|
2000
|
|
|
Horrez gain, beste hausnarketa bat ere egin behar da, ea ez ote ziren aberrigintza eta bake prozesua nahastu. Beharbada ez diogu ondo azaldu gizarteari, bake prozesu batek bere abiadura eta erritmoak izan
|
behar zituela
eta aberri eraikuntzak beste eduki batzuk zituela. Lizarra-Garaziko akordioa ere, batzuek horrela ulertaraztea nahi izan zutelako, aberri eraikuntzarako tresna gisa saldu dute eta indar abertzaleek ere ez dugu jakin izan korapilo horretatik ateratzen.
|
|
|
ohetik jaiki eta egunean gertatuko zitzaidana ia minutuz minutu ezagutzen nuen. Banekien ze arropa jantzi behar nuen, termostatoak hamar minutu
|
behar zituela
ura berotzeko, Seat zaharra estarterraren bidez jarri beharko nuela martxan, inork errespetatzen ez duen stop seinalea ehun metro harago zegoela, bariante berria, bihurgune baten atzetik osaba Pedroren baserria. Bere ardiak ikusten banituen arratsaldean euririk egingo ez zuela ere banekien, eta gero egunero aurreratzen ninduen zoroa zegoen (kilometro batzuk lehenago edo geroago, beti erakusten zizkidan bere atzealdeko pegatinak:
|
|
|
Zeren, aitzin-solasean erran dizudan bidetik, jakinik ezen gure egunorozko historiak berdin faltsu daitezkeela nola alferrik erantsiarekin hala ahantziarekin... ez ote zaigu, Axularrez ari garelarik ere, halako zerbait gertatzen, eta ez al zaizu zuri ere iduritzen ezen Sarako maisua luze mintzatu izan zela mintzatu behar ez zuenaz eta, aldiz, ez zela mintzatu mintzatu be har zuenaz...? Mintza zitekeen, konparazione, sorginek jasan zituzten torturez; mintza zitekeen, halaber, Migalena eta Bokal Ziburuko apezez eta Dargibel Azkainekoaz, zeinak sutan erreak izan baitziren, De Lancreren manuz; mintza zitekeen, finean, Carranza artzapezpikuaz, zeinak erraiten baitzuen ezen elizak pobreen artean banatu
|
behar zituela
bere ondasunak; edo Martin Azpil kuetakoaz — zeina Gero osoan behin aipatzen duen, munta eskaseko aipuan— eta haren teologiaz eta Nafarroari buruz zuen ikusmolde politikoaz; edo Frantzisko Vitoriakoaz —ez al zituen, bada, Erromako elizako teologo handi hark erran, bertzeak bertze: Nunquam imperator fuit dominus totius mundi, 34 eta Papa non est dominus civilis aut temporalis totius urbis? 35 —, eta has zitekeen, halatan, bekatu mortalen lista zabaltzen, kontuan hartuz, hartarakotz, estatuen eta elizen gehiegikeriak eta bidegabekeriak, zeinak baitira, oro har, bertze bekatuak baino mortalagoak.
|
|
|
Eta erran nion ezen edozein paradisuk, egiazko izaiteko, bi harroin
|
behar zituela
, bihotzarena bata eta adimenduarena bertzea, eta indiar gorrienak bihotzarena baizik ez zuela, zeren, adimenduaren argiaz denaz bezainbatean, urri eta eskas baitzebiltzan, ilunak harturik.
|
|
|
denak, luze. Eta orduan pentsatu zuen, gosal  tzen ari zelarik, hura haluzinazio baten ondorio besterik ezin zitekeela izan, eta hala izanik ere-edo, hain zuzen, halaxe zelako-, ez zuela askorik iraungo, ezin zezakeela askorik iraun, eta gehiegikerien sareetan ez erortzeko ahalegin guztiak egin
|
behar zituela
, eta egoera hura ahalik eta modurik naturalenean eraman. Eta zein zen modurik naturalena?
|
|
|
Luze gabe eguna argitzen hasi du eta ibiltariok, goizeko freskurarekin, arin bai arin abiatu gara bidexka sigi-sagatsuan behera. Luze gabe ere, batek argazkia atera nahi zuela, besteak frakak jaitsi
|
behar zituela
, talde ttikiak osatu, eta, kasik ohartu gabe, Ruben eta biok elkarren alboan egokitu gara. Goizgiro ezin hobea egiten zuen, eta artean apenas zuten zentzurik bide ertzean ikus zitezkeen HEAT KILLS seinaleek.
|
|
2001
|
|
|
Hilabetera, erakusketa saltoki bihurtu zen eta artea salgai jarri zuen artista ohiak. Zapata-denda bildumazale eta fetitxisten topaleku bihurtu zen eta, biziko bazen oinetako gehiago ekarri
|
behar zituela
ikusita, mundu zabalera itzuli zen artista, errepidera, han eta hemen aurkitzen zituen altxorren bila. Garai hartan hasi zen zapata-dendan lanean Sergio.
|
|
|
Bakan batzuek egiten zuten irribarre, izpiritu pobrekoek ziurrenik. Horrela ulertu zuen ipuinak hobetu egin
|
behar zituela
; ipuin bat egitea ez dela platano bat zuritzea edo dortoka bati bistaz jarraitzea.
|
|
|
Larramendik ongi ikasia zuen, iparraldetik hegoaldera zetozen Akademien garaian bizi zelarik, euskarak ere, hizkuntza landuen sailean sar  tzeko, neurri, lege eta erregela jakinak
|
behar zituela
, idazle eta hizlarien artean (predikarien artean, gurean) onarturik zabalduko zirenak. Honelaxe neurtuko nuke nik Aita Manuelen ekarria lanbide honetan:
|
|
|
Urrabiaren boz ilunari erreparatu zion gero. Denak irentsi
|
behar zituela
erraten zuen espantuka. Pixa egin zuen altueratik, euriak goitiko puntatik beheitikoraino txipatzen zuen bitartean.
|
|
2002
|
|
|
Deia eta Egin egunkariak, argitaratzen ziren beste kazeta pribatuekin lehiatzeko prest jaio ere, xede komertzial hutsa ez zuten arren. Ikus-entzunezko komunikabideei zegokienez, berriz, irrati eta telebista propioak iniziatiba publikoak bultzatu
|
behar zituela
aurreikusten zuten askok, batez ere egin beharreko inbertsio ekonomiko altuak kontuan hartuta.
|
|
|
Bistaz, zerua ikutzen zuela zirudien, nahiz eta egun hartan zerua oso behera egon. Izan ere, behe-laino hark iduri zuen zeruak irentsi egin
|
behar zituela
. Patioan itzulika zebilela, lore bat aurkitu zuen bide erdian.
|
|
|
Narru akoltxatuaren kontra zartakoek sortutako hotsa sikuegia zen gimnasioaren durunda algaratsuaren gainetik nabarmendu zedin. Joseluk bere grina osoa zaku eskegiaren erraietan eta minutu bakarrean hustu
|
behar zituela
zirudien. Borrokako azken asaltoa amaitzeko hamabost segundo faltako balitzaizkio moduan ari zen.
