|
2004
|
|
|
bi" teoria" dirala... Eta biak" teoria" diran ezkero, itxogin egin
|
bear
dugu: denborak esanen zeñek zuen arrazoia...
|
|
|
Izkuntzetan lojika aundia dago; baña izkuntzak, alere, ez dira lojika utsa. Teoria bat, beraz, lojika utsa eta guzizkoa baldin ba da ere, usadioak epaitu
|
bear
du; eta ez teoriak usadioa.
|
|
|
Beraz eta onengatixek, entzuten dan guzia, edo erabiltzen, ez da argatik jatorra. Irizpide sendo eta zorrotz batez baliatu
|
bear
dugu, esaera bat, gaur erabiltzen dalarik ere, jator ote danentz jakiteko. Onetzaz, pentsa dezakezutenez, ez dut gaur iritzi berririk emango.
|
|
|
3) Gaur toki gutxitan esaten dan zerbait, baiña lehen zabalduago izan zana, obea da, nere ustez, beste esaera edo itz BERRI guziak baño. Naiago
|
bear
ditugu izan" kamiñu" edo" galtzara" itzak," bitzabal" edo oiek guziak baño.
|
|
|
Beraz
|
naiago
bear dugu izan gaur denak erabiltzen dutena, berria baño; eta noizpait euskaldunak erabilli zutena, berria baño. Beraz au da nere illara.
|
|
|
Alimaliak jatea normala duten bezelaxe, itz arrotzak euskeraratzea ere normala dugu: bizi diran izkuntza guziak egiten dute, eta euskerak ere orixe egin
|
bear
du, lasai, batere bildurrik eta lotsarik gabe; eta izkuntzaren sustraira begiratuz, eta ez azalari.
|
|
|
Gorago esandako iritzietan finkaturik, usadioari lotuko natzaio ni; eta, bear ez danean, ezer berririk ez sortzea eskatuko. Gure anarkia bukatzeko ontatik asi
|
bear
dugula deritzat: bear ez danetan, ez asmatzea.
|
|
|
a) Aita Villasante’kin guztiz bat, eta beronen itzak aipatuz," bi gauza
|
bear
ditugu: 1) euskera biziari eutsi:
|
|
|
b) Literaturako euskalkia aukeratzean bi irizpide artu
|
bear
ditugu kontuan. Alde batetik euskalkirik jatorrenari begiratu bear diogula euskeraren sena salbatzeko.
|
|
|
Oiek ez dira" estar en cas", edo" voy a com" baño bidezkoagoak. Beraz, aldez aurretik kondenatu
|
bear
ditugu orrelako txatxukeriak, eta jarraitzen zaizkienai, euskeraren etsai deitu. Beren kuadroetan" mendin" eta" lurran" formak ateratzen ba dira, obe dute oiek kuadroak erre, eta euskeraren eginkizunari utzi.
|
|
|
Ez dago EZER asmatu bearrik; eta oituraren arauz egin bear dira itz berriak. Eta, alere, ahalik eta gutxienetan sortu
|
bear
dugu itz berririk. Ontarako, ikasi egin bear da aurrena sufijoak nola eta noiz erabilli diran orain arte, eta, bigarren, itz berria asmatzea bearrezkoa ote dan.
|
|
|
Orain ez da ori aski. Ezen, itz berri
|
bear
dugu, anitz gañera. Euskera, bere ortan, ez da gai, ez da gauza, gaurko munduan barna mintzabide izateko.
|
|
|
Erderatik itzak artu bearrean gera, beraz. Ots, nolatan egingo erabaki
|
bear
dugu bakarrik. Eta oraindik beretik itz berri oiek bear ditugun ezkero dagozkien ideiak ezagutzen ditugulako, ORAIN BEREON ere erabaki bearko genuke itz oiek nola erabil edo ekar.
|
|
|
Ots, nolatan egingo erabaki bear dugu bakarrik. Eta oraindik beretik itz berri oiek
|
bear
ditugun ezkero dagozkien ideiak ezagutzen ditugulako, ORAIN BEREON ere erabaki bearko genuke itz oiek nola erabil edo ekar.
|
|
|
Or lege bat azaltzen da zalantzarik gabe; eta bizirik dagoen legea ain zuzen (ikus Xenpelar, Txirrita, eta beste bertsolari). Zergatik joan
|
bear
du literaturako euskerak fonetika jatorraren legeen kontra. Zeñek ez du entenditzen" galantziaren" esanaia?
|
|
|
Lege au, noski, askoz ere obeto eta biziago betetzen da Zuberoa’n beste iñun baño, geienetan gertatzen dan bezela. Zergatik joan
|
bear
dugu orain, erderatik itz berriak artzean, lege onen kontra?
