat (Orain eta Hemen). 1 zk. (1977), 98 Europako Etnien geografia. 2 zk. (1977), 24 Bibliografia (Euskal Unibertsitatea). 2 zk. (1977), 58 Euskal liburua Suizan (Orain eta Hemen).
|
|
|
Teilhard de Chardin. 26 zk. (1967), 39 Aldakuntzaren abarren kidetasuna. 27/ 28 zk. (1967), 45 Iru albiste. 29 zk. (1968), 54 Zientzi oihartzunak. Argi
|
berri
bat garaunaren iharduketaz. 30 zk. (1968), 51 Parapsikologia: zientzia berri ori. 31/ 32 zk. (1968), 95 Biologizko miraria:
|
|
|
poema bat. 11 zk. (1979), 84 Bertsolari Txapelketa Nagusiaren historia. 44 zk. (1987), 35 Literaturgintzarako politika. Argitaratzaileen jokabidea. 49 zk. (1988), 65 Euskal kultura 1992. 73 zk. (1992), 51 Komunikabide mota
|
berri
baten atarian. 96 zk. (1996), 77
|
|
|
ARBELBIDE, Xipri Iparraldeko Sindikatuak. 33 zk. (1984), 68 Euskal kultura 1994. 85 zk. (1994), 24 Bizkai euskararen ekarria batasunera. 76 zk. (1993), 63 Energia, Gizona eta ingurunea. 5 zk. (1978), 10 (Itz.: Jose Antonio Aduriz). Europa
|
berri
bateko" beste" hizkuntzak eta kulturak. 40 zk. (1986), 63
|
|
|
ELA ren aldizkari sindikala sortu da (Orain eta Hemen). 10 zk. (1979), 78 Hamar urtetik hamar urtera, ideologia
|
berri
bat? (Orain eta Hemen).
|
|
|
2 zk. (1956), 151 Moral berria. 3 zk. (1957), 71 Elurrak min...! 3 zk. (1957), 143 Kristau demokraziak. 6 zk. (1958), 54 Mesiasgo
|
berri
bat. 9 zk. (1959), 35
|
|
|
HUIZI, Pello L.A.B. Euskal Langileen Indar
|
berri
bat (Orain eta Hemen). 1 zk. (1977), 92" Nortasunaren Psikologiaz" liburuska dela eta. 12 zk. (1979), 159 Politika hiztegia (Orain eta Hemen).
|
|
|
OTEIZA, Gorka [Jorge] Arte
|
berri
bat? 11 zk. (1960), 47 Eskutitza Egaña adiskideari. 29 zk. (1968), 58 (Itz.:
|
|
|
URIBARREN, P. Euskal Eliza: aukera
|
berri
bat (Orain eta Hemen). 1 zk. (1977), 98
|
|
|
OTEITZA, Gorka Arte
|
berri
bat? 11 zk. (1960), 47 Eskutitza Egaña adiskideari. 29 zk. (1968), 58 (Itz.:
|
|
|
4.2 HIZKUNTZA GUTXITUAK Europa
|
berri
bateko" beste" hizkuntzak eta kulturak. 40 zk. (1986), 63
|
|
|
BEREZIARTUA, Iñaki Mesiasgo
|
berri
bat. 9 zk. (1959), 35
|
|
|
GAZTELU, Peilo L.A.B. Euskal Langileen Indar
|
berri
bat (Orain eta Hemen). 1 zk. (1977), 92
|
|
|
KINTANA, Xabier Bizitzaren hasikera. 24 zk. (1967), 27 Aldakuntzaren agerpena. 25 zk. (1967), 53 Aldakuntzaren abarren kidetasuna. 27/ 28 zk. (1967), 45 Iru albiste. 29 zk. (1968), 54 Zientzi oihartzunak. Argi
|
berri
bat garaunaren iharduketaz. 30 zk. (1968), 51 Biologizko miraria: zelularen erdibitzea. 34 zk. (1969), 72 Mundua nola sortu zan. 8 zk. (1958), 73
|
|
|
113 zk. (1999), 137 Telepolis (Egunen gurpilean). 114 zk. (1999), 225 Komunikabide mota
|
berri
baten atarian. 96 zk. (1996), 77
|
|
|
Jainkoaren Piztuera? 26 zk. (1967), 49 Hamar urtetik hamar urtera, ideologia
|
berri
bat? (Orain eta Hemen).