|
|
2003
|
|
|
Etxebarriak, aldiz, gogor kritikatu zuen Euskal Kontseilu Nagusiko Kultura eta Hezkuntza sail-buruak Iruñera joan ez izana. Edozein modutan, UEUko kideak bat zetozen UEUk bere kideen artean zeuden diferentzia politikoak gainditu
|
behar zituela
, euskararen defentsa izanik helburu bakarra.
|
|
|
Xarrittonek zuzendu zuen, 60 lagunen aurrean. UEUren eginbeharren artean, Ikas-ek arlo desberdinetan lanean ari ziren taldeak koordinatu
|
behar zituela
azpimarratu zen: Deustuko EKT, Donostiakoa, EUTGko Enpresa eskolakoa, alfabetatze-taldeak, baita Paue eta Bordeleko ikasle-taldeak ere.
|
|
|
Lehenago ere sumatu zuen Matiasek, baina Luvinok gerra aipatu zuenean seguru jakin zuen 205 -207 urte izan
|
behar zituela
gutxienez, eta Luvinoren ileek, betileek batez ere, 205 -207 urte izan behar zituztela, eta horregatik zirela Luvinoren ile guztiak hain anakronikoak eta anatomiaren kontrakoak.
|
|
|
Esan nahi da Matiasek transkripzioak-eta egin
|
behar zituela
eta horren ordez balkoira irten zela. Balkoira irten zen ez zelako haizerik entzuten eta eguzki-hondakin batzuk ikusten zirelako gortinen artetik.
|
|
|
abenturero. Matiasek esan zion ez zuela abenturerorik behar, eta beste etxe batzuetan entzundako bizitzak kontatu zizkion; horixe behar zuela, halakoak
|
behar zituela
. Lasaitu egin zen Nemia eta esan zuen erraza zela orduan, etxean eduki zuela berak halako bat.
|
|
|
Gomazko pilota ere atera zuen poltsikotik; ezinbestekoa zuen pilota lan egiteko. Berehala konturatu zen, ordea, haginak garbitu
|
behar zituela
eta dutxa hartu. Kolpe batean gogoratu zituen betekizun bi horiek, gainera, eta apur bat angustiatu zen, arratsaldeko lanak atzeratuko zizkiolako horrek.
|
|
|
Aitzina joan eta lege guztiok bi lege horiekin dituzten lokarriak azaldu aurretik, behar-beharrezkoa da gogoeta batez jabetzea, gogoeta hori begi-bistakoa baita. Izan ere, gizarteak harako bi lege horiek euskarri izan
|
behar zituela
eta, eurak bete ez arren, bizirauten du. Itxuraz behinik behin, ematen du, horren ondorioz, haren sustraiak osterantzekoak direla.
|
|
2004
|
|
|
Ekoizpena, berriz, Angeluko Amanita estudioan burutu dute Xabi Erkizia eta Stephan Krieger-en eskutik. " Aurrenahasketa guk geuk egin genuen, baina lanak belarri freskoak
|
behar zituela
pentsatu genuen", diosku Arrak.
|
|
|
Eta zortzi optika dendetan (Malagako lautan, Gasteiz, Bartzelona, Madril eta Donostiako banatan) ez zioten utzi erabiltzaileari bere intereseko prezioak apuntatzen, optika dendako langileari jakinarazi arren horiek etxean aztertzeko
|
behar zituela
, eskainitako aukeren inguruan hausnartzeko eta gero beste optika denda batzuetako prezioekin alderatzeko.
|
|
|
Lizentzia hori, Frantzia bezalako herrialdeetan, gidari hasiberriek bakarka abiatu aurretik bolantean esperientzia hartzeko balio izaten ari da, baina Espainian “jardunean ez zeuden hainbeste baldintza sartu ziren”, diote DGTko iturriek. Baldintza horien artean, azpimarratzekoa da gidariak 18 urte bete
|
behar zituela
. Laguntzaileak, bost urteko gidabaimena izateaz gain, autoeskola baten baimena lortu beharko luke eta egoera horren berri eman aseguru-etxeari, prima igo baitezake.
|
|
|
Eta hori guztiori denboratxo bat lehenago gertatu zen, ze orain, maiatzeko egun hartan, eguzkiak, traidore handi horrek, erabaki zuen Martin Alberdiren azken egunean alai argitu
|
behar zituela
bazterrak, gupida barik. Merezi bako eguraldi hura.
|
|
|
" Zeuk be, Libe, egunen baten izengozu alaba bat holako begixekaz". Liberi botagura sartu zitzaion, pentsatuta bere alabak ostruka-begiak izan
|
behar zituela
. Baina ederrak ziren ostruka haren begiak, ederrak eta tristeak.
|
|
2005
|
|
|
Ikaskideak jo egiten zituen eta ubeldurakuzten zizkien. Hezitzailea ikastetxera joatea ere eskatu zuen zentroak, baigelan, bai jolas-garaian haurraren ondoan egon zedin, baina hezitzaileak argizuen eskola-orduetan ikastetxeak jarri
|
behar zituela
ikasleari arreta ematekobaliabideak.
|
|
|
" Memoria eginez, guk bere garaian Esklabak... Udalak erosi
|
behar zituela
defendatu genuen. Udalak ez zituen erosi.
|
|
|
Berak deituko ziela zerbait jakitean. Eguerdi aldera polizia bat etorri zen etxera, galdera batzuk egin
|
behar zituela
eta. Ez zen egon arreba bere logelan sartzeko modurik:
|
|
|
Eta hori eskatu zion Beatriz andreak, armairu bat nahi zuela, bitrina batekin, eta arrosarioa grabatu behar ziola armairuan, osorik, misterio guztiekin. Grabatu
|
behar zituela
bost misterio ate batean, bost bestean eta bost bestean. Hiru ateko armairua, bitrina batekin.
|
|
|
Izpiritua alha zeukan: azken orduak sakon eta aberats bizi
|
behar zituela
zioen; ez, ez zuen herritar zahar eta akitu haien antzera bere buruaz beste eginen, baizik eta munduaren azala, bilakatua zen itzal herrestaz garbituko, hots osasun publikoaren alderako obra baliotsua obratuko.
|
|
|
Ezer gehiago ezin atera, eta elkar agurtu genuen. Telefonoa eskatu zidan hala ere, begiratu
|
behar zituela
berriro bere argazki zaharrak. Zerbait aurkitzen bazuen hots egingo zidala.
|
|
|
Marra eta kolore haiek forma behar zutela esaten zioten. Paisaiak eta erretratuak pintatu
|
behar zituela
, oinarriak ikasi.
|
|
2006
|
|
|
Berak esaten zuen bezala, itsasoa usaintzeko. Baina, gustatzen ez bazitzaion ere, Bittorik mahaiak zerbitzatu
|
behar zituela
agindu zion, lotsa behingoz gainetik kentzeko. Ea astintzen duzun lotsa, neska!
|
|
|
Neu ere Hermann bezalakoa nin  tzela? Eskrupuluak baztertu
|
behar zituela
, Alemaniak ez zuela aurrera egingo garai bateko zintzotasun ustelduarekin?