|
|
|
Enuke nai beintzat. Erderatiko itzak artu
|
bear
ditugun ezkero, ar ditzagun euskaldun jatorrak bezela, ots euskera bizian artu izan diran eran. Ontarako irizpide sendo bat bear dugu.
|
|
|
Erderatiko itzak artu bear ditugun ezkero, ar ditzagun euskaldun jatorrak bezela, ots euskera bizian artu izan diran eran. Ontarako irizpide sendo bat
|
bear
dugu. Mitxelena jaunak zerbait egiña du onetzat.
|
|
|
Iztegi bat
|
bear
dugu. Badakit ontaz Mitxelena jauna lanean ari dana; eta ahalik eta azkarren bukatzeko berari eskatzea alperrik litzake, asmo ortantxe dabil-eta.
|
|
|
Literaturako izkeran, nere ustez, idazkera BAT
|
bear
dugu. Zein?
|
|
|
e) Erronkari, Saraitzu, eta Xubero’ko nasalismoak, esate baterako, ortografia molde ontan ez dirateke sartzen, eta euskal fonetika jatorra dira zalantzarik gabe. Baña, bide erraz bat
|
bear
dugu eta zoritxarrez gure euskalkirik jatorrenak ez dituzte gaurko euskaldun geienak ulertzen.
|
|
|
Gogorrago jokatu
|
bear
du Euskaltzaindiak orain arte baño. " Jagon sailla", edo" comisión tutelar" dalakoak bere gain artu bearko luke euskeraren batasunaren eginkizun au, eta bere alde indartsuago jokatu; idazleai ortografia ori erabil dezaten lagunduz, gaizki idatziak zuzenduz, eta euskera biziari geiago lagunduz.
|
|
|
Euskera da, ez beste, euskaltzale guziok billatu ta bizi arazi
|
bear
dugun gauza bakarra. Txaldankeria dirudi au esateak; bañan bearrezkoa da, alaz ere.
|
|
|
Euskaltzaleok, euskera zaleok beraz, euskera maite
|
bear
dugu. Eta euskera ez da guk nai duguna, edo nai dugun bezelakoa, berbera dena baizik.
|
|
|
Euskera ez da gure egitekoa: or dago, or bizi da, erriaren aotan, eta den bezela artu
|
bear
dugu. Sorkari biziak dira izkuntzak, urteetan zear gu gabe bizi izan diranak, eta gero ere geu gabe bizi ditezkenak.
|
|
|
Orrengaitik, konpleju guziak alde bat utzita, euskera euskera dela aitortu
|
bear
dugu leenik; eta euskera dela soilki euskaltzaleok maite bear duguna.
|
|
|
Orrengaitik, konpleju guziak alde bat utzita, euskera euskera dela aitortu bear dugu leenik; eta euskera dela soilki euskaltzaleok maite
|
bear
duguna.
|
|
|
Erriak" erruz" esaten ba du," erruzkiro" esan
|
bear
dute idazle apaintzale batzuk, politagoa delakoan edo. Okerreri oriek zearo gugandik erauzi artean, ez dugu euskera salbatuko.
|
|
|
Batzuen ustez, esanai edo adirazkai bakarra izan
|
bear
du itz bakoitzak, eta ezin ditzazke berriak artu. Itz batek, ortaz, orain da gero, aspaldiko bere esanaia duke bakarrik, eta ez besterik.
|
|
|
gogor lan egiteko agindu irmoa. Norberekeriak eta jokaera errazak utzi
|
bear
ditugu azkarki ta bein eta betiko.
|
|
|
Denok egin nai dugu" zerbait" (zerbaitxo jarriko nukean gogoz), eta ortaz gañera, nai dugun erara egin
|
bear
dugu" zerbait" au. Zer da jokaera ori itz batera bilduta, anarkia utsa baizik?
|
|
|
Osakuntza aundia
|
bear
du euskerak gaurko bizikeran gai izateko. Egia esan, eta euskeraren sufijatzeari eskerrak, berritze ederra egin diteke euskera beretik irten gabe, ta au egin bear da al denetan.
|
|
|
Batere ez; alere, euskerak" garbia" izan bear... Baztertu egin
|
bear
dugu etimologi arrazakeria, elburu bakartzat au artuz: euskera maitea euskaldunen mintzabide biurtzekoa.
|
|
|
Onengatik, aldizkari berriak orain argitara eman opa izateari kaltegarria deritzat: finkatu ta sendotu egin
|
bear
ditugu lenbizi, orain nekez irtetzen diranak, gure laguntza osoa eskeñiz.
