|
2000
|
|
|
Sentitzen dut baina bihar nire herrira bueltatuko naiz. Bizitza
|
berri
bat daukat aurretik eta lehenbailehen hasi nahi dut.
|
|
|
–Nik ez dut uste bizitza
|
berri
bat has daitekeenik. Bizitza berri bat?
|
|
|
–Nik ez dut uste bizitza berri bat has daitekeenik. Bizitza
|
berri
bat. Zerotik hastea?
|
|
|
Bitakora maitea: badakizu erraz emozionatzen naizela toki
|
berri
batera heldu eta nire ametsetan sortu nuen Eire haren tankera hartzen diodanean. Corken itsasoa sumatzen hasi nintzen, Killarneyn kolore biziak, eta orain, Dingle penintsulako Dingle herrian nagoen honetan, dena nahastu zait:
|
|
|
Eta modu etsiagoan" Eider"," Txema" (bereziki hau, oso modu etsian)," Rocío"," Irlanda"," Eire", aterpetxeen jabeen izenak... Txemari otu zitzaion hura Eiderren azpikeria
|
berri
baten hasiera izan zitekeela. Alegia, ez zela sekula Lahinchen egon, edo tertulia hartan ezagututako mutilen batekin pasatu zituela egunak eta beraz mutil horren izena hartu zuela gakotzat, edo Ipar Irlandako putakume haietako baten izena.
|
|
|
Eta, alderantziz, ordenagailuaren erantzuna baiezkoa bazen, alegia kontrazeinuak Duncanen izena bazeukan, ba orduan guztiaren akabera zatekeen hori. " Ni neu izatea" lortzeko pauso
|
berri
bat, gezur berri bat, adar jotze edo, hobeto esanda, adar jartze berri bat.
|
|
|
Eta, alderantziz, ordenagailuaren erantzuna baiezkoa bazen, alegia kontrazeinuak Duncanen izena bazeukan, ba orduan guztiaren akabera zatekeen hori. " Ni neu izatea" lortzeko pauso berri bat, gezur
|
berri
bat, adar jotze edo, hobeto esanda, adar jartze berri bat.
|
|
|
Eta, alderantziz, ordenagailuaren erantzuna baiezkoa bazen, alegia kontrazeinuak Duncanen izena bazeukan, ba orduan guztiaren akabera zatekeen hori. " Ni neu izatea" lortzeko pauso berri bat, gezur berri bat, adar jotze edo, hobeto esanda, adar jartze
|
berri
bat.
|
|
|
Azken hilabetean argi ikusi zuen urdanga bat zela, hitz gogorregia ez erabiltzeagatik, eta orain ez zuen beste modu batean pentsatuko. Gainera, Txemak onar zezakeen (kostata, minduta edo nahi den bezala, baina onar zezakeen) Eiderrek ez maitatzea, baina amorru
|
berri
bat piztu zitzaion konturatzean lagun bezala ere ezin izan ziola bere arazoen berri eman. Dena azaltzeko adorea hartu (moduren batean edo bestean amaitu zen euren harremana, lehenago edo beranduago), egindakoa onartu eta mesedez laguntza eskatu.
|
|
|
Betikoa ez: askoz ere alaiago zegoen, eta" Eider" errepikatzen zidan, nire maitasun mordoari bultzada
|
berri
bat emanez, eta musu ematen zidan, eta besarkatu, eta nik gero eta gehiago maite dut.
|
|
|
Zer gertatuko da jende honekin egia aitortzen dudanean? Bizitza
|
berri
bati ekin diot, inork ezagutzen ez nauen hiri handiren batean. Jendeak ez dizu errukirik egia aitortzen baduzu.
|
|
|
Eiderrik gabeko bizitzari ekingo zion. Bizitza
|
berri
bat, astean behingo parrandak neska desberdinekin errematatzeko, laneko dirutxoak inorekin konpartitu beharrik ez izateko, bere bizitzaren jabe izateko. Eiderrek zioen moduan, bere buruaren jabe izateko.
|
|
|
Killarney zoragarria dela zioen panfletoa eman zioten turismo bulegoan. Artxibo
|
berri
bat ireki behar zuen toki bakoitzera iristean egiten zuen lehen gauza zen hori: turismo bulegora joan eta bertako aterpetxeen zerrenda eskatu.
|
|
|
Motxilak ahoa irekitzen zuen Txemak arropa
|
berri
bat sartzen zion bakoitzean, gehiago eskatuz bezala, gose denaren ase ezinaz. Arrazoi hori zela medio, aireportuko kontsignako balantzaren orratzak zerotik hamarrera segundo laurdenean egin zuen salto.
|
|
|
Nola pentsatzen zuen, bada, Giordano Brunok? —galdetu nizun, entusiasmaturik, su
|
berri
batek harturik sentitzen nintzela, zeren zuk zenekiena jakin nahi bainuen nik ere, eta zu bezalakoa izan nahi bainuen jadanik, denbora batean osaba Joanikot izaitearekin amestu izan nuen bezala.
