|
2000
|
|
|
Zortzi gonbidatu zenbatu nituen denera, ni tarteko, zein baino zein dotereago jantzita, urduri eta irribarretsu, jada patrikak edo poltsak berotzen zizkigun dirutzak bizi
|
berri
bat, beste bizitza bat hasteko parada edota bidea ekarriko zigun esperantzan. Haietako bat, itsua, belus moketa ikusgarriarekin estropezu eginda, han joan zitzaigun eskailera pikoan behera, gure begien aurrean, beldurrezko filmetan gertatu ohi den baino kalapita handiagoa eginez, zer diren gauzak; gu iristerako, baina azafatak minutu bat lehenago joanak baitziren beren zerbitzu publikoak beste norbaiti eskaintzera, Borge jauna zen, odol borbor itxuragaiztoan, bragetako botoiak lotsagabe irekita zituela.
|
|
|
Gainerako sentzumenak noiz aldatzen joan zitzaizkion, alegia aste hartako zein egun jakinetan, ez genuke zuhurtasun osoz esaten jakingo, baina gutxi gorabeherako hurbilketa batek ere guztiz eusten dio kontakizunaren espirituari eta hariari eta erakargarritasunari, eta berdin izango da eta berdin ez bada, berdintsu adierazten badugu asteartean aldatu zitzaiola usaimena beti ere, hori bai, ustekabean; asteazkenean, ikusmenar; ostegunean, entzumena; eta ostiralean, ukimena; beste era batera ere izan zitekeen noski, hori ez dago ukatzerik, eta akaso lehenago aldatuko zitzaion en  tzumena ikusmena baino, eta ukimena, beharbada, ez zitzaion ostiralez mudatuko, neurri handi batean ukimena esku berrien jabetzarekin aldatuta zeukalako, aldez edo moldez, ordurako. Nolanahi ere eta ordenaren gorabehera bigarren mailako zer bat dela garbi geldi dadila nahi genuke, bost egunen buruan halako aldaketa bortitz eta guztizko batek gizaki batengan sor dezaken desosegua, noraeza eta nekea izugarria dela kontuan izanik, bada esan behar dugu Brown jaunak oso ongi bereganatzen jakin zuela horrek berekin zekarren guztia bizitzeko eta gauzak ikusteko eta ikasteko modu
|
berri
bat, lehen egunetan batik bat. Orain gutxiago entzuten zuen, gehiago usaintzen, ez zitzaion camember gazta gusta  tzen eta asko, berriz, Margarita pizza; laztu egiten zitzaion ilea ile beltz motz kixkur antzekoa, ez jada horaila foam zati bat uki  tzean, eta bistak arintzera egin ziola iruditzen zitzaion, hobeto ikusi ez baina begiak lehen baino azkarrago mugitzen zitzaizkiola, artega bezala, urduriago.
|
|
|
Lagunak nituela jakinik, hurbil hurbil genituen arriskuen berri ematera deliberatu nintzen, ilunpea nagusi zela aprobetxatuz. Baina orduantxe, ehiztariak horrenbeste ordu untxiaren zain egin ondoren, eskopeta prestatzen duen irrika amorruzkoarekin bezalaxe, piztu egin ziren argi guztiak sekulako zalapartaz, eta ni ahoa bete hortz gelditu nintzen (zentzu figuratuan har bedi, mesedez, adierazpidea), esaldi hasi
|
berri
bat alboan neukan gizasemeari ulertezin egin zitzaiona, dudarik gabe, zeren, oker ez banago, medikuak erretzea debekatua ziola erantzun baitzidan xalo xalo, sekula ikusi dudan esku keinurik tristeena eginez, bai, orduantxe esaldi hasi berri bat airean gelditu zelarik, edo, hobe esan, aireak eraman zuelarik. Gertakari txiki ezusteko hark nire baitan sortu zuen ondoeza ez dut orain aditzera emango; soil soilik esan behar dut, betidanik gogaitu izan nauen komunikazio inkomunikazio dikotomiak sortzen dituen arazo nire ustez konponezinekin akordatu nintzela orduan ere ezinbestean, eta, atzera, nire teoria ezkorra, nahi bada, eta agian atzerakoi samarra ere bai, baina ez horregatik okerra edota enpirismorik gabea sendotu egin zen, kasik errefutaezin bihurtzeraino.
|
|
|
Lagunak nituela jakinik, hurbil hurbil genituen arriskuen berri ematera deliberatu nintzen, ilunpea nagusi zela aprobetxatuz. ...axe, piztu egin ziren argi guztiak sekulako zalapartaz, eta ni ahoa bete hortz gelditu nintzen (zentzu figuratuan har bedi, mesedez, adierazpidea), esaldi hasi berri bat alboan neukan gizasemeari ulertezin egin zitzaiona, dudarik gabe, zeren, oker ez banago, medikuak erretzea debekatua ziola erantzun baitzidan xalo xalo, sekula ikusi dudan esku keinurik tristeena eginez, bai, orduantxe esaldi hasi
|
berri
bat airean gelditu zelarik, edo, hobe esan, aireak eraman zuelarik. Gertakari txiki ezusteko hark nire baitan sortu zuen ondoeza ez dut orain aditzera emango; soil soilik esan behar dut, betidanik gogaitu izan nauen komunikazio inkomunikazio dikotomiak sortzen dituen arazo nire ustez konponezinekin akordatu nintzela orduan ere ezinbestean, eta, atzera, nire teoria ezkorra, nahi bada, eta agian atzerakoi samarra ere bai, baina ez horregatik okerra edota enpirismorik gabea sendotu egin zen, kasik errefutaezin bihurtzeraino.