|
|
|
Baina, guztiarekin –eta hau artikuluak sorrarazten zizkion sentimendu eta ideien matazaren hirugarren elementua zen–, iruditzen zitzaion Idazlea apur bat erlaxaturik zebilela, tentsioa galduta bezala, artikulu hartan bederen, apur bat zabar, bere egiazko motibazioak eta bere egiazko ideologia ageriegi nabarmenduz, alde zaurigarria erakutsiz; eta, alde horretatik, denok konforme bazeuden ere Idazlearen aurka egiten ausartuko zen edozein garaituta zegoela bataila hasi baino lehen, oinarrizko zuhurtzia batek esaten zion Gizon Handiari ez zela komeni defentsa-hesiak eraistea hain azkar; eta hortaz, iruditzen zitzaion Idazleak gehiegizko konfiantza erakusten zuela, eta gehiegizko konfiantza, norbera inmune eta zigorgabe uste izatea –hori bazekien Gizon Handiak, ongi jakin ere– amildegia, hilobia zela. Azkenik, honi guztiari gehitu behar zitzaion ezen Gizon Handiak, hainbeste karguren jabe izan eta gero, zeukan gizarte-posizioa izanda, aholkulari izanda, Idazlea bera baino hamar bat urte zaharragoa izanda, ongia eta gaizkiaren gainean zegoelako itxurak gorde
|
behar zituela
, eta hortaz, ezin zuela, Idazlearenganako, pasio humanorik nabarmenduko zuen bestelako sentimendurik agertu, afektuzko kamaraderia batetik harantzago.
|
|
2007
|
|
|
Ondoren' puntu com' enpresen garaian sartu ginen. Enpresek ulertu zuten bakoitzak bere atariak eta kanalak sortu
|
behar zituela
eta bertatik dena eskainiko zigutela. Horrek porrot egin zuen.
|
|
|
Horrez gain, 10 astetan 29 kilo kendu
|
behar zituela
iradoki zioten: gehiegizko erritmo horrek osasunari kalte egiten dio.
|
|
|
Hain zuzen ere, arazo horiek saihesteko, konstituzio-zuzenbideak zentsura-botoak edo, mozioak betekizun zehatz batzuk bete
|
behar zituela
ezarri zuen. Eta horixe egin zuen baita 1931ko Konstituzioak ere, 64 artikuluan.
|
|
|
Konstituzioan ezarri zen Errepublikako lehendakariak bere agintaldian Gorteak birritan desegin zitzakeela gehienez, dekretu ziodunaren bidez erabakita, eta aldi berean hauteskunde berriak deitu
|
behar zituela
hirurogei eguneko epean. Hala ere, Gorteak bigarrenez deseginez gero, Gorte berrien lehenengo egintza zen Gorteak desegitea ea beharrezkoa izan zen erabakitzea.
|
|
|
Hain zuzen ere, Konstituzioaren 75 «in fine» artikulua interpretatzean sortu zen arazoa. Artikulu horretan, Errepublikako lehendakariak Gobernuko kideak nahitaez kargutik banandu
|
behar zituela
ezarri zen, Gorteek horiei konfiantza modu esplizituan ukatuz gero. Arazoa hurrengo hau zen:
|
|
|
«Ministroak». Lehenengo eta behin, nahiz eta doktrinak erregearen botereak Gobernuak egikaritu
|
behar zituela
aspalditik esan, Konstituzioak lehenengoz aitortu zuen hori beren beregi artikulu batean (zehazki, 35 art.an); bigarren, Gobernuak kide anitzeko organoa izaten jarraitu zuen; hirugarren, Konstituzioan gobernuko kideak diputatuak edo senatariak izatea bultzatu zen argi eta garbi; laugarren, ministroek Gorteetan zigor-erantzukizuna zutela ezarri zen, eta bosgarren, parlamentarismo klasikoaren tekn...
|
|
|
Bi hilabete ziren Thorstenek etxetik alde egin zuenetik,, haize berriak?
|
behar zituela
esan zidanetik. Zazpi aste elurra ia egunero botatzen zuela.
|
|
|
Alde batetik eredu autarkikoa zela eta bestetik Alemania eta Italiarekin zituen zorrak kitatu
|
behar zituela
eta, errazionamendu sistema ezarri zuen gobernu frankistak. Horrela ahalbidetzen zen ekoizpen gehiena estatu barruan gauzatzea, baina hala ere dibisen premia handia zegoen, makineria eta teknologia inportatu behar baitziren ekoizpen mailari eutsi nahi bazitzaion.
|
|
|
Euskal langileriak prozesu horren ibilbidea egin zuen, eta urteak pasatu ahala garbi utzi zuen Franco hil baino lehenago klase kontzientzia bazuela, kontzientzia antifaxista, errepresioaren kontra mugitu zela, gero eta hurbilago zuela euskal auzia eta bere interes propioak eta kolektiboak mobilizazioarekin eta borrokarekin defendatu
|
behar zituela
. Hauxe da 1970eko hamarkadan egin dezakegun euskal langileriaren argazkia.
|
|
2008
|
|
|
Egunean 36na logela txukundu behar dituzte. Kazetariak jakin duenez, aurreko zazpi urteetan hotelaren eta agentziaren arteko kontratuak zioen langile txinatarrotako bakoitzak egunean hamasei ganbara egin
|
behar zituela
. Orain kopuru hori halako bi garbitu behar dute soldata bera jasoz.
|
|
|
Izan ere, testua literatur didaktikaren erdigunean kokatzea proposatu zen, testu-azterketen bidez. Horrez gain, testu-azterketak literaturaren berezko ezaugarriak identifikatzera bideratu behar zirela planteatu zuten; modu horretan, ikasleak baliabide haiek barneratuko zituen, eta gai izango zen testuak aztertzeko ez ezik, sortzeko ere. Bestalde, kongresu hark berrikuntza garrantzitsua ekarri zuen literaturaren historiaren alorrean; jakintzagai hark nazioaren eta kronologia linealaren mugak gainditu
|
behar zituela
proposatu zen.
|
|
|
Etxera heldu eta aitak ganadu-jatekoak egin
|
behar zituela
. Segea hartu, atzamarrak mozteko arriskua hartuta zorroztarriaz zirri-zarra, zirri-zarra egin eta sologuenera.
|
|
|
Bi gauza lortu nahi dituzte arboretum-arekin; batetik, EHUko irakaskuntza-eta ikerketa-beharrei erantzutea, eta, bestetik, hara doan edozein bisitarik gozatzea. Hortaz, izan behar zituen ezaugarrietan pentsatzen hasi zirenean, garbi ikusi zuten parke baten itxura izan behar zuela, eta zuhaitzez gainera beste elementu batzuk izan
|
behar zituela
; hala nola anfiteatro bat eta heliosziametro bat. Heliosziametroa Eguzkiaren mugimenduari jarraitzeko erabiltzen den tresna bat da.