|
|
|
Eta bai, ulertzen dut Galileo, umiliatua izan zelako, baina ez arras umiliatua; belaunikatua, baina ez arras belaunikatua; makurtua, baina ez arras makurtua, zeren, tribunalak deliberatu bazuen ere ezen lurra ez zela mugitzen, mugitu mugitzen zen: ...rnikok mugitu zuen... eta Ga li leok berak ere mugitu zuen, eta are, bere baitaren baitarik mugitzen segitu zuen gero ere, zeren, sinatu nahi ez zuena sinatu behar izan bazuen ere eta halatan sentitu ezen, gorputza salbatzearen truke, itzalperat kondenatu zuela arima —eskua eta luma, alegia—, aldiz, itzalpe hartarik skribatzen eta bere skribu haiekin Lurra bulkatzen segitu zuen, eta argi
|
berri
batekin argitzen: bere Di sco rsi ekin mugitu zuen eta argitu, handik urte batzuetarat.
|
|
|
BARKATUKO ahal didazu, jaun André, baldin bertze etenaldi labur bat egiten badut hemen...! Zeren eta zure gutun
|
berri
bat iritsi baitzait orain berean —esker mila, bihotzez! —, eta hori ez da egunoroz gertatzen den pozgarria... Eta irakurtzen hasi naiz, irakurri dut kolpe batez, begia orrien gainetik kendu ga be... eta bikaina iduritu zait Brunori eta Hobbesi buruz egiten duzun gogoeta —oker ez banago, osaba Joanikoti aditu nion lehen aldiz Hobbesen izena, zeren eta osaba Joanikotek Pierre Gassendi filosofo ezaguna izan baitzuen aldi batez irakasle, eta Pierre Gassendik lagun eta adiskidetzat zuen Hobbes—, baita orain artean ezezagun nuen bertze filosofo horri buruzkoa ere:
|
|
|
Inurritegi bat zirudien gure etxeak, norat batzuk sartu eta bertzeak jalgi egiten baitziren: hauek jatekoak eta biandak zekartzaten orgetan eta gurdietan festa egunerako —arkumeak eta oreinak, urdeak eta basurde ehizatu
|
berri
bat, oilaskoak eta faisaiak, usoak eta eperrak—; eta haiek, zaldi gainean abiaturik, mezuren bat zeramaten harat eta honat, falta ziren probisioneen eta hornizoinen solizitatzeko eta haien eskuratzeko.
|
|
|
—Kopernikok Samosko Aristarkoren teoriak oroitarazi zizkigunetik eta haren sistema heliozentrikoa berriro agerian jarri, badakik ezen Eguzkia ez dabilela Lurraren inguruan biraka, baina Lurra Eguzkiaren inguruan, eta erran genezakek, hortik aitzina, ezen mundu
|
berri
baten atarian gaudela. Zeren eta Eguzkia argia duk, baina bertze argi baten metafora ere duk:
|
|
|
Eta, nola Eguzkia sistema planetario berriaren zentroa den, hala, adimenduaren bertze argi hori diagu —eta gizona bera, azken finean— mundu berriaren zentro eta erdigune. Eta, gizonak bere baitarik kanpoan zuèn zentroa bere baitarat ekartzen duela, ikuspuntu
|
berri
batez etsamina zezakek bere burua, baita buruz buru duen mundua ere. Eta naturan gertatuaren argibideak naturan aurki zitzakek, eta historiarenak historian.
|
|
|
Ordea, urduritasun hark gehiago zuen alegrantziatik kezkatik baino, zinez bainengoen bozkarioz gainezka, neure lehen itsasaldi haren aitzinean! Eta, noiz eta biharamuneko goiz eguzkitsuan haizeak untziaren belak hantu eta hanpatu, eta portutik jalgi baikinen, Kolon tipi bat bezala sentitu nintzen, mundu
|
berri
baten konkistatzerat zihoana, untziak ur urreztatuen artean aitzina egiten zuela.
|
|
|
—Nik bertze
|
berri
bat eman behar dizuet, Joanesena bezain zorionekoa... —eta kopa berriro altxatu, eta bertze kurka batean hustu zuen.
|
|
|
Erraiten zuen Tazito Korneliok: Occidentem deserere, orientem spectare, 11 eta osaba Joanikot ere halatsu ibiltzen zitzaidan, noiz eta gizonaren historiaz solasten baitzitzaidan, aro
|
berri
bat aipatzen zidala... eta erraiten zidan ezen zientziak zuela giltza, aro berri haren atea irekiko zuena, eta irekitzen ari zena jada... Eta zer zen, bada, niri ere gertatzen ari zitzaidana, bertze aro berri batean murgiltzen ari nintzela baizen, eta mendebalari beha zegoen haurra ekialdeari beha jarri zela, kasik oharkabean?
|
|
|
Occidentem deserere, orientem spectare, 11 eta osaba Joanikot ere halatsu ibiltzen zitzaidan, noiz eta gizonaren historiaz solasten baitzitzaidan, aro berri bat aipatzen zidala... eta erraiten zidan ezen zientziak zuela giltza, aro berri haren atea irekiko zuena, eta irekitzen ari zena jada... Eta zer zen, bada, niri ere gertatzen ari zitzaidana, bertze aro
|
berri
batean murgiltzen ari nintzela baizen, eta mendebalari beha zegoen haurra ekialdeari beha jarri zela, kasik oharkabean. Bai, halaxe zen, nahiz eta egia ere zen ezen bi aro haiek ez zutela elkarren artean zerikusirik, zeren batak zientzia baitzuen harroin, eta bertzeak poesia; eta, poesiaren bidetik, indar ezezagun batzuek bertze mundu berri batzuetarat ninderamaten, non, matematikaren eta filosofia naturalaren kontzeptu guztien kontra, zuhaitzak eta harriak ere hegalda baitzitezkeen, eta ogi guztiak ziren usoak, esnetan bustiak.