|
|
2001
|
|
|
Orain artean ikusitakoagatik Moneorena da ziurrenik hiru proiektuetan zentzuzkoena, Iruñe zaharreko muinoaren goian, agerian, agerrian, lepo luzeko dorre gailen bat zutitzean, talaia eta tantaia, leku horrek historian izan duen esanahia gogoan hartu baitu eta, aldi berean, hiriaren soslaiari erreferentzia
|
berri
bat erantsi.
|
|
|
Dennis Tito industria
|
berri
baten aitzindaria izan da. Espazio turismoa dirutza ikaragarriak behar dituen jarduera bat finantzatzeko bide bat izan daiteke.
|
|
|
2000 urtearen hasieran ia mundu osoan bolanderaz ospatu zen garai
|
berri
baten hasiera, XXI. mendea. Lehen digitua aldatzeak eta zenbakiaren borobiltasunak probokatu zuten artifizioa, eta garai berri baten atarian geundelako irudia hedatu zen imajinario kolektiboan.
|
|
|
2000 urtearen hasieran ia mundu osoan bolanderaz ospatu zen garai berri baten hasiera, XXI. mendea. Lehen digitua aldatzeak eta zenbakiaren borobiltasunak probokatu zuten artifizioa, eta garai
|
berri
baten atarian geundelako irudia hedatu zen imajinario kolektiboan. 2000 urtea, halere, milenarismo faltsuaren atea baino ez zen izan.
|
|
|
Egiazko milurteko berrian 2001 urtea rekin batera sartugara, eta berau ez da hasi urtarrilaren 1ean, irailaren 11n baizik. Ospakizun, bolandera eta xanpainik gabe, irailetik hona garai
|
berri
batean gaudelako sentsazio ia fisikoa dugu, eta inoiz baino gehiago nozitzen dugu McLuhan en aldea globaleko kideak garela, ezinbestez.
|
|
|
Pintura, eskultura eta grabatua nahastu egiten diren bezalaxe, literaturan ere nahastu egiten dira —gero eta gehiago nahastu ere— narratiba, poesia eta saiakera. Egileak bere burua behartuta ikusten du hausnarketa egitera, eta beharrizanak bultzatuta, genero askoren metaketa den genero
|
berri
bati ekin dio, aforismoa deitu, rapsodia deitu edo saiakera arina deitu. Edonola dela ere, flashak dira, espiritu pentsalariaren garrasi txikiak, laguntza dei kamuflatuak, itotzear dagoenaren arnas bafadak.
|
|
|
1990eko hamarkadan Great Whale izeneko egitasmohidroelektriko
|
berri
bat bultzatu zuen Quebeceko gobernuak, La Grandekoekin egin zutenaren jarraipena nonbait. Erantzun moduan, beste kanpaina handi bati ekin behar izan zioten.
|
|
|
Oso adierazgarria da 1995eko urrian, Quebecen independentziarako erreferendumaren bezperetan, cree ek, inuit ek eta innu ek antolatu zituzten erreferendumen emaitzak. Ea herri bezala Kanadatik separatu eta Quebec independente
|
berri
batean sartuak izatea onartuko luketen galdetuta, cree en %96k ezetz esan zuten, eta inuit en %95ek eta innu en %90ek ere ezezko botoa eman zuten (ibid.; Niezen 1998: 130).
|
|
|
Izan ere, mundua aldatu egingo dela dioten tesiekin erabat bat nator, bai enuntziatuarekin behintzat. Gertakari historiko hainbatek izaten du bertute hori, mundua aldatzearena, batzuetan urteak behar izaten dira aldaketa horietaz jabetzeko (Daviden tenplua suntsiaraztea erromatarrentzat gerra ekintza ziztrin bat ez zen izango beharbada, juduen matxinada zapaltzeko ekintzatxo bat, baina oraindik ere ematen du zeresana), eta irailaren 11n garai
|
berri
bat zabaldu dela uste dut nik ere. Beste kontu bat izango da zertan gelditzen den garai berria eta nora eramango gaituen, baina etorkizuna izarretan irakurtzea lortzen dutenen esku bakarrik dago hori jakitea, zientzia maite dugunok izarretan astronomiaren ikerketaobjektua ikusten baitugu, hainbeste jakintsu arabiar eta mundu osokoen jakin minak bultzaturik, eta, tarteka, poesia izpiren bat edo beste.
