|
2000
|
|
|
Eta hizkuntzaren alorrean muturreko egoeran bizi diren euskaldunen meritua ez da makala, baina hala ere, Frantziako Gobernuak ofizialtasuna onartzen ez duen bitartean, esfortzu horren etekina oso murritza da. Departamendua
|
bera
ere aipatu izan da hizkuntzaren berpizkunderako bide gisa, baina oraingoz politika eta hizkuntza nahasi dituzte departamenduaren aurkako jarrera dutenek eta bidea ez da arantzarik gabekoa izango. Eta Ipar Euskal Herrian euskararen egoera aztertzen duen Larrun aldizkariaren 36 alean Itxaro Bordak salatzen duen moduan, eta Hego Euskal Herrian bide beretik goazela ezin uka, gure hizkuntza abertzaleen artean sinesgarritasuna galtzen ari bada, konponbide zaila izango du galera horrek, eta gainera ezin izango zaio inori errurik leporatu.
|
|
|
Historian zehar beti izan dira euskaldunak alderdiotan. Eta Ipar Euskal Herrian bezala, horien guztien gaur egungo isiltasun eta kontzientzia faltak ematen du zer pentsa (abertzaleon ardura
|
bera
ere ahaztu gabe). Areago historian zenbait eskualdetan euskal kontzientzia izan duten sozialisten kasuan.
|
|
|
N Hara biltzen ziren kea, burdina, erreka eta itsasoa. Euskara
|
bera
ere, aspaldikoa, bertakoen aho zein idatzietan. sHasi dira hangoak, bat batean, euren buruari Mendebaldekoak esaten, mendebaldetik sarri sarri datorren erreka haize hori eragile bizia nahi dutelako. Mendebaldea bera, hortaz, mugalde luzea.
|
|
2001
|
|
|
antzezlana espainieraz muntatu (hiru bat hilabete) eta gero, hilabete eskasean haren euskarazko ordaina egitea (maiz samar estreinatu dira euskarazko bertsioak pase oso bakar bat egin ondoren). Neurriak jorratubeharko lirateke euskarazkoa bertsioa ez izan, eta, taldeentzat nahitaezko enbarazua izan beharrean, muntaketa
|
bera
ere euskarazko bertsiotik has dadin. Orduan bai, orduan hitz egin ahal izango da euskal antzerkiaz.
|
|
|
ez dela argitaratzen idazten ez delako, edo ez dela idazten argitaratzen eta antzezten ez delako. Baina Durangoko Liburu eta Disko Azokan ez da genero honetako lan bat
|
bera
ere argitaratu. Hala ere, proiektu txiki batzuk ere ari dira bideratzen arlo honetan.
|
|
|
Hamaika antzezlan taularatu dira Irungo Antzerki Gaztearen Jaialdian. Gazteei lanbide honetan lehendabiziko urratsak egiten laguntzeko oso egokia da halako jaialdiak antolatzea, baina antzezlan horien artean bat
|
bera
ere euskaraz ez izatea kezkatzeko modukoa da.
|
|
|
Eta eransten dute: Kanada bana badaiteke Quebecen autodeterminaziorako eskubidearen ondorioz, zergatik ezin da banatu Quebec
|
bera
ere bere mugen barneko Lehen Nazioek hala erabakiz gero?
|
|
|
Are gehiago, konstante fisikoen balioak eta unibertsoaren eskala handiko egitura
|
bera
ere konplexutasun biokimikoaren eta beraz izaki bizidunen ugalketarekin erlazionaturik egon litezke, fisika, kimika eta biologia uztartuz. John Barrow fisikariak azpimarratzen duenez, gureun ibertsoaren zenbait aspektu bizitzaren eboluzioaren aurkakoak direla dirudien arren konplexutasun biologikoarenexistentzia ren baldintza beharrezkoak besterik ez dira.
|
|
|
Au rreko lerroetan ikusi dugun bezala, atomoak nukleo eta elektroietan bana daitezkeela aurreko mendean ikasi genuen. Eta ez hori bakarrik, nukleoa
|
bera
ere protoi eta neutroietan bana daiteke eta hauek are gehiago quarketan. Ezagutzen ditugun naturako lau elkarrekintzen kasuan ere, grekoek hasiriko tendentzia erredukzionisten bidetik darraite aurrera lau elkarrekintza horien baturarenatzetik, hots, teoria batuaren atzetik.
|
|
|
Hala ere, arrisku galanta dago erredukzionismoa muturreraino eramaten bada. Einstein
|
bera
ere arrisku horretan erori zen, erredukzionismoa era erradikal batean muturreraino eraman zuen-eta, ondorengo bere hitzek agerian erakusten diguten bezala: " Fisikari baten test nagusia, kosmosa, dedukzio purua jarraituz, eraikitzeko bidea emango duen oinarrizko lege unibertsaletara iristea da".