|
|
|
Zeren eta jauzi batean eta dantza batean jaiki baitzitzaigun hil hurran zegoena, zeina baitzen, arestian erran dizuedan bezala, gure aita. " Horra hor zure aita sendaturik", mintzatu zitzaidan gizona; eta hala zen, zeren aitaren begiek orain dohatsu zeruratu
|
berri
batenak baitziruditen; haren hatsa haizearen hatsa zen, eta haren azala, berriz, guri guria zen, haur jaioberri batena iduri; eta mirakulu hura neure begien aitzinean nuela, ihardetsi nion gizonari: " Hala da, bai, sendatu duzu gure aita, eta ikus dezazun ezen ohorezko gizona naizela, oraintxe bertan trenkatuko dut behatza".
|
|
|
odol gehiagorik ez. Hirurogei gizon eskas ditiat neure menean eta guztiak erabil zitzakeat, setiatu gaituzten tropei buru egiteko eta Urbiaingo gaztelu tipi hau Massada
|
berri
baten edo Numantzia berri baten bihurtzeko, baina ez ditiat erabiliko, zeren odolik onena beti ere baita isurtzen ez dena, noiz eta haren isurtzeko arrazoinik ez baitago. Eta orain ez zagok.
|
|
|
odol gehiagorik ez. Hirurogei gizon eskas ditiat neure menean eta guztiak erabil zitzakeat, setiatu gaituzten tropei buru egiteko eta Urbiaingo gaztelu tipi hau Massada berri baten edo Numantzia
|
berri
baten bihurtzeko, baina ez ditiat erabiliko, zeren odolik onena beti ere baita isurtzen ez dena, noiz eta haren isurtzeko arrazoinik ez baitago. Eta orain ez zagok.
|
|
|
Bertzenaz, bazirudien ezen don Fidel, semea galdu baino bortz urte lehenago alargundu zenetik, bakarrik bizi izan zela bere etxe polit hartan, harik eta bere bizitzaren mementu batean emazteki indiarrez inguratua bizitzea erabaki zuen arte, berehala jakinen duzu zergatik. Enetzat, berriz, kanaberazko txabola
|
berri
bat eginarazi, eta hantxe egokitu ninduen, zaldi bat ere uzten zidala, zeren eta ordu arte bera izan baitzen nagusi eta administratzaile eta nihaur nahi baininduen administratzaile berri, landareen, hornizoinen eta bertze salerosien kontuen eramaiteko eta hango eta hemengo erosle zein saltzaileekin harremanetan jartzeko, baterat eta bertzerat ibiliz, nezesitateen arabera.
|
|
|
Zeren heriotza hark, zinez, sosegua kendu baitzidan, bakea kendu zidan eta bertze mila gauza kendu zizkidan, eta hala hil nintzen ni ere mila aldiz, kentze haietarik bakoitzak heriotza
|
berri
bat kausatu balit bezala... eta zeren kendu baitzidan, partikularzki, eguzki epel hura, gure amorioaren ezkoa beratzen zuena, baina ez kiskaltzen, eta gure jakintasunaren lurrak sendatzen eta sendotzen zituena, baina ez zurruntzen eta artesiatzen.
|
|
|
Zer erran ote dut nik orduan, hirurogeitan goiti nabilela? Eta nola erran diezadakezu ezen bizitzaren iturria agorturik dakusazula, baldin zuhaitzetik erortzen den hostoa ere bizi
|
berri
baten ongarri bihurtzen bada. Eta zer da, bada, Rosaren heriotza, zuhaitzetik erori den hostoa baizik, zuk bizitzaren alde jartzen jakin behar duzuna?
|
|
|
Bai, egia da ezen gure leinuak, jaun Albert Etxegoienen sasoinean, erregeordearen barkamendua erdietsi zuela, baina, barkamendua barkamendu, beti geratzen zen familiaren historian, bertzeen begiei beha, aldi ilun hura, hodei beltz bat balitz bezala, etorkiko bekatuaren iduriko zerbait izan zitekeena. Eta, nola giristino berri konbertituak erakutsi behar izaiten duen, bere etorkiko bekatuaren garbitzeko eta iragan ilunaren ezabatzeko, ezen giristino zaharra baino giristinoagoa dela, izaitez ezin izan dena egitez egin daitekeelakoan eta harekin iduri
|
berri
bat osa, hala ekin zion aitak bertze iduri haren lantzeari, hiru oinarri haien gainean, negozioetan gero eta diru gehiago egiterat permatzen zela; jauregiaren eremuetan erlijionea —kanpo itxurari zegozkion kontuetan batik bat— gero eta estuago hartzen zuela: , bertzalde, austriar erregeen politikaren aitzinean, zeinak bihurtu baitzuen Kontraerreformaren spiritua estatu arrazoin!; eta bitarteko guztiak jartzen zituela, finean, konde, markes edo bertze edozein tituluren eskuratzeko:
|
|
|
Eta bertze
|
berri
bat ere bazuen, hondarrerako utzia:
|
|
|
Eta, hura erraiten zidala, osaba Joanikotez oroitu nintzen, zeren eta hura ere mundu
|
berri
batez mintzatzen baitzitzaidan, zeinak zientzia izanen baitzuen zimendu eta harroin. Ordea, zientzia orotarik harat, bertze mundu berri hura zegoen, Kolonek aurkitua, eta Antoniori eta bioi deika ari zitzaiguna.