|
|
|
Horixe baita, nire ustez, benetako arazoa, eta kultura arloan ere (sortze artistikoaren arloan, alegia) benetako eragin zuzena izango duena. Alegia, iluntasun garai
|
berri
bat etorriko dela, askatasuna alboratuta utziko duen garai berri bat, disidentzia gogor kritikatuko duena, edo termino historikoetan hitz eginez, nolabaiteko Erdi Aro batera itzuliko gaituena (badakit, bai, manikeismoaren fundatzaile Mani lehenagokoa dela, pertsiarra oker ez banago, baina Erdi Aroaren konparazioa argigarria dela iruditzen zait): hau da, atzerapauso bat.
|
|
|
Horixe baita, nire ustez, benetako arazoa, eta kultura arloan ere (sortze artistikoaren arloan, alegia) benetako eragin zuzena izango duena. Alegia, iluntasun garai berri bat etorriko dela, askatasuna alboratuta utziko duen garai
|
berri
bat, disidentzia gogor kritikatuko duena, edo termino historikoetan hitz eginez, nolabaiteko Erdi Aro batera itzuliko gaituena (badakit, bai, manikeismoaren fundatzaile Mani lehenagokoa dela, pertsiarra oker ez banago, baina Erdi Aroaren konparazioa argigarria dela iruditzen zait): hau da, atzerapauso bat.
|
|
|
Eta zer esan nahi dute airean daudela diruditen gurutze —hiru— horiek? Ez al du FBIk hemen ere serio hartzeko aztarna
|
berri
bat? °
|
|
|
Langileen formazioa 191.557,80 Kapital publikoaren stocka (materiala) 138.119,81 Kapital pribatuaren stocka (materiala) 135.182,12 Lanpostu berria 50.721,37 Beraz, bistan denez, eraginik handiena I+G deritzaninbe rtsioan lortzen da eta, ondoren, langileen kualifikazioa gehitzen. Gero, makinaria, azpiegitura fisiko eta gainerako inbertsioetan eta, azkenik, alde handiaz, lanpostu
|
berri
bat sortzen.
|
|
|
Bere ereduaren arrakasta ikusita ere, Bohrekteoria fisiko berria aurkitu beharra zegoela aurreikusi zuen, horretarako fisikari bikainak bildu zituelarik. 12 urte igaro ondoren, fisikarien belaunaldi
|
berri
batek teoria kuantikoa garatu ahal izan zuen.
|
|
|
1923 urtean Louis de Broglie k bere doktoregotesian ideia
|
berri
bat plazaratu zuen. Alegia, argiak partikulaizaera erakuts dezakeen era berean, partikulei ere uhin izaera dagokie, uhinaren uhin luzeraren (l) eta partikularen momentuaren (p) arteko biderkadura Planck en konstantearen berdina izanik:
|
|
|
Alabaina, gaur eguneko teoria eta ereduez baliaturikoina rrizko partikulen masa eta karga bezalako propietateakaurresateko modurik ez dago, alde batetik, eta grabitazioaren deskribapen kuantikoa heltzear dago, bestetik. Alegia, grabitazioa kuantizatzeko asmoz urteetan buruturiko saiakera guztiak alferrikakoak izan dira, gorago aurreratu dugun bezala, eta askok iraultza
|
berri
baten beharrizaneangaudela baieztatzen dute.
|
|
|
BCS teoriak azaltzen duen supereroankortasunaren tenperatura kritikoa (tenperatura handiagoetarako supereroankortasunik ez dago) oso oso baxua da (Tc °C), supe re roanko rtasun mota horrek teknologiaren aurrerapenari eman liezazkiokeen ekarpenak, beraz, urriak izanik. Alabaina, 1986 urtean Georg Bednorz ek eta Karl A. Muller ek supereroankortasun mota
|
berri
bat aurkitu zuten esperimentalki, material keramiko konplexu bat erabiliz. Hau tenperatura altuko supereroankortasuna dugu: Bednorz en eta Muller en esperimentuan erabilitako supereroalearen tenperatura kritikoa °C koa den bitartean, 1987 urtean °C ko tenperatura kritikoko supereroaleak aurkitu ziren, eta gaur egun lor daitekeen tenperatura kritikorik altuena °C koa dugu.