|
|
|
Erradiazio elektromagnetikoa igortzen duten elektroibibrakorren energia kuantizaturik dagoela onartuz, Einstein gazteak 1905 urtean erradiazioa
|
bera
ere kuantizaturik dagoela proposatu zuen, efektu fotoelektrikoaren azalpen zehatza eman zuelarik. Izan ere, esperientziak erakusten duenez, metal baten gainazalera argia heltzen delarik partikulak (fotoiak) zurgatzen dira, beste erako esperimentuetan argiaren uhin izaera agerian jartzen bada ere.
|
|
|
lehiakortasuna zein elkarkidetza, teknologi berr ikuntza nahiz nazioarteratzea. Kalitatea
|
bera
ere neurtuegin ohi da, aldez aurretik erabakitako zenbait parametro konbentzionalez beharbada, baina azkenean mundu mailan erabat onartzen den homologazio sistemaz. Aldi berean, Ezagutzak ere behar izango du neurkinen bat, aitzindariak eta atzeratuak nolabait alderatzeko, errefe rentziakazpima rratzeko, urte batetik besterako urraspidea baloratzeko, emaitzak eta etekinak ezagutzeko.
|
|
|
Eta gero: Ulster, Korsika, Eskozia, Flandria, Katalunia, eta Lonbardia
|
bera
ere bai.
|
|
|
...dien sistema ideologikoarekin seguru, ezen beraien mitoetako Espainia eta Frantzia horiek zalantzatan ere ezin jar ditzaketela, eta lehenengo aldiz sumatzen hasi direla euskaldunon arazoa ez dela ikurrinaren baimentzearekin konponduko (behinolako" pecero" batek esan zuen legez), eta hain irenskaitz, zoro eta irudimenean ere onartezin egiten zaien Euskal Herriaren independentzia teorikoa
|
bera
ere guztiz eta errotik ukatzen dutela. Beste berba batzuez esanda, astinaldi horren jatorria Euskal Herrian hain urri den benetako nazionalismoaren eragin bortitzean dauka erroa.
|
|
|
Astinaldi hauen erroak, ordea, askoz lehenagokoak dira eta oinarri horien bilakaera historikoa kontuan hartuta ulertuko ditugu astinaldi hauen zergati eta arrazoiak ere. Hizkuntz gatazkaren muina herri izateko nahi baten eskubideen ukatzetik dator, eta hortik ondorioztatzen den gatazkaren adar bat gehiago da hizkuntz gatazka
|
bera
ere. Hizkuntza herri baten ikur nagusietakoa izaki eta lurraldetasunaren mugarri behinena, frantziar eta espainiar estatuek herri burujabe izateko eskubidea ukatzen hasten diren momentutik hasten da hizkuntz gatazka azaleratzen eta euskara era bateko eta besteko eraso eta astinaldiak pairatzen.
|
|
|
Dinamika hauen bidez, orain arte bateratzailea izan den euskara
|
bera
ere konfrontazio tresnatzat hartuta, gizarte sektore inportante bat euskararen kontra jarritakoan, urteetako lanaren emaitza den berreuskalduntze prozesuagelditu eta atzera eginaraztea da helburua.
|
|
|
Gizakia
|
bera
ere giza baliabide izatera pasatu da (hauteskunde kanpainetan, erroldatutako gizakia boto baliabidea da). Prozesu teknozientifiko eta politiko honetan ez dira desagertu hiritarren arteko aldeak edo desberdintasunsozioekonomikoak.
|
|
2002
|
|
|
Anton Figueroa
|
bera
ere, azterlari, Nacion, Literatura, Identidade (2001) delakoan:
|
|
|
Rembrandtena ikustean erroma
|
bera
ere milaka euskal herritarrez josita baldin bazegoen ere (Aragoiko apaiz baten santifikazio zeremoniara bildutakoak), itzul gaitezen Euskal Herrira, ez nuke galdu nahi eta Ibarretxeren diskurtsoaren haria, eta kultura munduaren inguruan egin zituen aipamen eskasak alde batera utziz (zinematografiari behar zaion errespetu osoz), beste proposamen bat ere egin nahi baitiot Ibarretxeri aldizkari hone... oso serio hartu luke Ibarretxek kulturaren mundua, eta kulturaren munduan ari diren gizon emakumeak bereziki, hausnarketarako zabaldu duen prozesu honetan.
|
|
|
Suitzako sistemaren bidetik jokatuz, Friburgo kantoi elebiduna
|
bera
ere, geografikoki, 7 eskualde elebakarretan zatituta dago; taula honetan agertzen denaren arabera:
|
|
|
Zertan ari gara? Beldur naiz EAEko botere autonomikoa ren inguruan mugitzen diren eragile ugarien artean bat
|
bera
ere ez dela gai izango galdera horiei ganoraz erantzuteko, ohiko lau topikoetatik haratago. Hemen errepide berriak, trenbide berriak, parke teknologiko berriak, po rtu berriak, museo berriak, parke tematiko berriak... denetarik aurreikusten da, denetarako ikerketa serioak egiten dira, denetarik sartzen da agendan.