|
|
|
Eta hausnarketa sakon honen haritik, hausnarketa zeina, oker ez banago, sortu baitzen aireak irentsi zuen nire esaldi ahoska  tzen hasi
|
berri
batek eragin zidan ondoez xumetik, eta hankamotz gelditu baitzen, nire minerako eta lagunen nahasbiderako, bada, orduan, argiak beren indar guztian piztuak zeudelarik gargolen aho zuloak ezinago artistikoki argitzeraino, baina artean hiru aurkezleak beren paperak errepasatzen ari zirela aprobetxatuz, alboan nuen gizaseme gorraizetu samartzen hasiari bere estasi une propialari buruz itaundu nion; ... Nolako estasi unea, halako gizakumea zen beste nire teorietako bat, orain, labur beharrez, azalduko ez dudana.
|
|
|
Horregatik nengoen beti, egoera haien berri nori entzungo. Agurea nuen bakarra; gaur ongi dakit ez zela egokiena; baina tira!, mundu
|
berri
bat azaltzen zidan, eta etxekoek ez zuten oso begiko Migelek eta biok agureari egiten genion abegi ona.
|
|
|
Beren ustez ezkutuko, begietan irakurtzen baitzitzaien beren gau ametsa. Erreka bat dago beherago, eta haren ertzean etzaten dira mozkorrak eta mundu
|
berri
bat aurkitu nahi duten neska mutil gazteak. Elkarrekin asetzen dituzte gorputzaren goseak, eta belar zapalduak ematen zigun garai hartan han etzandako neska mutilen ibileren berri.
|
|
|
Ez zakinat zorionez ala zoritxarrez, baina gertatu zainana aski normala dun. Erlatibizatzen ikasi behar dun, erlatibizatzen eta hire bizitzari norabide
|
berri
bat ematen. Azter ezan orain artekoa, bidaiatu, urrundu pixka bat.
|
|
|
Hala ere, ez pentsa guztiz txoratua eta pozaren pozez dabilenik; gainera, esango nuke gu zertan gabiltzan jakiteak are gehiago nahastu duela. Baina Teresak, aurreko batean aipatu nizun neskak, zuenaz beste egin, eta historia
|
berri
bati ekiteko gomendatzen dio. Uf, utzidazu arnasa hartzen.
|
|
2001
|
|
|
bi gauza egin litezke: lehengo koartada aurkitu edo
|
berri
bat eskuratu. Has gaitezen zaharrarekin:
|
|
|
Gauaren taupadak aztertu zituen zer
|
berri
baten zain, aztarna, marmar, zantzu argigarri baten esperoan. Euli herratu bat iragan zen, eta zakur zauritu bat, eta hontz batek garrasi egin zuen orduan zizkolatsuki.
|
|
|
Gero, magalean jarri zituen mahai gaineko oihal zati guztiak. Aldi
|
berri
bat josten hasteko prest zegoen.
|
|
|
Itxitakoaren ondoren,
|
berri
bat ireki zen, ordea...
|
|
|
Eta bizirik atera zirenek soineko
|
berri
bat josi nahi izan zuten, naturatik ateratako oihala, estilo gaztea eta patroi sinplea oinarri.
|
|
|
Zer? Bada, aldi
|
berri
bat..., lanbide berri bat..., soingaineko berri bat...
|
|
|
Zer? Bada, aldi berri bat..., lanbide
|
berri
bat..., soingaineko berri bat...
|
|
|
Zer? Bada, aldi berri bat..., lanbide berri bat..., soingaineko
|
berri
bat...
|
|
|
Bizitzan, eten gabe berrituz doan oihal erraldoi honetan, aurrera begira noan neurrian atzoko arropei, herenegungoei..., txikitakoei agur egin behar izan diet. Agur, nahi gabe, derrigorrez, halabeharrez..., edonoren barnean, bizitzak berak sorturiko artaziak direlako, azken batean, soineko
|
berri
baten patroia egiten laguntzan diguten adiskide etsaiak.
|
|
|
Baneki eta ez dakit, etxe
|
berri
bat josiko nizuke; poltsiko bi leihotzat eta amantal handi bat ate.
|
|
|
Hitza du bakarrik; neure hitza: " Laster soineko
|
berri
bat lortu dugu, laztana...".
|
|
|
Bide horretatik ez da anarkia gutxitzen, areagotzen baizik. Ez baitu inork arrazoi larririk gabe bere ohitura utziko iritzi
|
berri
bati gur egiteko.
|
|
|
Bejondeiola, berriz ere! Begien argia galdu ez duenak ez dezake horrelako usterik izan, aski baita gogoratzea gure gurasoak zer ziren gu eta gure ondorengoen aldean, aski baita berdintzea idazle zahar bat
|
berri
batekin. Azkeneko lan hau Aita Mokoroak8 aspaldi egin zuen nik egin dezakedan baino hobekiago.
|
|
|
Aitak Karlos VII.a ikusia zuen txikitan, baina, horrexegatik eta horren ingurukoengatik, beste bidea hartu zuen: alderdi
|
berri
baten lehenbizikoetakoa izan zen Errenterian. Ama, Lapurdi minaren mende etengabe, berdintsua zen usteetan, zorrotzago agian mintzatzeko orduan.