|
|
|
" Erraiten ditek ezen Indietan dagoela mundu berria, baina bada unibertsoan mundu berri gehiagorik: izan ere, planeta bakoitza duk mundu
|
berri
bat, eta izar bakoitza, orobat" —eta, bere hitzen azpimarratzekoedo hatza altxatzen zuela, erantsi eta eratxiki zuen—: Eta Pierre Gassendiri berari aditu nizkioan, halaber, neure bizitzan peripatetikoen eta eskolastikoen kontra aditu nituen lehen hitzak, zeren eta etsai baitzituen haiek guztiak, Epikuroren miresle zen bezala, edo Kopernikorena eta Ke ple rre na, baina Galileorena bere batez...
|
|
|
HURRENGO goizean, finean, Pisatik jalgi aitzin, gosaltzeko orduan, nik osabari deus ere galdegin gabe, bezperako afarian Maurice Ducreuxekin harroturikako hainbat kontu artean buru buruan zeuzkalako edo, bere bertze esperientzia hartaz eleztatzen hasi zitzaidan osaba, kontatzen zidalarik nola han Parisen elkargo sekeretu fundatu
|
berri
bateko kidea izan zen aldi batez —rosaecrucistarrena—, baina denborarekin atera egin zela, zeren haien jakintasunak zientzia ez zen sasizientzia baitzuen harroin, baliatzen zirelarik, hartarakotz, hainbat iduri sakratuz —gurutze gorri hura, erdigunean arrosa gorri bat zeukana, konparazione—, edo osabarentzat oinarri zientifikorik ez zuten sinbolo numeriko eta geometrikoez, zei... Eta osaba Joanikotek ez zuen magia suerte hura laket, eta erran zidan:
|
|
|
Eta hala joan ziren minutuak eta orduak, egunak eta asteak... eta joan zen urte bat eta bertze bat... harik eta egun batean amaren morroi bat etorri zitzaidan arte, erraiterat ezen amak jauregirat deitzen ninduela,
|
berri
baten emaiteko.
|
|
|
Baina osabari, artean, bi urte falta zitzaizkion infernu hartarik ateratzeko, orduantxe eraman berri zutelako Inksizionekoek harat. Eta, hura eraman zutenean, aita Bartolome ere desagertu egin zen Urbiaindik, ordenako aita nagusiak kargu
|
berri
baten ardura eman ziolako, Iruñako ospizio bateko kaperau izendaturik, handik gutirat jakin genuenez. Eta ama ere hainbatetan joaiten zen harat, zeren aita jesuitaren gidaritza spiritualaren erranetarat baitzegoen.
|
|
|
Osabaren hitzak oroitzen nituen, ordea: " Zeren, ihes eginen banu, neure buruari eginen bainioke ihes, eta hori ere ez nikek nahi..." Baina orain ez zegoen bakarrik, Maddalenekin baizik, eta nola amorioak mirakuluak ere egin ditzakeen, bizi
|
berri
bati ekin ziezaioketen, han Lapurdin, Nafarroa Beherean, Zuberoan... edo haratago, Frantzian, Urbiaingo desterrutik ihesi...
|
|
|
BIZI
|
berri
baterat jaio nahi nuen eta erabakia nuen guztiz, zeren eta ohartzen bainintzen, neure buruari so eginik, ezen neure kontzientzia hertsiaren menerat bizi izan nintzela ordu arte, eta hertsikeriak bizitzaren azken zokorat eraman ninduela, eta zoko hartan bizi izan nintzela, gogoa ere herdoiltzen hasi zitzaidan arte; ordea, nik ez nuen zokoan zetzan altzairu herdoildua izan nahi, baina altzairu dist... Eta kontzientziaren baitan ostataturik nuen harra nahi nuen ostikatu eta handik igorri, zeren eta har penatzaile eta zehatzaile hark ez baitzuen enetzat, urte luzeetan, hitz gozorik izan, gaixto nintzenean gaixto nintzelako eta on nintzenean hobe ez nintzelako...
|
|
|
"... hoa, bai, Piarres Oihartzabal kapitainarenganat, zeren eta ez baitut munduan hura bezain gizon librerik ezagutzen. Eta begiak zabal zabalik ditik, harat eta honat beha, eta haren kontseiluek ere ez diate kalterik eginen..." Eta nola ohartu nintzen ezen hartan ere arrazoin zuela osabak, eta nola ulertu nuen, halatan, ezen maisutzat eta kontseilaritzat hartu behar nuela kapitaina, zeren eta nik ere begiak zabaldu nahi bainituen harat eta honat eta zeren ezin jaio baitzitekeen bizi
|
berri
baterat bere behakoa zabaltzen zuena baizen...!
|
|
|
Izan ere, bizi
|
berri
baterat jaio nahi nuen eta jaio beharra nuen, zinez, zeren —ene kontzientziaren hertsiak errerik, elkorturik eta idorturik— ez bainengoen jada lehengo gogoan eta sinestean, eta zeren iraganetik hastandu eta iraganarekin hautsi nahi bainuen, amarekin eta geure etxearekin, leinuarekin eta etorkiarekin, aita Bartolomerekin eta eliza katolikoaren harrokeriarekin... baita liburuekin ere, zer... " Liburuz inguratua bizi izan haiz orainokoan, baina, hemendik aitzina, liburuak alde baterat utzi eta heure bizitzaren liburua skribatzen hasi huke, ez letraz, baina heure hatsaz eta heure odol kolpeez...