|
|
|
Demografia
|
bera
ere gure alde dator. Egia da epe labur batean, ikasle kopurua, zenbaki absolutuak kontuan hart uta, behera etorri dela —eta halaxe jarraituko duela hamarkada ren batean edo—; baina hori bezain egia da euskaldunek gero eta presentzia portzentual eta absulutu handiagoa garatu dutela unibertsitatean —eta horrek ere horrela segituko du baldin eta lehen eta bigarren hezkuntza sistemek orain arte bezala funtzionatzen baldin badute—.
|
|
|
Bestetik, aurreko egoerarekiko aurrerapausoa izanik ere, elebitasunaren planteamendu ofizialaren mugak epe ertainera argi dira, ezinezkoa baita gaztelania edo frantsesa bezalako estatus internazionaleko hizkuntzak egoera minorizatuan dagoen euskararekin batera, bata bestearen ondoan egoera orekatuan bizitzea. Euskarak iraungo badu, bere hizkuntza eremuan hizkuntza nagusi izatera iritsi behar du, baina argi dago era berean euskaldunok euskaraz aparte beste hizkuntzak erabiltzeko gauza izan behar dugula, bestela euskara
|
bera
ere arriskuan bailegoke. Lortu nahi duguna, beraz, bi elementu hauek uztartzea da, hots:
|
|
|
Erlijioa, erantzun liteke... Baina noraino hori
|
bera
ere, kristautasuna bera bezain anitza den Islamean?
|
|
2003
|
|
|
Baina, besteak beste, baieztapen horretarako erabilitako erreferentziak ondo aztertu lirateke. Maila
|
bera
ere, zertan datza. Garbi dago, ikasketa unibertsitarioak dituen bati (eta unibertsitateak maila homogeneoak ematen ote ditu?) eta esku-langile bati ezin eska dakiekeela maila bera euskara ikasteko orduan; ezta, beraz, ikasketa prozesu bera ere.
|
|
|
Maila bera ere, zertan datza? Garbi dago, ikasketa unibertsitarioak dituen bati (eta unibertsitateak maila homogeneoak ematen ote ditu?) eta esku-langile bati ezin eska dakiekeela maila bera euskara ikasteko orduan; ezta, beraz, ikasketa prozesu
|
bera
ere.
|
|
|
Ez da beste euskaltegiekin eta hizkuntzak irakasten dituzten akademiekin ez harremanik eta ez irakasbideen konparaketarik ere. Euskaltegien mapa
|
bera
ere egiteke da oraindik, bakoitzak bere hazkundeari bakarrik begiratzen baitio.
|
|
|
Bigarren gauza izan da ohartzea gure zenbait idazle gizonezkok beldurra kendu diotela pertsonaia femeninoetan sartzeari, eta protagonista
|
bera
ere emakumezko sortu dute. Emaitza, zoritxarrez, ez da oso ona izan.
|
|
|
Nik dakidala, berak ere ez daki euskaraz. Baina Diario de Noticias en irakurri nuen
|
bera
ere harrituta gelditu zela Oteizaren hileta elizkizunetan euskaraz hitz bakar bat ere entzun ez zelako. Aparteko ezer ez, Corpas Bianako Printzea Erakundearen zuzendari ez balitz.
|
|
|
Administrazioan ez dugu epe motzera nabarituko orain arte ere ez baitzuten aplikatzen beraiek onartutako legea
|
bera
ere; hori dela eta maiz agertu dira kexu Euskal Zona deituriko udaletako alkateak. Esan bezala, ez dugu nabarituko atzerakadarik administrazioan aurrera joan ez ginelako, baina sinbologian eta aurrera begirako posibilitatean ordea aldaketa handia dakar onartutako dekretuak.
|
|
|
Horretarako, gizarteko hainbat mikroespaziotan lanean ari diren pertsona, talde eta guneez gainera, euskaltzaleok bilguneak eta elkarrekin jarduteko guneak ere behar ditugu, eta gaur egun Oinarriak eta Kontseilua (Oinarriak
|
bera
ere Kontseiluko partaidea da) hor ditugu, elkarlan hori antolatu eta bideratzeko, unean uneko ekimen are zabalagoak baztertu gabe.
|
|
|
Burujabetasunean oinarritutako egitasmo orok du bere bizkar estatu arrotz horren mehatxua. Beraz, ezin gera gintezke egun bat
|
bera
ere gehiago estatuen" kontzesioen" zain, berak jotzen duen soinuaren araberako dantzan, hurrengo zartakoa nondik etorriko(...) Eskubide horiek bermatzeko tresna eraginkorrak artikulatzeko garaia da. Euskal herritarron arteko prozesu demokratiko zabala eta sakona abian jartzeko ordua iritsi da (Gara, otsailak 26).
|
|
2004
|
|
|
Kritikoa ez da loriak eta anatemak banatzen dituen inkisidorea, funtzionarioa, profesionala. Kritikaren helburua ez da objektu literario eman bat, kritika
|
bera
ere ofizio kreatiboa bihurturik kritikoak delitua gehitu eta osotu behar du.
|
|
|
Poeta bera iraultzailea da;
|
bera
ere borroka berean sartua da, bere arma poesia bada ere. Biktima bat da;" Zangoak eta besoak/ Falta ditut/ Ebaki dizkidate", esaten digu(" Poeta bat nere erraietan"), Arestiren Harri eta Herri gogoratuz.