|
|
|
Gobernu errepublikarra bera ere azaldua da jada soldadu hauen aurrera. Cinca erreka gaineko harkaitzetara jo zuen Negrín-ek duela hiru aste, han zeudenei gogorarazteko Espainia modernoak
|
behar zituela
beraien lan gogorra eta odol beroa, arerio atzerakoi eta suntsitzaileak mendean hartzekotan.
|
|
|
garbiketak ez ezik, beste lan asko ere ikasten eta egiten baitzituen ordurako: ...platerak eta erretiluak, aiztoak, koilarak eta sardexkak, basoak eta kopak, bakoitza bere tokian; jantziak lisatzen zituen, nagusien soineko konplikatu haiek beraiekin baitzekartzaten beste era bateko konplikazioak, baita lisatzeko orduan ere; edo, denborari denbora ostuz, brodatu ezin finagoak egiten zituen; eta lan eta lan egiten zuen bitartean, ezin ahaztu handikiekiko moldeak eta manerak findu
|
behar zituela
, buruan hori beti present.
|
|
|
atera ere, ur garbi fresko bat bezala ateratzen zitzaion ahotik ume-umetatik edoskitako hizkuntza, goitik beherako bidean erraz bezain oparo hedatzen zena eta, bere ibilian, ibai ur-handi edo errekasto jostalari bihur zitekeena, ur-jauzi edo ur-zurrunbilo: hots, esaldi-kate distiratsu edo ateraldi zorrotz, birao lotsagabe edo bertso hunkigarri; esan nahi baita, hamar urte zituenerako, euskarak eta euskarak bakarrik antolatuak
|
behar zituela
Beñardok burmuinak, non baitzeutzan adimen-irudimenen izatea eta funtzionamendua ahalbidetzen zituztèn nerbio zirkuituak eta bestelako azpiegiturak. Beñardoren neuronak elebakarrak ziren ezinbestean, halakorik esaterik bada?, hamar urtetan garatu eta osatutakoak mila estimuluren eraginpean, gelditzen ez den makina baita garuna, baita lotan dagoenean ere; Beñardok, ondorioz, euskararenak eta ... Gaztelaniarenak, aldiz, bide itsuak ziren Beñardorentzat, ulerkaiztasunaren horman bukatzen zirenak; Beñardok bazekien, bai, mundu haren berri, bazekien bazegoela gutxienez?, baina harresi batek inguratua zuen, eta ez zuen harresi hura baizik ikusten; gaztelaniaren jabe ez zèn heinean mundu itxi bat zen honek eskaintzen ziona:
|
|
|
esan nahi baita amets haiek buruhauste-iturri gertatzen zitzaizkiola Ernestinari, urte gutxi batzuk lehenago patata-azal, sagar-azal eta fruitu-azal guztiak buruhauste gertatu zitzaizkion bezala, zergatik? eta egun batean ama patata-azal baten gainean irrist egin eta erortzen ikusi zuelako!, halako eran, non, handik aurrera, buruan sartu baitzitzaion lurrean ikusten zituèn patata-azal, sagar-azal eta fruitu-azal guztiak kendu
|
behar zituela
lurretik, inor irrista ez zedin eta burua hautsi; orduan, baina, aita Martzelorekin konfesatu eta hark ezin hobeto bideratu zuen Ernestinaren arazoa; handik hiru bat urtera, ordea, aita Martzelo hil zen, zoritxarrez, eta zoritxarrez, halaber, aita Ireneorekin hasi zen konfesatzen, zeina zorrotza bezain neurotikoa baitzen konfesioari zegozkiòn xehetasunetan, bere aholkuekin Ernestina berriro nahasten zuela.
|
|
|
begirada iheskor lilurazkoak jaurtitzen zizkion Kattalin izeneko bere adineko neskatxa bati: esan nahi baita Beñardok bere ametsak
|
behar zituela
–egunen batean Kattalini nirekin ateratzeko eskatu eta berak baietz esango zidak; gero, kalean etxetxo bat erosi, ezkondu eta zoriontsu izango gaituk; baina etxetxoa erosteko dirua egin behar, eta dirua egiteko lana??, eta bere ametsetan aurkitzen zuen bestela nekez aurkituko zuèn indarra, apika. Gero, baina, badirudi gauzak okertu zitzaizkiola?. Ongitxo dakit nik ere zer den/ egotea maiteminez:
|
|
|
Lakarra, jatorrizko euskal hitzen egitura aztertu ondoren, TVTV egituraren fal-taz jabetu zen, hau da bide> moduko hitz zaharrak oso urriak zirela eta ez zegoela bate-re arrazoirik* daba,* degi,* bego eta antzeko hitzen falta horrentzat, ez baldin bazi-tzaion behintzat aurreko fase bateko erroari baldintza zehatz batzuk ezartzen. Kontuan harturik monosilaboetan ere ezin zirela hitzak kontsonante leherkariz amaitu, zile-gizko kontsonante bakarrak sonanteak zirelarik, pentsatu izan zuen aitzin euskal erro kanonikoaren egiturak bi baldintza hauek bete
|
behar zituela
: a) monosilaboa izan eta b) CV (W) (R) (S) itxurako distribuzioa eduki.
|
|
|
ezaldezu beste ezertxo argitaratu? Poz-pozik irakurriko nuke»214 Antza, diferentzia ideologikoen gainetik, Azkuek bazekien obra on bat estimatzen; eta, agian, pentsa zezakeen euskarak orotariko lanak
|
behar zituela
, baita dogma katolikoekin bat ez zetozenak ere. Azkue bera, maila apalean izan arren, horretan saiatu zen bere nobelekin, euskaraz gutxi landutako esparru berriak irekitzen.
|
|
|
Francisco Echeverria, 1780-1802 bitartean udalean zenbait kargu betetakoa. Udal-karguak betetzeko 1780an gutxienez 25 urte izan
|
behar zituela
kontuan hartzen badugu, 1835ean gutxienez 80 urte izan behar zituen; eta printzipioz behintzat albo batera utziko dugu.
|
|
|
“alde batetik, lehiaren kontrakoak dira beren eskubideen kudeaketa egokitzat jotzen duten erakundearen esku uztea eragozten dieten autoreei ezarritako murrizketak. Orain arte, CISACeko kudeaketa-erakunde askok autoreei ezartzen zieten beren herrialdeko kudeaketa-erakundeak ordezkatu
|
behar zituela
beti”. Eta, bestalde, EBko Itunaren 81 artikuluaren aurkako klausulak ere badirela esaten du, “CISACeko kide diren kudeaketa-erakundeek elkarren artean sinatutako ordezkaritza-kontratuetan aurreikusitako klausulak; horien arabera, erakunde horietako bakoitzak bere lurralde nazionalean ezarritako erabiltzaileei baino ezin dizkie lizentziak eskaini”.
|
|
|
Urru, arrak ziria sartu zion, erranez gogotik kresta eginen ziola, baina buru soila izanik zaila izanen zitzaiola. Hendaiarrak berriz inplanteak egitea agindu zion herriko serorak bereganatu
|
behar zituela
. Erantzun horren aurrean Colina ohartu zen Arzallustarren gazteenarekin ere kontatu beharko zuela txapelerako.