|
|
|
Javier Tajadurak Nafarroako euskararen legea kritikatzen du, %8k bakarrik hitz egiten duen hizkuntza bat, euskara, berenezko hizkuntza gisa hartzen duelako. Alderdi politikoen itun
|
berri
bat eskatzen du, legea aldatzeko.
|
|
|
Baleren Bakaikoak hauetako batzuk majo astindu zituen Argia n, intelektual organikotzat joz (Argia, 1998.05.24). Hemen bildutakoak" intelektual mediatikoak" bai, badira, hori seguru, eta agian hori bera bada jada kontzeptu
|
berri
baten antzekoa, konportamendu diferentziatu bat markatzen duena. Intelektual mediatikoen ezaugarrien artean aipa genitzake, besteak beste, eguneroko politikarekiko hurbiltasuna, iritzien bat batekotasuna, ekidistantzia eta neutraltasunarenarbuioa, tonu zakarra, harroa, estilo zuzen eta bortitza. Nolanahi ere ezin dira guzti guztiak zaku berean sartu, ez kasu batean ez bestean.
|
|
|
Balio erantsia ere badu Branchadellek. Hizkuntz politika
|
berri
baten oinarriak planteatzen dituen bakarra da berau, nik ezagutzen dudala. Normalizazio legearen alde dago, baina ez berau sostengatzen duten printzipioen alde.
|
|
|
Kanpaina baino gehiago ere badago agian, ziklo bukaera bat, eta
|
berri
baten hasiera. Ematen du, Franco hil zenetik 25 urte pasatu eta gero, irekitze prozesuak, autonomien garaiak jo duela gailurra.
|
|
|
Beste" txiringito"
|
berri
bat ez da sortu behar. Egungo OINARRIAK plataformaren inguruan joan daiteke, baina planteamendu zabalago batekin eta kontsentsu handiarekin," txip" batzuk aldatuz komunitate erdalduna gureganatzeko eta estrategia egokiak erabiliz.
|
|
|
omentu historiko
|
berri
batean gaude. Globalizazioak aukera berriak sartu ditu, baita inperialismoa bezalako botere sistemak ere.
|
|
|
Inperio hau kapitalismoarena da, EEBBetako Konstituzioaren menpean, ordena biopolitiko
|
berri
batean. Gaurko kapitalismoaren biopolitikan eta antolamendupostfo rdistan, Nazio Estatutik haratago, bizia eta bizitza Inperioaren eskuetan geratu dira:
|
|
|
EEBBak dira inperioaren autoritatea, baina modu
|
berri
batez. Elite estatubatuarrek boterearen egitura multinazionalari jarraitzen diote.
|
|
|
Beste errepublika batzuk izan arren, inor ez da sortu kontzienteki askatasunaren ideia haragitzeko. Nazio honen biztanleek erabaki zuten kontinente
|
berri
baten buru izatea eta bere eskualde hutsak zibilizatzea guztientzako oparotasun eta askatasunaren izenean. Horrela, bi ikuspegiek, isolazionistak eta misiolariak —itxuraz hain desberdinak—, azpian zegoen sinesmen komun bat islatu zuten:
|
|
|
Sentsazio bat besterik ez da izango, beharbada, baina neguak bete betean harrapatu gaituelako —nahiz eta udaberria ren atarian egon— edo milurteko
|
berri
bat estreinatudugulako, edo auskalo zergatik, badirudi 2001 honen hasiera iazkoaren amaiera baino makalagoa datorkigula, kulturari bagagozkio behintzat. Eta panorama erabat beltz eta ilun bihurtzeko," Del Burgo boys" ak etorri zaizkigu, ezjakina ren ezjakintasunez bazterrak goitik behera nahastera.
|
|
2002
|
|
|
Eta bestetik, italierazko Unibertsitate
|
berri
bat sortudelako (1996): Universita della Svizzera Italiana delakoa (Ticino kantoiko hegoaldean), beste hiru Fakultatetan:
|
|
|
2. Galdera okerra da. Zertaz hitz egiten ari gara, erakunde unibertsitario
|
berri
bat sortzeaz edo lehendik dagoen bat (EHU, jakina) hizkuntza irizpideen arabera erdibitzeaz. Bi gauza arras desberdin baitira.