|
|
|
Erdozaintzi gaztea lanari lotu zitzaion, Lafittek aholkatu bezala, eta euskararekin eta euskal kulturarekin zerikusia zuen ororen inguruan hausnartzeari eta aztertzeari ekingo zion aurrerantzean, beharbada
|
bera
ere noizbait ‘elite’ hartako kide izatera irits zitekeela amestuz.
|
|
|
Koadrila polita biltzen ginen! Xabier Lete
|
bera
ere ibili zen beste batean, Udaberriko gau hartan lorik ez antzerkia egin genuenean.
|
|
|
• Hainbat urte horrelakorik gabe igaro ondoren," Euskadiko Liburutegien Sistema Nazionalaren I. Jardunaldiak" antolatu ziren 2003ko urrian: euskararen presentzia hutsaren hurrengoa izan zen (lau txostenetik bat
|
bera
ere ez, hamazazpi jakinarazpenetatik bat bakarra). Geroxeago," Euskal Ondare Bibliografikoari buruzko Mintegia" egin zuten, erdara hutsez.
|
|
|
Hirurek estatu mailan dihardute (Kataluniaren salbuespenarekin, nonGeneralitatearen politikak estatu mailako kateen sarrera galarazi duen orain arte: Localiarekin lotuta telebista bakar bat dago han; beste kate estatalekin bat
|
bera
ere ez), eta konbinatu egiten dituzte telebisten kapitaletan eta programazioaren eskaintza zentralizatua.
|
|
|
Azkenik, zerrendatik kanpo utzi dugu, halaber, azkenaldian bai Bilbon bai Donostian TVL kateak sustatuta (zeina Madrilgo Telesierrak sortutako katea baita) 906 zerbitzuekin lotutako emisioak eskaintzen dituzten telebistak. Telebista hauen zerikusia eremu lokalarekin hutsa da, ez baitute emisio lokal bat
|
bera
ere egiten.
|
|
|
11 Azkenaldian, bai Bilbon bai Donostian, TVL kateak sustatuta (Madrilgo Telesierrak sortutako katea), 906 zerbitzuekin lotutako emisioak eskaintzen dituzten telebistak hasi dira berriro ere ikusten. Telebista hauen zerikusia eremu lokalarekin hutsa da ez baitute emisio lokal bat
|
bera
ere egiten. Ez dira hortaz aintzat hartu azterketarako.
|
|
|
Udalak eta Eudel
|
bera
ere konbentzitu lirateke komunikazio esparru lokalaz arduratzeko betebeharrabadutela, Ongizatearen Gizarteari eta Informazioaren Gizarteari berezkoa zaion auzi bikoitza baita, hiritarrei zein parte hartzeari eskaintzen zaion zerbitzu bat gehiago baita, bai operadore publiko eta mistoen garapenaren bitartez bai zerbitzuen konbenioaren bitartez, herri eta eskualde mailako irrati telebista lokalak e... Izan ere, inbertsio txiki batekin eta estandar jakin baten bidez irrati telebisten sare trinko bat sortu ahal izango litzateke, finantziazioa instalazio eta mantenutik bereiziz; batzuk sarean borondatez eta bertatik askatzeko gaitasunarekin arituz; lokal bakar eta balioanitzarekin —irrati eta telebista lokala—; lanaldi partzial edo osoko langileekin, emisio orduen kopuruen arabera, irratia eta telebista bateratuz eta kooperazio erregimenean antolatutako ekoizpen zentro edo agentzia batekin...
|
|
2005
|
|
|
Kultura nahasketa horrek oraino indar gehiago ematen dio ikusgarria ren problematikari. Halaber, euskaldunak ez diren jokalari gehienek euskarazko testua ikasi behar ukan dute, eta hori
|
bera
ere miragarria da.
|
|
|
1996ko martxoaren 18an, egoera irregularrean paperik edo agiririk gabeko 430 afrikar San Anbrosio elizan geratu ziren, Parisko XI. barrutian, elkarte humanitarioek lagundurik, etorkinei buruzko politika eskuindar eta atzerakoia borrokatzeko. Paper Machine (Paris, Galilee, 2001) lanaren hasieran Derridak azaldu zuen Interneten, komunikabideen eta paperen garaian
|
bera
ere" paperik gabekoa" zela.
|
|
|
Gizatasuna. Sinesmenaren objektua ez da jada jainkoa, baina ezta gizakia
|
bera
ere. Zerbait ez gizatiarra da.
|
|
|
Hain zuzen ere, Euskal Herria zapaltzeko, espainol langileak espainol burgesak bezain sutsuki ari zirela. Euskara
|
bera
ere, errespetatzen, espainol langileak ez zirela nagusiak baino hobeak.
|
|
|
Harrigarria! Zerritegia
|
bera
ere zilarra bezain txukun edukitzen zuen. Ezin sinets!
|
|
|
Dena den, orain orduko lan asko galdu dira. Lihoa ez da egiten, garia toki bakanetan bakarrik eta artoa
|
bera
ere oso gutxi. Lan horiei lotutako lexikoa, esamoldeak eta atsotitzak ez dira erabiltzen.