|
|
|
Au ondo dago, dudarik gabe. Bañan onela sentitzen dutenak, ez oi dira egite gizonak; eta egite gizonak
|
bear
ditu euskerak bere orretan.
|
|
|
Beste arotan egin genezakena etzaigu ardura: gaur egin dezakegunaz pentsatu
|
bear
dugu. Egin ditekena egin, eta ezin ditekena aaztu:
|
|
|
Nik ordea, pake ori ba litz lortu
|
bear
dugun pakea gerra naiago nuke, eta erra, eta gorrotoa. Zeren auek diranean beintzat, zerbait gaizki dijoala ikus dezakegu, eta senda.
|
|
|
Beraz geure batasunetik asi bear. Eta batasun au gaurdanik inguratzen saiatu
|
bear
dugu, ahalik eta azkarren etor dedin.
|
|
|
Eta erauzi ahal izateko itz legunak eta sasi pakea ez dira aski: erroetaraño iritxi
|
bear
dugu, kosta ala kostarik, eta mingarri izanik ere; eta ara ezkero sustraitik atera gure minbizia.
|
|
|
Denborak ez. Geronek egin
|
bear
dugu lana.
|
|
|
Guk egin
|
bear
dugun lana denborari utz. Asmutsua da gero askoren alperkeria...
|
|
2006
|
|
|
Oro
|
bear
zaituzte ene biotzak,
|
|
2009
|
|
|
–1809, an Jose Bonaparte, Napoleonen anaia, Españiko erregetzat zegola, lege auxe eman zan: komentuak beren ondasunakin gobernuarentzat
|
bear
zutela ta pralle mojak komentuetatik norberen jaiot etxetara.
|
|
|
–Au gizonaren barau bidea! Ez geigo lotsik izatea, zer esan
|
bear
duten ere. Iru egun dira, eten gabe era onetan zaudela.
|
|
|
Iñork ez daki, idazle batek zenbat ezur mamurtu
|
bear
dituen. Ondo dakite irakurle maiteak, astero astero, plater berriya?
|
|
|
–Bai, jauna, baña gaur beste bi lapurtuko ditut, eta aiek ere gogoan euki
|
bear
ditu.
|
|
|
–Bai, jauna, baña gaur beste bi lapurtuko ditut, eta aiek ere gogoan euki
|
bear
ditu.
|
|
|
–Au gizonaren barau bidea! Ez geigo lotsik izatea, zer esan
|
bear
duten ere... Iru egun dira, eten gabe era onetan zaudela.
|
|
|
Iñork ez daki, idazle batek zenbat ezur mamurtu
|
bear
dituen. Ondo dakite irakurle maiteak, astero astero" plater berriya" jarri bear degula, bestela berok asarratzen dira ta.
|
|
2010
|
|
|
Ludi guztiak izan
|
bear
du basatikerion bei ta ludi osoak epaitu?.
|
|
2013
|
|
|
EGUNA egunkariaren kronika: . Atzo gabaz Habana itxasontziratu
|
bear
zuten gastetxoena ere aitatu zigun.Onezkero or ditugu nonbati gastetxuok Euzkadi, ri agur egin eta Southampton begi aurez noiz ikusteko amesetan. Gure agurik sutsuena zuentzat, euzkotar gastetxuoi eta gure samin agurik barutikoena euren guraso atsekabetuai?.
|
|
2014
|
|
|
izadiko lege jaki, en gai, etik edo lege oiez kanpo, ez dela deus gertatzen. Beraz, olako gauzak guk liburu batean aurkitzen baditugu, arbuiatu egin
|
bear
ditugu, edo ipuiak bezala artu16.
|
|
2015
|
|
|
9.a Jaungoicoari erregutzea; eta guizon censuzcoen on esan edo consellua aditzea aciertu on bat izan dezan artu
|
bear
duen vici moduan.
|
|
|
Geo neskak pikau ittendie, ta gui kantau naidigue, ta asten die. Mutillek ez dute...?, baño azkenen, eak, kaka egiteko? esan
|
bear
duenen, guk fuertego kantatzen deu, ta esaten deu, irabazteko?. Ta beti guk irabazten deu.
|
|
|
Badakizu nola dan, ez? Poxpoloa piztu, eskuz esku pasatu, ta hitzaltzen zaionak prenda bat bete
|
bear
du. Prenda bat, edo bestela egia esan egingo dizuten galderai.