|
|
|
Euskal Unibertsitatea sortzeko inoiz aipatu den asmobideraga rri (nire ustez) bakarra Joxerra Etxebarriari entzun nion, duela zenbait urte, hitzaldi batean. Esaten zigun orduan bidea ikastetxe
|
berri
bat sortzea zela, txikia hasieran, poliki poliki garatuko zena. Non sortuko zukeen ere esan zigun, baina ez dator harira orduko xehetasunak errepikatzea.
|
|
|
Talde horien une honetako apustua gizarte eta unibertsitate elebidunaren aldekoa da. Ez EAJk, ez EBk, ezta ziurrenik EAk ere, ez lukete onartuko unibertsitate
|
berri
baten sorrera, EHU lurraldeka antolatutako hiru unibertsitatetan zatitzea behin eta berriz plazaratzen denean. EHU hizkuntzaren arabera zatitzeak ez luke adostasun gehiago sortuko; elebitasuna auzitan jartzeaz gain, UPV erabat sektore antiabertzaleen eskuetan uzteko arriskua izango lukeelako eta desoreka nabarmena egongo litzatekeelako bi unibertsitateen baliabide eta kopuruen artean.
|
|
|
Eta estudianteei, gai bat euskaraz irakasteko eskatuz gero, dirurik ez dela ihardesten diete. Profesore
|
berri
bat kontratatu litzatekeela eta horrek diru asko eskatzen duela.
|
|
|
" Euskal Unibertsitate"
|
berri
bati buruz hitz egitea. Nahikoa litzateke egun martxan dagoena aldatzea (asko edo gutxi baino dagoena oinarritzat hartuta)?
|
|
|
Egoera hau ikusita ziur aski erantzuna berehala aterako zaigu: gure gizarteak eskatu eta exijitzen duenari erantzuteko ezinbestekotzat jotzen dugu Euskal Unibertsitate
|
berri
bat sortzea, lehendik daudenak ezin ditugulako kontsideratu eskaera horiek erantzuten dituztenik edo aukera ematen dituztenik horretarako.
|
|
|
Etsita, oste nekazari horiek islamismorantz itzultzen ari dira, gazteak bereziki, hazkunde demografikoaren ondorioz biztanleriaren %65 baitira. Mugimendu horrek duintasuna itzuli eta itxaropen
|
berri
bat eskaintzen diela sentitzen dute.
|
|
|
Ekialdeko 1989ko iraultzak Yaltan ezarritako nazioarteko ordena hautsi zuen. Sadam Husseinen anbizioak aukera ezin hobea eskaini zion Bush presidenteari nazioarteko ordena
|
berri
baten esparrua zedarritzeko. Bide batez, Golkoko eskualdea —herrialde garatuen energi hornikuntzaren iturria— mendebaldar kontrol militarraren pean jartzea lortu zuen.
|
|
|
6 Otomandartu rkia rrenagerpenak, XV. mendean, musulmanen lurraldehedapena ren aro
|
berri
bat ireki zuenEu ropan. Bizantziar inperioa konkistatu zuten (Konstantinopla, 1453) eta Europa Erdialderantz egin zuten aurrera. XVII. mendean bi aldiz egon ziren Viena hiria hartzekotan.
|
|
|
Gizarte gune berrien hizkuntza euskara (soilik edoerdararen parean) izatean datza euskararen zinezko normalizazioa, eta horretara zuzendu lirateke normalkuntza plangintzaren ahaleginik handienak. Izan ere, hizkuntz ohiturak finkatu gabe dagoen gizarte talde
|
berri
batean askoz errazagoa da euskara ezartzea, abian dagoen (erdarazko) beste batean ohiturak aldatzea baino. Lehenik eta behin, gizartean nagusitzen den esparru pribatuarenpisu handia ahaztu gabe.°
|
|
2003
|
|
|
Konpainia gazte honek hautatu du usaiako bideetatik ateratzea, gehiago gizakiaz, jendearen intimitateaz mintzatuz, eta hori txotxongiloen bitartez. Traboules elkartea muntatu dute iparraldean profesionalizatzeko asmoarekin eta jadanik antzerkilan
|
berri
baten sortzeko xedea badaukate.