|
|
|
Baina orduan korapilo batean sartu zen Ernestina, barre egiteko gogoa ito nahian are barre handiagoak egiten baitzituen maiz –bururatzen zitzaizkiòn eszena batzuk ezin barregarriagoak ziren, zinez–, azkenean errudun sentiarazten zutenak: ...iturri gertatzen zitzaizkiola Ernestinari, urte gutxi batzuk lehenago patata-azal, sagar-azal eta fruitu-azal guztiak buruhauste gertatu zitzaizkion bezala, zergatik... eta egun batean ama patata-azal baten gainean irrist egin eta erortzen ikusi zuelako!, halako eran, non, handik aurrera, buruan sartu baitzitzaion lurrean ikusten zituèn patata-azal, sagar-azal eta fruitu-azal guztiak kendu
|
behar zituela
lurretik, inor irrista ez zedin eta burua hautsi; orduan, baina, aita Martzelorekin konfesatu eta hark ezin hobeto bideratu zuen Ernestinaren arazoa; handik hiru bat urtera, ordea, aita Martzelo hil zen, zoritxarrez... eta zoritxarrez, halaber, aita Ireneorekin hasi zen konfesatzen, zeina zorrotza bezain neurotikoa baitzen konfesioari zegozkiòn xehetasunetan, bere aholkuekin Ernestina berriro na...
|
|
|
Beñardoren begien jarraipena eginda, kamera ezkutu batek laster atzemango zion nola mutilak, igande zein jaiegunetan –elizara sartzen zenean... edo elizatik plazara egiten zuenean, orduan batez ere– begirada iheskor lilurazkoak jaurtitzen zizkion Kattalin izeneko bere adineko neskatxa bati: esan nahi baita Beñardok bere ametsak
|
behar zituela
–egunen batean Kattalini nirekin ateratzeko eskatu eta berak baietz esango zidak; gero, kalean etxetxo bat erosi, ezkondu eta zoriontsu izango gaituk; baina etxetxoa erosteko dirua egin behar, eta dirua egiteko lana... –, eta bere ametsetan aurkitzen zuen bestela nekez aurkituko zuèn indarra, apika. Gero, baina, badirudi gauzak okertu zitzaizkiola –" Ongitxo dakit nik ere zer den/ egotea maiteminez:
|
|
|
Beñardo, izan ere, euskaraz bizi zen eta euskarak bizi zuen... atera ere, ur garbi fresko bat bezala ateratzen zitzaion ahotik ume-umetatik edoskitako hizkuntza, goitik beherako bidean erraz bezain oparo hedatzen zena eta, bere ibilian, ibai ur-handi edo errekasto jostalari bihur zitekeena, ur-jauzi edo ur-zurrunbilo: hots, esaldi-kate distiratsu edo ateraldi zorrotz, birao lotsagabe edo bertso hunkigarri; esan nahi baita, hamar urte zituenerako, euskarak eta euskarak bakarrik antolatuak
|
behar zituela
Beñardok burmuinak, non baitzeutzan adimen-irudimenen izatea eta funtzionamendua ahalbidetzen zituztèn nerbio zirkuituak eta bestelako azpiegiturak –Beñardoren neuronak elebakarrak ziren ezinbestean, halakorik esaterik bada–, hamar urtetan garatu eta osatutakoak mila estimuluren eraginpean, gelditzen ez den makina baita garuna, baita lotan dagoenean ere; Beñardok, ondorioz, euskara... Gaztelaniarenak, aldiz, bide itsuak ziren Beñardorentzat, ulerkaiztasunaren horman bukatzen zirenak; Beñardok bazekien, bai, mundu haren berri –bazekien bazegoela gutxienez–, baina harresi batek inguratua zuen, eta ez zuen harresi hura baizik ikusten; gaztelaniaren jabe ez zèn heinean mundu itxi bat zen honek eskaintzen ziona:
|
|
|
Hala, bada, konfiantzazko giro berri hartan, sendotuz joan ziren Reginaren ahalmenak, ez mintzamenari lotutako kontuetan bakarrik, zerbitzuari lotutakoetan ere bai... garbiketak ez ezik, beste lan asko ere ikasten eta egiten baitzituen ordurako: ...platerak eta erretiluak, aiztoak, koilarak eta sardexkak, basoak eta kopak, bakoitza bere tokian; jantziak lisatzen zituen, nagusien soineko konplikatu haiek beraiekin baitzekartzaten beste era bateko konplikazioak, baita lisatzeko orduan ere; edo, denborari denbora ostuz, brodatu ezin finagoak egiten zituen; eta lan eta lan egiten zuen bitartean, ezin ahaztu handikiekiko moldeak eta manerak findu
|
behar zituela
, buruan hori beti present.
|
|
|
Txikitatik depresiorako joera zuela esan zion G-ren amak L-ri. Egunero pastilla batzuk hartu
|
behar zituela
, jarrera normala izan nahi bazuen. Oso medikazio indartsua izaki, egunero ahulduta egoten zela eta loak hartzeko joera zuela; haiek, sintometako batzuk.
|
|
|
Orduko hautagaiak zioen lege on bezain eraginkor batek bi irizpide jarraitu
|
behar zituela
: batetik, tokiko eta eskualdeko administrazio publikoek geroz eta eginkizun gehiago baldin badauzkate hizkuntza gutxituen irakaskuntza gidatzeko orduan, horrek ez du esan gura Estatuak ez dituenik bere eginbeharrak betetzen, bere eginkizuna baita; eta, bestetik, hizkuntza atzerritar eta gutxituak bereizten baldin badira, horrek ez du inplikatzen exijentzia maila apalagoa izan behar denik.
|
|
2009
|
|
|
Azkenik, arku librean Jose Antonio Aguiar ondarrutarra-Zaldibarko taldekoa hau ere-gailendu zen. Txapelketak garbi utzi du arkularien kalitateak, hura garatzeko baliabide egokiak bakarrik
|
behar zituela
aire librean ere emaitzak bikainak lortzeko.
|
|
|
Tratuaren ezagutzaile batzuek diotenez, oso gutxi, doi-doi lanpostu bakan batzuk, produkzio egitura osoa eta buruzagitza Koreatik ekarriko zirelako. Aldiz, korearrek aipatu dute hogei urtetan Daewook 6.000 milioi dolar inbertitu
|
behar zituela
Madagaskarren, gehienbat errepide eta portu berrietan, lanpostu asko sortuko zutela eta etekinen %30 bertako Gobernuarentzako izango zela.
|
|
|
Dena dela, desadostasun horiek ez diote itzalik egin makrokontsultaren arrakastari. Antolatzaileek lupaz begiratu beharko dute zer egin duten gaizki eta zer ondo herri bakoitzean parte hartzeari dagokionez, baina kontsultaren balioa itzela da, milaka lagun mobilizatu dituelako normaltasun osoz, PPko agintariek Montillari mossoak bidali
|
behar zituela
iradoki bazioten ere.