|
|
|
Ez zen, bestalde, at ipikobakarra, besteak beste hor baitago Salbatore Mitxelena, puntu honetan, eta beharbada beste hainbatetan, Txillardegirekin sintonia osoan dagoena. Koldo Mitxelena
|
bera
ere ez zebilen hain urrun, hitzaldiaren antolatzaileen artean baitzegoen. Beraz, esan dezagun garbi:
|
|
|
• Anjeles Iztuetak martxoaren 16an eginiko agerraldia
|
bera
ere beste hainbat argudioren abiapuntua da: gezurra, iraina, jarrera probokatzailea...
|
|
|
• Egonkortasuna ez da galdu 2 Hizkuntz Eskakizuna ez egiaztatzeagatik, 1.a baizik. Beraz, ez dute gutxieneko maila
|
bera
ere egiaztatu.
|
|
|
DanGillmo rrek ere We the media antzeko titulua duen liburuanho rrelako baieztapenak egiten ditu, blogen eztanda ikusita. Blogaria da
|
bera
ere, ez da dudarik horretan. Berak bestete rmino bat ere sortu du, grassroot journalis m, guk" lurrarenazaletik egindako kazetaritza" euskaratuko genukeena. by the people, for the people dio Gillmorrek, bere blogean bezala, liburuan ere.
|
|
2006
|
|
|
Mailegutzaren aplikazioak endredo handia ekar lezake ikastetxeentzat, beraz, hezkuntza sektorearentzat, kudeaketa osoa beraien baitan geratuko litzatekeelako. Bestalde, liburu salmentaren murrizketa izugarria izango litzatekeenez, Euskal Herriko argitaletxeen iraupena oso kinka larrian geratuko litzateke eta, ondorioz, euskal kultura
|
bera
ere oso ahuldua, kanpoko argitaletxeen esku hartzeak eraginda. Abantaila handia izanik ere garapen bidean dugun euskal curriculumaren planteamendua finkatzea edota teknologia berriak hezkuntzaren curriculumean garatzea, arrisku handia letorkiguke ikasmaterialak, bertan sortu ordez, itzulpen hutsak bihurtzeko.
|
|
|
Galdeketa hau bidali diegunen artean daude testuliburu egileak, editoreak, liburu dendariak, ikastetxeak, guraso elJakin 153 martxoa apirila karteak... eta baita Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza Saila
|
bera
ere. Azkenean, zazpi lagunen erantzunak jaso ditugu guztira.
|
|
|
• Hezkuntza sistemaren beraren egitura. Hizkuntza eredu ezberdinen eskaintza
|
bera
ere nahasketarako bidea da. Hezkuntza sistemaren egitura hutsuneak: irakasle erdaldun elebakarren existentzia distortsio elementua izan daiteke (interes taldea A eredua mantentzeko). Ikastetxeen arteko lehiakortasuna:
|
|
|
" Maiteari mantelinaren gainetik musu ematea" da. Ez da gauza bera sentitzen, ez usain bera, ezta errealitate
|
bera
ere.
|
|
|
Olentzeroren arrakasta bestelako eskakizun batzuk sustatzeko erabili nahi izan zen, zehatz mehatz esanda, euskal presoen auzia. Ondorioz, urte batean Olentzero kaiola baten barruan atera zuten kalera,
|
bera
ere preso. Bai, ondo irakurri duzue.
|
|
|
Hastapeneko une haietan eta mende osoan ia, batez ere jite liberalekoa izango da nagusiki, hots, nolabait progresista eta ezkertiarra, baina katolikotasunaren itzala atzetik segika duela, harik eta Espainiako Eliza bera nazionalismora osoki eta suharki konbertitzen den arte. XX. mendean, jakina denez, katolizismo klerikalista eta faxismozale baten garaitia ikusten dugu gerra zibilaren errautsen artean gotortzen, hain fanatikoki nazionalista ezen jatorrizko nazionalismo liberalaren oroitzapena
|
bera
ere ezabatu baitzuen gehienon gogotik.
|
|
|
Eta beren burutazioetan utopia bati so ari ziren: Euzko Gogoa tik aldarrikatzen zen" Ikastola Nagusia", euskarazko Unibertsitatea, nahiz eta, artean, Unibertsitate zibil bat
|
bera
ere ikusteko zeuden.
|
|
|
Eta, gogoan daukat, behin, enfokatu dut bat eta, zein izango eta nire txistuko maisua! Ni korrika eta
|
bera
ere nire atzetik lasterka. Ni, zorionez, bera baino azkarrago ibili nintzen egun hartan.
|
|
|
Normalizazio kontzeptua
|
bera
ere, azken urtetan eman zaion erabilpen orotarikoaren ondorioz, Aracil & company k bere garaian definitu zuten hartatik asko zabaldu eta anbiguotu dela esango nuke, eta gaur egun euskararen aldeko ia edozer adierazteko erabiltzen dela: ezer gutxi esaten du jada, beraz.