|
|
|
Laneko gorabeherak? Ez jauna; bere baitan bizi
|
berri
bat ernatzen ari zela jakin bezain agudo utzi zuen saltokia, diru premia gehien genuen tenorean utzi ere. Haurdunaldiaren gaitzaldiak?
|
|
|
Lantokitik zuzenean etorriko zela segurtatu bazidan ere, bistan zen lehenago etxea izana zuela geltoki. Begietako urdina, normalean kasik ohartezina, aise ere nabarmenagoa zuen, eta berdin ezpainak, gorri apal ene idurikoz
|
berri
batez gantzutuak. , ohiko kamisetaren partez, blusa zuri baporetsua zekarren soinean; haren azpian, ikusi makusika ari zitzaidan, orban likits, titi zorro beltz baten zeruertz lainotua.
|
|
|
Hurrengo pausoak artaz prestatuak nituen, deusek huts egin ez zezan. Jatetxe japoniar ireki
|
berri
batean erreserbatua nuen mahaia. Asiako herri horretako sukaldaritza dastatu gabea nintzen, eta ez naiz bereziki kanpoederra jatekoei dagokienez —txinatarrak, kasurako, hastio ditut—, baina gogoratu zitzaidan kosmopolita eta bon vivant agertzeak on eginen ziola gure gau hasierari.
|
|
|
Ez naiz inoiz haurkoi izan. Oraino aita amenean bizi nintzen, arreba Marixak, burutan hartzen dituen langintza orotan bezain lehiatsu, seme alabak munduratzeari eman ziolarik, eta, orduan ere, bide malkartsua nuen haren sabeleko fruitu negartien ikuspegian osaba
|
berri
bati omen dagozkion lilura eta zirrara agertzea. Duela zortzi urte, Kristinari emalegeak eten eta, farmaziatik itzulirik, haurra nahi zuela jakinarazi zidanean, kasik konortea galtzeraino zorabiatu nintzen.
|
|
|
—Hau ez duk matematika —bere koadernoko orriei lotu zen berriz, hizlari bat bere gidoiari bezala— Gaur balio duena hutsean utz zezakek bihar aurkikuntza
|
berri
batek. Dena dela, aise ere gehiago ikertu behar diagu.
|
|
2001
|
|
|
Gaur etxe
|
berri
batean hasi naiz lanean. Agentziak kontratatu nau eta ez dakit jabeak zeintzuk diren.
|
|
|
Amorrua eman zidan, amaieran, edozer nahi izanez gero bere etxera lasai deitzeko esan zidanean txartel bat luzatuz, aspaldiko partez masailak gorribizitu egin zitzaizkidalako, neskatxa nerabe bati bere maitasun platonikoak kaixo zozo bat esaten dionean bezala. Amorratuta atera nintzen antzokitik, Pantxo Reyren aurrean kazetari hasi
|
berri
bat bezala agertu nintzelako.
|
|
|
Nor uste zuen zela Pantxo Rey hark? Aktore hasi
|
berri
bat, besterik ez! Gaztea eta guapoa, bai, eta zer?
|
|
|
Senarrak lasai egoteko esaten zidan, hasieran guztiei egiten zaiela aldapa gora lan berria. Jendea ezagutu behar nuela, egoera eta gune
|
berri
batera ohitu eta, batez ere, ez zela berdina irratian edo egunkarian aritzea. Senarra sikologoa da eta arrazoi izango zuen baina...
|
|
|
Koadernoa hartu eta lehendik zegoenik ezabatu ez baina adjektibo
|
berri
bat erantsi dio Tasiok arestiko deskribapenari. Isila.
|
|
|
Aitzol ahazteko. Bizitza
|
berri
bat hasteko.
|
|
|
Niretzat, gainera, ordurarte izan nuen bizimoduaren agurra zela iruditzen zitzaidan. Oinarririk gabeko amets ero haien guztien amaiera eta betidanik ezagutu nuenetik oso urrun geratzen zen etorkizun
|
berri
baten hasiera. Beldur pixka bat ematen zidan horrek egia esanda, kosta ezaguna atzean laga eta itsaso zabalera igeri sartzearen pareko sentsazioa nolabait.
|
|
|
" Egun
|
berri
bat daukagu hemen,
|
|
|
Guntur en zapuztutako zakur jaio
|
berri
bati haurrak harrika ari zitzaizkion. Zimino batek ikusi eta keinuka eta mehatxuka haurrak izuarazi zituen.
|
|
|
‘Minaren aurkako estrategia
|
berri
bat proposatu nahi dizut, ’ esanen dizu, papera eta boligrafoa eskuan.
|
|
|
Logelako horma irudi eta izkribuz beterik du Josuk. Imajina
|
berri
bat ere bada hor, aldizkariren batetik erauzi eta txintxetez loturiko orri horretan, eta ikaragarria da gizon lodi hori biluzik, eta gaixorik seguru asko. Josuk bazterrean idatzitakoa irakurriko dut:
|
|
|
Poltsa zabaldu eta errekistatu egin zuen badaezpadan, hiru pistola kontatu zituen haztamuka eta koadernoa ere han zegoen. Ohartu zen paper txatal
|
berri
bat zegoela. Ilunetan ezin zuen irakurri eta poltsikora sartu zuen, pentsatu gabe, hala ere atzamar mamietan letrak inurrien modukoak sentitu zituen.