|
|
|
Hala, argitu du atzo Legebiltzarrean EAJ gauzak konpartitu egin
|
behar zituela
esan zuenean, ez zuela inolako loturarik bilatzen jeltzaleekin, baizik eta eskua luzatu eta politika egiteko eskatzea, izan ere, gogorarazi du EAJ mantendu behar diren gauza on asko egin zituela ekonomiaren arloan.
|
|
|
Hasiera batean, Europar Batzordeak proposatu zuen 2020 urterako EBk zituela urtean 2.000 eta 15.000 milioi euro erabili
|
behar zituela
herrialde txiroek euren igorpenak murriztu zitzaten.
|
|
|
64 urteko Karadzicek bere burua babesten du epaiketan eta defentsa prestatzeko hamar hilabete
|
behar zituela
argudiatu zuen epaitegira ez joateko arrazoi moduan.
|
|
|
Irribarre egin zigun eta nik koleta ikusi nionean, pentsatu nuen ama guztiek euren alabentzat nahiko zuten mutila islatzen zuela, hori bai, XXII. mendeko ama guztiek. Deustu aldeko etxe zahar batzuk aztertu
|
behar zituela
esan zigun, apal batetik giltza batzuk hartu eta kanpoko atera hurbildu baino lehen. Atea zabaldu bezain azkar Fransua zutik jarri eta mehatxua zekarten urrumak egin zizkion.
|
|
|
Beti geroago bukatzeko, hor karpetan utzita dauzkadan lanak?. Azken aldian denbora asko himnoak sortzen eman behar izan zuela fraideen brebiario otoitzetarako, gustura egin zuela, eta orain himnoak erdarara itzuli
|
behar zituela
, euskaraz ez dakiten mojentzat, eta gustura egiten zuela, oso gustura egiten zuela mojatxoentzat, baina bere lanetarako denborarik ez ziola uzten. –Fraideek ez dute ulertu poesia egitea zer den.
|
|
|
esan nahi baita bere lelo hartan trabatuta gelditzea baino garrantzitsuagoa zuela Reginak, agian, seguru baietz?, senarra bere kausarako irabaztea: senarrarekiko taktikak eta estrategiak landu
|
behar zituela
, alegia, taktika eta estrategia psikologikoak, oroz gain?, Domingok ere ulertu beharko baitzuen noizbait amaren arrazoia: semearen aurka zegoelako zegoela ama semearen alde.
|
|
|
gizon praktikoa zen, lurrari lotua bizi zena, hainbesteraino, non nekez aterako baitzuen burua amildegi ertzera, behean urre-meategirik izan ezean: esan nahi baita Nazariok, bere baitaren baitako ikuspegitik, erokeriatzat
|
behar zituela
hegaldi haiek; eta, hala eta guztiz ere, beste ikuspegi batetik, bere testosteronaren lubakietatik, adibidez?, onartzen zuen, onartu beharra zuen, hegaldi haiek egiteko ohi ez bezalako adorea behar zela, potroak behar zirela, alegia:
|
|
|
–Eta zer, milioi batetik pertsona bakarra infernuratzen bada ere? infernuratutakoa ni neu banaiz??; esan nahi baita, anaiaren kasuan ere, arrazoi etiko-estetikoak
|
behar zituela
gogoan biraka, abioi-istripu bat izanez gero Domingo sutan harrapatuta gera baitzitekeen, miniaturazko infernu bat iduri, betikoaren atari izan zitekeena, eta orduan zer??, ez, ez eta ez!
|
|
|
Nazario, izan ere, erabat sinetsia zegoen seme-alabak motzean lotu
|
behar zituela
–kuarteleko metodoak ezarri behar bazituen, berdin zitzaion; Nazariok, izan ere, ezer eskertzen bazion bere aitari, bigarren karlistadan Ollo jeneralaren turutaria izan zenari?, jarrera hura baitzen, lanaren eta diziplinaren aldekoa, halako moldez, non Nazariok, aitak jotako turutotsen erritmoan hazia eta hezia izan zenak, antzeko ohitura ezarri baitzuen Regina-enean, igande eta jaiegunetan etxeko guztiak goizeko 8etan doi iratzartzekoa, gramofonoan diskoren bat ezin ozenago jarrita, berak erosia edo erregimentuko teniente koronel edo komandante lagunen batek utzia.
|
|
|
Eta isildu egin zen? ez baitzekien jada nola hasi nahi zuen, jakin ongi zekien arren zer esan behar zuen funtsean; huraxe zuen, ordea, auzia, funtsezkoa esateko funtsezko hitzak
|
behar zituela
: hitzik egokienak, alegia, bakoitza bere tokian, lehenengo hitza lehen eta atzetik besteak, hurrenez hurren; berehala etorri zitzaizkion bi lehenak, halako eran, non, mintzoaren aurreko arnasa hartzen zuela, esan baitzuen:
|
|
|
pisua; horregatik, beharbada, Teofilo Mariak ez zion Gabinori esplikaziorik eskatu, ez harekin haserretu, gorrotoaren argudioa ere ez baitzuen erabilgarri, bere anaia hura gorrotatzen ez zuenez; egoera hartan, porrotaren sentipena behar zuen Teofilo Mariak beste ezeren gainetik; eta, hala ere, porrot hura porrotagoa izan zitekeen, erabateko porrota? Damasok ere desertatuz gero; esan nahi baita bere kemen guztiak bildu
|
behar zituela
Teofilo Mariak halakorik gerta ez zedin, eta hala, ahotsa erlasten zuela eta mehatxuz jositako soaz anaia fulminatzen, esan zion:
|
|
|
Esan nahi baita Maria Bibianak kontu haiek guztiak
|
behar zituela
buruan: haietaz gain, baina, bazuen beste kontu bat, antza, bestela ez baitago ulertzerik nola atera zitzaion bat-batean, barru-barrutik atera ere:
|
|
|
koadro entzutetsuan azaltzen dena eta Chaplinek ederki ezagutzen zuena, maisutza ikasi zuèn garaian behin baino gehiagotan ikusi baitzuen koadroaren kopia bat, lagun egin zuèn irakasle bakuninzale batek bere etxeko langelan zuena?, iraultza bera ere Adaren baitan haragiturik balego bezala; Libertatearen irudi hark, baina, ezusteko erantzuna eman zion libertate-gose baizik ez zenari?. Sentitzen dut??: bi hitz, epai bat, Chaplin erbestera kondenatzen zuena; esan nahi baita Chaplinek buruan
|
behar zituela
Domingo eta Adaren arteko harremanak: xehetasun hura, esate baterako, anai-arrebak bultzatzen zituena zigarro beretik erretzera noiznahi; baliteke, balitekeenez, Chaplinek aintzakotzat ere ez hartzea xehetasun hura egoera normal batean, baina, zegoen bezala zegoelako, jeloskor zegoen heinean, ez zen neurriaren jabe?, zigarroaren muturrean ikusi zituen, apika, haien ezpainak bat eginik, irudiak eta aldiak nahastuz, irudimenaren ariketarik apetatsuena bitarteko; Chaplinek, ondorioz, deseroso sentitu behar zuen, errudun ere bai ausaz?