|
|
|
Eginahalean saiatu zen, beraz âbeste nonbait esan dudanezâ, gure hizkuntza aldi eta eginkizun berrietarako egokitzen, hizkera zalu, labur, biziago bat moldatzen. Orixez geroztik doinu
|
berri
batean ikasi du min  tzatzen euskal prosak, atsegin bazaigu eta ez bazaigu.
|
|
|
Eman nizkion hitzak merkeak dira eta ez nuen uste, ezta alderatzeko ere, gogoan zeukan liburu hura eskuetan daukazun liburu hau izan zitekeenik. Saiatzeak ez dio inori kalterik egiten, eta euskal idazle
|
berri
bati inori baino gutxiago. Txillardegirena izanik, gainera, banekien zorrotz eta zehatz esanik irakurriko genuela gutxienez.
|
|
|
Nik ez dut Txillardegi bakarrik ikusten. Txillardegi eta Leturiaren egunkari ezkutua gizaldi
|
berri
baten eta gizaldi horren obren aitzindari gisa agertzen zaizkit. Ez dut uste oker nagoenik eta ez nuke inolaz ere oker egon nahi.
|
|
|
Guztiok nahi genuena, duela ia hogei urte" Ibar" ek2 eskatzen zuena, eskuetan daukagu: Axularren Gero argitaraldi
|
berri
batean.
|
|
|
Ezagutzen duzue, ordea, harako aspaldidanik âgizonak hitz egiten ikasiz geroztikâ sortutako joko bitxi hura. Geure buruarentzat behaztopa bila, mintzabide
|
berri
bat asmatu dugu, ohikoa eta egunerokoa errazegia delakoan nonbait. Joko horretan jokatu nahi dutenek bestela jardun behar dute:
|
|
|
Honako lerro hauek sorta
|
berri
baten atarirako ari naiz idazten. Muga jakinak ditu, irakurleak erraz igarriko dizkionak, bai denboraz eta bai mailaz.
|
|
|
Zuberoaren mugaide diren bearnesenak, bearnesa barruan duen gaskoiarenak, gaskoia barruan duen okzitanoarenak eta, labur beharrez, Frantzia osoko eta ez Frantzia bakarreko erromantzeek. Guztiek dute ü
|
berri
bat. Ez dugu, noski, esango gaztelauena bakarrik dela erdara.
|
|
|
Trantsizioaren hasiera krisi politiko sakoneko eta erregimen demokratiko
|
berri
baten ezaugarrien zehazte prozesuan zuzenean parte hartu nahi zuen gizarte protagonismo handiko garaia izan zen. Geroago, eta gehiegizko gorabeherarik gabe (tentsio uneak bizi izan baziren ere), afera publikoen gaineko erabakiak monopolioan zituzten alderdi parlamentariek euskarrituriko sistemako" iritzi publiko" bihurtu zen gizarte protagonismo hura gehiena.
|
|
|
Eszenatoki
|
berri
bat informaziorako
|
|
|
Luzaroan, bakearen aldeko mugimendu Elkarri eta ELA eta LAB sindikatuen arteko akordioa ari ziren aldaketa bat prestatzen eta bultzatzen norabide horretan. 1997ko urrian, Ermuko espirituak gori gori ziharduenean, ELA sindikatuak, Gernikara deitu zuen ekitaldi batean, konstituzio eta estatutu bidearen ahitzea aldarrikatu eta deia luzatu zuen nazioaren burujabetzan oinarrituriko eszenatoki politiko
|
berri
bateranzko prozesua abia zedin.
|
|
|
Informazioaren ikusgarritasuna hertsiki lotua dago Euro  pako kazetaritzan erro sakonak dituen ideia batekin: informazio batez interesatzen den pertsona kopuruak ematen edo kentzen dio balioa informazio horri 26 Kazetaritza modernoak uste du, gero eta konbentzituago, jendeak
|
berri
baten aurrean duen interesa haren argudioaren sakontasunaren alderantzizko proportzioan dagoela. Jendearen bihotza ukitu beharra dago!, diote.
|
|
2002
|
|
|
Errealidadeak dira. Zeren, Harri eta herri, sortzen ari dan Euskal herri
|
berri
batek merezi duen lehenengo liburua da".
|
|
|
Eta hala, arretak ostera jantzi iluneko ibiltari haietara alde egin zidan. Eta haiei begira nengoela, munduaren dimentsio
|
berri
bat deskubritu uste izan nuen. Alegia, bazela beste jende bat jende heldua, gainera guk bezala egunero  egunero eskolako aldapako bidea egiten zuena, eta eskola umeak bezala, egunero egunero tropelka ibiltzen zena:
|
|
|
Eta irudipenak kolokan  jarriko zuen ordu arte egindako erreflexio guztien sendotasuna. Dudaren eraginez gure oroimena pixkanaka isilduz joango zen, handik  lasterrera zeharo mututzeraino; eta orduan loteria tokatu eta, pozez txoratzen egon beharrean, alde guztietatik mehatxua besterik ikusten ez duenaren antzera ohitura
|
berri
bat hartuko genuen, estudiante  gipuzkoarrengandik bereizi eta ibai ertzeko petrilean esertzera joatekoa. Itxaronaldi bat baino gehiago igaroko genuen postura hartan.