|
|
|
egin
|
bear
dutela egun artan lana,
|
|
|
|
bear
du izan batek biotza
|
|
|
Idatz izkeriak, errijaren era askotako baiña esangura bardiñeko itz eta gramatikakijetatik, bizitzarik sakon, sendo ta zabalena dabeenak aukeratu
|
bear
ditu(...); auxe da, beti, geure gogoaren barru barruan sartuta euki bear dogun jarraipidea. Idatz euskerarik egokijena ezta, beraz, aintxiña, errijaz urrin il zittuan izkera andizurenezkoen edertasun eta aberastasun antzekoz jantzitakoa; ezta, noski, gure usteak ederrenentzat, garbijenentzat, txukunenentzat etsi leikeana; ezta zeatzen edo zentzunenezkoen eretxi leikeoguna ere; euskaldunik geijenen belarrijetan zear bigunen eta aittukorren sartu leittekena baiño(...).
|
|
|
Eta au onela izanarren, entzun au ongi, euskaldun anai maiteak?, Bizkaian, geienak ez noski, bainan askok gure euskalkia utzi ta beste bat, erdi inguruko bat, euskaldun geienentzat ulerterrazago dan bat autatuko genuke. Edozein euskaldunek zati bat baino osoa maiteago izan
|
bear
du(...): sendoen bizi dan euskalkia ar bezate etorkizuneko euskaldun orok berentzat.
|
|
|
Ni giputza naizen aldetik, naiz ez izkeraz giputza izan, gauza bat esan
|
bear
dut: izugarrizko pekatu bat egiten ari gerala gipuzkoarrak azken bolada ontan ikako formekin.
|
|
|
Bekoki zabalagokin jokatzen naiz batasun arlo ontan. (...) Euskera bat da ta lasai erabilli
|
bear
ditugu nunaiko esakera ta itz.
|
|
|
Aita, nola Euscalerrietan umeen aciera ona ta bear dan dotrinaric izango da, baldin eusquera ondatceco aleguiñ guciac eguiten badira, ta gure mutilcho edo aurrai bildur ta azoteaquin eusqueraz itz eguitea eragozten bazaie? Oiec berac guero edo eleizaguizon edo echajaunac izan
|
bear
dute. Eta guraso edo curac diranean, nola ongui premia dan bezala, beren eche edo ergoienetan, erri chiquiai onela Araban deitcen diete?
|
|
|
or bildu duzu munduco perfeccioac, nola
|
bear
duzu, hor bildu d [it] uzu munduko perfekzioak, nola behar duzu?
|
|
|
Gamizen hizkeran, ostera, badirudi izan nahiz edun balia zitezkeela: joan bear gara eta joan
|
bear
dugu, bietara idatzi zuen.
|
|
2016
|
|
|
aientzako Pankow eta Bonn dana, alemanak dana dala, gure itzak YY Paris eta Madrid; haiek 20 milloi eta 50 milloi ba dira, gu 200.000 eta 1.500.000; alemanentzat izkuntza bereizkuntzarik ez ba dago, guretzat española eta prantsesa nagusi(...) Alemania, bi puzkatan, gaizki ba dabil; zer etorkizun izan lezake Euskalerriak, Auñemendian muga, eta España' ko eta Frantzia' ko jopu? (...) Orrengatik, gure Aberria il ez dedin, Euskalerriaren BATASUNA
|
bear
dugulako, EUZKADI sortu nai dugu. Eta Euzkadi ori sortzera ez daramaten alegiñak eta eginkizunak oro, kaltegarritzat dauzkagu.
|
|
|
Atomiko Indar Ola kamioi zaar aundi baten antzekoa balitz, makillekin kamioia gelditu nai luteken mutill koxkorrak giñake au. Kamioiak azpian arrapatu
|
bear
bagaitu nai ta nai ez, utzi eiguzu karraxi egiten, gure bildurra agertzen?
|
|
|
–On bearrak daramatza gure gauzak, geurok desira genezakean baiño zuzenago; begira or, Santxo Panza lagun, non ageri diran ogei t, amarren bat erraldoitzar; beroiekin egin
|
bear
dut burrukan, eta guzti oiei bizia kendu eta oien ondakiñak dirala bide, asiko gera aberasten; Jainkoaren serbitzurakoa bait da onelako azi txarra lurraren gaiñetik garbitzea.
|
|
|
Begira, ez bedi nagitu; oe orretatik jeiki bedi ta goazen, erabakia dugun bezela, artzain jantzian landaz landa; agian sastraka atzeren batean antxe topatuko dugu andere Dulzinea, bereratua eta guzi guzizko ederrean. Eta bentzutu izanaren miñak il
|
bear
badu, nere gain bota beza erru guzia, nik Rozinante gaizki lotu nualako, gaiñetik irauzi zutela esanaz; gaiñera, bere zaldunketa liburuetan ikusia izango du berorrek, maiz gertatu oi dela zaldun artean, batak bestea irauztea eta gaur galtzaille dana biar garaille izatea.
|