|
|
2007
|
|
|
Sarrerako egon-tokian trixtura utsez egindako kuadro beltz batzuk zeuzkatek. Emaztea agurtzera etorri zitzaidanean, ea bereak ziran galdetu nioan, ‘Forcada’z izenpetuak baitzeudean, ta
|
bera
ere ala dek, baiña Txillardegik zera erantzun zidean: " Ez, gizona, ez, ez dago oraindik ain gaizki, bere anaiarenak dira".
|
|
|
Gazteagoak beste pantaila batzuetara konektatuta dauden bitartean, etxeko kontsentsu guztia sofatik gidatzen den mandoak dauka. Edo telebistak gidatzen du mandoa
|
bera
ere. Astotuta gu.
|
|
|
Hasiera batean, zenbait ikerketek iradoki zuten Interneten gehiegizko erabilerak gizakiaren parte hartze soziala murriztu eta pertsona
|
bera
ere bere ingurunetik bakartu egiten zuela. Azterlan horiek bereziki aspektu kuantitatiboak hartu zituzten gogoan eta ez horrenbeste kualitatiboak.
|
|
|
Zegamako euskaldun frankista eta faxista baten doinuan kantatu izanagatik, agian gure baitan zantzu sakonagoa utzi zuena. Baina, zer jakin izan dugu guk gerlaz, eta nork zekien hori
|
bera
ere. Nolanahi dela, Franco galego espainola nola, hala Juan Telleria Arrizabalaga euskaldun espainola.
|
|
|
Esan dut. Seguru nago
|
bera
ere gizon edota emakumearen alde dagoela. Eta gizonak, agian, Koldo Izagirre du izena.
|
|
|
Badakit Artetarentzat abiapuntu zaila, ia onartu ezinekoa, dela aurreko hori, berak murtziarra etxekotzat (estatu berekoa eta nazio berekoa) eta zuberotarra auzokotzat (beste estatu batekoa eta beste nazio batekoa) hartzen dituelako. Baina hori
|
bera
ere nazionalismo era bat besterik ez da.
|
|
|
etorkizuna pertsonok erabakiko dugu, ez patuak, ez Nazio Batuek. Dudarik gabe, herri burujabe baten ahalak eta baliabideak eskuan izatea guztiz inportantea izango da, baina hori
|
bera
ere ez litzateke aski, eta egungo tresnekin ere ez da gutxi egin litekeena, edo egin gabe utz litekeena: Jaurlaritzan, euskararen gaian beti alderdi berak aginduta ere, ezagutu ditugu arduradun guztiz euskaltzale eta borondatetsuak baina ideia garbirik ez zutenak, euskarak gobernu hartan izan duen arerio amorratuena, irizpide serioak ezarri baina nahi bezainbat botere ez zeukatenak, administrazioan zer egin ez zekien gizon jatorren bat, edo ideiaz eta ekintzaz gainezka dabilenik (izenak jartzea, zeuen esku:
|
|
2008
|
|
|
Aurreko urtetik hona jaitsi egin dira irakaskuntzako ekoizleak (%6, 2 aurten, iaz %10, 3) eta produkzioa
|
bera
ere bai zer edo zer (%11).
|
|
|
Gainerako eskualde bat
|
bera
ere ez da %6ra heltzen, Bidasoa Beherea (%5, 7) eta Lea Artibai (%5, 3) direlarik hurrengo biak. Horrek guztiak, beranduago ikusiko dugun moduan, inplikazio nabarmenak ditu hizkuntz ukipenari dagokionean, oso urrunduak baitaude immigrazioaren eta euskararen ekologi guneak, praktikan ez baitute intersekziorik, Markina Ondarroako kasuan izan ezik (ikus amaierako bi mapak).
|
|
|
Pentsatzea zein erraza den, ordea! Susa argitaletxeko web orrian sartu nintzen (eskertzekoa eta zoriontzekoa testuak esku eskura jartzea arnasa hartzea
|
bera
ere kobratzen den garaiotan!), eta 132 autoretatik 12 baino ez ziren emakumeak... Eta hain aukera mugatuan ez da erraza eskola bat emateko testu interesgarriak, egokiak eta ikasleen interesekoak aurkitzea...
|
|
|
orain liburu asko dauzkat, eta bertso askoz gehiago. Hiltzen naizen egunean ez dut bat
|
bera
ere izango. Aurretik daukaguna gara, ez atzetik daukaguna.
|
|
|
Beraz, ikusi dugunez, geneei buruzko informazio horretatik abiatuta, tratamendua
|
bera
ere egokitu daiteke. Argi geratu da, beraz, aurrerapauso handia dela honelako analisiak egitea:
|
|
|
Denborarekin,
|
bera
ere hasi zen argitaratu aurretik argazkiak tratatzen Photoshop programarekin: batean zeru errea iluntzeko, bestean aurpegi bat argitzeko, eta hurrengoan argazkiari kontraste handiagoa emateko.
|
|
|
Baina entzun diren iritzi horien artean argigarrienetakoa, Jose Antonio Sistiagarena izan da. Oteiza hurbiletik ezagutu zuenaren hitza delako, eta
|
bera
ere artista delako; Orioko eskultoreak izan zituen kezka berdinak izan zituelako, eta kezka horiek elkarrekin banatu zituztelako behin baino gehiagotan; biek eskutik helduta ibili zituztelako bide asko.