|
|
|
Ama  kontuak hartzen hasten zitzaidan zakartasunez. Axolagabea zara, lan
|
berri
bat, ez duzu zeurea besterik aintzat hartzen, ez diozu batere baliorik ematen nire lanari. Zakarrago erantzuten nion nik, lepoa opera kantari batek baino  gehiago luzaturik.
|
|
|
Nire esperientzia ekarriko dut ona, zeren nik neuk ardurak izan nituenean Euskal Herriko Unibertsitatean, nire baitatik ateratzen baininduen ikusteak nola errektoreorde edo dekano zenbaitek ez zuten egiten batzuetan ahaleginik txikiena ere, euskaldunen eskubideak direla eta, kosturik gabeko araubideak betetzeko, nahiz hori mezutzen genien behin eta berriz. Ulertzen dut medikuntza irakasteko irakasle bat behar baldin bada eta berdintsu zait eskolara eramango duen autobusaren gidariaren kasua ere, irakasle euskaldun
|
berri
baten edo auto gidari euskaldun berri baten kontratatzea ez dela lan erraza, horrek kostua sortzen baitio administrazioari. Baina ez, ordea, eman dezagun, irakasle guztiei bidaltzen zaien idazki ofizial bat bi hizkuntzetan jartzea.
|
|
|
Nire esperientzia ekarriko dut ona, zeren nik neuk ardurak izan nituenean Euskal Herriko Unibertsitatean, nire baitatik ateratzen baininduen ikusteak nola errektoreorde edo dekano zenbaitek ez zuten egiten batzuetan ahaleginik txikiena ere, euskaldunen eskubideak direla eta, kosturik gabeko araubideak betetzeko, nahiz hori mezutzen genien behin eta berriz. Ulertzen dut medikuntza irakasteko irakasle bat behar baldin bada eta berdintsu zait eskolara eramango duen autobusaren gidariaren kasua ere, irakasle euskaldun berri baten edo auto gidari euskaldun
|
berri
baten kontratatzea ez dela lan erraza, horrek kostua sortzen baitio administrazioari. Baina ez, ordea, eman dezagun, irakasle guztiei bidaltzen zaien idazki ofizial bat bi hizkuntzetan jartzea.
|
|
|
Adibide argigarri bat ematen du Zuazok, prentsa artikulu batetik hartua: Alta, jubilatuentzako egoitza
|
berri
bat eraikitzen ahal da igandean bildu sosagaz. Hor nahasten dira primeran euskalki bateko eta besteko hitzak, perla bitxienera iritsi arte:
|
|
|
Eta, hein handi batean, hori da liburu hau (hori izan nahi luke): adiskideekin izandako hainbat elkarrizketaren emaitza eta balizko irakurlearekin elkarrizketa
|
berri
bati ekiteko saioa.
|
|
|
Baina sekulan ez ditut elkarretaratuak ikusi, era garbi batean azalduta, mihia (gehiegi) bridatu gabe. Txikitan, komiki berberak ehun eta mila aldiz berrirakurri ondoren, faltan sumatzen nituen abenturak marrazteari lotzen nintzaion, nire Bic axota urdinaz, eta horrela komiki
|
berri
bat eskuratzen nuen, ehun eta mila aldiz berrirakurriko nuena, gurasoek Spider  manen edo El Corsario de Hierroren ale berriak erosten zizkidaten arte (edo nik beste bat marrazten nuen arte). Alde horretatik, liburuxka honek badu antzik superheroiez eta betetzen nituen koaderno horiekin:
|
|
|
San Diegotik alde egin genuenean, bagenekien gure bidaiaren etapa bat amaitzen zela, eta beste
|
berri
bati irekitzen genizkiola ateak. Izan ere, Kaliforniako kostaldea, itsasoa, hondartzak eta hiri handiak atzean uzten genituen; aurrerantzean, basamortua, autobide bakarti eta amaiezinak, Estatu Batuetako hegoaldeko herri txiki lasaiak izango ziren nagusi.
|
|
2003
|
|
|
Argi zegoan kontu hori ahotik ahora zebilela departamenduan. " Baina Pokemoneko pertsonaia
|
berri
bat omen haiz: zengozkigutón...".
|
|
|
jende kolpatuen artekoa. Helas, hara makur
|
berri
bat biribilkatu dela. Destinoaren geldiari nehor ez da eskapatzen, Alkibiada besteak baino gutxiago.
|
|
|
Poliziak susmoa du kirol
|
berri
bat ote den, itsaso ahalguztidunaren mendera abandonatu eta noraino iristeko gai zaren ikusi, edo nork erreskatatzen zaituen, halako bidegabekeriaren bat. Abentura bere purutasun guztian.
|
|
|
" Gaur egungo kultura industrialak egituraketa desegituraketa ardatz
|
berri
bat eskaintzen die gizarte postmodernoetako herritarrei68". Egungo telebistek, bideo jolasek, Â bideoklipek, gaur erosi eta bihar bota litezkeen produktu kultural masiboek giza eta gizarte harreman berrien proposamena egiten dute etengabe.
|
|
|
Eta bidea urratsez urrats egiten denez, badirudi euskaraz biziko den campus bat sortzea dela bidean irabazi beharreko beste koska bat. Unibertsitatea eta euskara egokiago ezkontzeko bidean, egungo egoera gainditzeko modua eskain lezakeen proposamen bideragarria iruditzen zait euskara hutsez biziko den campus autonomo
|
berri
bat sortzea. Lehenago ere proposatu izan dut campus euskalduna.