|
|
|
Postu berri honi esker, horrelako ekintzak ugalduko ditugu ondoko hilabeteetan. Halaber, Euskal kultur erakundean berean, bizpahiru urtetan kultura egitasmo
|
berri
bat abiaraziko dugu, eta hor artistak zuzenki inplikatuak izanen dira. Ondorioz, espero dugu Euskal Herritik kanpo ere gure artistak ezagutuagoak izanen direla.
|
|
|
Paestum-en, Sizilian, tenplo grekoak bere begien aurrean zutik zeru urdinaren pean. Homero eta grekoek, eskolatik ezagun erdiezagunek, errealitate
|
berri
bat irabazi dute. Bere teoria estetikoak errotik birpentsatzen hasten da klasikotasunaren birdefinizio bila.
|
|
|
1999.ean Nafarroako AEK ko arduraduna nintzenean" lege
|
berri
baterantz" izeneko egitasmoaren barruan antolatutako jardunaldiei esker Felix Marti ezagutzeko aukera izan nuen. Afaltzen ari ginela, gure lana gertutik eta zehaztasunez ezagutu nahi zuela jakinarazi zidan.
|
|
|
Izan ere, Davosen pertsona gutxi batzuek munduaren etorkizunaz eztabaidatzen dute zirkulu oso itxi batean. Ondorioz, ez da Gizarte Foroa Davos
|
berri
batean bihurtu behar. Mundu mailako topaketak murrizteko premiaren aurrean, urtero munduko herrialde guztietan —egun berean, Davosko bileran zehar— manifestazio bat antolatzea proposatu zen Nazioarteko Kontseiluan, horrela protestaren eta aldarrikapenen izaera masiboa bermatzeko.
|
|
|
Alde batetik," eguneroko lanean" ari direnak, dela erabilera, dela motibazioa, sormena, transmisioa, hezkuntza... Eta, bestetik," eguneroko lan" horren indargarri eta potentzialtasunaren biderkatzaile izan lukeen egoera sozio-politikoa bilatzen duten ekimenak, alegia, euskararentzat estatus
|
berri
bat (ofizialtasuna, hizkuntza eskubideen aitortza, hizkuntza politika berri bat) bilatzen duten ekimenak.
|
|
|
Alde batetik," eguneroko lanean" ari direnak, dela erabilera, dela motibazioa, sormena, transmisioa, hezkuntza... Eta, bestetik," eguneroko lan" horren indargarri eta potentzialtasunaren biderkatzaile izan lukeen egoera sozio-politikoa bilatzen duten ekimenak, alegia, euskararentzat estatus berri bat (ofizialtasuna, hizkuntza eskubideen aitortza, hizkuntza politika
|
berri
bat) bilatzen duten ekimenak.
|
|
|
Eta izan nahiaren harira, hizkuntza aldekotasuna sustatzea baitezpadakoa da. Ildo hortarik, geuretzat eta gainerakoentzat interesgarri eta erakargarria datekeen egoera
|
berri
bat sortzea da erronka; ideia, ekintza eta jarduera bizigarriak tarteko. Eta hori, gure esku dago.
|
|
|
Baina ez nuke nahi lerro hauek ETAren gorabehera honetan bakarrik gelditzea. Lehenago ere esan dut, egunkari
|
berri
bat sortzeko proiektuaren inguruko debatean, ez dudala goitik behera oso osorik zakarrontzira botatzeko moduko iritzi artikulurik aurkitu. Denetan ikusi ditudala kontuan hartzeko moduko erreflexio eta ideak.
|
|
|
Azkaratek beraren artikuluan —eta ondorengo elkarrizketetan— proiektu
|
berri
baten aldeko apustua egiten zuen, orduko artekoaz ezberdina, zabalagoa, eta" guztien" esku hartzeaz. Erantzuna berehala heldu zen, lehenik eta behin Egunkaria ko langileen aldetik, eta ondoren beste askoren ahotik.
|
|
|
Aurrera begira ere beste erronka
|
berri
bat daukagu euskaldunok eta euskaltzaleok: berriro ere gehiengoaren parte hartzearekin gai izango gara hedabide anitz, zabal eta independientea kaleratzeko.
|
|
|
Baina, hori bai, 1997tik aurrera, iazarte, etengabeko gorakada markatu izan du ekoizpenak. Mende berria rekin batera fase
|
berri
batean sartu ote gara?