|
|
2002
|
|
|
Oraindik begirada iheskor horrekin? Edo Arantxa, sasoia galdu, bere ustean behintzat, eta bere burua gutxiesten hasi dena, eta lotsa
|
berri
batek hartua.
|
|
|
Haatik, azkar konpondu zuten arazoa. Alboko kalean etxe
|
berri
bat ari ziren eraikitzen. Zuloa aurkitu zuten hura babesten zuen alanbre artean, eta zimenduetan ezkutatu zituzten traste guztiak.
|
|
|
Bazuten, gainera, beren artean puntu komunik: guztiek aldarrikatzen zuten mundu espiritual baten beharra; guztiek hautsi nahi izan zuten gurasoen munduarekin, askoz ere solidarioagoa izango zen bizimodu
|
berri
bati ekiteko; guztiak ziren, bestalde, nola edo hala, kultura hippyaren oinordeko, sinbolo bihurtutako kantariak miresten zituztenak: Beatlesak, Bob Dylan, Joan Baez, Simon and Gardfunkel, eta beste hainbeste; haietarik anitz ziren, finean, belar erretzaileak.
|
|
|
Edo beste bibrazio bat bezala hartu nuen, amodioaren espazio eta denbora sorginduetan zernahi gerta baitzitekeen, zinez. Ametsak, gainera, datu
|
berri
bat eskaintzen zidan, ene asmoekin bat egin zezakeena: ehizakia, beraz, ez zen uso bat, tximeleta bat baizik, orain bide batetik eta orain kontrakotik ibiliko zitzaidana.
|
|
|
Sergio itota bizi zen gurasoen munduan, baita Sara ere bereenean, eta biek ala biek behar zuten aire
|
berri
bat. Ez komuna batean bizitzeko, argi eta garbi baitzuten bai Sergiok bai Sarak elkarrekin bizi nahi zutela, beren etxetxoan, hain baitzeuden maitemindurik, baina bai beren bizimodu propioari ekiteko, apaltasun handiz eta luxurik gabe.
|
|
2003
|
|
|
ez idatzi ere nahi. Alta bada, etikarik gabeko politikarik onar eta eraman ote dezake herri batek, politika xede
|
berri
bati lotzeko garaietan gertatzen delarik, 60ko hamarkadan, hain zuzen, gertatu zen bezala gure Herria?
|
|
|
Idazlantto honen helburua ez da, hala ere, lan sistematiko baten osatzea izanen, ez tesi berezi
|
berri
baten aurkeztea, nahiz klasikoak diren ene argudioak, Erromako teologo edo Pariseko antropologo batzuen irakaspenetarik ateraiak, bai eta ere berdin, elekatzeko zortea izan dudan idazle ezagun zenbaiten solasei edekiak.
|
|
|
1918an, beraz, bururatu zelarik gure burasoen. Azken Gerla? hura, 5.000 seme bederen, adin ederrean, Iparralde xume honi hartu zizkiona, bazirudien gure kristau fede zaharrari eratxiki zitzaiola erlijio
|
berri
bat; Joana Arkekoa iduriko bere saindu propioekin, bere gerlari ohi medailadunen prozesioekin, bere gerlako martirien xingola, bandera eta oroitarriekin, bere Jondoni Martinetako meza nagusi, frantses prediku, soinu, kantu, espantu eta apairu handi guztiekin.
|
|
|
Ezen apezpiku
|
berri
bat bidali zutelarik Lyon aldetik Baionara, aitzinetik abisatu zuten, kontuz ibil zedin Piarres Lafitte apezaren inguruko apez errebelatuekin. Apezpiku euskalduna eskatzeko ausartzia izan zuen laurogei bat laguneko apez taldeaz mintzo ziren arauz!
|
|
|
Horrela bereizten ziren Boterea, grekoek Isonomia deitzen zuten herri erregela, eta manua edo Agindua bera. Orduan asma zitekeen gobernu modu
|
berri
bat, esklaboen artean ohi den bezala, gizonak gizonaren gain har dezakeen jabegoa baztertuz eta herriaren borondatearen gain finkatuz, gizabidearen erregelari jarraitzen zaion Errepublika.
|
|
|
Ahaleginak egin zituen Matiasek barazki tipoa asmatzeko, baina ez zen aditua; hiru lau barazki mota janda zegoen Matias bizitza osoan, guztiak ere mehatxupean. Matilde lehenagotik ezagutu izan balu," Puff" esango zion, edo" Ez dago beste zerbait?" esango zion, baina minutu bakar batzuk ziren Matilde ezagutzen zuenetik, eta etxe ezagutu
|
berri
batean ezin da" Puff" esan; are gutxiago," Puagg" edo" Ag" plater baten aurrean. Eta une hartan bildu ahal izan zuen borondaterik onenari esker, barazkien %54 bat jan zuen.
|
|
|
Erle gazteak. Eta erlama
|
berri
batekin joaten dira erlauntzetik. Eta pertsona talde batek gauza bera egingo balu," emigrazio" esango genioke guk.