|
|
|
axola ez balitzaio bezala: bere gogoaren aldaketa haietan bazirudien ezen sufrimenduak ere bere atsedenaldiak eta bere hustualdiak
|
behar zituela
, bere izateari eta izatearen arrazoiari geroago behar bezala eusteko, neguaren hustualdiak egiten baitzuen udaberria, azken batean, ahalezko.
|
|
|
jolastera joateko, infinituki ahaltsua baitzen, baina ez zuen behin ere erabiltzen ahalmen hura, iltzeek iltzatuta gusturago zegoelako, beharbada, auskalo zergatik, jolasean baino; zeren Domingok jolastu egin nahi baitzuen, jolastu batez ere: esan nahi baita bera bezalako lagunak
|
behar zituela
, arinak eta jostalariak, alaiak eta axolagabeak, airearen askatasuna zutenak, haizearen eskutik batera eta bestera joateko, eta ez lurraren zurruntasuna, grabitate indarren menera: aingeruak izan zitezkeen bere lagunak, baina aingeruak aspergarriak iruditzen zitzaizkion, Jainkoaren aginduetara beti, zoaz hara eta zatoz hona, harik eta fantasmak deskubritu zituen arte, bere neurriko izakiak eta bere lagunak, aise hegalda zitezkeenak, aingeruak bezalaxe, hegorik ez izan arren, baina, aingeruak ez bezala, txantxak eta bihurrikeriak noiznahi egiteko prest; haiek ere, baina, desagertu egin zitzaizkion, ametsen munduak ez baitzuen izaterik ez sustantziarik, zeren, Damasok argi eta garbi esan zion bezala:
|
|
|
Eztabaidan aritzen zirela? Ordu asko egin
|
behar zituela
neskak izekoren etxean. Irakasle gogorra zela?
|
|
|
Brent eta erizain bat joaten zitzaiola ospitaletik, astean bi aldiz. Esan zuen egunkarietan ez zela esaten zer zeukan, baina argi esaten zela bi injekzio
|
behar zituela
astean. Gladys Podgers erizainak jartzen zizkion, esan zuen Mr.
|
|
|
Interes handia Bestalde, FACUAk oso interes handia du geroratutako kopuruei aplikatzeko. Gainera, uste du Gobernuak luzatutako zenbatekoen amortizazio-epeak maileguaren bizitza osorako luzatu
|
behar zituela
. Alde horretatik, erabiltzaileei ohartarazten die aurrezkia eta ez kontsumoa sustatzeko bide gisa baloratzen dutela neurria, eta kontuan hartu behar dutela 2010eko urtarriletik aurrera hipoteka-kuotek izango duten igoera handia.
|
|
|
Merkaturatu ondoren, erabiltzaile eta adituen Vistari egindako kritiken ondorioz, askok ez zuten beren ekipoak eguneratzeko interesik izan. Sistema eragileek garrantzia galtzen dute; egunerokoan ia berdin da zein erabili web-aplikazioei esker Hainbat periferikotako kontrolatzaileekin arazoak izan zituen Vistak, XPrekin ongi funtzionatzen zutenak, eta makina ahaltsuagoak
|
behar zituela
leporatu zioten, azkar lan egin zezaten. Microsoft-ek ere aukera eman zien Vistaren erosleei atzeraka eguneratzeko eta XP berriz instalatzeko, hala nahiago bazuten.
|
|
|
Horrexegatik, Borgesek bere lehenengo liburuaren eskuizkribua eman zion aitari irakur zezan, eta zuzenketak egin ziezaizkion. Baina aitak ezetz esan zion, bera ez zela nor zuzenketak egiten ibiltzeko, idazleak berak zuzendu
|
behar zituela
liburuko akatsak, aldi batean jalkitzen utzi eta gero.
|
|
|
Italiako Gobernuak berak eskatu du laguntza. Egoera normaltasunera itzuli ahal izateko gutxienez nazioarteko zortzi aditu
|
behar zituela
esan zuen herenegun. Alemania, Frantzia, Espainia, Suedia eta Grezia agertu dira oraingoz laguntzeko prest.
|
|
|
Krisia ikusita, proposamen bat jarri genuen mahai gainean, ofentsiba sindikala egiteko momentua zela aipatuz. Ofentsiba horrek bi elementu jaso
|
behar zituela
esan genuen: alde batetik, krisiari erantzun egoki eta eraginkorra eman behar zitzaiola; bestetik, krisi hau modu estrategikoan aztertuz, aldaketa prozesuan sakontzeko urrats berriak egin behar zirela.
|
|
|
Beharbada filmetako aktorea izatea soilik sentimenduei forma ematea zela pentsatu zuen ordura arte. Lan lasaia zela, deserosotasunik ez zela egongo, esfortzu guztiak norberak barrutik egin
|
behar zituela
. Baina uharteak ikuspegi berria eman ziolaz ziur nago.
|
|
|
Haren aurka bilatzeko eta atxilotzeko euroagindu bat zela eta, Irlandako Poliziak Villanueva atxilotu zuen, apirilaren 22an, eta Burgess epailearen aurrean deklaratu ondoren, baldintzapean aske gelditu zen, 5.600 euroko bermea ordaindu eta gero. Erabaki bat hartu baino lehen dokumentuak aztertu
|
behar zituela
adierazi zuen epaileak, eta atzoko hitzordua jarri zion Villanuevari. Bestalde, Villanueva eta De Juanaren Espainiaratzearen aurka kanpaina hasi dute Irlandan, Euskal Herritarrik ez estraditatu lelopean.
|
|
|
Urtez urte, hamarkadaz hamarkada, talde multzo batetik bestera igarotzen den dohaina da. Baskoniak bazekien partida irabazi behar zuela, 40 minutuan norgehiagokak zituen helduleku guztiak erabili
|
behar zituela
, bestela jai zuelako, eta egin egin zuen.
|
|
|
Joan den udaberrian Eusko Ikaskuntzaren Manuel Lekuona saria jaso zuen Montxo Armendarizek, Iru, ean. Egun batzuk lehenago, Nafarroako Gobernuak aurten sortutako Zinemaren Institutuak jakinarazi zuen hainbat ekitaldi programatu
|
behar zituela
filmaren 25 urteurrena zela eta. Ia denak, irailean.
|
|
|
Uztailaren 14an hasi zen dena, telefono dei soil batekin. Alain Berastegi igeltseroa da ogibidez, eta astearte hartan pertsona batek deitu egin zion Irunberrin borda batean berrikuntza lanak egin
|
behar zituela
eta noiz etor zitekeen galdezka. Uztailaren 17an egin zuten hitzordua.