|
|
2004
|
|
|
Euskal kulturaren bizitasuna erakutsi, bere dimentsio unibertsala agerian eman eta publiko berriak gurutzarazi: Euskal kultur erakundeak segitu nahi du Kantuketan programa rekin hasi bidea," BatekMila" deitu kultura kontzeptu
|
berri
bat abian ezarriz.
|
|
|
Konkretuki, 2005 urte amaierarako, hitza, dantza etamusika ren inguruko ikusgarri berezi bat obratuko dugu artista profesionalekin, halaber euskara espazio publikoetan sarrarazteko ekintzak, edo haurrentzat eskolan edo eskolatik kanpoko euskarazko animazioak, ahantzi gabe orain bertan prestatzen ari garen internet atari berria, lau hizkuntzatan. Azkenik, Kantuketan bezalako erakusketa ibiltari
|
berri
bati buruz lanean hasiak gara.
|
|
|
Ongi idazten zekiela erakutsi zuen arren, lan nagusia prestatzerakoan oso idazkera traketsa erabiltzen du. Heinek, dena den, onartzen du ikuspuntuaren berritasunak idazkera
|
berri
bat eskatzen zuela. Lehen iruzkinak agertu zirenean erabat kontrakoak izan ziren.
|
|
|
XX. mendearen 20ko hamarkadan hasi zen zinemaren komertzializazioa eta hor kultura
|
berri
bat sortu zen, gaur egun ezinbesteko bihurtu zaiguna. Irudiaren presentzia abiadura handiz areagotu da, ziztu bizian garatu da, eta beti eskolaz kanpo.
|
|
|
EITBk oso sakoneko eragozpenak ditu euskal kulturaren proiekzioan urratsak ausart emateko, euskal kulturaren eragile nagusi bihurtzeko. Hori ere eskatzen dio Europako legeak eta eskaintzen dio marko
|
berri
bat: Europa.
|
|
|
Nafarroako Gobernuak ere zinemagintza sustatzeko diru laguntza hornituagoak eskaini ditu aurten, film luzeen produkzioa laguntzeko. Euskal Herriko zinemaren susperraldi
|
berri
bat ekarriko ote dute neurri hauek guztiek. Euskaraz hitz egiten hasiko ote da azkenean" cine vasco" a?
|
|
|
Azkenik, Euskal Telebistak ere hitzarmena sinatu zuen 1985.ean orduko Euskadiko Zinemagileen elkartea re kin (AIPV, Asociacion Independiente de Productores Vascosdelakoa), zeinaren arabera Euskal Telebistak AIPVko produkzio etxeek egindako filmen antena eta emisio eskubideak erosteko baldintzak ezarri zituen. Hurrengo urteetan zenbait filmen antena eskubideak erosi zituen ETBk, eta 1988.ean hitzarmen
|
berri
bat sinatu bazuen ere, hura ez zuen bere osotasunean bete eta 1990etik aurrera inbertsioak eten egin zituen.
|
|
|
Kostuek ere gora egin zuten eta produkzioa modu nabarmenean jaitsi zen. Hori ikusita, Espainiako Kultura Ministerioak sustapen eredua aldatzea erabaki zuen 1989.ean, eta" hirugarren bidea" deitua izan zen laguntza eredu
|
berri
bat ezarri zuen. Eredu berri honen pean, aurreratutakodi ru laguntza eskatuko ez zuten ekoizleek aukera izango zuten filmak behin estreinatu eta gero egindako inbertsioaren herena diru laguntza moduan jasotzeko baldin eta filmek gutxieneko diru kopuru bat lortzen bazuten takilan.
|
|
|
Gauzak horrela, muga haiek saihesteko aitzakiarekin eta ikusita halaber Euskal Herriko produkzio etxeak ere ez zirela behar bezala kapitalizatzen, Estatuko gobernuak bezala Eusko Jaurlaritzak ere bere politika aldatzea erabaki zuen, diru laguntzen eredutik elkarte publiko
|
berri
baten bidezko koprodukzioinbe rtsioetara igaroz. Horretarako Euskalmedia elkartea sortu zuen 1990.ean, zeina 1991.ean hasiko den bere lehen lanak egiten, nahiz eta urte horretan, halaber, aurreko urteetako ereduaren araberako diru laguntzak ere emango diren.