|
|
|
Sarearen ideiak dimentsio
|
berri
batez aberats dezake esparruaren ideia orokorra. Izan ere, esparrua arlo bat da, eremu bat, bere muga jakinak dauzkana:
|
|
2005
|
|
|
Banekien segituan harrika botatzeko eskatuko zidala, hala pistola, nola bala. Esan nion halaber nola gertatu zen, zehatz mehatz, bizitza guztirako herren utzi ninduen istripua, banekien egun hori iritsiko zitzaidala, eta orduan hondar zama guztia irauli nuela neure baitako kamioitik, eta berdin koipe bidoia, eta beste bizitza
|
berri
bat hasi nuela Idoiarekin, arindurik, alferrikako zama haiek botata. Harekin batera bizitzen jartzekotan, eta gero eta irrika biziagoa neukan hartarako?, banekien ezkutalekua zabaldu eta beste guztiei gordetako sekretua erakutsi niola.
|
|
|
Batzuetan, oroitzapen guztiak ezabatzea nahiko nuke, disko gogorra formateatzen denean bezalaxe, sutara botatako liburu bat bezalaxe, eta handik aurrera bizitza
|
berri
bat idatzi pantaila garbian. Beharbada, hori da heriotza; beharbada, zenbait kulturatan nagusi den berriz jaiotzearen zentzua horixe da:
|
|
|
Ikusia dago ezen, bizi naizen bitartean, ezin ditudala oroitzapenak ezabatu, nire liburua sutara bota; zeharo erotuz gero soilik lor nezake, erabat besteturik; edo, bestela, oroimenaren funtzioa erabat galduta. Gainerakoan, zatika baino ez dezaket ezaba, historia
|
berri
bat asmatuz, idatziz, letra berriak letra zaharren gainean ipiniz, ea horrela nire existentziaren zentzua eraberritzen dudan, benetan asmo kimerikoa da baina.
|
|
|
Apaiz berriak, alta, ez zuen aurrekoak bezainbat aurreiritzi, mota guztietako jendearekin elkartzen baitzen. Haren etorrerak bizi
|
berri
bat eman zion auzoari. Dantzari talde bat osatu zen, berebat koru txiki bat, zine forum bat helduentzat eta haurrentzako zinea," super" kamera zahar bat lortua bai  tzuen gotzaindegitik.
|
|
|
Ama garai bizkorrean sartu zen; aita, berriz, garai geldian. Amak bizitza
|
berri
bat topatu zuen; aitzitik, aitak bere burua gainbehera ikusten zuen, eta osasun kaxkarrak ez zion batere laguntzen zulo hartatik irteten. Uste dut ama konturatu ere ez zela egiten aitari gertatzen ari zitzaionaz; betiko gizona ikusten zuen, bere baitan bildua, geza samarra, baina ogi puska.
|
|
|
Guztiok dauzkagu barruan itsatsita arbasoek bizi izandako historia beldurgarriak. Doilorkeriaren historia unibertsala geneetan itsatsirik daukagu, mikrofilm batean bezala, eta edozein mementotan zizelka dezakegu koska
|
berri
bat oroimen gorde horretan, nik M zizelkatua nuen bezala aitaren ezkontzako trajean gorderik neukan bala hartan.
|
|
|
Pertsonekiko harremanetan, denbora joan ahala gero eta hobeto ezagutzen ditugula uste dugu, haien jokabideak ere asma ditzakegula, harik eta, halako batean, ezusteko bat agertzen den arte; nortasunaren alde ezkutu bat izan liteke ezusteko hori, ez norbait ezkutukerian edo joko gaiztoan ari delako, baizik eta agertu arte ezezaguna izaten delako. Norbera harritzen da lehenik, halakorik gertatzen zaiolarik, eragin
|
berri
batek auskalo zein hari ukitu, eta ezagutzen ez zuen musika bat entzunarazten dio eta. Pertsonak nondik joko duen antzematea oso parametro hertsietan soilik asma daiteke, harik eta itxituratik kanpora lepoa luzatu, haraxeago begiratu, eta beste aldera igarotzen den arte.
|
|
|
Adelak eritasuneko baimena hartua zuen ikasturte amaiera arte, depresioagatik. Hala, Alberto eta biak Donostiako Altza auzora joan ziren bizitzera, alde batetik bizimodu
|
berri
bati ekiteko, eta bestetik gure auzoko esamesetatik urruntzeko, eta, batik bat Marro ez gehiago ikusteko, ez baitzegoen jakiterik zer egin zezakeen zerri hark bezerorik behinena galduta.
|
|
|
beti bezain. Gay taberna
|
berri
bat
|
|
|
Gurea ez da noski aukera bakarra. Batzuek, izenaren erabilera halamoduzkoaren aurrean, nahiago bide dute izen
|
berri
baten bila abiatzea. Guk, aldiz, uste dugu oker handiena ez dagoela izenean, eta uste dugu hobe dela denon ahotan dabilen izenaren benetako izana zein den argi eta garbi azaltzea, gutxi batzuek baizik ezagutzen ez duten izanari izen berriak asmatzen jardutea baino.