|
|
|
orduantxe egin zezakeen, gainera, hori, jarraian berarekin –Domingorekin– jolastera joateko, infinituki ahaltsua baitzen, baina ez zuen behin ere erabiltzen ahalmen hura, iltzeek iltzatuta gusturago zegoelako, beharbada, auskalo zergatik, jolasean baino; zeren Domingok jolastu egin nahi baitzuen, jolastu batez ere: esan nahi baita bera bezalako lagunak
|
behar zituela
, arinak eta jostalariak, alaiak eta axolagabeak, airearen askatasuna zutenak, haizearen eskutik batera eta bestera joateko, eta ez lurraren zurruntasuna, grabitate indarren menera: aingeruak izan zitezkeen bere lagunak, baina aingeruak aspergarriak iruditzen zitzaizkion, Jainkoaren aginduetara beti, zoaz hara eta zatoz hona, harik eta fantasmak deskubritu zituen arte, bere neurriko izakiak eta bere lagunak, aise hegalda zitezkeenak, aingeruak bezalaxe, hegorik ez izan arren, baina, aingeruak ez bezala, txantxak eta bihurrikeriak noiznahi egiteko prest; haiek ere, baina, desagertu egin zitzaizkion, ametsen munduak ez baitzuen izaterik ez sustantziarik, zeren, Damasok argi eta garbi esan zion bezala:
|
|
|
Beste batzuetan, ordea, bere desertuko esperientzia hartan sufrimenduaren ontzia bete balitz bezala, axolagabetasunaren antzeko sentimendua nagusitzen zitzaion, gehien axola zitzaiona ere –bere baitaren baitako haragi puska zafratua– axola ez balitzaio bezala: bere gogoaren aldaketa haietan bazirudien ezen sufrimenduak ere bere atsedenaldiak eta bere hustualdiak
|
behar zituela
, bere izateari eta izatearen arrazoiari geroago behar bezala eusteko, neguaren hustualdiak egiten baitzuen udaberria, azken batean, ahalezko.
|
|
|
esan nahi baita bere lelo hartan trabatuta gelditzea baino garrantzitsuagoa zuela Reginak, agian –seguru baietz–, senarra bere kausarako irabaztea: senarrarekiko taktikak eta estrategiak landu
|
behar zituela
, alegia –taktika eta estrategia psikologikoak, oroz gain–, Domingok ere ulertu beharko baitzuen noizbait amaren arrazoia: semearen aurka zegoelako zegoela ama semearen alde.
|
|
|
" Arrazoi du amak, eta kito!", baina ez zuen ezer esan, esan nahi zuena esateko inongo eragozpenik ez bazuen ere, etxeko jauna izanda, hitza noiznahi eta nolanahi erabiltzen zuena; baina Nazariok periodikotik eta irratitik jasotzen zuen informazioa, eta bazekien nola zegoen, gutxi gorabehera, mundua –ez al zien, gainera, errege Alfonso XIII.ak hirian bertan Morane eta Tabuteau pilotu ezagunei Karlos III.aren gurutzea eman urte batzuk lehenago, haien hegaldiak balentria handitzat hartuta? –, baita nola bereganatzen zituen jendeak hegazkintza hasi berriari lotutako berriak ere, bero eta sutsu, pilotuak izartzat eta heroitzat harturik; gaizki ote zegoen, bada –galdetu zion Nazariok bere buruari, ausaz, halako batean–, orbetarren artean norbait izatea, mundu zabalari bere izena eta sona eman ziezazkiokeena, ospea eta entzutea?; inguruan aireplanoren bat egokitzen zitzaionean, gainera –egia zen bazutela hegaldi haiek zerbait zirkutik, baina zeruko oihal urdin infinituak beste dimentsio bat ematen zion aeronautikari, hagitzez ere monumentalagoa... baita heroikoagoa ere, ondorioz–, ez al zen bera ere aparatuari begira harri eta zur gelditzen, liluratuta bezala?; eta, halere, bera –Nazario– gizon praktikoa zen, lurrari lotua bizi zena, hainbesteraino, non nekez aterako baitzuen burua amildegi ertzera, behean urre-meategirik izan ezean: esan nahi baita Nazariok, bere baitaren baitako ikuspegitik, erokeriatzat
|
behar zituela
hegaldi haiek; eta, hala eta guztiz ere, beste ikuspegi batetik –bere testosteronaren lubakietatik, adibidez–, onartzen zuen –onartu beharra zuen– hegaldi haiek egiteko ohi ez bezalako adorea behar zela –potroak behar zirela, alegia: potroak, batez ere! –, eta berak, Domingok ez bezala, ez zituela, alor hartan behintzat ez:
|
|
|
egia zen izeba Ernestinak noizbait esan ziola frai Millanek esan ziola oso litekeena zela infernura joango zèn jendearen kopurua txikia izatea, baina egia zen, halaber, eskrupulualdiak jotzen zuenean, alferrikakoak zituela argudio guztiak: " Eta zer, milioi batetik pertsona bakarra infernuratzen bada ere... infernuratutakoa ni neu banaiz?"; esan nahi baita, anaiaren kasuan ere, arrazoi etiko-estetikoak
|
behar zituela
gogoan biraka, abioi-istripu bat izanez gero Domingo sutan harrapatuta gera baitzitekeen, miniaturazko infernu bat iduri, betikoaren atari izan zitekeena, eta orduan zer...?, ez, ez eta ez!
|
|
|
Ada ez zela beste emakume bat, beraz, zerrendari eranstekoa, ororen arteko bata baizik, lehena, sentimendu erabateko bezain esklusiboan; harekin batera, buruan zituen berak idealizatutako gaiak –Parisko komuna; hierarkiarik, jabego pribaturik eta jelosiarik gabeko gizartea eta abar–, kontraesan bortitz bat sorrarazten ziotenak, ausaz... edo agian ez, zeren, A las barricadas kantatu zuèn hartan, Adaren gorputza esku eta bandera bihurturik ikusi baitzuen Chaplinek, beharbada –barrikadako protagonista emakumezko hura bezala, Délacroixen" Libertatea, herriaren gidari" koadro entzutetsuan azaltzen dena eta Chaplinek ederki ezagutzen zuena, maisutza ikasi zuèn garaian behin baino gehiagotan ikusi baitzuen koadroaren kopia bat, lagun egin zuèn irakasle bakuninzale batek bere etxeko langelan zuena–, iraultza bera ere Adaren baitan haragiturik balego bezala; Libertatearen irudi hark, baina, ezusteko erantzuna eman zion libertate-gose baizik ez zenari –" Sentitzen dut" –: bi hitz, epai bat, Chaplin erbestera kondenatzen zuena; esan nahi baita Chaplinek buruan
|
behar zituela
Domingo eta Adaren arteko harremanak: xehetasun hura, esate baterako, anai-arrebak bultzatzen zituena zigarro beretik erretzera noiznahi; baliteke, balitekeenez, Chaplinek aintzakotzat ere ez hartzea xehetasun hura egoera normal batean, baina, zegoen bezala zegoelako –jeloskor zegoen heinean, ez zen neurriaren jabe–, zigarroaren muturrean ikusi zituen, apika, haien ezpainak bat eginik, irudiak eta aldiak nahastuz, irudimenaren ariketarik apetatsuena bitarteko; Chaplinek, ondorioz, deseroso sentitu behar zuen, errudun ere bai ausaz... hargatik esan baitzuen, menturaz, esan zuena:
|