|
|
|
Gainera, eta hori dute onena, aplikazioak ere anitzak dira, eta bizitzako, gizarteko espektro ezberdinetan baliatu daitezke. Alegia, mundu digitala mundu
|
berri
bat da, daukagunaren gainean eraikia, daukagunetik eta behar dugunetik. Mundu digitala errealitatea da, errealitatearen gainean eraikitakoa.
|
|
|
Irudi alegorikoen bitartez poeta Euskal Herriazmintzo da, gure lurra Euskal Herria da eta euskal langileak bere herriaren alde lan egin behar du. Euskal Herriko lur hori bizirik dago eta kexu da, intzirika eta auhenka, batetikbe rtako gazteek abandonatzen dutelako atzerrira joanez lanaren eta bizi
|
berri
baten bila, eta bestetik ebatsia izan delako, ez delako libre. Hortaz, langileak herria landu, erein eta irauli behar du berpiz dadin eta aske izan dadin.
|
|
|
Hirian idatziriko olerki horiek ez dira bidaia baten kontaketa edo paisaia
|
berri
baten deskribapen hutsa, baizik eta mundu berri eta handi hark poetarengan piztu zuen erreakzio lirikoa. Ez du gehiago gelako bakardadean idazten, ez da iraganeko paisaia baketsuetan babesten; kalera irteten da, kale, plaza eta geltokitan ibiltzen da, met roan bidaiatzen du, ikusten duen oro idazten, jendeari begira, jende anonimoaren barne munduan sartu nahian.
|
|
|
Hurrengo urteetan Paris handiak bide emango dio poetari tematika
|
berri
bat lantzeko, mundu berriaren eta gizarte berriaren inguruan hausnartzeko. Zarata, jendetza, abiadura, askatasun eza...
|
|
|
Baina etsipen eta ezintasun adierazpen ororen gainetik, mezu baikorra eta itxaropentsua zabaltzen du: " Ahantzi nahi ditut etsipen kantuak/ Herri zapaldu honen intziri nigarrak —dio errepiketan— Esperantza kantatzen ez naiz asperturik!" (NPI, 66 or.). Izan ere, herria zutitzen, iratzartzen, oldartzen ari dela ikusten du, eta borroka horrek Euskal Herri
|
berri
bat, mundu berri bat ekarriko duela ziur da(" Populu bat...", HH, 63 or.;" Itxaropena", BP, 26 or.;" Sinesten dut", NPI, 64 or.). Mundu berri baten itxaropenak iraultza aldarrikatzera darama Erd ozaintzi; iraultza da herriaren irtenbide bakarra. Poesia bu rruka baten elea dela zioen eta berea hala da.
|
|
|
Baina etsipen eta ezintasun adierazpen ororen gainetik, mezu baikorra eta itxaropentsua zabaltzen du: " Ahantzi nahi ditut etsipen kantuak/ Herri zapaldu honen intziri nigarrak —dio errepiketan— Esperantza kantatzen ez naiz asperturik!" (NPI, 66 or.). Izan ere, herria zutitzen, iratzartzen, oldartzen ari dela ikusten du, eta borroka horrek Euskal Herri berri bat, mundu
|
berri
bat ekarriko duela ziur da(" Populu bat...", HH, 63 or.;" Itxaropena", BP, 26 or.;" Sinesten dut", NPI, 64 or.). Mundu berri baten itxaropenak iraultza aldarrikatzera darama Erd ozaintzi; iraultza da herriaren irtenbide bakarra. Poesia bu rruka baten elea dela zioen eta berea hala da.
|
|
|
Baina etsipen eta ezintasun adierazpen ororen gainetik, mezu baikorra eta itxaropentsua zabaltzen du: ...erri zapaldu honen intziri nigarrak —dio errepiketan— Esperantza kantatzen ez naiz asperturik!" (NPI, 66 or.). Izan ere, herria zutitzen, iratzartzen, oldartzen ari dela ikusten du, eta borroka horrek Euskal Herri berri bat, mundu berri bat ekarriko duela ziur da(" Populu bat...", HH, 63 or.;" Itxaropena", BP, 26 or.;" Sinesten dut", NPI, 64 or.). Mundu
|
berri
baten itxaropenak iraultza aldarrikatzera darama Erd ozaintzi; iraultza da herriaren irtenbide bakarra. Poesia bu rruka baten elea dela zioen eta berea hala da.
|