|
|
|
Sen onari jarraiki, beraz, botere egitura (politiko, sozial, administratibo...) berriak asmatu ditugu nahitaez. Gizarte antolamendu
|
berri
bat sortzea da, azken batean, kontua, gizateriari, oraingo eta geroko gizakiei, alegia, ahalik eta modurik duinenean bizirauteko aukera eskainiko diona.
|
|
|
–Maila freatikoen jaitsiera da ezkutuen dagoen joeretako bat. Akuiferoak agortzea arazo
|
berri
bat da, punpa elektriko eta diesel indartsuak erabiliz lurpeko ura berezko errekarga tasa baino erritmo bizkorragoan ateratzeak eragindakoa. Uraren erabilerak gora egin du, akuiferoen errekarga gaitasunetik izugarri gora gainera.
|
|
|
Zertarako ordea? Teorian, hemendik 2020rako epera bitartean ekonomi eta gizarte eredu
|
berri
bat, parean topatzen duen guztia suntsituko ez duen bat finkatzeko; garapen ekonomikoa, ingurumena eta gizarte kohesioa harmonizatzeko; gure lurralde txikiko aniztasun ekologiko eta soziokulturalaren lekuko izango den ingurumen sistema orekatu bat sendotzeko; eta, azkenik, erakundeen eta gizarte eragileen arteko konpromiso eta lankidetza aktiboa lortzeko ingurumenarekiko begirunez jokatuko duen p...
|
|
|
Proposamen boluntarista hau erabat dator Euskal Autonomia Erkidegoko lehendakari Juan Jose Ibarretxe jaunak 2001eko urtarrilean izenpetu zuen" Euskal Herriko Jasangarritasunerako Konpromisoa" 4 agiriaren ildotik. Dokumentu horrek euskal gobernuak iraunkortasunean oinarritutako garapen eredu
|
berri
baterantz aurrera egiteko duen konpromisoa erakusten du, eta geroago, atxikimendua lortzera begira, gizarte eragile guztiei helarazi zaizkien printzipio batzuez definitutako estrategia bat erabakitzen du. Konpromisoa zabalik dago, hain zuzen nahi duen pertsona edo erakunde orok aukera izan dezan libreki atxikitzeko eta ideia sorta horrekiko konpromiso pertsonala adierazteko.
|
|
|
Azpimarratzekoa da, halaber, fenomeno erregionalak lortu zuen protagonismoa, zeren eta kudeaketa maila honetan kokatutako gobernuek, bere hurbiltasunagatik eta kokapen estrategikoagatik, eraginkortasun handiagoa baitute garapen iraunkorrarekin bat datozen politikak ezartzera begira. Johannesburgen lan antolamendu instituzional
|
berri
baten," Gobernu Erregionalen Foroa Garapen Iraunkorrari buruz" izenekoaren hozia sortu zen. Foro horrek bere adierazpen politikoa ere izango zuen," Gautengeko Adierazpena" 5 izenekoa, eta haren bidez munduko erregioek, denak bat eginik, asmoa erakutsi zuten iraunkortasun kontzeptuari eduki handiagoa emango zioten elementuak bilatzeko lana sakontzeko, munduko herriei nazioarte mailan merezi duten garrantzia emanez betiere.
|
|
|
Prozesu horrek atarramentu ona izan dezan, paradigma aldaketa bat behar da, Garapen Iraunkor kontzeptuaren eskutik. Gure baloreak, bizimoduak, kontsumo eta produkzio jarraibideak aldatzea eskatzen duen garapen eredu
|
berri
bat da. Ezinbestean gizarte, ekonomi eta ingurumen dimentsioen erabateko integrazioa behar duen eredu berri bat, zeren eta Planetako biztanle guztiek bizimodu duina izatea baita erronka, naturak ezartzen dizkigun mugen baitan jokatuz betiere.
|
|
|
Gure baloreak, bizimoduak, kontsumo eta produkzio jarraibideak aldatzea eskatzen duen garapen eredu berri bat da. Ezinbestean gizarte, ekonomi eta ingurumen dimentsioen erabateko integrazioa behar duen eredu
|
berri
bat, zeren eta Planetako biztanle guztiek bizimodu duina izatea baita erronka, naturak ezartzen dizkigun mugen baitan jokatuz betiere.
|
|
|
1990az geroztik, Nazio Batuen Garapen Programak (NBGP) txosten bat aurkezten du urtean, Giza Garapenari buruzko Txostena deitua. Txosten ospe handiko honetan, Giza Garapenaren Indizea (GGI) sartzen da, Barne Produktu Gordinak islatzen dituenen alderdi osagarri batzuk islatzen dituen adierazle
|
berri
bat. Giza gaitasunaren lorpenen adierazle bat da, oinarrizko hiru alderdi hartzen dituena, hala nola:
|
|
|
Inklusio estrategia bat da, eta horretan elkarrekiko erantzukizunaren printzipioa bere erabateko esanguraz ageri da. Berritze demokratikorako formulak bilatu behar dira, hain zuzen interes publiko pribatuak berregokitu eta kudeaketa publikorako eredu
|
berri
baten bilaketan lerrokatu daitezen, denona den arazoari konponbidea eman ahal izateko, berdintasun politikoaren printzipioa betez, esku hartze publikoen zilegitasuna sendotuz, eta balore demokratikoetarako hezte eginkizunean jardunez. Hierarki kontrolerako ohiko estiloetatik bereiziriko eredu bat planteatu behar da, gobernu baloreetan estilo berri bat zehaztuz.