|
|
|
Ari zen Akarregi euskara berreskuratzen eta euskal kultura bere egiten. Ari zen musikarik garaikoena ikasten, euskararen bidez. Egiaztatzen zuen guztiz egingarri zela euskara
|
bera
ere modernitatearen tresna izatea, eta, beste hizkuntzekin batera, musika esanguratsu eta erakargarriaren jabe izatea.
|
|
2009
|
|
|
Horrenbestez, urte batzuetan, laukian ikus daitekeenez, jatorrizko liburua 70etik gora ibili da. Zortzi urteotako batez bestekoa
|
bera
ere (69,5 vs 30,5) gaurkoa baino jatorrizkoaren aldekoagoa da.
|
|
|
Ez kazetariak bakarrik. Kulturaren Euskal Behatokia
|
bera
ere bai.
|
|
|
Egia da Lazarragatarrek, Gebaratarrek bezala, beti izan zutela lotura handia Oñatirekin. Familiaren bi adar hantxe geratu ziren eta, adibidez, gure Joan Perezen aita
|
bera
ere bi aldiz ezkondu zen, lehena Oñatin eta bigarrena Erdoñan. Bigarren ezkontza honetatik sortu zen gure poeta, ziur aski Erdoñan bertan, non bizi ziren bere gurasoak.
|
|
|
Bigarren ezkontza honetatik sortu zen gure poeta, ziur aski Erdoñan bertan, non bizi ziren bere gurasoak. Alegia, gure Joan Perezen aita eta ama, biak ziren arabarrak eta
|
bera
ere Araban jaio, bizi eta hil zen; ezkondu ere arabar batekin ezkondu zen, Katalina Gonzalez Langarikako, eta Larreko dorretxea heredatu aurretik Arriolan bizi izan zen ezkonduta, hots, Araban.
|
|
|
Lehenek, logikoki, jabego intelektuala indartzea nahi dute. Eta bigarrenek, aldiz, jabegoaren kontzeptua
|
bera
ere desagertzea.
|
|
|
newspeak horretan" txarra"" ezona" bihurtzen da, dena baikorra bihurtzen da, kosmobisioa aldatzen da. 1984ko munduan bizi diren pertsonen kosmobisioan kritikarako lekurik ez dago, ez dago ezer txarra, hitza
|
bera
ere ez da existitzen. Gauza bera gertatzen zaigu gure" tabu" ekin.
|
|
|
Pausoa arindu, beraganatu eta bere aurrean aurkeztu egin nintzen. Ni neu apaiz jantzita, eta
|
bera
ere bai. Berak bestaldeko apaiz baten tankera zeukan, zeren gerrikotxo bat zeukan.
|
|
|
Esperientzia oso interesgarria izan zen Lovainakoa. Han ikusi nuen teologia
|
bera
ere aldatzen hasi zela. Irakasle onak izan nituen han:
|
|
|
Roger Aubert, historia ematen; Gustav Thils, eklesiologian; Gerard Philips, dogmatikan; Cornelius Jansen, moral gaietan eta beste batzuk. Teologia
|
bera
ere irekiagoa zen, ekumenismoa sartzen zen Charles Moeller-en ikas saioetan. Gainera, bertako eztabaida linguistikoa bizi izan genuen; ni, batez ere, flandriarrekin ibiltzen bainintzen.
|
|
|
Periferiako ekimenak (Ahotsenea; Literaturia; Literatura Eskola; zirkuitu, azoka eta hedabide alternatiboak...)" batzuen mesedetan" izango balira bezala, eta muineko ekimenak (Euskadi Sariak; Durangoko Azoka; Narratiba Saria; Elkar argitaletxea; horietatik sorturiko bekak eta diru-laguntzak...), aldiz," literaturaren onerako". Gainera, erdigunean sartzen ez diren idazleak" frustratutzat" hartu ohi dira, inbidiak jota omen daude, eta ikuspegi horretatik ulergaitza da sisteman lekurik ez omen duen jende horrek idazten jarraitzea
|
bera
ere. Zergatik jarraitzen dute idazten?
|
|
2010
|
|
|
Erromako Tratatutik aurrera, Bigarren Mundu Gerra ondorengo Europako mugen statu quoa defendatzen zutenek tresna gisa erabili dute EB —Alemania bien auzia salbuetsiz— Are gehiago: esan liteke belgikar estatuaren iraupena
|
bera
ere, hein handi batean, Europako Erkidegoaren fruitu dela; izan ere, Europak Brusela baitu hiriburu.
|
|
|
2 Dena dela, eta literaturak kontzientzia nazionala indartzeko zeukan funtzioa XIX. mendean indartu zela onartuta ere, funtzio hori aspalditik zetorren literaturaren kontzeptuarekin uztartuta (Even Zohar, 1993: 363). Horrekin lotuta, garrantzitsua da gogora ekartzea Zabaletaren lana (2000), non sakon aztertzen den estatuek eskola nola baliatu duten nazioaren irudia, historia eta tradizioa zabaltzeko, nazioarenganako zaletasuna eta berarekiko atxikimendua ezartzen saiatuz, horretarako sinboloak eraikiz eta, askotan, nazioaren tradizioa zein historia, edota nazioa
|
bera
ere, asmatuz.