|
|
|
–Ordezko bat bilatuko zidatela agindu zidaten orduan, senarrarekin batean desager nendin. Abagune ezin hobea nuela, zioten, bizitza
|
berri
bati ekiteko. Diru eskaintza bat ere egin zidaten, hemendik urrun, atzerrian, bizi ahal izateko.
|
|
|
Zuek, ertzaintza osoa mobilizatuta ere, ez zenuten inoiz harrapatzeko itxurarik. Bere azken nobelek zerbait hutsala, alferrikakoa zutela ohartu zen zuek, kritikariok, ezer esan baino lehen; bere burua imitatzen hasia zegoela eta nitasun
|
berri
bat asmatu behar zuela erabaki zuen, jendeak lehen egunean bezala irakur zezan, eta horretarako ez zuela bere burua hiltzea beste biderik. Bere aitzindariak bezalaxe, benetako Romain Garyk bezalaxe, gezur handi baten gainean, iruzur baten inguruan eraiki nahi zuen bere ahots berria:
|
|
|
Komisarioak keinu batez adierazi zuen galdeketa bukatutzat ematen zuela eta, ukondotik helduta bere bulegora ninderamala Romain Garyri buruzko galdeketari ekin zion. Nire idazle kutunetakoa zen, izengoitien zerrendan ezagutzen den kasurik bitxienetakoa, bere izenarekin ospe eta ohore guztiak irabazi ondoren, Goncourt saria barne, Emile Ajar izenarekin hasi zen idazten eta izen berriarekin estilo
|
berri
bat, gai, egoera eta pertsonaia erabat desberdinak landu zituen, eta, marka guztiak hautsiz, beste Goncourt bat irabazi. Irakurle asko zituen Emile Ajarrek Garyren lanik inoiz irakurri gabeak.
|
|
|
Romaini oso garbi adierazi nion, horixe zela esan nion idazle batek sakratutzat duen jarduera bakarra, inorekin konpartitu ezin duena: izaki
|
berri
baten sorreraren lekuko izatera daraman lan ezkutu, neketsu baina atseginez betea. Egun batez ustekabean etxera itzuli eta nire ordenagailuan nobela irakurtzen harrapatu nuen, Eklipseak bukatzen ari nintzen, ondo asko gogoratzen naiz.
|
|
|
Monika eta idazlea ez zirela beharbada maitale izatera iritsi pentsatu nuen, beharbada Monika bere itzal, aitorle edo oinordeko izan zitekeela soilik, sortzaile gehienek behar dutela adin batetik aurrera ispilu gisa erabiliko duten izakiren bat, beren gogora modelatu, debozioz zaindu eta mirespenez gurtuko duten norbait. Susmo batek gure baitan indar hartzen duenean ematen duen argiarekin irudikatu nuen idazlea zahartzaroan maitasun
|
berri
batek eman dezakeen –emango duen– bozkarioa eta tortura aldi berean gozatzen, bizitzaren azken txingarrak piztu dizkion ekaitzaren erdian orekari doi doi eutsiz, neskaren edozein keinu edo imintzio ederretsiz, haren gaztetasunaz liluraturik (haurrek hunkitu egiten gaituzte, gaztetasunak liluratu), begira orduak egiten, men egitera bai baina ukitzera ausartu gabe. Etxeko bakardadean ere irudikatu nuen, Monikaren nobela behin eta berriz irakurtzen gozamen likits eta gaixo antzeko batekin, bere aztarnak, aspaldi ereindako metaforaren baten zantzuak, maiz erabili izan duen esaldiren baten izpiak, neskari gau jakin batean kontatutako pasadizo baten errainuak lerro artean atzematean harro, ezpainetatik lerderik ez baina irribarre inozoa zeriola.
|
|
|
Horrelakoa izango zela erabaki nuen datorren mendeko literatura eta tankera horretakoa izango zela nire hurrengo liburua ere, posible ez den liburu baten zirriborroa, isiltasunetik oso gertu dagokeen jarduna, argi izpiak baizik erakutsiko ez dituena. Idazkeraz aldatuko nuela erabaki nuen, ahots
|
berri
bat aurkitu nahi nuela, eta bidenabar, bizitoki eta bizilagun berriak ezagutu nahi nituela pentsatuz altxatu nintzen Santa Luziako miradoreko aulkitik. Gutxitan egin dut hain bidaia luzea horren gogoeta laburrak egiteko, baina gauzak horrela izaten dira.
|
|
|
Ihesi joan zaien maitasunaren itzala paperean iltzatzen saiatzen dira. Eta ondoren, maitasun
|
berri
bati gerritik helduta berriro mundura pozik ateratzen delarik ere, aurrekoarekin egindako ibilbideari jarraituko dio emakumeak eta, azken maitaleak lehen musua eman zion lekura iritsi orduko, nostalgiaz begiratuko dio mutil berriari, eta honek, mirespenez edo lausenguz begiratzen diola pentsatuz, musu emango dionean, neskak, begiak itxiz, aurrekoaren musua gogoratuko du.
|
|
|
–Bere autobiografia hori aurreratu samarrik zuelarik jakin nuen maitale
|
berri
bat zuela, nola jakin nuen esaten ez badakit ere. Neskaren ahotsagatik hasiko nintzen errezeloak hartzen, ahots gardena zuen, edo ausarta, ez behinik behin larritua, eta Romainengatik galdetzen zuenean nire konplizitatea nahi zuela iruditzen zitzaidan, gizon bera bion artean partekatzeko prest zegoela adieraziz bezala.