|
|
|
Berritze demokratikorako formulak bilatu behar dira, hain zuzen interes publiko pribatuak berregokitu eta kudeaketa publikorako eredu berri baten bilaketan lerrokatu daitezen, denona den arazoari konponbidea eman ahal izateko, berdintasun politikoaren printzipioa betez, esku hartze publikoen zilegitasuna sendotuz, eta balore demokratikoetarako hezte eginkizunean jardunez. Hierarki kontrolerako ohiko estiloetatik bereiziriko eredu bat planteatu behar da, gobernu baloreetan estilo
|
berri
bat zehaztuz. XXI. mendeko gizarteak bizi dituen tentsioak eta kontraesanak aldaketaren motore izan litezke, eta ondasun komuna lortzeko elkartze globalerako iraultza epe berri bat zabaldu lezakete.
|
|
|
Hierarki kontrolerako ohiko estiloetatik bereiziriko eredu bat planteatu behar da, gobernu baloreetan estilo berri bat zehaztuz. XXI. mendeko gizarteak bizi dituen tentsioak eta kontraesanak aldaketaren motore izan litezke, eta ondasun komuna lortzeko elkartze globalerako iraultza epe
|
berri
bat zabaldu lezakete.
|
|
|
Denok gaude bizi garen ingurunearen mendean, horregatik ingurune egoki eta osasungarria izan behar du, horregatik babestu behar da, eta horregatik bideak egituratu eta instituzioei legezko lanabesak eman behar zaizkie bide horien sostengu izan daitezen eta egiaz eskubidetzat onar ditzaten. Commission on Global Governance, Our Global Neighbourhood (1995) delakoak berak proposatzen du etika zibiko
|
berri
bat lantzea," gizateria osoak onar litzakeen balore nagusi batzuk izanik euskarri: biziarekiko errespetua, askatasuna, justizia eta zuzentasuna, elkarrekiko errespetua, elkartasuna eta integritatea".
|
|
|
Era horretako lanabesek halako joera aldaketa bat islatzen dute, gobernamendu
|
berri
baten ildotik hain justu, ezen ildo berri horrek ahalegina egiten baitu politikak prestatzeko prozedurak gardenagoak izan daitezen, eta jarraitzen eta ulertzen errazagoak, politikak prestatzeko fase guztiei buruzko informazio gaurkotua eskainiz horretarako. Horrela, erregio zein toki mailako erakundeekiko eta gizarte zibilarekiko elkarrekintza sendotu nahi da.
|
|
2006
|
|
|
Horrez gainera, egun osoa neukan neure zereginetarako. Ekarri nuen koaderno
|
berri
bat idazteko, baina ez nuen ezer aurreratu. Patioan etzanda ematen nuen denbora gehiena musika entzuten.
|
|
|
Bitxia da. Ba al dakizue nola konturatu ginen gu bizitzaren fase
|
berri
batean sartuak ginela. Egongelako sofa aldatzea erabaki genuenean.
|
|
|
Egun batzuk besterik ez dira izango, pisu
|
berri
bat aurkitu arte. Astebete, asko jota.
|
|
|
" Badakin non dauden akastunak, biltegiko kaxa horian", esan dio Stefak. " Baina nik
|
berri
bat nahi dinat", erantzun Aniak. Alde batera eta bestera begiratu du Stefak, baina ez du mahai ondoan duen pilotik bat ere hartzeko imintziorik egin:
|
|
|
Dena bat batean gertatu baitzen: Aintzanek eta biok osatzen genuen bikotea apurtzea, hura umearekin eta artean ordaintzen ari ginen etxearekin geratzea, haren amorantea (zeina" Richard" izendatzen hasi behar izan bainuen, ordura arte erabiltzen nuen" putakume hori" hitzen ordez) haiekin bizitzea joatea, ni neu bizileku
|
berri
baten bila hastea... Benetan, ez diot meriturik kendu nahi Aintzaneri:
|
|
|
Jakintsu bati ihes egin zion bere itzalak. Nolanahi ere,
|
berri
bat hazi zitzaion. Halako batean, baina, bisitaldia egitera datorkio bere lehenengo itzala.
|
|
|
Hauek jakingo balute zer dagoen kutxa horietariko zenbaitetan! Zenbat beldur pasatzen dudan objektu
|
berri
bat dakarrela iragartzen didan bakoitzean. Badakit eskarmentu handia duela.
|
|
|
Ondo daki berak herrialde askotan orpalua landaretik ateratzen dutela euren gezientzako pozoia eta horren indarrak urteak iraun dezakeela, urte asko. Objektu
|
berri
bat dakarrela iragartzen didan bakoitzean, orpaluatik lortutako pozoia egon litekeela haren baitan etortzen zait burura, eta, arreta galduz gero, gauzarik txarrena gerta dakiokeela Mikeli. Eta, era berean, hori ere bai, aztertu ostean museora edo dagokion lekura eramateko edo bidaltzeko piezaren bat prestatzen ari dela ikusten dudanean, lasaitua hartzen dut.
|
|
|
Pentsamendu magikoaren arabera, gauzen eta egoeren eta pertsonen izena ezagutzen duenak gauza, egoera eta pertsona horiengan indarra duela azaltzen zigun behin Gorkak zelten kultura sakontzen hasi zenean. Bolada hartan, egoera
|
berri
bat aurkezten zitzaigun bakoitzean berehala galdetzen zigun: " nola deituko genioke horri?".