|
|
|
Beraz, inork ez daki ziurtasun osoz non den Laith Al Amiri. Hotzikarez susma daiteke Irakeko egoerarako
|
bera
ere ausartegia izan dela. Istorio hau letra txikitan agertu da egunkariren batean; zapataren argazkia, handi handi aldizkari mordoan.
|
|
|
Euskal eta espainiar nazionalismoen arteko talkan, hortaz, orduko etorkin horien jarrerak azken ondorio bat utziko liguke, alegia, badela Hego Euskal Herrian biztanle sektore garrantzitsu bat abertzaletasunean integratu ez dena eta espainiar sentitzen dena; baina Euskal Herriarekiko maitasuna erakusten duena eta Euskal Herrian bizitzen jarraitu nahi duena, ez baita Espainiara alde egiteko mehatxatua sentitzen. Euskal Herriaren etorkizuna erabakitzeko berarekin kontatu behar dela uste du,
|
bera
ere prest baitago etorkizun horretara beste herritarrekin bat eginda joateko. Gasteizko kide honek dioenez:
|
|
|
Kultura aldetik, ondoko urteetakoa baino mundu askoz itxiagoa zen, gizartea bera eta Eliza
|
bera
ere itxiagoak zirelako. Hara iritsi nintzenean, hura erdal mundua zen, erdaraz egiten zen.
|
|
|
Historia orokorra, euskaraz, orduko programetara egokitua. Gertatzen da gero programa zaharkitua gelditu zela, eta liburua
|
bera
ere bai. Hori da nire porrot handienetako bat.
|
|
2011
|
|
|
Utikan! Joan gizaldikoak, eta Axular
|
bera
ere ikusi nai nikek egungo gaietan barna! Itzalez ta begirunez ta mirespenez begira bear dizkagu gizaldi ontako idazle sailla, eta oek batez ere.
|
|
2012
|
|
|
Izan ere, Gandhik egunero du aurrean indiarren mendekotasunaren egiaztapena eta, simetrikoki, britainiarren gailentasunaren froga: munduko inperiorik handiena sortu dute, India
|
bera
ere berenganatuz, eta hori ez da kasualitatez suertatu, ez, britainiarrak indiarrak baino hobeak direlako gertatu da. Garbi dago, beraz, zein den indiar gazte batek segitu behar duen bidea bizitza honetan arrakasta izan nahi badu:
|
|
|
" bakarrik gaude munduan, eta gizartean bizi gara. Gizartearen, gurasoen produktu gara, hizkuntza
|
bera
ere besteengandik ikasten dugu. Paradoxa handia da.
|
|
|
Bat, emazte ohiari idatzia. " Honi denari eusteko [Bigarren Mundu Gerraz ari da] ahulegia naiz, eta Lotte [bere emaztea] koitaduak ez du erraza izan nirekin, batik bat
|
bera
ere gaixotu egin delako". Argazki bat ere badago heriotza osteko momentukoa.
|
|
|
Zeina Abirached (1981, Beirut) ere aipatu beharra dago. Batetik, libanoarra delako
|
bera
ere; bestetik, Libanoko gerra lan grafiko batean islatu zuelako: Le jeu des hirondelles.
|
|
|
Askatasunaren oinarria da. Lana bera ez da askatasuna; aitzitik, gehienetan lotura bezala sentitzen dugu, eta
|
bera
ere askatu eta humanizatu beharra daukagu. Baina miseriatik askatu eta premia materialen asea ekarri ez ezik, komunitatea lotu, askatasun pertsonalari eta familiarrari, herriaren askatasunari eta ongizateari oinarria ipini, berak egiten du.
|
|
2013
|
|
|
Nire aitarekin ez zen ondo konpontzen. Aita EAJkoa zen, eta
|
bera
ere alkate izan zen gero, Errepublika garaian. Aita eta semearen artean tentsio handiak izan ziren, eta anaiekin ere bai.
|
|
|
Zertan datza hori? Modernitateak mito erlijiosoak gainditzeko desira erakutsi arren,
|
bera
ere mitoz eta narrazio handiz josirik dago. Modernitateak bere narrazioa (k) arrazoian oinarritu nahi d (it) u, baina, berez, arrazoimenetik harantzago daude modernitatearen narrazio fundatzaileak.
|
|
2014
|
|
|
1960an Nafarroa Behereko Arboti Zohotan egin zen Euskaltzaleen Biltzarrean kantaldia eman zuten Robles Arangiztarrek eta Txabi Villaverdek, eta ahoa bete hortz utzi zuten hango entzulegoa. Itxura denez, baita hango entzuleen tartean zegoen Mixel Labegerie mediku jauna
|
bera
ere, hala esan baitzien jaialdia amaitu eta laster: " Bai, azkenean begiak ideki dizkidatzue.
|