|
|
|
Aurrerapena bai, baina ez gure borondatearen aurka eta gure nortasunaren truke! Egun
|
berri
baten sorrera nahi dugu: horregatik, alkate izendatzen banauzue, eguzkia mendebaletik aterako da egun horretan, eta zeru lurrak uztartuko ditugu!
|
|
|
horregatik, alkate izendatzen banauzue, eguzkia mendebaletik aterako da egun horretan, eta zeru lurrak uztartuko ditugu! Egun
|
berri
bat, bai, anaitasunaren egun berria, orain artean ezagutu gabea! Gora Azpil azpildarra!
|
|
|
Egun hark apartekoa izan behar zuen, Pellok hitz emana betetzekotan: " Egun
|
berri
baten sorrera nahi dugu: horregatik, alkate izendatzen banauzue, eguzkia mendebaletik aterako da egun horretan, eta zeru lurrak uztartuko ditugu!"
|
|
|
Urduri zeuden haren jarraitzaileak, baina ez, haatik, fidagaitz. Izan ere, Pelloren oilar mutuak kukurrukua jo bazuen, zergatik ez zen eguzkia beste aldetik aterako, gizarte
|
berri
baten seinale eta adierazgarri?
|
|
|
Eguzki
|
berri
bat sortu da gaur;
|
|
|
Zeren, bigarren aldiz jo ez ezik, hirugarren kanta bat ere iragarri baitzuen Pelloren oilarrak. Hitza eman zuen, eta oilarrak bete eginen zuen bere promesa, baldin eta herriak borroka
|
berri
bati ekiten bazion, oilarrak agindu bezala.
|
|
|
Hik badakik... edo zuek badakizue, guztioi ari bainatzaizue, Azpilgo bide nagusia Lauaireko bentan bukatzen dela. Bide hori, baina, luzatu egin behar diagu, nik hala uste, auzoko herriekin komunikabide
|
berri
bat sortzeko, Aretxarekin, konparazio batera; bestetik, Txoritoki eta Sanmark inguruetako baserrientzat ere, urteetan eta urteetan hain utziak izan diren horientzat, mesedegarria izanen lukek...
|
|
|
" Jainkoaren aingeru batek Luziferri arima ostu eta deuseztatu zion hemen Azpilen, eta lasai zaudete. Ez al dakizue, ordea, zuen bekatuez deabruarentzako arima
|
berri
bat osatzen ari zaretela. Ez al da jantzi bat, bada, puskaz puska egiten?
|
|
|
Eta zenbaitek lege hori aldatu nahi...! Eta horretarako zera diote, denbora berriek interpretazio
|
berri
baten beharra dutela... Baina nola esan dezakete horrelako astakeriarik?
|
|
|
Ez zuen zentzurik. Zentzurik ez zuen bezala gauza guztiz
|
berri
bat egiteak ere. Baldintza horietan, erdibide bat bilatu behar nuen, eta erdibide bat bilatzen saiatu naiz.
|
|
|
Halako batean zabaldu egin du atea. Sotoko korridoreetan barna naramala, galdeketa
|
berri
batera joan behar duenaren aurpegia jarri dut noski, lasaitzeko keinua egin baitit.
|
|
|
Medikuen artean
|
berri
bat azaldu da, hizkeraz latinoamerikarra. Ia ez dit begiratu ere egiten, ez dit hitzik egiten, baina bizkarra ikusi eta gerri azpian buruko bat paratzeko agindu du, lunbarrei hobeki eusteko.
|
|
|
Maistra
|
berri
batek ez dakizkien eskolako milaka detaileren jakitun egin nintzen zuri esker. Negu gorrian heldu nintzen eta, besteak beste, eskolako berogailua pizten irakatsi zenidan.
|
|
|
iretzat burrukan jarduteko arrazoi-bide
|
berri
bat.
|
|
|
Korridorean hiru sozial dauzkat zain. Bulego
|
berri
batean sartu gara. Ez dago ia altzaririk; mahai handi bat, armairu bat, aulkiren bat.
|
|
|
Aldaketak beti dira onerako. Etapa
|
berri
baten hasieran zaude. Dena da berria.
|
|
|
Jatetxe
|
berri
bat ireki dute herrian, mexikarra. Bitxia.
|
|
|
Ez zekielako gauak zer emango zuen. Leku
|
berri
batera eramango zutelako. Ilusioz zegoelako Ava kantuan ikusteko.
|
|
|
Itotzen ninduen herri txiki hartatik urrun. Betiko galdu nahi nuen, nire lehenaldia ahaztu eta etorkizun
|
berri
bat eraiki beste edonon. Etxetik urruti.
|
|
|
Iragana. Fase
|
berri
baten aurrean nago. Utikan printze eta printzesen istorioak.
|
|
|
Bere betiko euskara egoki, samur eta sen ikaragarrizko hori darabil hemen ere, noski. Baina eskutitz hauetan mundu
|
berri
bat deskubritu duela iruditzen zait, eta harrigarria da zer nolako ausardiaz jokatu duen, eta zeinen ondo asmatu duen mundu berri hori eraikitzen.
|
|
2004
|
|
|
–Ez, igual jarriko dut nik ere zurearen berdin berdina. Bizimodu
|
berri
bati hasiera eman behar diot. Eta seinale eta guzti, gainera.
|