|
|
|
Hamar hilabete joan dira ama hil zitzaidanetik. Etxeko sukaldeko marmol zuria
|
berri
bategatik aldatu beharra zegoela erabaki genuen. Zaharkituta zegoen, kolorea galduta edo zikinduta antzean.
|
|
|
Behinola, umetan, gure etxetik hogei bat minutura zegoen sinagogan izan nintzen, auzo hil
|
berri
bati agur esatera. Nik ez nuen joan nahi. Annette amona Erikarekin gelditzekotan zen etxean?, baina aitak ez zidan aukerarik eman.
|
|
|
Egun handi bat espero nuelako? Urtebete baino gehiago saiatu ondoren gorputza zailtzen eta hegazkinei buruzkoak ikasten, bizitza
|
berri
bati ekiten ari nintzela sentitzen ote nuen. Nire barrena oso urruti zegoen suhartasun euforikotik:
|
|
|
Italiara alde egin omen zuen ahots eder baten atzetik. Eta horrekin loturik, aukera bururatu
|
berri
batek kilima egin zion nire irudimenari eta entretenitu ere egin ninduen: lipar batez, amona imajinatu nuen Bismarckena bezalako bibote baten atzetik, behin irakurri nuen ipuin batean jendea sudur baten atzetik zebilen bezala.
|
|
|
ezagun
|
berri
bat
|
|
|
Dirua ez zela berarentzat, faborea egin behar ziola. Eta faborea zen labana
|
berri
bat erostea kirofanorako. Ebakia egiteko orduan medikuek arazorik izan ez zezaten.
|
|
2007
|
|
|
Nik ere Madrilera joateko aukera izan nuen nire garaian. Dena di da utzi eta bizitza
|
berri
bat hasiko nukeen horrela, herriko miserietatik urrun. Baina Trilluelosen geratu nintzen.
|
|
|
Tiroak ere bakandu ziren, eta kamioien motor hotsa aienatu. Horregatik garbi garbi entzun zuen Jesusek goiko batek iritsi
|
berri
bati emandako erantzuna, honek sotoan nor zuten galdetu zuenean:
|
|
|
Kogatra, ene gorteko dontzeiletan maiteena, Bolgara, Argonen emaztea zena hil da eta Argonek espos
|
berri
bat bilatzen du. Dakizun bezala, espos berriak Bolgararen leinukoa izan behar du, hala baitzen erregina zenaren gutizia.
|
|
|
Bi ukoek hamarkada batzuk egin dituzte elkar elikatzen, elkarren beharra baitaukate. Uste dut badela garaia sintesi
|
berri
batek bi antitesi horiek gaindi ditzan, biak estuak eta hein batekoak baitira. Sintesi hori sortuko da elite espainolistak euskara eta euskal kultura onartzen dituenean eta gutxiengo abertzaleak Espainiaren batasuna ere aukera zilegi bat dela eta gaztelania ere Nafarroako hizkuntza bat dela onesten duenean.
|
|
|
Utrechteko Tratatuaren ondorioz (1713), Espainiako erregeak Penintsulatik kanpoko Europako lurraldeak galdu zituen eta, lehen ez bezala, haren mendeko Europako lurralde guztiak baturik gelditu ziren, hots, lur etenik gabe. Horrek asko lagundu zuen Espainia modu
|
berri
batez irudikatzen. Hala ere, XIX. mendearen bukaeran, Joaquim Pedro de Oliveira Martins historialari portuges neorromantikoak segitzen zuen espainiar sentitzen.
|
|
2008
|
|
|
Bakarrik nago berriro ere, bakarrik abentura
|
berri
baten aurrean. Bakarrik, eta zuregandik ihesi.
|
|
|
Mesedez eskatzen dizut. Ni prest nago orain arteko guztia ahaztu eta istorio
|
berri
bat hasteko. Zuk nahi duzun bezalako istorioa, nahi duzun lekuan eta zuk ezarritako arauekin.
|
|
|
Alemaniatik itzuli zinela dagoeneko, eta lagunek ongi etorri afaria prestatu zizutela alde zaharreko txokoan. Gustura ikusi zintuela esan zidan Maiderrek, Bilbon lan
|
berri
batean hasia zinela eta etxe bat erostekotan zenbiltzala ere aipatu zidan. Niri ez zenidan horrelako ezer kontatu oraindik.
|
|
|
Cesar gurera etorri zen afaltzera; goizeko ordu txikiak arte egon ginen ardoa edaten, eta taxi bat hartu behar izan zuen etxera bueltatzeko, hiriaren beste muturrean. Elkarrekin joan ginen kamera modelo
|
berri
bat begiratzera. Gure lehenengo kamera erosten lagundu zigun.
|
|
|
Mifu bisitatu dut ezagutzen ez nuen pisu
|
berri
batean. Izan dituen pisu guztietan bezala, patio eder bat ikusten da leihoetako batetik.
|
|
|
Benjaminentzat, tragedia da garaiaren ildoa norabidez alda daitekeen gunea, halako gune iraultzaile bat non poetak garai
|
berri
bati emanen baitio sorrera (Miguel de Beistegui, Simon Sparks; Philosophy and Tragedy. Laburtu moldatua).
|
|
|
–Diseinugile
|
berri
batenak, ez duzu ezagutzen.
|